Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe uszkodzenie posłoneczne
|
|
- Ksawery Olszewski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Homines Hominibus ISSN vol Monika Bowszyc-Dmochowska* Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe uszkodzenie posłoneczne Słowa kluczowe: promieniowanie ultrafioletowe, fotostarzenie, fotokancerogeneza, fotoprotekcja Streszczenie: Promieniowanie ultrafioletowe to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 400 do 40 nm. Źródłem ultrafioletu jest słońce, emitują go także sztuczne źródła promieniowania, takie jak np. solaria. Ze względu na właściwości fizyczne i biologiczne widmo promieniowania UV podzielono na trzy zakresy UVA ( nm), UVB ( nm) i UVC (poniżej 290 nm). Krótsze promienie (UVB i UVC) wnikają jedynie do naskórka, dłuższe (UVA) penetrują do skóry właściwej. Działanie ultrafioletu na poziomie tkankowym i komórkowym sprowadza się do: uszkodzenia DNA komórek naskórka, melanogenezy, syntezy witaminy D, produkcji peptydów przeciwdrobnoustrojowych, supresji odpowiedzi komórkowej, supresji komórek Langerhansa, produkcji reaktywnych form tlenu, uszkodzenia włókien kolagenowych i elastycznych, pobudzenia metaloproteinaz oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych. Objawem ostrego posłonecznego uszkodzenia skóry jest rumień oraz pigmentacja. Do objawów przewlekłego fotouszkodzenia skóry należą: nierówna pigmentacja, plamy soczewicowate, hypomelanoza kroplista, rzekome blizny gwiaździste, teleangiektazje, erytromelanoza międzymieszkowa, plamica starcza, zmarszczki posłoneczne, elastoza, skóra rombowata karku, rogowacenie słoneczne, raki kolczysto- i podstawnokomórkowy oraz czerniak. Alkohol i papierosy wzmagają efekt rakotwórczy promieniowania ultrafioletowego. Jednym ze sposobów zapobiegania ostrym i przewlekłym odczynom posłonecznym są filtry UV. 29 * Kierownik Pracowni Histopatologii i Immunopatologii Skóry, Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Wyższa Szkoła Zdrowia, Urody i Edukacji w Poznaniu
2 Monika Bowszyc-Dmochowska Effect of ultraviolet radiation on skin: acute and chronic sun-damage Key words: ultraviolet radiation, photoaging, photocancerogenesis, photoprotection Summary: Ultraviolet light (UV) it is an electromagnetic radiation of 400 to 40 nm wavelength. The source of UV is solar radiation, but it can be emitted by artificial sources such as e.g. solariums. Because of its physical and biological properties, the UV light spectrum was divided into three types: UVA ( nm), UVB ( nm) and UVC (below 290 nm). The radiation of shorter wavelength (UVB and UVC), enters only the epidermis, the longer one (UVA) penetrate the skin. Acting at the level of the tissue and at a cellular level, UV light causes damage of the epidermal DNA, stimulates synthesis of vitamin D as well as melanin dyes and accelerates production of an antimicrobial peptides. UV radiation suppresses cellular response, causes Langerhans cell suppression and generation of the reactive oxygen species. It induces damage of collagen and elastic fibers, stimulates metalloproteinase activities and causes blood vessel injuries. The symptoms of acute post-solar skin damage are rubedo and pigmentation. Chronic post-solar symptoms of skin damage, which lead even to the life-threatening clinical conditions will be presented. The products used for skin protection against the UV light will also be discussed. 30
3 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe Widmo ultrafioletu Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 400 do 40 nm. W zależności od niej podzielono je na trzy zakresy: UVA ( nm), UVB ( nm) i UVC (poniżej 290 nm). Poszczególne typy ultrafioletu różnią się między sobą właściwościami fizycznymi jak i efektami działania biologicznego. Promieniowanie UVA przenika przez wodę oraz szyby okienne, promieniowanie UVB nie przechodzi przez szyby, natomiast przenika przez wodę i szkło kwarcowe. Promieniowanie UVC również nie przechodzi przez szyby (Lehman, 2010). Głębokość penetracji ultrafioletu do skóry jest proporcjonalna do długości fali. Fale dłuższe (UVA) przenikają przez naskórek i w większości docierają do skóry właściwej. Krótsze fale (UVB i UVC) pochłaniane są w większości przez naskórek, jedynie 10% dociera do skóry właściwej (Wolska, 2006). Głównym źródłem ultrafioletu jest słońce, jednak do powierzchni ziemi dociera jedynie część widma UV emitowanego przez słońce. Atmosfera ziemska, a właściwie warstwa ozonowa, stanowiąca część stratosfery, przepuszcza jedynie promienie o długości fali powyżej nm, głównie UVA, które stanowią 90% docierającego do ziemi promieniowania ultrafioletowego (Lehman, 2010; Wolska, 2006). Największe natężenie UVB występuje w zenicie, latem, w godzinach południowych. Promieniowanie przechodzące przez warstwę ozonową pochłaniane jest w troposferze przez cząsteczki wody i pyły. Promienie UVC praktycznie nie docierają do powierzchni ziemi, z wyjątkiem rejonów wysokich gór. Procentowo więcej krótszych fal promieniowania dociera do powierzchni ziemi w rejonach okołobiegunowych, gdzie warstwa ozonowa jest cieńsza. Ozon, tlen trójatomowy, powstaje z atmosferycznego tlenu dwuatomowego w stratosferze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez słońce. Podczas nocy polarnej w rejonach podbiegunowych proces ten słabnie. Freony emitowane do atmosfery z aerozoli, klimatyzatorów i urządzeń chłodniczych rozpadają się w warstwie ozonowej, również pod wpływem promieni słonecznych, na węgiel, fluor i chlor. Ten ostatni jest katalizatorem rozpadu ozonu. Wymienione czynniki prowadzą do zmniejszenia grubości warstwy ozonowej, zwłaszcza w rejonach biegunów ziemi, co określa się mianem dziury ozonowej. 31 Działanie biologiczne ultrafioletu Promieniowanie UVC O działaniu biologicznym mówimy głównie w odniesieniu do sztucznych źródeł promieniowania: starego typu szerokopasmowych lamp kwarcowych i lamp bakteriobójczych, które emitują wąskie pasmo o długości fali 254 nm. Działa ono toksycznie a komórki,
4 Monika Bowszyc-Dmochowska głównie na ich DNA. Promieniowanie UVC jest szkodliwe dla spojówek i wywołuje reakcję rumieniową, ujawniającą się po 6 godzinach od ekspozycji (Lehman, 2010; Wolska, 2006). 32 Promieniowanie UVB Źródłem UVB jest zarówno słońce, jak i sztuczne źródła promieniowania. Mimo że stanowi ono niewielką część promieniowania słonecznego, to właśnie ono odpowiada za najistotniejsze efekty biologiczne: oparzenie słoneczne, opaleniznę (czyli pigmentację), syntezę witaminy D, immunosupresję i kancerogenezę. Teren działania UVB stanowi przede wszystkim naskórek. Promienie są pochłaniane przez warstwę rogową, głównie przez kwas urokainowy, pochodną histydyny, która pod wpływem UV ulega izomeryzacji z formy trans do cis, a ta z kolei posiada właściwości immunosupresyjne, m.in. w odniesieniu do nadwrażliwości komórkowej oraz komórek Langerhansa, inaczej komórek prezentujących antygen, obecnych w naskórku i bardzo aktywnych w przewlekłych chorobach zapalnych skóry, takich jak wyprysk czy atopowe zapalenie skóry (Obtułowicz i Antoszczyk, 2010). UVB jest pochłaniany przez kwasy nukleinowe, głównie przez DNA keratynocytów, co powoduje powstawanie dimerów cyklobutanu pirymidyny i inne mutacje, zapoczątkowujące proces naskórkowej kancerogenezy. Komórki posiadają na szczęście mechanizmy naprawcze enzymy endonukleazy, które sprawnie wycinają uszkodzone fragmenty DNA, a następnie, kilka godzin po ekspozycji na UV, wklejają prawidłowe. Mechanizm ten nazywa się ciemną naprawą (ang. dark repair), gdyż odbywa się bez udziału światła. W rzadkiej, na szczęście, dziedzicznej chorobie, zwanej skóra pergaminowa barwnikowa (Xeroderma pigmentosum), w której występują defekty wspomnianej naprawy, dochodzi do masywnego rozwoju nowotworów skóry już w okresie dzieciństwa, poprzedzonych innymi objawami fotostarzenia skóry (zob. dalej) (Erenburg, 2010). Inny mechanizm naprawczy, zwany fotoreaktywacją, polega na aktywacji, pod wpływem światła widzialnego, enzymu powodującego rozbicie pierścienia cyklobutanowego oraz odtworzeniu prawidłowej pary zasad. Mechanizm ten, zbadany u zwierząt, nie został jednak jak dotąd potwierdzony u ludzi. Fotoliazy, enzymy pochodzenia roślinnego, mają zdolność reaktywacji uszkodzonych kwasów nukleinowych i mogą być wykorzystywane w zapobieganiu skutkom przewlekłej ekspozycji na słońce, zwłaszcza we wspomnianej wyżej genodermatozie (Erenburg, 2010; Lehman, 2010; Schauber i Gallo, 2008). Możliwa jest także naprawa poreplikacyjna uszkodzonego fragmentu DNA. Gdy zawiodą mechanizmy naprawy uszkodzonych kwasów nukleinowych, komórka umiera, czyli ulega apoptozie. Odpowiada za to, indukowana przez UV, fosfoproteina p53, zwana strażnikiem genomu, oraz białka p21 i Bax. Pomieniowanie UV może jednak uszkodzić gen TP53, który odpowiada za syntezę p53, i wówczas mechanizm apoptozy zawodzi (Schulman i Fisher, 2009).
