UCHWAŁA NR LXIII/ 424 /10 RADY MIEJSKIEJ W NIEMODLINIE z dnia 26 października 2010 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR LXIII/ 424 /10 RADY MIEJSKIEJ W NIEMODLINIE z dnia 26 października 2010 r. w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późń. zm. 1 ) i art. 6 ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz z późń. zm. 2 ) Rada Miejska uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Niemodlin stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Niemodlina Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011r. 2. Uchwała podlega podaniu do publicznej wiadomości zgodnie z 116 Statutu Gminy Niemodlin. PRZEWODNICZĄCY RADY JAN OLEKSA 1 zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, nr 167, poz.1759, z 2005r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz.420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i poz. 146, Nr 106, poz zmiany tekstu wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 28, poz. 146 oraz Nr 125, poz. 842.

2 Załącznik do Uchwały Nr LXIII/ 424 /10 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 26 października 2010 r. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie

3 I. WSTĘP Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił, działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. Działanie to naraża osoby dotknięte przemocą na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, narusza godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne. Podstawowym aktem prawnym, regulującym zadania w zakresie przeciwdziałania pomocy w rodzinie oraz zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie jest ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.). Głównym celem Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie jest ograniczenie w gminie Niemodlin problemu i skali skutków przemocy domowej i przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w Gminie Niemodlin, a tym samym budowanie skutecznie działającego systemu uwzględniającego lokalne uwarunkowania i rozmiary zjawiska. Gminny Program to dokument, którego zadaniem jest wprowadzenie w życie działań mających na celu udzielanie pomocy ofiarom przemocy rodzinnej, a także podejmowanie odpowiednich działań wobec sprawców przemocy oraz zwrócenie uwagi społeczności lokalnej na zjawisko przemocy w rodzinie. Program wyznacza również główne kierunki działania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w celu skutecznego reagowania na to zjawisko. Jest zgodny ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Niemodlin przyjętą uchwałą Nr XXVI /212/05 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 31 marca 2005 r. Potrzeba opracowania takiego dokumentu dla Gminy Niemodlin wynika nie tylko z przesłanek formalnych (ustawa o pomocy społecznej oraz ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, które nakładają na Gminę obowiązek opracowania i realizowania Programu), ale również z odczuwalnych, negatywnych zjawisk społecznych na terenie Gminy. Przemoc domowa prowadzi do niezmiernie głębokich oraz szkodliwych konsekwencji i jest zachowaniem negatywnym o dużej szkodliwości społecznej.

4 Może być skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Zjawisko przemocy nie jest jednoznaczne. Wyróżniamy kilka rodzajów przemocy: fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna, zaniedbanie. Ofiarami przemocy są na ogół kobiety i dzieci, rzadko mężczyźni. Zgodnie z art Kodeksu Karnego, przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Program skierowany jest głównie do ofiar przemocy w rodzinie, w tym dzieci, współmałżonków lub partnerów, osób starszych, niepełnosprawnych oraz sprawców przemocy w rodzinie. Podstawę prawną Programu stanowią ustawy: 1. Ustawa z dnia r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz z późn. zm.). Program jest skorelowany z następującymi dokumentami: 1. Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Niemodlin, 2. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy, 3. Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 4. Gminnym Programem Przeciwdziałania Narkomanii. II. ZJAWISKO PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE GMINY NIEMODLIN. Przemoc zawsze pojawiała się w relacjach międzyludzkich, ale dopiero od niedawna mówi się o tym zjawisku znacznie więcej oraz podejmuje różnorodne działania mające na celu jej zapobieganie. W 2008r. policja w całym kraju przeprowadziła ponad 86 tys. interwencji w sytuacjach przemocy w rodzinie, podczas których stwierdzono, że ponad 71% osób krzywdzących swoich najbliższych było pod wpływem alkoholu. Osoby doświadczające przemocy coraz częściej obejmowane są opieką. W Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie,,Niebieska Linia, działającym na zlecenie PARPA, rocznie przeprowadza się ponad 10 tys. rozmów, które dotyczą różnych problemów rodzinnych, w tym m. in. przemocy oraz nadużywania alkoholu i uzależnienia. Z danych Niebieskiej Linii" wynika, że sprawcami przemocy w 96% są mężczyźni. Na terenie gminy Niemodlin realizowana jest procedura Niebieskiej Karty, do stosowania, której w przypadka przemocy domowej, zobowiązana jest policja i pomoc społeczna. Niebieska Karta umożliwia przedstawicielom służb społecznych łatwiejszą lokalizację środowisk doświadczających lub zagrożonych przemocą oraz udzielanie pomocy, zwłaszcza jej ofiarom. Komisariat Policji w Niemodlinie w 2008r. założył 13 Niebieskich Kart", a w 2009r. w związku z ujawnieniem przemocy domowej objęto tą procedurą aż 26 rodzin. Pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej w Niemodlinie podejmowali działania

