Załącznik Nr 18. Standardy nauczania na kierunku studiów: położnictwo STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE

Transkrypt

1 Załącznik Nr 18 Standardy nauczania na kierunku studiów: położnictwo STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi W standardzie określono godzin, z których przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe). II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej i powinien posiadać: - wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii, pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych, - wiedzę w zakresie filozofii i teorii dotyczącej profesjonalnej działalności położnej, - umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium, - umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów, - umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu, - umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa, - umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa, - umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych położnej, - umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw, - umiejętność prowadzenia badań naukowych w zakresie swojej specjalności oraz upowszechniania ich wyników, - umiejętność nauczania i zarządzania w opiece położniczej. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 360 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 690 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE w tym: zajęcia teoretyczne zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760

2 (do dyspozycji uczelni) RAZEM: IV. PRAKTYKI Czas trwania praktyk zawodowych - 36 tygodni x 40 godzin na tydzień = godzin. Zajęcia odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych oraz z zakresu zarządzania, zdobytych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych. Ponadto praktyki odbywają się w uczelniach prowadzących kształcenie na kierunku, specjalności pielęgniarstwo lub położnictwo, obejmując praktyczne doskonalenie wybranych umiejętności pedagogicznych. Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczo-noworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Filozofia i podstawy etyki Systemy informatyczne Logika Wychowanie fizyczne Język obcy Przedmiot do wyboru 30 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia Fizjologia Embriologia i rozwój człowieka Genetyka i embriopatie Biochemia z biofizyką Patomorfologia i patofizjologia Mikrobiologia z podstawami parazytologii Zdrowie publiczne Farmakologia Psychologia Psychologia zdrowia Psychoterapia Socjologia Socjologia zdrowia Pedagogika Zagadnienia prawne Medycyna katastrof Antropologia Andragogika Radiologia Badanie fizykalne 45 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE 4.290

3 Nazwa przedmiotu zajęcia teoretyczne (liczba godzin) zajęcia praktyczne (liczba godzin) 1. Podstawy opieki położniczej Poród w doświadczeniu kobiety /8 3. Promocja zdrowia /1 4. Metody diagnostyczne w położnictwie i /1 ginekologii 5. Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i /1 ginekologii 6. Planowanie rodziny i seksuologia /1 7. Anestezjologia i intensywna terapia /1 medyczna 8. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze /4 9. Zdrowie noworodka /2 10. Neonatologia i opieka neonatologiczna /1 11. Zdrowie niemowlęcia /1 12. Zdrowie życia płciowego i rozrodu /2 13. Ginekologia i pielęgniarstwo /1 ginekologiczne 14. Onkologia ginekologiczna /1 15. Podstawy interny /1 16. Podstawy chirurgii /1 17. Podstawy psychiatrii /1 18. Podstawowa opieka zdrowotna /2 19. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i /1 ginekologii 20. Choroby zakaźne w położnictwie Żywienie i dietetyka Historia zawodu położnej praktyki zawodowe (godziny/ tygodnie)

4 23. Ustawodawstwo zawodowe położnych i wymogi europejskie 24. Dydaktyka ogólna Dydaktyka medyczna /3 26. Podstawy nauk o zarządzaniu /2 27. Ekonomika, finanse, marketing Zarządzanie zasobami ludzkimi Organizacja ochrony zdrowia Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie Razem: /36 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760 (do dyspozycji uczelni) VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Filozofia i podstawy etyki Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej. 2. Systemy informatyczne Systemy informacyjne - rodzaje i zastosowanie. Tworzenie systemów informacyjnych. Pozyskiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Ograniczenia systemów informacyjnych. Informacja w ochronie zdrowia i opiece położniczej. Dokumentacja medyczna. Postępy w zarządzaniu informacjami w ochronie zdrowia. 3. Logika Charakterystyka zakresowa zadań prostych i złożonych w logice. Rodzaje zdań złożonych. Treść konstytutywna nazwy. Nazwy o nieostrym zakresie, wieloznaczność nazwy. Wyrażenia okazjonalne. Rodzaje błędów logicznych typu semantycznego. Warunki poprawności podziału logicznego. Prawo logiczne. Działanie skuteczne. Walory prakseologiczne dobrego planu, metoda w rozumieniu prakseologicznym. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Anatomia Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia - serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczynopłodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy - drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego.

5 2. Fizjologia Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina-angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji. 3. Embriologia i rozwój człowieka Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska. 4. Genetyka i embriopatie Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. 5. Biochemia z biofizyką Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim. 6. Patomorfologia i patofizjologia Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć. 7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne. 8. Zdrowie publiczne Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług. 9. Farmakologia Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy

6 chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza. 10. Psychologia Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, problematyki AIDS. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna-pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego. 11. Psychologia zdrowia Orientacja salutogenna w podejściu do zdrowia i choroby - model Antonowsky'ego. Psychologiczne czynniki i mechanizmy sprzyjające utrzymaniu zdrowia: zasoby osobiste, wsparcie społeczne, style życia. Psychologiczne mechanizmy kształcenia zachowań zdrowotnych. Psychologiczne problemy związane z rodzajem choroby lub niepełnosprawności. Psychologiczne problemy personelu medycznego. 12. Psychoterapia Psychoterapia specjalistyczna, kwalifikowana a podstawowa. Modele pomocy psychologicznej. Czynniki terapeutyczne. Podstawowe interwencje terapeutyczne. Relacja terapeutyczna w opiece pielęgniarskiej - cechy i funkcje relacji terapeutycznej, problem przeniesienia i przeciwprzeniesienia w relacji terapeutycznej. Zasady zapobiegania jatrogenii. Indywidualne uwarunkowania relacji - analiza własnych doświadczeń. 13. Socjologia Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Odchylenia od normy. 14. Socjologia zdrowia Kultura - wartości i normy społeczne. Procesy i przemiany życia społecznego. Rodzina w wybranych teoriach socjologicznych. Zachowania w zdrowiu i w chorobie. Naznaczenie społeczne choroby i zjawiska społecznie piętnowane. Społeczne konsekwencje choroby. Społeczne problemy osób niepełnosprawnych. 15. Pedagogika Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki. 16. Zagadnienia prawne Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej, o samorządzie zawodowym. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych - odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy. 17. Medycyna katastrof Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Standardy postępowania przedszpitalnego w medycynie ratunkowej. Pomoc przedszpitalna w obrażeniach głowy, szyi, klatki piersiowej i brzucha. Swoiste

