Partnerzy programu: podręcznik dla uczniów klasy IV-VI

Transkrypt

1 Partnerzy programu: podręcznik dla uczniów klasy IV-VI

2

3 Spis treści Spis treści: 1 Co to jest energia? 4 2 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? 3 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? str Korzystanie z energii w domu 14 Korzystanie z energii w szkole 18 4 W jaki sposób mierzymy zużycie energii? 5 Dlaczego należy oszczędzać energię i w jaki sposób możemy to robić? Dlaczego powinniśmy oszczędzać energię? 22 W jaki sposób możemy oszczędzać energię? 24

4 Co to jest energia? Co to jest energia? Energię można określić jako zdolność do wykonywania pracy. Pozwala ona działać urządzeniom, z których korzystamy na co dzień. W domach energia służy m.in. do ogrzewania, przygotowywania ciepłych posiłków, oświetlenia pomieszczeń oraz korzystania z licznych artykułów gospodarstwa domowego (AGD). Ponadto energia sprawia, że samochody i inne pojazdy mogą się poruszać. Jest ona również niezbędna do funkcjonowania organizmów żywych. Używamy jej do pracy i zabawy; sprawia, że nasze ciała rosną, a mózg jest zdolny do myślenia. Energia w otaczającym nas świecie występuje pod wieloma postaciami. Energia wykorzystywana do działania urządzeń oraz oświetlenia w naszych domach, szkołach i biurach to energia elektryczna, zwana również potocznie prądem elektrycznym. Energia, która sprawia, że w naszych domach i miejscach pracy jest ciepło, a w kranach mamy ciepłą wodę to energia cieplna. Energia elektryczna i cieplna pozyskiwana jest na skutek spalania różnych surowców. Do najbardziej pospolitych zaliczamy: węgiel, ropę naftową, gaz ziemny oraz drewno i niektóre zielone odpady, tzw. biomasę. Innymi źródłami energii są: promieniowanie słoneczne, wiatr, płynąca woda czy ciepło wnętrza Ziemi. Ponadto każdy człowiek i zwierzęta potrzebują energii życiowej, która powoduje nasz wzrost, zdolność poruszania się i rozwój, a której źródłem jest pożywienie.

5 Co to jest energia? Nieodnawialne źródła energii: Nieodnawialne źródła energii, to takie, których wykorzystanie postępuje znacznie szybciej niż naturalne odtwarzanie. Procesy powstawania surowców (węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny) trwają miliony lat. Eksperci przewidują, że złoża ropy naftowej przy dotychczasowym wydobyciu wyczerpią się w przeciągu 30 lat, natomiast złoża gazu ziemnego wystarczą na 100 lat. Przykłady i charakterystyka nieodnawialnych źródeł energii: węgiel kamienny i brunatny - paliwa służące wytwarzaniu energii elektrycznej oraz ciepła w elektrowniach i elektrociepłowniach, ropa naftowa - paliwo służące do dostarczenia energii samochodom, ciężarówkom i innym pojazdom silnikowym, gaz ziemny - paliwo służące do dostarczania energii do budynków na cele m.in. ogrzewania, przygotowywanie ciepłych posiłków, podgrzewania wody. Wszystkie wymienione wyżej źródła energii to paliwa kopalne, wydobywane z wnętrza Ziemi. Ciekawostka! Polak, Ignacy Łukasiewicz, jako pierwszy oczyścił ropę naftową i uruchomił pierwsze szyby naftowe. Jest on również wynalazcą lampy naftowej.

