GMINNE GIMNAZJUM SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI IM. JANA PAWŁA II ZESPÓŁ SZKÓŁ W WIELISZEWIE

Transkrypt

1 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 1 z 22 ZESPÓŁ SZKÓŁ W WIELISZEWIE GMINNE GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

2 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 2 z 22 Spis treści: PODSTAWA PRAWNA:... 3 I WPROWADZENIE DO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO... 4 II ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE... 6 III CELE PROGRAMU... 7 IV UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU... 8 V OPERACJONALIZACJA CELÓW SPOSOBY REALIZACJI... 9 VI. CELE PROGRAMOWE: VII EWALUACJA, UWAGI KOŃCOWE VIII ZAŁĄCZNIKI... 13

3 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 3 z 22 Podstawa prawna: - rozporządzenie MENiS z dnia roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226), - ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 209 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485), - ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 57, poz. 390 z późniejszymi zmianami), - zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 roku w sprawie form i metod działań Policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich.

4 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 4 z 22 I Wprowadzenie do programu profilaktycznego Zachowanie człowieka jest uwarunkowane ogromną liczbą czynników. Media i obserwacja życia codziennego pokazują, że zachowania aspołeczne narastają. Szkoły coraz częściej przypominają dysfunkcyjną rodzinę, w której nikt nikogo nie zna, nikt nikomu nie ufa i wszyscy ze wszystkimi walczą. Chcemy uchronić naszą szkołę przed taką etykietką. Chcemy, żeby uczniowie i nauczyciele czuli się w niej bezpiecznie oraz identyfikowali się z nią. Szkolny program profilaktyki jest odpowiedzią na narastające potrzeby uczniów, rodziców i nauczycieli, a także uzupełnieniem programu wychowawczego o problematykę i działania o charakterze prewencyjnym. Gminne Gimnazjum w Wieliszewie ma być szkołą wolną od agresji, narkotyków, wymuszeń i kradzieży. Miejscem, które chroni i rozwija podmiotowość ucznia, usuwa typowe stresy, zapewnia przyjazną atmosferę. Zadaniem naszym jest wyposażenie uczniów w umiejętności interpersonalne, które nie pojawiają się instynktownie, lecz są wynikiem uczenia się, naśladowania i treningu społecznego. Najskuteczniej młody człowiek uczy się tego w bezpiecznym środowisku i to nie od innych dzieci, które również się uczą, ale od troskliwych dorosłych, którzy potrafią być adekwatnym autorytetem dla młodzieży. Chcemy uczyć naszą młodzież umiejętności współpracy, dialogu, zachęcić do eksploracji i samodzielności, służyć oparciem w chwilach lęku i zwątpienia we własne siły, czuwać nad ich bezpieczeństwem oraz wyposażyć w niezbędną wiedzę dotyczącą współczesnych zagrożeń takich jak: uzależnienia, uleganie wpływom i psychomanipulacja, przemoc wobec innych i autoagresja, pułapki i niebezpieczeństwa zbyt wczesnej inicjacji seksualnej. Twierdzi się często, że okres dorastania zwany wiekiem adolescencji charakteryzuje się powtórzeniem pewnej fazy rozwoju z wcześniejszego etapu, tzw. fazy separacji indywiduacji. W fazie tej (drugi, trzeci rok życia) dziecko oddziela się od matki i uczy się, że jest niezależną, odrębną istotą, ale też przekonuje się, że w wielu sytuacjach jest słabe i zależne, nie bez przyczyny jedna z podfaz tego okresu nosi nazwę: ponowne zbliżenie. Powtórka w okresie adolescencji odbywa się w znacznie trudniejszych okolicznościach, przeżywa się ją bowiem samemu i na własny rachunek. Młodzi ludzie już nie dzieci, a jeszcze nie dorośli przeżywają bardzo silne zjawisko zwane oscylatorem dorastania, czyli konflikt między potrzebą bezpieczeństwa, a pragnieniem samodzielności. Sprzeczność tych potrzeb rodzi nieustanny wewnętrzny konflikt i poczucie frustracji. Poszukiwanie tożsamości, własnej drogi w życiu może przejawiać się w skłonności do eksperymentowania na sobie i podejmowanie ryzykownych zachowań. Zadaniem szkoły jest minimalizowanie tego zjawiska i zapobieganie niebezpieczeństwom związanym z naturalnym skądinąd dążeniem do niezależności. Jak wiemy adolescent może osiągnąć bezpieczeństwo w dużej mierze w sferze symbolicznej, a więc przez kontakt słowny, emocjonalny i duchowy, stąd ogromna rola szkoły w tworzeniu wystarczająco dobrych warunków do pełnego rozwoju. Innym, ważnym naszym zadaniem jest wspieranie i edukacja rodziców w ich trudnej roli. Chcemy zaproponować im różne formy pomocy i pracy nad podnoszeniem umiejętności bycia rodzicem i współbycia z dzieckiem w okresie adolescencji.

