-- (Ili) GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

Transkrypt

1 -- (Ili) GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY,, ENERGIA ZE ZRODEŁ ODNAWIALNYCH W 2015 R. WARSZAWA INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

2 Opracowanie publikacji: Główny Urząd Statystyczny Departament Produkcji Ministerstwo Energii, Agencja Rynku Energii S.A. Autorzy opracowania: Grażyna Berent-Kowalska Joanna Kacprowska Iwona Moskal Aureliusz Jurgaś współpraca: Grzegorz Kacperczyk oraz: zespół pracowników Wydziału Bilansów Paliw, Surowców i Materiałów Departamentu Produkcji GUS pod kierownictwem Grażyny Berent-Kowalskiej zespół pracowników Agencji Rynku Energii S.A. pod kierownictwem Hanny Mikołajuk Opracowanie komputerowe: Aureliusz Jurgaś Okładka: Druk: Lidia Motrenko-Makuch Zakład Wydawnictw Statystycznych Al. Niepodległości 208, Warszawa ISSN: Publikacja dostępna na Publication available on ZAK AD WYDAWNICTW STATYSTYCZNYCH, WARSZAWA, AL. NIEPODLEG OŒCI 208 Informacje w sprawach sprzeda y publikacji tel.: (22) ,

3 Przedmowa Publikacja Energia ze źródeł odnawialnych w 2015 roku jest kolejną edycją opracowania Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącego odnawialnych nośników energii, w serii Informacje i opracowania statystyczne. Publikacja zawiera krajowe bilanse energii ze źródeł odnawialnych, jak również informacje o produkcji energii elektrycznej i ciepła uzyskiwanych z tych źródeł. Dane w powyższym zakresie ujęto na tle wyników UE i wybranych krajów. W publikacji przedstawiono również wskaźniki o udziale sektorowym i całkowitym energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto, monitorujące wykonanie zobowiązań unijnych. Prace związane z przygotowaniem i opracowaniem publikacji zostały wykonane przez pracowników Agencji Rynku Energii S.A. oraz pracowników Departamentu Produkcji w Głównym Urzędzie Statystycznym. GUS wyraża podziękowanie wszystkim sprawozdawcom biorącym udział w badaniach statystycznych rynku paliwowo-energetycznego, dzięki którym możliwe było przygotowanie tego opracowania. Jednocześnie prosimy o uwagi i sugestie dotyczące treści i formy publikacji, które przyczynią się do doskonalenia następnej edycji. Publikacja Energia ze źródeł odnawialnych oraz inne opracowania z zakresu rynku paliwowo-energetycznego są dostępne w Internecie pod adresem: Wanda Tkaczyk Zastępca Dyrektora Departamentu Produkcji Warszawa, listopad 2016 r.

4 Preface The publication Energy from renewable sources in 2015 is the next edition of study prepared by the Central Statistical Office pertaining to renewable energy sources (RES) within the series Statistical Information and Elaborations. Publication contains national energy balances from renewable sources as well as information about the production of electricity and heat obtained from these sources. The data in this respect are presented with the results of the EU and selected countries. The publication also presents information on the share of energy from renewable sources in gross final energy consumption, which is the indicator aimed to monitor realization of the obligations of the EU. The publication was elaborated by Energy Market Agency staff and by the employees of the Production Department of the Central Statistical Office. With passing this publication to the hands of the readers we would welcome any comments that will help to improve next editions of the publication. "Energy from renewable sources" and other studies in the field of energy statistics can be found on the Internet at: Wanda Tkaczyk Deputy Director of the Production Department Warsaw, November 2016

5 Spis treści 1. Wprowadzenie Energia ze źródeł odnawialnych Charakterystyka odnawialnych źródeł energii (nośników energii) Uwagi metodyczne Zakres tematyczny opracowania Definicje podstawowych pojęć występujących w opracowaniu Stosowane w publikacji nazwy grupowań rodzajów działalności opracowane na podstawie klasyfikacji PKD (NACE Rev 2 ) Pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Produkcja energii elektrycznej i ciepła ze źródeł odnawialnych Moce osiągalne elektrowni wykorzystujących odnawialne źródła energii Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto Załącznik nr 1: Bilans energii ze źródeł odnawialnych według nośników w latach Załącznik nr 2: Produkcja energii elektrycznej i ciepła w jednostkach energetyki zawodowej i przemysłowej w latach Załącznik nr 3: Jednostki miar stosowane w gospodarce paliwami i energią

6 Table of Contents 1. Introduction Energy from renewable sources Characteristics of renewables (energy commodities) Methodological notes Subject scope of the study Definitions Types of activity used in the study according to the Polish Classification of Activities (NACE Rev. 2) Energy from renewables in the EU countries National balances of renewable energy Production of electricity and heat from renewables Achievable capacity of power plants using renewable sources for generation of electricity The share of energy from renewables in gross final energy consumption Annex 1: The balance of renewable energy commodities in the years Annex 2: Production of electricity and heat in the units of main activity producers and autoproducers in the years Annex 3: Units of measure to be applied in energy statistics

7 Spis tabel Tabl. 1. Pozyskanie energii pierwotnej w tym energii ze źródeł odnawialnych w UE-28 oraz w Polsce w latach Tabl. 2. Pozyskanie energii pierwotnej (w tym ze źródeł odnawialnych) w wybranych krajach UE w latach Tabl. 3. Struktura pozyskania energii odnawialnej (wg źródeł) w wybranych krajach UE w latach Tabl. 4. Udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE, w latach Tabl. 5. Struktura produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w wybranych krajach UE, w latach Tabl. 6. Pozyskanie energii pierwotnej ogółem, w tym ze źródeł odnawialnych, w latach Tabl. 7. Udział poszczególnych nośników energii odnawialnej w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w latach Tabl. 8. Bilans bioetanolu i biodiesla w latach Tabl. 9. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w latach Tabl. 10. Produkcja ciepła z odnawialnych nośników energii w latach Tabl. 11. Moce osiągalne elektrowni wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych w latach Tabl. 12. Końcowe zużycie energii brutto ze źródeł odnawialnych w latach Tabl. 13. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w latach

8 Spis rysunków Rys. 1. Krajowe cele ogólne w zakresie zużycia energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r Rys. 2. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w UE-28 oraz w Polsce Rys. 3. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w wybranych krajach UE w latach 2011 i Rys. 4. Pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych wg nośników w UE-28 w 2014 r Rys. 5. Udział energii z biopaliw stałych, wiatru i wody w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w 2014 r., w wybranych krajach UE Rys. 6. Udziału energii elektrycznej wytworzonej z OZE w końcowym zużyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE, w latach 2011 i Rys. 7. Udział energii biopaliw stałych, wody i wiatru w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Unii Europejskiej (UE-28) Rys. 8. Udział energii biopaliw stałych, wody i wiatru w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Polsce Rys. 9. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem Rys. 10. Struktura pozyskania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce wg nośników w 2015 r Rys. 11. Struktura zużycia biopaliw stałych w 2011 roku Rys. 12. Struktura zużycia biopaliw stałych w 2015 roku Rys. 13. Zużycie energii słonecznej w latach Rys. 14. Pozyskanie energii wody i wiatru Rys. 15. Pozyskanie biogazu Rys. 16. Struktura zużycia biogazu w 2015 r Rys. 17. Zużycie biopaliw ciekłych ogółem w latach Rys. 18. Zużycie bioetanolu w latach Rys. 19. Zużycie biodiesla w latach Rys. 20. Zużycie energii geotermalnej w latach Rys. 21. Zużycie biodegradowalnych odpadów komunalnych Rys. 22. Zużycie ciepła otoczenia pozyskanego przez pompy ciepła Rys. 23. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii Rys. 24. Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych, w latach Rys. 25. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2011 r Rys. 26. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2015 r Rys. 27. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji ciepła w 2015 r Rys. 28. Moce osiągalne elektrowni wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych Rys. 29. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w latach Rys. 30. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w ciepłownictwie i chłodnictwie Rys. 31. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w elektroenergetyce Rys. 32. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w transporcie Rys. 33. Schemat struktury końcowego zużycia energii brutto ze źródeł odnawialnych (z danymi za 2015 r.)