6 Co to jest energia? Odnawialne źródła energii (OZE): Odnawialne źródła energii to źródła energii, które w dużej mierze są niewyczerpywalne np. promieniowanie słoneczne, wiatr, siła wody, ciepło wnętrza ziemi, biomasa. Są one na wyciągnięcie ręki, lecz ich wykorzystanie wymaga nakładów finansowych i specjalistycznych rozwiązań technologicznych. Przykłady i charakterystyka odnawialnych źródeł energii: biomasa - paliwo pochodzenia roślinnego (czasami również zwierzęcego), tj. drewno, skoszona trawa, suche liście, ścięte gałęzie (odpady zielone), słoma, kukurydza oraz odchody zwierzęce; na skutek jej spalania powstaje energia cieplna i elektryczna, wody geotermalne - wody podziemne podgrzewane poprzez kontakt z gorącymi skałami (ciepła wnętrza Ziemi); są wykorzystywane jako energia geotermalna przy produkcji energii cieplnej, woda wykorzystywana w elektrowniach wodnych do produkcji energii elektrycznej, wśród typów elektrowni wodnych możemy m.in. wyróżnić: przepływowe- budowane na rzekach i zbiornikach wodnych (działają dzięki spiętrzeniu płynącej wody) oraz pływowe- budowane na morzach i oceanach (wykorzystujące energię pływów i odpływów morza), wiatr - wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej w tzw. farmach wiatrowych składających się z kilku zlokalizowanych niedaleko siebie wiatraków, promieniowanie słoneczne (energia słoneczna) - wykorzystywane do produkcji energii cieplnej w kolektorach słonecznych lub energii elektrycznej, w panelach fotowoltaicznych.

7 Co to jest energia? Źródła energii Biomasa lublin.all.biz/ Węgiel kamienny i miejsce jego wydobywania (kopalnia głębinowa) pl.wikipedia.org Węgiel brunatny i miejsce jego wydobywania (kopalnia odkrywkowa w Turowie)

8 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? Codziennie korzystamy z energii. Czy zastanawialiście się skąd ona pochodzi? Prąd pobieramy z gniazdek elektrycznych, grzejniki i piece oddają ciepło, ale jak energia tam trafia? Do pozyskiwania energii niezbędne są paliwa. Dostarczane są one do elektrociepłowni, gdzie na skutek ich spalania powstaje energia elektryczna i cieplna. Paliwa wykorzystywane do produkcji energii: paliwa kopalne- wydobywane z wnętrza Ziemi: węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, paliwo jądrowe*, biomasa. * paliwo jądrowe- paliwo wykorzystywane w elektrowniach atomowych w celu produkcji energii elektrycznej, jest nim np. uran- pierwiastek promieniotwórczy; w trakcie rozszczepienia pierwiastka wyzwalane są olbrzymie ilości energii;

9 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? W Polsce najczęściej stosowanym paliwem wykorzystywanym do produkcji energii jest węgiel kamienny. Wynika to z faktu, że Polska posiada duże złoża tego surowca. Jest on wydobywany przez górników w podziemnych kopalniach, głównie na Górnym Śląsku. Etapy produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze spalania węgla: 1. Do elektrociepłowni dostarczany jest węgiel. 2. W wyniku spalania węgla i zachodzących dalej procesów poruszana jest turbina, która generuje wytworzenie energii elektrycznej i dodatkowo uzyskiwane jest ciepło. 3. A Wytworzona energia elektryczna trafia do sieci energetycznej. 3. B Wytworzona energia cieplna trafia do sieci ciepłowniczej (rurociągów). 4. Energia elektryczna i cieplna trafia do naszych domów, szkół i miejsc pracy. 5. A Przewodami umieszczonymi w ścianach prąd elektryczny trafia do gniazdek, skąd możemy czerpać energię dla urządzeń elektrycznych. 5. B Rurami prowadzonymi wewnątrz budynku, energia cieplna dostarczana jest do naszych grzejników. 5. C Rurami prowadzonymi wewnątrz budynku ciepła woda dostarczana jest do naszych kranów A 4 5 A 3 B 5 B 5 C