7 zespoły chorobowe. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych. 18. Antropologia Antropologia filozoficzna i jej nurty. Fenomenologia człowieka. Duchowość i cielesność człowieka. Świadomość i samoświadomość człowieka. Metafizyka człowieka. Właściwości i struktura ludzkiej osoby. Indywidualna osoba w kręgu społecznej wspólnoty. Humanizm a personalizm. 19. Andragogika Pedagogika dorosłych - zarys pojęcia. Rozwój ludzi dorosłych. Dorosłość i dojrzałość w kontekście zdrowia i dbałość o nie. Potrzeby i możliwości wychowania ludzi dorosłych. Cele i zadania wychowania ludzi dorosłych. Wychowawcze funkcje zakładów ochrony zdrowia. Samowychowanie. Współczesne problemy wychowania dorosłych a promocja zdrowia. 20. Radiologia Diagnostyka radiologiczna. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych. Radioterapia: rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. 21. Badanie fizykalne Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Podstawy opieki położniczej Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Czynniki wpływające na rozwój praktyki położniczej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania - jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą lub zagrożoną chorobą ginekologiczną. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Podstawy badania fizykalnego. Metody gromadzenia informacji. Prowadzenie dokumentacji przez położną w szpitalu i w środowisku. 2. Poród w doświadczeniu kobiety Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu. Problem bólu porodowego - wsparcie w okresie porodu, pozafarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego, pozycje i udogodnienia porodowe. Bezpieczne macierzyństwo. Oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny. Poród naturalny. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy. Ocena sytuacji położniczej. Mechanizm porodu w położeniu podłużnym główkowym. Mechanizm porodu w ułożeniach odgięciowych. Poród przy nieprawidłowym ułożeniu główki. Mechanizm porodu w położeniach miednicowych płodu. Poród w przypadkach nieprawidłowej budowy miednicy. Poród bliźniaczy. Sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego, nieprawidłowego i patologicznego. Obroty położnicze. Zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka w okresie okołoporodowym. 3. Promocja zdrowia Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia. 4. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne.

8 Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia. 5. Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii Podstawy fizyczne i techniczne, artefakty badań ultrasonograficznych. Ultrasonografia jamy brzusznej. Ultrasonografia śródoperacyjna. Ultrasonografia wykonywana poprzez krocze i przedsionek pochwy. Ultrasonografia przezpochwowa. Przezpochwowa ultrasongrafia dopplerowska (techniki: "kolorowego" Dopplera oraz fali pulsacyjnej). Trójwymiarowa ultrasonografia przezpochwowa. Ultrasonografia przezodbytnicza. Ultrasonografia w opiece przedporodowej. 6. Planowanie rodziny i seksuologia Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie urodzeń - naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i patologii seksualnych. Modele seksualności człowieka. Aktywność seksualna w różnych okresach życia. Zaburzenia i patologie seksualne. Przemoc seksualna. 7. Anestezjologia i intensywna terapia medyczna Podstawowe pojęcia. Pomoc doraźna. Rodzaje znieczulenia. Analgezja dożylna i domięśniowa. Analgezja wziewna. Znieczulenie przewodowe. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Ból porodowy. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia - nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnej terapii. 8. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Rola położnej w opiece okołoporodowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej oraz stanu zdrowia. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostycznoleczniczych. Poród prawidłowy. Poród patologiczny. Poród zabiegowy. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna. Zmiany zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży. Opieka profilaktyczna nad kobietą podczas ciąży. Najnowsze osiągnięcia w zakresie psychoprofilaktyki położniczej. Prowadzenie porodu z uwzględnieniem aktualnych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii. Program edukacji społeczeństwa na temat czynników ryzyka perinatalnego. Zasady opieki nad rodzicami w okresie prokreacji. Współczesne tendencje w prowadzeniu porodu. Problem znieczulenia w położnictwie. Połóg - modyfikacja postępowania w zależności od sytuacji położniczej. Współczesne tendencje w opiece nad położnicą i noworodkiem. Psychologiczne problemy macierzyństwa. Promocja karmienia naturalnego. Współczesne metody regulacji urodzeń. Poradnictwo genetyczne. Zagrożenia dla ciężarnej i jej dziecka wynikające z powikłań w przebiegu ciąży. Diagnostyka i terapia wewnątrzmaciczna płodu. Współczesne standardy postępowania w przebiegu ciąży w przypadku chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę oraz w chorobach niepołożniczych współistniejących z ciążą. Patologia połogu. Karmienie piersią. Ciąża i poród u młodocianych. Opieka nad ciężarną, rodzącą, położnicą uzależnioną. Ciąża i poród u kobiety HIV (+). Operacje i zabiegi położnicze. Opieka nad rodzącą, jej dzieckiem i mężem podczas porodu powikłanego. Standardy postępowania w połogu o przebiegu patologicznym. Stany zagrożenia życia w położnictwie - zasady postępowania. Przyczyny zgonów kobiet w związku z ciążą, porodem i połogiem. Udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru stanu ogólnego i położniczego ciężarnej, rodzącej i położnicy oraz działań terapeutycznych w stanach nagłych w położnictwie.

