Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej

Transkrypt

1 Wojciech Lachiewicz, Agnieszka Pawlikowska 1 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej 1. Rodzaje podstaw dotacji oświatowych W art. 80 i art. 90 OświatU przewidziano dotacje odrębnie obliczane w zależności od rodzaju jednostki dotowanej (publiczna lub niepubliczna) i rodzaju prowadzonej przez nią działalności oświatowej (przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego, szkoła określonego typu i rodzaju, placówka). Dotacji udziela właściwa JST lub w przypadku szkół artystycznych minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego (MKiDN). 1 Konstrukcje dotacji oświatowych mieszczą się w ogólnej regulacji wynikającej z przepisów art. 80 i art. 90 OświatU. Na całą ustawową regulację w zakresie dotacji oświatowych otrzymywanych przez szkoły, przedszkola i placówki oświatowe prowadzone przez osoby fizyczne lub prawne inne niż JST składają się przepisy: 1) dotyczące publicznych szkół, przedszkoli i placówek a) przepisy określające podstawy obliczania dotacji dla publicznych szkół, przedszkoli i placówek dotowanych z budżetów odpowiednich JST (art. 80 ust. 2, 2b 2c, 3, 3a 3b OświatU), b) przepisy określające podstawę obliczania dotacji dla publicznych szkół artystycznych z budżetu państwa (art. 80 ust. 5 OświatU), c) przepisy wspólne regulujące przeznaczenie dotacji z pkt 1a) i 1b) (art. 80 ust. 3d OświatU) i zasady ich przekazywania (art. 80 ust. 3c i ust. 6 OświatU), d) przepisy wspólne przewidujące kontrolę beneficjenta ze strony organu dotującego (art. 80 ust. 3e 3f OświatU), e) przepis-delegacja dla organu stanowiącego JST do wydania uchwały prawa miejscowego normującej tryb udzielania i rozliczania dotacji z pkt 1a) oraz dotyczącej kontroli ich wykorzystania (art. 80 ust. 4 OświatU), 1 A. Pawlikowska jest autorem tekstów dotyczących obliczania wysokości dotacji od kwot części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST. 1

2 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej f) przepis-delegacja dla MKiDN do wydania rozporządzenia regulującego tryb udzielania i rozliczania dotacji z pkt 1b) oraz kontroli ich wykorzystania (art. 80 ust. 7 OświatU), g) przepisy określające zasady pokrywania kosztów udzielania dotacji przedszkolom oraz publicznym innym formom wychowania przedszkolnego, w przypadku gdy uczęszcza do nich uczeń niebędący mieszkańcem gminy dotującej (art. 80 ust. 2a, 2d OświatU), h) przepis określające kompetencję organu stanowiącego JST do uchwalenia czasowego podwyższenia kwoty dotacji dla publicznych przedszkoli ponad poziom wynikający z art. 80 ust. 2 (art. 80 ust. 2e OświatU); 2) dotyczące niepublicznych szkół, przedszkoli i placówek a) przepisy określające podstawy obliczania dotacji dla niepublicznych szkół, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego oraz placówek dotowanych z budżetów odpowiednich samorządów (art. 90 ust. 1a, 2a 2b, 2d, 3, 3a 3b OświatU, a od r. także art. 90 ust. 1b i 1c OświatU), b) przepisy określające podstawę obliczania dotacji dla niepublicznych szkół artystycznych (art. 90 ust. 4b 4c OświatU), c) przepisy wspólne regulujące przeznaczenie dotacji z pkt 2a) i 2b) (art. 90 ust. 3d OświatU) oraz zasady i ich przekazywania (art. 90 ust. 3c i ust. 4e OświatU), d) przepisy wspólne przewidujące kontrolę beneficjenta ze strony organu dotującego (art. 90 ust. 3e 3g OświatU), e) przepis-delegacja dla organu stanowiącego JST do wydania uchwały prawa miejscowego dotyczącego trybu udzielania i rozliczania dotacji z pkt 2a) oraz kontroli ich wykorzystania (art. 90 ust. 4 OświatU) oraz przepis-delegacja dla MKiDN z art. 90 ust. 4g OświatU, f) obowiązujący od r. przepis art. 90 ust. 1o OświatU dopuszczający czasowe podniesienie przez radę gminy wysokości dotacji ponad poziom wynikający z OświatU dla niepublicznych przedszkoli lub innych form wychowania przedszkolnego z art. 90 ust. 1b i 1c OświatU. Dotacje przepisy przejściowe Należy nadmienić, że od r. do r. funkcjonują przepisy ZmOświatU2013 istotne przy obliczaniu dotacji dla form wychowania przedszkolnego. W przepisach art. 14 ZmOświatU2013 określono podstawy obliczania dotacji na niepubliczne przedszkola (ust. 1) i niepubliczne inne formy wychowania przedszkolnego (ust. 3). Przepisy te utracą moc r., od którego to momentu zacznie obowiązywać regulacja z art. 90 ust. 1b 2d OświatU. Z kolei w przepisie art. 6 ZmOświatU2013 określono podstawę obliczania dotacji na ucznia oddziału przedszkolnego publicznej szkoły podstawowej i ucznia oddziału przedszkolnego niepublicznej szkoły podstawowej. Regulacja dotycząca oddziałów przedszkolnych utraci moc r. Po tym dniu oddziały przedszkolne nie będą mogły już funkcjonować. Jeśli organ prowadzący oddział przedszkolny nic nie postanowi do tego dnia o oddziale przedszkolnym, to od r. oddział przedszkolny przekształci się w przedszkole, które wraz ze szkołą podstawową będzie stanowiło zespół szkolno-przedszkolny. 2

