WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE W KLASIE III GIMNAZJUM

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE W KLASIE III GIMNAZJUM

2 WYMAGANIA EDUKACYJNE OCENA ŚRÓDROCZNA OCENA NIEDOSTATECZNA Uczeń nie potrafi nawet przy pomocy nauczyciela wyjaśnić najważniejszych pojęć i zagadnień omówionych podczas lekcji. Nie posiada podstawowej wiedzy i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą. Nie interesuje się tematyką zajęć. Nie współpracuje z grupą. Nie angażuje się podczas lekcji. Nie prowadzi zeszytu przedmiotowego. Ma lekceważący stosunek do przedmiotu i nauczyciela. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić pojęcia i zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ I: OBYWATEL I JEGO PRAWA W RÓŻNYCH SYSTEMACH POLITYCZNYCH Wymienia typy współczesnych systemów politycznych: (republika, monarchia, demokracja, totalitaryzm, autorytaryzm) Potrafi wskazać na mapie państwa w Europie, które są republiką lub monarchią. Wie jak nazywał się ustrój Polski od roku. Wymienia prawa obywateli Polski socjalistycznej. Zna najważniejsze prawa człowieka. Rozpoznaje własne prawa i obowiązki. Rozumie potrzeby istnienia praw człowieka. Wie co to jest stereotyp negatywny i jakie są źródła nietolerancji. Orientuje się do jakiej organizacji zwrócić się w przypadku łamania praw człowieka. Podaje przykłady łamania praw człowieka we współczesnym świecie. Podaje nazwy kilku największych organizacji międzynarodowych do których należy Polska. Wymienia korzyści i zagrożenia płynące z integracji europejskiej. DZIAŁ II: PRZEMIANY GOSPODARCZE W POLSCE Zna i rozumie pojęcie gospodarka centralnie planowana. Orientuje się w podstawowych pojęciach ekonomicznych. Zna i rozumie pojęcie produkt krajowy brutto. Wymienia skutki ożywienia gospodarczego. Zna elementarne pojęcia i prawa ekonomiczne. Wie na czym polega zjawisko inflacji, deflacji i dewaluacji. Wyjaśnia wpływ transformacji ustrojowej na skale bezrobocia w Polsce. Wymienia sposoby zwalczania bezrobocia. Zna nazwy największych związków zawodowych w Polsce.

3 Ponadto: ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić niektóre z pojęć i zagadnień omówionych tematów lekcyjnych. Nie potrafi kojarzyć zagadnień. Ma mały zasób słownictwa. Popełnia liczne błędy językowe i składniowe. Nie unika współpracy z grupą, ale i nie wykazuje w tym własnej inicjatywy. Uaktywnia się tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. OCENA DOSTATECZNA Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który zna podstawowe pojęcia i zagadnienia oraz posiada umiejętności z następujących działów: DZIAŁ I: OBYWATEL I JEGO PRAWA W RÓŻNYCH SYSTEMACH POLITYCZNYCH Zna pojęcia: republika, monarchia, demokracja, totalitaryzm, autorytaryzm. Zna kryteria wyróżniania rodzajów republik. Wymienia różnice między monarchią konstytucyjną a monarchią absolutną. Wskazuje elementy systemu totalitarnego w Polsce socjalistycznej. Zna definicje praw człowieka. Wykazuje związek pomiędzy prawami człowieka a jego obowiązkami. Wyszukuje informacje z Internetu. Wymienia przykłady stereotypów funkcjonujących w naszym społeczeństwie. Zna najważniejsze instytucje działające na rzecz ochrony praw obywateli RP. Wie, do jakiej organizacji zwrócić się w przypadku łamania jego praw. Potrafi wymienić najważniejsze międzynarodowe organizacje działające na rzecz ogólnoludzkiego bezpieczeństwa i na rzecz integracji państw świata. Wymienia pozytywne i negatywne skutki wejścia Polski do Unii Europejskiej. Posługuje się mapą, atlasem. Zna pojęcia: wielkość popytu, wielkość podaży, nadwyżka rynkowa, niedobór rynkowy, równowaga rynkowa. Wymienia negatywne skutki inflacji, deflacji i dewaluacji. Wymienia pozytywne i negatywne skutki działań związków zawodowych. DZIAŁ II: PRZEMIANY GOSPODARCZE W POLSCE Wyjaśnia, dlaczego w Polsce nie było zjawiska bezrobocia. Wyjaśnia przyczyny permanentnego niedoboru towarów na rynku w PRL-u. Rozumie zjawiska i zmiany gospodarcze w Polsce po 1989 roku. Wymienia cechy gospodarki wolnorynkowej. Zna pojęcie indeksacja. Zna sposób obliczania PKB. Wymienia rodzaje dóbr i usług finalnych. Wie, jakie są przyczyny bezrobocia oraz jakie są sposoby jego zwalczania. Wie, gdzie może szukać pomocy osoba bezrobotna.

