Filip Kowalski. EPISTEME 15/2012 s ISSN Bartłomiej Bednarz
|
|
- Aleksandra Danuta Chmielewska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Filip Kowalski Bartłomiej Bednarz EPISTEME 15/2012 s ISSN CHRONOLOGIE SŁOJÓW ROCZNYCH JESIONÓW WYNIOSŁYCH (FRAXINUS EXCELSIOR L.) Z OBJAWAMI DEFOLIACJI SPOWODOWANEJ PRZEZ GRZYB CHALARA FRAXINEA W NADLEŚNICTWIE BIAŁOWIEŻA TREE RING CHRONOLOGIES OF COMMON ASH (FRAXINUS EXCELSIOR L.) WITH SYMPTOMS OF DEFOLIATION AS A RESULT OF CHALARA FRAXINEA INFECTION IN BIAŁOWIEŻA FOREST DISTRICT Abstrakt. Badania przeprowadzono w lipcu 2010 roku na terenie Nadleśnictwa Białowieża. Do analiz wytypowano 21 drzew Fraxinus excelsior L. z objawami silnej defoliacji spowodowanej infekcją Chalara fraxinea. Z każdego drzewa, świdrem przyrostowym Presslera na wysokości pierśnicy, pobrano dwa dordzeniowe wywierty. Określono szerokości słojów rocznych, które posłużyły do rekonstrukcji bezwzględnie datowanych oraz indeksowanych chronologii słojów rocznych. Sekwencję przyrostów radialnych podzielono na 25 letnie okresy przyrostowe, obejmujące okres występowania Ch. fraxinea w Polsce oraz lata wcześniejsze. Przeprowadzone testy statystyczne potwierdziły negatywny związek występowania choroby z przyrostem radialnym jesionów w okresie ostatnich dwóch dekad. Słowa kluczowe: Fraxinus excelsior, zamieranie jesionu, Chalara fraxinea, przyrost radialny, dendrochronologia, szerokość słojów rocznych Summary. The study had been conducted in the Bialowieża Forest District in The research had been done on 21 common ash trees representing, the highest degree of Chalara fraxinea defoliation symptoms of infection. From each of the tree, with use of Pressler incremental drill, two cores at the breast height had been taken. The annual tree ring widths have been determined and the absolutely dated and standardized tree ring chronologies were reconstructed. In order to determine the differences in radial growth, the tree ring width sequences have been divided in to 25 years long incremental periods covering the time of Ch. fraxinea occurrence in Poland and earlier years. The differences between average values of radial growth in distinguished periods have been analyzed statistically. It has been shown that decrease of radial growth occurred in the last two decades coincides with the period of ash dieback in Poland. Performed statistical tests confirmed a negative relation of fungal infection on Fraxinus excelsior to radial growth. Key words: Fraxinus excelsior, ash dieback, Chalara fraxinea, radial growth, dendrochronology, tree ring widths 337
2 WSTĘP Filip Kowalski, Bartłomiej Bednarz Na proces zamierania jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) w Europie po raz pierwszy zwrócono uwagę w Wielkiej Brytanii w latach 50. XX wieku [Foggo 1991]. W Polsce, pierwsze stwierdzenia symptomów obumierania jesionu pochodzą z 1992 roku z północno wschodniej części kraju [Kowalski 2001, 2009]. Zamieranie objęło jesiony wszystkich klas wieku, bez względu na zajmowane siedlisko czy stanowisko biosocjalne. Proces obumierania dotyczył zarówno drzew rosnących wewnątrz drzewostanu jak i na otwartej przestrzeni [Kowalski 2007]. Pierwszymi objawami chorobowymi obserwowanymi na jesionach wyniosłych były więdnięcia oraz nekrozy na pędach głównych i bocznych, szczególnie w miejscach ich rozgałęzień i w obrębie nasad pączków [Kowalski 2007]. Zmiany chorobowe prowadziły do przerzedzenia koron, suchoczubów oraz zrakowaceń [Dobrowolska i in. 2008, Skovsgaard i in. 2010]. Kowalski [2001] z miejsc obumierania tkanek, wyizolował gatunek grzyba, którego zaklasyfikował do rodzaju Chalara. Dalsze badania doprowadziły do opisania nowego taksonu - Chalara fraxinea T. Kowalski [Kowalski 2006]. Od tego czasu odkrytemu gatunkowi grzyba przypisuje się największą rolę w procesie zamierania F. excelsior [Bakys i in. 2009, Timmermann i in. 2011]. Spośród wielu czynników stresogennych oddziałujących na przyrost radialny drzew czynniki klimatyczne zaliczane są do najbardziej istotnych. Na szerokości przyrostu rocznego, mają silny wpływ również takie wydarzenia jak defoliacje powstałe na skutek gradacji owadów, które zapisują się trwale w sekwencjach słojów rocznych [Zielski i Krąpiec 2004]. Należy domniemywać, że podobne reakcje przyrostowe mają miejsce u jesionów wyniosłych z objawami występowania Chalara fraxinea. Dotychczasowe badania nad dynamiką przyrostu radialnego jesionów dotyczyły oddziaływania czynników natury ożywionej (fitoplazmy), a także czynników siedliskowych, socjalno-przestrzennych, klimatycznoorograficznych, temperatury, usłonecznienia, procesu obfitego kwitnienia czy też rodzaju, żyzności i wilgotności gleby oraz wysokości nad poziomem morza [Han i in. 1991, Kerr i Cahalan 2004, Plauborg 2004]. W literaturze można również znaleźć informacje o wpływie na przyrost wywołanej sztucznie, częściowej defoliacji sadzonek [Collin i in. 1994]. Brak jest jednak analiz oddziaływania patogenów grzybowych wywołujących defoliację, na przyrost grubości jesionów. Mając powyższe na uwadze sformułowano hipotezę badawczą, odnoszącą się do negatywnego wpływu infekcji Chalara fraxinea na przyrost radialny jesionu wyniosłego. Celem pracy było zatem utworzenie bezwzględnie datowanej oraz standaryzowanej chronologii słojów rocznych jesionów wyniosłych pochodzących z terenu Nadleśnictwa Białowieża oraz określenie wpływu defoliacji spowodowanej przez grzyb Chalara fraxinea na ich przyrost radialny. 338