5 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 5 z 22 Dążymy do tego, by nasza szkoła była miejscem przyjaznym i otwartym, by uczeń, rodzic i nauczyciel czuli się w niej dobrze i bezpiecznie. Szkolny program profilaktyczny został przygotowany w oparciu o programy: - Trzeci elementarz, czyli program siedmiu kroków, - Spójrz inaczej, - Trening zastępowania agresji (Art.), - Bezpieczna i przyjazna szkoła Rządowy program na lata (Uchwała 130/2014 Rady Ministrów z dnia r.).

6 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 6 z 22 II Założenia programowe 1. Główne założenie programu to stworzenie systemu działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju oraz interwencyjnych, stosowanych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. 2. Powstanie programu jest poprzedzone następującymi działaniami: a) utworzenie zespołu wychowawczego; Realizacją programu profilaktycznego zajmą się wszyscy wychowawcy i nauczyciele, pedagog szkolny, oraz specjaliści z różnych instytucji wspierających działalność szkoły, zaproszeni do pomocy w realizacji konkretnych zadań. Zespół wychowawczy tworzą: - pedagog szkolny, - szkoły, - wychowawcy klas; b) określenie podmiotu oddziaływań; Głównym podmiotem oddziaływań są uczniowie naszej szkoły. Program jest zorientowany na ucznia, uwzględnia jego potrzeby oraz specyfikę okresu rozwojowego przemiany związane z procesem dojrzewania, poszukiwaniem tożsamości, ćwiczeniem nowych ról i zainteresowaniem płcią przeciwną. Bardzo ważnym podmiotem oddziaływań profilaktycznych są rodzice. Można powiedzieć, że stanowią podmiot wspomagający profilaktykę w szkole. Rodzice współtworzą program poprzez wskazywanie najistotniejszych problemów oraz uczestniczą w nim, podnosząc swoje umiejętności rodzicielskie i wychowawcze, współpracując z kadrą szkoły w imię szeroko pojmowanego dobra dziecka. Wychowawcy i nauczyciele są realizatorami programu, ale także jego podmiotem. Stale podnoszą swoje kompetencje wychowawcze i interpersonalne poprzez uczestniczenie w szkoleniach i kursach oraz kontakt z najnowszą wiedzą z dziedziny psychoprofilaktyki. c) identyfikacja potrzeb środowiska szkolnego. Obserwacja środowiska szkolnego, rozmowy z uczniami, rodzicami i nauczycielami, badania ankietowe pozwolą określić jego potrzeby i wytyczyć obszary pracy profilaktycznej.

7 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 7 z 22 III Cele programu Główne cele programu to: 1. Wspieranie osobowego rozwoju uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. 2. Minimalizacja oddziaływania czynników ryzyka. Cele szczegółowe: Wzmacnianie więzi w rodzinie. Tworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole (kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły). Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami. Budowanie więzi ze szkołą i uczenie odpowiedzialności za nią (budowanie szacunku dla miejsca nauki i pracy). Integracja zespołu uczniowskiego. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów (porozumiewanie się, asertywność, rozwiązywanie konfliktów). Wzmacnianie poczucia wartości i kształtowanie adekwatnej pozytywnej samooceny uczniów. Wdrażanie do poszanowania wartości i norm moralnych. Przeciwdziałanie agresji i innym ryzykownym zachowaniom (np. uzależnieniom). Wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych. Przeciwdziałanie przedwczesnej inicjacji seksualnej. Propagowanie zdrowego stylu życia, Promocja zdrowia psychicznego.

