GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2008

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XII/58/08 Rady Gminy w Chąśnie z dnia 18 lutego 2008r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2008 Wprowadzenie: Polski model rozwiązywania problemów alkoholowych zakłada, iŝ większość kompetencji i zadań jest zlokalizowanych na poziomie samorządu gminy, która na mocy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi uzyskała kompetencje do rozwiązywania problemów alkoholowych a na mocy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kompetencji do przeciwdziałania narkomanii w społeczności lokalnej. To właśnie gmina ma przedsięwziąć środki zaradcze oraz naprawcze skierowane do lokalnej społeczności, aby zapobiegać i minimalizować skutki alkoholizmu i narkomani. Po kilku latach funkcjonowania znowelizowanej ustawy i realizowania kolejnych programów profilaktyki nadszedł czas na zmiany ku lepszym rozwiązaniom, rozwiązaniom miejmy nadzieję bardziej skutecznym. W obecnej dobie nie zastanawiamy się juŝ, czy warto pomagać, osobom, rodzinom z problemem alkoholowym a szczególnie dzieciom z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową, ale jak to robić szybciej, skuteczniej, efektywniej. Pomagać to znaczy minimalizować skutki alkoholizmu, narkomanii, nikotynizmu ale pomagać to przede wszystkim zapobiegać, czyli edukować, uświadamiać, wskazywać alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu, radzenia sobie z sytuacją trudną, konfliktową, jak skutecznie bez uŝywek rozładować napięcie i rodzącą się agresję. Pomagać to równieŝ wspierać młodych ludzi w kształtowaniu prawidłowych postaw osobowościowych, aby nie było potrzebne podpieranie się substancjami uzaleŝniającymi. Uczyć umiejętności mówienia nie w sytuacjach, gdy młody człowiek jest poddany presji otoczenia. Alkoholizm, narkomania czy nikotynizm to choroba, która rozwija się latami, niepostrzeŝenie. Skutki uzaleŝnień nie ograniczają się jedynie do ograniczeń fizycznych czy psychicznej degradacji samego alkoholika, one dotykają wszystkich osób, które Ŝyją, pracują czy przyjaźnią się z uzaleŝnionym. UzaleŜnienie od alkoholu, narkotyków i innych substancji jest chorobą społeczną, której konsekwencji doświadczają członkowie rodzin osób uzaleŝnionych oraz środowisko społeczne. Alkohol, szczególnie pity w nadmiarze, przyczynia się nie tylko do zwiększonej umieralności w młodych frakcjach wiekowych, ale jest równieŝ przyczyną wieloletniego obniŝania się jakości (standardu) Ŝycia, co wyraŝa się zwiększoną chorobliwością, zawęŝeniem zainteresowań z monotematycznym (okoliczności związane z piciem alkoholu) spędzaniem wolnego czasu, konfliktami z bliŝszym i dalszym otoczeniem, a nierzadko i z prawem. Alkohol jest substancją działającą szkodliwie na niemal wszystkie tkanki i narządy. Alkohol wpływa modulująco na zachowanie niosące w sobie ryzyko: nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa pracy, prowadzenie pojazdów w stanie intoksykacji, podejmowanie przygodnych stosunków płciowych itp. Alkohol uwaŝany jest za jeden z waŝniejszych czynników zwiększających ryzyko zgonu przed 65 rokiem Ŝycia. W Polsce częstość zgonów przedwczesnych jest około 40 % wyŝsza niŝ średnia europejska. Dotyczy to szczególnie męŝczyzn, gdy zgony przedwczesne stanowią aŝ 47 % wszystkich zgonów. Szacuje się, Ŝe około 40 % wypadków drogowych jest spowodowanych przez osoby w stanie nietrzeźwym, a pijący ulegają śmiertelnym wypadkom 2,5 11 razy częściej niŝ niepijący.

