Inteligentne sieci energetyczne

Transkrypt

1 Projekt Programu Priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne (Dokument w dniach r. będzie konsultowany przez potencjalnych beneficjentów, zainteresowane urzędy, szkoły wyższe, izby gospodarcze, firmy konsultingowe, agencje energetyczne oraz firmy specjalistyczne) Dokument zawiera: projekt programu priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne wraz z załącznikami: słowniczek, schemat warstw przestrzeni pilotażowej inteligentnych sieci energetycznych, wykaz zagadnień, które winny być doprecyzowane w trakcie konsultacji. Warszawa, październik 2010 r. 1

2 . PROJEKT PROGRAMU PRIORYTETOWEGO (wersja ) Tytuł Programu: Inteligentne sieci energetyczne 1.Cel Programu. Celem programu jest uruchomienie działań informacyjno promocyjnych, przygotowywania technicznych studiów wykonalności, prac rozwojowych oraz zadań inwestycyjnych realizowanych w przestrzeniach pilotażowych, na rzecz wzrostu efektywności energetycznej, w tym gospodarstw domowych i przedsiębiorców sektora energetycznego, które prowadzą do uzyskania wymiernych oszczędności energii i efektów ekologicznych zgodnych z celami NFOŚiGW (zapobieganie, uniknięcie lub ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz budowa odnawialnych i alternatywnych źródeł energii), które są zapisane m.in. w następujących dokumentach: Protokole z Kioto z dnia 15 lipca 1998 roku (ratyfikowanego przez Rzeczypospolitą Polską 13 grudnia 2002 roku); Dyrektywie 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (Dz. Urz. WE L 114 z 27 kwietnia 2006 roku); Dyrektywie 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającej dyrektywę 2003/54/WE (Dz. Urz. WE L 211 z 14 sierpnia 2009 roku), zwaną także Dyrektywą Smart Grid; Dyrektywie 2009/73/EC z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (Dz. Urz. WE L 211 z 14 sierpnia 2009 roku); Dyrektywie Rady 96/62 z dnia 27 kwietnia 1996 roku w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (Dz. Urz. WE L 296 z 21 listopada 1996 roku); 2

3 Dyrektywie 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. Urz. WE L 140/16 z 5 czerwca 2009 roku). Planowane efekty realizacji Programu Priorytetowego Inteligentnych sieci energetycznych wpisują się w cele pakietu energetyczno klimatycznego Unii Europejskiej: zwiększenia do 2020 roku efektywności energetycznej o 20%; zwiększenia do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych do 20% całkowitego zużycia energii finalnej w UE; zmniejszenia do 2020 roku emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20%, w porównaniu do 1990 roku (z możliwością wzrostu tej wielkości nawet do 30%, pod warunkiem, że inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnej redukcji emisji, a wybrane kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich możliwości redukcyjnych). (Dyrektywy wchodzące w skład pakietu energetyczno klimatycznego zostały wspólnie ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Komisji Europejskiej nr L 150 z dnia 13 czerwca 2009 r.). Program realizowany będzie w formie następujących działań: działania promocyjno informacyjne w obszarze inteligentnych sieci energetycznych, z szczególnym uwzględnieniem smart gridu w tym smart meteringu, wdrażanie w przestrzeniach pilotażowych inteligentnych systemów pomiarowych (AMI) i optymalizowanie wykorzystania zużycia energii elektrycznej, gazowej i cieplnej oraz wody użytkowej wdrażania w ramach projektów smart gridu (w przestrzeniach pilotażowych) rozproszonych odnawialnych i/lub alternatywnych źródeł energii, 3

4 wdrażanie w ramach projektów smart gridu (w przestrzeniach pilotażowych) urządzeń magazynujących energię, wdrażanie w przestrzeniach pilotażowych inteligentnych sieci oświetleniowych z zastosowaniem energooszczędnego oświetlenia, przygotowanie dla przedsiębiorstw przesyłu i dystrybucji energii opracowań (w tym programów informatycznych) dla rozwoju systemów dla zarządzania obciążeniami szczytowymi oraz dla integracji opomiarowania i zarządzania dystrybucją energii z systemami telekomunikacyjnymi, przygotowywanie technicznych studiów wykonalności dla projektów inteligentnych sieci energetycznych, przygotowywanie opracowań w zakresie specyfikowania i określania standardów dla działań w obszarze inteligentnych sieci energetycznych. Działania w zakresie wdrażania systemów zarządzania energią i jej jakością (instalowanie analizatorów parametrów sieci) oraz wdrażanie systemów Smart Grid dla zarządzania sieciami elektroenergetycznymi w odrębnych obiektach i przedsiębiorstwach wchodzi w skład Programu Priorytetowego Efektywne wykorzystanie energii w przedsiębiorstwach. 2. Wskaźniki osiągnięcia celu Wskaźnik produktu Projekty ise w zakresie energii elektrycznej obejmujące co najmniej 20 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) lub 2 tys. punktów pomiarowych w specjalnych strefach ekonomicznych 51 projektów (w tym jeden w specjalnej strefach ekonomicznej), Projekty ise w zakresie energii elektrycznej obejmujące co najmniej 20 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) lub 2 tys. punktów pomiarowych w specjalnych strefach 4