8 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 8 z 22 IV Uwagi o realizacji programu Program profilaktyczny jest programem otwartym i może podlegać modyfikacjom w zależności od wyników ewaluacji. Przedstawione działania realizują wszyscy pracownicy szkoły poprzez: Godziny do dyspozycji wychowawcy. Spotkania z pedagogiem i iem szkoły. Spotkania z pielęgniarką szkolną. Spotkania z rodzicami. Spotkania pozalekcyjne z wybranymi uczniami. Stały kontakt z rodzicami uczniów. Bogatą ofertę edukacyjną. Spotkania szkoleniowe dla rodziców dot. rozwiązywania problemów wychowawczych.

9 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 9 z 22 V Operacjonalizacja celów sposoby realizacji Cel główny Cele szczegółowe Zadania Realizatorzy Klasa 1. Wspieranie osobowego rozwoju uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniem ryzykownym 1. Wzmacnianie więzi w rodzinie 1. Zapraszanie rodziców i zachęcanie do uczestniczenia w imprezach i uroczystościach szkolnych. 2. Zebrania rodziców, w których uczestniczą uczniowie (formy aktywne, warsztatowe). 3..Spotkania szkoleniowe dla rodziców (rozwiązywanie problemów wychowawczych, zajęcia poświęcone oddziaływaniu mediów, upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania pomocy i wsparcia w sytuacjach trudnych). wychowawcy, nauczyciele wychowawcy klas wychowawcy, pedagog, 2. Tworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole (kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami) 1. Diagnozowanie zespołów klasowych. Propozycje pracy profilaktycznej z uczniami oraz strategii prowadzących do wytworzenia właściwej atmosfery wychowawczej. pedagog,, wychowawcy, nauczyciele 2. Modelowanie zachowań (wzorce pozytywne, wolontariat). nauczyciele, wychowawcy, pracownicy szkoły 3. Upowszechnianie idei akceptacji różnorodności uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz idei edukacji włączającej uczniów niepełnosprawnych. nauczyciele, wychowawcy, pracownicy szkoły 4. Organizacja i uczestniczenie w uroczystościach i imprezach szkolnych. wychowawcy, nauczyciele 5. Organizowanie imprez wewnątrzklasowych (wycieczki, rajdy, dyskoteki). wychowawcy 6. Indywidualne spotkania z uczniami i rodzicami wypracowanie praktyki otwartej komunikacji uczeń/rodzic szkoła. dyrektor,, pedagog 7. Przyjazny sekretariat miejsce, które chętnie odwiedzają uczniowie, rodzice i nauczyciele. dyrektor, sekretarz szkoły 3. Budowanie więzi ze szkołą (uczenie odpowiedzialności za nią) 1. Spotkanie z osobami odpowiedzialnymi za budowę i finansowanie szkoły (nakłady, potencjał, pasja). dyrektor szkoły 2. Przygotowanie przez uczniów indywidualnego wystroju przydzielonych sal lekcyjnych. wychowawcy klas 3. Stała troska o sprzęty i pomieszczenia. wszystkie osoby korzystające z budynku 4. Angażowanie uczniów i wychowanków w procesy podejmowania decyzji w szkole i placówce, aktywizacja samorządu uczniowskiego. dyrektor szkoły, wychowawcy, opiekun samorządu uczniowskiego