9 1. Wprowadzenie 1.1. Energia ze źródeł odnawialnych Rosnące wraz z rozwojem cywilizacyjnym zapotrzebowanie na energię, przy wyczerpywaniu się jej tradycyjnych zasobów głównie paliw kopalnych (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny) oraz towarzyszący ich zużyciu wzrost zanieczyszczenia środowiska naturalnego, powodują zwiększenie zainteresowania wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych. Energia ze źródeł odnawialnych oznacza energię pochodzącą z naturalnych powtarzających się procesów przyrodniczych, pozyskiwaną z odnawialnych niekopalnych źródeł energii (energia wody, wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalna, fal, prądów i pływów morskich oraz energia wytwarzana z biopaliw stałych, biogazu i biopaliw ciekłych, a także energia otoczenia (środowiska naturalnego) wykorzystywana przez pompy ciepła. Odnawialne źródła energii (OZE) stanowią alternatywę dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych). Ich zasoby uzupełniają się w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktować je jako niewyczerpalne. Ponadto pozyskiwanie energii z tych źródeł jest, w porównaniu do źródeł tradycyjnych (kopalnych), bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Wykorzystywanie OZE w znacznym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaływanie energetyki na środowisko naturalne, głównie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji, zwłaszcza gazów cieplarnianych. W warunkach krajowych energia ze źródeł odnawialnych obejmuje energię promieniowania słonecznego, wody, wiatru, zasobów geotermalnych oraz energię wytworzoną z biopaliw stałych, biogazu i biopaliw ciekłych, a także energię otoczenia pozyskiwaną przez pompy ciepła. Zakres wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych w krajach członkowskich Unii Europejskiej regulują odpowiednie dokumenty i akty normatywne UE, ustalające cele ogólne i szczegółowe dotyczące obowiązku osiągania ustalonych wskaźników udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto. Podstawowymi dokumentami i aktami prawnymi UE w tym zakresie są: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz. U. L 304 z , z późn. zm.), 9

10 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. U. L 140 z ), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r. zmieniająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniająca dyrektywę 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. U. L 239 z ) Decyzja Komisji z dnia 1 marca 2013 r. ustanawiająca wytyczne dla państw członkowskich dotyczące obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła w odniesieniu do różnych technologii pomp ciepła na podstawie art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE (Dz.U.L62 z ), Biała Księga Energia dla przyszłości: Odnawialne źródła energii (1997), Zielona Księga Ku europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego (2001). W przyjętej w dniu 23 kwietnia 2009 roku przez Parlament Europejski i Radę dyrektywie 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych ustalono szereg zadań dla państw członkowskich UE, a w szczególności: wspólne ramy dla promowania energii ze źródeł odnawialnych; obowiązkowe krajowe cele ogólne w odniesieniu do całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie; zasady dotyczące: a) statystycznych przekazów określonej ilości energii z OZE między państwami członkowskimi, b) wspólnych projektów między państwami członkowskimi i z państwami trzecimi, c) gwarancji pochodzenia, d) procedur administracyjnych, e) informacji i szkoleń, f) dostępu energii ze źródeł odnawialnych do sieci elektroenergetycznej; kryteria zrównoważonego rozwoju dla biopaliw i biopłynów. 10

11 Ustalone w dyrektywie cele ogólne w zakresie zużycia energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. dla poszczególnych państw członkowskich UE przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Krajowe cele ogólne w zakresie zużycia energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. % ,2 13,0 9,4 16,0 6,1 13,0 17,0 30,0 5,8 18,0 18,0 25,0 3,1 16,0 6,9 18,0 8,7 20,0 10,3 23,0 5,2 17,0 2,9 13,0 34,9 42,0 15,0 23,0 0,9 11,0 4,3 13,0 0,0 10,0 2,4 14,0 23,3 34,0 7,2 15,0 20,5 31,0 17,8 24,0 16,0 25,0 6,7 14,0 28,5 38,0 39,8 49,0 1,3 15,0 Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2005 r. Docelowy udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. W dniu 15 września 2015 r. opublikowana została w Dzienniku Ustaw Unii Europejskiej Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r., wprowadzająca zmiany do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Powyższe zmiany dotyczą algorytmów obliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie w przypadku zastosowania w nim biopaliw spełniających kryteria zrównoważonego rozwoju i energii elektrycznej wyprodukowanej z odnawialnych źródeł energii. W rezultacie wprowadzone zostały zmiany w niektórych artykułach i w załączniku V w/w dyrektywy. Opracowane i opublikowane zostały w niej również nowe załączniki: Załącznik VIII dot. tymczasowych szacowanych emisji surowców dla biopaliw i biopłynów, wynikających z pośredniej zmiany użytkowania gruntów, 11

12 Załącznik IX dot. surowców i paliw, których wkład w realizację celu określonego w art. 3 ust. 4 akapit pierwszy 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2009/28/WE, jest uznawany za dwukrotność ich wartości energetycznej. Powyższe zmiany zobowiązują kraje członkowskie do stosowania niżej wymienionych nowych procedur i ustaleń: do obliczenia udziału energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych i zużywanej przez wszystkie rodzaje pojazdów elektrycznych i do produkcji odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego, państwa członkowskie mogą wybrać albo przeciętny udział energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w Unii, albo udział energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w ich własnym kraju, odpowiadający udziałowi zmierzonemu w ciągu dwóch lat poprzedzających rok, o którym mowa, do obliczenia ilości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii zużywanej przez elektryczny transport kolejowy, uznaje się, że zużycie to równe jest pomnożonej przez 2,5 wartości energetycznej przypadającej na pobraną energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii, do obliczenia ilości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii zużywanej przez elektryczne pojazdy drogowe uznaje się, że zużycie to równe jest pomnożonej przez 5 wartości energetycznej przypadającej na pobraną energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii, biopaliwa wyprodukowane z surowców wymienionych w załączniku IX są uznawane za dwukrotność ich wartości energetycznej przy wyliczaniu udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto, każde państwo członkowskie dąży do osiągnięcia celu, jakim jest minimalny poziom zużycia na ich terytorium biopaliw wyprodukowanych z surowców i innych paliw wyszczególnionych w części A załącznika IX. W związku z tym do dnia 6 kwietnia 2017 r. każde państwo członkowskie ustala krajowy cel, do którego osiągnięcia dąży. Wartością referencyjną dla tego celu jest 0,5 punktu procentowego w wartości 1 mówiącego, że każde państwo członkowskie zapewnia, aby jego udział energii ze źródeł odnawialnych we wszystkich rodzajach transportu w 2020 r. wynosił co najmniej 10% końcowego zużycia energii w transporcie w tym państwie członkowskim 12

13 energetycznej udziału energii ze źródeł odnawialnych we wszystkich rodzajach transportu w roku 2020, biopaliwa wyprodukowane z surowców niewymienionych w załączniku IX, które zostały określone przez właściwe organy krajowe jako odpady, pozostałości, niespożywczy materiał celulozowy lub materiał lignocelulozowy i które są wykorzystywane w istniejących instalacjach przed przyjęciem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 mogą być zaliczane do celu krajowego, udział energii z biopaliw wyprodukowanych z roślin zbożowych i innych roślin wysokoskrobiowych, roślin cukrowych i oleistych oraz roślin uprawianych przede wszystkim do celów energetycznych na użytkach rolnych jako uprawy główne nie może przekraczać 7% końcowego zużycia energii w sektorze transportu w państwach członkowskich w 2020 r. Podstawowymi aktami normatywnymi regulującymi obowiązki z zakresu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce są: Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969 z późn. zm.), Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1643, z późn. zm.), Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2015 r. poz.478 i 2365 oraz z 2016 r. poz. 925). W Polsce założenia do rozwoju energetyki odnawialnej zostały określone w dokumencie rządowym zatytułowanym: Strategia rozwoju energetyki odnawialnej (przyjętym przez Sejm w dniu 23 sierpnia 2001 r.) oraz w dokumentach: Polityka energetyczna Polski do roku 2030 (przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 13

