dr inż. Tadeusz Pająk, Eur Ing Kraków 25 lutego 2010 r.

Transkrypt

1 AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA W KRAKOWIE WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ I ROBOTYKI KATEDRA ENERGETYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA WYKŁAD W RAMACH PROJEKTU EDUKACYJNEGO PN: CZYSTY KRAKÓW 2049 PRACOWNIA ANIMACJI EKOLOGICZNEJ OŚRODKA KULTURY im. C. K. NORWIDA INSTALACJE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH dr inż. Tadeusz Pająk, Eur Ing Kraków 25 lutego 2010 r.

2 AGENDA PREZENTACJI, NAJWAŻNIEJSZE PYTANIA I WĄTPLIWOŚCI wstęp gospodarka odpadami w Polsce, krajach UE oraz w Krakowie, dlaczego budowa spalarni jest dla Krakowa ważna, co to jest spalarnia i jaki jej rodzaj jest proponowany dla Krakowa prezentacja multimedialna, czy są jakieś zagrożenia związane z działaniem spalarni w mieście, czy istnienie spalarni nie osłabi procesów związanych z recyklingiem, jakie strategie, projekty, czy przepisy prawne powinny powstać równolegle do prowadzonej inwestycji, jak planowane jest wykorzystanie energii odzyskanej w procesie spalania odpadów, co z odpadami wtórnymi ze spalarni, co to są spalarnie plazmowe, podsumowanie.

3 GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI W POLSCE W KRAJACH UE ORAZ W KRAKOWIE

4 HIERARCHIA POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI

5 POLSKA GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI AKTUALNIE wg danych GUS z roku 2008 około 10,04 mln ton odpadów komunalnych wytwarzanych rocznie, duże miasta 360 kg/m,a średnio 265 kg/m,a 90% masy odpadów jest deponowanych na około 894 (760 wg innych danych), 2,8% kompostowanie ( Mg/a), 6,8% selektywna zbiórka odpadów ( ), 0,4% termiczne przekształcanie (tylko ZUSOK).

6 GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI W HOLANDII AKTUALNIE wg danych EUROSTAT z roku 2007 około 10,408 mln ton odpadów komunalnych wytwarzanych rocznie, średnio 630 kg/m,a, 2% masy odpadów jest deponowanych, 26% kompostowanie, 32% recykling, 40 % termiczne przekształcanie (11 spalarni).

7 SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W UE 27 (2007) składowanie spalanie recykling kompostowanie Źródło: EUROSTAT, stan na rok 2007

8 POLSKA GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI W KRAKOWIE wg danych GUS z roku 2008 około 321 tys. ton odpadów komunalnych wytwarzanych rocznie (w roku 2020 prognozuje się około 340 tys. ton odpadów), średnio 262 kg/m,a, 86% masy odpadów jest deponowanych, 14% recykling materiałowy i organiczny,

9 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW Wytwórcy odpadów surowce wtórne zestawy pojemników (1994r.) zbiórka 2- pojemnikowa (2006r.) SYSTEM WORKOWY odpady komunalne zmieszane odpady zielone kompostownia Ekokonsorcjum Efekt (2000r.) kompostownia BARYCZ (2005r.) odpady wielkogabarytowe wystawka chodnikowa (2005r.) wystawka kontenerowa (2004r.) przeterminowane lekarstwa odpady budowlane zbiórka w aptekach (2000r.) sortownia BARYCZ (2005r.) składowisko odpadów komunalnych BARYCZ ( r.) spalarnia odpadów medycznych (1995r.) zakład odzysku surowców (2001r.)

10 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW OBECNY STAN selektywna zbiórka odpadów komunalnych u źródła, selektywna zbiórka odpadów komunalnych w pojemnikach typu dzwony, zbiórka surowców wtórnych w ramach akcji edukacyjnych, zbiórka odpadów wielkogabarytowych, przeterminowanych leków, zużytych baterii, sortownia Barycz, kompostownia Barycz, kompostownia Ekokonsorcjum Efekt, zakład odzysku odpadów budowlanych Madrohut, składowisko odpadów Barycz.

