PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO NA LATA

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO NA LATA KONFERENCJA Z UDZIAŁEM SPOŁECZEŃSTWA 13 CZERWCA 2006

2 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu RPO wynika z art. 40 ustawy Prawo ochrony środowiska: Projekty programów w dziedzinie energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami ( ), turystyki i wykorzystywania terenu ustalające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagają przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Elementem tego postępowania jest przedstawiona Prognoza

3 Przebieg postępowania w sprawie prognozy oddziaływania RPO WP na środowisko (1): 1. Wystąpienie Zarządu Województwa Pomorskiego do Wojewody Pomorskiego i Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości prognozy Uchwała Zarządu Województwa o przyjęciu wstępnego projektu RPO, w której powierzono opracowanie prognozy Wojewódzkiemu Biuru Planowania Przestrzennego w Słupsku Komunikat o wszczęciu postępowania z udziałem społeczeństwa w sprawie OOŚ dla RPO WP, wskazujący miejsce i termin składania wniosków ( ) Dziennik Bałtycki z dn Wnioski do zakresu prognozy OOŚ: PWIS zakres zgodny z ustawą Poś art. 41 ust. 2 i 2a, z uwzględnieniem oddziaływania RPO na środowisko w odniesieniu do zdrowia i życia ludzi Wojewoda Pomorski, organizacje społeczne, inni - nie złożyli uwag do zakresu prognozy OOŚ 5. Raport nr 1 z oceny oddziaływania na środowisko wstępnego projektu RPO WP udostępniono do wglądu na stronie internetowej Samorządu Województwa Pomorskiego w grudniu 2005

4 Przebieg postępowania (2) 6. Konsultacje, warsztaty nad III wersją projektu RPO 7. Uchwała Zarządu Województwa o przyjęciu projektu RPO Prace nad pełną wersją prognozy OOŚ dla projektu RPO Rozpoczęcie konsultacji społecznych projektu RPO wraz z Raportem nr 2 z prognozy, zawierającym informację o jej pełnej zawartości oraz wstępne wnioski o oddziaływaniu RPO na środowisko Uchwała Zarządu Województwa w sprawie przyjęcia Prognozy OOŚ projektu RPO Przekazanie projektu RPO wraz z Prognozą OOŚ do zaopiniowania Wojewodzie Pomorskiemu oraz Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu 12. Komunikat o udostępnieniu do publicznego wglądu projektu RPO wraz prognozą OOŚ wskazujący termin składania uwag i wniosków tj. do strona internetowa Samorządu Województwa Pomorskiego (Dziennik Bałtycki z dn ) 13. Konferencja otwarta dla społeczeństwa

5 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Cel prognozy Identyfikacja skutków środowiskowych powodowanych realizacją postanowień RPO, a więc ustalenie czy przyjęte w RPO priorytety i działania gwarantują bezpieczeństwo środowiska przyrodniczego oraz sprzyjają jego ochronie i zrównoważonemu rozwojowi regionu Obszary oceny Projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Kompletność diagnozy i analizy SWOT w aspekcie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju Zgodność celów z zakresu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju proponowanych w RPO z celami przyjętymi w krajowych i regionalnych dokumentach środowiskowych Ocena trafności działań RPO w stosunku do zidentyfikowanych problemów ekologicznych województwa Identyfikacja i ocena skutków środowiskowych realizacji priorytetów i działań RPO, w tym w odniesieniu do zdrowia ludzi Ocena listy wskaźników do monitorowania realizacji RPO w odniesieniu do zagadnień środowiskowych

6 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Obszary oceny i wnioski (1) Kompletność diagnozy i analizy SWOT Diagnozę i analizę SWOT przedstawioną w RPO WP uznano za wyczerpujące, zalecając drobne korekty i uzupełnienia (problem zagospodarowania osadów ściekowych, kształcenie postaw proekologicznych społeczeństwa) Zaproponowano następujące modyfikacje listy celów szczegółowych Programu: - rozszerzenie zapisu celu nr 1 Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności gospodarki o słowa: sprzyjające oszczędności surowców i energii - rozszerzenie listy o cel nr 5 Trwała poprawa jakości życia społeczeństwa