14 2009 r.) i w Programie dla elektroenergetyki (przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 28 marca 2006 r.). Celem strategicznym polityki państwa jest zwiększanie wykorzystania zasobów energii ze źródeł odnawialnych, tak aby udział tej energii w końcowym zużyciu energii brutto osiągnął w 2020 roku wielkość 15%. W dniu 7 grudnia 2010 r. Rada Ministrów przyjęła "Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. W planie przyjmuje się, że rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii umożliwi zaspokojenie wzrastającego zapotrzebowania na energię oraz zwiększy stopień uniezależnienia się od dostaw energii z importu. Promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych pozwala również zwiększyć poziom dywersyfikacji dostaw energii oraz stworzyć warunki do rozwoju energetyki rozproszonej, opartej na lokalnych źródłach. W w/w Krajowym planie " zawarto prognozę osiągnięcia przez Polskę w 2020 r. 15,5% udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto. W planie tym uwzględniono wiele czynników, takich jak: krajowe zasoby poszczególnych odnawialnych źródeł energii i stan systemu elektroenergetycznego. Założono, że filarem zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych będzie większe wykorzystanie biomasy oraz energii elektrycznej z wiatru. Dokument rozwija oraz uszczegóławia prognozy dotyczące odnawialnych źródeł energii zawarte w "Polityce Energetycznej Polski do 2030 r.". Rozwój energetyki odnawialnej ma istotne znaczenie dla realizacji podstawowych celów polityki klimatyczno-energetycznej. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii daje szanse na obniżenie emisji CO2 jak również na zwiększenie efektywności energetycznej Charakterystyka odnawialnych źródeł energii (nośników energii) Występujące w opracowaniu nośniki energii odnawialnej definiowane są następująco: Energia wody Energia wody (potencjalna i kinetyczna) jest określana przez wielkość energii elektrycznej wytwarzanej w elektrowniach wodnych. Do energii odnawialnej zalicza się jedynie produkcję energii elektrycznej w elektrowniach na dopływie naturalnym (przepływowych). 14

15 Energia geotermalna Energia geotermalna jest to ciepło pozyskiwane z głębi ziemi w postaci gorącej wody lub pary wodnej. Energia geotermalna jest użytkowana bezpośrednio jako ciepło grzewcze dla potrzeb komunalnych oraz w procesach produkcyjnych w rolnictwie, a także do wytwarzania energii elektrycznej (przy wykorzystaniu pary suchej lub solanki o wysokiej entalpii). Energia słoneczna Energia promieniowania słonecznego przetwarzana na ciepło lub na energię elektryczną poprzez zastosowanie: - płaskich, tubowo-próżniowych i innego typu kolektorów słonecznych (cieczowych lub powietrznych) do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, wody w basenach kąpielowych, ogrzewania pomieszczeń, w procesach suszarniczych, w procesach chemicznych; - ogniw fotowoltaicznych do bezpośredniego wytwarzania energii elektrycznej; - termicznych elektrowni słonecznych. Energia słoneczna wykorzystywana w systemach biernego ogrzewania (poprzez system zysków bezpośrednich przez okna, przybudowaną szklarnię i inne), chłodzenia i oświetlenia pomieszczeń nie jest uwzględniana w sprawozdawczości statystycznej. Energia wiatru Energia wiatru jest to energia kinetyczna wiatru wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych. Podobnie jak w przypadku elektrowni wodnych, potencjał elektrowni wiatrowych jest określany przez możliwości generowania przez nie energii elektrycznej. Odpady komunalne W krajowej sprawozdawczości statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energią uwzględniane są również paliwa odpadowe pochodzące z palnych odpadów przemysłowych i komunalnych, takich jak: guma, tworzywa sztuczne, odpady olejów i innych podobnych produktów. Mają one postać stałą lub ciekłą i zaliczane są do paliw odnawialnych lub nieodnawialnych, w zależności od tego czy ulegają biodegradacji czy nie. Do paliw odnawialnych wykorzystywanych w procesie wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła zaliczane są odpady komunalne o pochodzeniu biologicznym spalane 15

16 w odpowiednio przystosowanych instalacjach. Są to odpady z gospodarstw domowych, szpitali i sektora usług (biomasa odpadowa), zawierające frakcje organiczne ulegające biodegradacji. Biopaliwa stałe Biopaliwa stałe obejmują organiczne, niekopalne substancje o pochodzeniu biologicznym, które mogą być wykorzystywane w charakterze paliwa do produkcji ciepła lub wytwarzania energii elektrycznej. Podstawowym biopaliwem stałym jest drewno opałowe występujące w postaci polan, okrąglaków, zrębków oraz brykiety, pelety i odpady z leśnictwa w postaci drewna niewymiarowego: gałęzi, żerdzi, przecinek, krzewów, chrustu, karp, a także odpady z przemysłu drzewnego (wióry, trociny) i papierniczego (ług czarny). Odrębną grupę stanowią paliwa pochodzące z plantacji przeznaczonych na cele energetyczne (drzewa szybko rosnące, byliny dwuliścienne, trawy wieloletnie, zboża uprawiane w celach energetycznych) oraz pozostałości organiczne z rolnictwa i ogrodnictwa (np. odpady z produkcji ogrodniczej, odchody zwierzęce, słoma). Do grupy biopaliw stałych zaliczany jest również węgiel drzewny, rozumiany jako stałe pozostałości destylacji rozkładowej i pirolizy drewna i innych substancji roślinnych. Biogaz Biogaz to gaz palny składający się w przeważającej części z metanu i dwutlenku węgla, uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy. W sprawozdawczości statystycznej, ze względu na sposób pozyskiwania, wyodrębnia się: - biogaz wysypiskowy, uzyskiwany w wyniku fermentacji odpadów na składowiskach, - biogaz z osadów ściekowych, wytwarzany w wyniku beztlenowej fermentacji osadów ściekowych, - pozostałe biogazy: a) biogaz rolniczy uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy pochodzącej z upraw energetycznych, pozostałości z produkcji roślinnej i odchodów zwierzęcych; b) biogaz uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy pochodzącej z odpadów w rzeźniach, browarach i pozostałych branżach żywnościowych. 16

17 Biopaliwa ciekłe (dla transportu) Biopaliwa ciekłe dla transportu są wytwarzane z surowców pochodzenia organicznego (z biomasy lub biodegradowalnych frakcji odpadów). Sprawozdawczością statystyczną objęte są następujące produkty: bioetanol, biodiesel, biometanol, biodimetyloeter, bio-etbe (etylowy trzeciorzędny eter butylu wyprodukowany na bazie bioetanolu), bio- -MTBE (metylowy trzeciorzędny eter butylu wyprodukowany na bazie biometanolu). Jako biopaliwa ciekłe mogą być też wykorzystywane naturalne oleje roślinne. Wymienione produkty są stosowane jako biokomponenty dodawane do paliw silnikowych wytwarzanych z ropy naftowej. Dodatkami najczęściej stosowanymi są: bioetanol (dodatek do benzyn silnikowych) i biodiesel (dodatek do olejów napędowych). Biopłyny (inne biopaliwa ciekłe) Biopłyny oznaczają produkowane z biomasy ciekłe paliwa dla celów energetycznych innych niż w transporcie, w tym do wytwarzania energii elektrycznej oraz energii ciepła i chłodu. Poza wyżej omówionymi, występującymi w opracowaniu nośnikami energii odnawialnej (objętymi krajową sprawozdawczością statystyczną), w odniesieniu do których odpowiednie dane gromadzone są na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 w sprawie statystyki energii (Dz. U. L304 z , z późn.zm.), zgodnie z postanowieniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, przy obliczaniu udziału energii ze źródeł odnawialnych uwzględnia się też ciepło pochodzące z pomp ciepła wykorzystujących energię otoczenia (środowiska naturalnego). Ciepło otoczenia (środowiska naturalnego) wychwytywane przez pompy ciepła Zaliczane do energii ze źródeł odnawialnych ciepło otoczenia jest wychwytywane przez pompy ciepła z powietrza atmosferycznego (zewnętrznego), gruntu (geotermia płytka) oraz wód gruntowych i powierzchniowych (rzeki, stawy, jeziora). Przyjmując zastosowane w ww. dyrektywie zasady nazewnictwa tych nośników energii, można je nazwać odpowiednio energią: aerotermiczną (ciepło zawarte w powietrzu atmosferycznym), geotermiczną (ciepło zakumulowane w gruncie wierzchniej warstwy ziemi) i hydrotermiczną (ciepło zawarte w wodach gruntowych i powierzchniowych). 17