9 9. Zdrowie noworodka Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych. 10. Neonatologia i opieka neonatologiczna Zasady trójstopniowej organizacji opieki nad noworodkiem. Edukacja rodziców na temat czynników ryzyka perinatalnego. Zasady postępowania z noworodkiem w czasie porodu w świetle wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Zapobieganie urazom okołoporodowym i ich skutkom. Umieralność okołoporodowa noworodków. Bilans zerowy i zasady dyspanseryzacji noworodków. Zasady postępowania z noworodkiem niedojrzałym w czasie porodu. Postępowanie z noworodkiem matki uzależnionej. Wytyczne odnośnie do postępowania z noworodkiem matki HIV(+). Patologia okresu noworodkowego. Pielęgnacja noworodków w nagłych stanach chirurgicznych. Badania i zabiegi diagnostyczne oraz terapeutyczne u noworodków. Normy badań stosowanych w neonatologii. Szczepienia ochronne noworodka. Intensywny nadzór nad noworodkiem. Farmakoterapia okresu noworodkowego. Opieka nad noworodkiem w domu. Niedosłuchy występujące u dzieci. Diagnostyka zaburzeń słuchu u dzieci oraz nowoczesne standardy postępowania terapeutycznego. Jakość opieki w neonatologii. Organizacja i funkcjonowanie oddziałów położniczo-noworodkowych w systemie rooming-in (system matka - dziecko). 11. Zdrowie niemowlęcia Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Rozwój psychomotoryczny dziecka. Udział położnej w wybranych profilaktycznych działaniach pediatrycznych. Zasady prawidłowego odżywiania. Udział położnej w opiece nad dzieckiem chorym. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Pielęgnowanie dzieci z wadami rozwojowymi twarzoczaszki. Stany niedoborowe. Choroby alergiczne. Postępowanie z dziećmi w chorobach poszczególnych układów, z oparzeniami oraz w chorobach metabolicznych. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Typowe pediatryczne zabiegi pielęgniarskie. Hospitalizacja dziecka. Opieka terminalna nad dzieckiem. 12. Zdrowie życia płciowego i rozrodu Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Profilaktyka, leczenie, pielęgnowanie, prewencja - stany zapalne narządów płciowych, choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nowotwory łagodne narządów płciowych oraz sutka. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacja po operacjach ginekologicznych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii. 13. Ginekologia i pielęgniarstwo ginekologiczne Zmiany zachodzące w organizmie kobiety i mężczyzny w różnych fazach życia. Standardy postępowania w zaburzeniach okresu pokwitania. Choroby ginekologiczne wieku dziecięcego. Edukacja dzieci i młodzieży odnośnie do higieny okresu dojrzewania i życia seksualnego oraz metod zapobiegania ciąży. Zaburzenia rozwoju cielesno-płciowego i ich uwarunkowania genetyczne. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Problemy ginekologiczne kobiet. Zakażenia i zapalenia narządów płciowych u kobiet - standardy postępowania. Współczesne tendencje w

10 antykoncepcji. Stany nagłe i stany zagrożenia życia w ginekologii. Urologia ginekologiczna. Niepłodność małżeńska - czynniki uniemożliwiające zajście w ciążę, aspekt psychologicznosocjologiczny niepłodności małżeńskiej. Nowoczesne metody diagnozowania i terapii w niepłodności. Endometrioza - zapobieganie i leczenie. Zmiany nowotworowe narządów płciowych i piersi - profilaktyka, standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Zespół bólowy miednicy mniejszej. Przygotowanie do mastektomii i operacji odtwórczych - postępowanie po ich wykonaniu. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Nietrzymanie moczu. Operacje stosowane w ginekologii. Przygotowanie psychofizyczne pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych. Przygotowanie kobiety z chorobą ginekologiczną do operacji planowej i nagłej. Pielęgnowanie kobiet po operacjach ginekologicznych. Profilaktyka powikłań pooperacyjnych. Rehabilitacja pooperacyjna. Dolegliwości okresu klimakterium i senium. Płodność w przebiegu klimakterium. Współczesne trendy w hormonalnej terapii zastępczej. Opieka ginekologiczna nad kobietą zarażoną wirusem HIV i chorą na AIDS. Norma i patologia seksualna. Edukacja kobiet i ich rodzin w zakresie profilaktyki schorzeń ginekologicznych i chorób przenoszonych drogą płciową. Jakość opieki w pielęgniarstwie ginekologicznym. 14. Onkologia ginekologiczna Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka. Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych, z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu. 15. Podstawy interny Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii, pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu. 16. Podstawy chirurgii Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży. 17. Podstawy psychiatrii Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium. 18. Podstawowa opieka zdrowotna Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej środowiskowej, rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej. 19. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych. 20. Choroby zakaźne w położnictwie Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby. 21. Żywienie i dietetyka

