Dr Mariola Seń z Zespołem. Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu

Transkrypt

1 Dr Mariola Seń z Zespołem Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu

2 Opieka długoterminowa Według diagnozy Grupy Roboczej ds. przygotowania ustawy o ubezpieczeniu od ryzyka niesamodzielności przy Klubie Senatorów Platformy Obywatelskiej, do 2035 roku grono osób, które przekroczyły 65 rok życia wzrośnie o 63%, a odsetek osób w wieku powyżej 80 lat zwiększy się aż o 126%.

3 Projekt korzysta z dofinansowania pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich.

4 Opieka długoterminowa Dane Ministerstwa Zdrowia w 2006 r. wskazywały, że pacjentów długoterminowych było w Polsce ponad 137 tys., w 2010 r. - ponad 168 tys., a szacuje się, że w 2014 r. jest ich ok. 200 tys.

5 Opieka długoterminowa Do roku 2030 liczba pacjentów długoterminowych miałaby sięgnąć pół miliona osób. Społeczna skala związanych z tym problemów i niewydolność naszego systemu wsparcia społecznego powodują, że priorytetem staje się opieka sprawowana w domu pacjenta.

6 Opieka długoterminowa Starzenie się populacji i towarzyszące temu choroby przewlekłe oraz pogorszenie sprawności zwiększają zapotrzebowanie na świadczenia opiekuńcze i zdrowotne o różnym charakterze.

7 Opieka długoterminowa Wskazana przez Narodowy Fundusz Zdrowia pielęgniarska opieka długoterminowa jest formą świadczenia zdrowotnego, adresowaną do obłożnie i przewlekle chorych przebywających w środowisku domowym lub w instytucjach opiekuńczych.

8 Opieka długoterminowa Istota pielęgniarskiej opieki długoterminowej prowadzona w środowisku domowym polega na specjalistycznej pomocy wykwalifikowanej pielęgniarki w sprawowaniu opieki rodzinie nad osobą chorą przewlekle.

9 Opieka długoterminowa Jest to forma opieki, która ma na celu zapewnienie osobom obłożnie chorym świadczeń pielęgniarskich w warunkach domowych, a także przygotowanie chorego (i jego rodziny) do samoopieki i samopielęgnacji, w tym także kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.

10 Opieka długoterminowa Opieka ta nie przynosi skutków w postaci wyzdrowienia, ale pozwala na znaczną poprawę jakości życia osoby chorej i jej rodziny.

11 Opieka długoterminowa Dzięki pomocy i szeroko rozumianej edukacji pacjenci i ich rodziny uzyskują wiedzę i umiejętności przydatne do realizowania całodobowej opieki, co przyczynia się do zwiększenia ich poczucia bezpieczeństwa.

12 Opieka długoterminowa Do pielęgniarskiej opieki długoterminowej mogą być zakwalifikowani pacjenci w każdym wieku, obłożnie i/lub przewlekle chorzy, bez względu na rodzaj schorzenia, z ograniczeniem zdolności do samoopieki, którzy w ocenie wg skali Barthel uzyskali od 0 do 40 punków.

13 CEL BADAŃ Ocena jakości opieki pielęgniarskiej i oczekiwań opiekunów pacjentów objętych pielęgniarską opieką długoterminową w środowisku domowym.

14 MATERIAŁ Ogółem przebadano 92 pacjentów objętych pielęgniarską opieką długoterminową przebywających w środowisku domowym. Badaniem objęto 24 mężczyzn 26,09% i 68 kobiet 73,91% (I etap). Byli to mieszkańcy Wrocławia. Przed wykonaniem badań uzyskano pisemną zgodę pacjentów i/lub opiekunów chorych.

15 MATERIAŁ Badania zrealizowano we współpracy z NZOZ Ekumeniczna Stacja Opieki Centrum Pielęgniarstwa Rodzinnego, Rehabilitacji i Opieki Paliatywnej we Wrocławiu (opieka długoterminowa w środowisku domowym i DPS) w 2 etapach - w okresie listopad grudzień szy etap i lipiec - sierpień 2012r. 2-gi etap (w tej samej grupie pacjentów).

