Tropheus. Tanganika. Lechosław Łątka niezwykłe pielęgnice z jeziora Tanganika. tekst i fot. Żywienie trofeusów.

Transkrypt

1 Akwarystyka słodkowodna Tanganika tekst i fot. Lechosław Łątka Tropheus niezwykłe pielęgnice z jeziora Tanganika część 3 Żywienie trofeusów Trofeusy należą do grupy wysoko wyspecjalizowanych pielęgnic, żywiących się głównie pokarmem pochodzenia roślinnego (z niem. Aufwuchs ). W warunkach naturalnych przedstawiciele rodzaju Tropheus odgryzają za pomocą dwu- i trójguzkowych zębów epifityczne kawałki glonów, które porastają na powierzchni skał. Podczas ogryzania kamieni z glonów trofeusy pobierają również w niewielkiej ilości różnego rodzaju bezkręgowce oraz drobiny piasku. Ryby te charakteryzują się posiadaniem bardzo długiego przewodu pokarmowego, w odróżnieniu od ryb mięsożernych, których przewód pokarmowy jest krótki. Proces trawienia u gatunków roślinożernych jest długi i podając im niewłaściwą karmę możemy doprowadzić do schorzeń układu pokarmowego. W celu uniknięcia nieprzewidzianych komplikacji zdrowotnych (infekcje bakteryjne przewodu pokarmowego) należy starannie dobierać zarówno rodzaj podawanego pokarmu, jak i jego ilość. Dlatego należy dbać, żeby nasze wysoko wyspecjalizowane trofeusy dostawały pokarm bogaty w błonnik, z przewagą składników roślinnych w proporcjach nawet do 90% całości karmy. Pokarmy płatkowane są chyba najbardziej popularnymi pokarmami podawanymi trofeusom. Są zjadane bardzo chętnie przez wszystkie ryby i można je stosować do codziennego karmienia. Pokarm płatkowany powinien być podawany do wody, a nie rzucany na jej powierzchnię. Suchy pokarm w zetknięciu z wodą pęcznieje i powiększa kilkakrotnie swoją objętość. U ryb karmionych w ten sposób niekorzystny proces pęcznienia odbywa się w jelitach i może doprowadzić do zaburzeń pracy przewodu pokarmowego (zaczopowanie jelita). Jeżeli płatki są zbyt duże, można je lekko pokruszyć i podawać w małych porcjach, ale częściej. Pokarmy granulowane są równie popularne, co pokarmy płatkowane. Mają postać małych granulek różnej wielkości. Pokarm ten polecany jest do karmienia po wcześniejszym namoczeniu (ok min.) w wodzie z akwarium. Należy podawać go w małych porcjach. Obecnie część firm produkujących pokarmy dla ryb (w zależności od składu karmy) oferuje granulaty, które można podawać bez namaczania. Żeby stwierdzić, które granulaty powinniśmy moczyć, a które nie, należy przed podaniem namoczyć próbnie kilka granulek pokarmu i odczekać minut. Pokarm, który w tym czasie wyraźnie powiększy swoją objętość (niektóre nawet 3-krotnie) nie nadaje się do podawania na sucho. Nie poleca się stosowania tego rodzaju pokarmu do codziennego karmienia trofeusów, chyba że wcześniej zostanie odpowiednio rozdrobniony. Zaletą tego pokarmu jest jednak to, że nadaje się on doskonale do podawania podczas leczenia od wewnątrz schorzeń przewodu pokarmowego (kiedy jeszcze ryby próbują pobierać pokarm). Karmę moczymy wówczas w lekarstwie, a następnie podajemy rybom małymi porcjami. 28

2 Innymi rodzajami pokarmów, które można podawać trofeusom jako uzupełnienie podstawowej diety roślinnej są pokarmy balastowe. Do pokarmów balastowych zalicza się wszystkie związki chemiczne, które nie są trawione przez organizmy (np. ryby), a pomagają w pracy przewodu pokarmowego. Takimi związkami są min. chityna, pektyny oraz celuloza. Brak pokarmów balastowych w karmieniu ryb może powodować zaburzenia w przyswajaniu przez organizm innych składników odżywczych zawartych w karmie poprzez nieodpowiednią pracę jelit. Pokarmami, które zawierają większą ilość substancji balastowych, są min. płatki owsiane, pokarmy roślinne oraz zooplankton (skorupiaki - dafnia, cyklop), których twarde, niestrawne pancerzyki zawierają chitynę. Pobudzają (stymulują) one pracę jelit ryb, przez co właściwy pokarm jest lepiej i szybciej trawiony. Ma to duże znaczenie zwłaszcza w przypadku ryb roślinożernych (np. trofeusy) o długich przewodach pokarmowych. Najlepiej jest podawać pokarmy balastowe razem z pokarmem roślinnym. Niektórzy akwaryści tworzą na tej zasadzie tzw. mixy lub shrimp-mix. POKARM GRANULOWANY na bazie spiruliny PRZYKŁADOWE POKARMY DLA TROFEUSÓW POKARMY PŁATKOWANE PODSTAWOWE Tropical Spirulina Forte 36% JBL Spirulina Premium 40% Sera Flora OSI Spirulina Tetra Phyll Tetra Pro Algae POKARMY GRANULOWANE PODSTAWOWE Tropical Spirulina Forte 36% (podawany bez namaczania) OSI Spirulina (przed podaniem namoczyć) Hikari Cichlid Excel (przed podaniem namoczyć) POKARMY PŁATKOWANE UZUPEŁNIAJĄCE Tropical Krill OSI Brine Shrimp POKARMY NATURALNE szpinak (kupowany w postaci zamrożonej i rozdrobniony) brokuły (przed podaniem kilkakrotnie sparzone) sałata (przed podaniem kilkakrotnie sparzona) POKARMY NATURALNE MROŻONE PODAWANE JAKO BALAST RAZEM Z POKARMAMI GRANULOWANYMI oczlik moina dafnia

3 KILKA ZASAD DOTYCZĄCYCH KARMIENIA TROFEUSÓW 1. Trofeusy karmimy tylko pokarmami o dużej zawartości błonnika, pokarmami roślinnymi. 2. Karmę podajemy w małych porcjach kilka razy dziennie (np. 3-4 razy dziennie). Trofeusy żerują cały czas, ale pokarm pobierają w małych ilościach. 3. Starajmy się podawać minimum 2 różne pokarmy w ciągu dnia. Im większe urozmaicenie karmy, tym lepiej. Nie przyzwyczajajmy ryb tylko do jednego pokarmu. 4. Dorosłe ryby możemy karmić rzadziej, narybek i młodzież częściej. PRZYGOTOWANIE MOCZONEGO GRANULATU przed podaniem 5. Dobrze jest stosować głodówki przez jeden lub dwa dni w tygodniu. 6. Pokarmy granulowane, o ile tego wymagają, należy moczyć. 7. Pokarmy mrożone wcześniej rozmrażamy i podajemy je na zmianę z pokarmami suchymi. Pokarmy raz rozmrożone i ponownie zamrożone nie nadają się do karmienia ryb!!! 8. Głodówka, nawet kilkudniowa, nie zaszkodzi naszym rybom. 9. Podczas leczenia nie podajemy pokarmów lub podajemy je w bardzo małych ilościach (w zależności od rodzaju schorzenia). 10. Objawem niewłaściwego karmienia lub choroby są długie, nitkowate, ciągnące się odchody. 11. Trzymajmy się zasady: lepiej podawać mniej pokarmu, niż za dużo! POKARMY PŁATKOWANE o różnej zawartości spiruliny 12. Zmiany karmy na inną należy dokonywać powoli, małymi porcjami w ciągu kilku do kilkunastu dni. 13. Trofeusy preferują pokarm o mniejszej granulacji, odpowiedniej wielkości do ich pyszczka. Unikajmy podawania zbyt dużej karmy. Z pokarmów naturalnych trofeusom można podawać szpinak (w ograniczonej ilości), sparzone liście sałaty, gotowane na parze brokuły oraz sparzone liście mniszka lekarskiego. Przedstawicielom rodzaju Tropheus, którzy są wysoko wyspecjalizowanymi roślinożercami, nie wolno podawać pokarmów pochodzenia mięsnego oraz mrożonych larw owadów (np. ochotka, czarny komar, wodzień). Pokarmy te mogą powodować u trofeusów schorzenia przewodu pokarmowego, w wyniku czego może dojść nawet do śmierci ryb. Jedną z przyczyn wywołania u trofeusów zespołu chorobowego zwanego popularnie bloatem, obok stresu, jest właśnie podawanie niewłaściwej karmy. 30

4 PODCZAS WALK dominujących samców trofeusów częstym widokiem jest chwytanie się ryb za pyszczki Tropheus sp. Murago. WALKA O DOMINACJĘ w akwarium między samcami Tropheus sp. Murago (osobnik zdominowany jest ciemniej ubarwiony). Zachowanie w akwarium Wyjątkowość przedstawicieli rodzaju Tropheus po lega nie tylko na pięknym ubarwieniu poszczególnych ich odmian, ale również na tym, że ryby te charakte ryzują się bardzo ciekawymi zachowaniami społecz nymi w obrębie swojej grupy w akwarium. Wewnątrz takiego stada ustala się odpowiednia hierarchia, na skutek wcześniej rozgrywanych między dojrzały mi samcami walk. Dominujący samiec obiera rewir w obrębie wybranego przez siebie miejsca. W naturze specjaliści wyróżniają dwa typy terytoriów trofeusów: terytorium indywidualne osobnika i terytorium pary. Terytorium pierwszego rodzaju zajmuje powierzch nię ok. 0,3 do 0,8 m2. Rewir drugiego rodzaju jest zwykle 3-4 razy większy. Na granicach tych teryto riów obserwowano walki z intruzami, prowadzone tylko przez dominującego samca. Samiec zwabia sa micę do wybranego rewiru. Czasami podczas takich zalotów w grupie dochodzi do walk między samcami. Podobne zachowania możemy obserwować również w akwarium. W niedawno utworzonym stadzie może się zdarzyć, że w walkach o dominację biorą udział również silne, dominujące samice. Stan taki trwa jednak dość krótko i po pewnym czasie hierarchia w stadzie się normuje. Agresywne zachowanie domi

5 nujących samców łagodzone jest przez odpowiednie, uległe zachowanie słabszych, zdominowanych osob ników. Jest to swoisty taniec poddańczy (złożenie płetw, pokazywanie brzucha, utrata jaskrawych ko lorów, drganie ciała i odpłynięcie). Zachowania tery torialne w naturze mają charakter łagodny ze wzglę du na nieograniczoną przestrzeń życiową, inaczej przedstawia się sytuacja w akwarium (ograniczona przestrzeń ucieczki). Broniąc swojego terytorium, do minujące samce wysyłają sygnały w kierunku intru za, ostrzegając go, że wkroczył na ich teren. Barwy dominujących samców stają się bardziej intensywne, płetwy ich są nastroszone. Słabszy osobnik, widząc ta kie zachowanie, odpływa, sygnalizując swoją uległość drgającymi ruchami tułowia. Udaje się w inne miejsce, chroniąc się przed pobiciem, a czasem nawet śmiercią. W momencie spotkania się dwa rywalizujące ze sobą samce krążą dookoła siebie i ocierają się. Podczas ko lejnych starć ryby atakują się pyskami. Zaczepiają się wtedy pyskami, wzajemnie sobą potrząsając. W czasie takich walk mogą uszkodzić sobie górne wargi swymi dłutowatymi zębami, szczególnie w miejscu miękkich fałd skórnych nad szczękami. Walki te toczą się m.in. o dominację w stadzie, samicę, rewir, pokarm. Po walce 32

6 NAJLEPIEJ JEST HODOWAĆ TROFEUSY w dużych grupach jednogatunkowych jednoodmianowych. Powoduje to zmniejszenie się agresji wśród dominujących samców Tropheus sp. Kasanga. samce rozczepiają się, pływają wokół siebie, uderzają się wzajemnie w boki. Często po takich utarczkach ryby tracą część łusek na bokach i doznają widocz nych ran. W jeziorze bite osobniki ratują się ucieczką do innego rewiru lub kryją się w szczelinach skalnych i między kamieniami. Tam też dochodzi do regene racji sił zdominowanego osobnika. W akwarium nie ma takiej możliwości. Dlatego też często walczące ze sobą samce dążą do wyeliminowania słabszego (poprzez śmierć jednego z nich). Nie ma skutecz nego sposobu na uniknięcie takich zdarzeń. Każdy hodowca trofeusów jest zmuszony podejść do tego problemu indywidualnie, bo warunki hodowli ryb również są indywidualne! Zależą one od kilku czyn ników, takich jak m.in. wielkość zbiornika, liczebność stada, urządzenie zbiornika (unikanie tworzenia tery toriów np. w postaci dużych grot), właściwe proporcje samców do samic, kondycja poszczególnych osob ników. W celu zminimalizowania agresji w stadzie i uniknięcia poturbowania słabszych osobników za leca się odpowiedni dobór proporcji samców do sa mic (1 samiec na ok. 10 samic). Zaleca się również trzymanie każdego gatunku (odmiany) oddzielnie, czyli tworzenie akwariów jednogatunkowych jedno odmianowych. Trofeusy, mając silne poczucie teryto rializmu, w naturze mniej zaznaczone, w akwarium stają się bardziej terytorialne i agresywne. W takim przypadku poleca się łączenie ryb o charakterze do minującym z rybami o charakterze bardziej uległym. Wracając do problemów związanych z terytorializ mem pielęgnic z jeziora Tanganika, należy stwier dzić, że warunki, zezwalające na wytworzenie takiego stanu w warunkach hodowli akwariowej, są złożone. Hierarchia w akwarium nie jest przechodnia tzn. że jeżeli samiec A przepędza samca B i następnie ko lejny samiec C przepędza samca D, to nie znaczy, że osobnik A będzie przepędzał osobnika D. Ponadto nie wszystkie osobniki pozostają do siebie w ukła dzie stałego przepędzania. Czasem osobnik A może przepędzić osobnika B, ale i być przez niego przepę dzonym. Oznacza to, że ryby zajmują równorzędną pozycję w stadzie. Skutki istnienia hierarchii nie są groźne dla życia ryb do momentu, kiedy ryba pod porządkowana nie sprzeciwi się istniejącemu porząd kowi. Jedną z metod przeciwdziałania takiej sytuacji jest osłabienie terytorializmu poprzez umieszczenie w jednym akwarium wielu ryb z dużą ilością jedna kowej wielkości samców. Należy unikać budowania wielu kryjówek i grot przy zbyt małej obsadzie ryb (ok. 12 sztuk). Unikniemy wtedy wyodrębnienia się naturalnych rewirów i zjawiska nadmiernej płochli wości ryb. Stado w akwarium powinno być możliwie stałe, bezwzględnie nie należy dodawać silnych i du żych osobników do akwarium, gdzie panuje już usta lona hierarchia. Jak wcześniej wspomniano, najlepiej jest, gdy do docelowego zbiornika wpuścimy młode osobniki. Takie działanie pozwoli na podporządko wanie się wszystkim mieszkańcom i po pewnym cza sie stado samo ustali w swoim obrębie dość złożoną hierarchię. Najlepiej jest wpuszczać ryby do akwarium wieczorem lub nocą przy słabym oświetleniu.

7 INKUBUJĄCA SAMICA Tropheus sp. Murago TARLAKI Tropheus sp. Murago tuż przed tarłem Rozmnażanie trofeusów i wychów narybku Trofeusy należą do grupy pielęgnic, gdzie na jednego samca przypada kilka samic (układ haremowy). Ryby te zaliczają się do pyszczaków, gdzie ikra i narybek inkubowane są przez rodzica w pysku. W przypadku trofeusów rola ta przypada samicy. Dominujący samiec, broniąc swojego terytorium, jednocześnie stara się o względy przepływających w pobliżu samic. Zachęca je drżeniem i falowaniem swojego ciała, podążając do centralnej części rewiru. Część samic zignoruje zaloty samca, zainteresowane będą tylko samice gotowe do tarła. Początkowa faza zalotów przybiera formę tańca, podczas którego samiec krąży wokół samicy. Następnie ryby kręcą się wkoło nad kamieniem lub innym podłożem, np. fragmentem piaszczystego dna. Takie zaloty mogą trwać kilka dni, po których następuje właściwe tarło. Jego przebieg jest typowy dla pyszczaków. Ryby obracają się nad podłożem w ten sposób, że ich pyski znajdują się w pobliżu otworu moczopłciowego partnera. Samica INKUBUJĄCA SAMICA Tropheus annectens - widoczna powiększona błona gardłowa. Trofeusy podczas inkubacji mogą pobierać pokarm również dla swojego narybku. 34

8 TROPHEUS DUBOISI MASWA młody osobnik jest delikatnie dotykana pyskiem przez samca, co pobudza ją do złożenia ziarenka ikry, które na tychmiast chwyta do pyska. Po zebraniu ikry, samica ustawia się prostopadle do samca i pyskiem dotyka jego otworu płciowego. Samiec wówczas wydala nasie nie, które partnerka chwyta do pyska. Na tym etapie tarła do chodzi do zapłodnienia. Cykl ten powtarzany jest wielokrot nie, aż samica złoży cały zapas ikry. Liczba ziaren bywa różna: od kilku do kilkunastu (rzadko jest ich 20) i zależy to od kilku czynników). Czasami może się zdarzyć, że pierwsze tarła będą nieudane, szczególnie dotyczy to młodych samic. Dojrzałe samice z reguły inkubują ikrę bez problemów. Ikra dokładnie wypełnia pyszczek samicy, co widać po wyraźnie uwypu klonym podgardlu. Po tarle samiec traci zainteresowa nie samicą, która z ikrą chroni się wśród skał, gdzie da lej będzie inkubować swoje przyszłe potomstwo. Przez pierwsze dni inkubująca samica nie pobiera pokarmu. Pierwsze próby chwytania karmy można zauważyć po ok. 10 dniach od złożenia ikry. Samica skubie drobne glony i wychwytuje z toni wodnej odrobiny pokarmu. W tym okresie dokarmiane są też młode rybki będą ce jeszcze w pyszczku matki. Samica wypuszcza na rybek po ok. 28 dniach. W akwarium ogólnym okres ten może być nieco dłuższy i przekraczać 5 tygodni. W tym okresie samica opiekuje się stale narybkiem bacz nie go pilnując. W razie zagrożenia młode ryby od razu są chowane do pyszczka samicy. Po wypuszczeniu chowają się wśród kamieni. Po paru dniach młode coraz śmielej wypływają z grot w celu pobierania pokarmu. Pierwszym pokarmem narybku jest ta sama karma, którą podajemy dorosłym, tylko odpowiednio rozdrobniona. Cdn. r e k l a m a