Józef Ignacy Kraszewski ( )

Transkrypt

1 Józef Ignacy Kraszewski ( ) Młodość ma w so bie zapasy siły, którymi wiele przemóc może, gdy zechce... J.I. Kraszewski

2 Kim on był??? "Ja nie jestem pono ani literatem, ani artystą, choć piszę wiele i kocham wszelkie piękno - ja jestem człowiekiem mojego wieku, dzieckiem narodu mego." J. I. Kraszewski Józef Ignacy Kraszewski- pisarz, dziennikarz, malarz, rysownik, muzyk, kolekcjoner. Urodzony 28 lipca 1812 w Warszawie, zmarł 19 marca 1887 w Genewie

3 Biografia Kraszewskiego Urodził się w Warszawie jako syn Jana i Zofii z Malskich. Rodzice mieszkali na Grodzieńszczyźnie, we wsi Dołhe koło Prużan. Rodzina pieczętowała się herbem Jastrzębiec. Matka szukała w Warszawie schronienia w obawie przed wojną francusko-rosyjską. Oboje rodzice pojawiali się w późniejszej twórczości Kraszewskiego, jako wzorce postaci powieściowych. Ojciec, Jan Kraszewski ( ), chorąży powiatu prużańskiego, został przedstawiony w roli seniora rodziny w Powieści bez tytułu (1855). Zofię Kraszewską ( ) syn sportretował m.in. w Pamiętnikach nieznajomego (1846). Józef Ignacy był najstarszy z pięciorga rodzeństwa; najmłodszy brat Kajetan ( ) także zajął się literaturą, był autorem opowiadań i powieści.

4 Kraszewski wychowywał się w Romanowie w powiecie włodawskim pod opieką babki Zofii Malskiej i prababki Konstancji Nowomiejskiej. Wyniósł stamtąd pierwsze zainteresowania kulturą i literaturą. Kształcił się w szkole wydziałowej w Białej Podlaskiej ( ), szkole wojewódzkiej w Lublinie ( ), wreszcie w gimnazjum w Świsłoczy ( ), gdzie zdał egzamin dojrzałości. We wrześniu 1829 podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego, wkrótce przeniósł się na literaturę. Pod pseudonimem Kleofasa Fakunda Pasternaka ogłaszał pierwsze utwory literackie. Zawarł związek małżeński (10 czerwca 1838) z Zofią Woroniczówną, bratanicą prymasa Jana Pawła Woronicza. W 1838 wraz z żoną osiedlił się na Wołyniu.

5 W 1838 wraz z żoną osiedlił się na Wołyniu. Początkowo był dzierżawcą wsi Omelno (powiat łucki), następnie (1840) zakupił wieś Gródek koło Łucka. Tam, obok codziennych zajęć gospodarskich, musiał zmierzyć się z procesem o zatajone zadłużenie ciążące na wiosce. Odbył w tym okresie kilka podróży, m.in. do Kijowa i Odessy, które zaowocowały Wspomnieniami Odessy, Jedyssanu i Budżaku ( ). W 1846 gościł w Warszawie, rok później na leczeniu w Druskiennikach. W 1848 Kraszewski sprzedał Gródek i przeniósł się do kolejnego nabytku - wsi Hubin (także powiat łucki). Stąd, zrażony niepowodzeniami gospodarskimi, a zarazem przymuszony koniecznością kształcenia czwórki dzieci (Konstancja, ur. 1839; Jan, ur. 1841; Franciszek, ur. 1843; Augusta, ur. 1849), przeniósł się w 1853 do Żytomierza.

6 W Żytomierzu, będącym w tym okresie 40-tysięcznym miastem, ośrodkiem życia społecznego i towarzyskiego polskiej szlachty oraz siedzibą carskich władz gubernialnych, Kraszewski pełnił szereg funkcji i godności. Był m.in. kuratorem szkół polskich (o ograniczonych kompetencjach), dyrektorem Teatru Żytomierskiego (od 1856), dyrektorem Klubu Szlacheckiego, prezesem Towarzystwa Dobroczynności. Cieszył się jednocześnie rosnącą sławą jako pisarz. Mimo pełnionych godności szlacheckich Kraszewski dostrzegał problemy społeczne i występował przeciwko systemowi pańszczyźnianemu, ogłosił m.in. memoriał popierający projekt nadania ziemi chłopom, przedstawiony na zjeździe gubernialnym szlachty w Żytomierzu na początku Wkrótce, po odbyciu w 1858 półrocznej podróży po Europie, nabrał także sympatii do idei demokratycznych i gospodarczych zachodniej Europy.

7 Po powrocie z podróży pisarz poróżnił się ostatecznie ze środowiskiem szlachty wołyńskiej i podjął decyzję o przeniesieniu do Warszawy. Został redaktorem "Gazety Codziennej" Leopolda Cronenberga, podnosząc znaczenie pisma (co wyraziło się m.in. kilkunastokrotnym wzrostem liczby prenumeratorów). Propagował kapitalistyczne formy gospodarki rolniczej, inwestycje, uprzemysłowienie, rozwój kolei, tworzenie zrzeszeń handlowo-finansowych. Odbywał dalsze podróże zagraniczne, był w Belgii i Francji (dwukrotnie), Włoszech, Rosji. Angażował się w działalność polityczną emigracji i analizował możliwość wybuchu powstania (opublikował w Paryżu broszurę Sprawa polska w r. 1861, 1861). Zgodnie z nabytymi przed trzydziestu laty poglądami nie był zwolennikiem powstania, starając się publikacjami w "Gazecie Polskiej" (1861 nastąpiła zmiana nazwy z "Gazeta Codzienna") tonować atmosferę przedpowstańczą.

8 Jednak jako zdecydowany krytyk polityki margrabiego Wielopolskiego, a także mając opinię "człowieka Cronenberga" (lidera stronnictwa Białych), pod koniec stycznia 1863 został zmuszony do opuszczenia Warszawy. Wyjechał do Drezna. W Dreźnie, od czasów rozbiorowych jednym z głównych ośrodków polskiej emigracji, Kraszewski zajął się pomocą dla szukających schronienia za granicą powstańców styczniowych. W pracy literackiej skupił się na publicystyce politycznej, pod pseudonimem Bogdan Bolesławita ogłosił szereg powieści o tematyce powstańczej. Utwory te zamknęły mu drogę powrotną do Warszawy po upadku powstania, odbywał natomiast kolejne podróże po Europie, w pierwszych latach emigracji szukając wsparcia dla sprawy powstańczej, potem także dla kuracji i wypoczynku - obok klęsk narodowych Kraszewski przeżywał niepowodzenia prywatne, problemy finansowe, długi zięcia i syna Jana, deportację brata Lucjana do Rosji, zesłanie zięcia i wyjazd wraz z nim córki Konstancji z dziećmi.

9 Jako doświadczony dziennikarz podjął w 1865 pracę redaktora tworzonego we Lwowie pisma "Hasło". Spotkał się z dużym zawodem - nie otrzymał zezwolenia na pobyt we Lwowie i został zmuszony do współpracy na odległość, nie mógł też forsować swoich poglądów; dla właścicieli pisma, lwowskich ziemian, "Hasło" miało być raczej forum poglądów konserwatywnych, a nazwisko Kraszewskiego magnesem dla czytelników. Ostatecznie nic z tych planów nie wyszło, "Hasło" upadło po pół roku.

10 Mimo niepowodzenia we Lwowie pisarz nadal planował osiedlenie się w Galicji. W 1866 został obywatelem Krakowa, a wkrótce Austrii. Plany pozostania na stałe zostały podważone obserwacjami poczynionymi w Galicji, które unaoczniły Kraszewskiemu siłę konserwatyzmu. Wyrazem tego stała się klęska Kraszewskiego w staraniach o katedrę literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, które pisarz przegrał z faworytem konserwatystów Stanisławem Tarnowskim, mimo iż konkurent nie spełniał wymogów formalnych. Po kolejnym niepowodzeniu - fiasku planów kupna krakowskiego "Czasu" (który niebawem stał się czołowym pismem konserwatystów, a potem stańczyków) - Kraszewski założył własną drukarnię w Dreźnie. Nie był to dobry interes, już w 1871 został zmuszony do odsprzedania drukarni ze stratą finansową; skutkiem przedsięwzięcia pozostało obywatelstwo saskie, które w 1871 przeszło na Obywatelstwo Rzeszy Niemieckiej.

11 Twórczość Józefa Ignacego Twórczość Józefa Ignacego Kraszewskiego zadziwia i fascynuje czytelników i historyków literatury do dziś. Był pisarzem fenomenem pracowitości i wszechstronności zainteresowań i talentów.