11 Żywienie człowieka zdrowego i chorego - jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie organizmu człowieka w różnych okresach życia i stanach zdrowia: okres noworodkowy, pokwitania, dojrzałości płciowej, ciąża - fizjologiczna i powikłana (cukrzyca, nadciśnienie indukowane ciążą, niedokrwistość, choroby nerek, cholestaza), okres połogu i karmienia piersią, klimakterium. 22. Historia zawodu położnej Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej. Wkład położnych w rozwój opieki położniczo-ginekologicznej. Rozwój położnictwa na ziemiach polskich - wkład lekarzy w rozwój położnictwa. Kształcenie położnych. Powstanie i rozwój szkół położnych na ziemiach polskich. Pierwsze podręczniki zawodowe dla położnych. Przepisy prawne normujące pracę położnych. Powstanie, rozwój, rola i zadania organizacji zawodowych. Położnictwo nowożytne w wybranych krajach. 23. Ustawodawstwo zawodowe położnych i wymogi europejskie Zawód położnej w świetle przepisów Unii Europejskiej. Współczesne kierunki opieki położniczej. System opieki położniczej w wybranych krajach europejskich. System opieki położniczej w Stanach Zjednoczonych. System i stan badań w opiece położniczej i ginekologicznej. System podstawowego i wyższego kształcenia położnych w wybranych krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Międzynarodowe standardy kształcenia położnych. Międzynarodowe Stowarzyszenie Położnych (ICM) - konstytucja, struktura, rola, zadania. Polskie Towarzystwo Położnych - statut, rola, zadania. 24. Dydaktyka ogólna Realizacja zamierzeń nauczyciela w procesie dydaktycznym. Konstruowanie strategii nauczaniauczenia się. Zasady nauczania. Struktura programu. Cele nauczania. Taksonomia celów. Projektowanie celów nauczania. Teorie doboru treści nauczania. Dobór treści nauczania. Pomiar dydaktyczny, pomoce dydaktyczne. 25. Dydaktyka medyczna Przegląd metod i technik nauczania - uczenia się i wychowania zdrowotnego. Jednostka dydaktyczna, pojęcie, struktura, typologia. Hospitacja - pojęcie, cele, organizacja. Proces kontroli i oceny. Tradycyjne i nowoczesne formy kontroli nauczania i zasady ich stosowania. Egzamin z przygotowania zawodowego. Metoda kooperatywnego uczenia się jako źródło tworzenia nowych relacji nauczyciel-student. Twórczość w pracy nauczyciela. Projektowanie nauczania pielęgniarstwa. Zajęcia dydaktyczne w ramach różnych przedmiotów nauczania w zakresie pielęgniarstwa i opieki położniczej. Zasady edukacji zdrowotnej. Konstruowanie strategii kształcenia i edukacji zdrowotnej. Przegląd metod i technik edukacji zdrowotnej. Szkoły promujące zdrowie. Ewaluacja i pomiar w edukacji zdrowotnej. Środki masowego przekazu. Warsztat edukacji zdrowotnej. 26. Podstawy nauk o zarządzaniu Zarządzanie - nauka i praktyka. Szkoła prakseologiczna, systemowa, sytuacyjna. Funkcje kierownicze. Proces decyzyjny. Style zarządzania. Doskonalenie organizacji: strategia, zmiana, konflikt. 27. Ekonomika, finanse, marketing Modele finansowania opieki zdrowotnej. Planowanie, finansowanie i monitoring usług zdrowotnych. Wybrane analizy finansowe i ekonomiczne. Marketing usług zdrowotnych. 28. Zarządzanie zasobami ludzkimi Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji. Szacowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską i położniczą oraz liczbę kadr pielęgniarskich i położniczych na poziomie oddziału szpitalnego i podstawowej opieki zdrowotnej. Nabór, dobór pracowników. Programowanie adaptacji społecznozawodowej. Rozwój pracowników, doskonalenie, kariera zawodowa. Motywowanie, ocena pracy. Ergonomiczna analiza pracy. Usprawnianie metod pracy w ochronie zdrowia. Zarządzanie jakością. 29. Organizacja ochrony zdrowia Zakres działania współczesnej ochrony zdrowia. Organizacja systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach świata. Podstawy organizacji narodowego systemu opieki zdrowotnej. System opieki zdrowotnej w Polsce. Opieka zdrowotna w Polsce. Instytucja lekarza rodzinnego w

12 warunkach rynkowych i pozarynkowych źródeł finansowania ochrony zdrowia. 30. Metodologia badań naukowych i seminarium magisterskie Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Etapy postępowania badawczego. Cele i funkcje nauki. Podział nauki. Kryteria wyodrębnienia dyscyplin i dziedzin naukowych. Pielęgniarstwo jako dyscyplina naukowa. Przedmiot, zakres, wiedza naukowa w pielęgniarstwie i opiece położniczej. Swoiste metody i techniki badań. Badania ilościowe i jakościowe. Analiza danych i wnioskowanie. Język naukowy. Upowszechnianie badań naukowych. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE (do dyspozycji uczelni) VII. ZALECENIA 1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć dodatkowe przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu położnej, przez przedmioty specjalnościowe - przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w zakresie wiedzy położniczej, neonatologicznej i ginekologicznej. 2. W ramach praktyk student powinien zrealizować zajęcia obejmujące: - poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie z przeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych, - sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 rodzącymi, - przyjęcie 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach, - aktywny udział w porodzie z położenia miednicowego, a w przypadku gdy jest to niemożliwe asystowanie w warunkach symulowanych, - wykonanie nacięcia krocza i zakładanie szwów, - kontrola i opieka nad 40 kobietami, u których mogą wystąpić powikłania w trakcie ciąży, porodu i połogu, - sprawowanie nadzoru i opieki nad co najmniej 40 ciężarnymi, - sprawowanie nadzoru i opieki włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami, - prowadzenie obserwacji i sprawowanie opieki nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, z niską masą urodzeniową oraz chorymi, - sprawowanie opieki nad kobietami z objawami patologicznymi - ginekologicznymi i położniczymi. 3. W trakcie studiów uczelnia powinna umożliwić uzyskanie przygotowania w zakresie zarządzania w położnictwie lub przygotowania pedagogicznego zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach. 4. Absolwent studiów magisterskich na kierunku położnictwo zobowiązany jest do złożenia i obrony pracy magisterskiej. 5. Magister położnictwa powinien umieć: - twórczo realizować proces kształcenia położnych na wszystkich poziomach kształcenia i doskonalenia zawodowego, - przygotować i prowadzić edukację zdrowotną w odniesieniu do wybranego środowiska dydaktyczno-wychowawczego - opracowywać programy zdrowotne z uwzględnieniem potrzeb społeczności lokalnych, - analizować treści zawarte w programie kształcenia położnych i dokonać szczegółowego rozkładu materiału nauczania wybranych bloków programowych, - przygotować optymalne procedury postępowania dydaktycznego i opracować plany i konspekty do różnych typów zajęć dydaktycznych w odniesieniu do różnych odbiorców, - znać klasyfikację i charakterystykę metod nauczania - uczenia się wykorzystywanych w kształceniu zawodowym położnych,