5 ekonomicznych w których (jako efekt bilansowania energii) będą wdrażane rozproszone źródła energii odnawialnej/bądź alternatywnej 21 projektów (w tym jeden w specjalnej strefie ekonomicznej), Projekty ise w zakresie energii elektrycznej obejmujące co najmniej 20 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) w których będą wdrażane inteligentne sieci oświetleniowe 10 projektów, Projekty ise w zakresie energii gazowej obejmujące co najmniej 5 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) - 4 projekty, Projekty ise w zakresie energii gazowej obejmujące co najmniej 5 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) w których (jako efekt bilansowania energii) będą wdrażane rozproszone źródła energii odnawialnej/bądź alternatywnej - 2 projekty, Projekty ise w zakresie energii cieplnej obejmujące co najmniej 5 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) lub co najmniej 1 tys. punktów pomiarowych w specjalnych strefach ekonomicznych] - 7 projektów ( w tym jeden w specjalnej strefie ekonomicznej), Projekty ise w zakresie energii cieplnej obejmujące co najmniej 5 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) w których (jako efekt bilansowania energii) będą wdrażane rozproszone źródła energii odnawialnej/bądź alternatywnej - 2 projekty 5

6 Projekty ise w zakresie wody użytkowej obejmujące co najmniej 5 tys. punktów pomiarowych w gospodarstwach domowych (obiektach usługowych, handlowych itp.) lub 1 tys. punktów pomiarowych w specjalnych strefach ekonomicznych - 7 projektów ( w tym jeden w specjalnej strefie ekonomicznej) Budowa urządzeń magazynujących energię w 8 10 przestrzeniach pilotowych Kampanie informacyjno edukacyjne 20 kampanii dla całego Programu Opracowanie specyfikacji standardów (wraz z ich charakterystykami) dla inteligentnych sieci energetycznych 1 opracowanie (praca ciągła, zbiorowa) (na podstawie zgłoszeń beneficjentów którzy wdrażają projekty ise w przestrzeniach pilotażowych), Opracowanie systemów, w tym programów informatycznych dla zarządzania obciążeniami szczytowymi celem integracji opomiarowania i zarządzania dystrybucją energii z systemami telekomunikacyjnymi opracowania (na podstawie zgłoszeń beneficjentów którzy wdrażają projekty ise w przestrzeniach pilotażowych) Opracowanie technicznych studiów wykonalności projektów ise opracowań 6

7 2.2.Wskaźnik rezultatu Programu. zarządzanie poziomem zużycia energii poprzez podnoszenie efektywności i wzrost świadomości odbiorców w tym świadome i odpowiedzialne korzystanie z energii elektrycznej, ( korzyść zarówno dla odbiorców jak i sprzedawców polegająca na harmonijnym integrowaniu zachowań i działań wszystkich przyłączonych użytkowników) ograniczenie strat w trakcie przesyłu energii poprzez wymianę informacji między elementami systemu zmniejszenie awaryjności sieci,( zwiększenie niezawodności i jakości dostaw wraz z jednoczesnym zmniejszeniem wpływu procesów energetycznych na środowisko) oszczędności energii celem zapobiegania równoczesnej budowie nowej infrastruktury energetycznej i degradacji środowiska (np. dalszej wycince lasu, optymalizacji zużycia wody w przestrzeniach pilotażowych dla których działania obejmą warstwę wody użytkowej) zmniejszenie zużycia gazu ( 5% oszczędności wg danych statystycznych GUS dla 2008 roku w przeliczeniu na ilość mieszkańców zamieszkujących przestrzenie pilotażowe ):4 700 MWh(t)/rok, zmniejszenie zużycia energii elektrycznej (8% oszczędności wg danych statystycznych GUS dla 2008 roku w przeliczeniu na ilość mieszkańców zamieszkujących przestrzenie pilotażowe): MWh(e)/rok, zmniejszenie zużycia ciepła (5% oszczędności wg danych statystycznych GUS dla 2008 roku w przeliczeniu na ilość mieszkańców zamieszkujących przestrzenie pilotażowe): MWh(t)/rok 7