11 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMPLEKS BARYCZ SORTOWNIA ELEKTROWNIA NA BIOGAZ SKŁADOWISKO ETAP III KOMPOSTOWNIA

12 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW SELEKTYWNA ZBIÓRKA ILOŚĆ ZEBRANYCH SUROWCÓW WTÓRNYCH: Mg Mg ILOŚĆ ZEBRANYCH PRZETERMINOWANYCH LEKARSTW: ,75 Mg ,50 Mg

13 KOMPLEKS BARYCZ SORTOWNIA

14 KOMPLEKS BARYCZ KOMPOSTOWNIA PLAC DOJRZEWANIA KOMPOSTU KONTENERY (16)

15 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW PROJEKT EKOSPALARNI LOKALIZACJA Na podstawie przeprowadzonej analizy wielokryterialnej 5 lutego 2009 r. Prezydent Miasta Krakowa ogłosił lokalizację ZTPO na miejskiej działce przy ul. Giedroycia w Dzielnicy XVIII Nowa Huta, która we wszystkich 39 przypadkach obliczeniowych analizy została wskazana jednoznacznie jako najkorzystniejsza.

16 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW PROJEKT EKOSPALARNI LOKALIZACJA przy ul. Giedroycia

17 KRAKOWSKI SYSTEM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW PROJEKT EKOSPALARNI LOKALIZACJA przy ul. Giedroycia

18 MIEJSCE I ROLA SPALARNI W SYSTEMIE ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW ODPADY KOMUNALNE Kompostowalne odpady organiczne Selektywna zbiórka odpadów Pozostała część odpadów Odpady niebezpieczne Biologiczne przetwarzanie (kompost) Centrum recyklingu Termiczne przekształc. Odzysk i unieszkodliwianie Rynek surowców użytecznych, produktów i energii Kontrolowane składowisko

19 IDEA STRUKTURY WSPÓŁCZESNEGO MODELU KOMPLEKSOWEJ GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI KOMPLEKSOWA GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI UNIKANIE ODPADÓW WYKORZYSTANIE ODPADÓW RECYKLING MATERIAŁOWY (papier, szkło, metal, tworzywa sztuczne kompost, itp.) RECYKLING ENERGETYCZNY (energia cieplna, energia elektryczna) UŻYTKOWNIK SKŁADOWANIE PRZETWORZONYCH FORM ODPADÓW

20 DLACZEGO BUDOWA SPALARNI ODPADÓW JEST DLA KRAKOWA WAŻNA

21 DLACZEGO POLSKA POTRZEBUJE PILNIE ZBUDOWAĆ SPALARNIE? Po pierwsze: stosujemy najbardziej prymitywny w UE-27 sposób zagospodarowania odpadów (90% jest składowane). Po drugie: art. 16a krajowej ustawy o odpadach wymusza na gminie dokonania redukcji odpadów kierowanych na składowiska (bez spalarni nie będzie to możliwe). Po trzecie: odzyskana ze spalania energia to w znacznej części energia odnawialna. Może służyć do ogrzewania mieszkań i zastąpić tradycyjne i znacznie bardziej zagrażające środowisku paliwo węglowe.

22 DLACZEGO SPALARNIA W KRAKOWIE? 3 x TAK Kraków musi wypełnić zobowiązania dotyczące redukcji składowanych odpadów ulegających biodegradacji. Bez wkomponowania spalarni w system zagospodarowania odpadów to się nie uda, nie będzie możliwe, Kraków bez spalarni w systemie gospodarki odpadami będzie miał już z początkiem 2013 roku zasadnicze problemy ze składowaniem odpadów komunalnych, a ok może to być już nierealne, Kraków może dla potrzeb inwestycyjnych spalarni wykorzystać ze środków UE około 400 mln PLN. Jeśli nie zbuduje spalarni środki te przepadną, a dodatkowo trzeba będzie płacić kary za niedotrzymanie zobowiązań w zakresie redukcji odpadów ulegających biodegradacji.