3 1. Rodzaje podstaw dotacji oświatowych Przedstawione powyżej i uszeregowane przepisy art. 80 i art. 90 OświatU zawierają zauważalne powtórzenia. Przykładem jest treść dyspozycyjna w art. 80 ust. 3c 3i OświatU, tożsama z treścią z ustępów o tych samych oznaczeniach w art. 90 OświatU. Przemawia to za potrzebą i możliwością scalenia dotychczasowej materii normowanej w art. 80 i art. 90 OświatU w jednym (nowym) rozdziale, w którym po uregulowaniu różniących się między sobą podstaw obliczania dotacji, w dalszej części przepisów zawarto by te zapisy, które stanowią powtórzenia w aktualnej treści art. 80 i art. 90 OświatU. Podstawy obliczania dotacji Na gruncie art. 80 i art. 90 OświatU oraz art. 6 i art. 14 ZmOświatU2013 należy mówić nie o jednej wynikającej z nich dotacji oświatowej, ale o około dwudziestu podstawach obliczania dotacji oświatowych. Jedne z nich bazują na obliczanych wydatkach bieżących w prowadzonych przez organ dotujący jednostkach oświatowych tego typu i rodzaju jak dotowane. Inne dotacje opierają się na wysokości części oświatowej w subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST na ucznia. Podstawami obliczania dotacji są: 1) kwota dotacji na ucznia publicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 80 ust. 2 OświatU, 2) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia publicznego przedszkola art. 80 ust. 2 OświatU, 3) kwota dotacji na ucznia publicznej innej formy wychowania przedszkolnego art. 80 ust. 2b OświatU, 4) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia publicznej innej formy wychowania przedszkolnego art. 80 ust. 2b OświatU, 5) kwoty dotacji na ucznia publicznej szkoły określonego typu i rodzaju art. 80 ust. 3 OświatU, 6) kwoty dotacji na ucznia publicznej szkoły artystycznej art. 80 ust. 5 OświatU, 7) kwota dotacji na ucznia publicznej placówki oświatowej art. 80 ust. 3a i 3b OświatU, 8) kwota dotacji (dodatku do dotacji) dla publicznej szkoły, przedszkola lub placówki na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju art. 80 ust. 2c OświatU, 9) kwota dotacji na ucznia niepublicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 90 ust. 2b OświatU oraz art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013, 10) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia przedszkola niepublicznego art. 90 ust. 2b OświatU i art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013, 11) kwota dotacji na ucznia niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 90 ust. 2d OświatU i art. 14 ust. 3 ZmOświatU2013, 12) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego art. 90 ust. 2d OświatU i art. 14 ust. 3 ZmOświatU2013, 13) kwota dotacji na ucznia niepublicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym, w którym są stosowane zasady z art. 90 ust. 1b OświatU od r., 14) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia niepublicznego przedszkola, w którym stosowane są zasady z art. 90 ust. 1b OświatU od r., 3

4 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej 15) kwota dotacji na ucznia innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego niebędącego uczniem niepełnosprawnym, w której stosowanie są zasady z art. 90 ust. 1c OświatU od r., 16) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego, w której są stosowane zasady z art. 90 ust. 1c OświatU od r.; 17) kwota dotacji na ucznia niepublicznej szkoły określonego typu i rodzaju posiadającej uprawnienia szkoły publicznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki art. 90 ust. 2a OświatU, 18) kwota dotacji na ucznia niepublicznej szkoły artystycznej art. 90 ust. 4b 4d OświatU, 19) kwota dotacji na ucznia szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, w której nie jest realizowany obowiązek szkolny ani obowiązek nauki art. 90 ust. 3 OświatU, 20) kwota dotacji na ucznia niepublicznej placówki z art. 2 pkt 5 i 7 OświatU obliczana na zasadach z art. 90 ust. 3a OświatU; 21) kwota dotacji (dodatku do dotacji) dla niepublicznej szkoły, przedszkola lub placówki na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju art. 90 ust. 1a OświatU. Każda z wymienionych powyżej dotacji ma odrębny sposób jej ustalania opierający się bądź na wydatkach bieżących, bądź na wysokości części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST dotującą daną jednostkę oświatową. Każda z wymienionych powyżej kwot dotacji oświatowych jest dotacją roczną (na rok kalendarzowy) wypłacaną beneficjentowi w 12 częściach w terminie wynikającym z art. 80 ust. 3c i art. 90 ust. 3c OświatU. Wyjątkiem od powyższych założeń o roczności dotacji są niewymienione powyżej dwie dotacje wypłacane jednorazowo od 2014 r.: 1) dotacje na refinansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych dla publicznych szkół ponadgimnazjalnych (art. 80 ust. 8 9 OświatU), 2) dotacje na refinansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych dla niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych (art. 90 ust. 8 9 OświatU). Odbiegają one znacznie od dotacji normowanych w poprzedzających je ustępach art. 80 i art. 90 OświatU. Podkreślenia przede wszystkim wymaga, że przepisy wymienione powyżej (w tym mówiące o przeznaczeniu dotacji oświatowych, ich przekazywaniu i kontroli) nie mają zastosowania do tego rodzaju dotacji. 2. Sposób obliczania wysokości dotacji oświatowej Sposób ustalenia wysokości dotacji rocznej należnej przedszkolu, szkole lub placówce w świetle właściwych ustępów art. 80 i art. 90 OświatU sprowadza się do następujących czynności: 1. Ustalenie podstawy obliczania dotacji na jednego ucznia jednostki dotowanej. Dokonuje się tego poprzez znalezienie w art. 80 lub 90 OświatU (lub art. 14 4

