I O R G A N I Z A C J A M I P O Z A R Z Ą D O W Y M I W O P A R C I U O L O K A L N Y I N D E K S J A K O Ś C I W S P Ó Ł P R A C Y

Transkrypt

1 W Y N I K I B A D A N I A J A K O Ś C I W S P Ó Ł P R A C Y P O M I Ę D Z Y A D M I N I S T R A C J Ą P U B L I C Z N Ą I O R G A N I Z A C J A M I P O Z A R Z Ą D O W Y M I W P O W I E C I E S Ł U B I C K I M W O P A R C I U O L O K A L N Y I N D E K S J A K O Ś C I W S P Ó Ł P R A C Y Słubice, r. Autorzy raportu: Anna Serba, Maciej Kaleta

2 1. WSTĘP Badanie jakości współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi w Powiecie Słubickim zrealizowano w ramach projektu Modelowe tango współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, opracowanego w ramach Priorytetu V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie Rozwój dialogu obywatelskiego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Opracowanie powstało na bazie dwuetapowego badania, którego celem była pomoc przedstawicielom organizacji pozarządowych i administracji publicznej w dokonaniu wspólnej oceny wzajemnych relacji i jakości współpracy, a także przeanalizowania pomysłów i rekomendacji, które ją usprawnią. Do badania zostało użyte narzędzie Niezbędnik do (samo)oceny współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi, opracowany w ramach projektu Model współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych wypracowanie i upowszechnienie standardów współpracy. 2. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO JAKOŚĆ WSPÓŁPRACY OCZAMI ORGANIACJI POZARZĄDOWYCH METODOLOGIA Badanie ankietowe przeprowadzono w dniach r. w oparciu o skróconą wersję ankiety załączonej do narzędzia Lokalny Indeks Jakości Współpracy wypracowanego w ramach Modelu Współpracy Administracji Publicznej i Organizacji Pozarządowych. Kwestionariusz składał się z 11 pytao merytorycznych ( w tym 10 o charakterze zamkniętym, jednokrotnego wyboru, 1 o charakterze otwartym) oraz 5 pytao o charakterze metryczkowym. Zaproszenie do wzięcia udziału w badaniu, wraz z ankietami Starostwo Powiatowe w Słubicach rozesłało drogą pocztową do 51 organizacji (wg rozdzielnika). Zauważyd należy, że liczba ta stanowi mniej niż 60% wszystkich organizacji zarejestrowanych na terenie powiatu (samych organizacji wpisanych do KRS jest 95). Pojawia się zatem pierwsze pytanie z czego wynika tak krótki rozdzielnik w Starostwie Powiatowym. W badaniu organizacje mogły wziąd udział wypełniając przysłaną ankietę oraz odnosząc lub odsyłając ją do urzędu lub wypełniając wersję elektroniczną ankiety dostępną online. Uzyskano odpowiedzi od 14 organizacji co stanowi 27% skuteczności jest to wynik średni w kontekście badao tego typu. WYNIKI Prezentacja wyników przebiega zgodnie z chronologią zadawanych pytao, lecz ich graficznego przedstawienia dokonano na wykresach zbiorczych. Pierwszy wykres dotyczy pytao o rodzaj podejmowanej ze starostwem współpracy:

3 współpraca przy tworzeniu nowych rozwiązao prawnych, programów lub strategii współpraca przy realizacji zadao publicznych tak nie współpraca korzystając ze wsparcia niefinansowego samorządu Aż 8 spośród 14 badanych organizacji twierdzi, że współpracuje ze starostwem przy tworzeniu nowych rozwiązao prawnych, programów lub strategii. Jest to ciekawy wynik w kontekście niskiej ogólnej aktywności obywatelskiej w przypadku konsultacji społecznych, w tym w corocznym konsultowaniu Programu Współpracy z NGO na rok kolejny. Jednak na takie odpowiedzi mógł mied wpływ fakt, że w 2014 roku powiat słubicki organizował warsztaty, na których wspólnie z m.in. przedstawicielami organizacji wypracowywane były założenia do strategii rozwoju powiatu na najbliższe lata. Większośd z badanych organizacji nie współpracuje ze starostwem przy realizacji zadao publicznych, ale dla odmiany zdecydowana większośd korzysta ze wsparcia niefinansowego samorządu. Tutaj pojawia się kolejna kwestia do zbadania na kolejnych etapach diagnozy o jakim wsparciu myślą organizacje, jakie wsparcie oferuje starostwo i czy jest to wsparcie adekwatne do potrzeb. Kolejny wykres przedstawia oceny punktowe w skali od 1 do 5 (gdzie jeden oznacza ocenę najniższą) w trzech kategoriach dotyczących współpracy: Ocena intensywności współpracy ze Starostwem Ocena jakości współpracy ze Starostwem Ocena aktywności władz Starostwa w sferze aktywizacji społecznej w 2014 roku