4 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który potrafi kojarzyć niektóre zagadnienia. Nie popełnia zbyt często błędów językowych i składniowych. Aktywnie współpracuje z grupą. Czasami sam zgłasza się do odpowiedzi. Przygotowuje prasówkę na lekcje, ale sam nie potrafi zreferować przygotowanego tekstu. OCENA DOBRA Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ I: OBYWATEL I JEGO PRAWA W RÓŻNYCH SYSTEMACH POLITYCZNYCH Zna zasady funkcjonowania państwa demokratycznego, totalitarnego, autorytarnego. Umie określić status parlamentu i prezydenta w republice parlamentarnej i prezydenckiej. Wie, jakiego rodzaju republiką jest Polska i potrafi to uzasadnić. Wymienia prawa człowieka w systemie demokratycznym. Potrafi porównać prawa obywatela w systemie autorytarnym i totalitarnym. Wymienia cechy charakterystyczne ustroju Polski socjalistycznej. Zna pojęcie transformacja ustrojowa. Wykazuje związek pomiędzy prawami człowieka a jego obowiązkami. Wymienia dokumenty międzynarodowe postulujące prawa człowieka. Świadomie korzysta ze swoich praw jako człowiek. Jest świadomy własnych uprzedzeń. Wie, jakie mogą być konsekwencje nietolerancji, przestrzega praw człowieka. Podchodzi krytycznie do stereotypów. Zna cele i najważniejsze zadania istnienia organizacji międzynarodowych. Zna genezę i etapy rozwoju Unii Europejskiej. Uczestniczy w dyskusji. DZIAŁ II: PRZEMIANY GOSPODARCZE W POLSCE Wyjaśnia wpływ gospodarki centralnie sterowanej na niską aktywność gospodarczą. Potrafi porównać cechy gospodarki planowej i wolnorynkowej. Porównuje efektywność gospodarki planowej i wolnorynkowej. Porównuje produkt krajowy brutto z produktem krajowym netto. Potrafi porównać na podstawie danych, które państwa na świecie mają największy produkt krajowy brutto i z czym jest to związane. Rozumie ważne wydarzenia życia społecznego i gospodarczego w kraju i na świecie. Podaje przykłady, kiedy w gospodarce mamy do czynienia z ożywieniem gospodarczym a kiedy z kryzysem. Potrafi ocenić, kiedy w gospodarce występuje inflacja, deflacja i dewaluacja. Zna wartość pracy. Ma świadomość potrzeby pracy.

5 Wie jakie prawa i obowiązki ma osoba bezrobotna. Rozpoznaje własne prawa i obowiązki. Uczestniczy w dyskusji. Wymienia nazwy największych związków zawodowych działających w kraju. Wymienia formy protestów organizowanych przez związkowców w celu obrony własnych interesów. OCENA BARDZO DOBRA Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ I: OBYWATEL I JEGO PRAWA W RÓŻNYCH SYSTEMACH POLITYCZNYCH Potrafi scharakteryzować rolę obywatela w systemie demokratycznym. Potrafi uzasadnić dlaczego Polska jest państwem demokratycznym. Wskazuje zagrożenia dla istnienia demokracji. Wie, jakie są korzyści i niedogodności związane z funkcjonowaniem demokracji. Zna struktury terytorialne współczesnych państw. Porównuje ustrój socjalistyczny z demokratycznym. Wymienia problemy związane z transformacją ustrojową współczesnej Polski. Porównuje prawa obywateli Polski socjalistycznej z prawami obywateli współczesnej Polski. Zna kategorie praw człowieka i potrafi posługiwać się nimi. Zna własne prawa i obowiązki, a także normy i wartości demokratyczne stosowane w życiu społecznym na poziomie grupy rówieśniczej. Społeczności szkolnej i społeczności lokalnej. Zna czynniki sprzyjające powstawaniu uprzedzeń rasowych, etnicznych i płciowych. Jest tolerancyjny wobec innych narodów, ras i wyznań. Prezentuje i broni własnego stanowiska. Bierze pod uwagę argumenty strony przeciwnej. Potrafi scharakteryzować system ochrony praw człowieka w Polsce. Wie jak załatwiać proste sprawy urzędowe: pisanie podań, życiorysu, wypełnianie druków urzędowych. Wymienia sposoby działań organizacji międzynarodowych. Prezentuje i broni własnego stanowiska, bierze pod uwagę argumenty strony przeciwnej. Przedstawia własne stanowisko w kwestii członkostwa Polski w UE. Rozumie ideę integracji państw europejskich. DZIAŁ II: PRZEMIANY GOSPODARCZE W POLSCE Wymienia efekty niegospodarności spowodowanej gospodarką planową. Przedstawia własne stanowisko w kwestii oceny systemu socjalistycznego.

