Wp³yw temperatury i czasu dotwardzania nanokompozytów epoksydowo- -poliuretanowych na ich wybrane w³aœciwoœci fizykomechaniczne

Transkrypt

1 Wp³yw tempertury i czsu dotwrdzni nnokompozytów epoksydowo- -poliuretnowych n ich wybrne w³œciwoœci fizykomechniczne 205 Anit BIA KOWSKA, 1 *, MohmedBAKAR, 1, Mrcin KOSTRZEWA, Mrt 1, Mrt LENARTOWICZ-KLIK 2 1 Uniwersytet Technologiczno-Humnistyczny w Rdomiu, Ktedr Technologii Mteri³ów Orgnicznych, Rdom 2 Instytut In ynierii Mteri³ów Polimerowych i Brwników, Oddzi³ Frb i Tworzyw w Gliwicch * e-mil:.bilkowsk@uthrd.pl Wp³yw tempertury i czsu dotwrdzni nnokompozytów epoksydowo- -poliuretnowych n ich wybrne w³œciwoœci fizykomechniczne Streszczenie. Niniejsz prc bd efekt dotwrdzni ywicy epoksydowej Epidin 5 modyfikownej 1% Nno- Bentem ZR1 i ró nymi iloœcimi bezizocyjninowego poliuretnu kondenscyjnego (zsyntetyzowny z Rokopolu G1000, mocznik, formldehydu i kwsu fenolosulfonowego). Przed przyst¹pieniem do bdñ fizykomechnicznych przygotowno trójsk³dnikowe kompozycje epoksydowe/nnobent/pur utwrdzne trietylenotetrmin (Z1) w temperturze pokojowej przez 24 godziny, które kolejno poddno dotwrdzniu w ró nym czsie (1 7 godzin) w temperturze 60 C. Oznczone w³œciwoœci dotwrdzonych kompozytów porównno z w³œciwoœcimi kompozytów otrzymnych przez dotwrdznie w temperturze 80 C przez 3 godziny. Uzyskne wyniki wykz³y, e wrtoœæ udrnoœci kompozytu hybrydowego zwierj¹cego 10% PUR dotwrdznego przez 5 godzin w 60 C wzros³ o 180% w porównniu do czystej ywicy epoksydowej. Mksymln poprw wytrzym³oœci n zginnie kompozytu hybrydowego osi¹gnê³ 40% w porównniu do czystej ywicy epoksydowej. Uzyskno wzrost udrnoœci o 160% w przypdku kompozytów epoksydowych z 10% PUR dotwrdznych w czsie 3 godzin w 80 C. Njlepszymi w³œciwoœcimi chrkteryzuj¹ siê nnokompozyty zwierj¹ce 10% modyfiktor poliuretnowego i dosieciowywne w czsie 5 godzin w temperturze 60 C. EFFECT OF POST-CURING TIMES AND TEMPERATURE ON SELECTED PROPERTIES OF EPOXY NANOCOMPOSITES MODIFIED WITH CONDENSATION NONISOCYANATE POLYURETHANES Summry. The present work investigtes the effect of post-curing on the properties of epoxy resin Epidin 5 modified with 1% NnoBent ZR1 nd different mounts of condenstion nonisocynte polyurethnes (NIPUR). This ltter ws synthesized from Rokopol G1000, ure, formldehyde nd phenol sulfonic cid. Prepred ternry Epoxy/Nnobent/PUR composites cured with triethylenetetrmine (Z1) were cured t room temperture for 24 hours nd submitted to different post-curing times (1-7 hours) t temperture of 60 C, prior to mechnicl testing. The properties were compred with similr composites post-cured during 3 hours t 80 C. The obtined results showed tht impct strength (IS) of hybrid composite bsed on 10% PUR post-cured during 5 hours t 60 C incresed by 180% in comprison with net epoxy resin. Mximum improvement of hybrid composite flexurl strength ws 40% in comprison with net epoxy resin. The IS increse reched 160% in reltion with epoxy composite with 10% PUR post-cured during 3 hours t 80 C. Moreover, the optimum mount of polyurethne modifier to be dded to epoxy composite cured t 60 C ws 10%. 