4 Należy zwrócid uwagę na generalnie umiarkowanie pozytywne oceny wystawione starostwu w dwóch ostatnich kategoriach. Ocenę intensywności współpracy pomijamy w rozważaniach, ponieważ ma ona jedynie charakter poglądowy i dowiadujemy się z zaprezentowanych odpowiedzi jedynie tyle, że różne organizacje współpracują ze starostwem z różną intensywnością. Jednak tak jak to zostało zapisane powyżej, generalnie niezależnie od intensywności jakośd współpracy (lepiej) i aktywnośd władz Starostwa (nieco gorzej) wypada w ocenie respondentów umiarkowanie pozytywnie Ocena woli współdziałania przy realizacji zadao publicznych Ocena poszanowania zasady partnerstwa Ocena stosowania jawnych i przejrzystych procedur decyzyjnych bardzo źle źle ani dobrze ani źle dobrze bardzo dobrze Wyższe oceny organizacje wystawiły starostwu w kwestiach proceduralnych współpracy oraz sposobu podejścia do tej współpracy. Szczególnie cieszy wysoka ocena poszanowania zasady partnerstwa i równości stron dialogu. Nie mniej jednak warto zgłębid to zagadnienie aby ujednolicid rozumienie tych pojęd. Kolejny wykres prezentuje ocenę sposobu pracy starostwa z organizacjami w kilku dziedzinach:

5 Ocena sposobu w jaki Starostwo Starostwo diagnozuje problemy i potrzeby mieszkaoców Informuje organizacje o swoich planach i działaniach Uwzględnia ich opinie przy tworzeniu prawa, programów i strategii Finansuje projekty realizowane przez organizacje bardzo źle źle ani dobrze ani źle dobrze bardzo dobrze Pomaga organizacjom w pozyskaniu zewnętrznego finansowania Wspiera (niefinansowo) funkcjonowanie organizacji Generalnie oceny wypadają podobnie jak dotychczas prezentowane oceny ogólne. Zauważyd jednak należy iż pojawiają się pierwsze głosy niezadowolenia, szczególnie w kwestiach związanych ze współpracą finansową oraz wsparciem niefinansowym (co dowodzi iż zasadnym jest dyskusja o zakresie tego wsparcia i jego adekwatności do potrzeb organizacji). Mimo tych głosów niezadowolenia ogólne oceny są umiarkowanie pozytywne. Zastanawia jednak bardzo duży odsetek odpowiedzi niezdecydowanych, który pojawia się przy każdym pytaniu. Niezdecydowanie to może wynikad z tego iż organizacje nie współpracują w danym zakresie ze starostwem, nie potrafią ocenid jednoznacznie danego zjawiska lub niejasne były dla nich intencje pytającego. Byd może warto poruszyd wątek finansowania projektów organizacji oraz pomocy w pozyskiwaniu środków zewnętrznych podczas dalszej części badania, skupionej na analizie jakościowej. Warto porozmawiad z organizacjami o tym co można uczynid aby oceny w tych kategoriach były wyższe. Na koniec pytao zamkniętych poruszono kwestie oceny podejścia organizacji do współpracy ze starostwem.