10 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? Drugim najczęściej stosowanym paliwem, wykorzystywanym do produkcji ciepła w naszym kraju, jest gaz ziemny. Jest on dostarczany do budynków rurociągami, tzw. siecią gazową, następnie instalacją gazową doprowadzany jest do mieszkań, gdzie jest spalany, w kotłach gazowych (produkcja ciepłej wody) oraz kuchenkach gazowych (przygotowanie ciepłych posiłków). Etapy produkcji energii cieplnej ze spalania gazu ziemnego: 1. Do budynku rurociągiem dostarczany jest gaz ziemny, który następnie instalacją gazową dociera do kotła gazowego. 2. Gaz ziemny jest spalany w kotle gazowym. 3. A Na skutek spalania gazu podgrzewana jest ciepła woda na potrzeby ogrzewania budynku. 3. B Na skutek spalania gazu podgrzewana jest ciepła woda na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej. 3 A B (1) sieć gazownicza (2) kocioł gazowy (3A) ciepła woda na potrzeby ogrzewania Do produkcji energii elektrycznej w Polsce wykorzystywana jest również woda. Zapory stawiane na rzekach spiętrzają wodę, która zrzucana w dół porusza turbinę generującą prąd elektryczny. (3B) ciepła woda użytkowa

11 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? Innymi źródłami wykorzystywanymi do produkcji energii są wiatr i promieniowanie słoneczne. Są one zdecydowanie rzadziej wykorzystywane w Polsce niż wcześniej wspomniany węgiel, choć udział farm wiatrowych w produkcji energii elektrycznej z roku na rok jest coraz większy. Schemat produkcji i dostarczania energii elektrycznej z elektrowni wiatrowej. wiatr elektrownia wiatrowa sieć energetyczna budynki Schemat produkcji energii elektrycznej z promieniowania słonecznego. 2 3A 3B (1) promieniowanie słoneczne (2) panel fotowoltaiczny* (3A) urządzenia lub kolektor słoneczny* elektryczne w budynku (3B) ciepła woda użytkowa *kolektor słoneczny- element instalacji, który pośredniczy w zamianie energii słonecznej na cieplną; pozyskana w kolektorze słonecznym energia cieplna podgrzewa wodę na potrzeby ciepłej wody użytkowej i wspomagania centralnego ogrzewania, *panel fotowoltaiczny- element instalacji, składający się z ogniw solarnych, w którym następuje przemiana energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną.

12 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? Przykłady elektrowni Elektrownia wiatrowa Elektrociepłownia Elektrownia wodna Elektrownia fotowoltaiczna (solarna) Elektrownia atomowa Kolektory słoneczne w domu jednorodzinnym

13 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Energia towarzyszy nam każdego dnia podczas wielu wykonywanych przez nas czynności. Z energii pozyskiwanej z pożywienia korzystamy podczas gier, zabaw, nauki. Energia elektryczna towarzyszy nam przy przygotowywaniu posiłków, korzystaniu z komputera, telewizora i innych urządzeń, a także pozwala na oświetlenie domów, pomieszczeń biurowych oraz ulic. Energia cieplna sprawia, że zimą ogrzewane są nasze mieszkania, a przez cały rok możemy używać ciepłej wody. Energia wykorzystywana jest również w transporcie drogowym, kolejowym, wodnym i lotniczym.

14 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Korzystanie z energii w domu Urządzenia wykorzystujące energię w domu: w kuchni: energia elektryczna kuchenka mikrofalowa, piekarnik elektryczny, czajnik elektryczny, lodówka, zmywarka, płyta grzewcza, oświetlenie; energia cieplna - ogrzewanie, podgrzanie wody do mycia naczyń, kuchenka gazowa do przygotowania posiłków; w łazience: energia elektryczna - oświetlenie, pralka, suszarka do włosów; energia cieplna - ogrzewanie, podgrzanie wody;

15 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Korzystanie z energii w domu Urządzenia wykorzystujące energię w domu: w salonie: energia elektryczna - telewizor, radio, oświetlenie, odtwarzacz DVD i CD, telefon; energia cieplna - ogrzewanie; w Twoim pokoju: energia elektryczna - komputer, ładowarka do telefonu, oświetlenie, radio; energia cieplna - ogrzewanie;

16 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Korzystanie z energii w domu 71% 2% oświetlenie 5% urządzenia elektryczne ogrzewanie 7% gotowanie posiłków 15% podgrzewanie wody Źródło: Agencja Rynku Energii S.A.