5 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe Uszkodzenie DNA w naskórku powoduje cykl przemian prowadzących do syntezy melaniny. Najpierw dochodzi do rozszczepienia proopiomelanokortyny, której jednym z pochodnych jest hormon melanotropowy, pobudzający, poprzez receptor MC1R, melanocyty obecne w warstwie podstawnej naskórka do produkcji melaniny istotnego fotochromu i czynnika chroniącego DNA keratynocytów przed fotouszkodzeniem. Melanina w postaci melanosomów jest przekazywana do keratynocytów dolnych warstw naskórka, gdzie gromadzi się w postaci ochronnego parasola nad jądrem komórkowym. Można stąd wnioskować, że opalenizna nie powstaje bez wcześniejszego uszkodzenia DNA (Schulman i Fisher, 2009). UVB ma, jak wspomniano wyżej, działanie immunosupresyjne zarówno miejscowe, jak i ogólnoustrojowe m.in. przez zmniejszenie aktywności komórek Langerhansa, a także wzrost ekspresji interleukiny (IL-10) oraz czynnika martwicy nowotworów (TNF) alfa. Promieniowanie to, poprzez wywołanie tolerancji immunologicznej, może promować rozwój nowotworów (Lehman, 2010; Wolska, 2006), jednak jego immunosupresyjne działanie jest wykorzystywane w leczeniu wielu chorób skóry, m.in. łuszczycy, atopowego zapalenia skóry czy chłoniaków skóry. UVB odpowiada za fotoizomeryzację witaminy D 3 w komórkach naskórka. Proces ten jest najskuteczniejszy przy długości fali nm, jednak zachodzi również przy udziale dłuższych fal UVB. Z 7-dehydrocholesterolu powstaje kalciol, ten następnie ulega podwójnej hydroksylacji do kalcydiolu (25-hydroksywitamina D 3 ), a potem do kalcytriolu (1,25-hydroksywitamina D 3 ). Dzieje się tak dzięki obecności w keratynocytach dwóch hydrolaz witaminy D 3, CYP 27A1 oraz CYP27B1. Witamina D syntetyzowana w naskórku nie tylko odpowiada za gospodarkę wapniową organizmu i zapobiega krzywicy, lecz także reguluje miejscową odpowiedź immunologiczną. W odniesieniu do nabytej odpowiedzi immunologicznej ma działanie hamujące, zaś do wrodzonej pobudzające. Naskórek, a także inne komórki skóry, produkują białka o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybicznych (ang. antimicrobial peptides, AMP). Najważniejsze z nich to katelicydyny i beta-defenzyny oraz kilkanaście innych substancji o podobnym działaniu. Właśnie witamina D, produkowana przy udziale UVB, indukuje produkcję katelicydyn, tak więc działanie UVB raczej należy określać jako immunomodulujące (Schauber i Gallo, 2008). 33 Promieniowanie UVA Długie promienie ultrafioletowe w 50% docierają do warstwy siateczkowatej skóry właściwej i tam też działają na fibroblasty, komórki nacieków zapalnych, śródbłonki naczyń i macierz międzykomórkową. Nie są bezpośrednio absorbowane przez DNA komórek naskórka, jednak mogą go uszkadzać poprzez aktywne cząstki tlenu (ang. reactive oxygen species, ROS) (Wolska, 2006). Jest to tzw. oksydacyjne uszkodzenie DNA, prowadzące do rozwoju nowotworów. Promienie te odpowiadają za pigmentację skóry w mechanizmie
6 Monika Bowszyc-Dmochowska tzw. natychmiastowej oksydacji melaniny, stymulacji transferu melaniny i pobudzenia melanogenezy. W dawkach stukrotnie większych od dawek UVB wywołują rumień (zob. niżej), jednak zawarta w spektrum promieniowania słonecznego dawka UVB powoduje oparzenie słoneczne zanim wywoła je UVA, co ogranicza szkodliwe działanie UVA w naturalnych warunkach. Sztuczne źródła ultrafioletu A oraz skuteczne filtry UVB ujawniły, że promienie te również nie są bezpieczne. UVA jest natomiast odpowiedzialne za większość reakcji fototoksycznych i fotoalergicznych (Lehman, 2010). Ostre odczyny posłoneczne 34 Rumień, oparzenie słoneczne Rumień jest wyrazem reakcji zapalnej na uszkadzające DNA, RNA, białka i błony komórkowe keratynocytów, tkanki łącznej oraz naczyń krwionośnych działanie promieni (Marks, 1992). Podstawą rumienia jest poszerzenie naczyń krwionośnych, spowodowane uwalnianiem się w skórze mediatorów zapalenia, takich jak prostaglandyny oraz cytokiny. Działanie rumieniotwórcze promieniowania zależy od długości fali, czasu ekspozycji i czynników dodatkowych, np. temperatury otoczenia (im wyższa, tym łatwiej o oparzenie słoneczne). Im są krótsze fale, tym działanie rumieniotwórcze jest silniejsze. Właściwość tę określa minimalna dawka rumieniowa (ang. minimal erythema dose, MED). Dla promieniowania UVC (250 nm) wynosi ona 0,02 J/cm 2, dla UVB ( nm) 0,07 0,17 J/cm 2, dla UVA (360 nm) J/cm 2. Wartości MED zależą także od karnacji, czyli fototypu skóry, wieku osoby naświetlanej, okolicy ciała oraz endo- i egzogennych substancji fototoksycznych (Bowszyc-Dmochowska, 2006). W zależności od reakcji rumieniowej i pigmentacji po 30 minutowej ekspozycji na słońce Fitzpatrick wyróżnił 6 fototypów skóry. Pierwszy odpowiada najjaśniejszej karnacji, ze skłonnością do reakcji rumieniowej, zaś szósty odpowiada najciemniejszej karnacji spotykanej w Afryce lub Indiach (Bowszyc-Dmochowska, 2006). W okolicach ciała nieeksponowanych uprzednio na słońce łatwiej jest wywołać oparzenie słoneczne. U dzieci dawki MED są niższe niż u dorosłych. O oparzenie słoneczne łatwiej jest, gdy mamy do czynienia z substancjami fototoksycznymi np. niektórymi lekami, wyciągami ziołowymi, składnikami kosmetyków itp. W naturalnych warunkach za rumień odpowiada pasmo UVB widma promieniowania słonecznego, a MED otrzymuje się średnio po około 20 minutowej ekspozycji na letnie, południowe słońce. Przy wyższych dawkach rozwija się reakcja rumieniowo- -obrzękowa, odpowiadająca oparzeniu I stopnia, lub rumieniowo-obrzękowo-pęcherzowa, odpowiadająca oparzeniu II stopnia. Do oparzenia dochodzi zwykle przy wielokrotnym przekroczeniu MED. (Lehman, 2010). Rumień pojawia się po 4 6 godzinach od naświetlania, a jego szczyt występuje między 12. a 24. godziną. Rumieniowi towarzyszy
