Paweł Bielański Radny Rady Miasta Oleśnicy Okręg nr 11 (ul. Sucharskiego, ul. Kleeberga, ul. Sikorskiego 1-1i)

Transkrypt

1 Paweł Bielański Radny Rady Miasta Oleśnicy Okręg nr 11 (ul. Sucharskiego, ul. Kleeberga, ul. Sikorskiego 1-1i) System monitoringu powietrza Oleśnicy Data: Autor: Paweł Bielański W ciągu ostatnich tygodni w ogólnopolskich mediach wielokrotnie podejmowany był temat zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Warunki metrologiczne spowodowały znaczną kumulację zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie atmosfery. W odniesieniu do podawanych w mediach informacji wielu z nas zastanawiało się jest stan powietrza w Oleśnicy? Temat jakości powietrza w Oleśnicy podejmowały również nasze lokalne media, próbując niejako odnieść sygnały płynące z ogólnopolskich alertów zanieczyszczeń do sytuacji w mieście. Z pytaniami kierowano się do m.in. Urzędu Miasta Oleśnicy, jednak przekazane przez urzędników informacje o jakości powietrza były bardzo ogólnikowe i w sumie niewiele nam mówiły. Tak skąpą ilość danych o stanie jakości powietrza, dała impuls do zagłębienia tematu i wyjaśnienia przyczyn tej sytuacji. Stacja pomiarowa WIOŚ w Oleśnicy Na terenie Oleśnicy przy ul. Brzozowej zlokalizowana jest manualna stacja pomiarowa, na której comiesięcznie pracownik Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska pobiera próbki do oznaczeń stężenie pyłu zawieszonego PM10. Jest to bardzo ważny indeks jakość powietrza. Przekroczenie dopuszczalnych stężeń pyłu w powietrzu bezpośrednio wpływać na nasze zdrowie i samopoczucie (więcej informacji o indeksie PM10 tutaj: ) WIOŚ na podstawie odczytów ze swoich stacji pomiarowych informuje mieszkańców o jakości powietrza oraz wysyła komunikaty i ewentualne zalecenia, gdy wystęują zagrożenia.

2 Dane dot. indeksu PM10 na dzień r ze stacji pomiarowej w Oleśnicy. Z wykresu wynika, iż ostatniego oznaczenia indeksu dokonano w październiku 2016 rok. (źródło: Niestety wizyta na stronie WIOŚ niewiele wyjaśniła. Co więcej, nawet jeszcze bardziej zaniepokoiła, gdyż ostatnie dostępne informacje dotyczące jedynego indeksu jakości powietrza oznaczanego na oleśnickiej stacji tj. stężenia pyłu zawieszonego PM10 pochodzą z października 2016 roku?! (patrz wykres wyżej) Pytania do Wydziału Monitoringu Środowiska W celu wyjaśnienia tej niepokojącej sytuacji skierowałem pytania do WIOŚ we Wrocławiu. Pytania wraz z odpowiedziami, które udzieliła mi Pani Agnieszka Mikołajczyk z Wydziału Monitoringu Środowiska, przedstawiam poniżej: Pytanie 1: Proszę o wyjaśnienie przyczyn braku danych indeksów pomiarowych dla stacji Oleśnica - Brzozowa dla 3 ostatnich miesięcy tj. listopad, grudzień 2016 oraz styczeń Ostatnie udostępnione dane na stronie air.wroclaw.pios.gov.pl/ dot. ilości pyłu PM10 pochodzą z miesiąca października 2016 r. Czy odczyty dla tej stacji zostały wstrzymane? Odpowiedź WIOŚ: W Oleśnicy przy ul. Brzozowej badania pyłu PM10 są systematycznie wykonywane i wyniki tych pomiarów są co miesiąc uzupełniane na naszej stronie internetowej. Pobornik pyłu PM10 w Oleśnicy pracował bez żadnych awarii przez cały rok Jedynie w okresie od 21 listopada do 7 grudnia 2016 r. pobornik ten uczestniczył w krajowych badaniach porównawczych w Zabrzu, dlatego z tego okresu nie ma wyników pomiarów na naszej stronie internetowej. Badania pyłu PM10 w Oleśnicy są wykonywane metodą manualną (metoda referencyjna zgodnie z normą PN-EN 12341:2014). Dane ze stacji manualnych nie są dostępne z dnia na dzień, lecz z pewnym opóźnieniem wynikającym z czasu potrzebnego na wykonanie analiz laboratoryjnych. Wyniki pomiarów PM10 za dany miesiąc kalendarzowy są dostępne dopiero ok. 15 dni po zakończeniu tego miesiąca. Niezwłocznie po uzyskaniu wyników pomiarów z laboratorium wyniki są zamieszczane w bazie