7 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Obszary oceny i wnioski (2) Ocena zgodności celów (1) Przedmiotem analizy zgodności RPO z celami nadrzędnymi polityk i programów środowiskowych była (wybrana spośród ogólnej liczby 87 celów) grupa 37 celów szczegółowych posiadających charakter lub kontekst środowiskowy, przypisanych do priorytetów i działań Programu Stwierdzono, że RPO nie zawiera celów sprzecznych z celami polityk i programów środowiskowych Realizacja RPO będzie wpływać pozytywnie na osiąganie następujących celów polityk środowiskowych: 1. wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 2. podniesienie skuteczności ochrony przed powodzią i suszą ( ) 3. zaspokojenie uzasadnionych potrzeb wodnych ludności i gospodarki 4. realizacja celów Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych 5. zmniejszanie skutków poważnych awarii

8 Ocena zgodności celów (2) Cele RPO o wyraźnie pozytywnym wpływie na realizację strategicznych celów środowiskowych to: 1. rozwijanie zintegrowanych systemów transportu zbiorowego, 2. ograniczanie uciążliwości transportu drogowego, 3. tworzenie warunków dla podnoszenia jakości usług transportu multimodalnego (zalecane doprecyzowanie), 4. wzmocnienie regionalnego systemu gospodarki odpadami, 5. wzmacnianie kompleksowych systemów gospodarki odpadami i likwidacja zagrożeń wynikających ze składowania odpadów, 6. zmniejszanie udziału paliw stałych w procesie wytwarzania energii cieplnej oraz redukcja emisji zanieczyszczeń do atmosfery, 7. usprawnienie systemu informacji o środowisku i zagrożeniach ekologicznych, 8. odtwarzanie i wzbogacanie różnorodności biologicznej, 9. zmniejszanie dysproporcji rozwojowych między sieciami wodociągowymi a systemami odbioru ścieków, 10. redukcja zanieczyszczeń przedostających się do środowiska wodnego oraz poprawa jakości wód.

9 Ocena zgodności celów (3) Cele RPO mogące powodować konflikty środowiskowe: 1. wzrost potencjału inwestycyjnego 2. wzrost potencjału innowacyjnego 3. poprawa dostępności miast oraz terenów inwestycyjnych i atrakcyjnych turystycznie 4. poprawa jakości sieci drogowej 5. rozwój węzłowej infrastruktury transportu o znaczeniu regionalnym i ponadlokalnym 6. upowszechnienie produkcji i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 7. rozwój publicznej infrastruktury turystycznej i w mniejszym stopniu: 8. poprawa infrastruktury gospodarki wodnej i bezpieczeństwa powodziowego 9. poprawa efektywności wytwarzania i przesyłu energii 10. zwiększenie udziału wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w układzie skojarzonym w systemach scentralizowanych

10 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Obszary oceny i wnioski (3) Analiza trafności działań przyjętych w RPO w stosunku do zidentyfikowanych w Prognozie problemów ekologicznych (1) Pomimo wieloletnich starań problemy ekologiczne regionu wiążą się nadal z: niezadowalającą jakością niektórych elementów środowiska, zwłaszcza wód powierzchniowych i powietrza narastaniem zagrożeń związanych z działalnością człowieka (składowanie odpadów, hałas komunikacyjny, degradacja ekosystemów i krajobrazu) nasileniem zagrożeń naturalnych (powodzie, osuwiska) W Prognozie sformułowano listę 21 różnego rodzaju problemów związanych ze środowiskiem

11 Analiza trafności działań przyjętych w RPO (2) Spośród 21 problemów ekologicznych aż 18 ma szansę na rozwiązanie lub zminimalizowanie w efekcie realizacji RPO (program przewiduje działania i projekty, które w różnym stopniu będą się do tego przyczyniać) Z uwagi na niereprezentatywne projekty, za niewystarczające uznano działania mogące służyć: zapobieganiu pogarszania jakości wód podziemnych na Żuławach i w strefie nadmorskiej, wynikającego z nadmiernego poboru wód edukacji ekologicznej mieszkańców w Prognozie zaproponowano stosowne uzupełnienia zapisów RPO RPO nie przyczyni się do: zmniejszenia zagrożenia powodziowego na Żuławach ograniczenia zagrożeń osuwiskami w obrębie brzegów morskich i krawędzi wysoczyzn podniesienia jakości zasobów leśnych (przebudowa gatunkowa monokultur leśnych) wymienione problemy będą rozwiązywane w ramach krajowych Programów Operacyjnych

12 Obszary oceny i wnioski (4) Ocena znaczących skutków środowiskowych realizacji RPO (1) RPO jest dokumentem planowania strategicznego ustalającym ramy dla przyszłych realizacji przedsięwzięć z zakresu transportu, energetyki, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, turystyki. Będą to nowe inwestycje, lub częściej modernizacje istniejących struktur. RPO nie określa listy konkretnych przedsięwzięć, lecz opisuje je poprzez ustalenie priorytetów, celów, działań i przykładowych typów projektów. Prognozując ich przyszłe oddziaływanie utworzono - w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia w sprawie ( ) - listę potencjalnych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Będą to między innymi: zespoły zabudowy przemysłowej >1 ha, przemysłowe instalacje produkcyjne lotniska, małe porty morskie i śródlądowe, przystanie żeglarskie (nabrzeża >80m) drogi publiczne utwardzone, linie tramwajowe, zespoły parkingów, linie kolejowe instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, stacje przeładunkowe, punkty zbiórki i składowiska odpadów, kompostownie itp. nowe urządzenia przeciwpowodziowe, urządzenia piętrzące wodę na wysokość 1-5m elektrociepłownie MW, instalacje do produkcji paliw z biomasy, elektrownie wiatrowe urządzenia turystyczne typu rynny saneczkowej, kolejki linowej; ujęcia wód leczniczych

13 Ocena znaczących skutków środowiskowych realizacji RPO (2) Skutki środowiskowe wymienionych przedsięwzięć, wybranych działań i priorytetów RPO oceniono w kategoriach powodowanych uciążliwości i oddziaływań tj.: emisja zanieczyszczeń powietrza, hałasu wytwarzanie odpadów, ścieków wykorzystanie surowców nieodnawialnych ubytek gruntów rolnych lub leśnych przekształcenia krajobrazu straty w bioróżnorodności oddziaływanie na obszary szczególnie wrażliwe, w tym na obszary Natura 2000 oraz zabytki Ocenę skutków środowiskowych realizacji projektu RPO wspomagano analizą przestrzenną niektórych typów przedsięwzięć o przesądzonych lub preferowanych lokalizacjach (transport, infrastruktura ochrony środowiska)

14

15

16 Ocena znaczących skutków środowiskowych realizacji RPO (3) Ocena ogólna potencjalnych skutków środowiskowych realizacji Priorytetów projektu RPO WP Priorytet 1: Przedsiębiorczość 30,5 Priorytet 2: Innowacje 30,5 Priorytet 4: Funkcje miejskie i metropolitarne 29,5 Priorytet 5: Priorytet 6: Priorytet 7: Regionalny system transportowy Środowisko i energetyka przyjazna środowisku Atrakcyjność turystyczna 66,0 55,0 14,5 Priorytet 9: Lokalna infrastruktura podstawowa 29,0 Poprawa stanu środowiska uzyskana w wyniku realizacji RPO, zwłaszcza priorytetów 6 i 9, będzie pośrednio pozytywnie oddziaływać na zdrowie ludzi i jakość ich życia. Grupę przedsięwzięć oddziałujących bezpośrednio pozytywnie na organizm ludzki stanowią działania związane z rozwojem infrastruktury ochrony zdrowia, utworzeniem zintegrowanego systemu ratownictwa medycznego (Priorytet 8), lecznictwa uzdrowiskowego.