7 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe obrzęk, pieczenie, ogólne złe samopoczucie, czasem gorączka, nudności, bóle głowy. Po 74 godzinach rumień zaczyna samoistnie ustępować, prowadząc do ściemnienia i złuszczania naskórka. W badaniu histologicznym obserwuje się w naskórku tzw. sunburn cells, kwasochłonne komórki dyskeratotyczne, a nawet martwicę naskórka oraz obrzęk i nacieki zapalne wokół poszerzonych naczyń skóry właściwej. Leczenie zewnętrzne opiera się na kremach chłodzących z dodatkiem D-panthenolu oraz kremach z dodatkiem glikokortykosteroidów, a leczenie ogólne na niesterydowych lekach przeciwzapalnych, ewentualnie glikokortykosteroidach (Lehman, 2010). Pigmentacja, opalenizna Naturalnym skutkiem ekspozycji na słońce jest pigmentacja, zależna od produkowanej w melanocytach warstwy podstawnej melaniny. Mamy do czynienia z dwoma rodzajami pigmentacji: natychmiastową i późną. Pigmentacja natychmiastowa zachodzi pod wpływem UVA krótko po ekspozycji. Prekursory melaniny zdeponowane w komórkach naskórka ulegają utlenieniu do brązowej melaniny, a melanosomy w wypustkach melanocytów są szybko przemieszczane do keratynocytów. Dawka UVA potrzebna do wywołania tego zjawiska to 1 5 J/cm 2 (Erenburg, 2010; Schulman i Fisher, 2009). Pigmentacja późna zachodzi pod wpływem UVA i UVB. Rozwija się po godzinach od ekspozycji i wiąże się z pobudzeniem melanogenezy w melanocytach warstwy podstawnej naskórka. Utrzymuje się przez kilka tygodni. UVA powoduje gromadzenie się pigmentu w cytoplazmie keratynocytów warstwy podstawnej naskórka. W pigmentacji wywołanej UVB melanina znajduje się w całym naskórku (Lehman, 2010). Melanina pochłania promienie UV oraz neutralizuje wolne rodniki. Pigmentacja stanowi na ogół zjawisko pożądane, o ile jest równomierna. Przewlekła ekspozycja na promienie UV lub działanie endogennych bądź egzogennych substancji fototoksycznych czy pobudzających melanogenezę, np. estrogenów, może spowodować nierównomierną dystrybucję barwnika (Ramrath i Stolz, 2010). Przewlekłe posłoneczne uszkodzenie skóry. Fotostarzenie 35 Przewlekłe eksponowanie skóry na promienie ultrafioletowe powoduje powstanie widocznych zmian skórnych, których charakter i nasilenie zależą od kumulacyjnej dawki promieniowania oraz karnacji (czyli fototypu skóry). Są one wyrazem działania ultrafioletu na naskórek, melanocyty i elementy skóry właściwej. Przewlekłe lub wielokrotne wystawianie skóry na działanie promieni słonecznych powoduje utrwalone ściemnienie skóry. Skóra w miejscach nieeksponowanych na słońce, np. na wewnętrznych powierzchniach przedramion, pozostaje jaśniejsza niż skóra w miej-
8 Monika Bowszyc-Dmochowska scach narażonych na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, np. na zewnętrznych powierzchniach przedramion, nawet w miesiącach zimowych. Cechą fotostarzenia jest nierównomierne pobudzenie melanocytów. Skóra staje się piegowata, pojawiają się plamy soczewicowate. Najczęściej obserwuje się je na ramionach i grzbietach rąk (Fot. 1. A. i B.). Są to płaskie brązowe zmiany o średnicy 2 5 mm, ciemniejące po ekspozycji na słońce. Nie są one traktowane jak stany przednowotworowe z wyjątkiem plam soczewicowatych złośliwych dużych, nieregularnie pigmentowanych przebarwień, występujących na twarzy u osób starszych (Fot. 1. C.), które prowadzą do rozwoju specjalnej odmiany nowotworu: czerniaka powierzchownie szerzącego się (ang. superficial spreading melanoma, SSM). 36 Fot. 1. Objawy fotostarzenia w miejscach przewlekle eksponowanych na słońce: A. Przebarwienia posłoneczne na ramionach typu plam soczewicowatych, B. Plamy soczewicowate na grzbietach rąk, C. Plama soczewicowata złośliwa na twarzy, D. Erytromelanoza międzymieszkowa na szyi Nierówna aktywność melanocytów objawia się czasami odbarwieniami w postaci kroplistej hypomelanozy lub rzekomych blizn gwiaździstych, występujących najczęściej na przedramionach lub podudziach. Tego typu zmiany powstają oczywiście również na
9 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe skutek przewlekłego, wielokrotnego korzystania ze sztucznych źródeł ultrafioletu zarówno w celach kosmetycznych, jak i leczniczych. Te ostatnie określa się mianem PUVA lentigo. Promienie ultrafioletowe sprzyjają też ciemnieniu innych znamion barwnikowych oraz metaplazji nowotworowej melanocytów, prowadząc do rozwoju bardzo złośliwego nowotworu czerniaka (melanoma malignum) (Lehman, 2010; Marks, 1992). Fot. 2. Elastoza obraz mikroskopowy: A. Szare skłębione masy elastylowe w skórze właściwej skóra twarzy przewlekle eksponowana na słońce, B. Cienkie pofragmentowane włókna elastyczne oraz zanikowy naskórek skóra grzbietowej części przedramienia Przewlekłe działanie promieni ultrafioletowych wywołuje zmiany w naskórku. Pierwszą z nich jest zaburzenie keratynizacji. Pogrubienie warstwy rogowej stanowi jeden z objawów fotoadaptacji skóry maksymalne nasilenie tego procesu obserwuje się po 2 3 tygodniach. W przewlekłym uszkodzeniu słonecznym mamy do czynienia z ogniskami hyperkeratozy, widocznymi w zmianach typu rogowacenia słonecznego, które są częste u starszych osób, w miejscach eksponowanych na słońce (Fot. 3. A., B., C. i D.). Spektakularnym przykładem takiej hiperkeratozy są rogi skórne. Nieprawidłowe rogowacenie to cecha rzadszych zmian, zwanych posłonecznym powierzchownym rozsianym rogowaceniem kanalikowym (ang. disseminated superficial actinic porokeratosis, DSAP). Przewlekła ekspozycja na słońce prowadzi również do zmian grubości naskórka. W okolicy karku mamy do czynienia z pogrubieniem naskórka i skóry, co objawia się tzw. skórą rombowatą, natomiast w okolicach grzbietów rąk i zewnętrznej powierzchni przedramion naskórek staje się cienki, zanikowy (Fot. 2. B.). W rogowaceniu słonecznym prowokowanym ultrafioletem stanie przednowotworowym w mniej zaawansowanej, zanikowej formie naskórek jest cienki, a w bardziej zaawansowanej formie mamy do czynienia z jego pogrubieniem (Fot. 3. D.). Z proliferacją, czyli pogrubieniem naskórka, mamy oczywiście do czynienia w przypadku raka in situ: choroby Bowena (Fot. 5. A.) oraz w rakach inwazyjnych: kolczystokomórkowym (Fot. 5. B.) i podstawnokomórkowym (Fot. 4. A., B., C. i D.). Te ostatnie zmiany są efektem mutagennego i kancerogennego działania ultrafioletu. 37
10 Monika Bowszyc-Dmochowska Fot. 3. Rogowacenie słoneczne stan przednowotworowy związany z przewlekłą ekspozycją na słońce: A. Ognisko rogowacenia słonecznego na czole, B. Ogniska rogowacenia słonecznego w okolicy skroniowej, C. Ogniska rogowacenia słonecznego na małżowinie usznej, D. Obraz mikroskopowy rogowacenia słonecznego proliferacyjnego gruba warstwa rogowa, pogrubiały naskórek z bezładnym układem i atypią komórek, elastora w skórze właściwej 38 Promienie ultrafioletowe, głównie te penetrujące głębiej (UVA, ale także UVB) przez uwalniane z naskórka cytokiny wywołują zmiany w tkance łącznej skóry właściwej. W skórze eksponowanej na słońce występuje zjawisko elastozy. Są to masy elastyny przypominające skłębiony makaron. Widać je głównie w badaniu histologicznym skóry, w postaci zasadochłonnych (niebieskawych) zbitych mas w górnych warstwach skóry właściwej (Fot. 2. A.). Widocznym gołym okiem wykładnikiem elastozy jest pogrubiała, nieelastyczna, żółtawa skóra o głębokich zmarszczkach. Tego typu zmiany widoczne są najczęściej na twarzy i na karku. W skórze przedramion elastoza jest mniej nasilona w górnych warstwach tej skóry widać jedynie cienkie, pofragmentowane włókna elastyczne (Fot. 2. B.), co sprawia, że pozostaje wiotka, ale nie pogrubiała. Promienie UV wpływają hamująco na produkcję kolagenu, a pobudzająco na wytwarzanie metaloproteinaz, enzymów rozkładających kolagen, co powoduje ścieńczenie skóry właściwej, jej wysuszenie i utratę jędrności, gdyż mniejsza ilość hydrofilnego kolagenu zatrzymuje w skórze mniej wody. Osłabienie tkanki łącznej oraz działanie prozapalnych cytokin powoduje utrwalone rozszerzenie powierzchownych naczyń skóry,