3 danych i prezentowane na stronie internetowej. Dane za styczeń 2017 roku będą dostępne ok. 15 lutego. Pytanie 2: Czy WIOŚ we Wrocławiu rozważa (-ał) rozszerzenie systemu monitoringu jakości powietrza dla stacji w Oleśnicy o badanie zanieczyszczeń tlenowych takich jak np. tlenek azotu, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla. Jaki jest koszt instalacji stacji pomiarowej, gdzie parametry badane i odczytywane są automatycznie ( np. tak jak na stacji pomiarowej w Oławie). Czy przewiduje się instalacje takiej automatycznej stacji w Oleśnicy? Odpowiedź WIOŚ: W najbliższych latach nie planujemy uruchomienia w Oleśnicy automatycznej stacji monitoringu powietrza, ani rozszerzenia zakresu pomiarowego o zanieczyszczenia gazowe. Koszt zakupu stacji automatycznej to tys. zł (w zależności od wymaganego zakresu pomiarowego). W dyspozycji WIOŚ we Wrocławiu są 2 automatyczne stacje przewoźne, wykorzystywane do pomiarów całorocznych w wybranych miastach Dolnego Śląska, jednak będą one realizować przyjęty plan pomiarowy określony w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa dolnośląskiego na lata Stałe stacje pomiarowe (automatyczne i manualne) eksploatowane są głównie w obszarach najwyższych stężeń w województwie (m.in. w Oleśnicy), przy czym obecnie istniejąca sieć stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska jest wystarczająca do potrzeb rocznej oceny jakości powietrza w strefach naszego województwa opracowywanej zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska i nie ma możliwości jej rozszerzenia. Informuję ponadto, że w celu uzupełnienia informacji o stanie powietrza na terenie Dolnego Śląska wykorzystujemy od 2012 r. metody obliczeniowe (tzw. matematyczne modelowanie jakości powietrza). Obliczenia wykonywane są corocznie na podstawie szczegółowych danych nt. emisji zanieczyszczeń do powietrza, danych topograficznych i danych meteorologicznych dla wszystkich normowanych zanieczyszczeń. Wyniki obliczeń są podstawą do określenia poziomów stężeń oraz wskazania obszarów przekroczeń poziomów normatywnych substancji w powietrzu na terenie całego województwa dolnośląskiego. Wyniki modelowania za 2015 rok wykazały, że na terenie Oleśnicy występują obszary przekroczeń średniodobowego poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 (stężenia dobowe powyżej 50 µg/m3 przekraczane częściej niż 35 dni w roku, co potwierdzają wyniki pomiarów ze stacji manualnej w Oleśnicy) i poziomu docelowego benzo(a)pirenu (B(a)P - stężenie średnioroczne powyżej 1 ng/m3), natomiast poziomy stężeń pozostałych substancji nie przekraczają poziomów dopuszczalnych. Pytanie 3 : Jakie kryteria przyjmuje WIOŚ ustalając w/w program oraz jakie czynniki decydują o lokowaniu przewoźnych stacji pomiarowych w danych punktach? Jakie kroki należałoby podjąć w przyszłości, by chociaż cyklicznie powietrze na terenie miasta Oleśnicy było poprzez taką przenośną stację monitorowane? Odpowiedź WIOŚ: (...) W Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa dolnośląskiego na lata zaplanowaliśmy pomiary stacjami przewoźnymi przede wszystkim na obszarach uzdrowiskowych (ze względu na ogromne zainteresowanie społeczeństwa jakością powietrza w uzdrowiskach) oraz w kilku miastach, gdzie od wielu lat nie prowadzono pomiarów jakości powietrza (m.in. Bolesławiec, Jawor, Kamienna Góra, Lubań, Środa Śląska). W Oleśnicy funkcjonuje stała stacja monitoringu pyłu zawieszonego PM10, dlatego Oleśnica nie była brana pod uwagę jako potencjalna lokalizacja dla stacji przewoźnej. Wyniki pomiarów uzyskiwanych w sieci Państwowego Monitoringu Środowiska, podobnie jak wyniki modelowania jakości powietrza, wskazują przekroczenia na Dolnym Śląsku poziomów normatywnych dla pyłów i benzo(a)pirenu (o czym decydują stężenia w okresie grzewczym) oraz ozonu (w okresie letnim). Dodatkowo we Wrocławiu rejestrowane są przekroczenia dwutlenku azotu w pobliżu dróg o bardzo dużym natężeniu ruchu, a w rejonie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego przekroczenia arsenu. W przypadku pozostałych zanieczyszczeń nie stwierdza się przekroczeń obowiązujących norm jakości powietrza. W takim przypadku - dla zanieczyszczeń, które nie wykazują przekroczeń - zgodnie z ww. Rozporządzeniem Ministra Środowiska (Dz.U ) nie jest zalecane lokalizowanie kolejnych stacji monitoringu, a ocenę jakości powietrza można wykonać na podstawie wyników modelowania.