5 w ramach ww. procedury w 2008 r. w 8 rodzinach, a w 2009 r. już w 10 rodzinach. Wszystkie przypadki dotyczą przemocy, której sprawcą jest jedno z rodziców, głównie ojciec. Jak wynika z powyższych danych w stosunku do 2008 r. zwiększyła się liczba rodzin doświadczających przemocy domowej, a w związku z tym liczba wypełnionych Niebieskich Kart. Choć z przedstawionych danych wynika, iż rozmiar zjawiska przemocy w rodzinie w Gminie Niemodlin nie jest duży, to podkreślić należy, że z doświadczenia osób i organizacji zajmujących się przemocą domową wynika, iż statystyki nie obrazują problemu. Szczególną opieką i pomocą powinny być objęte dzieci, które najczęściej są ofiarami przemocy w rodzinie i nie mają żadnego wpływu na to co się z nimi dzieje. Dzieci z reguły nie potrafią same poprosić o pomoc, rzadko mówią o przemocy, która je dotyka, a z jej skutkami często nie są w stanie poradzić sobie przez całe życie. Doświadczenie przemocy wykształca poczucie winy, zaniżoną samoocenę, bezradność, a także uczy nieprawidłowych wzorców zachowań. Rodzina, w której występuje przemoc nie zaspokaja podstawowych potrzeb psychicznych, a często i bytowych dziecka. Sprawcy przemocy powinni być izolowani od swoich ofiar i motywowani do sięgania po pomoc i dlatego niezbędne jest objęcie ich specjalistycznymi programami terapeutycznymi. W chwili obecnej nie ma miejsca, do którego mogliby być kierowani sprawcy nawet ci, którzy deklarują chęć zmiany własnych zachowań. Przeważnie kobieta, mimo podjęcia działań zmierzających do zmiany swojej sytuacji życiowej powraca do domu, w którym nadal przebywa sprawca, którego eksmisja jest zazwyczaj sprawą trudną i długotrwałą. Mankamentem jest długi okres rozstrzygania spraw w sądach, a także przepisy prawa, które nie do końca ułatwiają szybkie, właściwe i skuteczne działanie instytucji i organizacji w walce z tym zjawiskiem. Innymi ważnymi problemami związanymi z przeciwdziałaniem przemocy domowej jest brak ścisłej współpracy instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, zły przepływ informacji, niska świadomość społeczna, funkcjonowanie stereotypów na temat przemocy. Do chwili obecnej problemami związanymi z przemocą w rodzinie zajmowali się głównie pracownicy socjalni zatrudnieni w Ośrodku Pomocy Społecznej, policjanci dzielnicowi oraz członkowie Miejsko-Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie rozszerza krąg instytucji zajmujących się problematyką przemocy o przedstawicieli oświaty, służby zdrowia oraz

6 organizacji pozarządowych. Pozwoli to na lepszą współpracę i współdziałanie podmiotów uprawnionych lub zobowiązanych do realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z przeciwdziałaniem występowania przemocy i jej negatywnym następstwom. III. CELE PROGRAMU Celem głównym Programu jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i ochrona jej ofiar. Cele szczegółowe to: 1. Podniesienie świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Zmniejszenie negatywnych skutków przemocy u osób, które je doznają oraz u świadków przemocy. 3. Objęcie pomocą sprawców przemocy. 4. Sporządzenie diagnozy dotyczącej przemocy w rodzinie na terenie gminy. 1. Podniesienie świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie: a) organizowanie akcji informacyjnych na temat przemocy w rodzinie. Zadanie będzie realizowane poprzez zamieszczanie w lokalnej prasie artykułów dotyczących mechanizmów przemocy, informacji o instytucjach i organizacjach zajmujących się specjalistyczna pomocą oraz rozpowszechnianie wśród mieszkańców gminy plakatów, ulotek, broszur dotyczących zjawiska przemocy. Realizator lub koordynator : zespól interdyscyplinarny, placówki oświatowe, OPS. b) specjalistyczne szkolenia z zakresu przemocy dla policjantów, służby zdrowia, nauczycieli i pedagogów szkolnych, pracowników pomocy społecznej, księży, wolontariuszy. Zadanie będzie realizowane poprzez zgromadzenie informacji dotyczących potrzeb szkoleniowych ww. grup zawodowych oraz zorganizowanie szkoleń. Realizator lub koordynator: zespół interdyscyplinarny, Naczelnik Wydziału SOS UM. c) edukacja dzieci i młodzieży z zakresu rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z trudnymi emocjami, stresem. Zadanie będzie realizowane poprzez przeprowadzenie w placówkach

7 oświatowych zajęć, warsztatów rozwijających umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami bez agresji, wspieranie form spędzania wolnego czasu, które sprzyjają zachowaniom nieagresywnym. Realizator lub koordynator: placówki oświatowe, świetlice środowiskowe, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. d) profilaktyka przemocy w rodzinie. Zadanie będzie realizowane poprzez rozpowszechnienie mediacji, w tym mediacji rodzinnej w prasie lokalnej, ulotki, broszury, a także przekazywanie informacji podczas spotkań rodziców w placówkach oświatowych. Realizator lub koordynator: placówki oświatowe, świetlice środowiskowe, Punkt Konsultacyjny, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. 2. Zmniejszenie negatywnych skutków przemocy u osób, które je doznają oraz u świadków przemocy: a) udzielanie pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy oraz jej świadkom. Zadanie będzie realizowane poprzez umożliwienie ofiarom przemocy i jej świadkom korzystania z pomocy i poradnictwa: medycznego, psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, socjalnego. Objęcie ww. osób pracą socjalną, aktywizacją zawodową, kierowanie do placówek i instytucji prowadzących interwencję kryzysową, realizowanie procedury Niebieskiej Karty. Prowadzenie działań edukacyjnych służących wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. Realizator lub koordynator: Punkt Konsultacyjny, OPS, Policja, służba zdrowia, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. b) zapewnienie pomocy osobom zmuszonym do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania. Zadanie będzie realizowane poprzez udzielenie bezpiecznego schronienia, pomoc socjalną. Realizator lub koordynator: OPS, organizacje pozarządowe. c) objęcie pomocą dzieci z rodzin, w których istnieje problem przemocy. Zadanie będzie realizowane poprzez zapewnienie opieki psychologicznej, socjoterapeutycznej, pedagogicznej oraz zapewnienie im miejsca gdzie będą mogły spędzać wolny czas, otrzymają pomoc w odrabianiu lekcji. Realizator lub koordynator: placówki oświatowe, świetlice środowiskowe, organizacje pozarządowe, poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. d) ochrona przed dalszym krzywdzeniem przez sprawcę.

8 Zadanie będzie realizowane poprzez odizolowanie sprawcy od ich ofiar, zakaz kontaktowania się z osobami krzywdzonymi. Realizator lub koordynator: policja, sądy, prokuratura. 3. Objęcie pomocą sprawców przemocy: a) umożliwienie sprawcom przemocy korzystania z pomocy w formie programów korekcyjno-edukacyjnych. Zadanie będzie realizowane poprzez umożliwienie korzystania ze specjalistycznej pomocy psychologicznej (korekcyjno-edukacyjnej) lub kierowanie na terapię sprawców przemocy. Realizator lub koordynator: Punkt Konsultacyjny, organizacje pozarządowe. b) pomoc uzależnionym sprawcom przemocy. Zadanie będzie realizowane poprzez kierowanie sprawców na leczenie odwykowe, udzielanie pomocy w ramach Punktu Konsultacyjnego. Realizator lub koordynator: Miejsko-Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punkt Konsultacyjny, OPS, policja. 4. Sporządzenie diagnozy dotyczącej przemocy w rodzinie na terenie Gminy: a) zbieranie informacji dotyczących przemocy w rodzinie na terenie Gminy Niemodlin. Zadanie będzie realizowane poprzez gromadzenie informacji dotyczących zjawiska przemocy w rodzinie od instytucji i organizacji zajmujących się bezpośrednio i pośrednio problemem przemocy. Realizator lub koordynator : Zespół Interdyscyplinarny, OPS. b) przygotowanie bazy danych na temat instytucji i organizacji zajmujących się problemem przemocy. Zadanie będzie realizowane poprzez utworzenie i systematyczne uaktualnianie bazy danych wszystkich instytucji i organizacji zajmujących się bezpośrednio i pośrednio problemem przemocy w rodzinie wraz z podejmowanymi przez nie działaniami. Realizator lub koordynator : Zespół Interdyscyplinarny, OPS. c) sporządzanie corocznego sprawozdania na temat występowania przemocy w rodzinie. Zadanie będzie realizowane poprzez sporządzenie corocznej informacji, która będzie zawierała wszelkie podejmowane działania związane ze zjawiskiem

9 przemocy w rodzinie. Realizator lub koordynator: Zespół Interdyscyplinarny, OPS. IV. ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY Zespół interdyscyplinarny to grupa specjalistów podejmująca się współpracy w celu udzielenia pomocy osobom, rodzinom dotkniętych zjawiskiem przemocy w rodzinie. Zadaniem Zespołu interdyscyplinarnego jest zintegrowane oddziaływanie na osoby doświadczające przemocy i budowanie dla nich sieci wsparcia oraz wspomaganie tych osób w podejmowaniu działań ukierunkowanych na rozwiązanie problemu. Zespół składa się z grupy osób współpracujących ze sobą w sposób skoordynowany, zapewniający skuteczne reagowanie na otrzymane informacje o przemocy w rodzinie. Tego rodzaju działania wymagają pełnego uczestnictwa i współpracy członków zespołu, którzy wnoszą w jego pracę swoją wiedzę, umiejętności oraz zdolności. Zespół interdyscyplinarny może powoływać grupy robocze, które będą się składać ze specjalistów z różnych dziedzin. Grupy te będą się zajmować rozwiązywaniem problemów związanych z przemocą domową w indywidualnych przypadkach. Zespół interdyscyplinarny swoje działania skieruje przede wszystkim w stosunku do dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych, a także do rodzin dotkniętych uzależnieniem oraz w sytuacjach powtarzalności zjawiska przemocy. Szczególnej ochronie podlegać będą dzieci, z zachowaniem ich praw do wychowania się w rodzinie, poprzez udzielanie rodzinie szczególnego wsparcia w dążeniu do poprawy jej funkcjonowania. W skład zespołu wejdą przedstawiciele: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, miejsko-gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych, poradni psychologiczno-pedagogicznej.

10 Do zadań zespołu należy: Diagnoza na temat skali zjawiska przemocy na terenie gminy oraz przekazywanie uzyskanych informacji do środowiska lokalnego. Gromadzenie informacji oraz ich upowszechnianie na temat instytucji i organizacji zajmujących się bezpośrednio i pośrednio problemem przemocy w rodzinie wraz z podejmowanymi przez nie działaniami. Wypracowanie modelu współpracy międzyinstytucjonalnej prowadzącej do zwiększenia efektywności w zespołowym rozwiązywaniu problemów. Wspieranie ofiar przemocy w rodzinie w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej oraz przerwaniu cyklu przemocy, a także zapobieganie kolejnym aktom przemocy w rodzinie. Monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa, poinformowania o tym odpowiednich służb. Inicjowanie działań zmierzających do podniesienia kwalifikacji osób mających w swojej pracy kontakt z ofiarami i sprawcami przemocy organizowanie szkoleń, warsztatów itp. V. WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU 1. Zasięg i skala zjawiska przemocy na terenie Gminy informacje umieszczone w bazie danych sporządzonej i aktualizowanej przez Zespół interdyscyplinarny i przedstawione w corocznym sprawozdaniu OPS. 2. Ilość zgłoszeń o przemocy domowej przekazywanych Zespołowi interdyscyplinarnemu. 3. Ilość odbytych z tytułu przemocy interwencji w terenie. 4. Liczba rodzin (osób) objętych poradnictwem z tytułu przemocy w rodzinie. 5. Ilość porad udzielonych osobom uwikłanym w przemoc. 6. Liczba spraw kierowanych do prokuratury, sądu. 7. Liczba osób kierowanych do specjalistycznych ośrodków interwencji kryzysowej. 8. Liczba osób objętych programem edukacyjno-korekcyjnym dla osób stosujących przemoc. 9. Liczba sprawców przemocy odizolowanych od swoich rodzin. 10. Liczba dzieci objętych oddziaływaniami terapeutycznymi (świetlice środowiskowe, zajęcia w szkołach). 11. Liczba godzin zajęć dla dzieci i młodzieży z zakresu rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z trudnymi emocjami, stresem. 12. Ilość przeprowadzonych szkoleń oraz liczba osób przeszkolonych z zakresu przeciwdziałania przemocy. 13. Ilość rozpowszechnionych na terenie Gminy ulotek i broszur dotyczących zjawiska przemocy.

11 14. Ilość artykułów i informacji dotyczących przemocy domowej zamieszczonych w lokalnej prasie. VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU 1. Zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy dla osób doświadczających przemocy w rodzinie. 2. Wzrost liczby osób profesjonalnie pomagających ofiarom przemocy w rodzinie oraz jej sprawcom. 3. Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie zwiększenie społecznej wrażliwości i zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 4. Pogłębienie wiedzy o zjawisku przemocy w rodzinie i sposobach radzenia sobie z tym problemem. 5. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy w rodzinie. VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU Realizacja zadań wynikających z Programu finansowana będzie z budżetu gminy z działu Pomoc społeczna; rozdział Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zakłada się także pozyskiwanie środków finansowych z innych źródeł. VII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Realizację zadań wynikających z Programu koordynuje Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Niemodlinie we współpracy z Naczelnikiem Wydziału Spraw Obywatelskich i Społecznych Urzędu Miejskiego. Realizacja programu jest działaniem długofalowym, wymagającym stałego monitorowania i zaangażowania wszystkich realizatorów, ma także wieloletnią perspektywę i powinna przyczynić się do poprawy stanu bezpieczeństwa życia codziennego. Bieżący nadzór nad realizacją programu sprawuje Burmistrz Niemodlina oraz podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia celów wyznaczonych w programie.