3 Chronologie słodów rocznych jesionów wyniosłych MATERIAŁ I METODY Wywierty do analiz dendrochronologicznych zostały pobrane w lipcu 2010 roku z jesionów wyniosłych rosnących na terenie Leśnictwa Nowe, Nadleśnictwa Białowieża. Do badań wytypowano drzewa, u których ubytek aparatu asymilacyjnego przewyższał 60%. Stopień defoliacji oceniano wzrokowo według atlasu Müllera i Stierlina [1990]. Do analiz wybierano tylko osobniki żywe. Drzewa w liczbie 21. sztuk pochodziły z drzewostanu głównego i reprezentowały klasę drzew panujących i współpanujących. Pobrane na wysokości pierśnicy wywierty, po wykonaniu przekroju poprzecznego pierścieni słojów rocznych, mierzono w celu uzyskania szerokości przyrostów. Pomiary wykonano w Laboratorium Dendrochronologicznym Katedry Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej UR w Krakowie przy użyciu przyrostomierza PRZYROSTWP SGM Firmy Biotronik ver Uzyskano ciągi przyrostowe dla populacji jesionu wyniosłego z charakterystycznymi objawami defoliacji spowodowanej przez grzyb Chalara fraxinea. Poprawność datowania słojów oraz ocenę homogeniczności dendroskal przeprowadzono programem COFECHA [Holmes 1983]. Pozbawione błędów chronologie poddano standaryzacji przy pomocy programu ARSTAN. Sekwencje słojów rocznych podzielono na 25. letnie przedziały czasowe, określając dla nich wartości przyrostów, które następnie analizowano statystycznie na istotność różnic w poszczególnych okresach przyrostowych drzew. Testy statystyczne przeprowadzono w programie Statistica 9.0 PL dla Windows. Z terenu badań pobrano również zamierające pędy jesionu wyniosłego, w celu potwierdzenia występowania grzyba Chalara fraxinea. Próbki pędów z objawami chorobowymi poddano analizie fitopatologicznej w Laboratorium Katedry Fitopatologii Leśnej UR w Krakowie. WYNIKI W pobranych pędach jesionu wyniosłego stwierdzono obecność patogena Chalara fraxinea. Opracowano liczącą 118 lat bezwzględnie datowaną oraz standaryzowaną chronologię słojów rocznych (ryc. 1-2). Przebieg chronologii przyrostów rocznych jesionu wyniosłego w początkowych jej latach charakteryzuje silny, trwający kolejne 6. lat tj. do 1899 roku, wzrost aktywności kambium waskularnego. Po tym okresie w sekwencji słojów rocznych ma miejsce spadek przyrostu radialnego albowiem w kolejnych 41. latach krzywa milimetrowa przyjmuje wartości o 20 % niższe od średniej wieloletniej, zrównując się z przyrostem z 1940 roku. Dalszy etap przyrostu grubości badanych jesionów to niewielkie wahania aktywności kambium waskularnego utrzymujące szerokość słojów rocznych na poziomie średniej wieloletniej aż do roku 1969, od którego rozpoczyna się okres najintensywniejszych przyrostów radialnych, osiągających po trzech latach maksimum na poziomie 4,98 mm. 339
4 Filip Kowalski, Bartłomiej Bednarz W kolejnych dwóch latach szerokości pierścieni rocznych drewna drastycznie spadają, utrzymując się na wyrównanym poziomie do końca 1988 roku. Kolejny okres przyrostowy cechuje słabsza aktywność kambium waskularnego, zaś szerokość ostatniego wykształconego słoja rocznego badanych jesionów w 2009 roku (0,60 mm) jest o 70% niższa niż średnia wieloletnia dla całego analizowanego okresu życia drzew (ryc.1). 5,3 5 4,7 4,4 4,1 Szerkość słojów rocznych [mm] 3,8 3,5 3,2 2,9 2,6 2,3 2 1,7 1,4 1,1 0,8 0, Lata kalendarzowe Ryc. 1. Bezwzględnie datowana chronologia słojów rocznych jesionów wyniosłych z objawami defoliacji spowodowanej infekcją Chalara fraxinea z Nadleśnictwa Białowieża wraz z krzywą wygładzoną metodą średnich ruchomych (linia pogrubiona) Bezwzględnie datowane milimetrowe chronologie słojów rocznych poddano standaryzacji (ryc. 2). W przebiegu krzywej indeksowanej występują duże wahania przyrostu radialnego trwające przez cały badany okres przyrostowy. Począwszy od 1998 roku w chronologii indeksowanej ma miejsce wyraźny spadek aktywności kambium waskularnego albowiem wartość przyrostu nieustająco maleje, by w 2009 roku osiągnąć najniższy poziom tj. 0,62 indeksu przyrostowego (ryc. 2). 2 1,7 Indeksowana szerkość słojów rocznych 1,4 1,1 0,8 0, Lata kalendarzowe Ryc. 2. Indeksowana krzywa szerokości słojów rocznych wykreślona dla jesionów wyniosłych z objawami infekcji Chalara fraxinea z terenu Nadleśnictwa Białowieża wraz z krzywą wygładzoną metodą średnich ruchomych (linia pogrubiona) 340