23 WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu (Dz. U. Nr 186, poz z późn. zm.): od r. nie będzie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają: ogólny węgiel organiczny TOC > 5% strata przy prażeniu > 8% ciepło spalania > 6 MJ/kg

24 WYMAGANIA DOTYCZĄCE REDUKCJI ODPADÓW ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI Zgodnie z treścią art. 5.2 dyrektywy 99/31/WE oraz art. 16a ust.4 znowelizowanej ustawy o odpadach redukcję tę należy przeprowadzić w trzech, następująco zdefiniowanych etapach: do dnia 31 grudnia 2010 r. ilość odpadów komunalnych kierowanych na składowiska wynosić ma nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., do dnia 31 grudnia 2013 r. ilość odpadów komunalnych kierowanych na składowiska wynosić ma nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., do dnia 31 grudnia 2020 r. ilość odpadów komunalnych kierowanych na składowiska wynosić ma nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

25 AKTUALNE PROJEKTY NA MAPIE POLSKI Szczecin 180 tys. Mg/rok 300 mln PLN Koszalin 120 tys. Mg/rok 280 mln PLN Poznań 200 tys. Mg/rok 640 mln PLN Bydgoszcz - Toruń 180 tys. Mg/rok 400 mln PLN Gdańsk 250 tys. Mg/rok 539,03 mln PLN Łódź 250 tys. Mg/rok 660 mln PLN Olsztyn 120 tys. Mg/rok 517,64 mln PLN Białystok 100 tys. Mg/rok 413,289 mln PLN Warszawa 265 tys. Mg/rok 533,42 mln PLN Górnośląski Związek Komunalny 2 x 250 tys. Mg/rok 1081,16 mln PLN Kraków 250 tys. Mg/rok 703 mln PLN

26 PROJEKTY BUDOWY ITPOK PODSUMOWANIE Σ ITPOK = 12 Σ wydajności = 2,415 Mg/rok Σ kosztów inwestyc. = 6,067 mld PLN Σ dofinans. z UE = 3,7 mld PLN (61%)

27 CO TO JEST SPALARNIA I JAKI RODZAJ JEJ TECHNOLOGII JEST PROPONOWANY DLA MIASTA KRAKOWA

28 UPROSZCZONY SCHEMAT ITPOK

29 OGÓLNY SCHEMAT SPALARNI ODPADÓW Rozładunek odpadów b) Cross section of the plant Przyjęcie - zbiornik odpadów Zbiornik odpadów Węzeł oczyszczania spalin Komin Węzeł spalanie i Węzeł oczyszczania utylizacji ciepła spalin spalin. Komin Węzeł spalania i odzysku ciepła spalin

30 Przesył ciepła SPALARNIA ODPADÓW KOMUNALNYCH SPITTELAU SCHEMAT PROCESOWY Zasyp odpadów Kocioł parowy Ciepło zdalaczynne Mleczko wapienne NAOH Świeża woda Gaz ziemny Amoniak G Mleczko wapienne Środki wytrącające Wymienniki ciepła Żużel Złom żelaza Pyły lotne Placki filtracyjne Czysta woda

31 INSTALACJE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W KRAJACH UE EKSPLOATACJA I PROJEKTY

32 SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH W KRAJACH UE UE obecnie: ponad 400 ZTPOK Polska obecnie: 1 instalacja (ZUSOK)

33 SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH W KRAJACH UE UE obecnie: 54,5 mln Mg/a ~ 26% udział (UE 15) ~ 20% udział (UE 27) w stosowanych metodach przeróbki odpadów komunalnych Polska około 2015 r. 16% udziału???

34 Spalarnie odpadów w Europie Instalacje produkujące energię z odpadów komunalnych w UE-27 funkcjonujące w 2007 r. Norwegia Dania 29* 3.5 Szwecja Finlandia Estonia Łotwa Litwa Dane wg CEWEP 2007 Irlandia Anglia Francja Holandia Belgia Luksemburg Szwajcaria Niemcy Republika Czeska Austria Słowenia Polska Słowacja 2 0.2* Węgry Rumunia Włochy 51 4 Bułgaria Portugalia 3 1 Hiszpania Grecja

35 Cykl produkcji energii z odpadów ENERGIA z 54,5 mln Mg/rok w UE Energia elektryczna dla 20 milionów mieszkańców 65,5 miliona ton/a resztkowych odpadów z gospodarstw domowych Ciepło dla 37 milionów mieszkańców 20 miliardów kwh energii elektrycznej Produkcja Termicznie przekształcane w instalacjach produkcji energii z odpadów Produkcja 58 miliardów kwh ciepła Zaoszczędzenie Zaoszczędzenie Zaoszczędzenie 7-36 milionów ton paliw kopalnych Dane CEWEP za rok 2007

