INSTRUKCJA OBSŁUGI, EKSPLOATACJI I MONTAŻU KURKÓW KULOWYCH DO GAZU, TYP: DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH-30, i "BROEN-ARMATURA", produkcji BROEN S.A.

Transkrypt

1 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 1/10 INSTRUKCJA OBSŁUGI, EKSPLOATACJI I MONTAŻU KURKÓW KULOWYCH DO GAZU, TYP: DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30, i "BROENARMATURA", produkcji BROEN S.A. 1.Zastosowanie. Kurki kulowe do gazu produkcji BROEN SA są przeznaczone do stosowania w instalacjach gazu ziemnego, medium gr. 1 wg Dyrektywy 67/548/EC, a także do innych instalacji przemysłowych, przewodzących media gr. 2 jak: powietrze, woda,oleje, gazy, w zakresie parametrów określonych diagramem Nr 1. Parametry pracy w jakich pracuje kurek są określone na korpusie każdego kurka w postaci naklejki i trwałego oznaczenia. DIAGRAM 1. PNTS Dopuszczalny zakres pracy kurków do gazu, kołnierzowych, w zależności od ciśnienia i temperatury roboczej. Kołnierze wg PNEN 10921:07, grupa materiałowa 1E1 2. Opis budowy. UWAGA: Dla kurków z przyłączami gwintowanymi, lub z przyłączami do wspawania, diagram PNTS jest pełnozakresowy, dla zakresu temperatur do +80 o C. Korpus kurka jest całkowicie spawany. Odcinanie przepływu czynnika odbywa się poprzez obrót o 90 o wypolerowanej kuli ze stali nierdzewnej, chromowoniklowej. Pełną szczelność uzyskano dzięki zastosowaniu po obu stronach kuli uszczelek wykonanych ze specjalnych polimerów (PTFE+C), w których dodatkowo są osadzone pierścienie uszczelniające typu oring z materiału NBR. Podparcie uszczelek kuli sprężynami talerzowymi gwarantuje ciągły docisk uszczelek do kuli nawet podczas pracy kurka w zmiennych temperaturach, kompensując cieplne zmiany wymiarowe kurka. Kula jest osadzona w sposób pływający, co powoduje, że wraz ze wzrostem ciśnienia następuje automatycznie zwiększenie szczelności.

2 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 2/10 Trzpień ze stali chromowoniklowej współpracujący z kulą jest uszczelniony poprzez zespół uszczelniający, który składa się z: pierścieni ślizgowych spełniających funkcję uszczelnienia, oraz podkładki ślizgowej ułatwiającej obrót trzpienia; zestawu oringów z materiału NBR, odpornych na niskie temperatury pracy i chemiczne oddziaływanie gazu ziemnego, wraz z pierścieniem dystansowym, które mogą być wymieniane. Na trzpieniu osadzono dźwignię do sterowania ręcznego. Ogranicznik obrotu gwarantuje prawidłowe położenie kuli w pozycjach całkowicie zamknięty lub całkowicie otwarty. Kadłub z obu stron ma wspawane tuleje przyłączeniowe, które mogą być: przystosowane do przyspawania z rurami instalacji, lub tuleje zakończone kołnierzami przyłączeniowymi o nominalnym ciśnieniu roboczym 16, lub bar, lub zakończone tulejami gwintowanymi z gwintem rurowym wewnętrznym. Kurek kulowy jest całkowicie otwarty, jeżeli dźwignia do sterowania jest równoległa do osi kurka, lub całkowicie zamknięty, gdy dźwignia jest prostopadła do osi kurka. Kurki o wymiarze nominalnym 1080, produkowane są wyłącznie w wersji z dźwignią, kurki o wymiarze nominalnym powyżej 0 produkowane są wyłącznie w wersji przystosowanej do mechanicznego napędu wrzeciona, kurki 1000 są produkowane w wersji z dźwignią lub w wersji przystosowanej do mechanicznego napędu wrzeciona. Poniższy rysunek Nr 1 przedstawia przykład typowej konstrukcji kurka do gazu. Rys. 1. Typowe rozwiązanie konstrukcyjne kurka do gazu.

