Szczepienia dla nastolatków

Transkrypt

1 Polish Teenage immunisations (Ages 13- to 18-years-old) Your questions answered Edition 2006 Includes information on a tetanus, diphtheria and polio vaccine Szczepienia dla nastolatków (w wieku od 13 do 18 roku życia) Odpowiedzi na wasze pytania Zawiera informacje o szczepieniach na tężec, błonicę oraz polio 1 1

2 Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji o szczepionkach i szczepieniach ochronnych zwróć się do lekarza, środowiskowej opiekunki zdrowotnej lub pielęgniarki. Lub wejdź na stronę albo zadzwoń do darmowej infolinii NHS Helpline pod numer J Ta ulotka dostępna jest w powyższych wersjach językowych na naszej stronie internetowej: lub na prośbę. Dostępna jest też w wersji audio i w innych językach.

3 Wstęp Przewodnik skierowany jest do nastolatków w wieku od 13 do 18 roku życia oraz ich rodziców lub opiekunów. Opisuje, co następuje: szczepionki, które stosowane są dla nastolatków, zazwyczaj uczęszczających jeszcze do szkoły dlaczego szczepienia te są potrzebne oraz jakie skutki uboczne mogą powodować. Przewodnik podaje także odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w sprawie tych szczepień. Opisuje zwłaszcza szczepionkę Td/IPV, która wzmacnia obronę organizmu dziecka przed tężcem (T), błonicą (d) oraz polio (IPV nieaktywna szczepionka polio). Jeśli masz dalsze pytania lub pragniesz uzyskać więcej informacji, porozmawiaj z lekarzem, pielęgniarką szkolną lub pielęgniarką w przychodni. Możesz także wejść na stronę internetową lub zadzwonić pod bezpłatny numer NHS Helpline Wstęp 3

4 Odpowiedzi na wasze pytania Dlaczego potrzebujemy szczepień? Państwowy program szczepień ma na celu wyeliminowanie na terenie Wielkiej Brytanii groźnych chorób takich jak np. polio (choroba heine-medina). Lecz choroby te mogą zawsze powrócić istnieją nadal w wielu krajach na całym świecie. Dlatego jest ważne, aby się przed nimi chronić. W Wielkiej Brytanii choroby te są pod kontrolą dzięki wysokiej liczbie szczepień. Jak działają szczepionki? Szczepionka zawiera małą ilość bakterii lub wirusów, które powodują chorobę, lub małą ilość substancji chemicznych, które są przez nie produkowane. Szczepionka działa w ten sposób, że powoduje wytworzenie w systemie odpornościowym organizmu przeciwciał (substancji, które walczą z infekcjami i chorobami). Więc jeśli pojawi się w twoim ciele infekcja, przeciwciała rozpoznają ją i ochronią cię przed nią. 4

5 Co to jest tężec? Tężec jest bolesną chorobą, która atakuje system nerwowy, co może powodować skurcze mięśni, problemy z oddychaniem lub prowadzić do śmierci. Jest powodowana dostaniem się do organizmu zarazków z ziemi lub odchodów przez otwarte rany lub oparzenia. Tężec nie może być przekazywany od osoby do osoby. Co to jest błonica? Błonica jest poważną chorobą, która zazwyczaj zaczyna się od bólu w gardle i może szybko powodować problemy z oddychaniem. Może uszkodzić serce i system nerwowy, a w ciężkich wypadkach może powodować śmierć. Co to jest polio (choroba Heine-Medina)? Polio to wirus, który atakuje system nerwowy i może powodować trwały paraliż mięśni. Jeśli zaatakuje mięśnie klatki piersiowej lub mózg, może spowodować śmierć. Jeśli byłem szczepiony na tężec, błonicę i polio w dzieciństwie, czy nadal jestem bezpieczny? Możesz mieć jeszcze częściową ochronę, ale potrzebujesz dawki wzmacniającej, aby uzupełnić serię szczepień i uzyskać długoterminową ochronę. Odpowiedzi na wasze pytania 5

6 Ilu dawek wzmacniających potrzebuję? Potrzebujesz w sumie pięć dawek szczepionek wirusów tężca, błonicy i polio, aby wybudować i utrzymać odporność. Powinieneś już był otrzymać: pierwsze trzy dawki w wieku niemowlęcym czwartą dawkę przed rozpoczęciem szkoły, w wieku między trzecim a czwartym rokiem życia, a także teraz powinieneś otrzymać piątą. Jeśli myślisz, że nie otrzymałeś którejś z wcześniejszych dawek, porozmawiaj z pielęgniarką szkolną lub swoim lekarzem. Czy będę potrzebował kolejnych dawek wzmacniających w przyszłości? Prawdopodobnie nie będziesz potrzebował kolejnych dawek tych szczepionek. Jednak możesz potrzebować dodatkowej dawki szczepionki, jeśli będziesz podróżował po niektórych krajach. Upewnij się u pielęgniarki w przychodni. W jaki sposób otrzymam dawkę wzmaciającą Td/IPV? Otrzymasz zastrzyk w ramię. Nikt nie lubi zastrzyków, ale potrwa to krótko. Igły, które są do tego używane są małe, więc poczujesz tylko małe uszczypnięcie. Jeśli się denerwujesz, porozmawiaj o tym przed szczepieniem z pielęgniarką lub lekarzem. 6 Po więcej informacji wejdź na

7 Czy są powody, dla których nie powinienem być szczepiony? Jest niewiele nastolatków, którzy nie mogą otrzymać szczepienia Td/IPV. vaccine. Nie powinieneś otrzymać szczepienia, jeśli: stwierdzono u ciebie reakcje anafilaktyczną na poprzednią szczepionkę, lub stwierdzono reakcje anafilaktyczną na neomycynę, streptomycynę lub polimyksynę B (antybiotyki, które są dodawane w bardzo małych ilościach do szczepionek). Nie ma innych powodów, dla których te szczepionki nie mogłyby być aplikowane. Jeśli masz obawy, porozmawiaj o tym z pielęgniarką lub lekarzem.

8 Co się stanie, jeśli będę chory w dniu szczepienia? Jeśli twoja choroba nie jest poważna i nie masz gorączki, np. jesteś przeziębiony, powinieneś zostać zaszczepiony. Jeśli jesteś poważnie chory i masz gorączkę, odłóż szczepienie do czasu, kiedy wyzdrowiejesz. Unikniesz w ten sposób powiązania gorączki ze szczepionką oraz zwiększenia gorączki, którą już masz. Jeśli miałeś: krwotok, lub skurcze nie związane z gorączką Możesz zostać zaszczepiony, ale być może będziesz potrzebował dodatkowej opieki, więc porozmawiaj o tym przed szczepieniem z lekarzem lub pielęgniarką. Czy są jakieś skutki uboczne? Zwyczajne jest występowanie opuchnięcia, zaczerwienienia i uwrażliwienia w miejscu szczepienia. Czasami może pojawić się mały niebolesny guz, który zniknie w ciągu kilku tygodni. Poważniejsze skutki uboczne są rzadsze i obejmują gorączkę, ból głowy, zawroty głowy, nudności i powiększenie gruczołów. Jeśli poczujesz się źle po szczepieniu, zażyj paracetamol lub ibuprofen. Przeczytaj uważnie sposób użycia na opakowaniu i zażyj odpowiednią do twojego wieku dawkę. Jeśli to konieczne, zażyj kolejną dawkę po czterech lub sześciu godzinach. Jeśli temperatura po drugiej dawce jest nadal wysoka, zadzwoń do lekarza lub pod 24-godzinny numer NHS Pamiętaj, że jeśli nie masz jeszcze 16 lat nie powinieneś zażywać leków, które zawierają aspirynę. 8 Po więcej informacji udaj się na stronę

9 Czy szczepionka zawiera thiomersal? Nie. Ta dawka wzmacniająca szczepionki nie zawiera thiomersalu. Thiomersal, to substancja konserwująca zawierająca rtęć. Więcej informacji o thiomersalu znajdziesz w informacjach na stronie Czy to jest jedyne szczepienie, które powinienem teraz otrzymać? Kiedy będziesz otrzymywał dawkę wzmacniającą szczepienia Td/IPV, warto sprawdzić z pielęgniarką lub lekarzem, czy wszystkie twoje szczepienia są aktualne, np. MMR (odra, świnka i różyczka), MenC oraz, w niektórych wypadkach, zapaleniu wątroby wirusowemu B. Jest szczególnie ważne, aby upewnić się czy twoja szczepionka MMR jest aktualna, ponieważ niektóre nastolatki nie otrzymały dwóch dawek MMR. MMR zostało wprowadzone w roku 1988, zaś drugą dawkę wprowadzono w Zatem jeśli urodziłeś się przed 1992, prawdopodobnie otrzymałeś tylko jedną dawkę MMR. Jeśli uważasz, że to dotyczy ciebie, powinieneś umówić się w przychodni na pobranie drugiej dawki teraz. Jeśli nigdy nie otrzymałeś szczepionki MMR, powinieneś otrzymać pierwszą dawkę teraz, a drugą za miesiąc. Skutki uboczne mogą wystapić do sześciu tygodni po zaszczepieniu. Symptomy są podobne do chorób, ale znacznie słabsze. Jeśli sie obawiasz, porozmawiaj z lekarzem lub pielęgniarką. Powinieneś także porozmawiać z lekarzem lub pielęgniarką, jeśli twoja reakcja na szczepienia jest nieadekwatna, ze względu na odbywanie leczenia w stanie ciężkiej choroby, np. w czasie przeszczepu lub choroby rakowej lub jeśli cierpisz na chorobę, która wpływa na twój system odpornościowy, np. poważne zaburzenia działania systemu odpornościowego. Lekarz lub pielęgniarka udzielą ci specjalistycznej porady co do stosowania żywych szczepionek. Odpowiedzi na wasze pytania 9

10 Wiedza o zapaleniu opon mózgowych i zakażeniu krwi (posocznicy) Zapalenie opon mózgowych to infekcja w oponach mózgowych. Te same zarazki, które powodują zapalenie opon mózgowych mogą powodować zakażenie krwi. Zapalenie opon mózgowych i zakażenie krwi są bardzo niebezpieczne mogą spowodować trwałe kalectwo i śmierć, a symptomy postępują bardzo szybko - zatem należy podjąć leczenie natychmiast. Jeśli nie byłeś szczepiony przeciwko zakażeniu meningokokami C (MenC), powinieneś zrobić to teraz. Szczepionka ta chroni tylko przed jednym rodzajem zaplenia opon i zakażenia krwi, więc powinieneś znać oznaki i symptomy. Czego mam szukać? Wczesne symptomy zapalenia opon i zakażenia krwi są słabe i przypominają grypę (np. odczuwanie gorąca, nudności i bóle w krzyżu i w stawach). Jednakże najważniejsze oznaki zapalenia opon mózgowych, są następujące: sztywny kark silny ból głowy (co samo w sobie nie jest powodem lekarskiej interwencji) światłoczułość wymioty gorączka zawroty głowy, dezorientacja, spowolnienie reakcji, lub czerwone lub fioletowe krosty, które nie znikają pod naciskiem (możesz wykonać test ze szklanką opisany na następnej stronie). 10 Po więcej informacji wejdź na

11 Najważniejsze oznaki zakażenia krwi, których należy wypatrywać, są następujące: senność, spowolnienie reakcji, dezorientacja (ostateczna oznaka zakażenia krwi) silne bóle w ramionach, nogach i stawach bardzo zimne ręce i stopy dreszcze przyspieszone oddychanie czerwone lub fioletowe krosty, które nie znikają pod naciskiem (możesz wykonać test ze szklanką opisany poniżej). wymioty gorączka oraz biegunka i skurcze żołądka. Co powinienem zrobić? Jeśli zauważysz jeden lub więcej z symptomów wymienionych powyżej, natychmiast zwróć się o pomoc. Jeśli rozpoczniesz leczenie zapalenia opon lub zakażenia krwi szybko, masz szansę na całkowite wyzdrowienie. Jeśli nie możesz natychmiast skontaktować się z lekarzem, lub po uzyskaniu porady nadal masz obawy, zaufaj swojemu instynktowi i udaj się na pogotowie przy lokalnym szpitalu, lub poproś kogoś znajomego, żeby cię odwiózł. Test ze szklanką Przyciśnij mocno brzeg przezroczystej szklanki do miejsca z wysypką, tak żeby zobaczyć czy wysypka znika i zmienia kolor pod wpływem ucisku. Jeśli nie zmienia koloru, skontaktuj się z lekarzem natychmiast. Wiedza o zapaleniu opon mózgowych i zakażeniu krwi 11

12 Gdzie mogę uzyskać więcej informacji? Fundacja ds. Badań Zapalenia Opon Mózgowych, Zrzeszenie ds. Zapalenia Opon Mózgowych w Szkocji oraz Fundacja ds. Zapalenia Opon Mózgowych dysponują wszelkimi informacjami. Zadzwoń na 24 godzinny bezpłatny numer Fundacji ds. Badań Zapalenia Opon Mózgowych (the Meningitis Research Foundation) lub wejdź na stronę Zadzwoń lub wyślij faks do Zrzeszenia ds. Zapalenia Opon Mózgowych w Szkocji (the Meningitis Association of Scotland) na numer , lub napisz na adres 9 Edwin Street, Glasgow G51 1ND, or visit the website at Zadzwoń na 24 godzinny bezpłatny numer Fundacji ds. Zapalenia Opon Mózgowych lub wejdź na stronę Możesz też poprosić o radę lekarza lub pielęgniarkę lub zadzwonić pod bezpłatny numer telefonu infolinii NHS Helpline

13 Wyjeżdżasz za granicę? Jeśli zamierzasz wyjechać za granicę, upewnij się czy masz aktualne wszystkie szczepienia. Możesz też potrzebować dodatkowych szczepień. Skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką z dużym wyprzedzeniem (co najmniej 6-cio tygodniowym) w celu uzyskania aktualnych informacji o szczepieniach, których możesz potrzebować lub wejdź na stronę NHS Większość szczepionek może być zaaplikowana w okresie czterotygodniowym, lecz więcej czasu trzeba przeznaczyć na szczepionki DTaP/IPV/Hib. Jeśli okaże się, że twój wyjazd ma miejsce wcześniej, warto odwiedzić klinikę, aby uzyskać możliwe jak najwięcej ochrony oraz uzyskać informacje o tym jak zapobiegać ryzyku zachorowania za granicą. Możesz potrzebować szczepień przeciwko innym chorobom takim jak żółta febra oraz możesz potrzebować zaświadczenia o dokonaniu szczepienia przed wjazdem do danego kraju. Zaświadczenie zaczyna być ważne 10 dni po dokonaniu szczepienia. Uważaj na malarię Malaria jest poważną infekcją, którą można się zarazić przez ukąszenie przez zainfekowanego komara. Jest to poważny problem w niektórych krajach tropikalnych. Jeśli podróżujesz w rejony objęte malarią, będziesz potrzebował ochrony. Nie istnieje szczepienie przeciw malarii, ale lekarz może ci poradzić jakich lekarstw przeciwmalarycznych należy używać. Wyjeżdżasz za granicę? 13

14 Unikaj ugryzień komara Rób wszystko, aby uniknąć ugryzień komara. w dzień i noc noś ubrania, które zakrywają ramiona i nogi. pokrywaj skórę środkiem odstraszającym owady i stosuj siatki przeciwko komarom nasiąknięte środkiem owadobójczym. Poradź się farmaceuty co do środków odstraszających owady. 14 Po więcej informacji wejdź na

15 Dwie interwencje w zdrowie publiczne, które miały największy wpływ na zdrowie społeczeństwa na świecie, to czysta woda i szczepionki ochronne World Health Organization Opublikowane w imieniu Scottish Executive przez NHS Health Scotland. Oparte za pozwoleniem na materiałach opublikowanych przez Department of Health Publications. NHS Health Scotland 2006 ISBN: Health Scotland Biuro w Edinburgh: Woodburn House Canaan Lane Edinburgh, EH10 4SG Biuro w Glasgow: Clifton House Clifton Place Glasgow, G3 7LS

16 Rutynowy program szczepień ochronnych dla dzieci. Każda szczepionka jest podawana jako pojedynczy zastrzyk w udo lub ramię. Termin szczepienia Choroby przed którymi chroni Szczepionka Drugi miesiąc życia błonica, tężec, krztusiec, DTaP/IPV/Hib choroba Heine-Medina, pałeczki grypy i PCV typu b (Hib), infekcje pneumokokowe Trzeci miesiąc życia błonica, tężec, krztusiec, choroba DTaP/IPV/Hib Heine-Medina, pałeczki grypy typu b i MenC (Hib) i meningokokowe C (MenC) Czwarty miesiąc życia błonica, tężec, krztusiec, choroba DtaP/IPV/Hib, Heine-Medina, pałeczki grypy typu b MenC i PCV (Hib), meningokokowe C (MenC) i infekcje pneumokokowe Około 12 m-cy pałeczki grypy typu b (Hib) i Hib/MenC meningokokowe C (MenC) Około 13 m-cy odra, świnka i różyczka MMR I PCV infekcje pneumokokowe Trzy lata cztery m-ce błonica, tężec, krztusiec, DtaP/IPV lub Pięciu lat choroba Heine-Medina, dtap/ipv oraz odra, świnka i różyczka MMR trzynaście do tężec, błonica i choroba Heine-Medina Td/IPV osiemnastu lat /2006