36 ZAKŁADY TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W NOWYCH KRAJACH UE Kraj Czechy (Praga, Brno i Liberec) Ilość spalarni odpadów o wydajności >3 Mg/h 3 Brno ok. 50 mln Euro z fund. ISPA Bułgaria, Rumunia 0 Estonia 0 Litwa, Łotwa 0 Polska (Warszawa) 1 Słowacja (Bratysława, Trnawa) Słowenia 0 Węgry (Budapeszt) projekt

37 ZUSOK JEDYNA POLSKA SPALARNIA ZAKŁAD UNIESZKODLIWIANIA STAŁYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH (ZUSOK) Ul. Gwarków 9 (dawniej ul. Zabraniecka) Warszawa Podstawowe obiekty w zakresie zagospodarowania odpadów: sortownia odpadów zmieszanych, kompostownia odpadów zmieszanych, spalarnia. Rok uruchomienia: 2001

38 ZUSOK JEDYNA POLSKA SPALARNIA PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE dane za rok 2008 Parametr Jednostka Wartość strumień masy spalonych odpadów Mg/rok średnia wartość opałowa odpadów kj/kg łączna ilość godzin pracy w roku h/rok 7372 moc generatora prądu elektrycznego MW e 2,4 ilość wytworzonej energii elektrycznej MWh e ,3 obecna moc cieplna przyłącza do sieci MW th 9 ilość ciepła przekazanego do sieci GJ średnioroczne stężenie pyłu mg/m 3 u 0,56 średnioroczne stężenie SO 2 mg/m 3 u 4,22 średnioroczne stężenie NO 2 mg/m 3 u 114,56 średnioroczne stężenie CO mg/m 3 u 0,29 średnioroczne stężenie DCDD/PCDF ng TEQ /m 3 u 0,052 Tylko około 8% badanych mieszkańców Warszawy wie o istnieniu i eksploatacji spalarni ZUSOK

39 OGÓLNY WIDOK WARSZAWSKIEJ SPALARNI ZUSOK Aktualnie podejmowane są plany rozbudowy tej spalarni

40 SPALARNIA ŚMIECI W POZNANIU WIDOK BUDYNKU FABRYCZNEGO OD STRONY WAGI

41 PRZYKŁAD DANII Dania może się pochwalić najwyższym w Europie potencjałem spalania odpadów, wynoszącym 83% masy wyprodukowanych odpadów komunalnych, a zawdzięcza to przede wszystkim wcześnie przyjętym regulacjom prawnym, które wyznaczyły kierunek rozwoju, jak: zakaz składowania odpadów nadających się do spalenia, obowiązuje od 1997 wspieranie termicznego przekształcania odpadów: - zachęty finansowe do produkcji energii elektrycznej - podatek składowiskowy przez, co koszty składowania b. wysokie - produkcja ciepła systemowego w spalarniach posiada priorytet w stosunku do produkcji ciepła z innych źródeł energii. Źródło: T. Obermeier. DGAW. 2009

42 PRZYKŁAD DANII 29 spalarni w Danii 3,3 mln ton/rok spalanych odpadów 18% CIEPŁA SIECIOWEGO WYTWARZANEGO W DANII POCHODZI ZE SPALANIA ODPADÓW Źródło: T. Obermeier. DGAW. 2009

43 PLANY ROZWOJU I BUDOWY INSTALACJI TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W KRAJACH UE TEZA: instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK) są intensywnie rozbudowywane w wiodących krajach UE. Zasadniczym tego powodem jest konieczność spełnienia wymagań dyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów. W systemach gospodarki odpadami są stosowane od około 100 lat i perspektywy ich wykorzystania sięgają kolejnych dziesiątek lat.