3 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 3/10 Stalowe zawory kulowe do instalacji gazowych, produkowane są jako pełnoprzelotowe lub ze zredukowanym przelotem. Istotna różnicą w budowie tych zaworów jest ich minimalny prześwit wewnętrzny, którym jest średnica prześwitu kuli zamykającej. TABELA Nr 1. Wymiary charakterystyczne zaworów o zredukowanym przelocie PN [bar] Średnica przelotu kuli L1 L DH d t A H1 H // ,2 1, , // , // ,9 2, ,9 16// ,7 2, ,1 16// ,4 2, ,4 16// ,3 2, , // ,3 2, , / / ,1 2, , / ,9 3, , / ,3 3, ,8 1 16/ ,7 3, , / ,3 4, ,0 0 16/ , , / , P 128,7 P / P P / ,6 8,0 P 141 P / P 1 P / P 166,5 P 610 P zawory z przekladnią Uwaga: Masy podane w tabeli powyżej dotyczą kurków z przyłączami do wspawania. TABELA Nr 2 Wymiary charakterystyczne zaworów pełnoprzelotowych PN [bar] Średnica przelotu kuli L1 L DH d t A H1 H // , // , ,12 16// ,7 2, ,57 16// ,4 2, ,41 16// ,3 2, , // ,3 2, , / / ,1 2, , / ,9 3, , / ,3 3, , 1 16/ ,7 3, , / ,3 4, , / ,6 219,1 4, ,11 kg kg

4 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 4/10 Minimalne średnice prześwitu kuli są zgodne z normą PEEN 1983 i są podane w tabeli Nr 3 Tab. Nr 3. Minimalne prześwity kuli stalowych zaworów kulowych Zawory niepełnoprzelotowe, prześwit kuli Zawory pełnoprzelotowe, prześwit kuli mm mm mm Standardowym wykonaniem zaworów kulowych jest wykonanie w wersji ze zredukowanym przepływem. Zawory te posiadają zredukowany prześwit kuli o jeden rząd w stosunku do średnicy nominalnej rurociągu. Zaletą tych zaworów jest zmniejszona masa, wymiary oraz koszt produkcji, przy stosunkowo niewielkich pogorszeniach parametrów przepływu. Zawory pełnoprzelotowe posiadają korzystniejsze parametry przepływu, a także zalecane są do montażu w rurociągach, które podlegają okresowemu czyszczeniu wewnętrznemu. Parametry przepływu zaworów podaje tab. Nr 4. Tab. Nr 4. Współczynniki przepływu Kvs i współczynniki oporu miejscowego z Zawory pełnoprzelotowe z Kvs m3 /h 0, Zawory niepełnoprzelotowe z Kvs m 3 / h mm