13 - dobierać optymalne i stosować wybrane metody nauczania i uczenia się w określonych sytuacjach postępowania dydaktycznego, edukacji zdrowotnej w zależności od specyfiki treści nauczania oraz celu, który należy osiągnąć, - posługiwać się wiedzą z zakresu logiki i wiedzą filozoficzną o człowieku w kontaktach interpersonalnych w pracy zawodowej, - formułować cele, funkcje i zadania opieki położniczej na wszystkich poziomach zarządzania, - opracowywać założenia polityki kadrowej oraz plan zatrudniania położnych odpowiednio do strategii i zapotrzebowania pacjentów na opiekę położniczą, - kierować procesem rozwoju kadr położnych oraz opracować system oceniania i motywowania pracowników, - opracowywać i wdrażać standardy oraz narzędzia monitorowania opieki położniczej, - dobierać i zastosować określone metody, techniki organizatorskie i techniki zarządzania w badaniu, rozwiązywaniu problemów organizacyjnych w zakresie opieki położniczej, - oceniać koszt biologiczny pracy położnych w sposób zapewniający efektywne i bezpieczne wykonywanie pracy na położniczych stanowiskach, - organizować pracę podwładnych i własną zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi, zabezpieczając interesy pacjentów, pracowników i organizacji, - wykorzystywać przepisy prawa w działalności zawodowej. Praktyka na stanowisku kierowniczym pielęgniarki, położnej oddziałowej i przełożonej (naczelnej) Celem praktyki jest rozwijanie umiejętności i technik planowania, organizowania, motywowania, oceniania oraz nadzorowania pracy personelu pielęgniarskiego (stanowisko pielęgniarki, położnej oddziałowej), pomocniczego, a także innych grup zawodowych i komórek organizacyjnych instytucji służby zdrowia. Praktyczna weryfikacja wiedzy teoretycznej opanowanej w ramach specjalności zarządzania. Praktyka pedagogiczna Celem praktyki jest poznanie pracy szkoły wyższej kształcącej pielęgniarki lub położne (organizacji, form i metod pracy nauczyciela, czynności kierowniczych w pracy szkoły, organizacji zajęć pozaprogramowych, organizacji i prawnej regulacji rekrutacji) i kształtowanie wybranych umiejętności pedagogicznych studentów. Prowadzenie różnych typów zajęć (zajęcia teoretyczne, zajęcia praktyczne - ćwiczenia w pracowni umiejętności pielęgniarskich i położniczych, praktyki zawodowe w placówkach służby zdrowia) w ramach przedmiotów nauczania pielęgniarstwa i opieki położniczej. STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku położnictwo trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi W standardzie określono godzin, z których przeznaczono na kształcenie praktyczne (zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe). II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent powinien być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej i powinien posiadać: - wiedzę w zakresie nauk medycznych, w szczególności medycyny perinatalnej, neonatologii, ginekologii i pielęgniarstwa, nauk humanistycznych i społecznych, - umiejętność wykonywania świadczeń zdrowotnych wobec kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy i noworodka w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki, profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej: przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej, w okresie przekwitania i senium, - umiejętność współdziałania w zespole interdyscyplinarnym w zakresie profilaktyki oraz w

14 procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji w odniesieniu do wymienionych grup pacjentów, - umiejętność rozpoznawania i monitorowania ciąży prawidłowej, samodzielnego przyjęcia porodu siłami natury oraz wykrywania stanów odbiegających od normy u matki i jej dziecka w okresie ciąży, porodu i połogu, - umiejętność prowadzenia edukacji na temat rozrodu i metod planowania rodziny, w okresie dojrzewania, przedkoncepcyjnym, w aspekcie biologicznym, wychowawczym i społecznym oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa, - umiejętność inicjowania i wspierania działań kobiety i jej rodziny na rzecz promowania zdrowia i podnoszenia poziomu zdrowotności społeczeństwa, - umiejętność podejmowania działań ratowniczych w sytuacjach nagłych, dokonywania wyboru właściwych form udzielania pierwszej pomocy położniczej, mieszczących się w zakresie kwalifikacji i kompetencji zawodowych, - umiejętność działania zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia do pacjenta z poszanowaniem i respektowaniem jego praw. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW l OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 210 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 480 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE w tym: zajęcia teoretyczne 850 zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760 (do dyspozycji uczelni) RAZEM: IV. PRAKTYKI Czas trwania praktyk zawodowych - 28 tygodni x 40 godzin na tydzień = godzin. Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych uzyskanych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych. Miejscem praktyk powinny być szczególnie: sala porodowa, oddziały położnicze, noworodkowe (położniczonoworodkowe), patologii ciąży, ginekologii, internistyczne, pediatryczne (niemowlęcy, patologii noworodka) w szpitalach klinicznych, jednostkach badawczo-rozwojowych lub wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym oraz ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkołach rodzenia. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Filozofia i podstawy etyki Wychowanie fizyczne Język obcy 120 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia Fizjologia Embriologia i rozwój człowieka Genetyka i embriopatie Biochemia z biofizyką Patomorfologia i patofizjologia Mikrobiologia z podstawami parazytologii 30

15 8. Zdrowie publiczne Farmakologia Psychologia Socjologia Pedagogika Zagadnienia prawne Badanie fizykalne 30 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE I PRAKTYKI ZAWODOWE Nazwa przedmiotu zajęcia teoretyczne (liczba godzin) zajęcia praktyczne (liczba godzin) 1. Podstawy opieki położniczej Poród w doświadczeniu kobiety /8 3. Promocja zdrowia /1 4. Metody diagnostyczne w położnictwie i /1 ginekologii 5. Planowanie rodziny i seksuologia /1 6. Anestezjologia i intensywna terapia /1 medyczna 7. Położnictwo i pielęgniarstwo /4 położnicze 8. Zdrowie noworodka /2 9. Zdrowie niemowlęcia /1 10. Zdrowie życia płciowego i rozrodu /2 11. Onkologia ginekologiczna /1 12. Podstawy interny /1 13. Podstawy chirurgii /1 14. Podstawy psychiatrii /1 15. Podstawowa opieka zdrowotna /2 16. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i /1 ginekologii 17. Choroby zakaźne w położnictwie Żywienie i dietetyka Historia zawodu położnej praktyki zawodowe (godziny/ tygodnie)