1. WSTÊP Kompozyty to mteri³y z³o one z co njmniej dwóch wzjemnie oddzi³ywuj¹cych n siebie komponentów. Integrlne sk³dniki kompozytu wykzuj¹ synergizm w³œciwoœci. Mteri³y te od wielu lt wystêpuj¹ w nszym otoczeniu w wielu postcich, pocz¹wszy od mteri³ów konstrukcyjnych skoñczywszy n implntch stosownych w medycynie. Wrz z rozwojem przemys³u i du ¹ konsumpcj¹ produktów, nieuniknione jest poszukiwnie nowych rozwi¹zñ, dziêki którym mteri³y bêd¹ spe³ni³y postwione im corz to nowsze wymgni [1]. Kompozyty epoksydowe, dziêki swoim dobrym w³œciwoœciom mechnicznym, znlz³y zstosownie w wielu g³êzich przemys³u. Jednk niektóre w³œciwoœci, m³ udrnoœæ i niewielkie wyd³u enie przy zerwniu nie przemwij¹ z wykorzystywniem ywic. W celu poprwy wybrnych w³œciwoœci ywicy epoksydowej poddje siê je modyfikcji chemicznej lub fizycznej. Aby poprwiæ elstycznoœæ wprowdz siê do ywic zwi¹zki chemiczne np. poliuretn, który zwier w swojej budowie d³ugie elstyczne ³ñcuchy liftyczne, tk- e wi¹zni eterowe, które w zncz¹cy sposób zmienij¹ w³œciwoœci ywicy, tworz¹c j¹ brdziej elstyczn¹ [2-3]. W zle noœci od rodzju dobrnego modyfiktor mo emy kszt³towæ w³œciwoœci ywic w kierunku przez ns po ¹dnym. Nle y jednk pmiêtæ, e nie m uniwerslnego npe³nicz czy modyfiktor i poprwij¹c jedne w³œciwoœci pogrszmy drugie [3]. 2. SUROWCE I PROCEDURA Celem prcy by³o okreœlenie optymlnego czsu dosieciowywni ywicy epoksydowej w temp. 60 C i wp³ywu zwrtoœci bezizocyjninowego poliuretnomocznik w nnokompozytch epoksydowo-poliuretnowych dotwrdznych we wczeœniej wyznczonych wrunkch (temp. 60 C w ci¹gu optymlnego czsu) orz w ci¹gu 3 godzin w temp. 80 C n ich wybrne w³œciwoœci fizykomechniczne. Dotychczs stwierdzono [4-7], e obróbk ciek³ego oligomeru powy ej temp. 60 C prowdzi do destrukcji

2 206 Anit BIA KOWSKA, Mohmed BAKAR, Mrcin KOSTRZEWA, Mrt LENARTOWICZ-KLIK poliuretnu. Celowym wydw³o siê okreœlenie czsu po up³ywie, którego czyst ywic epoksydow (bez modyfiktorów), sieciown we w³œciwej dl poliuretnu temperturze (60 C), osi¹gnie mksymlnie mo liwy stopieñ usieciowni, przedk³dj¹cy siê n osi¹gniêcie njlepszych w³œciwoœci. St¹d w pierwszym etpie prc przygotowno wg wczeœniej oprcownej procedury [4-5] kompozycje ywicy epoksydowej z utwrdzczem (Z1), które dotwrdzno w ró nym czsie (od 1 do 7 godzin) w temperturze 60 C i po tym etpie oznczono wybrne ich w³œciwoœci. Nstêpnie sporz¹dzono cztery nnokompozycje: nnokompozycjê odnoœnikow¹ ywicê epoksydow¹ (Epidin 5 Orgnik Srzyn, Polsk) zwierj¹c¹ 1% MMT i nie zwierj¹c¹ PUR orz trzy kompozycje epoksydowo-poliuretnowe z MMT zwierj¹ce ró ne iloœci (5%, 10%, 