10 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 10 z Integracja zespołu uczniowskiego 1. Integracja nowych uczniów zajęcia, warsztaty na początku roku szkolnego. 2. Przygotowanie i realizacja atrakcyjnej oferty zajęć dodatkowych (szkoła otwarta na dialog rodzice nauczyciele-uczniowie, uczeń z pasją). 3. Organizacja wspólnych projektów dla uczniów. 4. Organizacja wycieczek, rajdów i imprez edukacyjnych. 5. Organizacja uroczystości szkolnych. 6. Radiowęzeł szkolny (kreowanie pozytywnego wizerunku współpracy, pasje uczniów i nauczycieli). 7. Organizacja imprez sportowych (zdrowe współzawodnictwo). wychowawcy klas, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele dyrektor, wychowawcy, nauczyciele. wychowawcy, nauczyciele dyrektor, nauczyciele w-f 8. Samorząd uczniowski jako model zgodnej demokracji ponad podziałami. dyrektor, opiekun samorządu szkolnego, 5. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów (porozumiewanie się, asertywność, rozwiązywanie konfliktów) 1. Zajęcia warsztatowe dotyczące komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz asertywności. 2. Zajęcia warsztatowe dotyczące rozwiązywania konfliktów i negocjacji. wychowawcy, pedagog, wychowawcy, pedagog, 3. Ćwiczenie sprawności językowej i umiejętności porozumiewania się werbalnego. poloniści 4. Edukacja medialna (zajęcia poświęcone odziaływaniu mediów, reakcji na działanie reklam, manipulację, budowanie medialnych wzorców dotyczących wyglądu). wychowacy, pedagog, 6. Wzmacnianie poczucia wartości i rozwijanie adekwatnej samooceny uczniów 1. Pomoc iczno pedagogiczna dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 2. Zajęcia specjalistyczne dla uczniów z opiniami i orzeczeniami P.P.P. nauczyciele, wychowawcy, pedagog, nauczyciele, wychowawcy, pedagog, wybrana grupa uczniów wybrana grupa uczniów 3. Rozwijanie zdolności i zainteresowań poprzez ofertę zajęć pozalekcyjnych (uczeń z pasją). szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych 4. Zajęcia wyrównujące szanse edukacyjne uczniów słabszych. nauczyciele przedmiotów 5. Rozpoznawanie i wzmacnianie specyficznych uzdolnień uczniów konkursy szkolne i pozaszkolne (konkursy matematyczne, językowe). nauczyciele przedmiotów

11 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 11 z Indywidualna diagnostyka iczna i pedagogiczna uczniów., pedagog, reedukator wybrana uczniów grupa 7. Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną. Wychowawca, pedagog, wybrana uczniów grupa 7. Wdrażanie do poszanowania wartości i norm moralnych 1. Kształtowanie rozumienia postaw moralnych i znaczenia wartości w życiu człowieka. religia, j. polski nauczyciele ww. przedmiotów, wychowawcy 2. Organizacja zajęć ukierunkowanych na wskazywanie autorytetów i poznawanie ich drogi życiowej. wychowawcy, nauczyciele 3. Zdobywanie informacji na temat patrona szkoły - Jana Pawła II (święto patrona). nauczyciele religii, wychowawcy 4. Udział w projektach wychowawczych i uroczystościach szkolnych (święto szkoły, wigilia szkolna, spotkanie przy wspólnym stole Wielkanocnym, Święto Niepodległości, Święto Flagi, Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, inne imprezy okolicznościowe). nauczyciele, pedagog, wychowawcy 5. Organizacja zajęć kulturalnych dla uczniów (model wychowania przez kulturę). wychowawcy, nauczyciele 2. Minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka 1. Przeciwdziałanie agresji oraz innym ryzykownym zachowaniom (np. uzależnieniom) 1. Zajęcia warsztatowe dotyczące sposobów radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania uczuć i rozumienia zachowań agresywnych. 2. Przedstawienia teatralne dotyczące profilaktyki uzależnień i przemocy. wychowawcy, pedagog, specjaliści z zewnątrz (np. Kraków) 3. Warsztaty i prelekcje dotyczące uzależnień i profilaktyki HIV/AIDS. specjaliści z zewnątrz, pielęgniarka II, III 4. Pogadanki i prelekcje dotyczące szkodliwości palenia i zagrożeń związanych z dopalaczami, narkotykami i alkoholem. wychowawcy, nauczyciele biologii i WDŻWR, pielęgniarka 5. Rozwijanie profilaktyki rówieśniczej, angażującej liderów młodzieżowych do działań na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom. wychowawcy, pedagog 6. Zajęcia profilaktyczne dotyczące zapobiegania przemocy i ceberprzemocy, bezpiecznego korzystania z Internetu. nauczyciele informatyki, wychowawcy, pedagog, 7. Realizacja programów rówieśniczych: pomoc koleżeńska w nauce, rówieśniczy doradcy, rówieśniczy mediatorzy. wychowawcy, nauczyciele, pedagog