2 Zgodnie z obowiązującym w Polsce systemami diagnostycznymi, Międzynarodową Klasyfikacją Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów uzaleŝnienie od alkoholu identyfikowane jest jako zespół właściwości fizjologicznych, emocjonalnych, behawioralnych i poznawczych, które pojawiają się w wyniku wieloletniego uŝywania alkoholu. UzaleŜnienie rozpoznaje się, gdy występują przynajmniej 3 z niŝej wymienionych objawów: Silne pragnienie albo poczucie przymusu spoŝywania alkoholu (głód alkoholowy); Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem alkoholu; Zmieniona, najczęściej zwiększona tolerancja alkoholu (tzw. mocna głowa ) ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, pojawia się stopniowa konieczność zwiększania dawek wypitego alkoholu; Występowanie objawów abstynencyjnych w sytuacji obniŝenia poziomu alkoholu we krwi drŝenie mięśniowe, wzmoŝona potliwość, niepokój, przyspieszone bicie serca, biegunka, mdłości, rozszerzenie źrenic, draŝliwość, bezsenność i leczenie objawów abstynencyjnych przy uŝyciu niewielkich dawek alkoholu (tzw. klinowanie ) lub leków uspokajających i nasennych; Postępujące zaniedbywanie z powodu picia alkoholu alternatywnych źródeł zainteresowań, przyjemności i zachowań, zwiększona ilość czasu poświęcona na zdobywanie i picie alkoholu oraz na odwrócenie następstw picia( koncentracja Ŝycia wokół picia ); Uporczywe kontynuowanie picia alkoholu mimo świadomości szkód. Podstawy prawne Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz.473 z późniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U Nr 179, poz. 1485, ze zmianami) Ustawa z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz ze zmianami) Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz.593 ze zm.) DIAGNOZA SYTUACJI W GMINIE CHĄŚNO W ASPEKCIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOTYKOWYCH Dla właściwego ukierunkowania podejmowanych działań konieczne jest opracowanie mapy problemów alkoholowych i narkotykowych w gminie. W gminie Chąśno zamieszkuje 3233 osób (stan na 31 XII 2007). W Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych jest 87osób bezrobotnych, w tym 36 kobiet (stan XII 2007). W gminie Chąśno znajdują się 2 szkoły podstawowe i gimnazjum w których uczy się 375 uczniów. Według danych Policji w roku 2007 pod wpływem alkoholu dokonano 17 przestępstw, zatrzymano 17 nietrzeźwych kierowców, interwencji domowych dotyczących przemocy w rodzinie było 3. Pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wykazują, Ŝe w 4 rodzinach zanotowano zjawisko przemocy domowej. Z danych za 2007r. ( r.) Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chąśnie wynika, Ŝe 86 rodzin korzysta z pomocy społecznej. Z powodu alkoholizmu z pomocy społecznej korzystało 8 rodzin na sumę 5.700,00 zł.

3 Nie zanotowano na terenie gminy zjawiska narkomanii. Dostępność alkoholu: (dane XII 2007) Na alkohol do 4,5% oraz piwo nie obowiązuje limit punktów sprzedaŝy. Na sprzedaŝ alkoholu do spoŝycia poza miejscem sprzedaŝy wydano w 2007r. 15 zezwoleń, natomiast do spoŝycia w miejscu sprzedaŝy nie wydawano zezwoleń. Na terenie gminy istnieje 16 punktów sprzedaŝy alkoholu. Jednocześnie uznaje się, Ŝe kluczową rolę w ograniczaniu dostępności alkoholu odgrywają: konsekwentny system kontroli rynku obrotu napojami alkoholowymi, konsekwentne egzekwowanie przepisów ustawy związanych z zakresem reklamy alkoholu, systematyczna edukacja sprzedawców w dziedzinie szkód związanych z piciem alkoholu przez młodzieŝ, koncentracja na wszechstronnych oddziaływaniach profilaktycznych wśród dzieci i młodzieŝy, ścisła współpraca z instytucjami skupiającymi dzieci i młodzieŝ w celu promowania aktywnego, zdrowego stylu Ŝycia. Zasoby umoŝliwiające prowadzenie działalności profilaktycznej i terapeutycznej w zakresie alkoholizmu i narkomani - instytucje i organizacje pracujące w obszarze profilaktyki. Rozwiązywanie problemów alkoholowych wymaga współdziałania szeregu instytucji, oświaty, policji, pomocy społecznej, słuŝby zdrowia, wymiaru sprawiedliwości, administracji, aby skutecznie przeciwdziałać przemocy związanej z alkoholem i narkotykami. W gminie Chąśno rozwiązywaniem tych problemów zajmują się: 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chąśnie 2. Szkoły Podstawowe i Gimnazjum 3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chąśnie 4. TPD w Błędowie 5. Policja w Chąśnie (III Ogniwo Prewencji Kryminalnej w Chąśnie) 6. Ośrodek Zdrowia: Chąśno Kierunki działania na płaszczyźnie profilaktyki alkoholowej i narkotykowej. 1. Ograniczenie dostępności do alkoholu i narkotyków poprzez kreowanie lokalnej polityki w tym zakresie. 2. Realizacja profesjonalnych programów profilaktyki wobec dzieci i młodzieŝy. 3. Zwiększenie dostępności terapii dla osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych. 4. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Pomoc pedagogiczna i prawna dla ofiar przemocy. Zapewnienie schronienia ofiarom przemocy poprzez współpracę z innymi instytucjami zajmującymi się przemocą. 5. Szkolenie Członków Gminnej Komisji Alkoholowej, nauczycieli realizujących programy profilaktyczne i handlowców zajmujących się sprzedaŝą alkoholu. 6. Tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji programów profilaktycznych.