18 2. Uwagi metodyczne 2.1. Zakres tematyczny opracowania Publikacja niniejsza jest wynikową informacją statystyczną zawierającą dane statystyczne nt. energii ze źródeł odnawialnych. Informacje te zostały pozyskane w ramach badań statystycznych statystyki publicznej realizowanych w latach Zakres prezentowanych danych nie daje pełnego obrazu sytuacji w zakresie pozyskiwania i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce, ze względu na znaczne rozproszenie źródeł pozyskiwania i lokalny charakter ich wykorzystywania. Niskie moce większości obiektów wytwarzających i użytkujących energię ze źródeł odnawialnych utrudniają objęcie ich stałymi badaniami statystycznymi. Publikacja zawiera zbiorcze dane statystyczne dotyczące pozyskania i zużycia energii z wykorzystywanych w Polsce odnawialnych źródeł energii, a w szczególności: energii wody, energii geotermalnej, energii słonecznej, energii wiatru, odpadów komunalnych, biopaliw stałych, biogazu, biopaliw ciekłych (dla transportu), ciepła otoczenia (środowiska naturalnego), przy zastosowaniu pomp ciepła. W publikacji uwzględniono również dane dotyczące ilości energii elektrycznej i ciepła, uzyskiwanych ze źródeł odnawialnych. Dane statystyczne prezentowane w publikacji wyrażone są w jednostkach energii (TJ teradżulach, toe tonach oleju ekwiwalentnego i GWh gigawatogodzinach) oraz w odniesieniu do biopaliw ciekłych dodatkowo w jednostkach masy (t (Mg) tonach). o symbolach: W opracowaniu wykorzystano dane statystyczne uzyskane ze sprawozdań G-02b sprawozdanie bilansowe nośników energii i infrastruktury ciepłowniczej, G-02o sprawozdanie o cieple ze źródeł odnawialnych, G-03 sprawozdanie o zużyciu paliw i energii, E-GD ankieta o zużyciu paliw i energii w gospodarstwach domowych, 18

19 G-10.1(w)k sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni wodnej/elektrowni wiatrowej, G-10.2 sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej, G-10.3 sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej, G-10.6 sprawozdanie o mocy i produkcji elektrowni wodnych, wiatrowych i innych źródeł odnawialnych, RAF-1 sprawozdanie z rozliczenia procesu przemiany w przedsiębiorstwach wytwarzających i przerabiających produkty rafinacji ropy naftowej, RAF-2 sprawozdanie o produkcji, obrocie, zapasach oraz infrastrukturze magazynowej i przesyłowej ropy naftowej i produktów naftowych. W opracowaniu prezentowane są także dane dla UE-28 oraz dla wybranych krajów sąsiadujących i dla krajów o zbliżonych do Polski warunkach klimatycznych wg zestawień bilansów energetycznych sporządzonych i udostępnionych przez EUROSTAT w 2016 r. na stronie internetowej 2. Z uwagi na wprowadzane w ramach zharmonizowanego systemu obliczeń w UE zmiany metodologii niektóre dane opublikowane we wcześniejszych edycjach publikacji zostały skorygowane. Niektóre dane przedstawione w niniejszej publikacji zostały podane na podstawie danych nieostatecznych, w związku z czym mogą one ulec zmianom w następnym opracowaniu. Ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą się nieznacznie różnić od podanych wielkości ogółem Definicje podstawowych pojęć występujących w opracowaniu Energia pierwotna jest to energia zawarta w pierwotnych nośnikach energii pozyskiwanych bezpośrednio z zasobów naturalnych odnawialnych i nieodnawialnych. Energia pierwotna odnawialna jest to energia uzyskiwana z naturalnych, stale powtarzających się procesów przyrodniczych. Energia pochodna jest to energia zawarta w pochodnych nośnikach energii, tj. nośnikach uzyskiwanych w procesach przemian energetycznych. 2 Dane dla Polski zaprezentowane w niniejszej publikacji zostały uaktualnione zgodnie z aplikacją SHARES_2015 i mogą się różnić od prezentowanych w bazie Eurostatu w oparciu o SHARES_

20 Pozyskanie jest to ilość energii uzyskana z naturalnych zasobów (dotyczy tylko nośników energii pierwotnej). Produkcja (uzysk) jest to ilość nośników energii wytworzonych w procesach przemian energetycznych (dotyczy tylko nośników energii pochodnej). Zmiana zapasów (+/-) wzrost zapasów poszczególnych nośników energii jest oznaczony w bilansach znakiem -, a zmniejszenie zapasów znakiem +. Przemiana energetyczna jest to proces technologiczny, w którym jedna postać energii (przeważnie nośniki energii pierwotnej) zamieniana jest na inną, pochodną postać energii. Energia zużywana w przemianie wykorzystywana jest na: wsad przemiany (zużycie nośników energii stanowiących surowiec technologiczny przemiany, podlegających przetwarzaniu na inne nośniki energii), potrzeby energetyczne przemiany (zużycie energii przez urządzenia pomocnicze obsługujące proces przemiany, takie jak: podajniki paliwa, napędy pomp i wentylatorów itp.). Zużycie (finalne) końcowe jest to zużycie nośników energii przez konsumentów (przemysł, sektor usług, gospodarstwa domowe) na ich potrzeby technologiczne, produkcyjne i bytowe. Zużycie końcowe nie obejmuje przetwarzania na inne nośniki. Wsad i potrzeby przemian energetycznych oraz straty powstałe u producentów i dystrybutorów nie są w tej pozycji uwzględnione. W zużyciu końcowym uwzględnia się natomiast zużycie paliw na produkcję ciepła zużywanego przez wytwórcę. Całkowite zużycie finalne jest podzielone na dwie części: zużycie energetyczne oraz zużycie nieenergetyczne (surowcowe). Zużycie własne sektora energii jest to zużycie danego nośnika energii na potrzeby energetyczne przemian energetycznych. Końcowe zużycie energii brutto oznacza nośniki energii dostarczane do celów energetycznych przemysłowi, sektorowi transportu, gospodarstwom domowym, sektorowi usług, w tym świadczącemu usługi publiczne, rolnictwu, leśnictwu i rybołówstwu, łącznie ze zużyciem energii elektrycznej i ciepła przez przemysł energetyczny na wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła oraz łącznie ze stratami energii elektrycznej i ciepła podczas przesyłania i dystrybucji. 20

21 Końcowe zużycie energii brutto ze źródeł odnawialnych wylicza się jako sumę: końcowego zużycia energii elektrycznej brutto ze źródeł odnawialnych; końcowego zużycia energii brutto ze źródeł odnawialnych w ciepłownictwie i chłodnictwie; oraz końcowego zużycia energii ze źródeł odnawialnych w transporcie. Moc osiągalna instalacji jest to maksymalna trwała moc z jaką urządzenia mogą pracować przy ich dobrym stanie technicznym i w normalnych warunkach eksploatacji. Energetyka zawodowa obejmuje podmioty, dla których podstawowym rodzajem działalności jest działalność wymieniona w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w grupie 35.1 i grupie Energetyka przemysłowa obejmuje podmioty, dla których dodatkowym rodzajem działalności jest działalność wymieniona w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 35. Zazwyczaj energia wytwarzana w tych obiektach jest zużywana na potrzeby własne tych podmiotów. Pełen zakres definicji i pojęć stosowanych w statystyce energii zawierają dostępne na stronie internetowej GUS ( zeszyty metodyczne pt.: Zasady metodyczne sprawozdawczości statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energią oraz definicje stosowanych pojęć Warszawa 2006; Zasady metodyczne badań statystycznych z zakresu energii ze źródeł odnawialnych Warszawa

22 2.3. Stosowane w publikacji nazwy grupowań rodzajów działalności opracowane na podstawie klasyfikacji PKD (NACE Rev 2 ) Lp. Wyszczególnienie PKD (NACE Rev 2) 1. Działalność produkcyjna suma z wierszy hutnictwo żelaza i stali 24.1, 24.2, 24.3,24.51, chemiczny i petrochemiczny mineralny środków transportu 29,30 6. maszynowy 25,28,26,27 7. wydobywczy 07,08 8. spożywczy i tytoniowy 10,11,12 9. papierniczy, poligraficzny 17, drzewny odzieżowy i skórzany 13,14, pozostały przemysł 22,32,31, Budownictwo 41,42, Transport Pozostali odbiorcy w tym: 16. handel i usługi 36, 45, 46, 47, 55, 56, 52, 53, 61,64, 65, 66, 68, 77, 62, 63, 72, 58, 69, 70, 71, 73, 74, 78, 79, 80, 81, 82, 33, 95, 84, 85, 75, 86, 87, 88, 37, 38, 39, 94, 59, 60, 90, 91, 92, 93, 96, 97, 98, rolnictwo i leśnictwo 01,02,03 22