5 Chronologie słodów rocznych jesionów wyniosłych W dalszym etapie badań analizowano istotność różnic w chronologiach rzeczywistych i standaryzowanych, w wyróżnionych okresach życia jesionów. Ponieważ założenia statystyczne dla testów parametrycznych nie zostały spełnione, w ocenie różnic przyrostu radialnego w kolejnych okresach przyrostowych użyto testu rangowej analizy rozkładu zmiennej - test Kruskala-Wallisa. Istotność różnic podano dla poziomu a 0,05. Wykazano istotne różnice pomiędzy standaryzowanym oraz rzeczywistym przyrostem szerokości słojów rocznych w poszczególnych 25. i 18. letnich okresach przyrostowych. Wyodrębnione przedziały czasowe objęły lata udokumentowanego pojawu Chalara fraxinea oraz zamierania jesionów w Polsce. Przeprowadzone testy wykazały istotne statystycznie różnie pomiędzy średnimi rzeczywistymi oraz standaryzowanymi przyrostami dla okresów między I ( ) i II ( ) oraz pomiędzy okresem II ( ) i III ( ), jak również między przedziałami IV ( ) i V ( ). Największe statystycznie istotne różnice w średnim przyroście rzeczywistym badanych jesionów wystąpiły dla okresu II względem wszystkich wyróżnionych przedziałów czasowych. Podobna zależność miała miejsce także w przypadku IV i V okresu (ryc. 3). Ryc. 3. Wyniki testu Kruskala-Wallisa na istotność różnic pomiędzy rzeczywistymi przyrostami radialnymi w wyróżnionych przedziałach czasowych aktywności kambium waskularnego Fraxinus excelsior z objawami defoliacji spowodowanej przez grzyb Chalara fraxinea 341
6 DYSKUSJA 342 Filip Kowalski, Bartłomiej Bednarz Ekosystemy leśne odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu ładu i równowagi biologicznej w całej biosferze [Białobok i in. 1993]. W ostatnich latach na skutek szkodliwego oddziaływania czynników abiotycznych, biotycznych i antropogenicznych mają miejsce niekorzystne zmiany w biocenozach leśnych Polski. Niespełna 20 lat temu obserwowano w kraju pierwsze przypadki zamierania jesionu. Można było wtedy przypuszczać, że jest to wynik niekorzystnego oddziaływania czynników abiotycznych. Po pewnym czasie powinno zatem nastąpić zmniejszenie nasilenia występowania tego procesu. Pomimo zróżnicowanego zespołu grzybów, występujących na zamierających osobnikach w drzewostanach jesionowych [Skovsgaard i in. 2010], w niniejszej pracy skupiono uwagę na Chalara fraxinea uznanego za głównego sprawcę zamierania jesionu [Kowalski 2007, Timmermann i in. 2011]. Analizując przebieg chronologii badanej populacji jesionu wyniosłego zauważamy w historii życia drzew kilka istotnych incydentów. Występujące depresje przyrostowe mogą wynikać z niekorzystnego wpływu czynników meteorologicznych, jednakże eksponowane w indeksowanych chronologiach krótkookresowe fluktuacje klimatycznego pochodzenia według Zielskiego i Krąpca [2004] trwają jedynie do trzech lat. Analizując chronologię rzeczywistą eksponującą zmienność długookresową, zauważymy stały spadek wielkości przyrostu w V. okresie tj. od 1986 do 2009, trwającym do roku. Moment, od którego rejestruje się początek depresji przyrostowej ma miejsce trzy do czterech lat wcześniej niż data uznania przez licznych badaczy początku zamierania jesionu w Polsce [Kowalski 2001, Zachara i in. 2006]. Godne zauważenia jest również zjawisko wzmożonego przyrostu radialnego obserwowane w chronologii indeksowanej, które ma swój początek w 1986 roku. Znajduje one również odzwierciedlenie w rzeczywistym obrazie przyrostu drzew. Należy przypuszczać, iż może mieć to związek z nagłym polepszeniem warunków wzrostu badanych jesionów. Co więcej niektórzy badacze sugerują wykorzystanie defoliacji jako metody pobudzającej przyrost jesionu [Collin i in. 1994, Kerr i Cahalan 2004]. Badane w Leśnictwie Nowe jesiony rosną na siedlisku olsu jesionowego w wariancie świeżym i mokrym, przez co zależności między przyrostem radialnym a czynnikami klimatycznymi mogą być mniej eksponowane. W sytuacji, gdy siedlisko dla drzew jest korzystne, czynniki pogodowe oddziaływają znacząco jedynie w niektórych latach o ekstremalnych stanach pogodowych [Zielski i Krąpiec 2004]. Stwierdzone statystycznie istotne różnice w przyroście radialnym, pomiędzy 25. letnimi okresami przyrostowymi, nie dowodzą jednoznacznie istotnego wpływu infekcji Chalara fraxinea na zdrowotność drzew. Analizy statystyczne w sposób jedynie pośredni potwierdziły różnice w przyroście radialnym w wyróżnionych 25. letnich okresach przyrostu pierśnicowego. Zastosowane w niniejszej pracy metody dendrochronologicznej analizy słojów rocznych oraz analizy statystyczne potwierdzają ich przydatność do badań nad wpływem infekcji patogenów grzybowych w koronach na przyrost radialny drzew.