17 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Korzystanie z energii w domu komputer czajnik 2% elektryczny 5% radioodbiornik i zestaw wieżowy 7% oświetlenie i drobny sprzęt AGD 20% telewizor 6% pralka 9% chłodziarkozamrażarka 28% kuchnia elektryczna 20% zmywarka do naczyń 1% kuchnia mikrofalowa 2% Źródło: Agencja Rynku Energii S.A.

18 W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? Korzystanie z energii w szkole Urządzenia wykorzystujące energię w szkole: energia elektryczna: oświetlenie, urządzenia elektryczne np. telewizor, rzutnik, laptop, odtwarzacz CD; energia cieplna: ciepła woda, ogrzewanie.

19 W jaki sposób mierzymy zużycie energii? W jaki sposób mierzymy zużycie energii? Pomiar zużycia energii, gazu i wody odbywa się przy użyciu urządzeń, potocznie zwanych licznikami. Pomiary umożliwiają określenie wielkości zużytej energii oraz wyliczenie wysokości rachunku. Energia elektryczna mierzona jest w kwh (kilowatogodziny). kwh oznacza taką ilość energii, jaką mniej więcej potrzebuje mały czajnik turystyczny do gotowania wody przez godzinę. Do pomiaru energii elektrycznej służą liczniki energii elektrycznej, znajdujące się w każdym budynku. Każdy lokal posiada indywidualny licznik. Energia cieplna mierzona jest w GJ (gigadżulach) przez urządzenie zwane ciepłomierzem lub licznikiem ciepła. Kilkanaście GJ potrzebne jest do ogrzania mieszkania o wielkości 60m 2 i przygotowania ciepłej wody użytkowej w ciągu roku. Zużycie gazu mierzymy w m 3 przy pomocy gazomierza. Przygotowanie 9 obiadów dla rodziny pochłonie około 1m 3 gazu. Zużycie wody mierzone jest w m 3 przy użyciu wodomierzy. 1m 3 odpowiada mniej więcej objętości 5 wanien wody. Często zdarza się tak, że w domach mamy dwa wodomierze do mierzenia zużycia wody ciepłej i zimnej. Licznik energii elektrycznej Ciepłomierz Gazomierz Wodomierz

20 W jaki sposób mierzymy zużycie energii? Każdy z nas może sam obliczyć koszt zużycia energii, jeśli ma możliwość odczytania wskazań liczników. Ponadto możemy również obliczyć koszt korzystania z różnych urządzeń AGD, jeśli znamy ich moc. Aby obliczyć miesięczny koszt korzystania z energii elektrycznej potrzebujemy: odczytać wskazanie licznika energii na początku miesiąca- EE p [kwh- kilowatogodzina], odczytać wskazanie licznika energii na końcu miesiąca- EE k [kwh], zorientować się, jaka jest cena jednostkowa za energię elektryczną i przesył energii u swojego dostawcy energii elektrycznej, koszt za 1 kwh- K [zł], (EE k -EE p ) K, [zł] Aby obliczyć godzinowe zużycie energii elektrycznej przez określone urządzenie AGD potrzebujemy: poznać moc urządzenia, P [W-Wat], założyć dla jakiego czasu, ilu godzin pracy, będzie obliczane zużycie energii przez urządzenie, H [h], zorientować się, jaka jest cena jednostkowa za energię elektryczną i przesył energii u swojego dostawcy energii elektrycznej, koszt za 1 kwh- K [zł], (P 0,001) H K, [zł]