16 20. Metodologia badań naukowych i seminarium licencjackie Razem: /28 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE 760 (do dyspozycji uczelni) VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Filozofia i podstawy etyki Przedmiot i kierunki filozofii i ich charakterystyka. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Przedmiot i podmiot etyki. Kodeks etyki położnej. Wartości, normy i oceny moralne. Rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa. Dylematy etyczne w pracy położnej i we współczesnym położnictwie. Odpowiedzialność moralna położnej. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Anatomia Budowa ciała ludzkiego. Budowa i rola kości. Budowa miednicy kostnej. Budowa kanału rodnego. Budowa i mechanika mięśni. Narządy bierne i czynne ruchu. Okolice ciała, ściany tułowia i jamy ciała. Anatomia układu nerwowego: ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego. Narządy zmysłów. Układ krążenia: serce, krążenie duże i małe, krążenie wrotne, krążenie matczynopłodowe. Układ chłonny. Układ oddechowy: drogi oddechowe, płuca, opłucna. Układ trawienny. Układ dokrewny. Otrzewna. Przestrzeń zaotrzewnowa. Nadnercza. Układ moczowo-płciowy. Narządy płciowe męskie i żeńskie. Budowa gruczołu piersiowego. 2. Fizjologia Podstawowe wiadomości w zakresie funkcji życiowych. Neurohormonalna regulacja procesów fizjologicznych. Podstawy elektrofizjologii. Charakterystyka mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego. Czynność skurczowa macicy. Czucie, ruch, percepcja. Aktywacja mózgu, sen, czuwanie. Wyższe czynności ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologia wrażeń zmysłowych. Fizjologia układu dokrewnego. Fizjologia serca. Układ naczyniowy, hemodynamika i autoregulacja tkankowego przepływu krwi. Fizjologia układu oddechowego, mechanika i regulacja oddychania. Krążenie płucne i wymiana gazowa. Krążenie matczyno-płodowe. Fizjologia układu krwiotwórczego. Układ trawienny - czynności motoryczne i wydzielnicze. Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych. Przemiana materii. Fizjologia nerek. Układ renina-angiotensyna. Regulacja równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Fizjologia narządów płciowych. Fizjologia rozrodu. Fizjologia laktacji. 3. Embriologia i rozwój człowieka Spermatogeneza i spermiogeneza. Owogeneza. Zaplemnienie i zapłodnienie. Wczesne stadia rozwoju człowieka. Rozwój poszczególnych układów i narządów. Rozwój, budowa i funkcja łożyska. 4. Genetyka i embriopatie Podstawy teorii chromosomowej dziedziczenia i cytogenetyki. Budowa i funkcja komórki. Kariotyp człowieka. Aberracje chromosomów płciowych i autosomalnych oraz ich powstawanie. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią. Poradnictwo genetyczne. Czynniki mutagenne. Diagnostyka dysmorfologiczna. Podstawowe techniki stosowane w badaniach genetycznych i immunologicznych. 5. Biochemia z biofizyką Biologiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego. Budowa i funkcje związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim.

17 6. Patomorfologia i patofizjologia Podstawowe pojęcia z zakresu patomorfologii ogólnej. Patomorfologia ogólna nowotworów. Patologia narządów płciowych żeńskich i gruczołu piersiowego. Patologia płodu i popłodu. Podstawowe pojęcia z zakresu patofizjologii. Stres. Głód tlenowy. Wstrząs. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia procesu krzepnięcia. Starzenie się organizmu, śmierć. 7. Mikrobiologia z podstawami parazytologii Podstawy wirusologii, bakteriologii i parazytologii. Grzyby chorobotwórcze. Charakterystyka drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Epidemiologia, chorobotwórczość, mechanizm zakażenia oraz drogi szerzenia się zakażeń w ustroju. Mikroflora ciała ludzkiego i otoczenia. Organizm i środowisko. Badania mikrobiologiczne. 8. Zdrowie publiczne Higiena człowieka i środowiska. Zanieczyszczenia biosfery i metody ich ograniczenia. Higiena żywności i żywienia. Higiena nauki i pracy. Zdrowie publiczne - kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne. Zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Polityka społeczno-zdrowotna państwa. Systemy opieki zdrowotnej - struktura organizacyjna, cele i zadania. Rynek usług zdrowotnych. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. Choroby społeczne. Profilaktyka, prewencja chorób - cele, zadania, formy. Programowe działania na rzecz zdrowia w wymiarze regionalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym. Struktura i zasoby pielęgniarstwa i położnictwa. System kształcenia i doskonalenia zawodowego położnych. Stanowisko pracy. Obciążenie fizyczne i psychiczne w pracy - stres organizacyjny. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Położna jako świadczeniodawca usług, koszty usług. 9. Farmakologia Podstawy farmakologii ogólnej. Mechanizmy działania leków. Losy leków w organizmie i ich biotransformacja. Farmakologia poszczególnych układów. Krew i środki krwiozastępcze. Podstawy chemioterapii i radioterapii. Środki dezynfekcyjne. Farmakoterapia i fitoterapia w położnictwie, neonatologii i ginekologii. Teratogenne i embriotoksyczne działanie leków. Przenikanie leków przez barierę łożyskową. Leki oksytotyczne i tokolityki. Hormony gonadotropowe i płciowe. Antykoncepcja. Farmakoterapia niepłodności. Hormonalna terapia zastępcza. 10. Psychologia Determinanty i mechanizmy regulacyjne zachowań człowieka. Procesy poznawcze człowieka. Osobowość. Stres a zdrowie. Choroba i hospitalizacja jako sytuacje trudne. Pomoc psychologiczna. Psychologia postaw i zachowań prokreacyjnych. Psychospołeczne aspekty pokwitania, menstruacji, ciąży, połogu i karmienia piersią, planowania rodziny, menopauzy i senium. Psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, problematyki AIDS. Teorie, modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Sytuacje jatrogenne w relacji położna-pacjent. Specyficzne problemy komunikowania się w okresie dojrzewania, ciąży, narodzin, klimakterium i senium. Techniki redukowania lęku, metody relaksacyjne. Zespół wypalenia zawodowego. 11. Socjologia Socjologia instytucji i zawodów medycznych. Społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności, ciąży niepożądanej. Struktura i dynamika rodziny. Modele i funkcje rodziny. Społeczne problemy młodocianych i samotnych matek. Niepełnosprawność jako problem społeczny. Dewiacje społeczne. 12. Pedagogika Wychowanie jako zjawisko społeczne. Środowisko wychowawcze. Filozoficzne podstawy działalności wychowawczej. Cele wychowania jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Strategie wychowawcze. Teorie, formy i metody wychowania. Trudności wychowawcze. Kształtowanie środowiska wychowawczego. Edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizacja i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych zakładach opieki.