4 I. Zadania szczegółowe: 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu i narkotyków. a) Działania Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowane do osób uzaleŝnionych od alkoholu i narkotyków w celu zmotywowania do podjęcia leczenia odwykowego. b) Działalność Punktu Pierwszego Kontaktu z osobą uzaleŝnioną na bazie GOPS dla osób uzaleŝnionych od alkoholu i narkotyków, obejmująca w szczególności: nawiązanie Ŝyczliwego, nie oceniającego kontaktu z klientem, informowanie o moŝliwości podjęcia leczenia w placówce leczenia odwykowego, motywowanie do leczenia, udzielenie wsparcia po zakończonym leczeniu, rozpoznanie w trakcie rozmowy zjawiska przemocy domowej i udzielenie stosownego wsparcia i informacji o moŝliwościach jej powstrzymywania, uruchomienie interwencji w przypadku zdiagnozowania przemocy domowej, posiadanie dobrej orientacji na temat moŝliwości pomocy i kompetencji poszczególnych słuŝb z terenu gminy i innych instytucji, które mogą zaangaŝować się w profesjonalną i systemową pomoc dla klientów wymagających pomocy. c) Pomoc w tworzeniu grupy samopomocowej d) WyposaŜenie materialne i techniczne świetlic, placów zabaw, boisk i placówek zajmujących się realizacją zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi e) Szkolenie członków komisji w zakresie nowych rozwiązań prawnych i upowszechnianie materiałów informacyjnych o chorobie, profilaktyce alkoholowej i narkotykowej. f) Stała współpraca z Policją, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Sądem - Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich, Kuratorami Rodzinnymi, szkołami w celu podnoszenia skuteczności podejmowanych działań. 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i narkotykowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. a) Szkolenie przedstawicieli grup zawodowych stykających się z problemem przemocy domowej. b) Edukacja publiczna. c) Organizowanie spędzania wolnego czasu dla osób współuzaleŝnionych poprzez udział w masowych zabawach bezalkoholowych, festynach, wieczorkach. d) Udzielanie rodzinom i dzieciom, w których występują problemy uzaleŝnień i przemocy pomocy psychologicznej i prawnej w tym kierowanie dzieci i młodzieŝy na obozy profilaktyczne, kolonie z elementami profilaktyki i inne formy wypoczynku pozwalające na kształtowanie prawidłowych postaw osobowościowych. kompleksowe zajmowanie się rodzinami, w których dochodzi do przemocy, monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, nawiązywanie współpracy z PCPR a zwłaszcza z Punktem Interwencji Kryzysowej, w którym pracuje prawnik, pedagog i inne osoby niosące pomoc