11 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe widoczne u osób o jasnej karnacji na twarzy, w postaci teleangiektazji, oraz na szyi i karku, pod postacią erytromelanozy międzymieszkowej (Fot. 1. D.), a także plamicy starczej w obrębie przedramion i grzbietów rąk, spowodowanej kruchością naczyń. U osób z tendencją do teleangiektazji słońce nasila objawy trądziku różowatego, którego jedną z przyczyn są katelicydyny uwalniane w naskórku pod wpływem ultrafioletu (Schauber i Gallo, 2008). Osłabienie struktury podporowej skóry powoduje poszerzenie mieszków włosowych i gromadzenie w nich olbrzymich zaskórników. Są to objawy choroby Favre a-racouchota. Zmiany tego typu widoczne są najczęściej w okolicach jarzmowych (Lehman, 2010; Marks 1992). Fot. 4. Rak podstawnokomórkowy: A. Odmiana guzkowo-wrzodziejąca ognisko na czole, B. Odmiana bliznowaciejąca ognisko na czole, C. Odmiana powierzchowna ognisko na plecach, D. Obraz mikroskopowy lite masy guza naciekające skórę właściwą Profilaktyka odczynów posłonecznych. Fotoprotekcja Zjawiska opisane powyżej znane były od wieków. Ludzie, chcąc ich uniknąć, stosowali różne dostępne im w danym okresie historycznym formy fotoprotekcji, jak choćby parasolki, rękawiczki, odzież czy unikanie ekspozycji na pełne słońce. Od wieku XX używa 39
12 Monika Bowszyc-Dmochowska się do tego celu kremów, mleczek i innych preparatów z filtrami UV. Ogólnie substancje zawarte w tych preparatach można podzielić na filtry fizyczne i chemiczne oraz na chroniące przed UVB lub przed UVB i UVA. Z uwagi na zawartość filtrów UV w preparacie i wynikające stąd właściwości ochronne opisuje się je numerycznie za pomocą Sun Protection Factor, SPF. Obecnie najwyższy SPF, jaki znajdziemy w sprzedaży, to 50+. Fot. 5. Rak kolczystokomórkowy: A. Rak kolczystokomórkowy in situ, zwany też chorobą Bowena ognisko na przedramieniu, B. Rak kolczystokomórkowy wargi 40 Kosmetyk z takim faktorem powinien zapewnić człowiekowi całkowitą ochronę. Tak jednak nie jest. Po pierwsze, ilość preparatu nakładanego na skórę jest dwu-, a nawet czterokrotnie mniejsza niż aplikowana przy ustalaniu SPF. Po drugie, jak wykazują badania, osoby stosujące filtry UV przebywają na słońcu wielokrotnie dłużej, niż miałoby to miejsce bez zastosowania filtra. Paradoksem jest, że w grupie urlopowiczów wylegujących się całymi dniami na plaży, nastawionych na opalenie, mimo stosowania preparatów z filtrami dochodzi do oparzeń słonecznych, występowania posłonecznych zmian barwnikowych i zwiększonego ryzyka zachorowania na czerniaka i nowotwory niemelanocytarne skóry. Kosmetyki z filtrami spełniają natomiast swą rolę u osób, które z racji wykonywanego zawodu czy uprawianego sportu dłużej przebywają na słońcu dzięki nim unikają poparzeń słonecznych (Autier, 2009). Obiecujące rezultaty przynoszą badania z zastosowaniem fotoliaz w postaci preparatów zewnętrznych u ludzi podatnych na słoneczne uszkodzenie skóry, np. u osób z defektami genetycznymi dotyczącymi endonukleaz lub osób posiadających jasną karnację, rude włosy i piegi. Używki a działanie ultrafioletu Zarówno papierosy, jak i alkohol nasilają proces fotostarzenia. Zawarte w dymie tytoniowym substancje smołowcowe należą do związków fototoksycznych, a więc w połączeniu
13 Działanie promieniowania ultrafioletowego na skórę. Ostre i przewlekłe z ekspozycją na słońce stanowią czynnik kancerogenny. Szczególnie narażoną na tego typu kancerogenezę okolicą jest warga dolna. Jeden z metabolitów alkoholu etylowego acetaldehyd (AcH), powstający w organizmie zaraz po spożyciu etanolu jest związkiem o silnym działaniu fotouwrażliwiającym. W wyniku ekspozycji na działanie promieni UV generuje reaktywne formy tlenu (ROS), a te z kolei powodują oksydacyjne uszkodzenie DNA, prowadzące do kancerogenezy (Ramrath i Stolz, 2010). Literatura Autier, P. (2009). Sunscreen abuse for intentional sun exposure. British Journal of Dermatology, 161(suppl.3), Bowszyc-Dmochowska, M. (2006). Fototerapia w Dermatologii. Przewodnik Lekarza, 89(7), Diffey, B. (2009). Sunscreens as a preventative measure in melanoma: an evidence-based approach or the precautionary principle? British Journal of Dermatology, 161(suppl.3), Erenburg, M. (2010). Genodermatozy II. W: W. H. C. Burgdorf, G. Plewig, H. H. Wolff i M. Landthaler, Dermatologia Braun-Falco (s ). Lublin: Czelej. Lehman, P. (2010). Fotodermatozy. W: W. H. C. Burgdorf, G. Plewig, H. H. Wolff i M. Landthaler, Dermatologia Braun-Falco (s ). Lublin: Czelej. Marks, R. (1992). Sun-damaged Skin. London: Martin Dunitz Ltd. Obtułowicz, A., i Antoszczyk, G. (2010). Teoretyczne podstawy zastosowania promieniowania wąskopasmowego UVB 311 nm w dermatologii. Postępy Dermatologii i Alergologii, 27(5), Ramrath, K., i Stolz, W.: Zaburzenia barwnikowe spowodowane nieprawidłową melanogenezą. W: W. H. C. Burgdorf, G. Plewig, H. H. Wolff i M. Landthaler, Dermatologia Braun-Falco (s ). Lublin: Czelej. Saldi, R., Nektalowa, T., i Fox, J. L. (2010). Induction of skin carcinogenicity by alcohol and ultraviolet light. Clinical and Experimental Dermatology, 35, Schauber, J., i Gallo, R. L. (2008). The vitamin D pathway: a new target for control of the skin s immune response? Experimental Dermatology, 17, Schulman, J. M., i Fisher, D. E. (2009). Indoor ultraviolet tanning and skin cancer: health risks and opportunities. Current Opinion in Oncology, 21, Wolska, H. (2006). Fototerapia (UV) w Dermatologii. Lublin: Czelej. 41
Przeciwdziałanie fotostarzeniu ( anti photoaging ) Aleksandra Karaś
Przeciwdziałanie fotostarzeniu ( anti photoaging ) Aleksandra Karaś Co to jest fotostarzenie? przedwczesne starzenie się skóry spowodowane wieloma procesami zachodzącymi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.