44 NIEMCY Aktualnie: 71 ITPOK (2008) 18,5 mln Mg/a termicznie przekształconych odpadów komunalnych (2007) Plany rozbudowy: wobec tzw. Deponieverbot ( r.) plany budowy ITPOK na łączną wydajność 7 mln, z tego od r. 2 mln Mg/a ITPOK jest już w eksploatacji (a to odpowiada niemal wszystkim polskim obecnym planom w zakresie budowy ITPOK!!!), a kolejne 2,3 mln Mg/a ITPOK znajduje się aktualnie w zaawansowanym etapie budowy. Źródło danych: Materiały konferencyjne Energie aus Abfall, Berlin Wydawca: K.J. Thome-Kozmiensky, styczeń 2008 r.

45 PLANOWANY WZROST ZDOLNOŚCI PRZEROBOWYCH ITPOK W SZWECJI Profu 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 [Mln ton] Planowane bez pozwolenia na budowę Pozwolenie budowlane W budowie Istniejące 0,8 0,1 0,9 2,0 1,5 3,3 1,0 0,5 0

46 Profu MODERNIZACJA LUB BUDOWA NOWYCH SPALARNI W SZWECJI Incineration WasteMap Istniejące i planowane zakłady 2005 źródło: Rosnący biznes Johan Sundberg, Profu study, 2005 presented at ISWA, 4th Beacon Waste-to-Energy Conference, Malmö, 20/10/2005 Istniejące Planowane nowe lub modernizacja

47 AUSTRIA Aktualnie: 9 ITPOK (2007) 1,7 mln Mg/a termicznie przekształconych odpadów komunalnych (2007), zasadniczy powód rozbudowy: zakaz składowania odpadów w postaci nieprzetworzonej, wymagania dla składowania: < 5% TOC (wagowo) oraz < 6600 kj/kg po przeróbce w MBA. Prognozy na rok 2012: kolejnych 6 nowych ITPOK, łączna prognozowana wydajność: 3,3 mln Mg/a Źródło danych: Materiały konferencyjne. Prof. K. Lorber - Energie aus Abfall, Berlin Wydawca: K. J. Thome- Kozmiensky, styczeń 2008 r.

48 WYBUDOWANE LUB PROJEKTOWANE ITPOK NA PRZYKŁADZIE AUSTRII DOLNA AUSTRIA, rozbudowa MVA Dürnrohr stan budowy maj 2003 r. Przejęcie do eksploatacji po rozbudowie: 2010 r.

49 WYBUDOWANE LUB PROJEKTOWANE ITPOK NA PRZYKŁADZIE AUSTRII Górna Austria, Wels 2 uruchomienie po rozbudowie październik 2005 Wydajność Mg/a, koszt rozbudowy ok. 100 mln Euro

50 WYBUDOWANE LUB PROJEKTOWANE ITPOK NA PRZYKŁADZIE AUSTRII Instalacja w Karyntii w Arnoldstein, Mg/a, 10,7 Mg/h

51 WYBUDOWANE LUB PROJEKTOWANE ITPOK NA PRZYKŁADZIE AUSTRII SPALARNIA PFAFFENAU Została uroczyście otwarta w dniu r. Budowa 3 wiedeńskiej spalarni Pfaffenau, Mg/a, koszt około 180 mln

52 FRANCJA - PROJEKT ISSY LES MOULINEAUX URUCHOMIONA: kwiecień 2008 r.

53 SPALARNIA W BUDAPESZCIE 4 x Mg/a

54 SPALARNIA W BUDAPESZCIE po modernizacji

55 ZOBACZMY PREZENTACJĘ MULTIMEDIALNĄ O SPALARNI DLA KRAKOWA

56 ZOBACZMY SPALARNIĘ NA ŻYWO (niemal) SPALARNIA HOGDALEN SZTOKHOLM 2009

57 CZY SĄ ZAGROŻENIA ZE STRONY SPALARNI?

58 PROTESTY I AKCEPTACJA SPOŁECZNA SPALARNI ODPADÓW WYNIKAJĄ TAKŻE I Z TEGO, ZE NIE ZNAMY TEGO RODZAJU OBIEKTÓW, A TWORZONE MITY POTĘGUJĄ NIEUFNOŚĆ

59 KAMPANIA PR DYSKUSJE Z LIDERAMI I SPOŁECZNOŚCIĄ ZAMIESZKAŁĄ WOKÓŁ PLANOWANYCH LOKALIZACJI ITPOK PROWADZON PROWADZONE DLA KAŻDEGO PROJEKTU

60 ZAGROŻENIE ZE STRONY SPALARNI ODPADÓW MITY I FAKTY w dzień filtry są włączone, w nocy wyłączone, zagrożenie w razie awarii, Polak potrafi w odniesieniu do finału inwestycji i jakości wybudowanej ITPOK, wzrost natężenia ruchu na skutek transportu odpadów, spadek cen działek wokół Zakładu, zagrożenie ekologiczne ze strony emisji dioksyn a przykład ZUSOK w Warszawie.