6 Bierze pod uwagę argumenty strony przeciwnej. Rozumie ważne wydarzenia życia społecznego, politycznego i gospodarczego w kraju i na świecie. Prezentuje na forum klasy prasówkę na temat ważnych wydarzeń w kraju. Jest świadomy swojego miejsca w życiu gospodarczym. Wie, w jaki sposób może wpływać na życie gospodarcze w kraju. Ma poczucie wartości i przydatności indywidualnego i zbiorowego działania na rzecz społeczności lokalnej i państwa. Wie, jak umiejętnie zarządzać swoimi pieniędzmi. Przedstawia własne stanowisko w sprawie sposobów zwalczania bezrobocia. Współpracuje z grupą uwzględniając podział zadań oraz norm i wartości w życiu społecznym. Zna genezę powstania NSZZ Solidarność. Wie, jaką rolę spełniają we współczesnym państwie związki zawodowe. Ponadto ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie i wnioski oraz potrafi racjonalnie uzasadniać własne zdanie. Operuje bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Dba o styl wystąpienia. Aktywnie współpracuje z grupą, zachęca innych do działania i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę, nie będąc zachęcany przez nauczyciela. Bierze udział w życiu klasy. Przygotowuje na lekcje ciekawe prasówki. OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności wykraczają poza obowiązujący materiał z następujących działów: DZIAŁ I: OBYWATEL I JEGO PRAWA W RÓŻNYCH SYSTEMACH POLITYCZNYCH Potrafi ocenić, który z systemów politycznych jest najbardziej sprzyjający rozwojowi jednostki i społeczeństwa. Uzasadnia swoją opinię na podstawie faktów. Potrafi wymienić normy i wartości obowiązujące w systemie totalitarnym i autorytarnym i porównać z normami i wartościami demokratycznymi. Wykorzystuje wiedzę o zasadach ustroju Rzeczypospolitej Polskiej do interpretacji wydarzeń życia publicznego. Potrafi ocenić wydarzenia polityczne z punktu widzenia zasad życia publicznego obowiązujących w państwie demokratycznym. Zna procedury postępowania w przypadku łamania praw człowieka. Wie, jak i gdzie dochodzić swoich praw. Potrafi okazać szacunek innym ludziom, docenić ich wysiłek i pracę, przyjmuje postawę szacunku wobec siebie.

7 Wie, jak korzystać z systemu poradnictwa dla dzieci i młodzieży. Przygotowuje referat na temat udziału Polski w międzynarodowych misjach pokojowych. Rozumie ważne wydarzenia społeczne, polityczne oraz gospodarcze w kraju i na świecie. Ocenia je na podstawie norm i wartości demokratycznych. Ma poczucie przynależności do społeczności europejskiej i utożsamia się z nim. Widzi potrzebę zacieśnienia więzi z krajami sąsiednimi na rzecz budowy wspólnej Europy. DZIAŁ II: PRZEMIANY GOSPODARCZE W POLSCE Widzi problemy etyczne związane z przemianami ustrojowymi w Polsce po 1989 roku. Dokonuje oceny postaci Leszka Balcerowicza i jego planu gospodarczego. Prezentuje własne poglądy i broni własnego zdania. Rozumie ważne wydarzenia społeczne, polityczne oraz gospodarcze w kraju i na świecie. Ocenia je na podstawie norm i wartości demokratycznych. Przygotowuje wypracowanie na temat: Bezrobocie w moim regionie. Dokonuje oceny wydarzeń politycznych z punktu widzenia zasad życia publicznego obowiązujących w państwie demokratycznym. Rozpoznaje zachowania naruszające te zasady. Projektuje działania przeciwstawiające się naruszaniu zasad życia publicznego na poziomie szkoły i społeczności lokalnej. Ponadto ocenę celującą otrzymuje uczeń, który osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Bierze aktywny udział w życiu szkoły. Ogólnie wykazuje się aktywną i prospołeczną postawą.