7 Chronologie słodów rocznych jesionów wyniosłych WNIOSKI Spadek przyrostu radialnego stwierdzony w okresie ostatniego 25-lecia, pokrywa się z udokumentowanym okresem zamierania jesionu w Polsce. Obecność Chalara fraxinea na pędach pobranych z jesionów rosnących na terenie Leśnictwa Nowe, Nadleśnictwa Białowieża wskazuje na udział patogenu w procesie zamierania drzew. Z uwagi na to, że grzyb Chalara fraxinea został uznany za głównego sprawcę zamierania jesionów wyniosłych w Europie, jego udokumentowana obecność na obszarze badań jest najbardziej prawdopodobną przyczyną spadku przyrostu radialnego jesionów wyniosłych w północno - wschodniej Polsce. Przebieg rzeczywistych oraz standaryzowanych chronologii słojów rocznych badanych jesionów wyniosłych jest zróżnicowany i pozwala wyróżnić statystycznie istotne okresy o niższej i wyższej aktywności kambium waskularnego. LITERATURA Bakys R., Vasaitis R., Barklund P., Thomsen I. M., Stenlid J Occurrence and pathogenicity of fungi in necrotic and non-symptomatic shoots of declining common ash [Fraxinus excelsior] in Sweden. Eur. J. For. Res. 128: Białobok S., Boratyński A., Bugała W Biologia sosny zwyczajnej. Instytut Dendrologii PAN, Wydawnictwo Sorus, Poznań - Kornik Collin P., Badot P.M., Millet B Complete defoliation induces renewal of shoot elongation and temporary inhibition of radial growth in ash tree [Fraxinus excelsior L.]. Comptes Rendus de l Academie des Sciences. Series III, 317: Dobrowolska D., Hein S., Oosterbaan A., Skovsgaard J. P., Wagner S Ecology and growth of European ash [Fraxinus excelsior L.]. ValBro. 35 pp. Foggo A A possible role for the ash bud moth Prays fraxinella [Lepidoptera: Yponomeutidae] in the dieback of hedgerow ash trees. OFI Occasional Papers No. 41 Han Y., Castello J. D., Leopold D. J Ash yellows, drought, and decline in radial growth of white ash. Plant Disease 75: Holmes R. L Computer-assisted quality control in tree-ring dating and measurement. Tree-ring Bulletin 43: Kerr G., Cahalan C A review of site factors affecting the early growth of ash [Fraxinus excelsior L.]. Forest Ecology and Management 188 [1-3]:
8 Filip Kowalski, Bartłomiej Bednarz Kowalski T O zamieraniu jesionów. Trybuna Leśnika 4 [359]: 6-7 Kowalski T Chalara fraxinea sp. nov. associated with dieback od ash [Fraxinus excelsior] in Poland. Forest Pathology 36: Kowalski T Chalara fraxinea - nowo opisany gatunek grzyba na zamierających jesionach w Polsce. Sylwan 151: Kowalski T Rozprzestrzenianie grzyba Chalara fraxinea w aspekcie procesu chorobowego jesionu w Polsce. Sylwan 10: Müller E., Stierlin H.R Sansilva tree crown photos with percentages of foliage loss. Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, Birmensdorf, 2 nd revised and extended edition Plauborg K. U Analysis of radial growth responses to changes in stand density for four tree species. Forest Ecology and Management 188: Skovsgaard P. J., Thomsen M. I., Skovsgaard M. I., Martinussen T Associations among symptoms of dieback in even-aged stands of ash [Fraxinus excelsior L.]. Forest Pathology 40: 7-18 Timmermann V., Børja I., Hietala A. M., Kirisits T., Solheim H Ash dieback: pathogen spread and diurnal patterns of ascospore dispersal, with special emphasis on Norway. Bulletin OEPP/EPPO 41: Zachara T., Gil W., Łukaszewicz J., Paluch R Hodowla lasu a zamieranie jesionów. Las Polski 12: Zielski A., Krąpiec M Dendrochronologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Adres do korespondencji: Filip Kowalski Instytut Bioróżnorodności Leśnej, Zakład Zoologii i Łowiectwa, Wydział Leśny Uniwersytet Rolniczy w Krakowie filip.kowalsky@gmail.com Bartłomiej Bednarz Katedra Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Wydział Leśny Uniwersytet Rolniczy w Krakowie rlbednar@cyf-kr.edu.pl Opiekun naukowy: dr hab. Andrzej Tomek, prof. UR 344
Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie
Porównanie sekwencji przyrostowych jesionu wyniosłego i olszy czarnej rosnących w bliskim sąsiedztwie Rafał Wojtan, Robert Tomusiak ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy podjęto próbę określenia czy drzewa
Bardziej szczegółowoActa Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 17(1) 2018, 61 68
SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 17(1) 2018, 61 68 FORESTRY AND WOOD TECHNOLOGY www.forestry.actapol.net pissn 1644-0722 eissn 2450-7997 ORIGINAL PAPER http://dx.doi.
Bardziej szczegółowoZmienność sygnału klimatycznego w przyrostach radialnych...