15%) modyfiktor poliuretnowego. W tym celu sporz¹dzono 15% dyspersjê montmorylonitu (MMT NnoBent ZR1 ZG Zêbiec, Polsk) w cetonie, poprzez homogenizcjê MMT i cetonu przez 15 min ultrdÿwiêkmi (homogeniztor Hielscher UP200H: mplitud: 260 µm, sonotrod S-3) wp³ywj¹c¹ n zwiêkszenie odleg³oœci pomiêdzy p³ytkmi stosownego nnonpe³nicz. Dyspersjê tê nstêpnie pozostwiono w temp. pokojowej n 24 godziny. W kolejnym etpie prc otrzymno ciek³y oligomer poliuretnowy, wprowdzny do ywicy epoksydowej bezpoœrednio po jego otrzymniu. Modyfiktor poliuretnowy otrzymno z mocznik (cz. POCh Gliwice), kwsu fenolosulfonowego KFS (cz., 65% roztwór wodny, Sigm Aldrich Chemie GmbH Riedest Steineheim Niemcy), formldehydu (cz., 37% roztwór wodny, Zk³dy Azotowe w Trnowie) i Rokopolu G1000 (c.cz PCC Rokit SA). W wyniku rekcji kwsu fenolosulfonowego, mocznik i formldehydu (stos. mol. 1:1:2) otrzymno zwi¹zek (SS) zwierj¹cy segmenty sztywne. Zœ w wyniku rekcji trnsestryfikcji uretnem etylowym (cz. Xenon ódÿ) grup hydroksylowych Rokopolu G1000 otrzymno trikrbminin oligooksypropylenowy (SG), zwierj¹cy ³ñcuchy giêtkie i rektywne grupy uretnowe. Po zmieszniu z formldehydem w temp. pok. uzysknych zwi¹zków, otrzymywno ciek³y gotowy do wprowdzeni do Epidinu5, oligomer uretnowy. ywicê epoksydow¹ orz otrzymn¹ wczeœniej dyspersjê MMT w cetonie mieszno 5 min mechnicznie (Heidolph Dix 600: prêdkoœæ obrotow: 9500 rpm, tempertur pokojow) i 5 min ultrdÿwiêkmi (Hielscher UP200H: mplitud: 260 µm, sonotrod S-3, tempertur pokojow) i nstêpnie dodwno lub nie (próbk odnoœnikow), odpowiedni¹ iloœæ ciek³ego oligomeru uretnowego. Mieszninê Epidinu 5, 1% MMT i ró nych iloœci (0%, 5%, 10%, 15%) oligomeru PUR ponownie homogenizowno ultrdÿwiêkmi przy mplitudzie 260 µm w temperturze nie przekrczj¹cej 40 C. C³oœæ poddwno odpowietrzniu przez 3 godziny w temperturze 40 C w suszrce pró niowej, równoczeœnie iloœciowo usuwj¹c wprowdzony wrz z MMT ceton. Mieszniny sch³dzno do tempertury 15 C i po wymieszniu z utwrdzczem Z1 (utwrdzcz Z1 Orgnik Srzyn, Polsk) wylewno do form. Po 24 godzinnym odpowietrzeniu i utwrdzeniu nnokompozycji, dosieciowno je w suszrce w temperturze 60 C we wczeœniej okreœlonym w pierwszym etpie optymlnym czsie lub w temperturze 80 C w ci¹gu 3 godzin. Nstêpnie oznczono wybrne w³œciwoœci otrzymnych nnokompozytów: pomir udrnoœci z krbem przeprowdzono w temperturze pokojowej n prcie Zwick/Roell Z012 metod¹ Chrpy ego zgodnie z norm¹ PN-EN ISO 179:2001 [8]; wytrzym³oœæ n zginnie oznczono n mszynie Zwick/Roell Z010 zgodnie z norm¹ PN-EN ISO 178:2011. Wytrzym³oœæ n zginnie wyznczono korzystj¹c z metody zginni trójpunktowego. Bdnie zost³o przeprowdzone w temperturze pokojowej zprêdkoœci¹zginni5mm/min,rozstwmiêdzy podpormi wynosi³ 6 cm. Bdn¹ próbkê ( mm) umieszczono pomiêdzy podpormi. Jko wynik bdni otrzymno krzywe obrzuj¹ce zle noœæ obci¹ enie ugiêcie [9]; krytyczny