tekst dot. certyfikacji budynków narzędziem CESBA

Transkrypt

1 Projekt CEC5: Demonstracja Efektywności Energetycznej i Wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii w Budynkach Publicznych 3sCE412P3 tekst dot. certyfikacji budynków narzędziem CESBA Opracowane przez Powiślańską Regionalną Agencję Zarządzania Energią dla Miasta Bydgoszczy (PP10), Kwidzyn, Projekt ten jest realizowany w ramach EFRR.

2 1. Ocena za pomocą narzędzia CESBA Centrum Demonstracyjnego Odnawialnych Źródeł Energii w Bydgoszczy Centrum Demonstracyjne Odnawialnych Źródeł Energii w Bydgoszczy to budynek pilotażowy w ramach projektu CEC5 Demonstracja efektywności energetycznej oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych (Demonstration of energy efficiency and utilisation of renewable energy sources through public buildings). Projekt CEC5 oficjalnie wspiera inicjatywę CESBA - Common European Sustainable Building Assessment, która została stworzona z myślą o wspieraniu zrównoważonego budownictwa w krajach Unii Europejskiej. Inicjatywa kładzie nacisk na wspólny cel jakim jest budownictwo przyjazne środowisku i człowiekowi. W ramach inicjatywy powstało narzędzie CESBA, które służy kompleksowej ocenie budynku i może być stosowane w celu porównywalności obiektów w Europie oraz ujednolicania standardów w procesie planowania i realizacji inwestycji publicznych. Podstawą narzędzia CESBA są wyzwania stawiane obecnie przed budownictwem zrównoważonym, które determinują kryteria oceny. Kryteria te zostały podzielone na pięć grup o różnorodnej wadze, w ramach których można uzyskać odpowiednią liczbę punktów. W ocenie końcowej punkty ulegają sumowaniu i powstaje ogólny wynik obiektu oceniający wartość budynku, możliwą do porównania z innymi obiektami przebadanymi narzędziem CESBA. Z ogólnej liczby 1000 punktów możliwych do uzyskania Centrum Demonstracyjne w Bydgoszczy uzyskało ich aż 869, przy czym obiekt jest w trakcie budowy i nie jest jeszcze możliwe oszacowanie wszystkich parametrów. Po oddaniu obiektu do użytku powinna odbyć się ponowna ocena wraz ze sprawdzeniem danych projektowych oraz rzeczywistych. Ostateczny wynik obiektu nie powinien jednak ulec diametralnie zmianie w porównaniu z obecną oceną. Autorom projektu znane były ogólne założenia narzędzia CESBA, co w rezultacie przyczyniło się do poprawy procesów oraz lepszej ostatecznej oceny. Rys. 1. Wizualizacja Centrum Demonstracyjnego Odnawialnych Źródeł Energii w Bydgoszczy. Źródło: materiały promocyjne miasta Bydgoszczy 2

3 W grupie kategorii Jakość lokalizacji i wyposażenie Centrum otrzymało 65 na 80 możliwych punktów. Budynek powstaje w lokalizacji o zerowej wartości ekologicznej dla środowiska, w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły, która będzie korzystała z Centrum. Obiekt znajduje się w bezpośrednim otoczeniu linii komunikacyjnych (przystanek autobusowy i tramwajowy w promieniu do 300m). Przy budynku planuje się budowę parkingu rowerowego o odpowiedniej specyfikacji, jednak, jak zostało zauważone podczas oceny, bez zadaszenia. Trochę gorzej wypadła ocena w kategorii Jakość procesów i planowania, w której Centrum otrzymało 115 na 200 możliwych punktów. Świadczy to o pewnej niedoskonałości w procesie planowania inwestycji w tym przypadku jak i również ogólnej sytuacji w Polsce. W przypadku inwestycji publicznych sporządza się dokumentację podejmowania decyzji oraz dokonuje się oceny wariantów, jednak ta ocena jest wykonywana dość pobieżnie bez dokumentacji czynników i celów wymaganych od budynku, nie dokonuje się również choćby uproszczonej kalkulacji rentowności projektów zgłoszonych do konkursu. W projekcie Centrum brakuje sprawdzenia i opisania wariantu 0 oraz pisemnego schematu dokonywania oceny wariantów, nie udokumentowano celów energetycznych i ekologicznych, co prowadzi do braku możliwości sprawdzenia ich osiągnięcia po ukończeniu budowy. Brak skróconego oszacowania rentowności może prowadzić do niegospodarności przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Oczywistość celu jakim jest budowa Centrum Demonstracyjnego oraz związanych z tym ogólnym rozumieniem standardów jakie powinno spełniać nie zwalnia przed koniecznością pisemnego udokumentowania. W procesie planowania zabrakło myślenia o całym cyklu życia budynku, skupiono się natomiast głównie na etapie inwestycji. Warto zauważyć, że w przypadku inwestycji została wykonana deklaracja produktów wszystkich branż pod względem zawartości substancji szkodliwych. Wykonano optymalizacje energetyczną w procesie planowania, oraz zweryfikowano kalkulacje zapotrzebowania na energię. W projekcie sporządzono program przestrzenny pomieszczeń według rodzaju i sposobu użytkowania, zaplanowano funkcjonowanie wentylacji i ogrzewania, uwzględniono wewnętrzne zyski ciepła oraz obliczono zapotrzebowanie energetyczne przy pomocy programu PHPP. W związku z trwającymi pracami budowlanymi nie zostały wykonane testy oraz protokoły z testu szczelności, kompensacji hydraulicznej i regulacji instalacji wentylacyjnej. Należy się spodziewać, że dane czynności zostaną wykonane po dokończeniu inwestycji. Na poziomie projektu znane są dane na temat optymalnego zakresu pracy budynku, temperatur pomieszczeń, pracy wentylacji, oświetlenia itp. Zaleca się po ukończeniu budowy sporządzenie out-book dla użytkowników z podaniem tych informacji oraz zainstalowanie informacji przy najważniejszych elementach wpływających na funkcjonowanie budynku. Centrum Demonstracyjne w Bydgoszczy otrzymało bardzo dobre oceny w następnej grupie kryteriów Energia i zaopatrzenie. Łączna nota 423 punkty na 450 możliwych świadczy o zamierzonym spełnianiu przez budynek określonych na wysokim poziomie parametrów energetycznych. Budynek ma powstać zgodnie z wymaganiami dla budynków pasywnych, projektowane zapotrzebowanie na energię cieplną do ogrzewania wynosi 12kWh/m 2 w ciągu roku. Założono podobnie niskie 3

4 zapotrzebowanie na energię do produkcji chłodu. Budynek samoczynnie nie powinien przekraczać zakładanej temperatury przez większą część sezonu letniego. Źródłami energii cieplnej na potrzeby ogrzewania, klimatyzacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej będą instalacje wewnętrzne takie jak pompa ciepła i kolektory słoneczne. Pompa ciepła będzie zasilana z sieci elektroenergetycznej przy wspomaganiu instalacji fotowoltaicznej znajdującej się na dachu budynku. Wykorzystanie pompy ciepła wiąże się ze znacznym wykorzystaniem energii pierwotnej budynku, co jest spowodowane wysokim współczynnikiem zużycia energii pierwotnej przy produkcji prądu elektrycznego w Polsce. Zgodnie z obliczeniami roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną wyniesie 147,5 kwh/m 2 co stanowi równowartość produkcji dwutlenku węgla w ilości 47,8 kg/m 2 w ciągu roku. W związku z powyższymi rezultatami nie przyznano budynkowi najwyższych not w tych kryteriach. W Centrum Demonstracyjnym planuje się instalację fotowoltaiczną oraz turbinę wiatrową o mocy 3kW. Zakłada się powstanie stacji pomiarowej do ewidencji poszczególnych rodzajów energii, miejsca ich wykorzystania oraz źródła pochodzenia (energia z instalacji fotowoltaicznej, turbiny wiatrowej, kolektorów i pompy ciepła), planuje się odpowiednie opomiarowanie instalacji wraz z wyjaśnieniem zasad działania. W budynku powstaje instalacja wodno-kanalizacyjna o wysokim standardzie oszczędności wody, jak również realizowana jest koncepcja dachu zielonego poprawiającego gospodarkę wodną. Zabrakło jednak możliwości wykorzystania deszczówki. W kategorii Zdrowie i komfort budynek został oceniony na 155 z 200 możliwych punktów. Wartość ta może jednak ulec zmianie po zakończeniu procesu inwestycyjnego. Zgodnie z obliczeniami przy aktywnym układzie chłodzenia przewiduje się przekroczenie wartości komfortu termicznego latem powyżej 3% (komfort termiczny został określony na poziomie 26 C). Zgodnie z wymogami w przypadku budynku Centrum Demonstracyjnego w Bydgoszczy zaleca się wykonanie symulacji dynamicznych dla potwierdzenia spodziewanych przekroczeń temperatur w pomieszczeniach w okresie letnim. Projekt Centrum zakłada znaczny udział powierzchni przeszklonych usytuowanych w sposób zwiększający wykorzystanie światła słonecznego w budynku przy ograniczonym wpływie na zwiększanie temperatury w okresie letnim. Zakłada się także ochronę akustyczną obiektu zapewniającą brak przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu we wnętrzu. Ostatnim parametrem oceny jakiej zostało poddane Centrum Demonstracyjne Odnawialnych Źródeł Energii była kategoria E Materiały budowlane i konstrukcja. Ilość punktów przyznanych po obliczeniu wartości Ekoindeksu 3 wyniosła 111 na 200 możliwych. Ekoindeks 3 to parametr ekologiczny termicznej powłoki budynku, który ocenia wpływ użytych materiałów do konstrukcji budynku w przeliczeniu na energię pierwotną użytą do ich produkcji, wpływu ich produkcji na tworzenie efektu cieplarnianego oraz potencjału na zakwaszenie środowiska. Wartość wskaźnika oznacza, że materiały stosowane przy konstrukcji budynku wygenerowały średni wpływ na środowisko w trakcie ich wytworzenia i transportu. Indeks określa pełny ślad ekologiczny jaki powstał przy budowie obiektu. Centrum Demonstracyjne Odnawialnych Źródeł Energii w Bydgoszczy znajduje się w fazie realizacji i nie wszystkie wartości oceny budynku możliwe są do potwierdzenia, jednak użycie narzędzia CESBA przy jego planowaniu pozwala na oczekiwanie wysokiej wartości obiektu w zakresie 4

5 zrównoważonego budownictwa. Należałoby poddać poprawie proces planowania inwestycji, szczególnie powinna zostać przeprowadzona ogólna analiza rentowności budynku. Przedstawione zależności świadczą o zainteresowaniu inwestora pełnym cyklem życia budynku, co stanowi jedno z pryncypiów inicjatywy CESBA. Za mocną stronę Centrum należy uznać bardzo wysokie oceny w kategorii Energia i zaopatrzenie, budynek ma spełniać wyśrubowane kryteria w zakresie zapotrzebowania na energię, planowane są instalacje odnawialnych źródeł energii w ramach inwestycji. W tej przestrzeni obiekt może być znakomitym przykładem dla innych budynków publicznych planowanych w przyszłości. Streszczenie: Centrum Demonstracyjne Odnawialnych Źródeł Energii w Bydgoszczy jest budynkiem pilotażowym wykonanym w ramach projektu CEC5 Demonstracja efektywności energetycznej oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych (Demonstration of energy efficiency and utilisation of renewable energy sources through public buildings), a jednocześnie jednym z pierwszych obiektów, które zostały ocenione przy pomocy narzędzia stworzonego przez inicjatywę CESBA. Wspomniana inicjatywa (CESBA - Common European Sustainable Building Assessment) została stworzona z myślą o wspieraniu zrównoważonego budownictwa w krajach Unii Europejskiej. Inicjatywa kładzie nacisk na wspólny cel jakim jest budownictwo przyjazne środowisku i człowiekowi. W ramach inicjatywy powstało narzędzie CESBA, które służy kompleksowej ocenie budynku i może być stosowane w celu porównywalności obiektów w Europie oraz ujednolicania standardów w procesie planowania i realizacji inwestycji publicznych. Kryteria oceny budynków zostały podzielone na pięć grup o różnorodnej wadze, w ramach których można uzyskać odpowiednią liczbę punktów (łącznie maksymalnie 1000 punktów). W ocenie końcowej punkty ulegają sumowaniu i powstaje ogólny wynik obiektu oceniający wartość budynku, możliwą do porównania z innymi obiektami przebadanymi narzędziem CESBA. Z ogólnej liczby 1000 punktów możliwych do uzyskania Centrum Demonstracyjne w Bydgoszczy uzyskało ich aż 869. Punkty zostały przyznane w następujących kategoriach: Kategoria A jakość lokalizacji i wyposażenie. Uwzględnia ona dostępność do transportu publicznego, ekologiczną jakość lokalizacji, czy dostępność parkingu dla rowerów. Centrum otrzymało 65 na 80 możliwych punktów. Budynek powstaje w lokalizacji o zerowej wartości ekologicznej dla środowiska, w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły. Obiekt znajduje się w bezpośrednim otoczeniu linii komunikacyjnych oraz posiada dobry dostęp dla rowerzystów. Kategoria B jakość procesów i planowania. Obejmuje ona szereg węższych podkategorii, począwszy od procesu decyzyjnego i określenia celów, poprzez sformułowanie weryfikowalnych celów i działań ekologicznych, jak i wyliczenia efektywności kosztowej. W kategorii tej obiekt otrzymał 115 na 200 możliwych punktów. Kategoria C energia i zaopatrzenie. Wykonano ocenę z wykorzystaniem narzędzia PHPP - pakietu do projektowania budynków pasywnych, oceniane jest zapotrzebowanie budynku na 5

6 ciepło, chłód oraz energię pierwotną oraz mierzona jest emisja CO 2. Budynek otrzymał bardzo dobre oceny w tej grupie kryteriów, łącznie 423 punkty na 450, co świadczy o spełnianiu określonych na wysokim poziomie parametrów energetycznych (bardzo wysoka izolacyjność cieplna oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii). Kategoria D zdrowie i komfort. Wśród analizowanych tu kryteriów znalazł się komfort cieplny użytkowników latem, pozaenergetyczne aspekty wentylacji jak i optymalizacja do wykorzystania zarówno światła dziennego jak oświetlenia. Tu budynek uzyskał 155 punktów na 200 możliwych. Kategoria E materiały budowlane i konstrukcja. Kryterium ocenia wpływ użytych materiałów do konstrukcji budynku w przeliczeniu na energię użytą do ich produkcji oraz wpływu ich produkcji na tworzenie efektu cieplarnianego Ilość punktów przyznanych po obliczeniu wartości Ekoindeksu 3 wyniosła 111 na 200 możliwych. 6