5 2. Sposób obliczania wysokości dotacji oświatowej ZmOświatU2013) przepisu-ustępu, w którym wyrażono sposób obliczania podstawy dotacji dla jednostki takiej jak dotowana. Po właściwym doborze podstawy dotacji, według odpowiedniego ustępu art. 80 lub art. 90 OświatU (lub art. 14 ZmOświatU2013) ustala się z jego zastosowaniem kwotę obowiązującą na jednego ucznia jednostki dotowanej. Na przykład według art. 80 ust. 2 OświatU dotacja na ucznia publicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym wynosi równowartość kwoty wydatków bieżących przewidzianych na jednego ucznia w przedszkolach prowadzonych przez gminę, która to kwota pomniejszana jest o dochody budżetu z tytułu opłaty za korzystanie z tych przedszkoli i opłaty za wyżywienie obliczaną również w przeliczeniu na ucznia). 2. W przypadku niektórych podstaw (ze względu na ich konstrukcję) drugą czynnością w ramach obliczania wysokości dotacji należnej jest przemnożenie kwoty stanowiącej podstawę ustawową przez współczynnik (mnożnik) zawarty w ustawowej konstrukcji takiej podstawy, jaki ustanawia rada w uchwale z art. 80 ust. 4 lub art. 90 ust. 4 OświatU i obowiązuje on w danym samorządzie. Przykładowo w przypadku dotacji dla niepublicznego przedszkola z art. 90 ust. 2b OświatU i art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013 przypadającą na ucznia przedszkoli gminnych kwotę ustalonych w budżecie gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach gminnych (pomniejszonych o dochody z odpłatności za korzystanie z przedszkola i za żywienie, w przeliczeniu na ucznia) przemnaża się przez przyjęty w gminie współczynnik, nie mniejszy niż 75% podstawy. Ważne Po otrzymaniu kwoty stanowiącej wysokość dotacji na jednego ucznia jednostki dotowanej w roku kalendarzowym dzieli się ją przez 12 miesięcy po czym wynik tego działania przemnaża się przez faktyczną liczbę uczniów tej jednostki liczoną w skali każdego miesiąca. Suma kwot z 12 miesięcy daje roczną kwotę dotacji należnej dla jednostki oświatowej. O sposobie ustalania liczby uczniów będzie mowa w dalszej części niniejszego rozdziału. W przypadku dotacji obliczanej od kwoty otrzymywanej przez JST części oświatowej subwencji ogólnej podstawa obliczania dotacji jest identyczna w każdym miesiącu. Ustalenie podstawy dotacji obliczanej od wydatków bieżących przewidzianych lub wydatków bieżących ponoszonych jest bardziej skomplikowane, gdyż wydatki te nie są identyczne w każdym miesiącu (o czym dalej). Dotację roczną zgodnie z art. 80 ust. 3c OświatU lub art. 90 ust. 3c OświatU przekazuje się co miesiąc w 12 częściach, nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, na rachunek bankowy przedszkola, szkoły lub placówki, przy czym transzę za grudzień przekazuje się nie później niż w terminie do 15 grudnia. 5

6 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej 3. Dwa rodzaje podstaw obliczania dotacji W art. 80 i 90 OświatU wprowadzono dwie podstawy obliczania dotacji różniące się pod względem rodzaju danych. Pierwsza podstawa ( najstarsza w ewolucji przepisów OświatU) odwołuje się do pojęcia wydatków bieżących, odnoszonego do jednostek organu dotującego analogicznych jak jednostka dotowana. Druga (młodsza) konstrukcja podstaw obliczania dotacji nawiązuje do części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST. Obliczanie dotacji według wydatków bieżących Na wydatkach bieżących odpowiednio występujących jako wydatki przewidziane lub ponoszone albo ustalone w budżecie JST i ponoszone opierają się następujące dotacje: 1) dotacja na ucznia publicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 80 ust. 2 OświatU, 2) dotacja na ucznia publicznej innej formy wychowania przedszkolnego, niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 80 ust. 2b OświatU, 3) dotacja na ucznia publicznej szkoły określonego typu i rodzaju art. 80 ust. 3 OświatU (jeśli kwota obliczona przy zastosowaniu wydatków bieżących byłaby niższa od kwoty otrzymywanej na ucznia części oświatowej subwencji ogólnej, to wypłaca się według części oświatowej subwencji ogólnej 2 ), 4) dotacja na ucznia publicznej szkoły artystycznej art. 80 ust. 5 OświatU, 5) dotacja na ucznia publicznej placówki oświatowej art. 80 ust. 3a i 3b OświatU (jeśli kwota obliczona przy zastosowaniu wydatków bieżących z art. 80 ust. 3a OświatU, byłaby niższa od kwoty otrzymywanej na ucznia części oświatowej subwencji ogólnej, to wypłaca się dotację według wysokości części oświatowej subwencji ogólnej 3 ), 6) dotacja na ucznia niepublicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 90 ust. 2b OświatU oraz art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013, 7) dotacja na ucznia niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego niebędącego uczniem niepełnosprawnym art. 90 ust. 2d OświatU i art. 14 ust. 3 ZmOświatU2013, 8) dotacja na ucznia niepublicznego przedszkola niebędącego uczniem niepełnosprawnym, w którym stosowane są zasady z art. 90 ust. 1b OświatU od r., 2 Jeśli kwota liczona od wydatków bieżących byłaby niższa od kwoty części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST, to zgodnie z przepisem szkoła publiczna otrzymuje dotację na ucznia w wysokości kwoty części oświatowej subwencji ogólnej. 3 Jeśli kwota liczona od wydatków bieżących była niższa od kwoty części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez JST, to zgodnie z przepisem placówka publiczna otrzymuje dotację na ucznia w wysokości kwoty części oświatowej subwencji ogólnej. 6