12 Dzieła pisarza W powieściopisarstwie Kraszewskiego wyróżnić można trzy okresy: młodzieńczy ( ), wołyńsko-warszawski ( ) i okres drezdeński (od 1863). Napisał m.in.: Całe życie biedna Chata za wsią Czercza mogiła Dziad i baba Głupi Maciuś Lublana Ulana Złote jabłko Stara Baśń Kwiat paproci...i wiele, wiele innych

13 Pseudonimy używane przez Kraszewskiego Józef Ignacy Kraszewski pisał swoje utwory pod wieloma pseudonimami, m.in. jako: Dr Omega, Kaniowa, Bogdan Bolesławita czy Kleofas Faukund Pasternak.

14 Czyżby rekordzista??? Ponad 600 tomów napisał w ciągu 57 lat twórczości najbardziej pracowity polski literat, Józef Ignacy Kraszewski. Dorobek pisarza obejmuje 232 powieści, w tym 144 powieści społeczne, obyczajowe i ludowe oraz 88 powieści historycznych. Wśród nich są cenione do dziś "Stara Baśń" czy "Hrabina Cosel". Dodatkowo Kraszewski napisał setki artykułów prasowych jako redaktor wileńskiego Athenaeum", współpracownik "Tygodnika Petersburskiego", dziennikarz "Gazety Codziennej", "Gazety Polskiej", lwowskiego pisma "Hasło", poznańskiego Omnibusa, drezdeńskiego Tygodnia i wreszcie Rachunków. Kraszewski przetłumaczył "Boską Komedię" Dantego Alighieri i dzieła Szekspira, napisał także dwa dramaty, kilka poematów, zbiór "Bajeczek" dla dzieci oraz popularny do dziś wiersz "Dziad i baba". W wolnych chwilach prowadził obwitą korespondencję.

15 Jakby tego było mało twórca próbował swoich sił w rysunku i malarstwie. Malował akwarelowe pejzaże, portrety, był obiecującym akwaforcistą. Jeszcze za życia Kraszewskiego jego imponujący dorobek budził podziw i zdumienie wśród współczesnych. Nadzwyczajna płodność pisarza była także przedmiotem licznych żartów, czego dowodem jest karykatura obok.

16 Czy wiesz, że... Hrabina Cosel, powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego, przedstawiająca tragiczne losy jednej z najsłynniejszych królewskich metres Anny Cosel, kochanki Augusta II Mocnego. Powieść (ukazała się w 1873) wraz z Brühlem i Z siedmioletniej wojny tworzy tzw. trylogię saską Kraszewskiego i ma mocne podstawy historyczne. Na podstawie powieści powstał w latach 60. film i serial Hrabina Cosel w reżyserii Jerzego Antczaka, z Jadwigą Barańską w roli tytułowej.

17 Fotos z filmu Hrabina Cosel

18 Szkoły pod patronatem Kraszewskiego A oto niektóre z nich: Publiczne Gimnazjum nr 1 W Jelnicy Szkoła Podstawowa nr 17 w Poznaniu Liceum Ogólnokształcące w Białej Podlaskiej Szkoła Podstawowa w Woli Uhruskiej Szkoła Średnia w Wilnie

19 Dlaczego warto czytać twórczość Kraszewskiego? Moim zdaniem warto czytać wszelkiego rodzaju utwory literackie, ponieważ rozwijają naszą wyobraźnię. Twórczość Kraszewskiego jest właśnie taką, która daje nam dużo do myślenia. Np. wierszowana opowieść pt. Dziad i baba którego, głównym przesłaniem była kpina z obłudy i sentymentalizmu. Ta opowieść jest pełna ironii. W satyryczny sposób ukazuje wady ludzkie: przyjmowanie postawy niezgodnej z naturą, popisywanie się rzekomą szlachetnością. Dlatego też uważam, iż czytanie literatury w XXI wieku nie musi sprowadzać się tylko do obowiązkowych lektur szkolnych, ale też do wiekowych, mądrych książek itp.

20 Miejsce pochówku pisarza Zmarł w dniu swoich imienin 1887 roku w Genewie w hotelu De La Paix. Jego zwłoki przywieziono do Krakowa i złożono w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

21 Dziękuje za uwagę Wioletta Ostapiuk klasa II b Rok szkolny 2012/2013