Przebarwienia skóry problem medyczny czy kosmetyczny?
Przebarwienia Przebarwienia skóry problem medyczny czy kosmetyczny? Przebarwienia skóry mogą stanowić istotny defekt kosmetyczny. Pod względem obrazu histologicznego przebarwienia można podzielić na :
Narażenie zawodowe na naturalne promieniowanie nadfioletowe
Narażenie zawodowe na naturalne promieniowanie nadfioletowe Naturalne promieniowanie UV stanowi zagrożenie dla dużej grupy pracowników wykonujących prace na wolnym powietrzu. Jest ono przyczyną występowania
INFORMACJA nt SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV)
INFORMACJA nt SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV) Zgodnie z dotychczasowym stanem wiedzy, niewielkie ilości promieniowania UV są korzystne dla zdrowia i
złuszczającym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. W naturze kwas ten występuje
Nowy zabieg na bazie kwasu mlekowego i Vit C Co to jest kwas mlekowy? Kwas mlekowy należy do grupy kwasów alfa-hydroksylowych (AHA), o działaniu złuszczającym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. W naturze
Słońce nie! IPL tak!
Słońce nie! IPL tak! Skóra człowieka stanowi jego największy organ. Ze względu na swoją lokalizację, jest ona narażona na działanie licznych, szkodliwych czynników zewnętrznych, spośród których promieniowanie
LAMPA URZĄDZENIE PDT PULSLIGHT 4 KOLORY
LAMPA URZĄDZENIE PDT PULSLIGHT 4 KOLORY 9900 PLN BRUTTO Lampa PDT PULSLIGHT 4 Kolory Czym jest terapia fotodynamiczna Terapia fotodynamiczna lepiej znana jest jako światło magiczne. To nowa technika stosowana
ANTHELIA prezentacja. Manufacturing EUROFEEDBACK - Paris
ANTHELIA prezentacja Manufacturing EUROFEEDBACK - Paris 2 Anatomia - skóra 3 Budowa fazy wzrostu włosa Anagen Catagen Telogen 4 naskórek 5 Emisja spektrum światła lampą ksenonową bez filtrów 6 Emisja spektrum
Światłolecznictwo. Światłolecznictwo
Światłolecznictwo Światłolecznictwo Dział fizykoterapii, w którym wykorzystuje się promieniowanie podczerwone, widzialne i nadfioletowe, nie ma zgody na kopiowanie 1 Rodzaje promieniowania 1. Podczerwone
Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona
Leszek Kołodziejski Czerniaki i znamiona Czerniak jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z melanocytów Lokalizacja: - skóra 98% - oko, śluzówka przewodu pokarmowego, śluzówka układu oddechowego, śluzówka
90% 80% zmarszczek powstaje w wyniku promieniowania słonecznego UVA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA TWARZY JAK 90% FAKTY I LICZBY
FAKTY I LICZBY OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA TWARZY Nawet 90% nowotworów skóry spowodowanych jest ekspozycją na promieniowanie słoneczne Pamiętaj, aby codziennie chronić swoją twarz
PROFILAKTYKA CZERNIAKA
PROFILAKTYKA CZERNIAKA Komisja Europejska ostrzegła obywateli UE przed ryzykiem, jakie wiąże się z opalaniem w solarium, i zaapelowała do producentów tego rodzaju urządzeń o większą troskę o użytkowników.
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV)
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV) W związku z nadmiernym korzystaniem z solariów przez młodzież przed ukończeniem 18 roku życia istnieje
ZASTOSOWANIE MD-TISSUE W TERAPII ANTI-AGING
Starzenie się skóry jest rezultatem wpływu wielu czynników biologicznych, biochemicznych i genetycznych na indywidualne jednostki. Jednocześnie wpływ czynników zewnętrznych chemicznych i fizycznych determinują
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Koniec z przebarwieniami i piegami
INFORMACJA PRASOWA Warszawa, 24.09.2009 r. Koniec z przebarwieniami i piegami Koniec lata to czas, kiedy wiele osób rozpoczyna proces pozbycia się przebarwień będących efektem zbyt intensywnego korzystania
Czerniak nowotwór skóry
Czerniak nowotwór skóry Co to jest czerniak? Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje
Depilacja laserowa laserowe usuwanie owłosienia
Depilacja laserowa laserowe usuwanie owłosienia USTUPSKA-KUBECZEK Katarzyna Mechanizm działania światła lasera na mieszek włosowy i włos Laser stosowany do zabiegów depilacji działa powierzchownie, nie
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV)
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV) W związku z nadmiernym korzystaniem z solariów przez młodzież przed ukończeniem 18 roku życia istnieje
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV)
INFORMACJA NT. SKUTKÓW ZDROWOTNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NADMIERNEGO PROMIENIOWANIA ULTRAFIOLETOWEGO (UV) W związku z nadmiernym korzystaniem z solariów przez młodzieŝ przed ukończeniem 18 roku Ŝycia istnieje
JOANNA NARBUTT KLINIKA DERMATOLOGII, DERMATOLOGII DZIECIĘCEJ I ONKOLOGICZNEJ I WENEROLOGII UM W ŁODZI NAJCZĘSTSZE DERMATOZY U DOROSŁYCH
JOANNA NARBUTT KLINIKA DERMATOLOGII, DERMATOLOGII DZIECIĘCEJ I ONKOLOGICZNEJ I WENEROLOGII UM W ŁODZI NAJCZĘSTSZE DERMATOZY U DOROSŁYCH Dermatozy wieku podeszłego są coraz częściej obserwowane w społeczeństwie.
NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.
NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie
Zastosowanie światła IPL w usuwaniu defektów kosmetycznych. Nowak Zuzanna grupa 34Z
Zastosowanie światła IPL w usuwaniu defektów kosmetycznych Nowak Zuzanna grupa 34Z Zastosowanie światła IPL w usuwaniu defektów kosmetycznych IPL znajduje zastosowanie w takich zabiegach jak: - Fotodepilacja
SunFX - opalanie natryskowe - piękna zdrowa opalenizna w 10 minut!!! PROMOCJA. Całe ciało tylko 60zł. Opalanie natryskowe SunFX 1 / 5
PROMOCJA Całe ciało tylko 60zł Opalanie natryskowe SunFX 1 / 5 Sun FX wykorzystując najnowszą technologię gwarantuje piękną, naturalną, zdrową opaleniznę w 5-10 minut bez plam, zacieków i co najwazniejsze
LASER VARILITE 532/940 NM SYSTEM LASEROWY DO USUWANIA ZMIAN NACZYNIOWYCH NA TWARZY I KOŃCZYNACH DOLNYCH, ZMIAN PIGMENTACYJNYCH I SKÓRNYCH
LASER VARILITE 532/940 NM SYSTEM LASEROWY DO USUWANIA ZMIAN NACZYNIOWYCH NA TWARZY I KOŃCZYNACH DOLNYCH, ZMIAN PIGMENTACYJNYCH I SKÓRNYCH System VariLite firmy Iridex (USA) stanowi kompleksowe rozwiązanie
Temat pracy: Algorytm wdrażania inwazyjnych i nieinwazyjnych metod odmładzających skórę twarzy
KRAKOWSKA WYŻSZA SZKOŁA PROMOCJI ZDROWIA z siedzibą w Krakowie Monika Ciesiółkiewicz PRACA DYPLOMOWA Temat pracy: Algorytm wdrażania inwazyjnych i nieinwazyjnych metod odmładzających skórę twarzy PROMOTOR
Ostuda objawy, diagnoza, leczenie
Ostuda objawy, diagnoza, leczenie Dr. n. med. Oliwia Jakubowicz Ostuda to bardzo często występujące zaburzenie pigmentacji, które najczęściej powstaje u osób pomiędzy 20. a 35. rokiem życia. Bardzo rzadko
odporne na temperaturę przyjazne dla skóry ph 5,5 emulgują się z innymi substancjami aktywnymi nie zawierają aromatów, barwników, sztucznych
odporne na temperaturę przyjazne dla skóry ph 5,5 emulgują się z innymi substancjami aktywnymi nie zawierają aromatów, barwników, sztucznych konserwantów chemicznych KOLAGEN NATYWNY PURE bioaktywny odporny
Znamię! Znam je? Konspekt lekcji dla szkół ponadgimnazjalnych. Kampanię wspierają
Znamię! Znam je? Konspekt lekcji dla szkół ponadgimnazjalnych Kampanię wspierają Czerniak co to jest? Czerniak to nowotwór złośliwy skóry. Wywodzi się z melanocytów komórek pigmentowych wytwarzających
Mechanizm działania terapii fotodynamicznej w diagnozowaniu i leczeniu nowotworów. Anna Szczypka Aleksandra Tyrawska
Mechanizm działania terapii fotodynamicznej w diagnozowaniu i leczeniu nowotworów Anna Szczypka Aleksandra Tyrawska Metody fotodynamiczne PDT Technika diagnostyczna i terapeutyczna zaliczana do form fotochemioterapii
Starzenie skóry. Genetyczne. Środowiskowe
ZAFFIRO Starzenie skóry Genetyczne Środowiskowe Zmiany zachodzące w procesie starzenia skóry Pogrubienie naskórka z zanikiem warstwy ziarnistej i kolczystej Zmniejszenie grubości skóry i tkanki podskórnej
Ferulac Peel jest to profesjonalna, nowa generacja nanopilingów chemicznych. opracowanych w nanotechnologii ułatwiającej głębszą penetracje składników
Kwas FERULOWY MAT+wit C PEEL MISION Dla cer: - Szarych,zmęczonych - odwodnionych i błyszczących się - z przebarwieniami Czym jest Kwas Ferulowy? Ferulac Peel jest to profesjonalna, nowa generacja nanopilingów
Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu
Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy
Mimo, że do prawdziwego lata zostało jeszcze kilka miesięcy, W DOUGLAS JUŻ
Mimo, że do prawdziwego lata zostało jeszcze kilka miesięcy, W DOUGLAS JUŻ TERAZ ŚWIECI SŁOŃCE! Do naszej kosmetycznej rodziny dołączyła nowa marka : 6 produktów dopasowanych do indywidualnych potrzeb
RF Radiofrekwencja + laser Biostymulujący w głowicach. Fale Radiowe
RF Radiofrekwencja + laser Biostymulujący w głowicach Fale Radiowe Najskuteczniejsza technologia potwierdzona badaniami naukowymi! Teraz ta technologia może być w Twoim gabinecie! RF emituje falę elektromagnetyczną
EKSPERT OD JAKOŚCI SKÓRY
EKSPERT OD JAKOŚCI SKÓRY ELECTRI PIERWSZA INIEKCJA dla kobiet i mężczyzn gotowych na PIERWSZĄ INIEKCJĘ produktu odmładzającego skórę w ramach jednego zabiegu bez długiego okresu regeneracji ELECTRI to
Dzisiejszy wpis dedykuję wszystkim takim asom eksponowania ciała na słońce.
Lato w pełni, słońce w zenicie i błogi odpoczynek W skrócie: wakacje pełną gębą. Jest to też najlepszy czas, żeby przygotować Wam parę istotnych wskazówek jak zdrowo i bezpiecznie przebywać dłuższy czas
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza
Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
RENEW FORMULA SERIA PRODUKTÓW PRZECIW FOTOSTARZENIU
RENEW FORMULA SERIA PRODUKTÓW PRZECIW FOTOSTARZENIU RENEW FORMULA FOTOSTARZENIE Proces starzenia się skóry to jeden z podstawowych tematów poruszanych przez specjalistów z branży dermatologii. Ale fizjologiczne
Badania aparaturowe skóry. mgr inż. Marta Krześniak Chlasta Kierownik Działu Badań i Rozwoju
Badania aparaturowe skóry mgr inż. Marta Krześniak Chlasta Kierownik Działu Badań i Rozwoju Skóra Skóra człowieka jest jednym z najważniejszych narządów, jakimi dysponuje organizm ludzki. Jej powierzchnia
Medycyna estetyczna i kosmetologia / Kamila Padlewska. Wyd. 1-2 dodr. Warszawa, Spis treści
Medycyna estetyczna i kosmetologia / Kamila Padlewska. Wyd. 1-2 dodr. Warszawa, 2016 Spis treści Rozdział 1. Anatomia i fizjologia skóry. Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na skórę 1 Budowa skóry
Pielęgnacja cery dojrzałej 60+
Przyczyny starzenia się skóry oraz sposób pielęgnacji cery dojrzałej. Pielęgnacja cery dojrzałej 60+ JAK DBAĆ O SKÓRĘ PO SZEŚĆDZIESIĄTCE! Eliza Modzelewska 1 S t r o n a Przyczyny starzenia się sko ry
Siła działania naturalnych substancji budulcowych organizmu składników BioMarine
Siła działania naturalnych substancji budulcowych organizmu składników BioMarine BADANIE IMMUNOLOGICZNE W 2005 roku, z inicjatywy MARINEX International Sp. z o. o. - producenta BioMarine, zespół prof.
C THE SUCCESS ANTI AGING
C THE SUCCESS ANTI AGING C THE SUCCESS ANTI AGING Objawy starzenia się skóry (zmarszczki, wiotkość, plamy, spadek promienności) są wynikami wpływu czynników fizjologicznych, zewnętrznych i wewnętrznych.
Fale radiowe w kosmetyce
Fale radiowe w kosmetyce Działanie kosmetyczne fal radiowych polega na termolizie (diatermii) przy pomocy prądu szybkozmiennego o wysokim napięciu. Zmiana energii powoduje wytwarzanie ciepła, które rozgrzewa
WYBRANE ZABIEGI ZŁUSZCZANIA NASKÓRKA I ZWIAZANE Z NIMI NIEBEZPIECZEŃSTWA
WYBRANE ZABIEGI ZŁUSZCZANIA NASKÓRKA I ZWIAZANE Z NIMI NIEBEZPIECZEŃSTWA KTÓRA PROCEDURA KOSMETYCZNA JEST NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANA WSPÓŁCZEŚNIE? Peeling chemiczny najczęściej stosowana procedura medycznokosmetyczna
FRAXEL TO NAJNOWSZE OSIĄDNIECIE TECHNIKI LASEROWEJ STOSOWANEJ W MEDYCYNIE DO INTENSYWNEJ REGENERACJI NASKÓRKA
Klinika Laseroterapii ; Kraków; ul. Konecznego 2/4u; Tel:12/420 60 70; 502 440 308; 601 440 122 Czynne: poniedziałek, środa, piątek - w godzinach od 15.00 do 19.00 FRAXEL i Efektem działania jest odmłodzenie
lek. Igor Bednarski Dermoklinika Centrum Medyczne, Al. Kościuszki 93, Łódź
Nowoczesna fototerapia łuszczycy niebieskim światłem LED lek. Igor Bednarski Dermoklinika Centrum Medyczne, Al. Kościuszki 93, Łódź Leczenie miejscowe WPROWADZENIE Pacjent z łagodną łuszczycą- co robić?