6 podejście organizacji do współpracy ze Starostwem Wolę współdziałania przy rozwiązywaniu lokalnych problemów Stosowanie zasady partnerstwa w relacjach z innymi podmiotami Jawnośd i przejrzystośd w działaniu bardzo źle źle ani dobrze ani źle dobrze bardzo dobrze Swoje podejście do współpracy organizacje oceniają nieco lepiej niż podejście starostwa. Ewidentnie widoczne jest tutaj większe zdecydowanie w udzielanych odpowiedziach. Najbardziej cieszy jednak deklaracja woli współdziałania składana przez organizacje niemal jednogłośnie. Oznacza to, ze starostwo powiatowe może liczyd na organizacje przy realizowaniu zadao publicznych. Pozostaje jedynie zastanowienie się, które z zadao starostwa mogłyby przejąd organizacje (pojedynczo, lub w partnerstwach). W pytaniu otwartym zapytano o propozycje usprawnienia współpracy. Padło wiele odpowiedzi, z których najczęściej pojawiały się wątki związane ze współpracą finansową i zlecaniem zadao: Podnieśd wysokośd dotacji udzielanych dla stowarzyszeo z Powiatu Słubickiego czy też Przeanalizowad specjalizację, działalnośd organizacji i uwzględnid ich zdanie, możliwośd ich pomocy przy zadaniach realizowanych przez Starostwo. Nie tylko przy tworzeniu dokumentów strategicznych i programowych. Równie istotnym wątkiem był aspekt informacyjny gdzie wskazywano na potrzebę - regularności wspólnych imprez, wydarzeo np. Piknik powiatowy czy spotkanie na początku roku z przedstawicielami organizacji i przekazanie informacji. Niemniej wyniki samych ankiet nie dają pełnego obrazu sytuacji, niemożliwa jest także szersza interpretacja uzyskanych odpowiedzi. Drugim etapem badao była moderowana dyskusja na temat oceny jakości współpracy w Powiecie Słubickim. 3. DYSKUSJA MODEROWANA Dyskusja na temat oceny jakości współpracy w powiecie słubickim w ramach projektu Modelowe tango odbyła się r. w Starostwie Powiatowym w Słubicach. Wzięło w niej udział łącznie 7 osób, wśród nich 5 przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na terenie Powiatu Słubickiego, radna oraz przedstawicielka jednostki samorządu. Dyskusja była poprzedzona prezentacją wyników przeprowadzonych badao na temat jakości współpracy w Powiecie Słubickim.

7 Spotkanie moderowała Anna Serba. Na wstępie spotkania moderator wyjaśnił na czym będzie polegało spotkanie, czym jest Lokalny Indeks Jakości Współpracy. Moderator przedstawił wyniki badania ankietowego organizacji pozarządowych z terenu powiatu słubickiego i Starostwa Powiatowego w Słubicach na temat oceny jakości współpracy ze Starostwem Powiatowym w Słubicach. Spotkanie odbyło się według ustalonego programu: 1. Powitanie i prezentacja uczestników. 2. Krótkie omówienie LIJW, wyników badania ankietowego organizacji pozarządowych z terenu powiatu słubickiego na temat oceny jakości współpracy ze Starostwem Powiatowym w Słubicach jako wstępu do zasadniczej dyskusji. 3. Dyskusja na temat oceny współpracy organizacji pozarządowych a administracją w powiecie słubickim obejmująca trzy obszary: współpraca jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych przy tworzeniu lokalnych polityk publicznych; współpraca samorządu z organizacjami w zakresie realizacji zadao publicznych i współpracy pozafinansowej; infrastruktura współpracy, tworzenia warunków do rozwoju aktywności społecznej. 4. Podsumowanie dyskusji przez sprawozdawcę, dokonanie wspólnej oceny w trzech płaszczyznach współpracy, zakooczenie spotkania. USTALENIA NT. WSPÓŁPRACY PRZY TWORZENIU POLITYK PUBLICZNYCH W POWIECIE SŁUBICKIM Ocenie poddawana jest współpraca z ngo w oparciu o ustawowy obowiązek przygotowania i przedstawienia radzie powiatu sprawozdania z realizacji programu współpracy, pogłębionej oceny współpracy nie ma; Samorząd dysponuje w miarę możliwości zaktualizowaną bazą teleadresową organizacji pozarządowych z terenu powiatu słubickiego; Na stronie internetowej powiatu istnieje zakładka dla ngo; Współpraca samorządu z organizacjami jest nieregularna; Częśd polityk podlega tylko konsultacjom, jest mała liczba organizacji które, konsultują plany, programy, strategię; Diagnoza odbywa się w trakcie tworzenia dokumentów strategicznych; Nie odbywa się ewaluacja dokumentów strategicznych, planów, programów; Wymiana informacji o podejmowanych działaniach przez samorząd odbywa się głównie poprzez stronę internetową i tablicę ogłoszeo; Organizacje między sobą nie wymieniają się informacjami na temat spotkao, konsultacji.