7 3. Dwa rodzaje podstaw obliczania dotacji 9) dotacja na ucznia innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego niebędącego uczniem niepełnosprawnym, w której stosowane są zasady z art. 90 ust. 1c OświatU od r., 10) dotacja na ucznia niepublicznej szkoły artystycznej art. 90 ust. 4b 4d OświatU, 11) dotacja na ucznia szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, w której nie jest realizowany obowiązek szkolny ani obowiązek nauki art. 90 ust. 3 OświatU. Obliczanie dotacji według kwoty subwencji przypadającej na jednego ucznia Z kolei na rozwiązaniu odsyłającym do kwoty przypadającej na jednego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez daną JST opiera się: 1) dotacja na niepełnosprawnego ucznia publicznego przedszkola art. 80 ust. 2 OświatU, 2) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia publicznej innej formy wychowania przedszkolnego art. 80 ust. 2b OświatU, 3) kwota dotacji na ucznia uczęszczającego do publicznej szkoły, przedszkola lub placówki objętego wczesnym wspomaganiem rozwoju art. 80 ust. 2c OświatU, 4) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia przedszkola niepublicznego art. 90 ust. 2b OświatU i art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013, 5) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego art. 90 ust. 2d OświatU i art. 14 ust. 3 ZmOświatU2013, 6) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia niepublicznego przedszkola, w którym stosowane są zasady z art. 90 ust. 1b OświatU od r., 7) kwota dotacji na niepełnosprawnego ucznia innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego, w której stosowane są zasady z art. 90 ust. 1c OświatU od r., 8) kwota dotacji na ucznia niepublicznej szkoły określonego typu i rodzaju posiadającej uprawnienia szkoły publicznej, w której jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki art. 90 ust. 2a OświatU, 9) kwota dotacji na ucznia uczęszczającego do niepublicznej szkoły, przedszkola lub placówki objętego wczesnym wspomaganiem rozwoju art. 90 ust. 1a OświatU. Ponadto na otrzymywanej na ucznia części oświatowej subwencji ogólnej opierają się dotacje dla szkoły, której uczniowie ukończyli kwalifikacyjny kurs zawodowy z art. 80 ust. 8 i z art. 90 ust. 8 OświatU. Podstawa obliczania dotacji W uzupełnieniu należy uściślić, że pojęcie podstawy obliczania dotacji występuje w treści przepisów-delegacji dla organów stanowiący JST z art. 80 ust. 4 OświatU (dla MKiDN z art. 80 ust. 7) oraz odpowiednio art. 90 ust. 4 i ust. 4g OświatU. Zgodnie z powyższymi przepisami w uchwałach JST (lub w rozporządzeniu MKiDN) należy te podstawy uwzględniać. W art. 80 i art. 90 OświatU występuje inne jeszcze pojęcie wydatków bieżących jako podstawa ustalania wysokości dotacji. Pojęcia tego używa się w przepisach art. 80 ust. 2d 7

8 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej oraz art. 90 ust. 1k, 1l, 2c i 2e OświatU (oraz w art. 14 ust. 2 i 4 ZmOświatU2013) w zakresie obliczania wysokości kwot zwrotu kosztów wypłaconej dotacji między gminami, w sytuacjach gdy do dotowanego przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego uczęszcza uczeń spoza terenu gminy dotującej. Analiza przepisów art. 80 i art. 90 OświatU skłania do wniosku, że podstawa obliczania dotacji i podstawa ustalenia wysokości dotacji nie mają tożsamego znaczenia. Pojęcie podstawy ustalania wysokości dotacji (art. 80 ust. 2d oraz art. 90 ust. 1k, 1l, 2c i 2e OświatU) to odpowiednio obliczone wydatki bieżące na ucznia, przed odjęciem od nich kwot dochodów za korzystanie z wychowania przedszkolnego i opłat za wyżywienie. Powstały w praktyce lat 90. XX w. i funkcjonujący do chwili obecnej system informowania organu dotującego o miesięcznej liczbie uczniów w jednostce dotowanej powoduje, że kwoty (transze) dotacji rocznej liczone są co miesiąc i następnie przekazywane do beneficjenta. 4. Wysokość mnożnika podstawy dotacji (współczynnika procentowego) Od pojęcia podstawy dotacji należy odróżnić stawki dotacji nazwane przez TK, a potem przez ustawodawcę wskaźnikami (mnożnikami) procentowymi wyrok TK z r., K 19/07, OwSS 2009, Nr 2, poz. 28, s. 7). W konstrukcji niektórych podstaw obliczania dotacji z art. 80 i 90 OświatU ustawodawca określa niekiedy tylko ich minimalną wysokość podstawy (np. nie mniej niż 75%), dając każdemu samorządowi (czy też MKiDN art. 90 ust. 4c OświatU) swobodę w określeniu wysokości ww. mnożnika nie niższej niż podstawa (minimalna) określona ustawowo. Nie mniej niż 50% wydatków bieżących gminnego przedszkola Według art. 80 ust. 2b OświatU podstawę obliczania dotacji na jednego ucznia w publicznej innej formie wychowania przedszkolnego stanowi kwota w wysokości nie niższej niż 50% wydatków bieżących przewidzianych na jednego ucznia w przedszkolu publicznym prowadzonym przez gminę, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy. Zgodnie z brzmieniem przepisu podstawą jest całość wydatków bieżących wybranego przez wójta jednego przedszkola gminnego pomniejszonych o kwotę opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiących dochody budżetu gminy. Są to wydatki przewidziane, czyli inaczej mówiąc, całość rocznych wydatków bieżących zaplanowanych przez to przedszkole w rocznym planie jednostki budżetowej (wydatki budżetu) z art. 11 FinPublU, a także całość wydatków bieżących zaplanowanych w planie dochodów własnych tego przedszkola, jeżeli funkcjonuje w nim (odrębny od budżetu) rachunek dochodów własnych z art. 223 FinPublU. 8