FraxLX - ablacyjne fotoodmładzanie skóry ze średnio i bardzo
FraxLX - ablacyjne fotoodmładzanie skóry ze średnio i bardzo zaawansowanym procesem jej uszkodzeniem DLACZEGO TAK DOBRZE TO DZIAŁA? System zabiegów oparty na metodzie frakcjonowania skóry jest jednym z
Fotodermatozy, czyli choroby skóry prowokowane przez wiat o
Fotodermatozy, czyli choroby skóry prowokowane przez wiat o Badania przeprowadzone w ubiegłym roku przez nasz zespół (Szewczyk i Śpiewak) wykazały, że choroby skóry prowokowane przez światło (potocznie
deesis.com.pl D3 Witamina słońca Dr. Jacobs D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności, zębów i kości produkt odpowiedni dla wegetarian
Informacje o produkcie D3 Witamina słońca Dr. Jacobs Cena : 39.00 zł Stan magazynowy : bardzo wysoki Średnia ocena : brak recenzji Utworzono 18-09-2016 D3 Witamina słońca suplement diety dla odporności,
SŁONECZNE PROMIENIOWANIE UV A ZDROWIE CZŁOWIEKA
Julita BISZCZUK-JAKUBOWSKA Aleksander CURYŁO SŁONECZNE PROMIENIOWANIE UV A ZDROWIE CZŁOWIEKA STRESZCZENIE Przeprowadzono analizę biologicznie czynnego promieniowania UV (UVBE) dla trzech stacji IMGW: Łeba,
Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.
EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane
PEELING PRZYSZŁOŚCI JUŻ ISTNIEJE
PEELING PRZYSZŁOŚCI JUŻ ISTNIEJE ENERPEEL Wyroby medyczne ENERPEEL opracowane zostały w oddziale TEBITECH firmy GENERAL TOPICS zajmującym się tworzeniem nowoczesnych rozwiązań w dziedzinach dermatologii
BIO REPAIR REGENERACJA
BIO REPAIR REGENERACJA BIO REPAIR REGENERACJA Nasza skóra odgrywa ważną rolę w ochronie naszego ciała od szkodliwych wpływów, takich jak promieniowanie słońca, zanieczyszczenia środowiska, bakterie i inne.
Inteligentna technologia przeciwzmarszczkowa
Inteligentna technologia przeciwzmarszczkowa 2 przeciw oznakom starzenia Inteligentna koncepcja pielęgnacji skóry: możesz pozytywnie wpłynąć na przyszłość skóry. Innowacyjna technologia pielęgnacji skóry
Mikroskopia fluorescencyjna
Mikroskopia fluorescencyjna Mikroskop fluorescencyjny to mikroskop świetlny, wykorzystujący zjawisko fluorescencji większość z nich to mikroskopy tzw. epi-fluorescencyjne zjawisko fotoluminescencji: fluorescencja
Lekcja 81. Temat: Widma fal.
Temat: Widma fal. Lekcja 81 WIDMO FAL ELEKTROMAGNETCZNYCH Fale elektromagnetyczne można podzielić ze względu na częstotliwość lub długość, taki podział nazywa się widmem fal elektromagnetycznych. Obejmuje
PRZECIWWSKAZANIA DO ZABIEGÓW LASEROTERAPII IPL+RF
PRZECIWWSKAZANIA DO ZABIEGÓW LASEROTERAPII IPL+RF Ciąża Okres menstruacji Karmienie piersią Choroby nowotworowe (w tym przebyte) Opalanie się przed zabiegiem (ok. 1 tygodnia przed i po) Przyjmowanie leków
Polega na kontrolowanym uszkodzeniu skóry powodującym złuszczenie części naskórka i/lub skóry właściwej.
Peeling (z ang. peel - złuszczać) polega na złuszczeniu powierzchownych komórek naskórka i skóry właściwej.to jeden z najczęściej przeprowadzanych przez dermatologów zabiegów - skuteczny, bezpieczny i
Ferulac Peel jest to profesjonalna, nowa generacja nanopilingów chemicznych. opracowanych w nanotechnologii ułatwiającej głębszą penetracje składników
Kwas FERULOWY+druga warstwa FERULAC PLUS+retinol (SESDERMA) DLa cer: - z głębokimy przebarwieniami - z bliznami po trądzikowymi - suchych i szorstki - zanieczyszczonych Czym jest Kwas Ferulowy? Ferulac
Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka
Ebisz Hygeia M, Public Brokowska Health M. 2015, Szkodliwe 50(3): 467-473 oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka 467 Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na
Skóra jak alabaster innowacja w rozjaśnianiu skóry
INFORMACJA PRASOWA Warszawa, 22 października 2009 r. Skóra jak alabaster innowacja w rozjaśnianiu skóry Laboratorium Kosmetyczne AVA wprowadziło serię wybielającą do profesjonalnych zabiegów w gabinetach
Specjalna Terapia Szyi i Dekoltu. DTS MG Co., Ltd.
Specjalna Terapia Szyi i Dekoltu DTS MG Co., Ltd. Objawy starzenia się skóry szyi i dekoltu Podwójny podbródek Głębokie zmarszczki Pigmentacja Fotostarzenie Odwodnienie i suchość Powody starzenia się okolic
Europejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
FOTOSTARZENIE JAK WIELE O NIM WIEMY?