18 13. Zagadnienia prawne Podstawy zagadnień prawnych: system prawa, struktura aktów prawnych, prawa człowieka, wykładnia prawna. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych. Ustawodawstwo zawodowe. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność w zawodach medycznych: odpowiedzialność cywilna, karna, pracownicza, zawodowa. Podstawy prawa pracy. 14. Badanie fizykalne Badanie przedmiotowe noworodków, niemowląt oraz osób dorosłych: stan psychiczny, stan ogólny, skóra, oczy, uszy, jama ustna, gardło i szyja, klatka piersiowa i płuca, gruczoły piersiowe, układ sercowo-naczyniowy, brzuch, męskie narządy płciowe, żeńskie narządy płciowe, obwodowy układ krążenia, układ mięśniowo-szkieletowy, układ nerwowy. Dokumentacja kliniczna pacjenta. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Podstawy opieki położniczej Podstawowe pojęcia i definicje. Historia i kierunki rozwoju opieki zdrowotnej nad kobietą i dzieckiem w Polsce i na świecie. Współczesne kierunki rozwoju opieki perinatalnej. Zasady trójpoziomowej organizacji opieki perinatalnej. Rola społeczno-zawodowa położnej. Modele organizowania opieki położniczej i pracy położnej. Standardy i procedury postępowania - jakość opieki położniczej. Metody, sposoby, zasady, techniki i procedury stosowane w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą i jej dzieckiem oraz nad kobietą chorą lub zagrożoną chorobą ginekologiczną. Udział i odpowiedzialność położnej w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Podstawy badania fizykalnego. Metody gromadzenia informacji. Prowadzenie dokumentacji przez położną w szpitalu i w środowisku. 2. Poród w doświadczeniu kobiety Zasady opieki położniczej podczas porodu. Psychoprofilaktyka porodu. Problem bólu porodowego - wsparcie w okresie porodu, pozafarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego, pozycje i udogodnienia porodowe. Bezpieczne macierzyństwo. Oczekiwania kobiety i rodziny. Poród rodzinny. Poród naturalny. Badanie położnicze zewnętrzne i wewnętrzne. Usytuowanie płodu w macicy. Ocena sytuacji położniczej. Mechanizm porodu w położeniu podłużnym główkowym. Mechanizm porodu w ułożeniach odgięciowych. Poród przy nieprawidłowym ułożeniu główki. Mechanizm porodu w położeniach miednicowych płodu. Poród w przypadkach nieprawidłowej budowy miednicy. Poród bliźniaczy. Sposoby prowadzenia porodu fizjologicznego, nieprawidłowego i patologicznego. Obroty położnicze. Zasady postępowania w porodach operacyjnych. Postępowanie w krwotokach w położnictwie. Diagnostyka w okresie okołoporodowym. 3. Promocja zdrowia Paradygmaty zdrowia. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan zdrowia. Ocena stanu zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna w systemie opieki zdrowotnej. Metody kształtowania zachowań zdrowotnych. Modele promocji zdrowia. Programy promocji zdrowia. Organizacja i funkcjonowanie szkoły rodzenia. 4. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii Badanie kliniczne. Metody pobierania i sposoby postępowania z materiałem do badań. Interpretacja wyników. Badanie ekosystemu pochwy. Cytodiagnostyka, kolposkopia, badanie patomorfologiczne. Ultrasonografia. Kardiotokografia. Diagnostyka endokrynologiczna, badania biochemiczne. Badania serologiczne. Laparoskopia, histeroskopia, histerosalpingografia, amnioskopia, fetoskopia. Amniocenteza, kordocenteza. Densytometria. Samobadanie piersi, mammografia, sonomammografia. Diagnostyka radiologiczna. 5. Planowanie rodziny i seksuologia Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. Niepowodzenia w prokreacji. Planowanie urodzeń: naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Mechanizmy regulujące funkcje seksualne. Granice norm i