16 Metody Do oceny stanu fizycznego pacjentów oraz poziomu zapotrzebowania na pomoc opiekunów posłużono się Skalą Barthel oraz Skalą Katza (ADL -Activities of Daily Living).

17 Metody Do oceny jakości opieki pielęgniarskiej i oczekiwań opiekunów wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety Poddano też analizie dokumentację medyczną chorych. Zgromadzone informacje zostały ocenione przy użyciu metod statystycznych. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programów Excell i Statistika 9.0.

18 Wyniki Wszyscy badani w Skali Barthel uzyskali od 0-40pkt, co było podstawą kwalifikacji pacjentów do pielęgniarskiej domowej opieki długoterminowej. 2/3 pacjentów (62,50% mężczyzn i 75,38 % kobiet) wykazywało znaczne upośledzenie sprawności w zakresie ADL, a tylko 10 osób wykazywało umiarkowane upośledzenie w zakresie ADL (20,83% mężczyzn i 7,69% kobiet).

19 Wyniki Spośród ogółu badanych, pierwszą wizytą objęto 24 mężczyzn (26,9%) w wieku lat (śr. 69,7 ±15,30) i 68 kobiet (73,1%), w wieku lat (śr. 80,2 ±14,25). Podczas drugiej wizyty ankietę wypełniło 22 mężczyzn (31,4%) w wieku lat (śr. 69,2 ±15,95) i 48 kobiet (68,6%), w wieku lat (śr. 79,8 ±14,87).

20 Wyniki Znaczna część ankietowanych (26 osób, tj. 28,2%) to osoby chorujące od ponad 20 lat, w dalszej kolejności leczące się od 2 do 5 lat (24 badanych, tj. 26,1%), a następnie chorujące mniej niż rok (15 osób, tj. 16,3%).

21 Wyniki Pacjenci, którzy zostali objęci opieką długoterminową w domu w ciągu ostatniego roku, stanowili aż 60,9% badanych (56 osób). Tylko 4 osoby (4,3%) korzystały z tej formy opieki od ponad 5 lat.

22 Wyniki Przyczyny objęcia chorych pielęgniarską opieką długoterminową to najczęściej: pielęgnacja odleżyn, kroplowe wlewy dożylne, opatrunki występowanie niepełnosprawności o różnym nasileniu.

23 Wyniki ryc.1. struktura rodziny sprawującej opiekę nad chorym 50,00% 44,50% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 28,30% 25,00% r. dwupokoleniowa r. trzypokoleniowa r. jednopokoleniowa

24 Wyniki Głównym opiekunem wskazywanym przez pacjentów i/lub opiekunów był syn lub córka (43,5%), rzadziej współmałżonek (25%). Najczęściej była to jedna osoba w rodzinie.

25 Wyniki Ryc.2.Ocena Jakości opieki pielęgniarskiej

26 Wyniki sumarycznie odsetek ocen dobrych i bardzo dobrych zwiększył się z 85,7% (wizyta 1) do 92,2% (wizyta 2), co przemawia za wzrostem jakości świadczonych usług pielęgniarskich w opiece długoterminowej w okresie między wizytami.