FOTOSTARZENIE JAK WIELE O NIM WIEMY? Aleksandra Flis, Katarzyna Pelc, Karolina Zielioska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Streszczenie Praca poświęcona jest zjawisku fotostarzenia i
Czy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Terapia promieniowaniem UV - Fototerapia niedziela, 28 kwietnia :02
Światło słoneczne oraz promienie UV korzystnie wpływają zarówno na zdrowie psychiczne jak i fizyczne. Ostatnio odkryto, iż wiele rodzajów raka narządów wewnętrznych występuje rzadziej, jeśli organizm wystawiany
JAK ROZS DNIE KORZYSTAÆ Z SOLARIUM PORADNIK DLA KONSUMENTÓW
JAK ROZS DNIE KORZYSTAÆ Z SOLARIUM PORADNIK DLA KONSUMENTÓW Warszawa, czerwiec 2013 r. JAK ROZSĄDNIE KORZYSTAĆ Z SOLARIUM PORADNIK DLA KONSUMENTÓW Warszawa, czerwiec 2013 Opracowanie: Departament Nadzoru
LASER KTP. CZAJOWSKA Justyna 32D
LASER KTP CZAJOWSKA Justyna 32D WSTĘP Lasery coraz częściej są stosowne we współczesnej medycynie. Efekt oddziaływania światła laserowego na organizm jest wypadkową właściwości fizycznych światła lasera
OD POSTACI ŁUSZCZYCY I LOKALIZACJI ZMIAN. Łuszczyca zwyczajna
112 LECZENIE W ZALEŻNOŚCI OD POSTACI ŁUSZCZYCY I LOKALIZACJI ZMIAN Łuszczyca zwyczajna Przedstawione poniżej schematy postępowania są zgodne z polskim konsensusem nt. leczenia łuszczycy, ale uwzględniają
KARTA PACJENTA / KLIENTA LASER, IPL ZAMYKANIE NACZYŃ KRWIONOŚNYCH, TRĄDZIK RÓŻOWATY, ACNE
KARTA PACJENTA / KLIENTA LASER, IPL ZAMYKANIE NACZYŃ KRWIONOŚNYCH, TRĄDZIK RÓŻOWATY, ACNE Dane osobowe pacjenta / klienta Imię i Nazwisko... Adres... Miasto... Kod... Telefon... Wiek... Płeć... 1. Wywiad
CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek
CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,
Przedmowa... 5. 1 Skóra 13
Przedmowa... 5 1 Skóra 13 1.1 Znaczenie skóry dla człowieka... 13 1.2 Zadania skóry.... 13 1.3 Budowa skóry.... 15 1.3.1 Naskórek... 16 1.3.2 Skóra właściwa.... 20 1.3.3 Tkanka podskórna... 21 1.4 Gruczoły
Słońce. Jeszcze na początku XX wieku opaleniznę. wróg czy przyjaciel? Dobre czy złe? Kosmetologia
Słońce wróg czy przyjaciel? Bez słońca nie byłoby życia. W nadmiarze promieniowanie słoneczne może jednak oddziaływać na nas bardzo niekorzystnie. Dlatego z kąpieli słonecznych warto korzystać w rozsądny
(54) (13) B1 PL B1 A61K 7/42. (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: PO LSK A (12) OPIS P A T E N T O W Y (19) P L (11)
R Z E C Z P O S P O L IT A PO LSK A (12) OPIS P A T E N T O W Y (19) P L (11) 179079 (13) B1 U rząd Patentow y R zeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 309240 (22) Data zgłoszenia: 22.06.1995
Pielęgnacja blizny. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl
Pielęgnacja blizny Odpowiednia pielęgnacja blizny przekłada się na jej wygląd. W medycynie estetycznej i kosmetologii dysponujemy szeroką gamą preparatów czy peelingów poprawiających ogólną kondycję skóry
PEELS PEELINGI PROFESJONALNE
PEELS PEELINGI PROFESJONALNE PEELS PEELINGI PROFESJONALNE Peeling jest jednym z najpopularniejszych na świecie zabiegów kosmetycznych. Jednocześnie zabieg peelingu to jedna z najbardziej skutecznych terapii
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO CROTAMITON FARMAPOL płyn do stosowania na skórę, 100 mg/g 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 g płynu do stosowania
Widmo promieniowania
Widmo promieniowania Spektroskopia Każde ciało wysyła promieniowanie. Promieniowanie to jest składa się z wiązek o różnych długościach fal. Jeśli wiązka światła pada na pryzmat, ulega ono rozszczepieniu,
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od
Q.Light - profesjonalna fototerapia
Q.Light - profesjonalna fototerapia Urządzenie Q.Light 70 NT IR pozwala na prowadzenie skutecznej terapii w szerokim zakresie stosowania właściwemu dla światła spolaryzowanego. Q.Light 70 NT IR jest bardzo
Czy fototerapia predysponuje do kancerogenezy? Joanna Sieniawska Katedra i Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Czy fototerapia predysponuje do kancerogenezy? Joanna Sieniawska Katedra i Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Ultrafiolet to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali
System mikronakłuwania DTS
System mikronakłuwania DTS DTS rodzaje rolek DTS Seria odmładzająca funkcja wibrowania wymienna głowica DTS głowica wymienne głowice do DTS R standardowe lub wąskie ( pod oczy ) DTS seria medyczna, rolki
Skóra ludzka skóry suchej
Od bardzo wielu lat istnieje już podział typów skóry na: tłustą, suchą, mieszaną oraz na skórę normalną. Klasyfikacja ta obecnie jest podważana, pod uwagę bierze się również płeć, wiek, zabarwienie. W
Materiał. 26 chorych lat Średnia Łuszczyca plackowata rozsiana średnio nasilona. 8 atopowe zapalenie skóry. 8 wyprysk
CEL Obserwacja wpływu maści lub kremu zawierających olej konopny u chorych na łuszczycę i inne przewlekłe dermatozy zapalne (atopowe zapalenie skóry i wyprysk) Materiał 26 chorych 18-38 lat Średnia 27
SOLARIA MODA SZKODZĄCA ZDROWIU I ŻYCIU. Wstęp
SOLARIA MODA SZKODZĄCA ZDROWIU I ŻYCIU. Wstęp Solaria to urządzenia elektryczne, których zasadniczym elementem są lampy wytwarzające promieniowanie ultrafioletowe (UVR) w zakresie fal UVA (320-400 nm)
BEZPIECZE STWO PRACY Z LASERAMI
BEZPIECZE STWO PRACY Z LASERAMI Szkodliwe dzia anie promieniowania laserowego dotyczy oczu oraz skóry cz owieka, przy czym najbardziej zagro one s oczy. Ze wzgl du na kierunkowo wi zki zagro enie promieniowaniem
ZASTOSOWANIE LASERA ALEKSANDRYTOWEGO W KOSMETOLOGII I CHIRURGII ESTETYCZNEJ
ZASTOSOWANIE LASERA ALEKSANDRYTOWEGO W KOSMETOLOGII I CHIRURGII ESTETYCZNEJ Patrycja Wojas gr. 39z CO TO JEST LASER? Laser - Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, wzmacniacz kwantowy
Mam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Effective Skin Care 5D L ARISSE innowacyjne kremy przeciwzmarszczkowe 5D Laboratorium Kosmetycznego AVA
INFORMACJA PRASOWA Warszawa, 18 września 2012 r. Effective Skin Care 5D L ARISSE innowacyjne kremy przeciwzmarszczkowe 5D Laboratorium Kosmetycznego AVA Innowacyjne kremy Effective Skin Care 5D L ARISSE
Składniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Nawilżanie, to absolutna podstawa codziennej pielęgnacji, odpowiednio nawilżona skóra wolniej się starzeje i zachowuje zdrowy, promienny wygląd.
Nawilżanie, to absolutna podstawa codziennej pielęgnacji, odpowiednio nawilżona skóra wolniej się starzeje i zachowuje zdrowy, promienny wygląd. www.lakon-maski.pl Od wielu lat zajmujemy się dystrybucją
Czynniki chemiczne rakotwórcze
Czynniki chemiczne rakotwórcze Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP Czynniki chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim
OPARZENIA TERMICZNE I CHEMICZNE
OPARZENIA TERMICZNE I CHEMICZNE EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA Opracował: mgr Mirosław Chorąży Co to jest oparzenie? Oparzenie - uszkodzenie powierzchni skóry, głębiej położonych tkanek lub nawet narządów
EXFOLDERM KOSMETYKA. NOWA DZIEDZINA, która rozwiązuje konkretne problemy. Profesjonalna linia preparatów kosmetycznych zawierająca kwas glikolowy.
EXFOLDERM KOSMETYKA. NOWA DZIEDZINA, która rozwiązuje konkretne problemy. Profesjonalna linia preparatów kosmetycznych zawierająca kwas glikolowy. LINIA PROFESJONALNYCH PEELINGOW CHEMICZNYCH Glikolowe
Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji.
Uzależnienia Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Termin uzależnienie jest stosowany głównie dla osób, które nadużywają narkotyków, alkoholu i papierosów. Używki Wszystkie używki stanowią
CZY WIESZ, ŻE powłoką ochronną Najcieńsza Najgrubsza 4 kg
Kilka słów o mnie CZY WIESZ, ŻE Skóra jest powłoką ochronną twojego organizmu. Jest największym i najbardziej kompleksowym organem całego ciała. Jej powierzchnia wynosi od 1,5 do 2 metrów kwadratowych.
Terapia skóry trądzikowej. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl
Terapia skóry trądzikowej Skóra trądzikowa wymaga szczególnej pielęgnacji. W zależności od aktualnego stanu skóry, przyjętego leczenia oraz podłoża występowania zmian chorobowych, możliwe jest wsparcie