Konkurs Poznaj Polskę 2016 pod patronatem miesięcznika Poznaj Swój Kraj

Transkrypt

1 Gliwice, 13 grudnia 2016 r. Konkurs Poznaj Polskę 2016 pod patronatem miesięcznika Poznaj Swój Kraj Imię, nazwisko: Nazwa szkoły: Miejscowość: Wynik: / 100 pkt Nauczyciel: 1. Dobierz formy terenu i nazwę obszaru (spośród podanych poniżej) do następujących map: [16p] a. b. 1

2 c. d. e. f. 2

3 g. h. Źródło: Atlas form i typów rzeźby terenu Polski : skala ok. 1: , Marcinkiewicz, Andrzej, Wydawca: WZKart, 1960 Formy terenu: równina deltowa, sandr, grzbiety i doliny, kotły polodowcowe, pole wydmowe, wąwóz krasowy, morena czołowa, pradolina Nazwy obszaru: Puszcza Kampinoska, Gorce, Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Żuławy Wiślane, Karkonosze, Pojezierze Wielkopolskie. 2. Przyporządkuj genetycznym typom gleby ważniejsze obszary jej występowania (spośród podanych pod tabelą): [6p] Typ gleby Obszar Rędziny Czarne ziemie Gleby aluwialne Czarnoziemy Gleby inicjalne Bielice Obszary: Wyż. Lubelska, Pojezierze Pomorskie, Wyż. Krakowsko-Wieluńska, Karkonosze, Pradolina Warszawsko-Berlińska, Kujawy 3

4 3. Przyporządkuj podane poniżej nazwy uzdrowisk do poniższych opisów: [7p] a. Tężnie, stylowa pijalnia, muszla koncertowa, cerkiew św. Michała Archanioła b. Plac Piastowski, pawilon Edwarda i fontanna w parku zdrojowym, niedaleko zamek Chojnik.. c. Stylowy budynek starego domu zdrojowego, pomnik Nikifora.. d. Ławeczka B. Prusa przy pałacu Małachowskich, domek Żeromskiego, e. Pałac, będący jednym z elementów XIX-wiecznej zabudowy, pl. J. Dietla, ośrodek narciarski na Palenicy f. Dawna cerkiew w Kwiatoniu, uważana za najpiękniejszą w Beskidzie Niskim, położenie nad Ropą g. Muzeum papiernictwa, dworek Chopina. Uzdrowiska: Cieplice, Krynica Zdrój, Ciechocinek, Nałęczów, Szczawnica, Wysowa, Duszniki Zdrój 4. Uzupełnij tabelę elementami podanymi poniżej: [22p] Karkonosze, Świętokrzyski, nietoperze, złocień zawadzkiego, Pieniny, Ojcowski, Wyż. Krakowsko-Częstochowska, wydmy ruchome, Białowieski, Niz. Podlaska, klify, orzeł bielik, Pobrzeże, Karkonoski, Góry Świętokrzyskie Nr na Park Charakterystyczny element Rośliny lub Kraina mapie Narodowy rzeźby zwierzęta geograficzna Równiny peryglacjalne Żubr Woliński Wyspa Wolin Gołoborza Puszcza Jodłowa Pieniński Przełom Dunajca Jaskinie Słowiński Mikołajek nadmorski Kotły polodowcowe muflon 4

5 5. Na poniższej mapie zaznaczono występowanie surowców w Polsce. Podpisz, który surowiec występuje w lokalizacjach 1-4. [4p] Zdecyduj, czy poniższe zdania są prawdziwe (P), czy fałszywe (F): [4p] Zdanie P F Najdłuższe jaskinie w Polsce znajdują się w Tatrach Najwięcej parków krajobrazowych znajduje się w Wielkopolsce Obszary najcenniejsze pod względem walorów wypoczynkowych zajmują 26% powierzchni Polski Do najbogatszych obszarów pod względem łowiectwa należą tereny Polski zachodniej 7. Przyporządkuj podane obiekty do odpowiednich krain Polski: [16p] a. Wyż. Śląska b. Pojezierze Mazurskie c. Wyż. Krakowsko-Częstochowska d. Niz. Śląska e. Wyż. Kielecko-Sandomierska 5

6 f. Wyż. Lubelska g. Niz. Podlaska h. Pojezierze Wielkopolskie i. Niz. Mazowiecka Obiekty: wąwozy lessowe, Maczuga Herkulesa, Góry Pieprzowe, dąb Bartek, wąwóz królowej Jadwigi, biegun zimna, Czerwone Bagno, jaskinia Raj, rezerwat nietoperzy, sandr Augustowski, Ślęża, rez. Morasko, wody subartezyjskie, Sztolnia Czarnego Pstrąga, wydmy paraboliczne, rezerwat Łężczok 8. Dopasuj lokalizację do podanych nazw jezior i dopisz samodzielnie ich typy genetyczne: [8p] Nazwa Typ Lokalizacja Wigry Łebsko Gopło Uściwierz Lokalizacja: Kujawy, Pobrzeże Słowińskie, Polesie Lubelskie, Pojezierze Suwalskie 6 9. Odpowiedz na pytania, na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy: [ ] Problem deficytu wody na obszarze Polski ma kilka aspektów, wynikających z nierównomierności warunków hydrologicznych i sposobem gospodarowania wodami: niedobór zasobów w pewnych okresach w ciągu roku (aspekt czasowy), w określonych miejscach (aspekt przestrzenny) oraz niedobór wody o odpowiedniej jakości (aspekt jakościowy). [...] W aspekcie przestrzennym problem okresowego deficytu wody dotyczy, w zależności od roku, nawet ¼ powierzchni Polski. Na podstawie wieloletnich obserwacji można wyróżnić kilka regionów, które najczęściej muszą borykać się z niedoborem zasobów wodnych. Są nimi Nizina Wielkopolska, Nizina Mazowiecka i Podlaska, północ Wyżyny Lubelskiej oraz obszary dużych aglomeracji (głównie śląskiej i łódzkiej). Obserwacje potwierdzone są przez obliczone wartości wskaźników wilgotnościowych, takich jak Klimatyczny Bilans Wodny. Stanowi on różnicę między przychodem wody w postaci opadów, a jej rozchodem na skutek parowania i ewapotranspiracji. Dla wymienionych obszarów wartość KBW jest najniższa, zwłaszcza dla ternu Wielkopolski. Właśnie w odniesieniu do tego regionu, najczęściej dotykanego przez deficyt wody, rozpowszechniła się teoria stepowienia obszaru Polski. Nie jest to jednak pojęcie ścisłe, które faktycznie oznacza przekształcanie zbiorowisk roślinnych, mogące zachodzić między innymi na skutek nadmiernego osuszania. Dla naszego kraju bardziej adekwatnym określeniem jest zatem odwodnienie lub, wspomniany już pogłębiony deficyt wody. Zróżnicowanie przestrzenne warunków hydrologicznych Polski

7 sprawia, że obok obszarów suchych występują te o ponadprzeciętnej zasobności w wodę. Należą do nich zwłaszcza tereny Polski Południowej. W sytuacji ograniczonych zasobów wody użytkowej szczególne znaczenie ma jakość wody, jaka pozostaje do dyspozycji ludności. W pięciostopniowej skali czystości wód, w największej ilości punktów diagnostycznych rzek Polski stwierdzono wody klasy IV (63%) i III (36%), natomiast dla jezior klasy III (44%) i II (37%). Tymczasem dla zaopatrzenia w wodę pitną może być wykorzystywana jedynie woda klasy I. W tym celu wprowadzone są obszary ochronne wokół zbiorników wody pitnej i punktów ujęć wody (podziemnych i powierzchniowych), a także dopływów tych zbiorników. W Polsce dla zaopatrzenia ludności w wodę pitną wykorzystuje się jednak przede wszystkim wody podziemne o lepszej jakości (9% z nich posiada I klasę czystości) Wyjątek stanowią południowej województwa Polski (śląskie, małopolskie, podkarpackie), w których pobory wód podziemnych na ten cel jest mniejszy niż 50% i ustępuje zasobom powierzchniowych. Źródło: K. Trojan Czy Polsce grozi stepowienie? Stan zasobów wodnych Polski, Geografia w Szkole, nr 5, 2014 Pytania: a. Na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnij dwie różnice między obszarem Polski Południowej (Karpaty i wyżyny środkowopolskie) oraz Polski centralnej (niziny środkowopolskie). [4p] b. Wyjaśnij na czym polega aspekt jakościowy deficytu wody w Polsce. Na jakich obszarach Polski można go zwłaszcza zauważyć? [4p] c. Na podstawie własnej wiedzy podaj, kiedy (pora roku lub miesiące) zachodzi w Polsce corocznie zjawisko deficytu wody? [4p] 7

8 10. Zaznacz poprawną odpowiedź na poniższe pytania: [5p] A. Powstanie Żuław Wiślanych zawdzięczamy: a) usypaniu Mierzei Wiślanej i działalności człowieka, b) usypaniu Mierzei Wiślanej i ociepleniu klimatu, c) lodowcowi i działalności człowieka, d) silnym, suchym wiatrom i wysokiej temperaturze. B. Niezwykła góra, na której zachowały się fantastycznie uformowane skały, to: a) Szrenica, b) Babia Góra, c) Szczeliniec, d) Chryszczata. C. Park chroniący największe w Europie nagromadzenie wąwozów to: a) Ojcowski Park Narodowy, b) Park Narodowy Gór Stołowych, c) Popradzki Park Krajobrazowy, d) Kazimierski Park Krajobrazowy. D. Wydmy są charakterystycznym elementem krajobrazu nie tylko nad morzem, można je spotkać również: a) na Podlasiu, b) na Mazowszu, c) na Dolnym Śląsku, d) w Wielkopolsce. E. Żubry na wolności żyją: a) w Bieszczadach i Puszczy Boreckiej, b) w Bieszczadach i Puszczy Niepołomickiej, c) w Puszczy Białowieskiej i Puszczy Kampinoskiej, d) w Puszczy Białowieskiej i Borach Tucholskich. 8