5 niematerialną, gdzie moŝna uzyskać pomoc w postaci noclegu dla ofiary przemocy, e) stosowanie procedury interwencji - Niebieska karta" - rozpoznawanie zaburzeń Ŝycia rodzinnego na skutek naduŝywania alkoholu i stosowania przemocy, ułoŝenie planu pomocy członkom rodziny i zaplanowanie działań interwencyjnych. f) pomoc materialna i rzeczowa dla członków rodzin doświadczających w/w problemów ze strony GOPS g) zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego osoby uzaleŝnionej wzywanie na rozmowę osobę uzaleŝnioną kierowanie tej osoby na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzaleŝnienia od alkoholu występowanie do sądu o zastosowanie leczenia przymusowego 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych a) Prowadzenie na terenie szkół programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieŝy, odpowiadającym standardom wyznaczonym przez technologie profilaktyczne, obejmujących Profilaktykę pierwszorzędową - adresowaną do ogółu dzieci i młodzieŝy, mającą na celu promocję zdrowego stylu Ŝycia oraz opóźnienie wieku inicjacji alkoholowej czy narkotykowej W ramach profilaktyki pierwszorzędowej realizowane są Programy Profilaktyczne w szkołach, które mają charakter: 1. informacyjno - edukacyjny - nastawiony na przekazywanie informacji o zagroŝeniach związanych z uŝywaniem substancji psychoaktywnych i mechanizmach powstawania uzaleŝnień, a takŝe na ćwiczenie waŝnych umiejętności Ŝyciowych, np. : programy takie jak: Elementarz" - czyli program siedmiu kroków, Spójrz inaczej", Dziękuję, nie" itp. 2. alternatyw - umoŝliwiające dzieciom i młodzieŝy zaspokajanie potrzeby aktywności i osiągnięć poprzez angaŝowanie się w jakąś pozytywną działalność - sport, turystyka, teatr, praca charytatywna, muzyka ruchowa, ekologia, plastyka. 3. rówieśnicze - bazujące na pracy z pozytywnymi liderami młodzieŝowymi. 4. sportowo - rekreacyjne - umoŝliwienie dzieciom i młodzieŝy aktywności sportowej jako rozwoju sprawności fizycznej i intelektualnej - silnej wobec uŝywek. b) Przystąpienie szkół do Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj trzeźwy umysł c) przedstawianie w szkołach podstawowych i gimnazjum spektakli profilaktycznych o tematyce uzaleŝnień od alkoholu, nikotyny i narkomanii d) dofinansowanie kaŝdej szkole jednej wycieczki połączonej z programem edukacyjnym zawierającym problematykę powstawania uzaleŝnień i radzenia sobie podczas wychodzenia z nałogu e) wspieranie działań lokalnych nakierowanych na promocję zdrowego stylu Ŝycia, abstynencji i trzeźwości wśród młodzieŝy f) prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych dla dzieci i młodzieŝy mających na celu propagowanie

6 zdrowego stylu Ŝycia g) g)podejmowanie działań o charakterze edukacyjnym przeznaczonych dla rodziców, których celem jest wspieranie asystencji dziecka i przygotowanie go do podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji związanych z uŝywaniem substancji psychoaktywnych. h) Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzieŝ, skierowanych do grup rówieśniczych np. kluby dyskusyjne, gazetki itp. 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. a) w miarę występujących potrzeb dofinansowanie stowarzyszeń i instytucji niosących pomoc niematerialną mieszkańcom naszej gminy. 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego tj. w przypadku złamania zakazu sprzedaŝy alkoholu nieletnim lub nietrzeźwym oraz w przypadku złamania zakazów promocji. a) Systematyczne kontrolowanie dostępności alkoholu w szczególności w zakresie przestrzegania zakazu sprzedaŝy alkoholu osobom niepełnoletnim oraz podniesienie efektywności egzekwowania prawa w przypadku naruszenia zasad obrotu napojami alkoholowymi oraz handlu poza legalną siecią punktów sprzedaŝy. Kontroli podlegają wszystkie podmioty gospodarcze prowadzące sprzedaŝ i podawanie napojów alkoholowych przeznaczonych do spoŝycia na miejscu i poza miejscem sprzedaŝy, Kontrolę prowadzą: - upowaŝnieni przez Wójta Gminy Chąśno pracownicy urzędu, - członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zakres kontroli: - zgodność prowadzonej sprzedaŝy napojów alkoholowych z aktualnie waŝnym zezwoleniem, - przestrzeganie warunków ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, - przestrzeganie porządku publicznego wokół miejsc sprzedaŝy napojów alkoholowych. 6. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej. W 2008r. nie planuje się w gminie utworzenia Centrum Integracji Społecznej. Placówka o podobnym charakterze nie działa w powiecie, ani w sąsiednich gminach, nie ma moŝliwości współfinansowania działalności o podobnym charakterze.

7 II. Realizacja gminnego programu 1. Realizacja gminnego programu odbywa się w ramach posiadanych środków pochodzących z opłat za zezwolenia na sprzedaŝ napojów alkoholowych. 2. Decyzje o wysokości przeznaczenia środków na realizację gminnego programu podejmuje Wójt Gminy na wniosek lub po zasięgnięciu opinii Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 3. Gminna KRPA wynagradzana jest według następujących zasad: 1/ dla przewodniczącego komisji za przygotowanie i prowadzenie Komisji oraz dokumentacji związanej z pracą Komisji, kaŝdorazowo za udział w odbytym posiedzeniu Komisji wynagrodzenie 100 zł, 2/ dla pozostałych członków komisji kaŝdorazowo za odbyte posiedzenie 50 zł, 3/ wypłaty dokonuje się na podstawie listy obecności z odbytego posiedzenia Komisji podpisanej przez przewodniczącego komisji. 4/ kwoty wynagrodzenia wymienione w pkt 1 i 2 obejmują równieŝ koszty dojazdu,