Koncepcja gospodarstw opiekuńczych w Polsce Konrad Stępnik

Transkrypt

1 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Koncepcja gospodarstw opiekuńczych w Polsce Konrad Stępnik

2 Zrealizowane działania Prace koncepcyjne, spotkania ekspertów Szkolenie dla doradców rolniczych Spotkania informacyjno-szkoleniowe dla rolników Promocja koncepcji gospodarstwa opiekuńczego Badania społeczne Planowanie dalszych działań Poszukiwanie źródeł finansowania Zespół Międzyresortowy Osiągnięte efekty Koncepcja gospodarstwa opiekuńczego Koncepcja sieci na rzecz tworzenia gospodarstw opiek. Zręby sieci na rzecz tworzenia gospodarstw opiekuńczych Pozyskani partnerzy Strona internetowa Publikacje Konferencje Identyfikacja poziomu zainteresowania rolników Diagnoza problemów związanych z wdrażaniem koncepcji oraz zapotrzebowania na wsparcie Określenie zapotrzebowania na kolejne działania Przygotowane projekty 2

3 Diagnoza Starzenie się społeczeństwa Zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze = koszty Szansa na rozwój: Srebrna gospodarka Rozwój rolnictwa społecznego Skomplikowane uwarunkowania prawne rozwój prostych form dopracowywanie systemu

4 Koszty Rodziny Społeczności lokalne Samorządy

5 Deinstytucjonalizacja proces przejścia od opieki instytucjonalnej do usług świadczonych w środowisku lokalnym rozwój usług świadczonych w środowisku lokalnym = stopniowe ograniczenia usług w ramach opieki instytucjonalnej profilaktyka, mająca zapobiegać umieszczaniu osób w opiece instytucjonalnej

6 Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. 6

7 Zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania Prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki 7

8 Usługi opiekuńcze Pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych Opieka higieniczna, zalecona przez lekarza pielęgnacja Zapewnienie kontaktów z otoczeniem 8

9 Specjalistyczne usługi opiekuńcze Dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności Świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym 9

10 Czy w okolicy, w której Pan/i mieszka występują problemy w zakresie opieki nad osobami starszymi? Brakuje miejsc w placówkach opiekuńczych - okres oczekiwania na umieszczenie osoby potrzebującej w 71,7 4,8 23,5 Brakuje placówek świadczących opiekę całodobową 74,8 7,3 17,8 Brakuje miejsc tymczasowego pobytu 76,3 4,8 18,9 Brakuje placówek świadczących opiekę dzienną 77,1 6,0 17,0 Osoby opiekujące się niesamodzielnymi członkami rodziny mają problemy z podjęciem lub 79,1 3,0 17,9 Korzystanie z usług placówek wiąże się z dużymi kosztami dla rodzin osób starszych 82,5 2,8 14,6 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Tak Nie Trudno powiedzieć 10

11 Definicja Forma wsparcia w zakresie opieki i/lub integracji społecznej na rzecz osób i rodzin w celu poprawienia ich funkcjonowania. Usługi w oparciu o infrastrukturę gospodarstwa i w powiązaniu z wykonywaną działalnością rolniczą. Agroterapia - zwierzęta gospodarskie lub uprawy rolnicze. 11

12 Czy jest Pan/i zainteresowany/a świadczeniem usług opiekuńczych w swoim gospodarstwie? 3% Tak, świadczę już takie usługi Tak, zamierzam rozpocząć działalność opiekuńczą 28% 19% Trudno powiedzieć Nie, nie planuję świadczenia usług opiekuńczych 50% 12

13 Rolnicy kierujący gospodarstwem rolnym Produkcja roślinna Dodatkowe źródła dochodów lata 13

14 Dlaczego chciałby/aby Pan/i świadczyć usługi opiekuńcze? Nie zgadzam się Trudno powiedzieć Zgadzam się Poszukuję projektów, które pozwalają na pozyskanie środków finansowych na rozwój mojego gospodarstwa (n=669) 8% 17% 75% Chcę robić coś pożytecznego dla mojej społeczności lokalnej (n=677) 5% 13% 82% Poszukuję sposobów na zwiększenie dochodów mojego gospodarstwa (n=663) 7% 14% 79% Chcę pomagać ludziom znajdującym się w trudnej sytuacji (n=679) 8% 16% 77% Chcę zagospodarować niewykorzystane zasoby siły roboczej w moim gospodarstwie (n=653) 21% 31% 47% Chcę zagospodarować niewykorzystane pomieszczenia w moim gospodarstwie (n=665) 18% 24% 58% 14

15 Agroterapia - przykłady Aktywność na świeżym powietrzu: uczestnictwo w prostych pracach gospodarczych pielęgnacja ogrodu spacery po lesie Kontakt ze zwierzętami Opieka nad kurczętami Wspólne gotowanie, robienie przetworów Spędzanie czasu przy wspólnym stole 15

16 Jakie rodzaje terapii mogłyby być prowadzone w Pana/i gospodarstwie rolnym? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Spacery, aktywności na łonie natury Wspólne przygotowanie i spożywanie posiłków Pomoc w wykonywaniu lekkich prac gospodarskich Terapia poprzez ogrodnictwo Kontakt ze zwierzętami (drobny inwentarz) Terapia poprzez sztukę, np. rękodzieło 95% 90% 87% 86% 82% 76% 5% 10% 13% 14% 18% 24% tak nie 16