5 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 5/10 3. Badanie kurków. Zawory i kurki są produkowane zgodnie z normą PNEN 1983 Armatura przemysłowa, kurki kulowe, stalowe, procedurami technologicznymi i odbiorczymi według normy ISO 9001:08, oraz Dyrektywą Ciśnieniową 97/23/EC. Procedurę oceny i badania projektu przeprowadziła jednostka notyfikowana Bureau Veritas (nr. identyfikacyjny 0062) Próbom szczelności poddawane są wszystkie zawory (100%). Badana jest szczelność zewnętrzna i szczelność zamknięcia. Szczelność zamknięcia sprawdzana jest dla obu kierunków przepływu. W badanych zaworach nie dopuszcza się żadnych objawów nieszczelności klasa szczelności A. Próba szczelności jest wykonywana na ciśnienie próbne Ppr = 1.5 x PN, zgodnie z normą: PNEN Armatura przemysłowa. Badania armatury Próby ciśnieniowe, procedury badawcze i kryteria i odbioru, wymagania obowiązkowe test P10, P11 i P12, oraz; PNEN Armatura przemysłowa. Badania armatury procedury badawcze i kryteria odbioru, wymagania uzupełniające testy F i P21. Wszystkie spoiny podlegają kontroli wizualnej wg normy PNEN 970 oraz PNENISO 5817, klasa B, dodatkowo dla każdej serii zaworów wykonywane są badania niszczące połączeń spawanych na losowo wybranym detalu, celem kontrolowania prawidłowości parametrów spawalniczych. 4. Znakowanie kurków Każdy kurek jest oznaczony metką samoprzylepną, na podłożu folii aluminiowej, odporną na działanie czynników atmosferycznych, na której podane są wszystkie istotne parametry pracy wyroby, przeznaczenie, typ, data wykonania, dane wytwórcy i warunki odbioru technicznego. Metki są przyklejane do korpusu kurka. Poniżej podano typowe wzory metek. DZT 15 PN Materiał: P235GH TEMP. / +80 o C Medium: Gaz ziemny BROEN S.A. Data prod.: DZT 50 PN Materiał: P235GH TEMP. / +80 o C Medium: Gaz ziemny BROEN S.A. Prod BALLOMAX 15 PN Material: P235GH TEMP. / +80 o FLUIDGROUP: GAS DATE:05/08 BROEN SA BALLOMAX 50 PN16 Material: P235GH TEMP. / +80 o C FLUIDGROUP GAS : DATE:05/08 BROEN SA DZT 0 PN Materiał: P235GH TEMP. / +80 o C Medium: Gaz ziemny BROEN S.A. Prod BALLOMAX 0 PN Material: P235GH TEMP. / +80 o C FLUIDGROUP GAS :DATE:05/08 BROEN SA Oznakowanie dodatkowe. Kurki do gazu, zwyczajowo są malowane w kolorze żółtym, rękojeść dźwigni jest wykonywana z tworzywa w kolorze niebieskim, z nadrukiem wykonanym metodą tamponowania o treści: BROEN S.A. dodatkowo są wydrukowane znaki określające kierunek otwierania i zamykania kurka.

6 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 6/10 Kurki montowane wraz z dźwignią nie wymagają znaków określających położenie kuli, ponieważ wskaźnikiem stanu otwarcia lub zamknięcia zaworu jest położenie dźwigni. Dźwignia położona poprzecznie do osi kurka oznacza stan zamknięty kurka, dźwignia położona wzdłuż osi kurka oznacza stan otwarty. Kurki montowane bez dźwigni posiadają wybite czcionką w sposób trwały znaki: O oraz Z, na powierzchni czołowej główki, spawanej do szyjki zaworu, które odpowiednio oznaczają stan otwarty lub zamknięty kurka, wskaźnikiem dla tych znaków jest sworzeń ograniczający położenie kuli. Znaki te, oraz sworzeń, są dobrze widoczne od czoła szyjki zaworu. Zawory przeznaczone do pracy z mechanicznym napędem wrzeciona posiadają trwałe nacięcie na czole wrzeciona, wzdłuż jego średnicy. Jeżeli nacięcie jest ustawione wzdłuż osi zaworu zawór jest otwarty, jeżeli nacięcie jest ustawione poprzecznie do osi zaworu zawór jest zamknięty. 5.Sposób magazynowania wyrobów u klienta. Kurki należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych chroniących je przed opadami atmosferycznymi, należy je tak magazynować, aby uniknąć zniszczenia naklejek znajdujących się na korpusie. Kurki podczas magazynowania muszą być w pozycji otwartej, nie należy demontować z nich pokryw ochronnych. 6. Montaż kurków Kurek zmontowany i wyregulowany przez producenta jest gotowy do montażu na instalacji. Wymiana uszczelek, skrócenie zaworów itp. możliwa jest tylko po uzgodnieniu z producentem. Przygotowanie kurka do zamontowania polega na: zdjęciu zaślepki, sprawdzeniu czy kurek jest w pozycji,,otwartej, sprawdzeniu czystości wnętrza kurka, przyłączy kurka i przyłączy rurociągu. Kurki można montować na rurociągach poziomych, pionowych i pod kątem w dowolnym położeniu. Niedopuszczalne są uszkodzenia przyłączy kurka oraz błędy współosiowości kurka i rurociągu mogące wprowadzić trudne do przewidzenia naprężenie montażowe. Kurki z przyłączami do wspawania należy montować wg technologii opracowanej przez wykonawcę instalacji zachowując warunki określone w normie PNEN :05. Sposób montażu nie powinien wywoływać momentów gnących na korpus kurka. Przed montażem należy upewnić się co do parametrów pracy oraz wymiarów nominalnych rurociągu i zaworu. Podczas spawania kurka do instalacji należy zwrócić szczególną uwagę na strefę przegrzania występującą w okolicy uszczelek kuli w takim przypadku należy podczas spawania okresowo chłodzić korpus kurka. Obrót dźwigni może nastąpić tylko po całkowitym ochłodzeniu kurka. Próby szczelności rurociągu wykonać przy kurkach całkowicie otwartych, odbiór ostateczny wykonać zgodnie z PNEN : Eksploatacja kurków. Kurki należy eksploatować zgodnie z wymaganiami dotyczącymi armatury odcinającej tzn. w pozycji całkowicie otwarty lub całkowicie zamknięty. Pozostawianie kurka w pozycji niepełnego otwarcia może prowadzić do uszkodzenia uszczelki. Obrót kuli winien być płynny z wyczuwalnym stałym oporem, świadczącym o wzajemnym naprężeniu na styku kulauszczelka, warunkującym szczelność. Przeciążenie momentu obrotu kuli może spowodować uszkodzenie kuli, trzpienia lub elementów ograniczających kąt obrotu, a więc zabronione jest stosowanie dodatkowych przedłużeń dźwigni podczas zamykania kurka. Producent udziela dwuletniej gwarancji na kurki eksploatowane w sposób prawidłowy. Jednocześnie producent przewiduje około letnią wytrzymałość elementów kurka pracującego na parametrach roboczych, określonych na korpusie kurka oraz eksploatowanego zgodnie z niniejszą instrukcja. Kurki kulowe nie wymagają konserwacji w całym okresie eksploatacyjnym. Należy kontrolować stan powłoki