8 WYMAGANIA EDUKACYJNE OCENA ROCZNA OCENA NIEDOSTATECZNA Uczeń nie potrafi nawet przy pomocy nauczyciela wyjaśnić najważniejszych pojęć i zagadnień omówionych podczas lekcji. Nie posiada podstawowej wiedzy i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą. Nie interesuje się tematyką zajęć. Nie współpracuje z grupą. Nie angażuje się podczas lekcji. Nie prowadzi zeszytu przedmiotowego. Ma lekceważący stosunek do przedmiotu i nauczyciela. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić pojęcia i zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ III: MOJA PRZYSZŁA PRACA ZAWODOWA Uzasadnia dlaczego ludzie pracują. Wie co to znaczy rzetelna praca, punktualność, dotrzymywanie słowa, uczciwość, odpowiedzialność za skutki, prawdomówność. Wie co to jest zawód. Określa własne umiejętności i zainteresowania. Potrafi określić pojęcie mobilność zawodowa. Wie jakie typy zawodów i związane z nimi umiejętności zawodowe. Wie jakie są możliwości edukacyjne po ukończeniu gimnazjum. Potrafi znaleźć oferty pracy na rynku lokalnym i ponadlokalnym. Wymienia rodzaje przedsiębiorstw typowych dla gospodarki rynkowej. Zna pojęcia zysk, strata, kredyt. Wie, jaki dokument określa stosunki między pracodawcą a pracownikiem. Wymienia podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika. Jest świadomy swoich mocnych i słabych stron. Wie, co to znaczy etycznie postępować. Potrafi odróżnić konkurencję uczciwą od nieuczciwej. DZIAŁ IV: OBRONA CYWILNA Wie, co to jest klęska żywiołowa. Potrafi wymienić rodzaje żywiołów. Ponadto: ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić niektóre z pojęć i zagadnień omówionych tematów lekcyjnych. Nie potrafi kojarzyć zagadnień. Ma mały zasób słownictwa. Popełnia liczne błędy językowe i składniowe. Nie unika współpracy z grupą, ale i nie

9 wykazuje w tym własnej inicjatywy. Uaktywnia się tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. OCENA DOSTATECZNA Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który zna podstawowe pojęcia i zagadnienia oraz posiada umiejętności z następujących działów: DZIAŁ III: MOJA PRZYSZŁA PRACA ZAWODOWA Odróżnia zawód od kariery. Wie, jak i gdzie szukać pracy. Zna procedury w ubieganiu się o pracę. Określa własne preferencje zawodowe, opierając się na swoich umiejętnościach i zainteresowaniach. Wyrabia w sobie nawyk ustawicznego kształcenia. Wymienia czynniki wpływające na rynek pracy (nowe technologie, nowe zawody, zmiany spowodowane integracją państw europejskich). Wie, czym się kierować, wybierając typ szkoły i możliwość dalszego kształcenia. Orientuje się, gdzie w miejscu jego zamieszkania rejestruje się działalność gospodarczą. Jest uczciwy i odpowiedzialny. Wykazuje różnice między prowadzeniem własnej działalności gospodarczej a byciem pracownikiem najemnym. Jest świadomy swoich praw i obowiązków. Wymienia najczęściej występujące sposoby łamania zasad etycznych w życiu gospodarczym. Potrafi wymienić podstawowe zasady etyczne obowiązujące w życiu gospodarczym. DZIAŁ IV: OBRONA CYWILNA Potrafi wymienić skutki powodzi, pożaru, huraganu, ogromnych opadów śniegu itp. Potrafi przygotować się na ewentualne zagrożenie klęską żywiołową. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który potrafi kojarzyć niektóre zagadnienia. Nie popełnia zbyt często błędów językowych i składniowych. Aktywnie współpracuje z grupą. Czasami sam zgłasza się do odpowiedzi. Przygotowuje prasówkę na lekcje, ale sam nie potrafi zreferować przygotowanego tekstu. OCENA DOBRA Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności z następujących działów:

10 DZIAŁ III: MOJA PRZYSZŁA PRACA ZAWODOWA Zna podstawowe zasady etycznego życia gospodarczego i posiada umiejętność stosowania ich w życiu. Świadomie planuje rozwój własnego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych. Wie, jaka szkoła pomoże mu w zdobyciu odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Wyjaśnia, dlaczego konieczne jest nieustanne dokształcanie się w obliczu zmian na rynku pracy, a zwłaszcza w kontekście bezrobocia. Bierze udział w dyskusji. Sam stawia pytania i poszukuje odpowiedzi. Orientuje się w sytuacji na rynku pracy w swoim regionie. Zna źródła uzyskania informacji z zakresu poradnictwa zawodowego. Wie jakimi umiejętnościami powinien cechować się przedsiębiorca. Potrafi określić swoje miejsce w życiu gospodarczym w warunkach gospodarki wolnorynkowej i zmiennego rynku pracy. Wie, czym charakteryzuje się spółka cywilna, spółka z o. o., spółka akcyjna. Rozumie konieczność złożenia odpowiednich dokumentów w ubieganiu się o pracę. Wie, jak bronić praw pracowniczych. Rozpoznaje zachowania naruszające zasady etyczne przez pracodawców i pracowników. Współpracuje z grupą z uwzględnieniem podziału zadań oraz norm i wartości obowiązujących w życiu społecznym. DZIAŁ IV: OBRONA CYWILNA Wie, jak postępować i gdzie zwrócić się o pomoc, na wypadek ewentualnych zagrożeń, ataków terrorystycznych. OCENA BARDZO DOBRA Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ III: MOJA PRZYSZŁA PRACA ZAWODOWA Rozpoznaje zachowania naruszające zasady etyczne przez pracodawców i pracowników. Trafnie rozpoznaje własne predyspozycje, kwalifikacje i realne możliwości z punktu widzenia rynku pracy. Potrafi zaplanować własną drogę edukacji w zdobyciu wymarzonego zawodu. Zna procedury obowiązujące w ubieganiu się o pracę. Planuje rozwój własnego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych. Jest świadomy konieczności bycia aktywnym zawodowo i odnalezienia się na rynku pracy.

11 Wykazuje się pomysłowością na temat przyszłej aktywności zawodowej i gospodarczej. Jest świadomy możliwości wpływania na swój rozwój zawodowy. Rozwija w sobie ducha przedsiębiorczości w zgodzie z zasadami uczciwej konkurencji i poszanowania prawa. Potrafi rozpoznać potrzeby rynku na produkty, które chciałby w przyszłości wytworzyć lub usługi, które chciałby wykonywać. Potrafi załatwić proste sprawy urzędnicze: pisanie podań, życiorysu, wypełnianie druków urzędowych. Jest świadomy odpowiedzialności jaka ciąży na pracowniku. Zna podstawowe zasady etycznego życia gospodarczego i stosuje je w życiu szkolnym (rzetelna praca, punktualność, dotrzymywanie słowa, uczciwość, odpowiedzialność za skutki, prawdomówność). DZIAŁ IV: OBRONA CYWILNA Zdaje sobie sprawę z wartości życia i jest świadomy potrzeby niesienia pomocy innym na wypadek klęsk żywiołowych. Ponadto ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie i wnioski oraz potrafi racjonalnie uzasadniać własne zdanie. Operuje bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Dba o styl wystąpienia. Aktywnie współpracuje z grupą, zachęca innych do działania i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę, nie będąc zachęcany przez nauczyciela. Bierze udział w życiu klasy. Przygotowuje na lekcje ciekawe prasówki. OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności wykraczają poza obowiązujący materiał z następujących działów: DZIAŁ III: MOJA PRZYSZŁA PRACA ZAWODOWA Przygotowuje wypracowanie na temat: Moja przyszła praca zawodowa. Jest świadomy konsekwencji wynikających z podjętych decyzji zawodowych. Przygotowuje prasówkę na temat aktualności na lokalnym i ponadlokalnym rynku pracy. Sam dokonuje analizy zmian zachodzących na rynku pracy. Cechuje się pomysłowością i oryginalnością w podejmowaniu inicjatywy własnej działalności gospodarczej. Jest inicjatorem działań przeciwstawiających się naruszaniu zasad życia publicznego na poziomie szkoły i społeczności lokalnej.

12 DZIAŁ IV: OBRONA CYWILNA Jest wrażliwy na los innych ludzi i niesie pomoc ofiarom, które ucierpiały w wyniku powodzi, pożarów i innych kataklizmów. Przeprowadza wywiad z pracownikami Ochotniczej Straży Pożarnej w Rabie Wyżnej na temat pracy strażaka. Ponadto ocenę celującą otrzymuje uczeń, który osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Bierze aktywny udział w życiu szkoły. Ogólnie wykazuje się aktywną i prospołeczną postawą.