23 3. Pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych Dane dotyczące pozyskania energii pierwotnej (w tym energii ze źródeł odnawialnych) w 28 krajach Unii Europejskiej i w Polsce w latach przedstawiono w tabeli 1. Tabl. 1. Pozyskanie energii pierwotnej w tym energii ze źródeł odnawialnych w UE-28 oraz w Polsce Wyszczególnienie Mtoe Pozyskanie energii pierwotnej ogółem w UE ,8 802,2 795,3 790,5 770,7 w tym ze źródeł odnawialnych ,9 164,3 180,6 192,8 195,8 Pozyskanie energii pierwotnej ogółem w Polsce ,5 68,8 72,6 71,8 68,2 w tym ze źródeł odnawialnych... 6,9 7,5 8,5 8,6 8,1 Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w UE... 20,1 20,5 22,7 24,4 25,4 Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w Polsce... 10,2 10,9 11,7 11,9 11,9 % W latach w krajach UE-28 dla wskaźnika pozyskanie energii pierwotnej występował trend malejący, natomiast wskaźnik energia pozyskana ze źródeł odnawialnych systematycznie wzrastał. W 2014 r. dla UE-28 udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem wyniósł 25,4%, dla Polski wskaźnik ten wyniósł 11,9% (rys. 2). Średnioroczne tempo wzrostu tego wskaźnika w latach dla UE-28 wynosi 6,0%, a dla Polski 4,0%. 3 zgodnie z przyjętymi zasadami w pozycji energia pierwotna ogółem nie uwzględnia się energii węgla odzyskiwanego z hałd kopalnianych i energii paliw odpadowych pochodzenia nieorganicznego. 23

24 Rys. 2. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w UE-28 oraz w Polsce % ,1 20,5 22,7 24,4 25, ,2 10,9 11,7 11,9 11, UE-28 Polska W większości krajów UE-28 obserwujemy wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem. W tabeli 2 pokazano jak te wielkości kształtowały się w wybranych krajach UE. Tabl. 2. Pozyskanie energii pierwotnej (w tym ze źródeł odnawialnych) w wybranych krajach UE Wyszczególnienie ogółem (Mtoe) Pozyskanie energii pierwotnej ze źródeł odnawialnych (Mtoe) Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem (%) UE ,2 795,3 790,5 770,7 164,3 180,6 192,8 195,8 20,5 22,7 24,4 25,4 Austria... 11,4 12,4 12,1 12,1 8,3 9,4 9,4 9,4 72,8 75,2 77,6 77,6 Czechy... 32,0 32,0 29,9 29,1 3,0 3,2 3,6 3,7 9,5 10,2 12,2 12,6 Finlandia... 17,1 17,1 18,0 18,1 9,2 10,0 9,9 10,1 53,8 58,2 55,2 55,8 Francja ,4 132,8 134,5 135,9 17,5 20,3 22,6 21,0 13,0 15,3 16,8 15,5 Holandia... 64,4 64,7 69,3 58,4 3,2 3,9 4,4 4,6 5,0 6,1 6,3 7,8 Litwa... 1,3 1,3 1,4 1,5 1,2 1,2 1,3 1,4 90,1 90,8 91,1 91,3 Niemcy ,7 122,7 120,6 119,9 29,5 32,1 33,7 36,0 24,0 26,1 27,9 30,0 Polska... 68,8 72,6 71,8 68,2 7,5 8,5 8,6 8,1 10,9 11,7 11,9 11,9 Słowacja... 6,2 6,2 6,4 6,3 1,4 1,4 1,5 1,4 22,5 23,0 22,9 22,8 Włochy... 32,0 35,0 36,9 36,8 18,2 21,1 23,5 23,6 56,9 60,2 63,7 64,2 24

25 Rys. 3. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem w wybranych krajach UE w latach 2011 i 2014 % ,6 72,8 53,8 55,8 90,1 91,3 64,2 56, ,4 20,5 9,5 12,6 13,0 15,5 5,07,8 30,0 24,0 10,9 22,522,8 11, Strukturę pozyskania energii odnawialnej (wg źródeł) w wybranych krajach Unii Europejskiej w latach przedstawiono w tabeli 3. Na rysunku 4 przedstawiono pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych wg nośników w UE-28, a na rys. 5 udział biopaliw stałych, wiatru i wody w pozyskaniu energii z OZE w wybranych krajach Unii Europejskiej, w 2014 r. Rys. 4. Pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych wg nośników w UE-28 w 2014 r. Biopaliwa stałe; 43,8% Energia wody; 16,5% Energia geotermalna; 3,2% Odnawialne odpady komunalne; 4,6% Energia słoneczna; 6,1% Biopaliwa ciekłe; 7,1% Energia wiatru; 11,1% Biogaz; 7,6% 25

26 Tabl. 3. Struktura pozyskania energii odnawialnej (wg źródeł) w wybranych krajach UE Wyszczególnienie UE-28 Austria Czechy Finlandia Francja Holandia Litwa Niemcy Polska Słowacja Włochy ,3 52,8 68,6 83,4 49,4 35,0 84,6 36,1 85,2 56,5 26,2 % Biopaliwa stałe ,2 48,3 66,3 79,7 46,0 31,6 82,8 34,1 82,4 55,9 34, ,9 49,9 63,0 81,4 46,0 27,5 80,8 32,4 80,2 52,4 31, ,8 46,7 62,9 80,1 43,3 28,3 82,2 31,7 76,6 52,7 27, ,7 2,2 6,5 0,0 1,4 1,1-7,6 0,2 2,8 5,9 Energia słoneczna ,0 2,2 6,1 0,0 2,1 1,2 0,0 8,9 0,2 2,9 8, ,5 2,4 5,2 0,0 2,2 1,6 0,3 9,6 0,3 3,8 8, ,1 2,7 5,4 0,0 2,9 2,1 0,5 10,3 0,4 4,0 8, ,3 35,6 5,6 11,7 22,0 0,2 3,6 5,2 2,7 23,4 21,6 Energia wody ,0 40,3 5,6 14,5 24,9 0,2 3,0 5,8 2,1 24,6 17, ,6 38,3 6,5 11,1 26,9 0,2 3,5 5,9 2,5 28,4 19, ,5 37,6 4,5 11,4 25,8 0,2 2,5 4,7 2,3 25,1 21, ,4 2,0 1,1 0,5 5,9 13,7 3,5 14,3 3,7 0,0 4,7 Energia wiatru ,8 2,3 1,1 0,4 6,3 10,9 3,9 13,6 4,8 0,0 5, ,6 2,9 1,1 0,7 6,1 11,1 4,0 13,2 6,1 0,0 5, ,1 3,5 1,1 0,9 7,1 10,9 4,0 13,7 8,2 0,0 5, ,4 2,0 8,2 0,6 2,0 8,9 1,0 17,6 1,8 3,3 6,1 Biogaz ,8 2,2 11,5 0,6 1,9 7,4 1,0 20,0 2,0 4,3 5, ,2 2,1 15,7 0,9 1,9 7,0 1,2 20,4 2,1 3,7 7, ,6 3,1 16,6 1,0 2,1 6,9 1,5 20,6 2,6 6,7 8, ,4 3,2 7,3 2,4 11,7 13,6 7,1 10,9 5,8 12,2 3,4 Biopaliwa ciekłe ,3 2,8 6,7 2,8 11,7 26,6 9,0 9,3 8,0 10,5 1, ,6 2,4 6,3 3,7 10,7 33,9 9,2 9,4 8,2 10,1 2, ,1 4,1 7,1 4,0 12,2 33,4 8,2 10,0 9,2 10,2 2, ,5 0, ,0 0,2 0,3 0,3 0,2 0,5 27,5 Energia geotermalna ,1 0, ,9 0,3 0,3 0,3 0,2 0,4 23, ,1 0, ,0 0,5 0,1 0,4 0,2 0,4 21, ,2 0, ,0 0,8 0,1 0,5 0,3 0,5 22, ,0 1,7 2,6 1,5 6,5 27,3-8,2 0,4 1,3 4,6 Odnawialne odpady komunalne ,7 1,5 2,6 1,9 6,2 21,8-8,1 0,4 1,3 3, ,5 1,6 2,3 2,2 5,2 18,3 0,9 8,7 0,4 1,1 3, ,6 1,9 2,3 2,4 5,6 17,4 0,8 8,4 0,5 0,8 3,6 26