7 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 7/10 antykorozyjnej, stan połączenia kurka z instalacją, a także szczelność na wrzecionie. W razie stwierdzenia nieszczelności na wrzecionie, należy zdjąć dźwignię z szyjki kurka, a następnie wymienić oringi uszczelniające. Momenty obrotowe wymagane dla zamknięcia lub otwarcia zaworu Mt, podaje tabela Nr 5. Rzeczywiste momenty nie powinny przekraczać momentów obliczeniowych Mo. TAB. Nr 5. Momenty obrotowe potrzebne do otwarcia lub zamknięcia zaworów. ŚREICA CIŚNIENIE MOMENT MOMENT ZERWANIA (*) MOMENT NOMINALNA NOMINALNE ROBOCZY (*) Mt (Nm) OBLICZENIOWY (mm) PN (MPa) Mr (Nm) Mo (Nm) 10 0 / 1.6 / 2,5/4,0 0,4 0,8 0,5/1.0 / 1,5 / 3, / 1.6 / 2,5/4,0 0,4 0,8 0,5/1.0 / 1,5 / 3,0 0 / 1.6 / 2,5/4,0 1,0 1,5 1,0 / 2,5/3,0/ / 4.0 6,0 0 / 1.6 / 2,5/4,0 1,0 3,0 / 5,5 / 8,0/9,0 13,5 0 / 1.6 / 2,5/4,0 2,5 4,0 / 8,0 / 10,0/ / 1.6 / 2,5/4,0 4,0 6,0 9,0 / 21,0 / 24,0/27,0, / 1.6 / 2,5/4,0 7, ,0/30,0 /,0 / 50,0 67, / 1.6 / 2, ,0 / 45,0 / 50, / 1.6 / 2, ,0 / 50.0 / / 1.6 / 2,5 65,0 / 75,0 / 85,0 27,5 1 0 / 1.6 / 2, ,0 / 100 / / 1.6 / 2, / / / 1.6 / 2, / / / 1.6 / 2, / 1 / / 1.6 / 2, / 1 / / 1.6 / 2, / 3 / / 1.6 / 2, / 5 / / 1.6 / 2, /10/ Uwaga: Moment roboczy jest mierzony przy nadciśnieniu Dp = 0,0 MPa Moment zerwania jest to moment potrzebny do odspojenia kuli od uszczelki po łuższym okresie nie użytkowania zaworu, przy czym okres ten nie powinien przekraczać 0,5 roku. Moment zerwania i moment obliczeniowy są podawane odpowiednio dla ciśnień 0/16/ MPa. Kurek należy chronić przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz utrzymywać w czystości. Podczas rutynowych przeglądów instalacji zaleca się pomiar grubości ścianek korpusu i tulei przyłączeniowych metodą ultradźwiękową lub inna nieniszcząca. Wymianę kurka należy przeprowadzać podczas remontu rurociągu na podstawie oceny zużycia. Minimalne dopuszczalne grubości ścianek podaje tabela Nr 6.