Zmienność sygnału klimatycznego w przyrostach radialnych na różnych wysokościach pnia jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) rosnącego w dolinie Pilicy Longina Chojnacka-Ożga, Tomasz Jerczyński, Wojciech
Bardziej szczegółowoDendrochronologia Tworzenie chronologii
Dendrochronologia Dendrochronologia jes nauką wykorzysującą słoje przyrosu rocznego drzew do określania wieku (daowania) obieków drewnianych (budynki, przedmioy). Analizy różnych paramerów słojów przyrosu
Bardziej szczegółowoStrukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań
Strukturalne właściwości drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w zależności od strony świata wstępne wyniki badań Paulina Rola, Paweł Staniszewski, Robert Tomusiak, Paweł Sekrecki, Natalia Wysocka
Bardziej szczegółowoWpływ redukcji korony na przyrosty radialne jesionu wyniosłego 1
ROCZNIK DENDROLOGICZNY Vol. 55 2007 33 39 JACEK BOROWSKI, MAŁGORZATA PSTRĄGOWSKA Wpływ redukcji korony na przyrosty radialne jesionu wyniosłego 1 Effect of crown reduction on radial increments of European
Bardziej szczegółowoTypy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego
Sergii Boiko Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Zakładzie Hodowli Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa
Bardziej szczegółowoDendrochronologiczna analiza przyrostów rocznych jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na Pojezierzu Olsztyńskim (Nadleśnictwo Wichrowo)
sylwan nr 11: 35 40, 2007 Dendrochronologiczna analiza przyrostów rocznych jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na Pojezierzu Olsztyńskim (Nadleśnictwo Wichrowo) Dendrochronological analysis of silver fir
Bardziej szczegółowoRobert Tomusiak, Paweł Staniszewski, Katarzyna Szyc, Wojciech Kędziora, Jacek Sagan, Rafał Wojtan
Wybrane właściwości strukturalne drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i sosny czarnej (Pinus nigra Arn.) rosnących na wydmach nadmorskich w rezerwacie Mierzeja Sarbska Robert Tomusiak, Paweł Staniszewski,
Bardziej szczegółowoNauka o produkcyjności lasu
Nauka o produkcyjności lasu Wykład 4 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo Treść Podstawy dendrologii, dendroklimatologii i zagadnień pokrewnych Wzrost drzew pierwotny wydłuŝanie dzięki merystemom apikalnym
Bardziej szczegółowoElżbieta Muter, Sławomir Szczerba, Sławomir Wilczyński, Bogdan Wertz
Klimatyczne i pozaklimatyczne czynniki wpływające na przyrost grubości drzew na przykładzie cisa pospolitego (Taxus baccata L.) w Górach Bardzkich (Sudety) Elżbieta Muter, Sławomir Szczerba, Sławomir Wilczyński,
Bardziej szczegółowoDendrochronologiczna analiza przyrostów rocznych buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.) w Nadleśnictwie Iława
sylwan nr 5: 44 50, 2006 Dendrochronologiczna analiza przyrostów rocznych buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.) w Nadleśnictwie Iława Dendrochronological analysis of European beech (Fagus sylvatica L.)
Bardziej szczegółowoZamieranie jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) w rezerwacie Jesionowe Góry
DOI: 10.1515/frp-2016-0014 Wersja PDF: www.lesne-prace-badawcze.pl oryginalna praca naukowa Leśne Prace Badawcze / Forest Research Papers Czerwiec / June 2016, Vol. 77 (2): 124 133 e-issn 2082-8926 Zamieranie
Bardziej szczegółowoPrzedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1
Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne studia II (magisterskie) Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady, dr inż. Jacek
Bardziej szczegółowoJesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie?
Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie? Zbiór i przygotowanie do przechowywania materiału rozmnożeniowego jesionu wyniosłego, wiązu szypułkowego, wiązu górskiego oraz wiązu polnego - zagadnienia
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoDokumentacja końcowa
SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ LEŚNY KATEDRA HODOWLI LASU OCENA WZROSTU, JAKOŚCI ORAZ ZAGROŻENIA PRZEZ GRZYBY I OWADY UPRAW NA POWIERZCHNI POHURAGANOWEJ NADLEŚNICTWA PRZEDBÓRZ
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoZDROWOTNOŚĆ WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA SZCZECINEK HEALTH CONDITION OF SELECTED SCOTS PINE STANDS IN SZCZECINEK FOREST DISTRICT
DOI: 10.5604/20811438.1206153 Kinga Blajer, Cezary Beker Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, e-mail: kinga.blajer@gmail.com, bekerc@up.poznan.pl ZDROWOTNOŚĆ WYBRANYCH DRZEWOSTANÓW SOSNOWYCH NADLEŚNICTWA
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW W ŚWIETLE WYNIKÓW MONITORINGU LASÓW Z LAT 2000-2014 Paweł Lech Jadwiga Małachowska Robert Hildebrand Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut
Bardziej szczegółowoChalara fraxinea nowo opisany gatunek grzyba na zamierających jesionach w Polsce
sylwan nr 4: 44 48, 2007 Chalara fraxinea nowo opisany gatunek grzyba na zamierających jesionach w Polsce Chalara fraxinea new described fungus species on dying ash in Poland ABSTRACT Kowalski T. 2007.