8 2.3.Wskaźniki oddziaływania Programu Wskaźniki oddziaływania Programu (z tytułu oszczędności energii elektrycznej, cieplnej i gazowej) ograniczenie emisji dwutlenku węgla CO 2 o Mg/rok, ograniczenie emisji pyłu o 80 Mg/rok, ograniczenie emisji SO 2 o 800 Mg/rok, ograniczenie emisji NO x o 350 Mg/rok Wskaźniki oddziaływania Programu ( w związku budową obiektów OZE/źródeł alternatywnych ) wdrożenie odnawialnych/alternatywnych źródeł energii o łącznej mocy 40 MW (produkcja MWh(e) /rok) i uniknięcie emisji dwutlenku węgla CO 2 o Mg/rok, 3. Budżet Budżet Programu ustala się na kwotę 542,0 mln zł; w tym Dotacje 397,0 mln zł (na wdrażanie inteligentnych sieci energetycznych). Źródło pochodzenia środków Zgodnie Art. 401 c ust. 5 w zw. z art. 401 ust. 7 pkt 4. Ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska ( t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) ze środków NFOŚiGW uzyskanych ze środków stanowiących wpływy z opłat zastępczych, o których mowa w art.9a ust. 1 pkt 2 dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89,poz. 625, z późn. zm.), oraz wpływy z kar pieniężnych wymierzanych na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1a i tej ustawy; na działania w zakresie wdrażania projektów inteligentnych sieci energetycznych. 8

9 W tym: dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działań ,0 mln zł Dla działań dotacje w wysokości do 30% będą udzielane dla projektów o kosztach kwalifikowanych co najmniej 20,0 mln zł z zastrzeżeniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej. Dla zadań dotacje w wysokości do 70 % będą udzielane dla projektów (studiów, programów, opracowań, specyfikacji)o koszcie kwalifikowanym co najmniej 200,0 tys.zł z zastrzeżeniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej Dotacje 145,0 mln zł (na wdrażanie inwestycji odnawialnych źródeł energii, inteligentnego oświetlenia oraz urządzeń magazynujących energię). Źródło pochodzenia środków: Zgodnie z Art. 401 c ust. 5 w zw. z art. 401 ust. 7 pkt 4 Ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska ( t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) ze środków NFOŚiGW uzyskanych ze środków stanowiących wpływy z opłat zastępczych, o których mowa w art.9a ust. 1 pkt 2 i ust. 8 pkt 2 ustawy 9

10 z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.) oraz wpływów z kar pieniężnych wymierzanych na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1a i tej ustawy na działania ,2.1.3.,2.1.5., , ; na działania w zakresie budowy odnawialnych/alternatywnych źrodeł energii oraz zakupu i montażu energooszczędnego oświetlenia, a także budowy urządzeń magazynowania energii. W tym: dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł dla działania ,5 mln zł dla działania ,5 mln zł dla działania ,0 mln zł Dotacje będą udzielane w wysokości do 30% kosztów kwalifikowanych na działania inwestycyjne(2.1.2.,2.1.3.,2.1.5.,2.1.7.,2.1.9.)których koszt kwalifikowany będzie wyższy niż 5,0 mln zł z zastrzeżeniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej Planuje się następującą łączną alokację budżetu w działaniach: dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł w tym 70,0 mln na inwestycje OZE dla działania ,0 mln zł w tym 30,0 mln zł na inwestycje oświetleniowe dla działania ,0 mln zł dla działania ,5 mln zł w tym 7,5 mln na inwestycje OZE dla działania ,0 mln zł dla działania ,5 mln zł 10

11 w tym 7,5 mln na inwestycje OZE dla działania ,0 mln zł dla działania ,0 mln zł w tym 30,0 mln na inwestycje magazynowania energii dla działania ,0 mln zł dla działań ,0 mln zł Planuje się następującą łączną alokację budżetu w latach: Nazwa programu priorytetowego: Inteligentne sieci energetyczne Budżet programu priorytetowego (dane tys. zł) lata Razem Planowane zobowiązania i wypłaty I. Planowane zobowiązania (kwota planowanych do zawarcia w danym roku umów) II. Planowane wypłaty zobowiązań z poz. I w 2013 roku Planowane wypłaty zobowiązań z poz. I w 2014 roku Planowane wypłaty zobowiązań z poz. I w 2015 roku Planowane wypłaty zobowiązań z poz. I w 2016 roku Planowane wypłaty zobowiązań z poz. I w latach xxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxx xxxxxxx Razem planowane wypłaty