61 EMISJA DIOKSYN Z ITPOK PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA stężenie dioksyn w gazach odlotowych = 0,01 ng TEQ/m 3 u 1 Mg/h 5000 m 3 n/h wilgotność spalin ~ 20% ilość wybudowanych ZTPOK = 12 (???) czas pracy = 8000 h/rok

62 EMISJA DIOKSYN Z ZTPOK WYNIKI OBLICZEŃ do powietrza = 0,1 g TEQ/rok w żużlach* = 6 g TEQ/rok w popiołach lotnych i pozostałościach po oczyszczaniu spalin** = nie uwzględniono * zostaną zimmobilizowane w materiałach do budowy dróg ** zostaną wyeliminowane poprzez składowanie w podziemnych wyrobiskach kopalń lub poprzez zestalenie w niewypłukiwalnych blokach cementowych Emisje dioksyn ze spalarni w UE: Niemcy (71 spalarni) = 0,5 g TEQ/rok (2007) UE (ok. 400 spalarni) = 8,5 g TEQ/rok (2007)

63 EMISJA DIOKSYN przy założeniu: NIE WYBUDUJEMY ŻADNEJ SPALARNI, NADAL DEPONUJEMY ODPADY NA SKŁADOWISKACH (choć prawnie nie będzie to możliwe, ale stać nas na kary)

64 EMISJA DIOKSYN NA SKUTEK SKŁADOWANIA ODPADÓW PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA I WYNIK Ilość dodatkowo składowanych odpadów mln/rok średnie stężenie dioksyn w odpadach: 50 ng TEQ/kg EMISJA: 120 g TEQ/rok

65 EKOSPALARNIA DLA KRAKOWA RAPORT Z OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Raport w bardzo szczegółowy sposób analizuje i przedstawia jak planowana inwestycja będzie oddziaływać na poszczególne elementy środowiska: jakość powietrza, jakość wód (powierzchniowych i podziemnych), krajobraz, powierzchnię ziemi i glebę, klimat akustyczny, ludzi, zwierzęta, rośliny, obszary chronione (w tym Natura 2000).

66 EKOSPALARNIA DLA KRAKOWA RAPORT Z OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Oddziaływanie na środowisko zostało przeanalizowane zarówno w fazie realizacji, jak i eksploatacji oraz likwidacji inwestycji. Raport analizuje również przewidywane skutki dla środowiska w przypadku, gdyby spalarnia nie została wybudowana.

67 EKOSPALARNIA DLA KRAKOWA RAPORT Z OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Wykonane obliczenia uciążliwości dla powietrza wykazują dotrzymanie standardów emisji i jakości powietrza podczas eksploatacji spalarni. W celu potwierdzenia trafności wyboru instalacji oczyszczania spalin, oprócz rekomendowania jej rodzaju przez dokumenty BREF, przeanalizowano tego rodzaju rozwiązania technologiczne oraz ten sam system oczyszczania spalin w ponad 30 spalarniach spełniających wymagane prawem wspólnotowym i krajowym standardy emisyjne.

68 ARGUMENTY PRZECIWNIKÓW (DYSKUSJA) SIŁA ARGUMENTÓW PRZECIW: 1. ITPOK to bezpośrednie zagrożenie dla selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu. 2. Istnieją rozwiązania alternatywne, jak MBA, bardziej efektywne i przyjazne środowisku (stanowisko KPGO 2010 w tej kwestii, czy MBA nie wymagają spalarni, wielowariantowość analiz w SW, stan w krajowych projektach omówiono w dalszej części prezentacji). 3. Spalarnie są schyłkowymi rozwiązaniami XXI wieku, ruszt jest przeżytkiem poprzedniej epoki.