12 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 12 z Stałe podnoszenie kompetencji kadry pedagogicznej w zakresie psychoprofilaktyki uczestniczenie w warsztatach, szkoleniach, tworzenie biblioteczki profilaktyki, materiałów elektronicznych. dyrektor, pedagog, kadra pedagogiczna 9. Organizowanie Szkolnego Dnia Sportu. dyrektor, nauczyciele wf 10. Pogadanki, prelekcje i zajęcia profilaktyczne dotyczące promocji zdrowia psychicznego. dyrektor, wychowawcy, nauczyciele, pedagog,, pielęgniarka 2. Wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych 1. Skrzynka problemów możliwość zgłaszania różnych problemów do pedagoga i a bez konieczności osobistego kontaktu. dyrektor, pedagog, 2. Porady indywidualne, opieka psychopedagogiczna. pedagog, 3. Internetowa baza informacji psychopedagogicznej. 4. Jednolity system reagowania w razie konieczności procedury postępowania w sytuacji zagrożenia (wg załącznika). dyrektor, pracownicy 5. Indywidualne kontakty z wychowawcą. wychowawcy 3. Przeciwdziałanie wczesnej inicjacji seksualnej 1. Przekazanie rodzicom informacji o zakresie tematyki przedmiotu WDŻWR. 2. Spotkania z pielęgniarką szkolną, pedagogiem, iem na temat zagrożeń wynikających z wczesnej inicjacji seksualnej. nauczyciel WDŻWR pielęgniarka, pedagog, II, III 3. Pogadanki, warsztaty dotyczące przeciwdziałania przemocy seksualnej. 4. Propagowanie zdrowego stylu życia 1. Pogadanki i prelekcje dotyczące zdrowego stylu życia. 2. Zajęcia promujące zdrowe odżywianie, dbanie o prawidłową wagę ciała. 3. Pogadanki dotyczące szkodliwego wpływu alkoholu, nikotyny i dopalaczy na organizm człowieka. 4. Zajęcia pozalekcyjne dotyczące sprawności i aktywności fizycznej. 5. Organizacja Szkolnego Dnia Zdrowia. nauczyciel WDŻWR, pielęgniarka, pedagog, wychowawcy, nauczyciel biologii, pielęgniarka wychowawcy, nauczyciele biologii, pielęgniarka wychowawcy, nauczyciele biologii, pielęgniarka dyrektor, nauczyciele wf wychowawcy, nauczyciele

13 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 13 z 22 VI. Cele programowe: Uczeń radzi sobie z własnymi emocjami i stresem. Uczeń potrafi funkcjonować w grupie rówieśniczej. Uczeń potrafi zachować się w sytuacji konfliktowej (umiejętnie ją rozwiązuje). Uczeń wie, na czym polega zachowanie agresywne (w tym cyberprzemoc). Uczeń zna i rozumie normy społeczne. Uczeń zna zasady poprawnej komunikacji. Uczeń zna skutki wpływu alkoholu, nikotyny, dopalaczy i narkotyków na organizm człowieka. Uczeń potrafi zachować się asertywnie. Uczeń wie jak prowadzić zdrowy tryb życia (w tym dbać o zdrowie psychiczne). Uczeń akceptuje samego siebie i potrafi pozytywnie komunikować się z otoczeniem. VII Ewaluacja, uwagi końcowe Badania ewaluacyjne pozwalają na znaczne zwiększenie skuteczności programu poprzez możliwość wprowadzenia korekt. Ewaluacja zostanie przeprowadzona w oparciu o: I. Podsumowanie pracy na koniec każdego semestru sprawozdania z przydzielonych zadań. II. Obserwację środowiska szkolnego, wywiady z uczniami, rodzicami i nauczycielami, III. Zaplanowanie zmian i korekt po analizie wyników wywiadów. IV. Coroczna identyfikacja potrzeb w klasach pierwszych. VIII Załączniki I. Procedury postępowania w sytuacji szczególnego zagrożenia. II. Zasady współpracy szkoły z instytucjami wspomagającymi jej działalność wychowawczoprofilaktyczną (Sądem Rodzinnym, Policją, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej ).

14 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 14 z 22 Procedury postępowania w sytuacji szczególnego zagrożenia (np. związanej ze środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, zachowaniami agresywnymi zagrażającymi bezpieczeństwu, zachowaniami karalnymi). I. Używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia Działania interwencyjne w przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/a szkolnego i dyrektora szkoły. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich). Podobnie, w sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, iem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. Jeżeli zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń który ukończył 18 lat, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa, to postępowanie nauczyciela powinno być określone przez wewnętrzny regulamin szkoły. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art kodeksu postępowania karnego, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. II. Na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki:

15 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 15 z 22 Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Jeżeli stan zdrowia ucznia wskazuje na konieczność udzielenia mu pomocy lekarskiej, dyrektor szkoły wzywa pogotowie ratunkowe i przekazuje uzyskane informacje. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu / narkotyków- odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat. Po przybyciu rodziców (prawnych opiekunów), jeżeli wyrażą zgodę na badanie ich dziecka w celu wykrycia środka psychotropowego, można wykonać test na obecność narkotyków. W przypadku, gdy rodzice nie wyrażają zgody na przeprowadzenie badania, dyrektor szkoły może wezwać policję i podać funkcjonariuszowi ustalone informacje. W przypadku potwierdzenia, że uczeń był pod wpływem alkoholu lub narkotyków zawiera się z uczniem i jego rodzicami kontrakt zobowiązujący ucznia do wizyty i w razie potrzeby podjęcia leczenia w Poradni Leczenia Uzależnień i Współuzależnień. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu/narkotyków na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. III. Nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki: Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia.

16 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 16 z 22 IV. Uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. UWAGA: Zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w Polsce karalne jest: posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych; wprowadzanie do obrotu środków odurzających; udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umożliwianie ich użycia oraz nakłanianie do użycia; wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających. Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat. Z przestępstwem mamy do czynienia jeżeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po ukończeniu 17 lat. W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego. Jeżeli przestępstwo ma miejsce na terenie szkoły, należy wezwać policję. V. Popełnienie czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuratora lub policję (art. 4 Upn i art. 304 Kpk). Postępowanie wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa: niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły,

17 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 17 z 22 ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę, powiadomienie rodziców ucznia-sprawcy, niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana, zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich policji (np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży). VI. Uczeń stał się ofiarą czynu karalnego Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego: udzielenia pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń, niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, powiadomienie rodziców ucznia, niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję - tel. 997 lub 112. VII. Uczeń zachowuje się agresywnie: a) przerwanie zachowania agresywnego. b) poinformowanie wychowawców o zdarzeniu, c) przeprowadzenie przez wychowawcę i pedagoga rozmowy z uczniem/uczniami w obecności nauczyciela świadka zdarzenia (zidentyfikowanie ofiary, agresora, świadka, ocenienie zdarzenia i wyciągnięcie wniosków), d) sporządzenie notatki (opis zdarzenia, osoby uczestniczące, sprawca, poszkodowany), e) poinformowanie rodziców / prawnych opiekunów o zaistniałej sytuacji, f) zgłaszanie powtarzających się sytuacji do dyrektora szkoły, g) w przypadku szczególnie drastycznych zachowań agresywnych (stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia) dyrektor powiadamia policję, h) ustalenie sankcji w stosunku do ucznia / uczniów w oparciu o Statut Szkoły. i) przekazanie rodzicom / prawnym opiekunom pisemnej lub ustnej informacji na temat wyciągniętych w stosunku do ucznia / uczniów konsekwencji wynikających ze Statutu.

18 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 18 z 22 VIII. Uczeń stosuje cyberprzemoc I Ustalenie okoliczności zdarzenia 1) Jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel niebędący wychowawcą powinien przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga/a szkolnego i dyrektora. 2) Pedagog/ szkolny i dyrektor wspólnie z wychowawcą powinni dokonać analizy zdarzenia i zaplanować dalsze postępowanie. 3) Do zadań szkoły należy także ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków. II Zabezpieczenie dowodów 1) Wszelkie dowody cyberprzemocy powinny zostać zabezpieczone i zarejestrowane. Należy zanotować datę i czas otrzymania materiału, treść wiadomości, oraz, jeśli to możliwe, dane nadawcy lub adres strony internetowej, na której pojawiły się szkodliwe treści czy profil. 2) Z dowodami powinny zapoznać się wszystkie zaangażowane w sprawę osoby: dyrektor i pedagog/ szkolny, rodzice oraz policja, jeśli doszło do złamania prawa. III Identyfikacja sprawcy 1) Jeśli sprawca cyberprzemocy posługuje się skradzioną tożsamością pomóc w jego identyfikacji mogą: a) Świadkowie inni uczniowie odwiedzający obraźliwe strony mogą posiadać informacje na temat ich autora, mogą też zidentyfikować numer telefonu komórkowego sprawcy, jeśli nie jest on zastrzeżony. b) Kontakt z dostawcą usługi internetowej może on zablokować konto agresora lub usunąć obraźliwe treści oraz podać dane sprawcy cyberprzemocy. Dane takie nie mogą być ujawnione osobom prywatnym. Aby je pozyskać konieczny jest kontakt z policją. c) Kontakt z operatorem sieci komórkowej w przypadku, gdy numer telefonu sprawcy jest zastrzeżony może on podjąć kroki w kierunku ustalenia sprawcy, jeśli otrzyma dane o dacie i godzinie rozmowy. W tym przypadku operator może udostępnić te dane tylko policji. 2) Gdy ustalenie sprawcy nie jest możliwe, należy skontaktować się z dostawcą usługi w celu usunięcia z sieci kompromitujących lub krzywdzących materiałów. 3) W przypadku, gdy zostało złamane prawo, a tożsamości sprawcy nie udało się ustalić należy bezwzględnie skontaktować się z policją. IV Działania wobec sprawcy cyberprzemocy 1) Gdy sprawca cyberprzemocy jest znany i jest on uczniem szkoły dalsze działania powinien podjąć pedagog/ szkolny w porozumieniu z wychowawcami właściwych klas. a) rozmowa z uczniem sprawcą cyberprzemocy o jego zachowaniu: celem rozmowy powinno być ustalenie okoliczności zajścia, wspólne zastanowienie się nad jego okolicznościami i poszukanie rozwiązań sytuacji konfliktowej; sprawca powinien

19 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 19 z 22 dostać jasny i zdecydowany komunikat o tym, że szkoła nie akceptuje żadnych form przemocy; należy omówić z uczniem skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane; sprawca powinien zostać zobowiązany do zaprzestania swojego działania i usunięcia z sieci szkodliwych materiałów; ważnym elementem rozmowy jest też określenie sposobów zadośćuczynienia wobec ofiar cyberprzemocy; jeśli w zdarzeniu brała udział większa grupa osób należy rozmawiać z każdym z nich z osobna, zaczynając od lidera grupy; b) wychowawca powinien powiadomić rodziców sprawcy o przebiegu zdarzenia i zapoznać ich z materiałem dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka; c) wychowawca wraz z pedagogiem/iem opracowuje projekt kontraktu dla ucznia, określający jego zobowiązania oraz konsekwencje w przypadku niezastosowania się do przyjętych zasad; d) objęcie ofiary cyberprzemocy pomocą iczno pedagogiczną: V. Wsparcie psychiczne podczas rozmowy z uczniem (ofiarą cyberprzemocy): 1. Zapewnij go, że dobrze zrobił, mówiąc Ci o tym, co się stało. 2. Powiedz, że widzisz i rozumiesz, że jest mu trudno ujawnić to, co go spotkało. 3. Powiedz mu, że nikt nie ma prawa tak się zachowywać wobec niego. 4. Zapewnij go, że szkoła nie toleruje żadnej formy przemocy i że postarasz mu się pomóc, uruchamiając odpowiednie procedury interwencyjne. 5. Bądź uważny na pozawerbalne przejawy uczuć ucznia. Porada powiedz uczniowi, aby: 1. Nie utrzymywał kontaktu ze sprawcą, nie odpowiadał na maile, smsy itp. 2. Nie kasował dowodów: e maili, SMS-ów, MMS-ów, zdjęć filmów i przedstawił je osobom dorosłym znającym sprawę. 3. Zastanowił się nad zmianą swoich danych kontaktowych w komunikatorach, zmianą adresu e mail, numeru telefonu komórkowego itp. 4. Jeśli korzysta z komunikatora, to ustawił go tak, aby nikt spoza listy kontaktowej nie mógł się z nim połączyć.