Bardziej szczegółowoPorównanie przyrostów radialnych dębu czerwonego i szypułkowego rosnących w bliskim sąsiedztwie
Porównanie przyrostów radialnych dębu czerwonego i szypułkowego rosnących w bliskim sąsiedztwie Robert Tomusiak, Rafał Wojtan, Wioleta Arasim ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Gatunki drzew obcego pochodzenia
Bardziej szczegółowoNauka o produkcyjności lasu
Nauka o produkcyjności lasu Wykład 4 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo Treść wykładu: Wzrost i przyrost grubości Wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych na wzrost i przyrost grubości
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Robert Twardosz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE LONG-TERM VARIABILITY OF THE NUMBER OF DAYS WITH PRECIPITATION IN CRACOW
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE PUŁAPEK KOŁNIERZOWYCH DO OCENY
WYKORZYSTANIE PUŁAPEK KOŁNIERZOWYCH DO OCENY ZAGĘSZCZENIA POPULACJI MIERNIKOWCOWATYCH (GEOMETRIDAE) W DRZEWOSTANACH DĘBOWYCH Badania finansowane przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w latach 2013-2016
Bardziej szczegółowoActa Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 18(1) 2019, 23 30
SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 18(1) 2019, 23 30 FORESTRY AND WOOD TECHNOLOGY www.forestry.actapol.net pissn 1644-0722 eissn 2450-7997 ORIGINAL PAPER Received:
Bardziej szczegółowodawniej Tom
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Wpływ systemów wynagradzania na koszty
Bardziej szczegółowoWSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU
KRZYSZTOF UFNALSKI INSTYTUT DENDROLOGII PAN WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU W związku z trwającą dyskusją, dotyczącą wyburzenia domu narożnego przy rynku (plac
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoWYSTĘPOWANIE OBIAŁKI KOROWEJ I OBIAŁKI PEDOWEJ ORAZ ZAMIERANIA PĘDÓW JODŁY NA TERENIE RDLP KRAKÓW I RDLP KROSNO
WYSTĘPOWANIE OBIAŁKI KOROWEJ I OBIAŁKI PEDOWEJ ORAZ ZAMIERANIA PĘDÓW JODŁY NA TERENIE RDLP KRAKÓW I RDLP KROSNO Marek Kozioł, Agnieszka Bielawska, Jarosław Plata, Alfred Król Jaszowiec, 23-25 październik
Bardziej szczegółowoHodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań
Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań Jan Kowalczyk Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016
Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne
Bardziej szczegółowoDENDROCHRONOLOGICZNE DATOWANIE WĘGLI DRZEWNYCH Z WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO WAŁU NA WAWELU
Sprawozdania Archeologiczne, t. 50, 1998 PL ISSN 0081-3834 MAREK KRĄPIEC DENDROCHRONOLOGICZNE DATOWANIE WĘGLI DRZEWNYCH Z WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO WAŁU NA WAWELU Podczas prac związanych z wymianą instalacji
Bardziej szczegółowoRola wskaźnika NAO w kształtowaniu przyrostów rocznych sosny zwyczajnej
K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.) Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Jagielloński Kraków, 2007, 323-330 Rola wskaźnika
Bardziej szczegółowoBadanie struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu o cechach antropogenicznych
Badanie struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu o cechach antropogenicznych Zajęcia terenowe: Zajęcia w klasie: Cele kształcenia: 1. pogłębianie znajomości metodyki badań biologicznych, 2. kształcenie
Bardziej szczegółowoPRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA Prądnik. Prace Muz. Szafera
PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA Prądnik. Prace Muz. Szafera 19 219 230 2009 Magdalena Opała Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Klimatologii ul. Będzińska 60,
Bardziej szczegółowoCYKLICZNE ZMIANY MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I ICH PRZYCZYNY. Cyclic changes of the urban heat island in Warsaw and their causes
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 409 416 Maria Stopa-Boryczka, Jerzy Boryczka, Jolanta Wawer, Katarzyna Grabowska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii
Bardziej szczegółowoKlimatyczne uwarunkowania przyrostu na grubość świerka (Picea abies (L.) H. Karst.) z regionu Parku Narodowego Ormtjernkampen w Norwegii
sylwan nr 3: 47 56, 2003 elżbieta Muter, Bartłomiej Bednarz Klimatyczne uwarunkowania przyrostu na grubość świerka (Picea abies (L.) H. Karst.) z regionu Parku Narodowego Ormtjernkampen w Norwegii Effect
Bardziej szczegółowoTajemnice drzewostanu sosnowego jednego z najstarszych poligonów w Europie Poligonu Drawskiego
Tajemnice drzewostanu sosnowego jednego z najstarszych poligonów w Europie Poligonu Drawskiego ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Na terenie Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych (Poligonu Drawskiego) występuje
Bardziej szczegółowoOCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO
Wojciech Wesoły Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi Adriana Ogrodniczak, Maria Hauke-Kowalska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH
Bardziej szczegółowoDŁUGOTRWAŁOŚĆ WYSTĘPOWANIA MAS POWIETRZNYCH W POLSCE POŁUDNIOWEJ ( ) Duration of air mass occurrence in Southern Poland ( )
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 247 253 Paweł Kotas Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Klimatologii 30 387 Kraków, ul. Gronostajowa 7 e-mail: pawel.kotas@uj.edu.pl
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku studiów leśnictwo i ich odniesienie do efektów obszarowych
Załącznik do uchwały nr 381/2012 Senatu UP Efekty kształcenia dla kierunku studiów leśnictwo i ich odniesienie do efektów obszarowych Wydział prowadzący kierunek: Wydział Leśny Poziom kształcenia: studia
Bardziej szczegółowoBudowa drewna iglastego
Drzewo naturalny zapis warunków środowiskowych i zdarzeń losowych Literatura: Zielski A., Krąpiec M. 2004. Dendrochronologia. PWN. DEFINICJE: Co to jest dendrochronologia? Dendrochronologia to nauka (i