69 CZY SPALARNIA TO ZAGROŻENIE DLA SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI I RECYKLINGU ODPADÓW?

70 SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W UE 27 (2007) składowanie spalanie recykling kompostowanie Źródło: EUROSTAT, stan na rok 2007

71 SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW A WARTOŚĆ OPAŁOWA Efektem funkcjonowania nowoczesnych, kompleksowych systemów zagospodarowania odpadów komunalnych, a głównie systemów selektywnej zbiórki surowców wtórnych oraz kompostowania odpadów organicznych są zmiany pierwotnego składu frakcyjnego odpadów powodujące, że pozostałe przeznaczone do recyklingu energetycznego odpady, z których wyeliminowano częściowo surowce wtórne będą miały inną wartość opałową. Może ona wzrastać lub zmniejszać się w zależności od stopnia eliminacji poszczególnych (palnych bądź niepalnych) frakcji odpadów. Przykładowo, jeżeli wyeliminujemy z odpadów i skierujemy do recyklingu, podane w procentach, następujące ilości pierwotnie znajdujących się w nich frakcji użytecznych: papier, karton 45 % metale 80 % szkło 40 % tworzywa sztuczne 50 % odpady organiczne 50 % co zredukuje o 39,7 % wyjściową masę odpadów, wówczas ich wartość opałowa wzrośnie o 4,9% w stosunku do wartości opałowej, jaką posiadałyby odpady komunalne gdyby zaniechano ich selektywnego gromadzenia i odzysku.

72 SELEKTYWNA ZBIÓRKA, RECYKLING A SPALARNIA ODPADÓW PODSTAWO WE DANE PROJEKTOWE SPALARNI: strumień masy wytwarzanych odpadów około Mg/rok wydajność spalarni Mg/rok niezbędny zakres selektywnej zbiórki około Mg/rok z tendencją wzrostową WNIOSEK: UDZIAŁ RECYKLINGU PO URUCHOMIENIU SPALARNI WZROŚNIE DO 30% MASY WYTWARZANYCH ODPADÓW, OBECNIE WYNOSI ok. 14%.

73 JAKIE STRATEGIE, PROJEKTY, CZY PRZEPISY PRAWNE POWINNY POWSTAĆ RÓWNOLEGLE DO PROWADZONEJ INWESTYCJI?

74 PROJEKT ROZPORZĄDZENIA MŚ Projekt z dnia 17 września 2009 r. rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych (projekt rozporządzenia przekazano do notyfikacji do KE) Oczekiwane wejście w życie; marzec/kwiecień 2010

75 INNE 1. Zmiana przepisów w zakresie systemu opłat za unieszkodliwienie odpadów. 2. Wdrożenie przepisów nowej dyrektywy ramowej (niezbędne do ), w tym przepisów o efektach recyklingu i zbiórce odpadów opakowaniowych już w 2014 i Uregulowania w zakresie priorytetu energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. 4. Dalsze podwyższanie opłat środowiskowych za składowanie odpadów. 5. Skuteczna egzekucja prawa na poziomie krajowym i lokalnym (np. w przypadku nielegalnego składowania czy spalania odpadów w piecach domowych).

76 WYKORZYSTANIE ENERGII ODZYSKANEJ W PROCESIE SPALANIA ODPADÓW

77 PRODUKCJA CIEPŁA SIECIOWEGO NA PRZYKŁADZIE WIEDNIA

78 SCHEMAT WIEDEŃSKIEGO SYSTEMU PRZESYŁU CIEPŁA SIECIOWEGO OMV Raffinerie Leopoldau Simmering Własne Obce EbS SIEĆ CIEPŁOWNICZA Flötzersteig Spittelau Arsenal Kagran UŻYTKOWNIK Inzersdorf Hrachowina/Henkel

79 MOC ZAINSTALOWANA U WYTWÓRCÓW ZDALACZYNNEJ ENERGII CIEPLNEJ WIEDEŃ 2007 Elektrociep. przem. Rafineria OMV 7% Elektrociep. Simmering bloki 1 i 2 11% Elektrociep. Leopoldau 7% Elektrociep. Simmering blok 3 14% Spal. odp. nieb. Simmeringer Haide 2% Spal. odp. kom. Flotzesteig 2% Spal. odp. kom. Spittelau 2% Kotły szczytowe 55% Moc ITPOK łącznie 6%