8 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 8/10 TAB. Nr 6. Minimalne grubości ścianek, dopuszczalne dla bezpiecznej pracy kurków. Wielkość Min.grubość ścianki tulei tp 1,6 1,6 1,8 2,3 2,3 2,6 2,9 2, ,5 5,6 7,1 8,0 8,8 10,0 Min. grubość ścianki korpusu tb 2,3 2,6 2,9 2,6 3,2 3,6 4, ,6 7,1 8,8 10,0 1 14,2 Ze względów bezpieczeństwa zawory do gazu są przystosowane konstrukcyjnie do przenoszenia pewnych sił osiowych, pochodzących od warunków montażowych rurociągu. Wartość tych sił podaje tab. Nr 7 TAB. Nr 7. Dopuszczalne siły osiowe, bezpieczne dla pracy kurków. Wielkość Dopuszczalna. siła osiowa F [kn] Wymiana uszczelnień w główkach zaworów W przypadku zauważenia nieszczelności pomiędzy trzpieniem napędowym i szyjką zaworu należy wymienić uszczelnienia w górnej części trzpienia. Ze względów bezpieczeństwa uszczelnienia należy wymieniać w pozycji zamkniętej zaworu, gdy ciśnienie w szyjce zaworu zrówna się z ciśnieniem atmosferycznym i przy temperaturze szyjki bliskiej temperatury otoczenia. Celem wymiany uszczelnień należy wykonać następujące czynności: 1. Wybić kołek ograniczający kąt obrotu, blokujący tulejkę osadzoną na trzpieniu i dociskającą pakiet uszczelniający, następnie zdemontować tulejkę. 2. Przy pomocy odpowiednio dobranego narzędzia w formie szpikulca z rękojeścią, należy kolejno usuwać o ring górny, pierścień ślizgowy pośredni i oring dolny. Należy używać dwóch szpikulców o okrągłym przekroju i zaostrzonym czubku. Średnica końcówki szpikulca powinna być mniejsza niż szerokość szczeliny pomiędzy trzpieniem i szyjką. 3. Usunąć wszystkie resztki uszczelek, oczyścić powierzchnie stykające się z uszczelkami za pomocą drobnoziarnistego papieru ściernego i ewentualnie pędzelka i środków myjących, osuszyć powierzchnie. 4. Posmarować powierzchnie współpracujące z uszczelkami smarem silikonowym UNISILIKON L0L lub równorzędnym. 5. Założyć ponownie nowy zestaw uszczelniający w następnej kolejności: oring NBR, następnie pierścień ślizgowy, dystansowy z materiału PTFE i następnie kolejny oring NBR. Oba oringi posiadają te same wymiary. Pierścienie dociskać do oporu za pomocą tulejki o średnicach wewnętrznej i zewnętrznej tak dobranych, by swobodnie mieściła się w strefie pomiędzy trzpieniem i szyjką.

9 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 9/10 Nie wolno dopuścić do uszkodzeń mechanicznych oringów i pierścieni ślizgowych. Uwaga: oringi są elementami dostępnymi w handlu, natomiast pierścienie ślizgowe PTFE są dostępne w firmie BROEN S.A. 6. Ponownie zamontować tulejkę wraz ze sworzniem ograniczającym obrót. Zaleca się zastosowanie nowego sworznia o tych samych wymiarach co oryginalny, jeżeli ulegnie on deformacji. Wymiana uszczelnień w zaworach z mechanicznym napędem trzpienia należy wykonywać analogicznie, lecz należy zdemontować przekładnie napędową.. Podczas demontażu i ponownego montażu przekładni należy stosować się do zasad podanych w pkt. 9. Rodzaje uszczelek podaje poniższa tabela nr 8 Pierścień ślizgowy Nr 4430 Nr 4430 Nr 4430 Nr 4430 Nr 4430 Nr 8430 Nr 4430 Nr Nr Nr Nr Nr Nr Nr Nr Nr Nr Nr oringi 10,3x2,4 10,3x2,4 10,3x2,4 10,3x2,4 10,3x2,4 14,3x2,4 14,3x2,4 19,2x3,0 19,2x3,0 24,2x3,0 24,2x3,0 29,2x3,0 29,2x3,0 50,4x3,5 60,0x4,0 60,0x4,0 70,0x4,0 70,0x4, Wymiana przekładni napędowej. Zawory z napędem ręcznym i z napędem mechanicznym trzpienia (wrzeciona), różnią się zasadniczo sposobem ograniczania obrotu kuli odcinającej. Istotną różnicą w ograniczaniu kąta obrotu kuli tak, aby w pozycji zamkniętej zaworu kula całkowicie odcinała przepływ medium, a w pozycji otwartej oś otworu kuli była równoległa do osi zaworu, jest to, że w zaworach z napędem mechanicznym trzpień nie posiada zamontowanego ogranicznika obrotu, lecz skrajne położenia kuli są regulowane i ustalane zderzakami zabudowanymi w przekładni. Ustawianie zderzaków odbywa się u producenta zaworów, przed zamontowaniem zaworu w sieci, w sytuacji, gdy istnieje pełny podgląd położenia kuli podczas ich regulacji i blokowania. W przypadku demontażu i ponownego montażu przekładni, bez demontażu zaworu z instalacji, należy bezwzględnie przestrzegać, aby położenie zderzaków nie zostało zmienione. Przekładnia powinna być zamontowana dokładnie w takiej pozycji względem zaworu, w jakiej była ustawiona przez dostawcę zaworu. Położenie trzpienia względem zaworu nie może ulec zmianie. Zaleca się dokładne oznakowanie położenia przekładni i trzpienia w trakcie demontażu. W przypadku wymiany przekładni na nową bez demontażu zaworu z instalacji, należy ustawić ograniczniki obrotu w nowej przekładni analogicznie jak w przekładni wymienianej. Jeżeli zostanie stwierdzone uszkodzenie śrub montażowych, należy zastosować analogiczne śruby klasy Centrowanie przekładni względem trzpienia odbywa się samoczynnie. Przeniesienie momentu obrotowego odbywa się za pomocą wpustu i śrub kołnierzowych. Śruby łączące przekładnię z kołnierzem osadzonym na szyjce zaworu powinny być dociągnięte do oporu tak, aby nie następował poślizg na powierzchniach przylgowych podczas obrotu kuli.

10 typ DZT, BALLOMAX, ARMATURA AH30 i "BROENARMATURA", prod. BROEN SA 0801 strona: 10/ Uwagi. 1. W okresie półrocznym konieczne jest wykonanie co najmniej jednego cyklu otwarciazamknięcia kurka. 2. Podczas montażu, uruchamiania, prób i eksploatacji kurka zachować wymogi bezpieczeństwa określone w normach i przepisach. 3. Niedopuszczalne jest stosowanie kurków kulowych dla czynników posiadających stałe zanieczyszczenia, mogące mechanicznie uszkodzić uszczelki kul. 4. Producent zastrzega sobie prawo do zmian konstrukcyjnych wyrobu, bez naruszania jego wymiarów oraz własności materiałów, istotnych dla warunków wytrzymałościowych, przyłączeniowych i funkcjonalnych Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: A Akonom J Janicki M Frydrychowicz