17 Formy prawne Podmioty ekonomii społecznej: Fundacja Stowarzyszenie Spółdzielnia Socjalna Spółka non-profit Działalność gospodarcza. 17

18 Formy organizacyjne Opieka dzienna: Dzienny Dom Pobytu Opieka całodobowa: Rodzinny Dom Pomocy Działalność gospodarcza w zakresie placówki zapewniającej całodobową opiekę. 18

19 Dzienny Dom Pobytu Dzienny pobyt + okresowo miejsca całodobowego pobytu Usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, posiłki Na rzecz osób, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych Brak uregulowań prawnych określających wymagania infrastrukturalne oraz podstawowy zakres usług duża elastyczność w tym zakresie Podmiot ekonomii społecznej lub działalność gospodarcza 19

20 Rodzinny Dom Pomocy Usługi opiekuńcze i bytowe świadczone całodobowo dla osób wymagających pomocy ze względu na wiek lub niepełnosprawność Osoba fizyczna lub organizacja pożytku publicznego Od 3 do 8 zamieszkujących wspólnie osób wymagających z powodu wieku lub niepełnosprawności wsparcia w tej formie Usługi w budynku mieszkalnym jednorodzinnym Współpraca z samorządem 20

21 Opieka całodobowa w ramach działalności gospodarczej Osoby niepełnosprawne, przewlekle chore lub w podeszłym wieku Wymaga zezwolenia wojewody konieczność spełniania warunków i standardów ustawowych Skierowanie do placówki całodobowej prowadzonej w ramach działalności gospodarczej nie jest wymagane. Opłaty ponosi mieszkaniec placówki. 21

22 Która z przedstawionych na szkoleniu form gospodarstwa opiekuńczego byłaby dla Pana/i najlepsza? Dzienny dom pobytu prowadzony przez organizację pozarządową lub spółdzielnię socjalną we współpracy z samorządem. Dzienny dom pobytu w ramach własnej działalności gospodarczej. Rodzinny dom pobytu we współpracy z samorządem (opieka całodobowa). 10% 12% 14% 25% Działalność gospodarcza w zakresie placówki zapewniającej całodobową opiekę. 39% Żadna z powyższych form nie jest dla mnie odpowiednia, chciałbym świadczyć usługi opiekuńcze w innej formie. 22

23 Odbiorcy wsparcia Kilka kilkanaście osób Początkowo seniorzy Decyzja rolnika forma prawna/organizacyjna gospodarstwa Osoby kierowane na podstawie decyzji administracyjnej Działalność komercyjna 23

24 Ekonomia Samowystarczalność i opłacalność ekonomiczna Umiarkowane źródło dochodu ograniczenia w rozwoju biznesu Forma odpłatności zależna od formy prawnej i organizacyjnej Działalność komercyjna vs współpraca z samorządem 24

25 Personel Przygotowanie merytoryczne zależne od profilu gospodarstwa Świetlica dla seniorów vs placówka świadcząca specjalistyczne usługi Wskazane odbycie dodatkowych kursów oraz stażu/praktyki w placówce opiekuńczej 25

26 Program działania Indywidualizacja wsparcia: Program dostosowany do oczekiwań/możliwości konkretnej osoby Udział podopiecznych w ustalaniu indywidualnego planu Poszanowanie wolności Dostosowanie do rytmu pór roku Urozmaicenie 26

27 Program działania Kontakty z lokalną społecznością Opieka dzienna ustalone godziny w dni robocze Transport Wyżywienie 27

28 Tworzenie sieci = plan działania Oddolne powstawanie gospodarstw Gospodarstwo opiekuńcze jako marka zarządzana przez CDR Sieć na rzecz tworzenia gospodarstw op. Sieć gospodarstw opiekuńczych Uszczegółowienie koncepcji Badania Opracowanie konkretnych instrukcji Koordynatorzy regionalni Szkolenia Pozyskiwanie wiedzy Mobilni doradcy 28

29 Tworzenie sieci = plan działania Szkolenia dla rolników: Ciągły trening Wyjazdy studyjne Gospodarstwa pokazowe Pozyskiwanie partnerów 29

30 Jakie wsparcie w ramach sieci współpracy jest najbardziej potrzebne osobom zakładającym lub prowadzącym gospodarstwa opiekuńcze? Niepotrzebne Trudno powiedzieć Potrzebne Wymiana doświadczeń pomiędzy osobami zakładającymi lub prowadzącymi gospodarstwa opiekuńcze 0,4 4,6 94,9 Propagowanie dobrych praktyk Pomoc w nawiązaniu współpracy z instytucjami samorządowymi Wyjazdy studyjne Szkolenia dotyczące przystosowania gospodarstw do działalności opiekuńczej Szkolenia dotyczące aspektów prawnych prowadzenia działalności opiekuńczej Szkolenia dotyczące terapii w gospodarstwach rolnych 0,6 2,4 1,5 1,5 0,8 1,6 5,0 8,6 6,9 4,6 4,5 9,0 94,4 89,0 91,6 93,9 94,7 89,4 30

31 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Konrad Stępnik k.stepnik@cdr.gov.pl