80 ZDALACZYNNA ENERGIA CIEPLNA WYTWORZANA PRZEZ POSZCZEGÓLNYCH WYTWÓRCÓW ENERGII - WIEDEŃ 2007 Elektrociepłownia przemysłowa Rafineria OMV 14,0% Elektrociepłownia Simmering bloki 1, 2 16,3% Kotły szczytowe 4,5% Elektrociepłownia Leopoldau 14,1% Spal. odp. komun. Spittelau 10,5% Spal. odp. komun. Flotzersteig 7,2% Spal. odp. niebezp. i osadów ściek. 5,4% Udział ITPOK łącznie 23,1% Elektrocie. przem. Hrachowina/Henkel 0,2% Elektrociepłownia Simmering blok 3 27,8%

81 PRODUKCJA CIEPŁA SIECIOWEGO NA PRZYKŁADZIE ITPOK UPPSALA, SZWECJA

82 (GWh) 2000 Produkcja energii cieplnej (ciepło dla systemu ogrzewania miasta i w parze technologicznej) Olej napędowy Węgiel Torf 1000 En. elektr. En. słoneczna Biomasa Odpady drewna 500 Pompy ciepła Odpady komunalne

83 (GWh) 300 Produkcja energii cieplnej 2000 (ciepło dla systemu ogrzewania miasta i w parze technologicznej) Olej napędowy (2,3%) Węgiel (0,03%) En. elektr. (2,6%) Torf (26,0%) Odpady drewna (14,6%) Biomasa (3,0%) En. słoneczna (0,001%) Pompy ciepła (11,0%) Odpady komunalne (40,5%) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

84 PRODUKCJA CIEPŁA SIECIOWEGO NA PRZYKŁADZIE ITPOK DLA MIASTA KRAKOWA energia elektryczna dla około 50 tys. mieszkań, ciepło sieciowe dla około 60 tys. mieszkań, tańsze ciepło dla mieszkańców zamieszkałych w pobliżu spalarni, eliminacja źródeł opalanych węglem.

85 ODPADY WTÓRNE

86 ŻUŻEL kg/mg odpadów POPIÓŁ LOTNY kg/mg odpadów POZOSTAŁOŚCI POREAKCYJNE (ilość zależna od zastosowanej technelogii oczyszczania spalin) kg/mg odpadów SUCHE FILTROWANIE SPALIN OGÓLNY SCHEMAT STRUKTURALNY SPALARNI ODPADÓW ODPADY KOMUNALNE WĘZEŁ SPALANIA I UTYLIZACJI CIEPŁA STAŁE I GAZOWE PRODUKTY SPALANIA Popiół lotny NO x, SO 2, HCl, HF Metale ciężkie Dioksyny WĘZEŁ OCZYSZCZ. SPALIN

87 ODPADY WTÓRNE (POPROCESOWE) Żużel po przeróbce i sezonowaniu będzie zbywany, jako kruszywo dla celów budowlanych (np. wykorzystanie do podbudowy dróg). Metale żelazne i nieżelazne zostaną wysortowane z żużla i przeznaczone do powtórnego wykorzystania przemysłowego. Popioły lotne i stałe pozostałości po procesie oczyszczania spalin będą poddawane stabilizacji i wywożone na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne lub odbierane przez specjalistyczne firmy i wywożone do Niemiec.

88 SPALARNIE PLAZMOWE

89 SPALARNIE PLAZMOWE Podstawowe uwagi: dotychczas bardzo rzadko stosowane i to jedynie na małą skalę, np. dla unieszkodliwiania wysoce toksycznych odpadów, w tym wojskowych, dla odpadów komunalnych, o wydajności rzędu kilkuset tysięcy ton/rok, nie zostały jeszcze zbudowane, nie posiadają, zatem wystarczająco dobrze potwierdzonych walorów eksploatacyjnych, nie mają wystarczającej dojrzałości technicznej, ich budowa wiąże się z wysokim ryzykiem inwestycyjnym, mogą i powinny stanowić technologie na najbliższą przyszłość, jeśli oczekiwane ich walory wiarygodnie się potwierdzą.

90 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