21 W jaki sposób mierzymy zużycie energii? W celu obliczenia kosztów miesięcznego korzystania z zimnej i ciepłej wody potrzebujemy następujących danych: stanu licznika wody zimnej (wskazania wodomierza) na początku miesiąca, WZ p [m 3 ], stanu licznika wody ciepłej (wskazania wodomierza) na początku miesiąca, WC p [m 3 ], stanu licznika wody zimnej (wskazania wodomierza) na początku miesiąca, WZ k [m 3 ], stanu licznika wody ciepłej (wskazania wodomierza) na początku miesiąca, WC k [m 3 ], cenę 1 m 3 ziemnej wody, K wz [zł], cenę podgrzania 1 m 3 wody, k pwz [zł], Obliczenia dla wody zimnej: (WZ k -WZ p ) K wz [zł] Obliczenia dla wody ciepłej: (WC k -WC p ) K wz +(WC k -WC p ) k pwz [zł]

22 Dlaczego należy oszczędzać energię i w jaki sposób możemy to robić? Dlaczego powinniśmy oszczędzać energię? Oszczędzanie energii staje się koniecznością w dzisiejszym świecie. To dlatego, że energia pozyskiwana jest w dużej mierze ze spalania surowców kopalnych, które w niedalekiej przyszłości mogą ulec wyczerpaniu. Aby do tego nie dopuścić, należy korzystać z energii rozsądnie i rozważnie oraz, w miarę możliwości, starać się ją pozyskiwać ze źródeł odnawialnych. Ze spalaniem węgla i gazu wiąże się również zanieczyszczanie powietrza. Dbanie o jakość powietrza atmosferycznego jest bardzo ważne z perspektywy ochrony naszego zdrowia, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na to czym oddychamy, ale także na jakość wody i pośrednio żywności, które spożywamy. Coraz częściej stosowane są rozwiązania ograniczające zużycie paliw kopalnych, są to m.in. samochody hybrydowe, baterie słoneczne, czy biopaliwa. Ponadto wpływ na zmniejszenie zużycia energii, a w efekcie wykorzystywania jej nieodnawialnych źródeł ma stosowanie energooszczędne urządzeń i żarówek, podzielników ciepła oraz wyłączników czasowych.

23 Dlaczego należy oszczędzać energię i w jaki sposób możemy to robić? Od niedawna popularne jest nowe pojęcie, tzw. szóste paliwo. Szóste paliwo to energia zaoszczędzona. Po surowcach wykorzystywanych w energetyce- węglu, gazie, ropie naftowej oraz energii atomowej i odnawialnych źródłach energii, jest to energia najszybciej dostępna i najczystsza. Oszczędzanie jest ważne w aspekcie ekologicznym, ale również ekonomicznym. Mniejsze zużycie energii, gazu czy wody pozwala na zaoszczędzenie sporej sumy pieniędzy, którą można będzie przeznaczyć na inne wydatki. marka niskie A+++ zużycie energii A++ przez urządzenie A+ symbol modelu oznaczenie klasy energetycznej - klasa efektywności energetycznej wysokie B zużycie energii C przez urządzenie D roczne zużycie energii zużycie wody w litrach na rok pojemność pralki w kilogramach emisja hałasu Etykieta energetyczna zawiera informacje o klasie energetycznej i podstawowych parametrach urządzenia. W Unii Europejskiej muszą w nią być zaopatrzone urządzenia AGD oraz źródła światła. Pomaga ona kupującemu wybrać urządzenie wykorzystujące najmniejszą ilość energii.

24 Dlaczego należy oszczędzać energię i w jaki sposób możemy to robić? W jaki sposób możemy oszczędzać energię? Oszczędzanie w domu: Energia elektryczna wyłącz światło, telewizor, radio, komputer i inne urządzenia, gdy nie będziesz z nich korzystać, używaj energooszczędnych żarówek, zastąp tradycyjne urządzenia domowe i biurowe urządzeniami energooszczędnymi, zdecyduj co chcesz wyjąć z lodówki, zanim ją otworzysz, nie zostawiaj w trybie czuwania urządzeń elektrycznych, nie zostawiaj ładowarki w kontakcie po odłączeniu urządzenia, gotuj tylko tyle wody, ile potrzebujesz, gotuj zawsze z pokrywką będzie szybciej. Energia cieplna nie otwieraj okien, gdy używasz ogrzewania lub klimatyzacji, podczas wietrzenia mieszkania w sezonie grzewczym zakręcaj grzejniki, uszczelnij okna, drzwi i ściany zewnętrzne budynku, używaj regulatora temperatury, nie pozostawiaj długo otwartego okna w zimie; jeżeli jest Ci za gorąco zmniejsz ogrzewanie, wychodzisz z domu zmniejsz ogrzewanie. Woda dbaj o to, by kran był dokręcony, zakręcaj wodę podczas mycia zębów, pierz, gdy pralka jest pełna, najlepiej w niskiej temperaturze, bierz krótki prysznic zamiast kąpieli w wannie, jeśli możesz korzystaj ze zmywarki zamiast myć naczynia, ręcznie; poczekaj aż zmywarka będzie pełna.

25 Dlaczego należy oszczędzać energię i w jaki sposób możemy to robić? Oszczędzanie w szkole: Energia elektryczna gaś światło i inne urządzenia, gdy nie będziesz z nich korzystać. Energia cieplna zamykaj okna, gdy ogrzewasz klasę, podczas wietrzenia klasy w sezonie grzewczym zakręcaj grzejniki, nie pozostawiaj zbyt długo otwartego okna, jeżeli jest za gorąco zmniejsz ogrzewanie. dbaj o to, żeby krany były dokręcone. Woda Oszczędzanie w transporcie: Ekologia korzystaj z komunikacji miejskiej, roweru lub przemieszczaj się pieszo. Oszczędzanie w gospodarce odpadami: Ekologia segreguj odpady, korzystaj z pudełka śniadaniowego zamiast z woreczków.

26 Notatki

27 lp. zrób zadanie z pomocą dorosłych Karty pracy dla Rodziny- uczniowie kl. IV-VI Spis zadań do tematu zad.1 Co to jest energia? zad.2. Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? zad.3 Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? zad.4. Skąd i gdzie energia jest pozyskiwana? zad.5. W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? zad.6. W jaki sposób wykorzystujemy energię każdego dnia? zad.7. W jaki sposób mierzymy zużycie energii? zad.8. W jaki sposób mierzymy zużycie energii? zad.9. Podsumowanie

28 Nieodnawialne źródła energii zad. 1. Wybierz, które z podanych źródeł energii są odnawialne, a które nieodnawialne. Wstaw w kratce odpowiedni symbol: N (nieodnawialne) lub O (odnawialne). N Ciepło wnętrza Ziemi O Węgiel Siła wody Drewno Promieniowanie słoneczne Odnawialne źródła energii Gaz ziemny Ropa naftowa Wiatr

29 zad. 2. Dopasuj nazwy do opisów, poprzez wstawienie odpowiedniej cyfry w puste pole. 1 ropa naftowa 2 energia solarna paliwo pochodzenia roślinnego, np. drewno, odpady zielone, spalane do produkcji energii cieplnej i elektrycznej wykorzystywany w elektrowniach atomowych w celu produkcji energii elektrycznej 3 węgiel kamienny i brunatny wykorzystuje do produkcji energii elektrycznej płynąca wodę 4 gaz ziemny 5 uran wykorzystywane do produkcji energii cieplnej w kolektorach słonecznych lub energii elektrycznej, w panelach fotowoltaicznych służy wytwarzaniu energii elektrycznej oraz ciepła w elektrowniach i elektrociepłowniach, 6 biomasa wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej w tzw. farmach wiatrowych 7 wiatr 8 hydroelektrownia 9 energia geotermalna wykorzystywana głównie w postaci podgrzanej poprzez kontakt z gorącymi skałami wody podziemnej, służy do dostarczania energii do mieszkań na cele m.in. ogrzewania, przygotowywanie ciepłych posiłków, podgrzewania wody służy do dostarczenia energii samochodom, ciężarówkom i innym pojazdom silnikowym

30 zad. 3. Zastanów się w jaki sposób korzystasz z energii w domu. Uzupełnij tabelę wpisując urządzenia wykorzystujące energię w domu, wskaż pomieszczenie gdzie się znajdują i napisz, w jaki sposób mógłbyś zacząć oszczędzać energię korzystając z tych urządzeń. Urządzenia korzystające z energii w domu Pomieszczenie Możliwość oszczędzania Np. pralka łazienka Pranie w niskiej temperaturze; pranie, gdy pralka jest pełna

31 zad. 4. Zastanów się w jaki sposób korzystasz z energii w szkole. Uzupełnij tabelę wpisując urządzenia wykorzystujące energię w szkole i napisz, w jaki sposób mógłbyś zacząć ją oszczędzać. Urządzenia korzystające z energii w szkole Możliwość oszczędzania np.światło wyłączanie, gdy nie jest używane; stosowanie energooszczędnych żarówek

32 zad. 5. Jakie źródła energii wykorzystywane są w poszczególnych dziedzinach życia (transporcie, przemyśle, ogrzewaniu, energetyce). Wstaw znak X w odpowiednie miejsce w tabeli. Transport Produkcja Ogrzewanie Energetyka Biomasa Węgiel Wody geotermalne Płynąca woda Gaz ziemny Ropa naftowa Energia słońca Paliwo jądrowe Wiatr

33 zad. 6. Wpisz do tabeli wykonywane przez Ciebie czynności oraz urządzenia i rodzaj zużywanych przez nie energii, z których korzystasz na co dzień. - śniadanie: czynności urządzenia rodzaj energii rano/ przed lekcjami przygotowanie ciepłego posiłku i herbaty kuchenka elektryczna elektryczna kuchenka gazowa cieplna - poranna toaleta, - droga do szkoły, - lekcje, - w szkole

34 - przerwy, - powrót ze szkoły, popołudniu/ po lekcjach - obiad, - zadanie domowe, - odpoczynek i zabawa,

35 - kolacja, - wieczorna kąpiel, - inne,

36 zad. 7. Obserwacja zużycia energii w domu oraz wyliczenie oszczędności związanych z racjnalnym żużyciem energii. I Pierwszy okres obserwacji 30 dni: 1. Odczytujemy wskazanie licznika energii elektrycznej w domu w pierwszym dniu obserwacji. 2. Odnotowujemy wskazanie licznika w tabeli. 3. Korzystamy z urządzeń wyposażenia domu, jak dotychczas, nie zmieniając nawyków (zachowań). 4. Odczytujemy wskazanie licznika energii elektrycznej w domu na końcu okresu obserwacji. 5. Odnotowujemy wskazanie licznika w tabeli. 6. Obliczamy zużycie energii elektrycznej. 1 2 Data odczytu z licznika (początek m-ca) Odczyt (początek m-ca), A kwh 3 4 Data odczytu z licznika (koniec m-ca) Odczyt (koniec m-ca), B kwh 5 Różnica, (B-A) kwh 6 Koszt za jednostkę zużycia energii, C zł 7 Wysokość opłaty miesięcznej, (B-A)*C= W I zł II Drugi okres obserwacji 30 dni: 1. Odczytujemy wskazanie licznika energii elektrycznej w domu w pierwszym dniu okresu obserwacji. 2. Odnotowujemy wskazanie licznika w tabeli. 3. Funkcjonujemy w domu zgodnie z zasadami oszczędzania energii. 4. Odczytujemy wskazanie licznika energii elektrycznej w domu na końcu okresu obserwacji. 5. Odnotowujemy wskazanie licznika w tabeli. 6. Obliczamy zużycie energii elektrycznej. 1 2 Data odczytu z licznika (początek m-ca) Odczyt (początek m-ca), D kwh 3 4 Data odczytu z licznika (koniec m-ca) Odczyt (koniec m-ca), E kwh 5 Różnica, (E-D) kwh 6 Koszt za jednostkę zużycia energii F zł 7 Wysokość opłaty miesięcznej, (E-D)*F=W II zł III Wyliczamy oszczędności wynikające ze zmniejszenia zużycia energii: O = WI WII = zł gdzie: O- oszczędność energii, zł, WI- wysokość opłaty w pierwszym okresie obserwacji, zł, WII- wysokość opłaty w drugim okresie obserwacji, zł, IV Oszczędności przypadające na jednego członka rodziny: LD - liczba domowników: O/LD= zł ZMIANA ZACHOWAŃ = OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII I PIENIĘDZY

37 zad. 8. Doświadczenie na zużycie wody- wanna i prysznic. Pierwszy tydzień obserwacji: 1. Odczytujemy wskazanie wodomierzy (osobno zimnej i ciepłej wody). 2. W ciągu tygodnia cała rodzina regularnie kąpie się w wannie. 3. Po tygodniu odczytujemy wskazanie wodomierzy (osobno zimnej i ciepłej wody). 1 Odczyt z wodomierzy w pierwszym dniu obserwacji woda ciepła (A) woda zimna (B) 2 Odczyt w siódmym dniu obserwacji woda ciepła (A ) woda zimna (B ) 3 Różnica (pkt 2- pkt 1) woda ciepła (A - A ) WC m3 woda zimna (B B ) WZ m3 podgrzanie 4 Cena za 1 m3 wody wg taryfy MPWiK K zł K1 zł 5 Koszt za zużytą wodę woda ciepła WC*K+WC*K=WaC woda zimna WZ*K=WaZ m3 m3 m3 m3 zł zł Drugi tydzień obserwacji: 1. Odczytujemy wskazanie wodomierzy (osobno zimnej i ciepłej wody). 2. W ciągu tygodnia cała rodzina kąpie się biorąc szybki prysznic. 3. Po tygodniu odczytujemy wskazanie wodomierzy (osobno zimnej i ciepłej wody). 1 Odczyt z wodomierzy w pierwszym dniu obserwacji woda ciepła (A) woda zimna (B) 2 Odczyt w siódmym dniu obserwacji woda ciepła (A ) woda zimna (B ) 3 Różnica (pkt 2- pkt 1) woda ciepła (A - A ) WC' woda zimna (B B ) WZ' m3 m3 podgrzanie 4 Cena za 1 m3 wody wg taryfy MPWiK K zł K1 zł 5 Koszt za zużytą wodę woda ciepła WC'*K+WC*K=PrC woda zimna WZ'*K=PrZ m3 m3 m3 m3 zł zł Oszczędności: WCO woda ciepła: WaC-PrC = WZO woda zimna: WaZ-PrZ = zł zł LD Liczba domowników Oszczędności przypadające na jednego domownika: woda ciepła: WCO/LD zł woda zimna: WZO/LD zł

38 zad. 9. Wypełnij krzyżówkę. 1. Naturalne ciepło wnętrza Ziemi. 2. Urządzenie, w którym myjemy brudne naczynia. 3. Przyrząd służący do określenia ilości zużytej wody. 4. Najczęściej stosowany surowiec nieodnawialny wykorzystywany w energetyce w Polsce. 5. Żarówka, dzięki której zużywamy mniej energii. 6. Miejsce powstawania energii elektrycznej na skutek działania płynącej wody. 7. Energia dostarczana do kolektorów słonecznych. 8. Paliwo energetyczne transportowane za pomocą rurociągów, często używane do przygotowania ciepłych posiłków. 9. Wysokie urządzenie z łopatami produkujące energię elektryczną. 10. Biomasa w postaci suchych gałęzi i traw

39

40