17 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Ocena znaczących skutków środowiskowych realizacji RPO (4) Rozwiązania alternatywne lub ograniczające, czy też kompensujące negatywne oddziaływania na środowisko, w tym zdrowie ludzi w projekcie RPO (1) Dokument zawiera wiele takich propozycji zapisanych w formie celów, całych działań, odpowiednich typów projektów czy też preferencji ich wyboru. Przykładem są działania: Rozwój i integracja systemów transportu zbiorowego (D4.1) Infrastruktura energetyczna i poszanowanie energii (D6.5) Wspieranie i zachowanie walorów przyrodniczych (D7.4) i inne

18 Rozwiązania alternatywne lub ograniczające, czy też kompensujące negatywne oddziaływania na środowisko, w tym zdrowie ludzi w projekcie RPO (2) Typy projektów: instalacje i urządzenia sprzyjające oszczędności surowców i energii oraz ograniczaniu ilości substancji szkodliwych odprowadzanych do środowiska budowa, przebudowa infrastruktury transportu publicznego, ( ) technicznych urządzeń drogowych jak bariery ochronne, ekrany akustyczne, zieleń izolacyjna budowa lokalnych systemów elektroenergetycznych opartych na źródłach odnawialnych wraz z zakładaniem plantacji roślin energetycznych kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu ochrony, rewaloryzacji i udostępniania obszarów chronionych ( ) kierunkujące odpowiednio ruch turystyczny ochrona i restytucja różnorodności gatunkowej i ekosystemowej, i wiele innych. Preferencje wyboru projektów: przedsięwzięcia przyczyniające się do poprawy bilansu wodnego, wykorzystujące lub zwiększające naturalne zdolności retencyjne zlewni infrastruktura wodno-kanalizacyjna realizowana w obrębie obszarów cennych przyrodniczo i/lub spełniająca kryterium oddziaływania na wody jezior przedsięwzięcia powodujące minimalne straty w środowisku i wiele innych W prognozie OOŚ zalecono kolejne uzupełnienia zapisów łagodzących potencjalne niekorzystne oddziaływania

19

20 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Obszary oceny i wnioski (5) Ocena listy wskaźników do monitorowania realizacji RPO Projekt RPO posługuje się prawie wyłącznie wskaźnikami służącymi do pomiaru zamierzonych efektów. Wiele ubocznych skutków realizacji RPO mogących wystąpić w środowisku, nie znajduje odbicia w zaproponowanym systemie wskaźników. Zdaniem autorów Prognozy OOŚ w procesie monitorowania RPO nie należy ograniczać się do śledzenia wyłącznie materialnych efektów i rezultatów zamierzonych działań. Przynajmniej w polach zarysowanych przez priorytety i cele o charakterze prośrodowiskowym, a także uznanych za szczególnie agresywne dla środowiska przyrodniczego (transport, przedsiębiorczość), powinna mieć miejsce obserwacja skutków środowiskowych. W prognozie zaproponowano uzupełnienie listy mierników, tak by umożliwiały śledzenie zamierzonych i niezamierzonych skutków realizacji RPO w środowisku przyrodniczym.

21 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Pytania do uczestników konsultacji społecznych Czy przedłożony projekt Regionalnego Programu Operacyjnego zawiera wystarczającą listę działań, projektów, preferencji sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi regionu? Czy korekty i uzupełnienia zaproponowane w Prognozie oddziaływania RPO na środowisko można uznać za wystarczające dla ograniczenia znaczących skutków jego realizacji? Które propozycje zawarte w Prognozie OOŚ są niewystarczające dla złagodzenia negatywnych skutków realizacji RPO dla środowiska?

22 WOJEWÓDZKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W SŁUPSKU WBPP Propozycje zmian i uzupełnień prosimy kierować do dnia 26 czerwca 2006 na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Gdańsk, ul. Okopowa 21/27 rpo@woj-pomoskie.pl Dziękuję za uwagę