27 Rys. 5. Udział energii z biopaliw stałych, wiatru i wody w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w 2014 r., w wybranych krajach UE % ,1 62,9 43,8 46,7 37,6 16,5 11,1 11,4 3,5 4,5 1,1 0,9 43,3 25,8 7,1 82,2 76,6 31,7 28,3 10,9 13,7 8,2 0,2 2,54,0 4,7 2,3 52,7 25,1 0,0 27,7 21,3 5,5 Biopaliwa stałe Energia wody Energia wiatru W omawianym okresie, w UE-28 wystąpił spadek udziału biopaliw stałych w pozyskaniu energii z OZE z 49,3 % do 43,8 %. Natomiast odnotowano wzrost udziału energii słonecznej z 3,7 % do 6,1%, energii wiatru z 9,4 % do 11,1% i biogazu z 6,4 % do 7,6 %. Spadek udziału biopaliw stałych odnotowano szczególnie w Polsce, Holandii, Francji i Austrii. Największy wzrost udziału energii słonecznej wystąpił we Włoszech, Niemczech, Francji i Holandii. Wyraźne zwiększenie udziału energii wiatru odnotowano w Polsce. W odniesieniu do biogazu, wzrost jego wykorzystania wystąpił w Czechach, Niemczech oraz we Włoszech. Struktura pozyskania energii ze źródeł odnawialnych dla Polski, w 2014 r. (dane wg Tabeli 3) różni się zasadniczo od przedstawionej na rys. 4 struktury pozyskania energii ze źródeł odnawialnych dla UE-28. Struktura ta wynika przede wszystkim z charakterystycznych dla Polski warunków geograficznych i możliwych do zagospodarowania zasobów. Jednym z celów Unii Europejskiej w zakresie rozwoju energetyki odnawialnej jest zwiększenie udziału energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nośników energii w końcowym zużyciu brutto. Wartości tego wskaźnika dla wybranych krajów UE w latach przedstawiono w tabeli 4. 27

28 Tabl. 4. Udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE, w latach Wyszczególnienie UE ,7 23,5 25,4 27,5 Austria... 66,0 66,5 68,0 70,0 Czechy... 10,6 11,6 12,8 13,9 Finlandia... 29,4 29,5 30,9 31,4 Francja... 16,3 16,4 16,8 18,3 Holandia... 9,8 10,4 10,0 10,0 Litwa... 9,0 10,9 13,1 13,7 Niemcy... 20,9 23,6 25,3 28,2 Polska... 8,2 10,7 10,7 12,4 Słowacja... 19,3 20,1 20,8 23,0 Włochy... 23,5 27,4 31,3 33,4 W latach udział energii elektrycznej wytworzonej z OZE w końcowym zużyciu energii elektrycznej brutto w UE wzrósł z 21,7 % do 27,5 %. W poszczególnych krajach wartość tego wskaźnika jest bardzo zróżnicowana co przedstawiono na rys. 6. Największy wzrost udziału wystąpił we Włoszech 9,9 pkt. proc. i w Niemczech 7,3 pkt. proc. W Polsce udział ten wzrósł o 4,2 pkt. proc. Najmniejszy wzrost zaobserwowano w Holandii 0,2 pkt. proc. Rys. 6. Udziału energii elektrycznej wytworzonej z OZE w końcowym zużyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE, w latach 2011 i 2014 % % 70 70,0 66, ,5 21,7 13,9 10,6 29,4 31,4 16,3 18,3 13,7 9,810,0 9,0 28,2 20,9 12,4 8,2 23,0 19,3 23,5 33, Udział poszczególnych odnawialnych nośników energii w wytwarzaniu energii elektrycznej w wybranych krajach UE, w latach podano w tabeli 5. Ponadto, na rys. 7 i 8 przedstawiono udziały biopaliw stałych, energii wody i wiatru w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych dla UE i Polski. 28

29 Tabl. 5. Struktura produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w wybranych krajach UE Wyszczególnienie UE-28 Austria Czechy Finlandia Francja Holandia Litwa Niemcy Polska Słowacja Włochy ,8 9,0 23,3 44,7 2,8 32,3 10,9 9,1 54,4 13,6 3,0 % Biopaliwa stałe ,4 7,3 22,5 37,5 1,7 31,6 14,9 8,4 56,5 13,2 2, ,5 7,4 18,1 44,1 1,4 23,8 18,3 7,6 46,5 10,7 3, ,6 6,9 21,7 41,7 1,8 17,9 19,4 7,3 46,2 14,7 3, ,0 0,4 30,1 0,0 3,3 0,8-15,8 0,0 7,9 13,0 Energia słoneczna ,3 0,7 26,6 0,0 4,9 1,8 0,2 18,4 0,0 7,7 20, ,0 1,2 21,8 0,0 4,9 4,0 2,9 20,4 0,0 9,3 19, ,9 1,6 23,1 0,0 6,5 6,7 4,8 22,2 0,0 9,6 18, ,1 83,8 27,1 51,5 70,1 0,5 43,2 14,3 17,7 75,6 55,2 Energia wody ,8 85,5 26,4 59,0 71,1 0,8 35,8 15,2 12,1 75,0 45, ,3 83,5 29,4 50,1 73,5 0,9 34,1 15,1 14,3 76,3 47, ,7 82,1 20,8 51,0 69,1 1,0 26,4 12,1 11,0 67,6 48, ,5 4,7 5,5 2,0 18,9 41,4 42,7 39,5 24,4 0,1 11,9 Energia wiatru ,9 4,8 5,2 1,7 18,1 39,8 45,6 35,3 28,1 0,1 14, ,6 6,3 5,2 3,0 16,7 46,2 39,5 33,9 35,2 0,1 13, ,2 7,7 5,2 4,2 19,0 49,5 42,3 35,3 38,7 0,1 12, ,6 1,5 12,8 0,7 1,8 8,4 3,2 17,1 3,4 2,3 4,1 Biogaz ,0 1,2 18,2 0,6 1,6 8,1 3,6 19,0 3,3 3,5 5, ,2 1,3 24,6 1,2 1,6 8,0 3,9 19,2 4,0 3,4 6, ,3 1,2 28,2 1,3 1,6 8,6 5,2 19,1 4,1 7,7 6, ,5 0, ,1-0, ,3 Biopaliwa ciekłe , , , , , , , , , ,9 0, , ,8 Energia geotermalna ,8 0, , , , , , , , , ,7 0,5 1,2 1,1 3,3 16,5-3,8 0,0 0,5 2,7 Odnawialne odpady komunalne ,4 0,5 1,1 1,2 2,7 17,9-3,5 0,0 0,5 2, ,1 0,5 0,9 1,5 2,0 17,0 1,2 3,6 0,0 0,3 2, ,2 0,6 1,0 1,7 2,0 16,3 1,9 3,7 0,0 0,4 2,0 29

30 Rys. 7. Udział energii biopaliw stałych, wody i wiatru w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Unii Europejskiej (UE-28) % ,1 43,8 43,3 41,7 26,5 26,9 27,6 28,2 10,8 10,4 9,5 9, Biopaliwa stałe Woda Wiatr Rys. 8. Udział energii biopaliw stałych, wody i wiatru w produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Polsce % 60 54,4 56, ,5 46,2 35,2 38, ,4 28, ,7 12,1 14,3 11, Biopaliwa stałe Woda Wiatr W omawianym okresie (2011 r r.), w UE-28 wystąpił wzrost udziału energii słonecznej w wytwarzaniu energii elektrycznej (z 7,0% do 10,9%). Największy wzrost wystąpił w Niemczech (z 15,8% do 22,2%), Holandii (z 0,8% do 6,7%) i we Włoszech (z 13,0% do 18,5%). Odnotowano również zwiększenie udziału energii elektrycznej wytworzonej przez elektrownie wiatrowe (z 26,5% do 28,2%). Natomiast spadek udziału energii z OZE w produkcji energii elektrycznej zaobserwowano w przypadku biopaliw stałych (z 10,8% do 9,6%) i energii wody (z 46,1% do 41,7%). 30