wspó³czynnik intensywnoœci nprê eñ wyznczono stosuj¹c metodê trójpunktowego zginni. Bdnie wykonno n mszynie Zwick/Roell Z010 w temperturze pokojowej i prêdkoœci¹ 5 mm/min. Bdnie zost³o wykonne n próbkch zmodyfikownej ywicy epoksydowej o wymirch mm z 1 mm krbem. Oznczenie wykonno dl nnokompozytów zwierj¹cych 1% nnonpe³nicz (montmorylonitu) i 10% modyfiktor poliuretnowego wprowdznego w ró nym czsie od momentu zmieszni trikrbmininu (SG) i oligomeru (SS) zwierj¹cego segmenty sztywne. Wspó³czynnik K C obliczono ze wzoru (1) [10]: K C 3 P L Y (1) 2 2 Bw gdzie: P si³ zerwni próbki, L odleg³oœæ miêdzy podpormi, d³ugoœæ krbu, w szerokoœæ próbki, B gruboœæ próbki, Y wspó³czynnik geometryczny obliczony wg wzoru (2) [23]: Y 2 1, 93 3, 07 14, 53 (2) , , w 3. REZULTATY I DYSKUSJA WYNIKÓW 3.1. Wyznczenie optymlnego czsu dosieciowywni w temperturze 60 C ywicy epoksydowej Sporz¹dzone zgodnie z opisn¹ procedur¹ mieszniny wstêpnie sieciowne 24 godziny w temp. pokojowej i dosieciowywne w ci¹gu 1-7 godzin w temp. 60 C mi³y postæ przeÿroczystych jednorodnych, nieró ni¹cych siê wygl¹dem ci³ st³ych. Poddne bdniom kompozycje wykzyw³y zuw lne polepsznie w³œciwoœci do

3 Wp³yw tempertury i czsu dotwrdzni nnokompozytów epoksydowo- -poliuretnowych n ich wybrne w³œciwoœci fizykomechniczne 207 K c [MP m 1/2 ] Udrnoœæ [kj/m 2 ] Rys. 2. Wp³yw czsu dotwrdzni ywicy z utwrdzczem w temp. 60 C n wrtoœæ udrnoœci 3 godzin ich wygrzewni w temp. 60 C, po czym kompozycje wygrzewne d³u ej 4-7 godzin chrkteryzow³y siê niezmienionymi, ukszt³townymi ju n okreœlonym poziomie w³œciwoœcimi. Nprê enie [MP] 3, Rys. 1. Wp³yw czsu dotwrdzni ywicy z utwrdzczem w temp. 60 C n wrtoœæ K C Rys. 3. Wp³yw czsu dotwrdzni ywicy z utwrdzczem w temp. 60 C n wrtoœæ nprê eni podczs trójpunktowego zginni Jk wynik z wykresu 3 dosieciownie ywicy epoksydowej zchodzi w temp. 60 C w ci¹gu co njmniej 3 godzin. D³u sze wygrzewnie miesznin w tych wrunkch nie wp³yw n w³œciwoœci Epidinu 5 utwrdznego trietnolomin¹. St¹d, jko optymlny czs dosieciowywni czystej ywicy epoksydowej w temp. 60 C przyjêto co njmniej 3 godziny. Wprowdzenie do Epidinu 5 innych komponentów (np. modyfiktor polimerycznego) spowoduje rozcieñczenie œrodowisk rekcji, st¹d jko wrunki dosieciowywni nnokompozytów epoksydowo-poliuretnowych przyjêto 5 godzin w temp. 60 C Nnokompozyty epoksydowo-poliuretnowe dosieciowywne w dwóch ró nych temperturch Otrzymywnie oligomeru uretnowego Trikrbminin oligooksypropylenowy Zwierj¹cy segmenty giêtkie trikrbminin oligooksypropylenowy otrzymno w wyniku midowni G1000 uretnem etylowym. Produkt minowni mi³ postæ jsnobr¹zowej, lepkiej cieczy i chrkteryzow³ siê blisk¹ zer (0,7 mg KOH/1 g) liczb¹ hydroksylow¹, œwidcz¹c¹ o zmidowniu nieml wszystkich grup hydroksylowych. Zwierj¹cy segmenty giêtkie trikrbminin mi³ postæ lepkiej, przeÿroczystej jsnobr¹zowej cieczy. Oligomer zwierj¹cy segmenty sztywne (SS) Rekcj otrzymywni segmentu sztywnego by³ rekcj¹ lekko egzotermiczn¹. Zobserwowno wzrost tempertury mieszniny rekcyjnej do 50 C utrzymuj¹cy siê przez oko³o 2 godziny od momentu wkropleni do KFS c³kowitej iloœci roztworu mocznik w formlinie. Zwierj¹cy segmenty sztywne oligomer stnowi³ pó³produkt do otrzymywni poliuretnów kondenscyjnych i mi³ postæ lepkiej, jsnobr¹zowej cieczy. Poliuretny o zró nicownej iloœci segmentu sztywnego Podczs zmieszni trikrbmininu i pó³produktu zwierj¹cego segmenty sztywne orz formliny stwierdzono lekko egzotermiczny chrkter rekcji (wzrost temp. rekcji z temp. pokojowej do 38 C) œwidcz¹cy o powstwniu oligomeru poliuretnowego. Nnokompozyty epoksydowo-poliuretnowe Oligomer uretnowy wprowdzny by³ w postci cieczy do wstêpnie przygotownych miesznin epoksydowo-mmt i tworzy³ z nimi jednorodne, przeÿroczyste lepkie ciecze, które po up³ywie doby zestli³y siê. Bez wzglêdu n temperturê dosieciowywni (60 C lub 80 C) nnokompozycje odnoœnikowe (zrówno ywic z utwrdzczem jk i ywic epoksydow z 1% MMT) by³y przeÿroczystymi ci³mi st³ymi, zœ nnokompozycje epoksydowo-poliuretnowe (z 1% nnonpe³nicz wrstwowego orz 5%, 10% i 15% modyfiktor PUR) mi³y postæ jednorodnych, twrdych ci³ st³ych ró - ni¹cych siê jedynie brw¹. Im wiêksz by³ zwrtoœæ poliuretnu w kompozycie tym ciemniejsze by³y próbki.

4 208 Anit BIA KOWSKA, Mohmed BAKAR, Mrcin KOSTRZEWA, Mrt LENARTOWICZ-KLIK 3.3. W³œciwoœci fizykomechniczne nnokompozytów epoksydowo-poliuretnowych Nnokompozycje poddno dlszym bdniom i oznczono ich wybrne w³œciwoœci mechniczne. N wykresie 4 przedstwiono wp³yw zwrtoœci modyfiktor poliuretnowego orz tempertury i czsu utwrdzni n udrnoœæ kompozycji poliuretnowo-epoksydowych z MMT. Udrnoœæ [kj/m 2 ] 3,0 3h 80 C Zwrtoœæ % PUR Rys. 4. Wp³yw zwrtoœci poliuretnu n udrnoœæ kompozycji z ywicy epoksydowej zwierj¹cej 1% MMT w dwóch ró nych temperturch i czsch dotwrdzni Wrtoœci udrnoœci dl bdnych kompozycji dosieciowywnych w temperturze 60 C mieszcz¹ siê z grnicch od ok. 1,7 do ok. 2,8 kj/m 2, ntomist kompozycje dosieciowywne w temperturze 80 C mieszcz¹ siê w grnicch od 1,2 do 1,6 kj/m 2. Próbki nie zwierj¹ce poliuretnu i modyfiktor MMT sieciowne w temperturze 60 C chrkteryzow³y siê wrtoœci¹ udrnoœci ok. 1 kj/m 2. Stwierdzono, e bez wzglêdu n stosown¹ temperturê dosieciowywni (60 lub 80 C) otrzymne kompozycje z poliuretnowym modyfiktorem zwierj¹cym MMT odznczj¹ siê wy sz¹ wrtoœci¹ udrnoœci ni eli niemodyfikowne. W nnokompozytch utwrdznych w temp. 60 C zwierj¹cych stosowny poliuretnowy modyfiktor zobserwowno wiêkszy efekt uelstycznieni ni w kompozytch dosieciowywnych w temp. 80 C. Ze wzglêdu n wiêksz¹ udrnoœæ ywicy epoksydowej nie zwierj¹cej poliuretnu temperturê 60 C uznno jko w³œciw¹ co miêdzy innymi m zwi¹zek z degrdcj¹ poliuretnów kondenscyjnych zchodz¹c¹ w temp. 80 C co pokz³y wrtoœci udrnoœci (wszystkie s¹ ni - sze od bdnych wrtoœci udrnoœci w temperturze 60 C). St¹d stwierdzono, e w³œciwsz¹ tempertur¹ dosieciowni kompozycji epoksydowo-poliuretnowych jest tempertur 60 C, dodtek nowego modyfiktor poliuretnowego polepsz udrnoœæ ywicy epoksydowej. Kompozycje dotwrdzne w 60 C zwierj¹ce 10% poliuretnu chrkteryzuj¹ siê poprw¹ udrnoœci o oko- ³o 175% w stosunku do kompozycji ywicy epoksydowej Nprê enie [MP] h 80 C Zwrtoœæ % PUR Rys. 5. Wp³yw zwrtoœci poliuretnu (PUR) n nprê enie podczs trójpunktowego zginni kompozycji ywicy epoksydowej z 1% MMT w dwóch ró nych temperturch i czsch dotwrdzni z utwrdzczem (bez MMT, bez PUR) i o oko³o 55% w stosunku do kompozycji epoksydowej bez modyfiktor polimerycznego (z 1% dodtkiem MMT). Mo n przypuszczæ, e optymln¹ iloœci¹ modyfiktor poliuretnowego jest iloœæ do 10% w kompozycji, tempertur¹ dotwrdzni jest 60 C. N rysunku 5 przedstwiono wp³yw zwrtoœci modyfiktor poliuretnowego orz tempertury i czsu utwrdzni n wrtoœæ nprê eni przy zniszczeniu podczs trójpunktowego zginni kompozycji poliuretnowo-epoksydowych z MMT. Wrtoœci nprê eni dl bdnych kompozycji dosieciowywnych w temperturze 60 C mieszcz¹ siê w grnicch od ok. 42 do ok. 75 MP, ntomist kompozycje dosieciowywne w temperturze 80 C mieszcz¹ siê w grnicch od ok. 50 do ok. 66 MP. Próbki nie zwierj¹ce poliuretnu ni modyfiktor MMT sieciowne w temperturze 60 C chrkteryzow³y siê wrtoœci¹ nprê eni ok. 53 MP. Zwrtoœæ 10% i 15% poliuretnu w kompozycjch dosieciowywnych w obu temperturch dotwrdzni K C [MP m 1/2 ] 3 h 80 C Zwrtoœæ % PUR Rys. 6. Wp³yw zwrtoœci poliuretnu n wrtoœæ K C kompozycji z ywicy epoksydowej zwierj¹cej 1% MMT w dwóch ró nych temperturch i czsch dotwrdzni

5 Wp³yw tempertury i czsu dotwrdzni nnokompozytów epoksydowo- -poliuretnowych n ich wybrne w³œciwoœci fizykomechniczne 209 wp³yw n poprwê wrtoœci nprê eni przy zniszczeniu podczs trójpunktowego zginni. Kompozycje dosieciowywne w temperturze 60 C zwierj¹ce 10% poliuretnu chrkteryzuj¹ siê poprw¹ wrtoœci nprê eni o ok. 42% w stosunku do próbki odnoœnikowej ( ywic+utwrdzcz) i o ok. 79% w stosunku do kompozycji bez MMT. Stwierdzono pogorszenie wrtoœci nprê eni kompozycji zwierj¹cej mniej ni 10% modyfiktor poliuretnowego bez wzglêdu n stosown¹ temperturê dotwrdzni nnokompozycji. N rysunku 6 przedstwiono wp³yw zwrtoœci modyfiktor poliuretnowego orz tempertury i czsu utwrdzni n krytyczny wspó³czynnik intensywnoœci nprê- eñ kompozycji poliuretnowo-epoksydowych z MMT. Wrtoœci krytycznego wspó³czynnik intensywnoœci nprê eñ w bdnych kompozycjch dosieciowywnych w temperturze 60 C mieszcz¹ siê w grnicch od ok. 1,65 do ok. 2,4 MP m 1/2, ntomist kompozycji dosieciowywnych w temperturze 80 C mieszcz¹ siê w grnicch od ok. 2,25 do ok. 1,8 MP m 1/2. Próbki nie zwierj¹ce poliuretnu ni modyfiktor MMT sieciowne w temperturze 60 C chrkteryzow³y siê wrtoœci¹ K C ok. 2,25 MP m 1/2. Kompozycje zwierj¹ce modyfiktor polimerowy (z wyj¹tkiem 10% jego dodtku (dotwrdznie w temperturze 60 C) chrkteryzuj¹ siê ni szym wspó³czynnikiem intensywnoœci nprê eñ ni kompozycj odnoœnikow ( ywic+utwrdzcz). Njwiêksz¹ wrtoœæ K C zobserwowno dl kompozycji dotwrdznej w 60 C i zwierj¹cej 10% PUR. Próbki z tk¹ iloœci¹ PUR chrkteryzuj¹ siê o ok. 10% wiêksz¹ wrtoœci¹ K C w stosunku do próbki ywicy odnoœnikowej ( ywic+utwrdzcz) i o ok. 82% w stosunku do ywicy z 1% MMT. W przypdku modyfiktor PUR du e znczenie odgryw tempertur sieciowni. Przy dosieciowywniu nnokompozytów w temperturze 60 C zwierj¹cych 10% modyfiktor poliuretnowego, wspó³czynnik Kc kompozycji zwiêksz swoj¹ wrtoœæ w stosunku do próbki bez modyfiktor, lecz przy wiêkszym jego dodtku (15% poliuretnomocznik) mleje. Z kolei przy sieciowniu w temperturze 80 C wrtoœæ Kc próbki bez modyfiktor jest wysok i w mirê dodwni modyfiktor zczyn rosn¹æ. 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI KOÑCOWE W wyniku przeprowdzonych bdñ stwierdzono, e istnieje mo liwoœæ otrzymni elstycznych PUR, których dodtek powoduje poprwê w³œciwoœci mechnicznych kompozycji epoksydowej z MMT. Stwierdzono, e czs dosieciowni czystej ywicy epoksydowej w temp. 60 C wynosi co njmniej 3 godziny i wrunkuje osi¹gniêcie njlepszych w³œciwoœci fizykomechnicznych ywicy. Ustlono wrunki dosieciowywni nnokompozytów epoksydowo-poliuretnowych (5 godzin w temp. 60 C). W nnokompozytch zwierj¹cych stosowny poliuretnowy modyfiktor, utwrdznych w wyznczonych wrunkch zobserwowno wiêkszy efekt uelstycznieni ni w kompozytch dosieciowywnych w temp. 80 C. Njlepszymi w³œciwoœcimi chrkteryzuj¹ siê nnokompozyty zwierj¹ce 10% modyfiktor poliuretnowego i dosieciowywne w ci¹gu 5 godzin w temperturze 60 C. LITERATURA [1] Kcperski M.: Nnokompozyty polimerowe, Kompozyty, 2003, 3, 7. [2] Pokorski T., Bls A.: ywice epoksydowe i poliuretny wzjemne oddzi³ywnie modyfikuj¹ce, Polimery 2003, nr 9. [3] Kelr K.: Modyfikcj Polimerów, Wydwnictwo Politechniki Poznñskiej, Poznñ [4] Bi³kowsk A., Bkr M., Lenrtowicz M.: Poliuretny kondenscyjne z odcieków glicerynowych powst³ych przy produkcji biodiesl jko modyfiktory nnokompozytów epoksydowych, Przetwórstwo tworzyw, 2013, 4, 304. [5] Bi³kowsk A., Bkr M., Lenrtowicz M.: Nnokompozyty epoksydowe modyfikowne poliuretnem kondenscyjnym, Przemys³ Chemiczny 8, 9, [6] Bi³kowsk A.: Jonomeryczne elstomery z bezizocyjninowych poliuretnów kondenscyjnych, Problemy eksplotcji, 2009, 3, 7. [7] Bi³kowsk A., Wirpsz Z.: Segmenty sztywne polieterouretnów kondenscyjnych, Polimery, 2002, 47(10), 706. [8] PN-EN ISO 179:2001 Tworzyw sztuczne. Ozncznie udrnoœci metod¹ Chrpy ego Czêœæ 1: Nieinstrumentlne bdnie udrnoœci. [9] PN-EN ISO 178:2011 Tworzyw sztuczne. Ozncznie w³œciwoœci przy zginniu. [10] Bkr M.: W³œciwoœci mechniczne mteri³ów polimerowych, Rdom 2000.