Bardziej szczegółowoThe occurrence of Hymenoscyphus pseudoalbidus apothecia in the leaf litter of Fraxinus excelsior stands with ash dieback symptoms in southern Poland
Elektronicznie podpisany przez Polish Botanical Society DN: c=ie, st=warszawa, o=ditorpolish Bot, ou=standard Certificate, ou=anical SocietySupport, serialnumber=pt2110520970.1, title=managing E, sn=otreba,
Bardziej szczegółowoProcesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych
Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych Jan Banaś, Stanisław Zięba, Robert Zygmunt, Leszek Bujoczek ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy przedstawiono
Bardziej szczegółowoEKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai
EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe
Bardziej szczegółowoMETODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA
METODA PROGNOZOWANIA ZAGROŻENIA DRZEWOSTANÓW DĘBOWYCH PRZEZ MIERNIKOWCE Z WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK KOŁNIERZOWYCH Tomasz Jaworski, Lidia Sukovata Zakład Ochrony Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Problem badawczy
Bardziej szczegółowoActa Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 16(4) 2017,
SCIENTIARUM POLONORUMACTA Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Ratio Ind. Lignar. 16(4) 2017, 287 293 FORESTRY AND WOOD TECHNOLOGY www.forestry.actapol.net pissn 1644-0722 eissn 2450-7997 ORIGINAL PAPER http://dx.doi.org/10.17306/j.afw.2017.4.29
Bardziej szczegółowoStan zdrowotny drzewostanów sosnowych w Leśnym Zakładzie Doświadczalnym Murowana Goślina w latach
sylwan 153 (8): 528 533, 2009 Cezary Beker Stan zdrowotny drzewostanów sosnowych w Leśnym Zakładzie Doświadczalnym Murowana Goślina w latach 1992 2006 Health condition of Scots pine stands in Murowana
Bardziej szczegółowoGeoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami
Geoinformacja o lasach w skali kraju z pomiarów naziemnych. Baza danych WISL - wykorzystanie informacji poza standardowymi raportami Bożydar Neroj, Jarosław Socha Projekt zlecony przez Dyrekcję Generalną
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoZagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowa Szkoła Letnia w Instytucie Badawczym Leśnictwa poniedziałek, 04 sierpnia :18
W dniach 8-10 Lipca 2014 r. w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Sękocinie Starym miała miejsce Międzynarodowa Szkoła Letnia Molekularna Identyfikacja i detekcja obcych inwazyjnych gatunków w ekosystemach
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoREGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY II/2014 Katowice-Kraków 2014 1. Warunki pogodowe w 2 kwartale 2014 roku Średnia kwartalna
Bardziej szczegółowoZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH
SCIENTIARUM POLONORUMACTA Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 3(2) 2004, 5-11 ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH Jan Banaś Akademia Rolnicza w Krakowie
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoWpływ czynników meteorologicznych na wielkość przyrostów radialnych sosny wejmutki z Płaskowyżu Rybnickiego
Wpływ czynników meteorologicznych na wielkość przyrostów radialnych sosny wejmutki z Płaskowyżu Rybnickiego Abstrakt. Sosna wejmutka (Pinus strobus L.) jest gatunkiem drzewa rosnącym naturalnie na wschodnim
Bardziej szczegółowoLasy i gospodarka leśna w Polsce w świetle raportu Stan lasów Europy 2011 wskaźniki ilościowe
Kierunki rozwoju polskich lasów w kontekście rozwoju lasów europejskich, Warszawa, 22 listopada 2012 r. Lasy i gospodarka leśna w Polsce w świetle raportu Stan lasów Europy 2011 wskaźniki ilościowe Marek
Bardziej szczegółowoPorównanie reakcji przyrostowej jesionu wynios³ego (Fraxinus excelsior L.) i œwierka pospolitego (Picea abies L.) w Sudetach Zachodnich
Porównanie reakcji przyrostowej jesionu wynios³ego (Fraxinus excelsior L.) i œwierka pospolitego (Picea abies L.) w Sudetach Zachodnich Olga Karbownik, Rafa³ Wojtan, Robert Tomusiak ARTYKU Y / ARTICLES
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE CENY OGÓRKA SZKLARNIOWEGO ZA POMOCĄ SIECI NEURONOWYCH
InŜynieria Rolnicza 14/2005 Sławomir Francik Katedra InŜynierii Mechanicznej i Agrofizyki Akademia Rolnicza w Krakowie PROGNOZOWANIE CENY OGÓRKA SZKLARNIOWEGO ZA POMOCĄ SIECI NEURONOWYCH Streszczenie W
Bardziej szczegółowoKWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT
Bardziej szczegółowoStrukturalne i funkcjonalne modyfikacje drewna pni zamierających jesionów (Fraxinus excelsior)*
sylwan 157 (4): 288 297, 2013 Mirela Tulik, Katarzyna Marciszewska Strukturalne i funkcjonalne modyfikacje drewna pni zamierających jesionów (Fraxinus excelsior)* Structural and functional modifications
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoZnaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych
Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych Leśny Bank Genów Kostrzyca, 26.06.2014 r. Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Katedra
Bardziej szczegółowoDendroklimatologiczna charakterystyka jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na terenie Gór Świętokrzyskich
Agnieszka Bronisz, Szymon Bijak, Karol Bronisz sylwan 154 (7): 463 470, 2010 Dendroklimatologiczna charakterystyka jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na terenie Gór Świętokrzyskich Dendroclimatological
Bardziej szczegółowoPRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA
PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA Prądnik. Prace Muz. Szafera 22 179 184 2012 Małgorzata Skrzypczyńska, Marta Ziemniewicz Katedra Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoLasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa
Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki Katedra Ekologii Roślin Uniwersytet Gdański Cel referatu: odniesienie się do
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY
Bardziej szczegółowoUchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r.