8 USTALENIA NT. REALIZACJI ZADAŃ PUBLICZNYCH W samorządzie funkcjonuje roczny program współpracy określający formy finansowe i pozafinansowe; Zadania publiczne zlecane są organizacjom; Samorząd wspiera organizacje w sposób pozafinansowy; Istnieją jasne procedury konkursowe; Konkursy na realizację zadao publicznych ogłaszane są zbyt późno; Samorząd udziela wsparcia merytorycznego; Organizacje realizując zadania publiczne promują ich rezultaty; Nie ma współpracy przy realizacji zadao publicznych w ramach zespołów problemowych W samorządzie praktykuje się powierzanie realizacji zadao publicznych org. Pozarządowym. USTALENIA NT. ROZWIJANIA INFRASTRUKTURY WSPÓŁPRACY Samorząd wspiera i uczestniczy przynajmniej raz w roku w plenarnym spotkaniu miejscowych organizacji np. piknik organizacji; Organizacje mają utrudnioną pomoc w nawiązaniu kontaktów z innymi organizacjami krajowymi i zagranicznymi w celu tworzenia partnerstw. System wsparcia organizacji w samorządzie opiera się o działalnośd Powiatowego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych, które udziela wsparcia szkoleniowego, doradczego i lokalowego dla organizacji z terenu powiatu; Nie ma rozwiązao w postaci udzielania organizacjom pożyczek, gwarancji, funduszu wkładów własnych; Urzędnicy w razie potrzeby udzielają konsultacji organizacjom.

9 Płaszczyz na współpra cy Tworzeni e polityk publiczny ch Realizacja zadań publiczny ch Czy w NASZYM samorządzie istnieje tego typu rozwiązanie? 1. Istnieje wspólny samorządowo-pozarządowy zespół ds. diagnozowania problemów lokalnych lub rada działalności pożytku publicznego. 2. Samorząd dysponuje aktualną bazą teleadresową organizacji działających na swoim terenie. 3. Na stronach internetowych samorządu istnieje miejsce, w którym organizacje mogą zamieszczać informacje. 4. Większość organizacji aktywnie uczestniczy w konsultacjach planów, strategii, programów opisujących miejscowe polityki publiczne. 5. Większość planów, strategii i programów jest konsultowana z organizacjami pozarządowymi. 6. Wyniki konsultacji są publikowane wraz z uzasadnieniem przyjętych/odrzuconych propozycji i uwag. 1. Podpisywane są wieloletnie umowy na realizację zadań publicznych przez organizacje. 2. Istnieją jawne, spisane zasady organizacji konkursów, precyzujące m.in. zasady wyboru komisji konkursowych, warunki składania wspólnych ofert przez organizacje, czy kryteria wyboru ofert. 3. Samorząd umożliwia organizacjom korzystanie z majątku komunalnego, publicznej infrastruktury, pomocy jednostek organizacyjnych samorządu. Obowiązują w tym zakresie przejrzyste procedury. 4. Samorząd udziela organizacjom wsparcia merytorycznego (udziela informacji, szkoli, doradza) w zakresie realizacji zadań publicznych (np. ich rozliczania). 5. W samorządzie istnieje uchwała regulująca tryb inicjatywy lokalnej. 1. W programie współpracy z organizacjami jest zadanie przewidujące działania na rzecz rozwoju organizacji i inicjatyw obywatelskich poprzez szkolenia, doradztwo i animacje. Jeśli dane rozwiązani e występuje, wpisz Rozwijani e infrastruk tury współpra cy 2. Istnieje co najmniej jedno z rozwiązań stanowiących instytucjonalne wsparcie organizacji możliwość udzielania pożyczek/gwarancji organizacjom lub fundusz wkładu własnego, centrum organizacji pozarządowych. 3. W samorządzie jest osoba odpowiedzialna za współpracę z organizacjami pozarządowymi, np. pełnomocnik ds. organizacji współpracy z organizacjami. 4. Samorząd wspiera i uczestniczy przynajmniej raz w roku w plenarnym spotkaniu miejscowych organizacji. 5. Samorząd i organizacje wspólnie promują swoje działania w ramach lokalnych wydarzeń (np. festynów). 6. Między organizacjami a samorządem istnieje formalnie zawiązane

10 Tworzenie polityk publicznych partnerstwo. REKOMENDACJE: Należy stworzyd przyjazne procedury włączania organizacji pozarządowych do diagnozowania lokalnych problemów i potrzeb zarówno w obszarze tworzenia polityk publicznych jak i stałej działalności organizacji. Dokonywanie i publikowanie ocen/ewaluacji realizowanych programów i strategii powiatu na stronach internetowych. Zwiększenie i zintensyfikowanie ze strony samorządu udziału osoby odpowiedzialnej za współpracę z organizacjami w kontaktach z nimi. Zaproponowanie nowych, przyjaznych form kontaktów i współpracy. Wcześniejsze terminy ogłaszania konkursów na realizację zadao publicznych. Rozważenie możliwości uregulowania i promocji działania związanego z zapewnianiem wkładu własnego dla organizacji pozarządowych do projektów finansowanych ze źródeł zewnętrznych. Zastanowienie się nad wprowadzeniem dodatkowych form integracji środowiska organizacji z samorządem. Rozważenie wprowadzenia działao edukacyjnych dla przedstawicieli organizacji pozarządowych i urzędników o roli i znaczeniu konsultacji i współpracy międzysektorowej. 4. PODSUMOWANIE WNIOSKÓW I REKOMENDACJI Na zakooczenie dyskusji, uczestnicy wspólnie wypełnili krótką ankietę, zawierającą uproszczoną ocenę współpracy. Ocena Opis ułatwiający ustalenie oceny Wynik 1 nie współpracuje się nam dobrze Nie diagnozujemy wspólnie problemów i potrzeb mieszkaoców, nie wymieniamy się informacjami, nie współtworzymy/konsultujemy istotnych dokumentów, aktów prawa lokalnego, program współpracy to fasada. 2 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 1-ki lub 3-ki 3 współpracuje się średnio Czasem współpracujemy ze sobą, ale nieregularnie. Nie wszystkie polityki (w tym dokumenty, prawo lokalne itp.) podlegają konsultacjom. Programy współpracy, chod istnieją, to nie satysfakcjonują jednej ze stron, są sztampowe nie do kooca odzwierciedlają lokalne potrzeby, nie zawsze przekładają się na realia. 4 większośd uczestników 2 jedna osoba wystawiła odrębną ocenę

11 Rozwijanie infrastruktury współpracy Realizacja zadao publicznych 4 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 3-ki lub 5-ki 5 współpracuje się nam bardzo dobrze Wspólnie tworzymy wszystkie ważne polityki i dokumenty, konsultujemy je, wymieniamy się informacjami. Programy współpracy odzwierciedlają prawdzie relacje między nami i gwarantują ich poprawnośd. Ocena 1 nie współpracuje się nam dobrze Opis ułatwiający ustalenie oceny Samorząd prawie nie organizuje konkursów ani nie zleca organizacjom prawie żadnych zadao. Administracja nie wspiera też organizacji w żaden inny sposób, czy to poprzez udostępnianie lokali, czy innego rodzaju pomocy pozafinansowej. Organizacje nie uczestniczą też w ocenie realizacji zadao. Zupełnie nie są zawierane formalne partnerstwa dla rozwiązywania wspólnych problemów. 2 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 1-ki lub 3-ki 3 współpracuje się średnio Organizowane są nieliczne konkursy dla organizacji, zadania publiczne są też zlecane w innych trybach. Samorząd współpracuje tylko w niektórych dziedzinach, chod mógłby angażowad organizacje w większym zakresie. Samorząd unika angażowania organizacji w ocenę zadao, sporadycznie zdarza się zawiązywanie partnerstw dla rozwiązania wspólnych problemów. 4 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 3-ki lub 5-ki 5 współpracuje się nam bardzo dobrze Samorząd regularnie prowadzi konkursy dla organizacji, zleca też zadania publiczne w inny sposób. Co więcej, organizacje realizują zadania w bardzo różnych obszarach. W co najmniej kilku z nich istnieje stabilna współpraca, zawiązywane są formalne partnerstwa w różnych sprawach. Organizacje współuczestniczą w ocenie realizacji zadao publicznych Wynik 4 1 nie współpracuje się nam dobrze Organizacje w zasadzie nie mają szans uzyskad pomocy od samorządu lokalu, porad, konsultacji. Nie istnieją żadne instrumenty wspierania pozarządowej infrastruktury (np. fundusz pożyczkowy czy centrum wspierania organizacji itp.). Nie istnieje baza lokalnych organizacji. 3 2 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 1-ki lub 3-ki

12 3 współpracuje się średnio Samorząd udziela pewnego wsparcia miejscowym organizacjom. Urzędnicy od czasu do czasu organizują szkolenia i udzielają organizacjom porady. Tylko niektóre organizacje mają realną szanse skorzystad z innych form wsparcia lokali, sal konferencyjnych, promocji swoich działao poprzez media samorządowe itp. 4 ocena pośrednia Wystawiamy, jeśli trudno zgodzid się co do 3-ki lub 5-ki 5 współpracuje się nam bardzo dobrze Samorząd inwestuje w rozwój organizacji na swoim terenie. Organizuje dla nich szkolenia, udziela wsparcia merytorycznego (np. porad prawnych), pomaga w organizacji konferencji, przedstawiciele administracji uczestniczą w spotkaniach środowisk pozarządowych. Organizacje mogą liczyd na pomoc, gdy chcą rozszerzyd swoją działalnośd, współpracowad z innymi samorządami. Intensywnie działa lokalna rada pożytku publicznego/zespoły/fora konsultacyjne itp.