12 4. Okres wdrażania. 1) Wdrażanie programu: 2011 r r. 2) Alokacja budżetu: lipiec 2011 r. grudzień 2016 r. 3) Płatności: do r. 5. Terminy składania wniosków. Terminy składania wniosków zostaną określone w ogłoszeniach o organizowanych przez NFOŚiGW konkursach publikowanych na stronie internetowej Narodowego Funduszu i w gazecie o zasięgu ogólnopolskim schemat terminów składania wniosków określono w pkt Podstawy prawne udzielenia dofinansowania Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska ( tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.). 7. Szczegółowe zasady udzielenia dofinansowania 7.1. Forma dofinansowania - Dotacje 7.2. Intensywność i warunki dofinansowania W przypadku, gdy dofinansowanie spełnia przesłanki uznania za pomoc publiczną zgodnie z art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej będzie ono udzielone z uwzględnieniem warunków określonych w odpowiednich aktach UE i krajowych. Beneficjent dofinansowania (przy udzielaniu zamówień jest zobowiązany do stosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 (tj. Dz. U r., Nr.223, poz 1655 Prawo zamówień publicznych zwanej dalej Pzp, w przypadku, gdy jest zamawiającym w rozumieniu art. 3.ust.1 Pzp w tym gdy spełnione są przesłanki o których mowa w art.3 ust.1 pkt ustawy Pzp. W przypadku, gdy beneficjent nie jest zamawiającym, o którym mowa powyżej przy udzielaniu zamówień jest zobowiązany do równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości, o których mowa w art.3 12

13 ust.3 ustawy Pzp poprzez zawieranie umów w formie pisemnej (chyba, że dla danej czynności zastrzeżona jest inna forma ), w formie aukcji albo przetargu, o których mowa jest w art Kodeksu Cywilnego Warunki dofinansowania w formie dotacji 30% kosztów kwalifikowanych w działaniach: Programu, 70% kosztów kwalifikowanych w działaniach: Programu Beneficjenci Beneficjentami wiodącymi programu priorytetowego ise będą: przedsiębiorcy - operatorzy systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej/gazowej dokonujący bilansowania systemu - działający wspólnie z samorządem terytorialnym i/lub spółdzielniami (wspólnotami) mieszkaniowymi, jednostki samorządu terytorialnego organizujący na swoim terenie przestrzenie pilotażowe ise i realizację projektów ise w różnych jego warstwach, zarządzający specjalnymi strefami ekonomicznymi spółki kapitałowe zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (t.j. Dz.U Nr 42. poz.274 z późn. zm.) organizujący na swoim terenie przestrzenie pilotażowe ise i realizację projektów ise w różnych jego warstwach Beneficjentami programu priorytetowego ise będą: przedsiębiorcy operatorzy systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej/gazowej wprowadzający do przestrzeni pilotażowej (w uzgodnieniu beneficjentem wiodącym) kolejną warstwę działania ise, przedsiębiorcy - zarządzający sieciami ciepła lub wody użytkowej wprowadzający do przestrzeni pilotażowej (w uzgodnieniu beneficjentem wiodącym) kolejną warstwę działania ise, 13

14 operatorzy komunikacji elektronicznej wskazani przez beneficjenta wiodącego, realizatorzy określonych w pkt działań miękkich wskazani przez beneficjenta wiodącego, wdrażający obiekty (instalacje) energooszczędnego oświetlenia wskazani przez beneficjenta wiodącego, wdrażający nowe źródła energii, w tym rozproszone odnawialne/alternatywne źródła energii wskazani przez beneficjenta wiodącego, wdrażający urządzenia magazynowania energii - wskazani przez beneficjenta wiodącego. 7.4 Rodzaje przedsięwzięć: przedsięwzięcia w zakresie budowy inteligentnych sieci energetycznych (elektroenergetycznych, cieplnych i gazowych oraz wody użytkowej) w tym/lub inteligentnego opomiarowania, działań zwrotnych zarządzania rozdziałem, popytem i podażą energii oraz wody użytkowej realizowane w przestrzeniach pilotażowych osiedlach, dzielnicach miast, miastach, aglomeracjach miejskich, lub ich częściach, budowa obiektów rozproszonej energetyki odnawialnej (alternatywnej) wynikająca z bilansowania potrzeb energetycznych przestrzeni pilotażowych w których są realizowane projekty inteligentnych sieci energetycznych, budowa energooszczędnego oświetlenia w przestrzeniach pilotażowych w których są realizowane projekty inteligentnych sieci energetycznych, budowa urządzeń magazynujących energię w przestrzeniach pilotażowych w których są wdrażane inteligentne sieci energetyczne, kampanie informacyjno edukacyjne dotyczące zagadnień wdrażania inteligentnych sieci energetycznych, opracowanie w zakresie specyfikacji standardów (wraz z ich charakterystykami) dla projektów inteligentnych sieci energetycznych, opracowania w zakresie budowy systemów w tym programów informatycznych dla zarządzania obciążeniami szczytowymi i dla integracji opomiarowania i zarządzania dystrybucją energii z systemami telekomunikacyjnymi, 14

15 opracowania technicznych studiów wykonalności zadań w obszarze inteligentnych sieci energetycznych zagadnienia smart gridu i/lub smart meteringu Tryb przyznawania dofinansowania Nabór wniosków będzie odbywał się dwustopniowo w trybie konkursowym Pierwszym stopniem konkursu będzie nabór wniosków i selekcja przestrzeni pilotażowych 1 w których są planowane i będą realizowane zadania z zakresu inteligentnych sieci energetycznych. Wnioski składane w pierwszym etapie konkursu będą zawierać koncepcję i planowany harmonogram działań w przestrzeni pilotażowej z uwzględnieniem zasięgu i zakresu prac w różnych warstwach¹. Ten stopień konkursu będzie zakończony opracowaniem listy przestrzeni pilotażowych w których zgłaszający lub jednostki przez nich wskazane będą mogli realizować konkretne projekty w poszczególnych warstwach (sieciach energetycznych i sieci wody użytkowej) Nabory konkursowe pierwszego stopnia (spośród wnioskodawców spełniających warunki beneficjenta wiodącego) będą realizowane w II kwartale 2011 r. i II kwartale 2012 r Drugim stopniem konkursu będzie nabór wniosków dla realizacji konkretnych działań (projektów) w zakwalifikowanych przestrzeniach pilotażowych Nabory konkursowe drugiego stopnia (spośród wnioskodawców wiodących oraz wskazanych przez beneficjentów wykonujących działania w poszczególnych warstwach i beneficjentów wykonujących określone w pkt działania miękkie będą realizowane: w IV kwartale 2011 r., I kwartale 2012 r., III kwartale 2012 r., III kwartale 2013 r., III kwartale 2014r., III kwartale 2015 r., III kwartale 2016 r Podpisanie umów będzie następować wg procedur NFOŚiGW, w tym Podręcznika dofinansowania przedsięwzięć ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 1 Patrz słowniczek (Załącznik nr 1). 15

16 8. Szczegółowe kryteria wyboru przedsięwzięć (przestrzeni pilotażowych oraz projektów działań realizowanych w warstwach we wskazanych przestrzeniach pilotażowych) 1. Kryteria dostępu Kryteria podstawowe dostępu (1.1,1.2,1.3) 1.1. Wnioskodawca mieści się w kategorii Beneficjenci, a proponowane projekty spełniają wymogi wielkości kosztów kwalifikowanych Przedsięwzięcie jest zgodne z opisem określonym w pkt Dofinansowanie jest zgodne z zasadami pomocy publicznej. Kryteria dostępu pozostałe ( ) 1.4. Wniosek jest kompletny i posiada wymagane załączniki niezbędne do oceny techniczno-ekologicznej i finansowej 1.5. Wykonalność techniczna (w tym: poprawny dobór technologii zapewniający trwałość rzeczową inwestycji, realistyczny harmonogram wdrażania). (jeżeli dotyczy) 1.6. Efekt ekologiczny (w tym: wiarygodność założeń i danych, efekt ekologiczny możliwy do osiągnięcia i możliwy do utrzymania w ciągu 5 lat po zakończeniu przedsięwzięcia). Określenie sposobu monitorowania efektu energetycznego i ekologicznego (jeżeli dotyczy) 1.7. Analiza kosztów (w tym: nakłady inwestycyjne i koszty eksploatacyjne oszacowane w oparciu o wiarygodne dane i racjonalne założenia) Uwarunkowania rynkowe (w tym: prawidłowa ocena potencjału źródła energii odnawialnej, możliwość pozyskania surowców i sprzedaży energii). (jeżeli dotyczy) 1.9. Struktura instytucjonalna i aspekty formalno-prawne (w tym: przejrzysta struktura własnościowa i forma prawna, czytelne relacje kontraktowe, posiadanie najważniejszych pozwoleń, realistyczny harmonogram pozyskiwania pozostałych pozwoleń). (jeżeli dotyczy) Struktura finansowa (w tym: wiarygodny montaż finansowy, wykonalność oraz trwałość finansowa przedsięwzięcia, rodzaj i wysokość zabezpieczeń akceptowalna dla NFOŚiGW) Czy wniosek kwalifikuje się do dalszej oceny? 2. Kryteria selekcji wniosków 2.1 Efektywność kosztowa (DGC dynamiczny koszt jednostkowy, patrz zał. 1) o ile dotyczy i tylko dla zadań inwestycyjnych Opinia ekspercka. Negatywny wynik na etapie kryteriów dostępu wyklucza wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia z dalszego postępowania. Tak Nie 16

17 9. Procedury wyboru przedsięwzięć Wybór projektów do udzielenia dofinansowania odbywa się w trybie konkursowym na podstawie regulaminu konkursu. W sprawach nieuregulowanych stosuje się Podręcznik dofinansowania przedsięwzięcia ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 10. Okres kwalifikowalności Koszty poniesione na realizację przedsięwzięć zgodnie z postanowieniami umowy są kwalifikowane w okresie od do roku z zastrzeżeniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej. Do dofinansowania kwalifikują się także koszty przygotowania niezbędnych projektów i dokumentacji poniesione przed roku z zastrzeżeniem warunków pomocy publicznej. 11. Wzory wniosków 1) Załącznik nr A - wzór na obliczenie wskaźnika DGC 2) Załącznik nr B - wzory wniosków o udzielenie dotacji 3) Załącznik nr C Regulamin Konkursu 12. Monitoring Programu Realizacja programu oraz projektów ise w ramach programu priorytetowego będzie monitorowana przez NFOŚiGW W ramach Forum Energia - Efekt - Środowisko będzie realizowana m.in.: wymiana doświadczeń beneficjentów wiodących i prezentacja koncepcji dla przestrzeni pilotażowych, wymiana doświadczeń beneficjentów i prezentacja konkretnych projektów ise Wiedza o realizacji programu priorytetowego ise będzie gromadzona w NFOŚiGW i przez niego udostępniana (przewidywane jest m.in. utworzenie dedykowanej podstrony www poświęconej programowi ise). 17

18 Załącznik 1 do projektu Programu Priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne Słowniczek a/ Advanced Metering Infrastrukture (AMI) Smart Meter (z ang. zaawansowana infrastruktura pomiarowa) inteligentne liczniki mogące w określonych odstępach czasu (a nawet na bieżąco) przekazywać informacje o zużyciu energii do jego dostawcy. Suma przekazywanych informacji może z jednej strony zaplanować pracę np. elektrowni, zakładów energetycznych i rozdzielni energii, z drugiej strony daje możliwość określenia zachowań odbiorcy energii. b/ Alternatywne źródła energii energia, której pozyskiwanie jest niezależne od dużych, instytucjonalnych dostawców. Energia ta wykorzystywana jest do zasilania zakładów, miast, często wytwarzana przez gospodarstwa domowe, będące jej konsumentami (np. biogaz z wysypisk śmieci). c/ Odnawialne źródła energii (OZE) - źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także z biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. d/ Projekt ise działania smart meteringu/smart gridu realizowane w określonych warstwach na obszarze przestrzeni pilotażowej. Przykładowo w przestrzeni pilotażowej może być realizowane kilka projektów ise dla energii elektrycznej, kilka projektów ise dla energii gazowej, kilka projektów ise dla energii cieplnej, kilka projektów ise wody użytkowej. W przypadku, gdy odbiorcy różnych rodzajów energii 18

19 w projektach ise pokrywają się u użytkowników energii mogą być instalowane liczniki wieloparametrowe. e/ Przestrzeń pilotażowa - całość lub wydzielony obszar osiedla, dzielnicy, miasta, aglomeracji miejskiej, terenu wiejskiego dla której będzie realizowany we współpracy z jednostką samorządu terytorialnego projekt inteligentnych sieci energetycznych (smart gridu i/lub smart meteringu). Przestrzenie pilotażowe dla projektów ise będą tworzone w obszarach, na których jest prowadzone bilansowanie systemu przez operatora systemu przesyłowego lub operatora systemu dystrybucyjnego polegających na równoważeniu zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię elektryczną z dostawami tych paliw i energii (Art.3 pkt 23, 23a, 25 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 Prawo energetyczne [tj. Dz. U. nr 2006 Nr 21 poz.104 z późn. zm]). Działania inwestycyjne ise będą uruchamiane w przestrzeniach pilotażowych w różnych warstwach: energii elektrycznej, gazowej, cieplnej i wody użytkowej oraz w warstwie (operacyjnej) komunikacji elektronicznej dla zarządzania popytem i podażą na energię. Dla uruchomienia działań w przestrzeni pilotażowej konieczne są przynajmniej dwie warstwy: warstwa energii elektrycznej lub warstwa energii gazowej oraz warstwa komunikacji elektronicznej. Maksymalnie przestrzeń pilotażowa lub jej część może zawierać pięć warstw, w tym warstwę operacyjną komunikacji elektronicznej. 2 f/ Smart Grid (z ang. "inteligentna sieć") interaktywne i elastyczne systemy umożliwiające dynamiczne zarządzanie sieciami przesyłowymi i dystrybucyjnymi za pomocą m.in. punktów pomiarowych i kontrolnych rozmieszczonych na wielu węzłach i łączach. Systemy zwiększają niezawodność i efektywność dostaw energii oraz wydajności operacyjnej sieci, rozszerzają zakres pomiarów i kontroli sieci energetycznych oraz zakres zarządzania nowymi technologiami nawet w najdalszych punktach sieci. Systemy inteligentnych sieci energetycznych poprzez integrację działań wszystkich przyłączonych do niej użytkowników, wytwórców oraz odbiorców mają na celu zmianę profilu zasilania energią elektryczną w kierunku niskoemisyjnych sieci uwarunkowanych stroną popytową. 2 Patrz załącznik nr 2 (Schemat warstw przestrzeni pilotażowej). 19

20 W ramach inteligentnych sieci przedsiębiorstwa mogą wykorzystywać szereg różnorodnych rozwiązań technologicznych, m.in.: automatyzacja podstacji (Substation Automation - SA); automatyzacja dystrybucji (Distribution Automation - DA); inteligentne liczniki (Smart Metering); zarządzanie stroną popytową (Demand Side Management - DSN); zarządzanie zasobami energii odnawialnej (Renewable Energy Resource Management) itp. Przedsiębiorstwa branży energetycznej, a w szczególności operatorzy sieci dystrybucyjnej lub systemu dystrybucyjnego, mogą zastosować powyższe narzędzia i technologie, aby poprawić ogólną jakość świadczonych usług energetycznych poprzez m.in. zwiększanie efektywności dystrybucji energii, odpowiednie zarządzanie stratami technicznymi lub uwzględnianie źródeł generacji rozproszonej. Przykładem są narzędzia teleinformatyczne automatyzujące kontrolę przepływów energii oraz przywracanie sprawności sieci energetycznej po awarii (wynikającej np. z przeciążenia, przerwania przewodów, awarii transformatorów lub zakłóceń spowodowanych wyładowaniami atmosferycznymi) w sposób minimalizujący przerwy w dostawie prądu tzw. black outy. Modernizacja infrastruktury energetycznej w celu większej automatyzacji jest możliwa poprzez wykorzystanie m.in. następujących rozwiązań: komponenty pomiarowe (transformatory prądowe, inteligentne liczniki itp.); komponenty przełączające i zabezpieczające (bezpieczniki, wyłączniki z samoczynnym ponownym zamykaniem, statyczne kompensatory mocy itp.); dedykowane sieci komunikacyjne (Dedicated Communication) umożliwiające transmisję typu backhaul danych dotyczących energii oraz zdalne kontrolowanie komponentów; 20

21 operacje (zarządzanie popytem, zarządzanie energią odnawialną, monitorowanie sieci, obsługa pracowników mobilnych, zarządzanie danymi pomiarowymi itp.). Nowe, rozszerzone narzędzia informatyczne umożliwiają m.in. zarządzanie aktywami, pracownikami mobilnymi, przerwami w dostawie energii, dostawami energii odnawialnej oraz relacjami z klientami. Kolejnym obszarem wymagającym znacznych inwestycji jest bezpieczeństwo energetyczne, które ma szczególne znaczenie w przypadku stosowania otwartych rozwiązań. Najpierw należy zbadać i ocenić ryzyko oraz zdecydować, gdzie powinny zostać wdrożone odpowiednie zabezpieczenia - zarówno w kategoriach technologii, jak i w kategoriach procesów organizacyjnych. Przyjęte rozwiązania zabezpieczające powinny gwarantować odpowiedni poziom ochrony przy równoczesnym spełnieniu kryteriów ekonomicznych. Dotyczy to również zabezpieczeń przed nowymi formami zagrożeń, które mogą uszkodzić system (np. cyber ataki) lub ochrony przed przejmowaniem kontroli nad wrażliwymi systemami w zdalnych, słabo kontrolowanych lokalizacjach. g/ Smart Metering - system inteligentnego opomiarowania. Wdrożenie tego systemu stanowi istotne wyzwanie finansowe i technologiczne, Korzyści: o ograniczenie podwyżek cen energii elektrycznej dla odbiorcy końcowego dzięki wdrożeniu nowych mechanizmów konkurencyjnych na rynku energii elektrycznej, w szczególności ujawnienie elastyczności cenowej popytu, o wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego - m.in. poprawa jakości dostaw energii i jakości parametrów energii, o ograniczenie zużycia energii - dostosowanie zużycia energii do potrzeb i możliwości finansowych gospodarstwa domowego. Doświadczenia krajów UE wskazują na wynikający z tego potencjał w zakresie wzrostu efektywności energetycznej na poziomie 6-10%, o uproszczenie procedur zmiany sprzedawcy energii. W Polsce z prawa zmiany sprzedawcy (od lipca 2007 r.) energii skorzystało 21

22 jedynie kilkadziesiąt tys. odbiorców z ok. 13,5 mln płacących za energię elektryczną. Inteligentne liczniki umożliwiają mierzenie zużycia prądu, napięcia i mocy w różnych obszarach sieci (u odbiorców prywatnych, przemysłowych i komercyjnych oraz na podstacjach) i w różnych celach (wprowadzenie zróżnicowanego systemu taryf, optymalizacji popytu itp.). Funkcjonalność Inteligentnych liczników domowych umożliwia wiele zastosowań: odczyt zużycia energii (często w czasie rzeczywistym), odczyt emisji CO 2, wybór taryfy itp. Wdrożenie inteligentnych liczników i zaawansowanej infrastruktury pomiarowej (Advanced Metering Infrastructure - AMI) jest często uważane za pierwszy krok w kierunku tworzenia sieci Smart Grid. Umożliwia operatorom energetycznym pomiary jakości energii na zewnętrznych obszarach sieci, co z kolei ułatwia przewidywanie zapotrzebowania na energię z dużą dokładnością czasową i geograficzną, zarządzanie rozproszonym wytwarzaniem energii odnawialnej (słonecznej lub wiatrowej) oraz weryfikację statusu operacyjnego sieci poprzez wysyłanie zapytań do liczników ("pingowanie"). Ponadto umożliwia także szybką reakcję na zmiany zapotrzebowania energii tam, gdzie w okresach szczytu ogranicza się jej pobór lub wyłącza urządzenia. h/ Specjalna strefa ekonomiczna wydzielona część terytorium kraju, w której działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach, tj. przedsiębiorstwom, które uzyskały zezwolenie na działalność w strefie przysługuje pomoc publiczna w formie zwolnienia podatkowego. Działalność w specjalnych strefach ekonomicznych reguluje ustawa z dnia 20 października 1994 roku o specjalnych strefach ekonomicznych (tj. Dz. U Nr 42. poz.274 z późn. zm.). i/ Warstwa w przestrzeni pilotażowej 3 - sieć energetyczna (elektroenergetyczna, gazowa, cieplna) lub sieć wody użytkowej zlokalizowana w przestrzeni pilotażowej lub jej części dla której są realizowane działania smart meteringu i/lub smart gridu. j/ Warstwa operacyjna w przestrzeni pilotażowej warstwa komunikacji elektronicznej³ zapewniająca działania zwrotne zarządzania rozdziałem, popytem i podażą energii oraz bilansowanie energi 3 Patrz załącznik nr 2 (Schemat warstw przestrzeni pilotażowej). 22

23 Załącznik 2 do projektu Programu Priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne Załącznik 2 do projektu Programu Priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne Załącznik 3 do projektu Programu Priorytetowego Inteligentne sieci energetyczne Wykaz zagadnień, które winny być doprecyzowane w trakcie konsultacji. 1. Określenie doprecyzowanie minimalnej liczby liczników dla pojedynczego projektu smart meteringu/smart gridu realizowanego w przestrzeni pilotowej: liczniki dla energii elektrycznej, liczniki dla energii gazowej, liczniki dla ciepła, liczniki dla wody użytkowej, liczniki wieloparametrowe. 2. Określenie kryteriów wyboru przedsięwzięć dla projektów - przestrzeni pilotażowych i warstw: Załącznik 3 do projektu Programu Priorytetowego 23

24 Inteligentne sieci energetyczne Wykaz zagadnień, które winny być doprecyzowane w trakcie konsultacji. 2. Określenie doprecyzowanie minimalnej liczby liczników dla pojedynczego projektu smart meteringu/smart gridu realizowanego w przestrzeni pilotowej: liczniki dla energii elektrycznej, liczniki dla energii gazowej, liczniki dla ciepła, liczniki dla wody użytkowej, liczniki wieloparametrowe. 2. Określenie kryteriów wyboru przedsięwzięć dla projektów przestrzeni pilotażowych i warstw: % liczby mieszkańców objętych projektem ise w przestrzeni pilotażowej bądź jej części, % liczby mieszkańców/obszaru objętych bilansowaniem energii elektrycznej/gazowej w ramach realizacji projektu ise, projektowana (a następnie monitorowana) wielkość (zainstalowana moc) wdrażanych oze/aze na obszarze objętym ise, planowana (a następnie monitorowana) wielkość wdrażanego energooszczędnego oświetlenia na obszarze objętym ise, planowana (a następnie monitorowana) wielkość wdrażanych urządzeń magazynowania energii na obszarze objętym ise, planowany (a następnie wykazany) efekt ekologiczny uzyskany w wyniku realizacji projektu ise, 3. Rekomendacje do wyboru warstwy komunikacji elektronicznej. 4. Rekomendacje dla ochrony danych osobowych. 5. Rekomendacje dla certyfikacji i legalizacji liczników pomiarów energii dla warstw oraz wielowarstwowych. 6. Rekomendacje dla działań inwestycyjnych: 24

25 odnawialne/alternatywne źródła energii, oszczędne oświetlenie elektryczne, urządzenia magazynowania energii. 25