Uchwała nr 168/2014 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie: utworzenia na Wydziale Leśnym kierunku studiów ochrona przyrody na poziomie studiów drugiego stopnia
Bardziej szczegółowoSygnał klimatyczny w przyrostach rocznych buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.) w Bieszczadach
Sygnał klimatyczny w przyrostach rocznych buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.) w Bieszczadach Longina Chojnacka-Ożga, Wojciech Ożga ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Badania przeprowadzono w 8 starych drzewostanach
Bardziej szczegółowo? GIS. analiza. dane. przestrzeń optymalizacja. Środowisko Informacji Centrum Nauki Kopernik 1-
Przyszłość systemów GIS w leśnictwie na przykładzie projektu Utworzenie dla obszaru Sudetów i Beskidu Zachodniego leśnego systemu informacyjnego w zakresie monitoringu i oceny stanu lasu Radomir Bałazy
Bardziej szczegółowoZbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???
Bardziej szczegółowoInstytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl LIFE+ ForBioSensing PL: Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych - prace terenowe Dr hab. inż.
Bardziej szczegółowoWpływ suszy na stan zdrowotny i obumieranie dębów
Wpływ suszy na stan zdrowotny i obumieranie dębów Andrzej Boczoń Zamieranie drzewostanów dębowych w Polsce Krahl Urban (1943) i Kościecki (1955) pierwsze opisy zamierania dębów na dużych obszarach w Polsce.
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH CECH MORFOLOGICZNYCH SZYSZEK SOSNY ZWYCZAJNEJ NA PRZEBIEG PROCESU ŁUSZCZENIA
Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 WPŁYW WYBRANYCH CECH MORFOLOGICZNYCH SZYSZEK SOSNY ZWYCZAJNEJ NA PRZEBIEG PROCESU ŁUSZCZENIA Monika Aniszewska Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa
Bardziej szczegółowoPRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH
Inżynieria Rolnicza 5(13)/28 PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH Franciszek Molendowski Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. W
Bardziej szczegółowoStan odżywienia drzewostanów na obszarze Sudetów i Beskidu Zachodniego
Stan odżywienia drzewostanów na obszarze Sudetów i Beskidu Zachodniego Józef Wójcik Samodzielna Pracownia Chemii Środowiska Leśnego Instytut Badawczy Leśnictwa Seminarium, Ustroń Jaszowiec, 27-28 lutego
Bardziej szczegółowoCharakterystyka dendrochronologiczna drzew rosnących na wydmach nadmorskich
Charakterystyka dendrochronologiczna drzew rosnących na wydmach nadmorskich Adrian Olesiak, Robert Tomusiak, Wojciech Kędziora, Rafał Wojtan ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Specyficzną cechą wydm nadmorskich
Bardziej szczegółowoInstytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Bardziej szczegółowoREGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY I/2015
EGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOOLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS POMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO APOT KWATALNY I/2015 Katowice-Kraków 2015 1. Warunki pogodowe w 1 kwartale 2015 roku Średnia kwartalna
Bardziej szczegółowoPrzyrosty roczne i stan zdrowotny drzewostanu sosnowego na strzelnicy Jaworze na Poligonie Drawskim
Przyrosty roczne i stan zdrowotny drzewostanu sosnowego na strzelnicy Jaworze na Poligonie Drawskim ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Poligon Drawski to jeden z największych ośrodków militarnych zarówno w
Bardziej szczegółowoZ wizytą u norweskich leśników
Z wizytą u norweskich leśników Konferencja podsumowująca realizację projektu Zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000, poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego,
Bardziej szczegółowoKarta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej
Karta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej 1. Przedmiot ochrony: Drzewo (zaznaczyć krzyżykiem odpowiednie pole (a)) W Drzewo rodzime X W Drzewo obcego pochodzenia W Grupa drzew
Bardziej szczegółowoKEY WORDS tree ring widths, horse chestnut leaf miner, outbreak, dendrochronology
sylwan nr 7: 53 66, 2008 Wpływ żeru szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameraria ohridella Deschka & Dimic) na szerokość słojów rocznych kasztanowca białego (Aesculus hippocastanum L.) Effect of horse chestnut
Bardziej szczegółowoPuszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN
Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Tomasz Wesołowski Pracownia Badań Lasu, Uniwersytet Wrocławski Awifauna PB: podstawowe fakty Kompleks leśny
Bardziej szczegółowoTypologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Cel przedmiotu: Poznanie zasad wykonywania
Bardziej szczegółowoZmiany średniej dobowej temperatury powietrza w Lublinie w latach
10.17951/b.2015.70.1.71 A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. LXX, z. 1 SECTIO B 2015 Zakład Meteorologii i Klimatologii, Wydział
Bardziej szczegółowoOchrona lasu i bioróżnorodności a produkcja drewna
Ochrona lasu i bioróżnorodności a produkcja drewna Łukasz Brodziak Jacek Hilszczański Lasy Państwowe Zakład Ochrony Lasu Zespół Ochrony Lasu IBL Sękocin Stary. w Radomiu. Zimowa Szkoła Leśna Przyrodnicze
Bardziej szczegółowoWPŁYW ODWODNIENIA NA PRZYROST DRZEW NA TORFOWISKU WILCZE BAGNO W PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 528: 335-340 WPŁYW ODWODNIENIA NA PRZYROST DRZEW NA TORFOWISKU WILCZE BAGNO W PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ Michał Wróbel Pracownia Gospodarki Wodnej, Zakład
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych
Bardziej szczegółowoDOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)
Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ
Bardziej szczegółowoANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI Deta Łuczycka, Leszek Romański Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoSpecyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej.
Wykład 2 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest
Bardziej szczegółowoSpecyfika produkcji leśnej
Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW michal.orzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Wykład 1 Program: Czym jest las? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji
Bardziej szczegółowoOCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU
Inżynieria Rolnicza 4(129)/2011 OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU Katarzyna Szwedziak, Dominika Matuszek Katedra Techniki Rolniczej i Leśnej, Politechnika Opolska Streszczenie:
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowo