Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 im. Prof. Stanisława Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Transkrypt

1 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 1 z 15 Cel: Prawidłowe przygotowanie pacjenta do badania Zakres: Przygotowanie do badań w pracowni RTG w pracowni USG w pracowni TK Odpowiedzialność: Lekarz Naczelny Lekarz Pielęgniarz naczelny Technik elektroradiologii Pielęgniarka Statystyk medyczny Technika wykonania: Pracownia RTG W pracowni RTG wykonywane są badania bez użycia kontrastu i badania z użyciem środka kontrastowego. a. Badania bez użycia kontrastu: Do zdjęć RTG pacjenci nie wymagają przygotowania.badanie polega na prześwietleniu żądanej struktury. Przeciwwskazaniem do badania jest ciąża. - Zdjęcie kręgosłupa lędźwiowego. Przygotowanie: W przeddzień badania nie należy spożywać pokarmów wzdymającychwarzyw, owoców, mięsa, wędlin. b. Badania z użyciem środka kontrastowego: BADANIE KONTRASTOWE PRZEŁYKU, ŻOŁĄDKA, DWUNASTICY I JELITA CIENKIEGO ( PASAŻ) W badaniu podaje się środek cieniujący, związek ten posiada właściwości pochłaniania promieniowania rentgenowskiego ( o rodzaju środka kontrastowego decyduje lekarz radiolog). Badanie polega na wykonaniu prześwietlenia i dokumentacji zdjęciowej dającej możliwość diagnostyki zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

2 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 2 z 15 Przygotowanie do badań kontrastowych : W dniu badania: 1. pacjent pozostaje na czczo! 2. nie je i nie pije minimum 6 godzin przed badaniem 3. przed wykonaniem badania nie wolno palić papierosów ani żuć gumy 4. pacjenci chorzy na cukrzycę są diagnozowani w pierwszej kolejności aby mogli przyjąć leki i spożyć posiłek po badaniu 5. doustne leki przyjmowane na stałe należy przyjąć po badaniu po uzyskaniu akceptacji na to przez lekarza kierującego Badanie u niemowląt można wykonać po 5-6 godzinach od ostatniego karmienia, bez dodatkowego przygotowania. do badania należy zgłosić się z butelką pokarmu płynnego ( mleko, herbata, woda przegotowana ). BADANIE KONTRASTOWE JELITA GRUBEGO.. Badanie polega na wypełnieniu jelita grubego zawiesiną barytową a potem jego opróżnieniu w celu uwidocznienia zarysów narządu i fałdów śluzówki jelita. Badanie wykonuje się po odpowiednim przygotowaniu polegającym na oczyszczeniu z resztek pokarmowych jelita. W przeddzień badania pacjent jest na diecie płynnej powinien pić wodę mineralną niegazowaną, herbatę, rumianek ( nie można pić: produktów mlecznych, przecieranych soków, gazowanych płynów ) od godziny 16:00 pacjent musi wypić 4 litry niegazowanej wody mineralnej,w której rozpuszcza zalecany środek przeczyszczający ( 1 litr/godzinę 1 szklanka co 15 minut). zalecany środek przeczyszczający: FORTRANS ( lub inny środek przeczyszczający ) ważne jest przyjmowanie dużej ilości płynów aby zapobiec odwodnieniu Przygotowanie: Opakowanie FORTRANS zawiera 4 saszetki Wyjmij saszetki z pudełka, otwórz i wysyp zawartość każdej z nich do 1 litra przegotowanej zimnej wody lub niegazowanej wody mineralnej ( uzyska się w sumie 4 litry roztworu ) Dla poprawy smaku można dodać wyciśnięty sok z cytryny. Wieczorem, w dniu poprzedzającym badanie,należy wypić tak przygotowany roztwór w tempie ok. 1 litr na godzinę ( 4 litry/4 godziny ) OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

3 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 3 z 15 Ostatnie wypróżnienie przed badaniem powinno być płynne wolne od stolca. W dniu badania pacjent : pozostaje na czczo! bez jedzenia, żucia gumy i palenia papierosów Przygotowanie dziecka do badania zależy od rozpoznania klinicznego. W razie wątpliwości lekarza kierującego wskazana jest konsultacja lekarza radiologa. UROGRAFIA Jest to badanie obrazowe pozwalające na ocenę całego układu moczowego. Podczas badania pacjentowi podaje się dożylnie kontrast, który umożliwia zobrazowanie dróg odprowadzających mocz na zdjęciach rentgenowskich. Przygotowanie: W dniu poprzedzającym badanie : posiłki powinny być skromne i pozbawione składników ciężkostrawnych. Należy unikać pokarmów wzdymających, szczególnie warzyw strączkowych, owoców, ciemnego i świeżego pieczywa przyjąć doustnie jeden z leków : Espumisan 3x3 kapsułki lub Esputicon 3x3 kapsułki lub Ulgi Max a 240 mg 3x1 kapsułka od godziny 16:00 powstrzymać się od przyjmowania pokarmów ( nie dotyczy dzieci oraz chorych na cukrzycę ) należy wypić do wieczora co najmniej 1 litr niegazowanej wody mineralnej lub herbatę ( nie wolno pić produktów mlecznych, przecieranych soków, gazowanych płynów ) w godzinach popołudniowych zalecany środek przeczyszczający. W dniu badania : pacjent pozostaje na czczo! rano powinien zażyć Espumisan, Esputicon lub Ulgi Max pije wodę niegazowaną - około1/2 litra powstrzymuje się od palenia papierosów i żucia gumy pacjenci chorzy na cukrzycę są przyjmowani w pierwszej kolejności aby mogli przyjąć leki i spożyć posiłek po badaniu. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

4 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 4 z 15 Badanie Urograficzne u niemowląt: można wykonać po 5-6 godzinach od ostatniego karmienia, bez dodatkowego przygotowania. Do badania należy zgłosić się z butelką pokarmu płynnego ( mleko, herbata, woda przegotowana ) niemowlę może być również karmione przez matkę. CYSTOGRAFIA MIKCYJNA Cel badania: Ocena pęcherza moczowego dzięki serii zdjęć rentgenowskich oraz sprawdzenie czy nie ma tzw. refluksów pęcherzowo-moczowych ( czyli cofania się moczu podczas sikania z pęcherza moczowego z powrotem w kierunku nerek refluksy te mogą być przyczyną infekcji dróg moczowych i chorób nerek ). Czas trwania badania: od min. Przygotowanie do badania: Nie trzeba być na czczo. Należy poinformować zespół badający o uczuleniach zwłaszcza na jod. Przed badaniem: Pielęgniarka wprowadza cienki cewnik do pęcherza moczowego przez cewkę moczową, przez który zostanie podany środek kontrastowy, pozwalający na dokładne obrazowanie pęcherza moczowego i wykrycie refluksów w trakcie oddawania moczu. Badanie wykonane jest sprzętem jednorazowego użytku. Po badaniu: Każdy zabieg inwazyjny łączy się z minimalnym ryzykiem infekcji np; wprowadzenia bakterii ze skóry do pęcherza moczowego, dlatego stosuje się środek który temu zapobiega np. Furagin przez 3 dni. Badanie nie jest bolesne, czasami jednak podrażnienie cewki moczowej powoduje pojawienie się krwinek czerwonych w moczu lub przejściowe utrudnienie w oddawaniu moczu. Nie są to groźne powikłania i szybko samoistnie ustępują. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

5 ZGODA NA BADANIE Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 5 z 15 Prosimy o potwierdzenie że powyższe informacje zostały przez Państwa przeczytane i zrozumiane oraz że wyrażacie państwo zgodę na wykonanie cystografii. Imię i Nazwisko ( jeśli ma badanie dziecko dane dziecka).. Podpis (u dziecka- podpis rodzica lub opiekuna prawnego) OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

6 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 6 z 15 2.Pracownia USG W badaniach ultrasonograficznych wykorzystuje się promieniowanie ultradźwiękowe o natężeniu całkowicie bezpiecznym dla pacjenta. Przygotowanie pacjenta do badania USG jamy brzusznej W dniu poprzedzającym badanie: W dniu badania: o Należy zastosować lekkostrawną dietę (z wyłączeniem owoców, ciemnego pieczywa) o Nie można spożywać napoi gazowanych o Ostatni posiłek należy spożyć przed godziną 19 o Po ostatnim posiłku należy przyjąć dwie kapsułki Esputiconu lub Espumisanu o Osoby otyłe lub ze skłonnością do zaparć powinny stosować łagodne (ziołowe) środki przeczyszczające na 24 godziny przed badaniem 1. Zgłosić się na czczo (lub 5 godzin po ostatnim lekkim posiłku) 2. Nie palić papierosów 3. Nie pić kawy 4. Nie żuć gumy 5. Należy dostarczyć poprzednie badania USG Przygotowanie do badania USG dróg moczowych, gruczołu krokowego Warunkiem prawidłowego obrazowania ultrasonograficznego przez powłoki brzuszne narządów miednicy małej jest wypełnienie pęcherza moczowego oraz oczyszczenie jelit z treści pokarmowej. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

7 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 7 z 15 W dniu poprzedzającym badanie: W dniu badania: o Należy zastosować lekkostrawną dietę (z wyłączeniem owoców, ciemnego pieczywa). o Nie można spożywać napojów gazowanych o Ostatni posiłek należy spożyć przed godziną 19 o Po ostatnim posiłku należy przyjąć dwie kapsułki Esputiconu lub Espumisanu o Osoby otyłe lub ze skłonnością do zaparć powinny stosować łagodne (ziołowe) środki przeczyszczające na 24 godziny przed badaniem. o Zgłosić się na czczo (lub 5 godzin po ostatnim lekkim posiłku) o Nie palić papierosów o Nie pić kawy o Nie żuć gumy o Na 2 godziny przed badaniem wypić 1-1,5 litra wody niegazowanej i nie oddawać moczu (przy badaniu pęcherza moczowego) o Należy dostarczyć poprzednie badania USG Przygotowanie do badania USG metodą Dopplera W przypadku tego typu badania nie ma potrzeby specjalnego przygotowania. Wyjątek stanowi badanie przez powłoki brzuszne np. aorty brzusznej, tętnic nerkowych, układu wrotnego, żyły głównej dolnej, żył biodrowych. W tym przypadku obowiązuje przygotowanie, jak do badania USG jamy brzusznej.należy dostarczyć poprzednie badania USG. USG piersi, tarczycy, węzłów chłonnych czy jąder - nie wymaga specjalnego przygotowania. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

8 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 8 z 15 Biopsja cienkoigłowa pod USG. Biopsja cienkoigłowa to badanie polegające na pobraniu materiału komórkowego (cytologicznego) poprzez nakłucie cienką igłą zmiany patologicznej. Nakłucie jest wykonywane pod kontrolą obrazu USG. Pobranie materiału w trakcie biopsji pozwala na ocenę komórkową zmiany patologicznej. Przed badaniem pacjent proszony jest o położenie się na łóżku. Skóra zostaje odkażona, a w miejscu nakłucia znieczulona miejscowo środkiem znieczulającym. Na skórę pacjenta zostaje nałożony sterylny żel pakowany w jednorazowych saszetkach. Następnie lekarz dokonuje wkłucia i pobrania materiału Biopsja nerki pod USG Zabieg,który Państwu proponujemy, wymaga wyrażenia świadomej zgody pacjenta, rodziców ( lub opiekunów ). Aby ułatwić państwu podjęcie tej decyzji, przedstawiamy informacje o celu zabiegu, sposobie jego przeprowadzenia i możliwych powikłaniach. Cel biopsji nerki: Celem przezskórnej biopsji nerki jest uzyskanie fragmentu tkanki nerkowej, który zostanie poddany badaniu mikroskopowemu. Badanie to jest pomocne w ostatecznym ustaleniu rozpoznania choroby nerek, ustaleniu optymalnego leczenia, a czasami także w określeniu rokowania choroby (przewidywaniu jej dalszego przebiegu ) Wykonanie biopsji nerki proponujemy Państwu dopiero wtedy, gdy inne metody diagnostyczne (badania laboratoryjne i radiologiczne) okazały się niewystarczające do pełnego rozpoznania choroby. Pobranie materiału drogą biopsji przezskórnej jest metodą mniej inwazyjną w stosunku do pobrania operacyjnego. Sposób przeprowadzenia: Przezskórna biopsja nerki polega na wkłuciu do miąższu nerki igły o średnicy około 1,5-2 mm, zaopatrzonej w tzw. końcówkę tnącą. która pozwala na wycięcie z miąższu nerki fragmentu tkanki o średnicy ok. 1-1,5 i długości ok. 15 mm. Zabieg ten wykonany jest pod kontrolą obrazu ultrasonograficznego (usg). Dzięki temu możliwe jest śledzenie ruchu wkłuwanej igły. Kontrola usg ułatwia w ten sposób pobranie fragmentu nerki z właściwego miejsca oraz zmniejsza ryzyko przypadkowego nakłucia tkanek i narządów sąsiadujących z nerką. Dla uzyskania odpowiedniej ilości materiału tkankowego do badania mikroskopowego OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

9 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 9 z 15 zwykle konieczne jest wykonanie dwóch kolejnych nakłuć narządu w czasie tego samego zabiegu Ze względu na potencjalne dolegliwości bólowe związane z przejściem igły biopsyjnej przez tkanki oraz konieczność pozostawania w całkowitym bezruchu w czasie zabiegu przezskórna biopsja nerki u dzieci i młodzieży ( do 18 r.ż. ) jest wykonywana w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym prowadzonym przez lekarza anestezjologa. W związku z tym zostaniecie Państwo poproszeni również o wyrażenie odrębnej zgody na znieczulenie ogólne. Stosowana w czasie zabiegu igła biopsyjna jest narzędziem sterylnym, jednorazowego użytku. Możliwe powikłania: W czasie biopsji nerki dochodzi do nakłucia igłą narządu o bardzo bogatym ukrwieniu. Jest to w nieodzowny sposób związane z uszkodzeniem naczyń krwionośnych nerki i w efekcie po wycofaniu igły biopsyjnej następuje wynaczynienie pewnej objętości krwi w głąb tkanek, w okolicy nakłucia torebki nerkowej. Wynaczyniona krew wypełnia określoną przestrzeń formując tzw. krwiak podtorebkowy ( w obrębie nerki ) lub okołonerkowy ( w sąsiedztwie nerki ). Ciśnienie wywierane przez tworzący się krwiak na miejsce nakłucia nerki stanowi naturalny mechanizm hamujący dalsze krwawienie. Proces formowania się krwiaka oraz ocenę jego rozmiarów kontrolujemy w badaniu usgbezpośrednio po wycofaniu igły biopsyjnej, w kolejnym dniu po wykonaniu biopsji oraz po 3-4 dniach po zabiegu. Z indywidualnych wskazań czasami wykonywane są także dodatkowe badania usg pomiędzy tymi typowymi terminami. Krwiaki niewielkich rozmiarów obserwowane są u większości pacjentów poddanych temu zabiegowi i nie wymagają żadnego postępowania leczniczego, jedynie obserwacji w badaniu usg. U około 5% pacjentów krwawienie po nakłuciu nerki może osiągnąć większe nasilenie i prowadzić do jednej z sytuacji, które traktujemy jako powikłania po przezskórnej biopsji nerki. Do sytuacji tych należą: 1. wytworzenie krwiaka okołonerkowego dużych rozmiarów, pociągające za sobą konieczność leczenia zachowawczego ( leki przeciwkrwotoczne, preparaty krwiopochodne ). 2.Stale utrzymujące się krwawienie okołonerkowe ( krwotok ), nie ustępujące po leczeniu zachowawczym ( jak w pkt 1 ), wymagające interwencji chirurgicznej, której celem jest zidentyfikowanie krwawiącego naczynia i śródoperacyjne zahamowanie krwawienia. W skrajnym przypadku dla opanowania krwotoku konieczne może być usunięcie krwawiącej nerki. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

10 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 10 z 15 3.Przebicie obszaru krwiaka do układu kielichowo-miedniczkowego bioptowanej nerki, objawiające się krwiomoczem ( krwistym zabarwieniem moczu ). W leczeniu stosowane są leki przeciwkrwotoczne i preparaty krwiopochodne oraz obfite nawadnianie dożylne( płukanie dróg moczowych ). Skutkiem równoczesnego uszkodzenia przez igłę biopsyjną naczynia tętniczego i żylnego położonych w bliskim sąsiedztwie może być także wytworzenie przetoki tętniczo-żylnej, czyli naturalnego połączenia między tymi naczyniami. Większość przetok ma charakter bezobjawowy, wymaga jedynie monitorowania w badaniu usg i ulega samoistnemu zamknięciu po okresie kilku miesięcy. W przypadku objawów klinicznych ( nawrotowy krwiomocz, zaburzenia regulacji ciśnienia tętniczego) może być konieczne zabiegowe zamknięcie takiej przetoki. Do możliwych powikłań należy również krwawienie w wyniku uszkodzenia struktur sąsiadujących z nerką ( wątroba, naczynia pozanerkowe ), jednak stosowanie kontroli usg w czasie biopsji minimalizuje ryzyko tego typu powikłań. UWAGA!Pomimo największej uwagi i staranności lekarza wykonującego biopsję zdarza się, że pobrany materiał tkankowy jest niediagnostyczny, tzn. nie zawiera dostatecznej ilości kłębuszków nerkowych potrzebnych do postawienia rozpoznania. Zrozumiałem/am przeczytany tekst. Miałem/am możliwość zadania lekarzowi pytań na temat biopsji nerki i uzyskałem/am wyczerpujące odpowiedzi. Niniejszym wyrażam zgodę na wykonanie przezskórnej biopsji nerki Imię i nazwisko pacjenta... PESEL... Nr hist choroby:..... Data i podpis informującego pacjenta.. Data i podpis pacjenta/powyżej 16 roku życia Data i podpis rodziców/opiekunów OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

11 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 11 z 15 3.Pracownia TK Tomografia komputerowa jest nowoczesną, nieinwazyjną metodą obrazowania. Badanie jest wykonywane przez technika elektroradiologii pod nadzorem lekarza radiologa i trwa od kilku do kilkunastu minut.w czasie badania pacjent umieszczony jest na specjalnym stole, który przesuwa się w trakcie skanowania. Badany obszar jest skanowany wiązką promieniowania rtg, a następnie system komputerowy generuje obrazy przekrojów ciała pacjenta. Badany powinien leżeć nieruchomo - w przeciwnym razie uzyskane obrazy będą nieostre i niemożliwe do oceny przez lekarza radiologa. W niektórych badaniach pacjent może być proszony o wstrzymanie oddechu na kilkanaście sekund. W większości badań tomografii komputerowej konieczne jest dożylne podanie środka kontrastowego. W razie wystąpienia u pacjenta podczas badania objawów niepożądanych, może ono być w każdej chwili przerwane, w celu oceny tych objawów i wdrożenia właściwego postępowania medycznego. W rzadkich przypadkach badanie może być przerwane z przyczyn technicznych z powodu awarii aparatu. U niektórych pacjentów w trakcie badania lekarz radiolog może zadecydować o poszerzeniu zakresu badania w stosunku do zakresu określonego na skierowaniu. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do badania jest ciąża. Informacje dla pacjenta. Środki kontrastowe: W większości badań tomografii komputerowej konieczne jest dożylne podanie środka kontrastowego. Aktualnie stosuje się nowoczesne jodowe, niejonowe środki kontrastowe, cechujące się niskim ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych. Jednakże istnieje pewne ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych tj: uczulenie na jod, powikłania po dożylnym podaniu środka kontrastowego w przeszłości,, alergia, astma, niewydolność układu krążenia i układu oddechowego, odwodnienie, niewydolność nerek, cukrzyca, niewydolność wątroby, wiek powyżej 65 lat, dzieci do lat 10, anemia sierpowata, hipowolemia, zaburzenia wodno elektrolitowe W przypadku wynaczynienia środka kontrastowego podawanego dożylnie, w wyniku czego środek ten rozprzestrzenia się pod skórą w miejscu dostępu dożylnego, w bardzo rzadkich przypadkach może dojść do uszkodzenia skóry, naczyń krwionośnych. Pełne informacje na temat jodowych środków kontrastowych zawarte są w ulotkach firmowych preparatów w Zakładzie Radiologii oraz na ogólnie dostępnych stronach internetowych OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

12 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 12 z 15 Przygotowanie pacjenta z podaniem środka kontrastowego: Wieczorem przed dniem badania zaleca się wypicie około1000 ml wody niegazowanej. W dniu badania przychodzimy na czczo lub 6 godzin po posiłku. Należy zażyć leki, które są stale przyjmowane, popijając małą ilością wody niegazowanej. W dniu badania wskazane jest picie wody niegazowanej w celu nawodnienia, przerywając picie 2 godziny przed badaniem. Należy pamiętać, aby zabrać ze sobą wcześniejsze wyniki badań (USG, RTG, TK, MR, opisy ze zdjęciami lub CD ), pacjenci z cukrzycą powinni zabrać ze sobą śniadanie i leki, Przy skierowaniu do badania TK z kontrastem: pacjent powinien przynieść ze sobą aktualny wynik poziomu kreatyniny we krwi, na miejscu przeliczany jest poziom GFR. W przypadku badania - jamy brzusznej pacjent powinien przynieść ze sobą 1,5 l wody niegazowanej. Po badaniu z podaniem kontrastu pacjent pozostaje pod obserwacją około 30 min. Po tym czasie gdy pacjent dobrze się czuje ma usunięty wenflon, i zalecenie ( jeśli nie ma przeciwwskazań ) by wypił w danym dniu ok. 1,5-2 l niegazowanej wody lub innych obojętnych płynów. Wyniki do odbioru w rejestracji po 3 dniach od badania Kolonoskopia wirtualna Treść procedury: Wirtualna kolonoskopia pozwala na trójwymiarowe przedstawienie ścian i wnętrza jelita grubego używając obrazów trójwymiarowych uzyskanych przy pomocy tomografii komputerowej. Bezpośrednio przed badaniem doodbytniczo podawane jest powietrze. W celu zmniejszenia kurczliwości jelita domięśniowo zwykle aplikowany jest środek rozkurczowy np. Buscopan. Następnie tomograf komputerowy wykonuje szereg zdjęć w przekroju poprzecznym. Badanie odbywa się w dwóch pozycjach - na plecach oraz na brzuchu. Może być zlecenie podania środka kontrastowego dożylnie jeżeli badanie jest poszerzone o badanie TK jamy brzusznej. Przygotowanie do badania kolonoskopii wirtualnej TK Przygotowanie do badania ma na celu całkowite usunięcie z jelita grubego mas kałowych, które przesłaniają błonę śluzową jelita. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

13 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 13 z 15 W przeddzień badania : - pacjent nie może jeść!!! - powinien pić wodę mineralną niegazowaną, herbatę, rumianek ( nie można pić: produktów mlecznych, przecieranych soków, gazowanych płynów ) - od godziny 16:00 pacjent musi wypić 4 litry niegazowanej wody mineralnej, w której rozpuszcza zalecany środek przeczyszczający ( 1 litr/godzinę 1 szklanka co 15 minut). - zalecany środek przeczyszczający: FORTRANS ( lub inny środek przeczyszczający ) Przygotowanie : Opakowanie FORTRANS zawiera 4 saszetki. Wyjmij saszetki z pudełka, otwórz i wysyp zawartość każdej z nich do 1 litra wody przegotowanej, zimnej lub niegazowanej wody mineralnej ( uzyska się w sumie 4 litry roztworu ). Dla poprawy smaku można dodać wyciśnięty sok z cytryny. Wymieszaj do całkowitego rozpuszczenia się proszku. Wieczorem w dniu porzedzającym badanie lub zabieg, należy wypić tak otrzymany roztwór w tempie ok. 1litr na godzinę ( 4l/4godziny) Ostatnie wypróżnienie przed badaniem powinno być płynne wolne od stolca. Inne istotne uwagi do przygotowania przed badaniem: Pacjenci z cukrzycą powinni zabrać ze sobą śniadanie oraz leki (insulinę)by spożyć zaraz po badaniu. W dniu badania należy zażyć leki które są stale przyjmowane, popijając małą ilością wody niegazowanej. Na badanie warto zgłosić się na około pół godziny przed wyznaczoną godziną badania, Należy pamiętać aby zabrać ze sobą ewentualne wcześniejsze wyniki badań (USG, RTG, TK, RM wraz z opisami). Przebieg badania: - 20 min przed badaniem pacjent otrzymuje domięśniowo środek spowalniający ruchy perystaltyczne jelita. - Buscopan, Buscolisin, - pielęgniarka zakłada wenflon, - przygotowanie pacjenta i ułożenie do badania, na którym wjeżdża do środka aparatu ( tzw. gantry) - przed skanowaniem TK podaje się doodbytniczo powietrze w celu właściwego rozdęcia jelita grubego, - badanie jest wykonywane w pozycji na plecach a następnie na brzuchu, OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

14 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 14 z 15 - jeżeli nie ma przeciwwskazań dożylnie, strzykawką automatyczną podaje się środek kontrastowy, dlatego pacjent do badania musi dostarczyć wynik aktualnego poziomu kreatyniny we krwi. Postępowanie po badaniu: Po wykonaniu skanowania TK, pacjent, któremu w trakcie badania podawano dożylnie środek cieniujący, pozostaje pod obserwacją pielęgniarki ok. 30 min po badaniu. Jeżeli pacjent czuje się dobrze i nie wystąpiły u niego powikłania po podaniu środka cieniującego, pielęgniarka usuwa wenflon. Pacjent może iść do domu. W przypadku wystąpienia powikłań decyzję o dalszym postępowaniu podejmuje lekarz. Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą TK. Cel: Celem biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) jest uzyskanie komórek ze zmienionej chorobowo tkanki płucnej i poddanie jej ocenie mikroskopowej. Treść : Biopsja cienkoigłowa polega na wkłuciu igły o średnicy poniżej 1 mm do nieprawidłowej struktury w płucach. Wprowadzenie igły odbywa się po wcześniejszym miejscowym znieczuleniu pod kontrolą obrazu tomografii komputerowej. Po zaaspirowaniu strzykawką materiału tkankowego lub płynu igła zostaje usunięta. Pobrany materiał, po odpowiedniej obróbce, poddany jest ocenie mikroskopowej, która określa charakter procesu chorobowego. Niekiedy konieczne jest wielokrotne nakłucie zmiany, ze względu na ubogi materiał tkankowy. Biopsja cienkoigłowa pozwala na potwierdzenie lub odrzucenie wstępnego rozpoznania choroby, postawionego na podstawie innych objawów i badań. W badaniu tym używa się sterylnych zestawów jednorazowego użytku. Wykonanie biopsji cienkoigłowej proponujemy dopiero wtedy, gdy inne badania okazały się niewystarczające do pełnego rozpoznania choroby albo też gdy niezbędnych informacji nie można uzyskać innymi metodami. Pobranie materiału drogą biopsji jest mniej inwazyjną alternatywną od pobrania operacyjnego. Możliwe powikłania: Wykonanie biopsji cienkoigłowej wiąże się z niewielkim ryzykiem poważnych powikłań, których część ocenia się na 5%. Najważniejszymi z nich są: odma opłucnowa i krwawienie. Odma opłucnowa czasami wymaga założenia drenu do jamy opłucnej i kilkudniowego odsysania powietrza. OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela

15 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 15 z 15 Krwawienie może ujawnić się obecnością krwi w odkrztuszanej plwocinie i tworzyć krwiak w płucu lub jamie opłucnej. Pacjent w trakcie wykonywania biopsji oraz kilka godzin po niej może odczuwać ból, który ma zwykle niewielkie nasilenie i daje się łatwo opanować środkami przeciwbólowymi. W celu ograniczenia prawdopodobieństwa krwawienia prosimy o zgłoszenie lekarzowi faktów, które wskazują na możliwość takiego powikłania, np.: przedłużające się krwawienie po drobnych skaleczeniach lub po usunięciu zęba, bądź powstawanie sińców po niewielkich urazach. Prosimy także zgłosić fakt zażywania leków wpływających na krzepliwość krwi (np. aspiryna, polocard, dicumarol, heparyna potocznie na rozrzedzenie krwi ) oraz leków przeciwbólowych. UWAGA! Pomimo największej uwagi i staranności przykładanych dla przeprowadzenia biopsji zdarza się, że pobrany materiał komórkowy ( biologiczny) jest niediagnostyczny, tzn. że na jego podstawie nie można postawić rozpoznania. Zrozumiałem przeczytany tekst. Miałem możliwość zadania lekarzowi pytań na temat biopsji i uzyskałem wyczerpujące odpowiedzi. Niniejszym wyrażam zgodę na wykonanie biopsji płuca.. Data i podpis pacjenta Podpis lekarza przyjmującego zgodę pacjenta Procedurę opracowano na podstawie literatury: - Radiologia pod redakcją doc. dr hab. Stanisława Leszczyńskiego - Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka Mathias Prokop, Mihael Malanowski - Opracowania własne lekarzy OPRACOWAŁ Pielęgniarka Schoendorf Gizela