20 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 20 z 22 VI. Monitoring: 1. Po zakończeniu interwencji warto monitorować sytuację ucznia sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania przemocowe lub odwetowe ze strony sprawcy. 2. Rodzice dziecka będącego ofiarą cyberprzemocy powinni być poinformowani o problemie i otrzymać wsparcie i pomoc ze strony szkoły. W rozmowie z nimi pedagog lub wychowawca przedstawiają kroki, jakie zostały podjęte w celu wyjaśnienia zajścia oraz zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, a także, jeśli to wskazane zaproponować rodzicom i dziecku pomoc specjalisty poza szkołą. e) objęcie sprawcy pomocą iczno pedagogiczną: praca ze sprawcą powinna zmierzać w kierunku pomocy uczniowi w zrozumieniu konsekwencji swojego zachowania, w zmianie postawy i postępowania ucznia; w uzasadnionym przypadku można w toku interwencji zaproponować uczniowi skierowanie do specjalistycznej placówki i udział w programie terapeutycznym. Zasady współpracy szkoły z instytucjami ją wspierającymi w wychowaniu Współpraca z Sądem Rodzinnym. Szkoła podejmuje następujące działania: - sporządza pisemne wnioski z uzasadnieniem o rozpatrzenie spraw uczniów dotyczących: uchylania się od obowiązku szkolnego, rażących zaniedbań rodziców w sprawowaniu opieki i wychowaniu dziecka, przemocy w rodzinie, - przekazuje na prośbę sądu opinie o uczniach, nad którymi ustanowiono nadzór, wychowujących się w rodzinach zastępczych lub z powodu toczącego się postępowania w ich sprawie, - udziela pomocy iczno-pedagogicznej uczniom nadzorowanym przez kuratora, - współdziała z zawodowymi i społecznymi kuratorami rodzinnymi, - uczestniczy w posiedzeniach sądu w sprawach uczniów. Współpraca z Policją W ramach długofalowej pracy profilaktyczno wychowawczej szkoła i policja utrzymują stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń. Koordynatorami współpracy powinni być: pedagog/ szkolny oraz specjalista ds. nieletnich i patologii właściwej jednostki policji. Do współpracy ze szkołą zobowiązany jest także dzielnicowy, w rejonie którego znajduje się szkoła/placówka.

21 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 21 z 22 Pracownicy szkoły wyznaczeni do współpracy z policją, specjaliści ds. nieletnich i patologii oraz dzielnicowi powinni wspólnie ustalić wzajemnie zasady kontaktu, by móc na bieżąco wymieniać informacje i rozwiązywać problemy związane z bezpieczeństwem i dobrem uczniów. W ramach współpracy policji ze szkołą organizuje się: spotkania pedagogów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów szkół z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich i patologii, podejmujące tematykę zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym, spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów m.in. na temat odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości itp. oraz z młodszymi uczniami, na temat zasad bezpieczeństwa, zachowań ryzykownych oraz sposobów unikania zagrożeń, informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły wypełniających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży, udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły, wspólny - szkoły i policji - udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich. UWAGA: Policja powinna być wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w Procedurach (...)" albo, gdy wyczerpane zostaną środki możliwe do zastosowania przez szkołę w określonej sytuacji, w których obecność policji jest konieczna. Każda, dotycząca uczniów wizyta policjanta w szkole, powinna być wcześniej zasygnalizowana dyrektorowi, lub uzgodniona z innym pracownikiem szkoły. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną Szkoła kontaktuje się z poradnią w celu: - pomocy w zdiagnozowaniu środowiska uczniów, - rozpoznania możliwości i indywidualnych potrzeb ucznia, - wspierania ucznia w rozwoju, - określenia formy pomocy iczno-pedagogicznej, - udzielania pomocy nauczycielom w dostosowywaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów, - udzielania pomocy rodzicom i rozwijania ich umiejętności wychowawczych.

22 Zespół Szkół w Wieliszewie, Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II Strona 22 z 22 Współpraca z Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Szkoła kontaktuje się z ośrodkiem w celu: - zabezpieczenia pomocy materialnej uczniom z rodzin najuboższych (np. obiady, pomoc finansowa), - dofinansowania zakupu książek i przyborów szkolnych uczniom z rodzin najuboższych, - dofinansowania wypoczynku dla dzieci najuboższych, - informowania o sytuacji uczniów z rodzin ubogich materialnie i niewydolnych wychowawczo. Podstawy prawne stosowanych procedur 1) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich /Dz. U. z 1982r. Nr 35 poz.228 z p. zm. - tekst jednolity Dz. z 2002r. Nr 11 poz.109 z późn. zm./ oraz przepisy wykonawcze w związku z ustawą /. 2) Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi /Dz. U. Nr 35, poz.230 z p. zm./ 3) Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii /Dz. U. z 2003r. Nr 24, poz. 198/. 4) Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji /Dz. U. Nr 30 poz. 179 z późn. zm./ 5) Zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 r. w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich. 6) Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty /Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm./ 7) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem /Dz. U. Nr 26, poz.226/.