31 4. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Krajowe bilanse odnawialnych nośników energii dla lat , sporządzone na podstawie wyników badań statystycznych statystyki publicznej, przedstawiono w załączniku nr 1 do niniejszego opracowania. Bilanse te obrazują kierunki zużycia poszczególnych nośników energii odnawialnej. Dane dotyczące pozyskania energii pierwotnej ogółem w latach , w tym energii ze źródeł odnawialnych, zawiera tabela 6. Tabl. 6. Pozyskanie energii pierwotnej ogółem, w tym energii ze źródeł odnawialnych Wyszczególnienie TJ Pozyskanie energii pierwotnej ogółem w tym energii ze źródeł odnawialnych % Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem... 10,9 11,7 11,9 11,9 12,7 W omawianym okresie, przy utrzymującej się na zbliżonym poziomie wielkości pozyskania energii pierwotnej ogółem następował systematyczny wzrost pozyskania energii ze źródeł odnawialnych (w 2015 r. większy o 16,0% w porównaniu z 2011). Udział energii z OZE w energii pierwotnej ogółem wzrósł z 10,9% w 2011 r. do 12,7% w 2015 r. (rys. 9). Rys. 9. Udział energii ze źródeł odnawialnych w energii pierwotnej ogółem (%) 13 12, ,7 11,9 11, , Strukturę pozyskania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce wg udziału jej nośników przedstawiono w tabeli 7 za lata oraz na rys. 10 dla roku

32 Tabl. 7. Udział poszczególnych nośników energii odnawialnej w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w latach Wyszczególnienie Biopaliwa stałe... 84,89 82,07 79,88 76,14 72,22 Energia słoneczna... 0,17 0,17 0,29 0,43 0,52 Energia wody... 2,68 2,06 2,45 2,31 1,82 Energia wiatru... 3,68 4,79 6,03 8,13 10,76 Biogaz... 1,83 1,97 2,12 2,56 2,64 Biopaliwa ciekłe... 5,76 7,96 8,18 9,18 10,78 Energia geotermalna... 0,17 0,19 0,22 0,25 0,25 Odpady komunalne... 0,43 0,38 0,39 0,45 0,46 Pompy ciepła... 0,39 0,41 0,44 0,55 0,56 % Rys. 10. Struktura pozyskania energii ze źródeł odnawialnych w Polsce wg nośników w 2015 r. Biopaliwa stałe 72,22% Energia geotermalna 0,25% Biopaliwa ciekłe 10,78% Odpady komunalne 0,46% Energia słoneczna 0,52% Pompy ciepła 0,56% Energia wody 1,82% Biogaz 2,64% Energia wiatru 10,76% W krajowym pozyskaniu (i wykorzystaniu) energii ze źródeł odnawialnych dominującą pozycję stanowią biopaliwa stałe. Ich udział w pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych w 2015 r. stanowił 72,22% pozyskanej energii z OZE. W omawianym okresie ( ) wzrósł udział energii wiatru z 3,68% do 10,76%, biopaliw ciekłych z 5,76% do 10,78%, biogazu z 1,83% do 2,64%, energii słonecznej z 0,17% do 0,52%, natomiast spadł udział energii wody z 2,68% do 1,82%. 32

33 Biopaliwa stałe Prezentowany w zał. 1 bilans biopaliw stałych wykazuje, że w latach występowały wahania pozyskiwanej i zużywanej energii. Krajowe pozyskanie biopaliw stałych w roku 2015 było mniejsze o 1,3% w porównaniu z rokiem 2011 r., a zużycie wzrosło o 6,7%. W 2015 r. odnotowano import tych paliw w ilości odpowiadającej wartości energetycznej TJ, co stanowiło 9,8% krajowego zużycia oraz eksport TJ, tj. 2,5% pozyskania. Rys. 11 i 12 przedstawiają strukturę zużycia biopaliw stałych w 2011 i 2015 roku. Rys. 11. Struktura zużycia biopaliw stałych w 2011 roku Zużycie na wsad przemian energetycznych; 29,56% Zużycie końcowe (finalne); 70,38% Zużycie własne sektora energii; 0,06% W latach zmieniła się struktura zużycia biopaliw stałych. Coraz mniejszy udział stanowiło zużycie końcowe przy jednoczesnym zwiększeniu zużycia na wsad przemian. Rys. 12. Struktura zużycia biopaliw stałych w 2015 roku Zużycie na wsad przemian energetycznych; 33,73% Zużycie końcowe (finalne); 66,27% Zużycie własne sektora energii; 0,00% 33

34 Energia słoneczna Prezentowane w bilansie dane dot. energii słonecznej (zał. 1) wykazują systematyczny wzrost, i tak w 2015 r. zużycie tej energii było 3,6 razy wyższe w porównaniu z 2011 r. Energia słoneczna była wykorzystywana w sektorze gospodarstw domowych i w sektorze handlu i usług. W 2015 r. na gospodarstwa domowe przypadało 88% zużycia krajowego, a pozostałe 12% na handel i usługi. Zużycie energii słonecznej w omawianym okresie przedstawia rys.13. Rys. 13. Zużycie energii słonecznej w latach TJ ,9 1655,3 1455,2 1255,5 1034,9 855,6 619,9 522,4 455,7 388,0 134,4 164,2 179,3 199,8 229, zużycie krajowe ogółem zużycie w handlu i usługach zużycie w gospodarstwach domowych Energia wody i wiatru Dane dotyczące pozyskania i wykorzystania energii wody i energii wiatru, w latach zaprezentowano w zał. 1 i na rys. 14. Rys. 14. Pozyskanie energii wody i wiatru TJ energia wody energia wiatru 34

35 W omawianym okresie wykorzystanie energii wody utrzymywało się na zbliżonym poziomie (przy widocznych tendencjach spadkowych), natomiast wystąpił znaczny wzrost ilości energii wytwarzanej w elektrowniach wiatrowych. W 2015 r. wielkość produkcji energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych była o 41,5% wyższa od energii wytworzonej w 2014 r. i ponad 3,4 krotnie wyższa od wytworzonej w 2011 r. Szczegółowe dane dotyczące wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i wiatrowych przedstawiono na stronie 41 niniejszego opracowania. Biogaz Dane bilansowe dotyczące biogazu z wyszczególnieniem źródeł pochodzenia: z wysypisk odpadów, z oczyszczalni ścieków i pozostałych przedstawia zał. 1. W omawianym okresie ilość wytworzonego biogazu systematycznie wzrastała, w 2015 r. pozyskano o 67,2% więcej w porównaniu z 2011 r. Rys. 15. Pozyskanie biogazu TJ biogaz ogółem biogaz z oczyszczalni ścieków biogaz z wysypisk odpadów biogazy pozostałe 35

36 Największy wzrost pozyskania wystąpił w grupie,,biogazy pozostałe (w 2015 r. prawie 5,4 razy większe w porównaniu z 2011 r.). Pozyskanie biogazu z oczyszczalni ścieków wzrosło w 2015 r. o 44,7% w porównaniu z 2011 r., natomiast pozyskanie biogazu z wysypisk odpadów utrzymywało się w omawianym okresie na zbliżonym poziomie. Biogaz jest głównie wykorzystywany jako wsad przemian energetycznych (wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła). Strukturę zużycia biogazu przedstawia rys. 16. Rys. 16. Struktura zużycia biogazu w 2015 r. Zużycie na wsad przemian 65,9% Zużycie końcowe (finalne) 34,1% Zużycie na wsad przemian energetycznych w 2015 r. stanowiło 65,9% pozyskiwanego biogazu, a pozostałe 34,1% to zużycie końcowe (finalne), głównie w sektorze handlu i usług (25% krajowego zużycia). Biopaliwa ciekłe (dla transportu) Bilanse biopaliw ciekłych dla transportu (bioetanolu i biodiesla), w jednostkach energii (TJ) zawarto w zał. nr 1., a w jednostkach naturalnych (Mg tonach) przedstawiono w tabl

37 Tabl. 8. Bilans bioetanolu i biodiesla w latach Wyszczególnienie Mg (tona) bioetanol biodiesel Pozyskanie Import (+) Eksport (-) Zmiana zapasów (+/-) Zużycie krajowe ogółem elektrownie zawodowe mieszalnie produktów naftowych końcowe (finalne) w transporcie Rys. 17. Zużycie biopaliw ciekłych ogółem w latach TJ Z przedstawionych danych wynika, że od 2011 do 2015 r. występował stopniowy spadek krajowego zużycia biopaliw ciekłych, pomimo że w 2015 r. zużycie ich wzrosło o 10,4% w porównaniu do roku Pozostało ono jednak w dalszym ciągu na poziomie niższym o 18,3% w stosunku do roku Rys. 18 i 19 przedstawia wartości energetyczne krajowego zużycia bioetanolu i biodiesla ogółem w podziale na zużycie w mieszalniach produktów naftowych i zużycie końcowe (finalne) w transporcie. 37