27 Wyniki ryc.3. Trudności w opiece nad chorym w ocenie opiekunów 93,00% 92,60% 92,00% 91,20% 91,00% 90,00% 89,70% 89,00% 88,20% 88,00% 87,00% 86,00% brak pieniędzy brak sprzętu rehabilitac. obciążenie opieką/brak pomocy niedobór śr. Opatrunkowych

28 Wyniki ryc.4. oczekiwania opiekunów wobec pielęgniarskiej opieki długoterminowej 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 77,90% przejęcie opieki przez pielęgniarki 69,10% poprawa stanu zdr. chorego 41,20% zwiększenie poczucia bezpieczeństwa 85,30% umiejętn. Samodzielnej opieki

29 Wyniki Oczekiwania opiekunów (Ryc. 4.): przejęcie opieki w znacznej części przez personel medyczny(77,9%) poprawa stanu zdrowia chorego (69,1%) i zwiększenie poczucia bezpieczeństwa (41,2%). Doskonalenie wiedzy i umiejętności w sprawowaniu samodzielnej opieki (85,3%)

30 Wyniki oczekiwania Podczas drugiej wizyty w domu chorego rola czynnika edukacyjnego nie zmieniła się (nadal za najważniejszy element opieki uważało go 85,3% respondentów), wzrosło natomiast znaczenie odciążenia rodziny w opiece (do 77,9% wskazań) i poprawy stanu zdrowia pacjenta (do 69,1%), a zmalała ważność poczucia bezpieczeństwa opiekunów (do 41,2% głosów).

31 Wyniki trudności Podczas drugiej wizyty okazało się, że główne utrudnienia pozostają wciąż aktualne: brak środków finansowych na zakup odżywek i specjalnej diety, brak sprzętu rehabilitacyjnego i środków opatrunkowych oraz brak/niedobór pomocy w sprawowaniu opieki.

32 Wyniki trudności Wzrósł natomiast odsetek osób wskazujących na poczucie przeciążenia opieką nad chorym (z 72,7 do 76,5%), Ale co ciekawe znacząco zmniejszył się odsetek opiekunów odczuwających niedobór wiedzy na temat sprawowania opieki (z 77,3 do 67,6%).

33 WNIOSKI 1. Badania jakości opieki pielęgniarskiej nad chorymi w opiece długoterminowej w środowisku domowym wykazały, iż większość opiekunów ocenia pracę personelu pielęgniarskiego wysoko- przede wszystkim dobrze (48,8%) i bardzo dobrze (36,9%).

34 WNIOSKI 2. Za najważniejszy element wsparcia pielęgniarskiego rodzin w opiece nad chorym uznano edukację opiekunów w kierunku sprawowania samodzielnej opieki (86,3%), doświadczenie i kompetencje zawodowe pielęgniarek (72%) oraz życzliwość i poświęcanie czasu podopiecznym (69%).

35 Wnioski 3. Mimo pozytywnej oceny jakości opieki pielęgniarskiej, respondenci wskazywali, iż pomoc pielęgniarska przy chorym jest niewystarczająca.

36 Wnioski 4. Uzyskane wyniki badań świadczą o trudnościach napotykanych przez głównych opiekunów w sprawowaniu opieki nad chorym.

37 Wnioski Wśród utrudnień respondenci wymieniają: przeciążenie opieką i zmęczenie (72,2%), wynikające z braku pomocy w opiece innych członków rodziny ze znacznej niepełnosprawności podopiecznych (72%) oraz zły stan swojego zdrowia (51%), wynikający najczęściej z zaawansowanego wieku opiekunów (76,3%).

38 Wnioski Jednocześnie, według badanych, poważne utrudnienie w opiece stanowi brak środków materialnych m.in. pieniędzy na odżywki i specjalną dietę dla chorych (92,6%), niedobór środków opatrunkowych (88,6%) oraz brak sprzętu rehabilitacyjnego (91,2%).

39 Wnioski 5. Czas, jaki pielęgniarka opieki długoterminowej może spędzić u pacjenta oraz zakres jej zadań są ograniczone zarówno z powodów finansowych (obwarowania kontraktu z NFZ), jak i braku wystarczającej liczby personelu. Wobec tego wskazana byłaby dodatkowa pomoc dla pacjenta i jego rodziny zarówno ze strony instytucji formalnych (państwowych), jak i nieformalnych (sektora społecznego: wolontariat, organizacje pozarządowe itp).

40 Wrocław 2014