9 4. Wysokość mnożnika podstawy dotacji (współczynnika procentowego) Tak wyodrębnione wydatki bieżące przewidziane w tym przedszkolu gminnym pomniejsza się o kwotę opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, a następnie dzieli się przez liczbę jego uczniów, w wyniku czego otrzymuje się kwotę bazową, która jest następnie przemnażana przez ustaloną przez radę gminy stawkę (współczynnik) dotacji z art. 80 ust. 2b OświatU, nie mniejszą niż 50% podstawy. Daje to kwotę dotacji rocznej na ucznia publicznej formy wychowania przedszkolnego, innego niż uczeń niepełnosprawny z art. 80 ust. 2b zdanie drugie. Wskaźnik jako norma prawa miejscowego W orzecznictwie RIO i sądów administracyjnych podkreśla się, że o wysokości stawki (albo mnożnika współczynnika procentowego) obowiązującej w danej JST przesądza organ stanowiący JST w uchwale prawa miejscowego z art. 80 ust. 4 i art. 90 ust. 4 OświatU. Przykładem powyższych poglądów są następujące orzeczenia: 1) postanowienie składu siedmiu sędziów NSA z r., II GPS 7/08, ONSA i WSA 2009, Nr 3, poz. 51, 2) wyrok WSA w Opolu z r., I SA/Op 475/09, OwSS 2010 nr 2, s. 91, 3) wyrok WSA w Warszawie z r., V SA/Wa 1852/11, Legalis. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na niejednolitość terminologii z orzeczeń. W niektórych orzeczeniach RIO i sądów administracyjnych ww. stawki traktuje się jako element składowy konstrukcji podstawy dotacji, w ślad za czym, jako obowiązek organu stanowiącego JST, uznaje się określenie wysokości podstawy dotacji. Przykładem takich orzeczeń są: 1) uchwała RIO w Gdańsku z r., Nr 312/g118/D/09, 2) uchwała RIO w Łodzi z r., Nr 22/94/2011, 3) uchwała RIO w Zielonej Górze z r., Nr 195/2011. Zasygnalizować również należy, że powodem nieścisłości terminologicznych jest treść obowiązujących od r. przepisów art. 80 ust. 8a i art. 90 ust. 8a OświatU. Według powołanych przepisów o wysokości dotacji na jednego słuchacza kwalifikacyjnego kursu zawodowego decyduje organ stanowiący JST. Dosłowne odczytanie przepisów prowadziłoby do błędnej wykładni, że organ stanowiący winien określać wysokość kwotową, która już została określona przez ustawodawcę z zastosowaniem w przepisach poprzedzających otwartego współczynnika procentowego. Mimo tak zwerbalizowanych poglądów treść tych orzeczeń wskazuje, że pod pojęciem określenia podstawy dotacji czy określenia wysokości dotacji (jak w brzmieniu art. 80 ust. 8a i art. 90 ust. 8a) nie rozumie się określenia konkretnej wysokości podstawy dotacji w złotych polskich, ale wyłącznie ustalenie ww. wskaźnika procentowego. Ważne Za obliczenie danych składowych do podstawy dotacji odpowiadają służby podległe organom wykonawczym JST lub MKiDN. Ustalona podstawa dotacji przemnożona następnie przez ww. stawkę (współczynnik) daje kwotę dotacji na jednego ucznia jednostki dotowanej. Wiel- 9

10 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej kość tę przemnaża się przez liczbę uczniów jednostki dotowanej i ustala kwotę dotacji należnej w okresie obliczeniowym. 5. Sposób obliczania dotacji według subwencji oświatowej zasady i przykłady 5.1. Część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego Odmiennym od ustalania wydatków bieżącym sposobem obliczania wysokości dotacji oświatowej jest określona w OświatU metoda sięgania do odpowiedniej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej otrzymanej przez daną JST. Ustawa o systemie oświaty określa następujące sytuacje, w których dotacja jest wypłacana w wysokości odpowiadającej otrzymanej przez daną JST kwocie przewidzianej na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej: 1) dotacji na ucznia niepełnosprawnego publicznego przedszkola (art. 80 ust. 2 OświatU) i oddziału przedszkolnego publicznej szkoły podstawowej (art. 80 ust. 2 OświatU w związku z art. 6 ZmOświatU2013), 2) dotacji na ucznia niepełnosprawnego innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego (art. 80 ust. 2b), 3) dotacji na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju dla szkoły publicznej lub publicznego przedszkola, publicznej innej formy wychowania przedszkolnego oraz ośrodka, o którym mowa w art. 2 pkt 5 OświatU, a także publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej (art. 80 ust. 2c), 4) dotacji na ucznia szkoły publicznej, w przypadku gdy koszt kształcenia ucznia w szkole danego typu i rodzaju jest niższy niż kwota subwencji otrzymanej przez JST na szkołę danego typu i rodzaju (art. 80 ust. 3 zdanie pierwsze) oraz gdy szkoły danego typu i rodzaju nie prowadzi dotująca JST (art. 80 ust. 3 zdanie drugie), 5) dotacji na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, ośrodku, o którym mowa w art. 2 pkt 5 OświatU, a także niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej (art. 90 ust. 1a), 6) dotacji na ucznia szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki (art. 90 ust. 2a), 7) dotacji na ucznia niepełnosprawnego niepublicznego przedszkola (art. 90 ust. 1b 4 oraz art. 90 ust. 2b OświatU i art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013) lub oddziału przedszkolnego niepublicznej szkoły podstawowej (art. 6 ZmOświatU2013, w związku z art. 90 ust. 2b OświatU i art. 14 ust. 1 ZmOświatU2013), 4 Wejdzie w życie r. z tym że na podstawie art. 13 ust. 3 ZmOświatU2013 wejdzie w życie od r., a na podstawie art. 13 ust. 2 ZmOświatU2013 od r. 10

11 5. Sposób obliczania dotacji według subwencji oświatowej zasady i przykłady 8) dotacji na ucznia niepełnosprawnego innej niepublicznej formy wychowania przedszkolnego (art. 90 ust. 1c 5 oraz art. 90 ust. 2d). Subwencja ogólna Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego jako jedno ze źródeł dochodów własnych JST wskazuje na subwencję ogólną, która składa się m.in. z części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminy, powiaty, województwa. O przeznaczeniu środków otrzymanych z tego tytułu decyduje organ stanowiący JST. Wielkość części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich JST określa corocznie ustawa budżetowa. Kwotę przeznaczoną na ten cel ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych. Od tak ustalonej kwoty odlicza się 0,4% na rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej. Rezerwą tą dysponuje Minister Finansów po zasięgnięciu opinii Ministra Edukacji Narodowej oraz reprezentacji JST. Podział rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej następuje nie później niż do 30 listopada każdego roku. Do podziału subwencji potrzebne są wyliczenia, których dokonuje się na podstawie danych zgromadzonych w bazie SIO, określonym w InforOświataU. Wyliczenie wysokości subwencji oświatowej Zgodnie z art. 28 ust. 6 DochSamTerytU Minister Edukacji Narodowej określa w rozporządzeniu sposób podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne JST z uwzględnieniem w szczególności typów i rodzajów szkół i placówek prowadzonych przez te jednostki, stopni awansu zawodowego nauczycieli oraz liczby uczniów w tych szkołach i placówkach. W 2015 r. obowiązuje SubwR2015, które wprowadziło nowe wagi w porównaniu z latami ubiegłymi. Na podstawie SubwR2015 oraz przekazanej na dany rok metryczki subwencji oświatowej oblicza się stawki dotacji dla szkół i placówek niepublicznych. W pierwszym kwartale każdego roku Ministerstwo Edukacji Narodowej przesyła do każdej JST metryczkę oświatową na dany rok budżetowy. Jest to pismo w sprawie założeń przyjętych do skalkulowania wysokości subwencji oświatowej dla JST, które zawiera: 1) kwotę standardu finansowego A przypadającą na dany rok kalendarzowy (w 2015 r. standard finansowy A wynosi 5258,6754 zł), 2) wskaźnik korygujący Di inny dla każdej JST, nie mniejszy jednak niż 0,87 (patrz uwaga poniżej), 3) wagi przeliczeniowe dla poszczególnych uczniów (w 2015 r. określono 47 wag), w zależności od typu i rodzaju szkoły, jej położenia, a także stopnia niepełnosprawności, 5 Wejdzie w życie r., z tym że na podstawie art. 13 ust. 3 ZmOświatU2013 wejdzie w życie od r., a na podstawie art. 13 ust. 2 ZmOświatU2013 od r. 11

12 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej 4) podział na subwencję bazową (SOA) z pozycji, subwencję uzupełniającą z pozycji (SOB), subwencję na zadania pozaszkolne z pozycji (SOC). Zgodnie z SubwR2015, jeżeli suma etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, zatrudnionych na podstawie Karty Nauczyciela w danej JST, jest równa 0, to dla tej JST przyjmuje się wartość wskaźnika Wa, i równą 1. Wartość wskaźnika została zaproponowana na poziomie neutralnym, tzn. takim, który nie powoduje korekty liczby uczniów przeliczeniowych. W obecnie obowiązującym rozporządzeniu dla JST, w których nie został wykazany żaden nauczyciel zatrudniony na podstawie KartaNauczU, stosuje się wartość wskaźnika Di w wysokości 0,87. Do wyliczania subwencji otrzymywanej przez daną JST przyjmujemy: 1) standard finansowy A, pomnożony przez 2) wskaźnik korygujący Di, pomnożony przez 3) wagę z pozycji subwencja bazowa (SOA), do niej doliczamy wagę subwencji uzupełniającej z pozycji (SOB) dla danego typu i rodzaju ucznia, oraz ewentualnie wagę subwencji na zadania pozaszkolne (SOC) oczywiście jeżeli dotyczy ona dotowanych uczniów. Wzór wygląda zatem następująco: 12 A Di waga (lub wagi) Wyliczenia z poszczególnych wag należy dodać i wówczas stanowią one o wysokości subwencji na danego ucznia. Szkoły dla dorosłych Rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2015 wprowadza istotne zmiany zasad subwencjonowania uczniów szkół dla dorosłych w zależności od formy kształcenia. Zmiana polega na wprowadzeniu nowych wskaźników dla uczniów szkół dla dorosłych prowadzących zajęcia w formie zaocznej. Dla słuchaczy takich szkół w 2015 r. stosuje się wskaźniki o wartości 0,5 (szkoły publiczne) i 0,25 (szkoły niepubliczne). Wskaźniki dla uczniów szkół dla dorosłych kształcących w formie stacjonarnej pozostają na niezmienionym poziomie, tj. dla publicznych 0,7 i dla niepublicznych 0,35. Ma to przede wszystkim znaczenie dla JST, gdyż otrzymuje ona niższe środki. Trzeba tutaj pamiętać, że subwencja jest dochodem ogólnym gminy. Natomiast tylko w części ma zastosowanie do wyliczenia stawek dotacji. Jest tak tylko w sytuacjach wskazanych powyżej. Wyjątkowo może się zdarzyć, że w publicznych szkołach dotowanych na podstawie art. 80 ust. 3 OświatU koszt będzie niższy i przy wyliczeniu stawki dotacji dla danej szkoły zastosowanie będzie miało powyższe rozporządzenie i metryczka subwencji oświatowej dla danej JST. Należy tutaj wskazać, iż ustawodawca jest niekonsekwentny i powyższe postanowienie z SubwR2015 nie ma wpływu na sposób wyliczania dotacji dla szkół niepublicznych dla dorosłych z art. 90 ust. 3 OświatU. Regulacjami SubwR2015 wprowadzono również zmiany dotyczące subwencjonowania uczniów szkół podstawowych i gimnazjów dla dzieci i młodzieży polegające na:

13 5. Sposób obliczania dotacji według subwencji oświatowej zasady i przykłady a) wyłączeniu z przeliczania wagą P1 uczniów gimnazjów i zastosowaniu w odniesieniu do tej kategorii uczniów nowej wagi P2 o wartości 0,27, b) podwyższeniu wagi P1 dla uczniów szkół podstawowych na wsi i w miastach do 5000 mieszkańców z 0,38 do 0,4. Wprowadzona nowa waga P3 o wartości 0,18 dotyczy małych szkół podstawowych. Są nimi takie szkoły podstawowe, w których łączna liczba uczniów szkoły pomniejszona o liczbę uczniów przeliczanych wagami P11 P13, nie przekracza 70 uczniów. Waga nie obejmuje uczniów przeliczanych wagami P11 P13 (uczniowie uczący się języków mniejszości narodowych i etnicznych, języka regionalnego kaszubskiego, uczniowie pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje dodatkowe zadania edukacyjne, uczniowie, korzystający z dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego) oraz uczniów szkół specjalnych. Z przepisami SubwR2015 wiążą się również następujące zmiany: 1. Wartości wagi P10 m.in. dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe. W 2014 r. wartość wagi wynosiła 0,19, natomiast w 2015 r. 0, Wartość wagi P40 dla wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych, którzy korzystają z zakwaterowania w tych ośrodkach. W 2014 r. wartość wagi wynosiła 11, a w 2015 r. 10. Rozwiązanie powyższego wzoru pozwala wyliczyć wysokość subwencji otrzymywanej przez konkretną JST, stanowiącej podstawę wyliczania dotacji na jednego ucznia w 2015 r Przykłady wyliczenia dotacji na podstawie metryczki subwencji oświatowej Poniżej zamieszczono przykłady obliczania kwoty subwencji oświatowej na ucznia określonej kategorii, na jakich opiera się wyliczanie w roku 2015 ważniejszych dotacji oświatowych z art. 80 i art. 90 OświatU na podstawie metryczek subwencji z SubwR2015. Przykład 1 Kwota na ucznia niepublicznej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej. Wyliczenie dotacji zgodnie z art. 90 ust. 2a OświatU na jednego ucznia niepublicznej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej, dla której zgodnie z metryczką subwencji oświatowej na 2015 r. oraz SubwR2015 przyjęto następujące dane do wyliczenia: 1) standard A 5258,6754, 2) wskaźnik korygujący Di 1, , 3) ucz. statys. szkół publ./niepubl. młodzież (SOA) 1, 4) waga P1 0,40 dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców. Wzór obliczenia: standard A wskaźnik Di (SOA + P1) 13

14 Rozdział I. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej Roczna kwota subwencji zgodnie z metryczką subwencji oświatowej otrzymaną na 2015 r. wynosi zatem: 5258,6754 1, (1 + 0,40) = 8596,34 zł Powyższa kwota dotyczy jednakże tylko uczniów pełnosprawnych w klasach III VI szkoły podstawowej dla młodzieży. Miesięczna stawka dotacji dla szkoły podstawowej niepublicznej, funkcjonującej na terenie gminy miejsko-wiejskiej, dla młodzieży na jednego ucznia, w klasach III VI będzie wynosiła 716,36 zł. Zgodnie z SubwR2015 subwencję otrzymaną na jednego ucznia klasy pierwszej lub drugiej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej ustalimy następująco: 1) standard A 5258,6754, 2) wskaźnik korygujący Di 1, , 3) ucz. statys. szkół publ./niepubl młodzież (SOA) 1, 4) waga P1 0,40 dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców, 5) waga P33 0,03 dla uczniów pierwszych i drugich klas szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży oraz ogólnokształcących szkół muzycznych pierwszego stopnia. Wzór obliczenia: standard A wskaźnik Di (SOA + P1 + P33) Roczna kwota subwencji zgodnie z metryczką subwencji oświatowej otrzymaną na ww. ucznia 2015 r.: 5258,6754 1, (1 + 0,40 + 0,03) = 8780,54 zł Na ucznia klasy pierwszej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej roczna subwencja otrzymana przez gminę to kwota 8780,54 zł, Miesięczna kwota dotacji dla niepublicznej szkoły podstawowej, funkcjonującej na terenie gminy miejsko-wiejskiej, dla młodzieży na jednego ucznia, w klasach I III będzie wynosiła 731,71 zł. 14 Przykład 2 Kwota na ucznia niepublicznej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej o liczbie uczniów mniejszej niż 70. Ustalenie subwencji otrzymanej na jednego ucznia szkoły podstawowej w gminie miejsko- -wiejskiej, szkoła ma mniej niż 70 uczniów, dla której zgodnie z metryczką subwencji oświatowej na 2015 r. oraz przepisami SubwR2015, przyjęto następujące dane do wyliczenia: 1) standard A 5258,6754, 2) wskaźnik korygujący Di 1, , 3) ucz. statys. szkół publ./niepubl. młodzież (SOA) 1, 4) waga P1 0,40 dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców, 5) waga P3 0,18 dodatkowo dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, w których różnica między liczbą szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży przyjętą do podziału części oświatowej a liczbą przeliczoną wagami P11, P12, P13 nie przekracza 70 (waga nie obejmuje uczniów przeliczanych wagami P11, P12, P13 oraz uczniów szkół specjalnych). Wzór obliczenia: standard A wskaźnik Di (SOA + P1 + P3)

15 5. Sposób obliczania dotacji według subwencji oświatowej zasady i przykłady Roczna kwota subwencji, zgodnie z metryczką subwencji oświatowej otrzymaną na 2015 r. wynosi: 5258,6754 1, (1 + 0,40 + 0,18) = 9701,58 zł Powyższa kwota dotyczy jednakże tylko uczniów pełnosprawnych w klasach III VI szkoły podstawowej dla młodzieży, w której ogólna liczba uczniów jest mniejsza niż 70. Miesięczna kwota dotacji z art. 90 ust. 2a OświatU na jednego ucznia pełnosprawnego w klasach III VI szkoły podstawowej dla młodzieży, w której ogólna liczba uczniów jest mniejsza niż 70, wynosić będzie 808,47 zł. Zgodnie z SubwR2015 subwencję otrzymaną na jednego ucznia klasy pierwszej lub drugiej szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej, w której liczba uczniów jest niższa niż 70, ustalimy następująco: 1) standard A 5258,6754, 2) wskaźnik korygujący Di 1, , 3) ucz. statys. szkół publ./niepubl młodzież (SOA) 1, 4) waga P1 0,40 dla uczniów szkół podstawowy dla dzieci i młodzieży zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców, 5) waga P3 0,18 dodatkowo dla uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, w których różnica pomiędzy liczbą szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży przyjęta do podziału części oświatowej a liczbą przeliczoną wagami P11, P12, P13 nie przekracza 70 (waga nie obejmuje uczniów przeliczanych wagami P11, P12, P13 oraz uczniów szkół specjalnych), 6) waga P33 0,03 dla uczniów pierwszych i drugich klas szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży oraz ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia. Wzór obliczenia: standard A wskaźnik Di (SOA + P1 + P3 + P33) Roczna kwota subwencji zgodnie z metryczką subwencji oświatowej otrzymaną na ww. ucznia 2015 r. wynosi: 5258,6754 1, (1 + 0,40 + 0,18 + 0,03) = 9885,79 zł Na ucznia klasy I i II szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej roczna subwencja otrzymana przez gminę to kwota 9885,79 zł. Miesięczna kwota dotacji z art. 90 ust. 2a OświatU dla niepublicznej szkoły podstawowej, której liczba uczniów jest niższa niż 70, funkcjonującej na terenie gminy miejsko-wiejskiej, dla młodzieży na jednego ucznia, w klasach I II będzie wynosiła 823,82 zł. Przykład 3 Kwota wyliczana na ucznia niepełnosprawnego słabowidzącego szkoły w gminie miejsko-wiejskiej do 70 uczniów. Ustalenie subwencji otrzymanej na jednego ucznia słabowidzącego (uczeń ma opinię o potrzebie kształcenia specjalnego, o której mowa w art. 71b ust. 3 OświatU) szkoły podstawowej w gminie miejsko-wiejskiej, szkoła ma mniej niż 70 uczniów, dla której zgodnie z metryczką subwencji oświatowej na 2015 r. oraz SubwR2015 przyjęto następujące dane do wyliczenia: 1) standard A 5258,6754, 2) wskaźnik korygujący Di 1, , 3) ucz. statys. szkół publ./niepubl. młodzież (SOA) 1, 15