4 Dostajemy wiele podobnych pytań o możliwość pomiarów jakości powietrza, jednak nasze możliwości pomiarowe są ograniczone. Stacje przewoźne, którymi dysponujemy, będą po zakończeniu bieżącego planu (po 2020 roku) realizować pomiary w kolejnych lokalizacjach w naszym województwie. Jednak to, gdzie te pomiary zostaną zaplanowane będzie wynikać z kolejnych ocen jakości powietrza i potrzeb pomiarowych ocenianych w skali całego województwa. Najbliższe automatyczne stacje pomiarowe umożliwiające codzienny odczyt indeksów zanieczyszczeń znajdują się we Wrocławiu i Oławie (źródło: Podsumowując Niemal od początku stycznia w całym kraju wiele mówiono o stanie powietrza, przestrzegano o smogu, a w niektórych miastach stężenia zanieczyszczeń powietrza były tak wysokie, że władze miast w trosce o zdrowie mieszkańców wydawały zalecenie o pozostaniu w domach (szczególnie dla dzieci i osób starszych, patrz tabela niżej). Nasuwa się pytanie jaki był i jest obecnie stan powietrza w Oleśnicy? Pytanie pozostaje na tą chwilę bez konkretnej, jednoznacznej odpowiedzi. Z dużym prawdopodobieństwem (m.in. na podstawie wyników z lat poprzednich) można przyjąć, że nie było skrajnie niebezpiecznych przekroczeń zawartością substancji niebezpiecznych. Równocześnie nie można wykluczyć, np. patrząc na ostatnią falę zachorowań na grypę i przeziębienia, która przechodzi przez nasze miasto, iż istotną przyczyną takiej ilości zachorowań były i są nadal (?) wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza. Niestety czy ta teza jest prawdziwa przekonamy się dopiero w połowie lutego, bo wówczas wg informacji WIOŚ będziemy mieli dane za styczeń ze stacji pomiarowej z ul. Brzozowej. To będzie naprawdę oczekiwana informacja. Trochę ironizując można przekazać obecnie komunikat, iż "Mieszkańcom Oleśnicy zalecamy wytrzymać oddech do połowy lutego". Sprawa jest jednak poważna i jeżeli okaże się, że przekroczyliśmy w styczniu znacznie dopuszczalne stężenia (dla indeksu PM10 będzie to wartość powyżej 141 µg /m3 powietrza), to będzie jednoznaczny sygnał dla władz miasta i powiatu, aby podjąć działania zmierzająca do rozszerzenia przez WIOŚ zakresu monitorungu powietrza na terenie Oleśnicy.

5 Oczywiście działania w celu ograniczaniu zanieczyszczeń powinny być podejmowane niezależnie od otrzymanych wyników. Tabela. Informcje i zalecenia WIOŚ w zależności od kategorii indeksu jakośći powietrza (źródło: Tabela: Progi zmienności stężeń dla poszczególnych zanieczyszczeń w zależności od kategorii indeksu. Na stacji pomiarowej w Oleśnicy oznaczany jest indeks PM10. (źródło: RegioGroup Sp. z o.o.

6