Załącznik do uchwały Nr XXI/156/08 Rady Miejskiej w Krośnie Odrzańskim z dnia 27 czerwca PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CHYŻE Gmina Krosno Odrzańskie

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr XXI/156/08 Rady Miejskiej w Krośnie Odrzańskim z dnia 27 czerwca 2008 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CHYŻE Gmina Krosno Odrzańskie Czerwiec, 2008

2 Spis treści WSTĘP...2 I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI Położenie i powierzchnia Ludność statystyka Historia miejscowości...5 II. INWENTARYZACJA ZASOBÓW...5 III. ANALIZA SWOT...7 IV.OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ...9 Załącznik Dokumentacja fotograficzna miejscowości Chyże

3 WSTĘP Rozwój i odnowa obszarów wiejskich stanowi kluczowe wyzwanie dla Polski w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym celem jest wzmocnienie działań służących zmniejszaniu dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najważniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i życia mieszkańców. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich działanie Odnowa i rozwój wsi. Celem działania Odnowa i rozwój wsi jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. W ramach działania pomocą finansową zostaną objęte projekty dotyczące: 1. budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów: a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, b) służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, 2. kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; 3. budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych; 4. zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; 5. odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci; 6. kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów. Uwarunkowania Planu Odnowy Miejscowości polegają na tym, że ma on zdecentralizowany, lokalny charakter, obejmuje ograniczony teren jednej miejscowości i przygotowywany jest (przy udziale przedstawicieli gminy) z inicjatywy i przez mieszkańców miejscowości. Specyfika planu polega na tym, że jest on ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno - kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Ma mniej pro-gospodarczy, a bardziej pro-społeczny i pro-kulturowy charakter. I dzięki temu może stanowić doskonałe uzupełnienie strategii rozwoju całej gminy, która zazwyczaj koncentruje się na zagadnieniach infrastrukturalnych i gospodarczych. Celem planu jest podtrzymanie lub odtworzenie atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i zaplanowanie oraz przeprowadzenie tego w sposób dostępny, oczekiwany i popierany oraz wykonalny dla lokalnej społeczności. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszej sytuacji, gdy miasta 2

4 oferują konkurencyjną alternatywę zamieszkania, a rolnictwo traci swą atrakcyjność jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi, szczególnie tych lepiej wykształconych ze wsi do miasta. Idea odnowy wsi wyrasta z przekonania, że odnowiona, doinwestowana i ożywiona kulturowo wieś odzyska swoją atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszkańcom godziwy standard i jakość życia oraz zdoła zatrzymać młodzież na miejscu. Nie jako mini-miasto, wysoko zurbanizowana i konkurująca z ośrodkami miejskimi bogactwem oferty, ale właśnie jako nowa wieś, nowoczesna, lecz ceniąca i zachowująca swój wiejski charakter i kulturową specyfikę. Plan Odnowy ma więc charakter planu małych kroków, ale w kierunku wielkich celów. Małych kroków, które podejmowane przez mieszkańców przy finansowym i organizacyjnym wsparciu gminy doprowadzić mają do trwałej poprawy miejscowych warunków życia. Korzyści wynikające z posiadania Planu Odnowy Miejsowości: plan umożliwia efektywne gospodarowanie zasobami takimi, jak środowisko, ludzie, infrastruktura i środki finansowe; zapisanie tego procesu w formie dokumentu umożliwia stałą ocenę postępów i korygowanie błędów przez wszystkich członków społeczności lokalnej; dokument umożliwia zaangażowanie władz lokalnych oraz mieszkańców w planowanie swojej przyszłości. Uwzględnienie różnych opinii, pomysłów i koncepcji często wymaga porozumienia. Osiągnięte porozumienie, na drodze otwartej dyskusji, pozwala na wypracowanie strategii, z którą będzie identyfikowała się społeczność lokalna; tworzenie Planu Odnowy sprzyja realistycznej ocenie mocnych i słabych stron miejscowości, a przez to przyjrzenie się możliwościom oraz potencjalnym problemom, które mogą się pojawić w przyszłości. W ten sposób można uniknąć wielu trudności. Plan Odnowy Miejscowości Chyże obejmuje swoim zasięgiem obszar tej miejscowości. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację zasobów służącą ujęciu stanu rzeczywistego, analizę SWOT czyli mocne i słabe strony miejscowości, planowane kierunki rozwoju, przedsięwzięcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem działań. Plan Odnowy Miejscowości Chyże to dokument, który określa strategię działań w sferze społeczno-gospodarczej na lata Podstawą opracowania planu odnowy jest Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krosno Odrzańskie na lata i Strategia rozwoju gospodarczego Gminy Krosno Odrzańskie na lata przyjęta uchwałą Rady Miejskiej nr XVII/116/2000 z dnia 30 sierpnia 2000 r. Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzającym możliwość aktualizacji w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą być dopisywane nowe zadania, a także to, że może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od uruchomienia i dostępu do funduszy UE. Projekt wprowadzonych do planu zadań powstał w oparciu o wytyczne środowiska lokalnego i konsultacje społeczne. Podstawą tworzenia Planu Odnowy Miejscowości Chyże jest zdanie sobie sprawy z lokalnych zasobów i potencjałów, zmobilizowanie ich, zainwestowanie w rozwój i stworzenie systemu działań partnerskich tak, aby uzyskać efekt przyrastania inicjatyw i kumulowania się ich skutków. 3

5 I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1. Położenie i powierzchnia Miejscowość Chyże położona jest w środkowej części województwa lubuskiego, w powiecie krośnieńskim, w gminie Krosno Odrzańskie. Chyże jest jedną z 19 sołectw wchodzących w skład gminy. Połączona jest terytorialnie z miastem Krosno Odrzańskie. Zlokalizowana wzdłuż drogi gminnej prowadzącej do wsi Gostchorze, na przedłużeniu ul. Wiejskiej miasta Krosno Odrzańskie. Miejscowości sąsiadujące to bezpośrednie sąsiedztwo miasta Krosno Odrzańskie i wsi Gostchorze. Powierzchnia gminy Krosno Odrzańskie wynosi ha, z czego powierzchnia Chyż stanowi 266 ha. Rys. 1 Lokalizacja miejscowości Chyże na terenie gminy Krosno Odrzańskie 4

6 2. Ludność statystyka Miejscowość Chyże zamieszkuje według stanu na dzień r. 200 mieszkańców, w tym 100 kobiet i 100 mężczyzn, co stanowi około 1,1% ogółu ludności gminy Krosno Odrzańskie. Ludność miejscowości stanowią w przeważającej większości pracownicy prywatnych przedsiębiorst z Krosna Odrzańskiego. Małą cześć stanowią rolnicy. Coraz liczniej reprezentowani są prywatni przedsiębiorcy. Dużą grupę stanowią renciści i emeryci. We wsi odnotowano 10 osób bezrobotnych. 3. Historia miejscowości Nie udało się dotrzeć do żadnych źródeł dotyczących historii wsi Chyże. Przedwojenna, niemiecka nazwa Hundsbelle oznaczała dosłownie - psie szczekanie, mogło to świadczyć o dużej liczbie psów w osadzie. Przed II wojną światową, w 1939 roku wieś zamieszkiwało 169 osób. II. INWENTARYZACJA ZASOBÓW Teren wsi Chyże przynależą, tak jak cała gmina, do makroregionu pod nazwą Pojezierze Lubuskie. Miejscowość usytuowany jest na obszarze NATURA 2000 tzn. Europejska sieć obszarów chronionych, która ma na celu ochronę szczególnie narażonych na wyginięcie lub najbardziej charakterystycznych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt i roślin występujących na terenie Unii Europejskiej. Podstawy wyznaczania sieci zawarte są w dwóch dyrektywach UE Dyrektywie Ptasiej i Dyrektywie Siedliskowej. Pierwsza z nich przewiduje wskazanie przez każdy kraj członkowski listy obszarów szczególnie istotnych dla ochrony różnorodności gatunkowej ptaków, zwanych obszarami specjalnej ochrony (OSO; ang. special protection areas, SPA). Dyrektywa Siedliskowa z kolei, nakazuje wskazanie sieci obszarów o szczególnym znaczeniu dla ochrony europejskich naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt innych niż ptaki (tzw. specjalne obszary ochrony, SOO; ang. special areas of conservation, SAC). Oba rodzaje terenów chronionych, wskazane na terytoriach państw członkowskich UE składają się w sumie na sieć NATURA 2000 Obszar miejscowości Chyże figuruje w programie pod nazwą Dolina Środkowej Odry. Należy więc oczekiwać wystąpienia utrudnień w dotychczasowym sposobie i intensyfikacji zagospodarowania terenu. Nowe inwestycje będą musiały być poddane ocenie oddziaływania na środowisko oraz ocenie Wojewody, w tym Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, a dopuszczane do realizacji będą tylko te, które nie pogorszą stanu siedlisk przyrodniczych. 5

7 W miejscowości Chyże brak jest zasobów leśnych. Historycznie był to teren produkcji winorośli na stokach południowych. Układ przestrzenny Chyż zachował pierwotny XIV - wieczny kształt. Jest to podobnie jak w wielu miejscowościach na terenie gminy Krosno Odrzańskie, tzw. ulicówka. W układzie tym budynki zlokalizowane wzdłuż drogi przechodzącej przez miejscowość. Z archeologicznego punktu widzenia posiada on wartość kulturową. W związku z tym preferowana jest tu zabudowa plombowa, a nowa zabudowa powinna nawiązywać swoim charakterem do zabudowy istniejacej i nie kłócić się z architekturą krajobrazu oraz panoramą wsi. W budownictwie wiejskim na terenie gminy Krosno Odrzańskie dominowały domy drewniane, wznoszone o charakterystycznej dla wsi polskiej konstrukcji zrębowej, dopiero w XIX XX wieku zastąpiły je budynki murowane. Więkoszość tutejszych budynków powstała w pierwszej dekadzie XX wieku. Zachowana historyczna zabudowa mieszkaniowa występuje w formie zabudowy zwartej, otwartej. Chyże, jako niewielka miejscowość położona w bezpośrednim sąsiedztwie Krosna Odrzańskiego stanowi możliwość rozwoju budownictwa mieszkalnego o niskiej intensywności zabudowy mieszkalnej i jednorodzinnej. Zabudowa ta planowana jest z zachowaniem pierwotnego układu przestrzennego, czyli wzdłuż drogi. Obecnie we wsi znajduje się 51 numerów posesji zabudowanych w tym: - 45 budynków mieszkalnych, 2 domy jednorodzinne w trakcie realizacji, - budynek świetlicy wiejskiej z mieszkaniem komunalnym, - leśniczówkę z częścią mieszkalną, - budynek o funkcji mieszkalno usługowo produkcyjnej. Miejscowość jest wyposażona w sieć wodociągową, sieć kanalizacyjną oraz gazową. Mieszkańcy Chyż posiadają budynek świetlicy wiejskiej, w którym znajduje się wydzielony lokal mieszkalny oraz biuro sołtysa. Budynek wymaga gruntownego remontu wraz z zagospodarowaniem terenu przyległego. Na terenie miejscowości znajduje się jedno Gopodarstwo Rybackie Grabin oraz firma ROKOKO zajmującą się renowacją, kupnem i sprzedażą antyków. W zakresie produkcji rolnej przewaga jest sadownictwa ( sady jabłkowe wraz z przechowalniami). Wieś wyposażona jest w sieć wodociągową, kanalizacyjną oraz gazową. Na terenie sołectwa nie funkcjonuje żadna szkoła. Dzieci i młodzież z terenu miejscowości uczęszczają do placówek oświatowych w Krośnie Odrzańskim. Miejscowość posiada przydrożną kapliczkę, przedstwiającą figurkę Chrystusa.. Zlokalizowana jest na rozwidleniu dróg na końcu wsi, prowadzących do miejscowości Gostchorze i na tereny nad Odrą. Kapliczka ta powstała z inicjatywy samych mieszkańców. Jedyną organizacją społeczną na terenie wsi jest powołana nieformalna grupa inicjatywna tzn. Grupa Odnowy Wsi, która w wyniku otwartej dyskusji zdecydowała co do przyszłości (funkcji, wyglądu) wsi i określiła jakie projekty (przedsięwzięcia) powinny zostać zrealizowane w sołectwie. 6

8 III. ANALIZA SWOT Analiza SWOT jest techniką służąca do porządkowania informacji. W tym wypadku ma ona na celu określenie strategii, kierunków rozwoju oraz sposobów realizacji planu odnowy miejscowości Chyże. Analiza ta polega na określeniu mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń wsi. Nazwa wywodzi się od pierwszych liter angielskich słów: strenghts (mocne strony) wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu; weaknesses (słabe strony) wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu; opportunities (szanse) wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany; threats (zagrożenia) wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej. Tabela nr 1 Analiza SWOT Mocne strony bezpośrednie sąsiedztwo z miastem Krosno Odrzańskie, walory krajobrazu i środowiska przyrodniczego, zachowane wartości kulturowe wsi, dobry układ komunikacyjny, wysoki stopień zwodociągowania wsi, wieś skanalizowana, przyłącza gazowe, aktywność mieszkańców chętnie podejmujących inicjatywy społeczne. Słabe strony zły stan techniczny dróg niewykorzystany potencjał terenu brak promocji wsi zły stan techniczny budynku świetlicy wiejskiej niewystarcająca infrastruktura sportowa i rekreacyjna niska jakość życia w aspekcie kulturalnym i wypoczynkowo rekreacyjnym brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 7

9 Szanse wykorzystanie walorów przyrodniczych ( obszar NATURA 2000 ) zwiększenie atrakcyjności centrum wsi sprzyjająca polityka regionalna adresowana do rozwoju obszarów wiejskich, możliwość uzyskania środków pomocowych, w tym pochodzących z Unii Europejskiej, na poprawę infrastruktury technicznej i społecznej sprzyjająca polityka regionalna władz gminy Krosno Odrzańskie rozwój przedsiębiorczości lokalnej rozbudzanie aktywności i współdziałania społeczności wiejskiej przez władze lokalne Zagrożenia degradacja środowiska naturalnego brak inwestycji pobudzajacych rozwój turystyki i agroturystyki bezrobocie regionalne niebezpieczeństwo niepełnego wykorzystania szans jakie dają środki UE Zapewnienie rozwoju miejscowości oraz stworzenie jak najlepszych warunków życia mieszkańcom wsi Chyże stanowi priorytet w wyznaczaniu kierunków rozwoju sołectwa. Zgodnie z priorytetem oraz mając na uwadze wnioski z analizy SWOT planuje się następujące kierunki rozwoju wsi : poszerzenie oferty kulturalnej dla mieszkańców, stworzenie warunków dla zagospodarowania wolnego czasu mieszkańców, stworzenie warunków dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci, rozwój działalności kulturalnej i rekreacyjno sportowej, podniesienie estetyki miejscowości, modernizacja i budowa infrastruktury technicznej i turystycznej, podnoszącej atrakcyjność wsi, rozwój funkcji turystycznej, w tym agroturystyki, ze względu na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe, podejmowanie działań promujących miejscowość wśród turystów i inwestorów. Wymienione kierunki rozwoju miejscowości Chyże wpisują się w cele zapisane w Strategii Rozwoju Gminy i Miasta Krosno Odrzańskie, a przede wszystkim w cele związane z efektywnym wykorzystaniem zasobów środowiska naturalnego i bogactwa zasobów kulturowych oraz wyposażenie miejscowości w nowoczesną infrastrukturę komunalną. Mieszkańcy Chyż chcą, aby wieś miała szansę rowoju. Sami chcą aktywnie uczestniczyć we wszystkich przedsięwzięciach mających na celu odnowę miejscowości. Zdają sobie sprawę, że wizerunek wsi może ulec zmianie przede wszystkim dzięki pobudzeniu zaangażowania społeczności lokalnej. Mieszkańcy chcą dbać o obraz własnej wsi oraz własnych domostw i zagród, tworzyć klimat i warunki dla rozwoju postaw przedsiębiorczych, brać czynny udział w procesie identyfikacji problemów swojego najbliższego otoczenia, gdyż najlepiej znają swoje środowisko i posiadają największą wiedzę 8

10 na temat tego, co jest problemem i jak najlepiej go rozwiązać. IV. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ Biorąc pod uwagę fakt, iż mieszkańy wsi Chyże chcą zmienić wizerunek swojej wsi, a proponowane zewnętrzne programy pomocowe są niepowtarzalną szansą dla skutecznego podjęcia działania, mieszkańcy podczas zebrania wiejskiego zdecydowali większością głosów o głównych zadania inwestycyjnych najbliższych siedmiu lat. Największe potrzeby mieszkańców wsi to: remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej, która stanowić będzie centrum kulturalne, wyposażenie świetlicy wiejskiej w stanowiska komputerowe z dostępem do internetu, wykonananie i wyposażenie bezpiecznego placu zabaw dla dzieci, budowa ścieżki rowerowej wykonanie odcinka trasy rowerowej wokół i włączenie jej do istniejącej trasy wokół okolicznych miejscowości, tworząc atrakcyjną trasę rekreacyjno wypoczynkową zmodernizwanie, ogrodzenie i ustawienie stabilnych ławek przy boisku do piłki nożnej, wykonanie nowej nawierzchni drogi głównej wewnątrz wsi oraz chodnika przy jezdni po jednej ze stron drogi wewnętrznej, remonty i budowa dróg po zakończeniu budowy kanalizacji sanitarnej. Na wymienione działania planowane do realizacji w miejscowości Chyże zamierza się pozyskać dofinansowanie z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Zadania finansowane będą także ze środków własnych gminy Krosno Odrzańskie. 9

11 Tabela nr 2 Priorytetowe zadania inwestycyjne i kolejność ich realizacji Lp. Nazwa zadania Cel projektu Realizator zadania Harmonogram realizacji Źródło finansowania Szacunkowy koszt projektu w zł Świetlica będzie głównym ośrodkiem życia kulturalnego, ok Remont świetlicy wiejskiej miejscem pracy i twórczych poczynań w środowisku lokalnym. Będzie pełnić funkcję kulturotwórcze, wychowawcze, dydaktyczne oraz opiekuńcze w odnisieniu Gmina Krosno Odrzańskie 2009 Środki własne Gminy Program Rozwoju Obszarów Wiejskich do dzieci i młodzieży. 2. Wyposażenie świetlicy w stanowiska komputerowe Wyposażenie świetlicy wiejskiej w stanowiska komputerowe z dostępem do internetu stworzy sprzyjające warunki do rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Gmina Krosno Odrzańskie 2010 ok Środki własne Gminy Lubuski Regionalny Program Operacyjny 3. Plac zabaw Projekt przyczyni się do zapewnienia przyjemnego i bezpiecznego spędzenia czasu najmłodszych mieszkańców wsi. Gmina Krosno Odrzańskie Rada Sołecka 2009 ok Środki własne Gminy Projekt przewiduje wykonanie od podstaw odcinka drogi ok Przebudowa drogi Gostchorze Chyże asfaltowej wraz z budową kanalizacji deszczowej i ciągiem pieszo rowerowym łączącym miejscowości Gostchorze Chyże, tworząc atrakcyjną, bezpieczną trasę rekreacyjno Gmina Krosno Odrzańskie 2010 Środki własne Gminy Lubuski Regionalny Program Operacyjny wypoczynkową. 10

12 Lp. Nazwa zadania Cel projektu Realizator zadania Harmonogram realizacji Źródło finansowania Szacunkowy koszt projektu w zł Projekt przyczynie się do stworzenia atrakcyjnej oferty ok Budowa ścieżki ekologicznej rekreacyjno-turystycznej, podnoszeniu i kształtowaniu świadomości ekologicznej oraz rozwijaniu wrażliwości na problemy środowiska. Gmina Krosno Odrzańskie 2010 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 6. Modernizacja boiska sportowego do piłki siatkowej Celem projektu jest stworzenie atrakcyjnej oferty zdrowego spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. Gmina Krosno Odrzańskie Środki własne Gminy 11

13 Tabela nr 3 Priorytetowe zadania nieinwestycyjne Lp. Nazwa zadania Cel projektu Realizator zadania 1. Organizowanie Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej - imprez kulturalnorekreacyjnych, projekty przyczynią się do integracji Rada Sołecka w społecznej, zacieśniania więzi Grupa Odnowy tym Nocy środowiskowej i pokoleniowej patriotyzm Wsi Świętojańskiej lokalny, a przede wszystkim umożliwi Gmina Krosno (organizowanie aktywne i zdrowe spędzenie czasu Odrzańskie rodzinnych wolnego. pikników, wspólnego grillowania, dzień pieczonego ziemniaka) Harmonogram realizacji ( corocznie) Źródło finansowania Szacunkowy koszt projektu w zł Środki własne Sołectwa, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Fundacja Wspomagania Wsi Lubuski Regionalny Program Operacyjny Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej BRANDENBURGIA (corocznie) 12

14 Załącznik Dokumentacja fotograficzna miejscowości Chyże 13

15 Plan Odnowy Miejscowości Chyże 14