38 Rys. 18. Zużycie bioetanolu w latach TJ zużycie ogółem mieszalnie produktów naftowych zużycie końcowe (finalne) w transporcie W omawianym okresie wystąpił spadek zużycia zarówno bioetanolu jak i biodiesla. W 2015 r. zużycie bioetanolu było o 14,1% mniejsze od zużycia w 2011 r., a biodiesla o 19,3%. Oba te biopaliwa wykorzystywane były głównie jako komponenty paliw silnikowych w mieszalniach produktów naftowych. Rys. 19. Zużycie biodiesla w latach TJ zużycie ogółem mieszalnie produktów naftowych zużycie końcowe (finalne) w transporcie Energia geotermalna Energia geotermalna wykorzystywana była głównie do zaspokajania zapotrzebowania na ciepło, w 2015 r. 74,1% zużycia w gospodarstwach domowych oraz 25,9% w handlu i usługach. Rys. 20 przedstawia kierunki wykorzystania tej energii. 38

39 Rys. 20. Zużycie energii geotermalnej w latach TJ ,2 847,2 778,2 661,1 673,8 607,7 530,7 560,7 510,0 430,0 217,4 239,5 235,4 151,1 100, zużycie ogółem handel i usługi gospodarstwa domowe Przedstawione dane wskazują, że w latach występował stopniowy wzrost wykorzystania energii geotermalnej. W 2015 r. zużycie jej było o 71,3% większe od zużycia w 2011 r. Energia odnawialnych odpadów komunalnych Energia biodegradowalnych odpadów komunalnych w latach wykorzystywana jest w przemyśle mineralnym. W 2015 r. odnotowano niewielkie zużycie tej energii w ciepłowniach zawodowych (1% zużycia krajowego). Rys. 21 przedstawia zużycie w kolejnych latach omawianego okresu. Rys. 21. Zużycie biodegradowalnych odpadów komunalnych TJ

40 Z wyżej przedstawionych danych statystycznych wynika, że w ostatnich dwóch latach wystąpił wzrost zużycia tej energii w porównaniu z rokiem poprzednim: w 2014 r. 11%, a w 2015 r. 8,4%. We wcześniejszych latach wzrosty te były w stosunku do roku poprzedniego niewielkie i wyniosły w 2012 r. 1,6% i w 2013 r. 2,3%. W latach zużycie energii z biodegradowalnych odpadów komunalnych wzrosło o 25%. Ciepło otoczenia pozyskane przez pompy ciepła Energia pozyskana przez pompy ciepła w całości jest wykorzystywana w sektorach: handel i usługi oraz gospodarstwa domowe. rys. 22. Zużycie energii pozyskanej przez pompy ciepła w latach przedstawiono na Rys. 22. Zużycie ciepła otoczenia pozyskanego przez pompy ciepła TJ ,4 2049, ,4 966,8 1447,3 1139,3 1588,3 1248,8 1358,4 1467, ,0 582,0 265,6 308,0 339, Pozyskane ciepło otoczenia handel i usługi /zużyte ciepło otoczenia/ gospodarstwa domowe /zużyte ciepło otoczenia/ W omawianym okresie występował systematyczny wzrost wykorzystania energii otoczenia pozyskiwanej przez pompy ciepła. W 2015 r. pozyskane w ten sposób ciepło było o 66,3% wyższe w porównaniu z rokiem Jednocześnie w tym okresie zużycie ciepła otoczenia w sektorze gospodarstw domowych wzrosło o 51,8%, a w sektorze handlu i usług o 119,1%. 40

41 5. Produkcja energii elektrycznej i ciepła ze źródeł odnawialnych Ilość wytworzonej energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w latach przedstawiono w tabeli 9, a w zał. nr 2. zaprezentowano jej podział według miejsc wytwarzania. Tabl. 9. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii Wyszczególnienie nośników energii GWh Ogółem Woda elektrownie o mocy osiągalnej < 1 MW elektrownie o mocy osiągalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osiągalnej > 10 MW Wiatr Biopaliwa stałe w tym współspalanie Biogaz biogaz z wysypisk odpadów biogaz z oczyszczalni ścieków biogaz pozostały Biopłyny Energia słoneczna W latach produkcja energii elektrycznej z OZE systematycznie rosła. Jednocześnie następowały zmiany wielkości udziałów poszczególnych nośników w produkcji tej energii. Rys. 23 przedstawia ilość energii elektrycznej wytworzonej z wykorzystaniem dominujących w tej dziedzinie odnawialnych nośników energii, a mianowicie: biopaliw stałych, wiatru, wody i biogazu. 41

42 Rys. 23. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii GWh Biopaliwa stałe Wiatr Woda Biogaz W omawianym okresie dynamicznie rosła produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych. Wielkość tej produkcji w 2015 r. była ponad trzykrotnie wyższa w porównaniu z 2011 r. Na wysokim poziomie utrzymywała się też produkcja energii elektrycznej w elektrowniach i elektrociepłowniach spalających biopaliwa stałe, choć występowały tu corocznie wahania. Produkcja energii elektrycznej w tych obiektach była w 2015 r. większa o 26,3% w porównaniu z 2011 r. Również w odniesieniu do instalacji wykorzystujących biogaz odnotowano wzrost produkcji energii elektrycznej, w 2015 r. wytworzono dwukrotnie więcej energii niż w 2011 r. Na wzrost produkcji energii elektrycznej na bazie biogazu zaważyło dynamiczne zwiększenie wykorzystania biogazu zaliczanego do grupy biogazy pozostałe (w 2015 r. ponad sześciokrotny wzrost w porównaniu z 2011 r.). Natomiast produkcja w elektrowniach wodnych wykazuje tendencję spadkową (w 2015 r. wytworzono o 21,4% energii mniej niż w 2011 r.). Wielkość produkcji energii elektrycznej w elektrowniach wodnych, w trzech przedziałach mocy osiągalnej (< 1 MW; 1 10 MW; > 10 MW), przedstawiono na rys

43 Rys. 24. Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych, w latach GWh o mocy osiągalnej < 1 MW o mocy osiągalnej od 1 MW do 10 MW o mocy osiągalnej >10 MW Zmiany w strukturze wykorzystania OZE do wytwarzania energii elektrycznej przedstawiają rys. 25 i 26. Rys. 25. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2011 r. Biopaliwa stałe 54,41% Energia słoneczna 0,00% Biogaz 3,43% Woda 17,75% Biopłyny 0,01% Wiatr 24,39% 43

44 Rys. 26. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej w 2015 r. Biopaliwa stałe 39,79% Energia słoneczna 0,25% Biogaz 4,00% Wiatr 47,87% Woda 8,08% Biopłyny 0,017% W strukturze wykorzystania OZE do produkcji energii elektrycznej udział energii wiatru jest coraz większy, natomiast maleje udział energii wody i biopaliw stałych. W ostatnich latach odnotowano produkcję energii elektrycznej z ogniw fotowoltaicznych. Produkcję ciepła w procesie spalania paliw odnawialnych w elektrociepłowniach i ciepłowniach, dla lat przedstawia tabl. 10, a w zał. nr 2. zaprezentowano podział według miejsc wytwarzania. Tabl. 10. Produkcja ciepła z odnawialnych nośników energii w latach Wyszczególnienie TJ Ogółem Biopaliwa stałe Odpady komunalne Biogaz biogaz z wysypisk odpadów biogaz z oczyszczalni ścieków biogaz pozostały Biopłyny

45 W omawianym okresie występowały wahania ilości ciepła wytworzonego na bazie paliw odnawialnych w elektrociepłowniach i ciepłowniach (zawodowych i przemysłowych). Produkcja ciepła ogółem wzrosła w 2012 r. o 41,6% w porównaniu do roku 2011, a następnie wykazywała w kolejnych latach tendencje spadkowe by w 2015 r. zmniejszyć się w porównaniu z rokiem 2014 o 9,7%, a w porównaniu z 2012 r. o 32,4%. Przyczyną powyższego spadku wytwarzania energii cieplnej było stopniowe zmniejszanie udziału biopaliw stałych w produkcji ciepła, których udział 2011 r. wynosił 99,02%, a w 2015 r. zmalał do 96,42%. Rys. 27. Udział nośników energii odnawialnej w produkcji ciepła w 2015 r. Biopaliwa stałe 96,42% Biogaz 3,38% Biopłyny 0,15% Odpady komunalne 0,05% Biopaliwa stałe to podstawowy nośnik w produkcji ciepła z OZE (96,42% w 2015 r.), odpady komunalne i biopłyny to zaledwie 0,2%, a biogaz 3,4% którego udział w produkcji ciepła systematycznie rośnie. 45