19 patologii seksualnych. Modele seksualności człowieka. Aktywność seksualna w różnych okresach życia. Zaburzenia i patologie seksualne. Przemoc seksualna. 6. Anestezjologia i intensywna terapia medyczna Podstawowe pojęcia. Pomoc doraźna. Rodzaje znieczulenia. Analgezja dożylna i domięśniowa. Analgezja wziewna. Znieczulenie przewodowe. Znieczulenie ciężarnej i rodzącej. Ból porodowy. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia: nagłe zatrzymanie krążenia, wstrząs, krwotok, ostra niewydolność oddechowa, ostre zatrucia, ostra niewydolność nerek. Intensywna terapia noworodka. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy. Udział położnej w intensywnej terapii. 7. Położnictwo i pielęgniarstwo położnicze Rola położnej w opiece przedkoncepcyjnej. Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej. Rola położnej w opiece okołoporodowej. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego ciężarnej w przebiegu ciąży fizjologicznej. Patologia ciąży. Ocena ryzyka położniczego. Poród prawidłowy. Poród patologiczny. Poród zabiegowy. Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych w przypadku powikłanego przebiegu ciąży i porodu, chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych. Połóg prawidłowy. Patologia połogu. Karmienie piersią. Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym przebiegu połogu, w patologicznym przebiegu połogu i w przypadku współistnienia chorób matki. Udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru w stanach nagłych w położnictwie. Standardy postępowania w położnictwie. Dokumentacja medyczna. 8. Zdrowie noworodka Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny i postnatalny. Specyfika opieki pielęgniarskiej nad noworodkiem. Charakterystyka noworodków uwzględniająca wiek płodowy i urodzeniową masę ciała. Stany przejściowe okresu noworodkowego. Szczepienia w okresie noworodkowym. Noworodek niedojrzały. Metoda kangura. Noworodek z hipotrofią. Patologia okresu noworodkowego. Postępowanie z noworodkiem z urazem okołoporodowym. Monitorowanie stanu noworodka. Transport noworodka. Epidemiologia i etiologia zakażeń w oddziałach noworodkowych. Zapobieganie zakażeniom w oddziałach noworodkowych. 9. Zdrowie niemowlęcia Specyfika opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem. Rozwój psychomotoryczny dziecka. Udział położnej w wybranych profilaktycznych działaniach pediatrycznych. Zasady prawidłowego odżywiania. Udział położnej w opiece nad dzieckiem chorym. Ostre i przewlekłe zaburzenia w odżywianiu. Pielęgnowanie dzieci z wadami rozwojowymi twarzoczaszki. Stany niedoborowe. Choroby alergiczne. Postępowanie z dziećmi w chorobach poszczególnych układów, z oparzeniami oraz w chorobach metabolicznych. Problemy pielęgnacyjne i psychospołeczne dzieci z porażeniem mózgowym. Przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych. Typowe pediatryczne zabiegi pielęgniarskie. Hospitalizacja dziecka. Opieka terminalna nad dzieckiem. 10. Zdrowie życia płciowego i rozrodu Ginekologia wieku rozwojowego. Nieprawidłowości budowy i wady rozwojowe narządów płciowych, ciała obce w narządzie rodnym, stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. Okres dojrzałości płciowej. Przygotowanie kobiet do samoobserwacji i samoopieki. Udział położnej w przygotowaniu rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej. Niepłodność kobieca. Niepłodność męska. Wybrane elementy andrologii. Współudział położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Specyfika pielęgnowania w schorzeniach ginekologicznych. Profilaktyka, leczenie, pielęgnowanie, prewencja - stany zapalne narządów płciowych, choroby przenoszone drogą płciową. Endometrioza. Klimakterium i senium. Rola i zadania położnej w opiece nad kobietą w różnych okresach życia. Zaburzenia statyki narządu rodnego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nowotwory łagodne narządów płciowych oraz sutka. Rola i zadania położnej w przygotowaniu psychofizycznym pacjentki do badań i zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacja po operacjach ginekologicznych. Metody operacyjne wykorzystywane w ginekologii. 11. Onkologia ginekologiczna Epidemiologia i etiopatogeneza chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich i sutka.

20 Udział położnej w profilaktyce, diagnostyce i terapii nowotworów narządów płciowych żeńskich i sutka. Opieka nad kobietą z nowotworem narządów płciowych z uwzględnieniem specyfiki pielęgnowania przed i po terapii. Radioterapia - rodzaje, wskazania i opieka nad chorym leczonym radioterapią. Mastektomia - pielęgnowanie przed i po operacji. Grupy wsparcia. Opieka nad chorą w terminalnej fazie choroby nowotworowej. Udział położnej w terapii bólu. 12. Podstawy interny Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny, metody diagnostyki i terapii, pielęgnowanie chorych w schorzeniach układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego i dokrewnego oraz z chorobami metabolicznymi i narządu ruchu. 13. Podstawy chirurgii Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym oraz w chirurgii ambulatoryjnej. Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym. Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. Choroby żył. Kamica dróg moczowych i żółciowych. Pielęgnowanie chorych po przebytym urazie. Zabiegi operacyjne w ciąży. 14. Podstawy psychiatrii Ustawodawstwo dotyczące ochrony zdrowia psychicznego. Zaburzenia psychiczne związane ze sferą prokreacji. Zaburzenia i choroby psychiczne w okresie ciąży. Depresje poporodowe. Psychozy poporodowe. Zespoły lękowe. Zaburzenia psychiczne w okresie klimakterium i senium. 15. Podstawowa opieka zdrowotna Rozwój, organizacja i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Rola położnej środowiskowej, rodzinnej w zespole podstawowej opieki zdrowotnej. Kompetencje położnej środowiskowej, rodzinnej. Specyfika opieki nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Opieka położniczo-ginekologiczna, diagnoza środowiskowa i dokumentowanie działań. Rodzina jako podmiot opieki, działania położnej w sytuacji kryzysu rodziny. Udział położnej w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej. 16. Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii Cele i zadania rehabilitacji kompleksowej. Rola i zadania położnej w realizacji procesu rehabilitacji. Fizjoterapia w ciąży, porodzie i połogu. Fizjoterapia w okresie noworodkowym. Kinezystymulacja w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. Fizjoprofilaktyka w ginekologii. Rehabilitacja po operacjach ginekologicznych. Rehabilitacja po mastektomii i operacjach odtwórczych. 17. Choroby zakaźne w położnictwie Mechanizmy zakażenia płodu. Choroby bakteryjne: listerioza, bruceloza, zakażenia pochwowe - rzeżączka. Choroby pasożytnicze: kiła, toksoplazmoza. Choroby wirusowe: różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, półpasiec. AIDS. Wirusowe zapalenie wątroby. 18. Żywienie i dietetyka Żywienie człowieka zdrowego i chorego - jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie organizmu człowieka w różnych okresach życia i stanach zdrowia: okres noworodkowy, pokwitania, dojrzałości płciowej, ciąża - fizjologiczna i powikłana (cukrzyca, nadciśnienie indukowane ciążą, niedokrwistość, choroby nerek, cholestaza), okres połogu i karmienia piersią, klimakterium. 19. Historia zawodu położnej Uwarunkowania historyczne i kierunki rozwoju zawodu położnej. Wkład położnych w rozwój opieki położniczo-ginekologicznej. Rozwój położnictwa na ziemiach polskich - wkład lekarzy w rozwój położnictwa. Kształcenie położnych. Powstanie i rozwój szkół położnych na ziemiach polskich. Pierwsze podręczniki zawodowe dla położnych. Przepisy prawne normujące pracę położnych. Powstanie, rozwój, rola i zadania organizacji zawodowych. Położnictwo nowożytne w wybranych krajach. 20. Metodologia badań naukowych i seminarium licencjackie Przedmiot i cel badań. Metody i techniki badań. Zasady interpretacji danych empirycznych. Konstrukcja opracowań i projektów. Prawa autorskie. Etapy postępowania badawczego. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOŚCIOWE