Siedlce to miasto powiatowe, leżące we wschodniej Polsce, położone pomiędzy

Transkrypt

1

2 iasta. Pantaleon został schwytany, a następnie powieszony 16 III 1846r.Po o został schwytany, a następnie powieszony 16 III 1846r.Po odzyskaniu niepodległości przez Siedlce w miejscu stracenia Potockiego postawiono krzyż. Znajduje się on w okolicach dworca PKS. Okolice Siedlec do II połowy XIX wieku zamieszkiwali również unici. Unitami nazywano tradycyjnie tych mieszkańców Podlasia, którzy należeli wyznaniowo do kościoła nazwę d Siedlce to miasto powiatowe, leżące we wschodniej Polsce, położone pomiędzy rzekami Muchawką i Helenką. Przebiega przez nieemiędzynarodowy szlak biegnący niemal przez całą Europę z Lizbony przez Paryż, Berlin do Moskwy. Wiodąca przez nie międzynarodowa linia kolejowa łączy wschód i zachód Europy... Jest czwartym co do ilości mieszkańców miastem w województwie mazowieckim i 50 miastem w Polsce. ATUTY MIASTA dogodne położenie geograficzne, rozwinięta infrastruktura i przyjazny inwestorom klimat dobre połączenia drogowe i kolejowe z całym krajem rosnąca siła nabywcza lokalnego ponad 76-tysięcznego rynku konsumentów oraz otaczającego 80-tysięcznego rynku starostwa siedleckiego dogodne połączenia drogowe i kolejowe z całym krajem i rozwijającymi się rynkami wschodnimi ośrodek gospodarczy, oświatowy i kulturalny położony w pobliżu dynamicznego rynku warszawskiego i rozwijającego się rynku wschodniego lokalne centrum przetwórstwa mięsnego i owocowo-warzywnego, ośrodek przemysłu metalowego, narzędziowego i dziewiarskiego

3 firmy prywatne stanowią 97% ogółu siedleckich przedsiębiorstw atrakcyjne miejsce do inwestowania na korzystnych warunkach ośrodek szkolnictwa akademickiego Pierwsza historyczna wzmianka o Siedlcach pochodzi z 1446 roku z dokumentów kościelnych. Nazwa miejscowości według legendy pochodzi od słów królowej Bony, która miała tędy przejeżdżać i powiedziała: Dobre by to było siedlisko. W języku staropolskim Siedlce były zdrobnieniem wyrazu sioło, który oznaczał wieś, siedzibę. W 1532 roku powstał w Siedlcach drewniany kościół pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa Męczennika, który wybudował Stanisław Siedlecki. Historia Siedlec sięga ponad 455 lat. Teren, na którym leżą obecnie Siedlce, stanowił niegdyś najbardziej na północ wysuniętą część małopolskiej ziemi łukowskiej i wraz z nią wchodził w skład województwa sandomierskiego, a od 1474 r. do lubelskiego. Ten stan przynależności terytorialnej zachował się do III rozbioru Polski. Tak więc ta najbardziej na północ wysunięta część ziemi łukowskiej graniczyła od zachodu wzdłuż rzeczki Muchawki z ziemią czerską i liwską. Od północy i wschodu Liwiec stanowił granicę z Podlasiem. Ten mało dostępny zakątek w widłach rzek Muchawki i Liwiec, położony był z dala od głównych szlaków komunikacyjnych. W średniowieczu tak szlak "Podlaski", prowadzący od Gdańska przez Łomżę, Węgrów, Drohiczyn do Łukowa i dalej do Lublina, jak i "Warszawski" łączący Warszawę z Litwą i wiodący przez Stanisławów, Liw, Węgrów, Sokołów, Wysokie, Drohiczyn i Brześć, omijały pierwotnie Siedlce od północy.

4 W połowie XV w. doszło do powstania drogi prowadzącej z Węgrowa przez Chodów, Siedlce i dalej biegnący do Łukowa w rezultacie czego został zmieniony szlak "Podlaski". W końcu XVII w. coraz większego znaczenia nabierała droga z Warszawy do Brześcia przez Siedlce. W drugiej połowie XVIII w. była już traktem głównym, gdy tymczasem dawny trakt "Warszawski" miał znaczenie drugorzędne. Na ukształtowanie przestrzenne dzisiejszych Siedlec miały najważniejszy wpływ cztery czynniki: powstanie wsi Siedlce, lokacja miasta na prawie magdeburskim w 1547 r. przez króla Zygmunta I Starego, założenie rezydencji magnackiej i włączenie okolicznych wsi lub ich części w granice administracyjne miasta (Piaski Zamiejskie, Piaski Starowiejskie, Roskosz, część majoratu Starawieś i część majoratu Golice). Układ przestrzenny wsi Siedlce ostatecznie ukształtował się w II połowie XV w. dając podstawę do rozwoju większych jednostek osadniczych. W I połowie XVI w. układ przestrzenny wsi składa się z dwóch niezależnych elementów: wsi starego pochodzenia oraz wsi nowej założonej w 1503 r. przez Daniela Siedleckiego zwaną "Nova Siedlcza", związanych ze sobą wybudowanym między nimi w 1530 r. pierwszym kościołem. Miasto erygowano dokumentem lokacyjnym na prawie magdeburskim, wydanym przez Zygmunta I Starego 15 stycznia 1547 r. Fakt ten był najważniejszym czynnikiem rozwoju przestrzennego miasta. Spowodował bowiem przekształcenie rozproszonego i niezbyt silnie powiązanego zespołu osadniczego w jednorodny układ przestrzenny, rozpoczynając od jego centrum.

5 Rozplanowanie urbanistyczne nowopowstałego miasta, składało się z trzech części: miasta, zespołu dworskiego i Starej Wsi. Strukturę przestrzenną Siedlec z końca XVIII w. cechuje już przejrzystość, regularność i jedność kompozycji architektonicznej, co wskazuje na planową przebudowę miasta. Przemiany te zachodziły w kilku etapach, przy czym dwie wydają się być najważniejsze. Pierwsza wiąże się z Kazimierzem Czartoryskim a druga z działalnością hetmanowej Aleksandry Ogińskiej. Zakres prowadzonych przez nich prac przebudowawczych był ogromny i przyczynił się do całkowitej zmiany urbanistycznego i architektonicznego układu Siedlec, szczególnie za A. Ogińskiej. Układ przestrzenny centrum miasta uporządkował jednak K. Czartoryski, przy okazji pożaru, który strawił część miasta w 1692 r. Wytyczył nowy kształt rynku oraz przyległych ulic. To uporządkowanie pozwoliło na dalszą planową rozbudowę centrum i jego obrzeży w XVIII w. Wyjątkowe znaczenie A. Ogińskiej wynika przede wszystkim z jej działalności inwestycyjnej w zespole pałacowym, polegającej na jego gruntownemu przekształceniu. Obszar pałacowy został powiększony w kierunku północnym o park i ogród sentymentalny. Wiek XIX to okres dynamicznego rozwoju miasta. Złożyło się na to funkcjonowanie miasta jako ośrodka administracyjnego. Siedlce były kolejno siedzibą władz cyrkularnych - Kreisamt ( ) w zaborze austriackim, stolicą departamentu ( ) w Księstwie Warszawskim, stolicą województwa podlaskiego ( ) i dwukrotnie siedzibą władz gubernialnych ( i ), powiatowych ( i ) w zaborze rosyjskim oraz siedzibą władz powiatowych - Kreisamt ( ) w Generał-Gubernatorstwie Warszawskim podczas pierwszej okupacji niemieckiej. Drugim ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój Siedlec było położenie na skrzyżowaniu dróg. Znaczenie miasta wzrosło, dzięki przeprowadzeniu przez nie traktu bitego Warszawsko- Brzeskiego ( ) i wybudowaniu linii kolejowych łączących Siedlce z Warszawą (1866), Brześciem (1867), Małkinią (1887) i Czeremchą (1906). Druga połowa XIX w. to okres dynamicznego wzrostu liczby mieszkańców. 50 % ogółu mieszkańców Siedlec stanowili Żydzi, w których rękach koncentrował się handel

6 i rzemiosło. Znaczny odsetek stanowili Rosjanie - głównie urzędnicy carskiej administracji. Do połowy XIX w. Siedlce rozwijały się zasadniczo w ramach układu przestrzennego jaki wytworzył się do końca XVIII w., przy czym zwiększenie się ludności spowodowało zagęszczenie zabudowy i jej przekształcenie z parterowej na dwu- i trzykondygnacyjną. Gruntownej zmianie uległ układ przestrzenny zachodniej części miasta za przyczyną traktu brzeskiego wytyczonego przez ul Różnieckiego (obecnie J. Piłsudskiego), budowie więzienia oraz założeniu wałów fiskalnych (miejskich) wokół miasta. Wprowadzenie wałów ograniczyło rozwój przestrzenny Siedlec na około 50 lat. Zapoczątkowany po 1840 r. ruch budowlany przerwał pożar miasta z 1854 r., który strawił około 45% zabudowy miejskiej. W drugiej połowie XIX w. rozbudowa miasta została skierowana na południe w związku z przeprowadzoną w latach koleją i kolejnym pożarem w roku 1865, który pochłonął przeszło 100 domów w centrum. Spowodował on opracowanie nowej regulacji planu miasta i połączenia dworca projektowanej kolei z miastem. Nowa dzielnica połączona została ze śródmieściem ul. Alejową (obecnie J. Kilińskiego), która harmonijnie łączyła obie części miasta. Miasto Siedlce od nadania praw miejskich w 1547 r. do 1807 r. było własnością prywatną początkowo rodu Gniewoszów Siedleckich, w pierwszej połowie XVII stanowiło własność Olędzkich, a od drugiej połowy tegoż wieku do początku XIX w. przeszło w posiadanie rodu Czartoryskich i spokrewnionego z nim rodu Ogińskich. Po śmierci A. Ogińskiej w 1798 r. dobra siedleckie w drodze spadku przypadły rodzinie Czartoryskich, którzy w 1807 r. wymienili je z rządem austriackim na dobra państwowe na Lubelszczyźnie. Od tej pory miasto przestało być własnością prywatną. Na przełomie XIX i XX w. miasto rozszerzyło swe granice przede wszystkim w kierunku zachodnim. Było to związane z dynamicznym rozwojem urbanistycznym i gospodarczym grodu. Szybki rozwój przedmieść ułatwiał starania władz miejskich o przyłączenie ich do granic administracyjnych. W 1907 r. powiększono znacznie obszar miasta o przedmieścia: Stara Wieś prywatna, poduchowna, kolonia Aleksandrówek, majorat Stara Wieś i dwór Napoleona Jasińskiego. W przeddzień wybuchu I wojny światowej Siedlce liczyły ponad mieszkańców. Rozwój miasta przerwał wybuch I wojny światowej. Siedlce w latach II Rzeczypospolitej były miastem powiatowym w województwie lubelskim oraz siedzibą władz powiatowych i miejskich. Miasto, położone w północnej części województwa lubelskiego, przy ważnych szlakach komunikacyjnych z zachodu na wschód i z północy na południe, miało dobre połączenie z Warszawą, Brześciem, Białymstokiem, Sokołowem Podlaskim, Węgrowem, Łukowem, Lublinem, i Garwolinem.

7 W latach międzywojennych Siedlce stały się ważnym węzłem komunikacyjnym, administracyjnym, handlowym, rzemieślniczym, kulturalnym, a zarazem największym rynkiem pracy na Podlasiu. Miasto było również ważnym ośrodkiem oświatowym z dobrze rozwiniętym publicznym szkolnictwem średnim ogólnokształcącym i zawodowym. Tutaj ogniskowało się życie społeczno-polityczne regionu, tu mieściły się regionalne kierownictwa partii politycznych i stowarzyszeń społecznych, redakcje prasy podlaskiej, związków zawodowych tak polskich jak i żydowskich. Miasto w owym okresie było ważnym centrum kultury żydowskiej. Siedlce nie były miastem przemysłowym, ale za to miały rozwinięte mało warsztatowe rzemiosło (krawiectwo i szewstwo). Przemysł siedlecki ograniczał się do kilku drobnych fabryczek. Dużo prężniej rozwijał się handel. Miasto w omawianym okresie stało się ważnym punktem wymiany towarowej w regionie. W okresie międzywojennym miasto rozbudowuje się przede wszystkim w kierunku północnym, gdzie wykształca się dzielnica mieszkaniowa o zabudowie jednorodzinnej zwana "Nowe Siedlce". Mniej intensywniej rozbudowywały się Siedlce w innych kierunkach. We wschodniej części powstała dzielnica Robotnicza z ulicami Kazimierzowską, Ogińskich, Królowej Jadwigi, Topolową, Lipową, Staszica i innymi. Na zachodnich krańcach miasta w dolinie rzeki Muchawki, między szosą warszawską a terenem zwanym "Gęsim Borkiem", powstała w 1927 r., obok huty szkła, kolonia robotnicza im. Bolesława Limanowskiego. W 1931 r. obszar miasta powiększono o Starą Wieś. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Siedlce liczyły mieszkańców, z czego 37% stanowili Żydzi. II wojna światowa spowodowała prawie 50%-owe zniszczenie miasta. Najbardziej ucierpiało centrum, zwłaszcza w rejonie dworca kolejowego, w gruzach legł Ratusz Miejski "Jacek", poważnie uszkodzony został pałac Ogińskich. Liczba mieszkańców w lipcu 1944 r. spadła do osób. Po wojnie Siedlce były miastem powiatowym w województwie lubelskim a następnie warszawskim. W 1975 r. zostały stolicą nowoutworzonego województwa siedleckiego, co zbiegło się z powstaniem dużych zakładów przemysłu ciężkiego, elektromaszynowego, dziewiarskiego i przetwórstwa owocowo-warzywnego. Miasto rozwinęło się nie tylko gospodarczo, ale także rozbudowało infrastrukturę mieszkaniową i kulturalno-oświatową. W 1969r. powstała Wyższa Szkoła Nauczycielska, obecnie Akademia Podlaska. W 1999r. rozpoczęła działalność Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania. Obecnie od 1999r. Siedlce są miastem na prawach powiatu w województwie mazowieckim.

8 Fot.nr.1 Pomnik Tadeusza Kościuszki Wzniesiony w 1917 r. dla upamiętnienia 12 rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki oraz jego dwukrotnego pobytu w Siedlcach we wrześniu 1794r. Na kolumnie wyryto napis "Tadeuszowi Kościuszce- Podlasie , a poniżej wyryto nazwy miejscowości i daty bitew stoczonych pod jego dowództwem. Tadeusz Kościuszko podczas swojego pierwszego pobytu w Siedlcach był gościem księżnej Aleksandry Ogińskiej i odbył spotkanie z Julianem Ursynem Niemcewiczem. Po raz drugi Kościuszko zatrzymał się w Siedlcach podczas podróży mającej na celu przegląd wojsk stacjonujących w okolicach Wiśniewa pod wodzą gen. Sierakowskiego.

9 Fot.nr.2 Pomnik poświęcony pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego Pierwotnie zaprojektowany przez Jana Komara, nauczyciela siedleckiego Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Żółkiewskiego został wybudowany w 1912 r. i odsłonięty 11 listopada 1930 r. Wzniesiony z kamieni polnych tworząc swym kształtem zarys województwa wileńskiego został poprzednio ustawiony naprzeciw ówczesnego Urzędu Starostwa Powiatowego. Rozebrany wkrótce po zakończeniu II wojny światowej. Ponownie odbudowany w 1990 r. przy Skwerze Niepodległości naprzeciw Urzędu Miasta. Obecny pomnik zaprojektował siedlecki artysta rzeźbiarz Waldemar Sieczka. Uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 11 listopada 1990 r. Na pomniku umieszczono płaskorzeźbę z wizerunkiem profilu twarzy Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz tablicę z napisem "Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu Budowniczemu Polski Odrodzonej 1930".

10 Fot.nr.3 Lapidarium Eklektyczna kaplica otoczona nagrobkami na miejscu dawnego cmentarza katolickiego z XVIII w. Po II wojnie światowej część cmentarza oddano w użytkowanie domu dziecka sąsiadującego od strony wschodniej. Wraz ze zmianami urbanistycznymi miasta cmentarz zlikwidowano w latach osiemdziesiątych XX w.

11 Fot.nr.4. Park miejski zwany Aleksandrią Pierwotnie został utworzony jako park "włoski". Po przejęciu majątku przez Czartoryskich przekształcony około 1768 r. wg projektu Franciszka Salezego Sarnowskiego i Aleksandry Ogińskiej w park sentymentalny. W związku z planowaną w lipcu 1783 r. wizytą w Siedlcach króla Stanisława Poniatowskiego w parku utworzono wiele romantycznych i egzotycznych obiektów. Ogród składał się z dziko rosnących lasków, gajów, klombów, krętych dróg i kanałów z licznymi wyspami. Było w nim ponad trzydzieści różnych budowli: domki mieszkalne księżnej, altany, łazienki, domek rybacki, meczet turecki, oranżeria, stajenka, wiatrak i inne.

12 Fot.nr.5 Kolumna Toskańska Wzniesiona w 1783 r. kosztem Aleksandry Ogińskiej w związku z planowanym przyjazdem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zwieńczona krzyżem barokowym kolumna miała wskazywać orszakowi króla drogę do pałacu Ogińskich. Zlokalizowana u wylotu ul. Asłanowicza (dawniej ul. Prospektowej) prowadzącej do kompleksu parkowo - pałacowego.

13 Fot.nr.6 RATUSZ JACEK Ratusz jest traktowany za najcenniejszy zabytek obiektów architektonicznych o przeznaczeniu publicznym. Potoczna nazwa "Jacek" wywodzi się prawdopodobnie z miejscowej legendy, wg której do wykonania zwieńczającej ratusz figury Atlasa pozował lokaj Aleksandry Ogińskiej o imieniu Jacek. Ratusz uległ częściowemu zniszczeniu podczas pożarów w 1784 r. i w 1789 r., a także podczas II wojny światowej.

14 Fot.nr.7 Odwach Wybudowany kosztem Aleksandry Ogińskiej przed 1787 r. pierwotnie na planie prostokąta, a na skutek rozbudowy w 1834 r. zachowuje do dzisiaj rzut w kształcie litery "T". Odwach będący architektonicznym symbolem czasów księżnej Ogińskiej jest budynkiem jednokondygnacyjnym, do którego w 1873 r. dobudowano dwukondygnacyjny budynek Resursy Obywatelskiej. W kolejnych latach przeznaczenie odwachu ulegało zmianom. Po wspomnianej rozbudowie w 1834 r. swoją siedzibę miały tu kolejno: Kasa Departamentalna i Hauptwach (pomieszczenie warty głównej z aresztem), policja, a po II wojnie światowej biuro "Społem". Obecnie budynek jest siedzibą biblioteki miejskiej.

15 Fot.nr.8 Pałac Ogińskich Pałac Ogińskich jest obiektem zabytkowym. Dawniej był siedzibą władz miasta, obecnie obiekt zajmuje Akademia Podlaska. Murowany pałac został wybudowany przed 1730 r. przez Kazimierza Czartoryskiego. Obiekt rozbudowano w latach , dobudowano w części centralnej górną kondygnację, nową fasadę oraz dwa poprzeczne parterowe skrzydła. Obiekt znajduje się w centrum miasta, w Parku "Aleksandria".

16 Fot.nr 9 Kościół katedralny pw. NPN Mari Panny Kościół katedralny pw.npn Marii Panny najbardziej charakterystyczna budowla sakralna w Siedlcach została zaprojektowana przez Zygmunta Zdańskiego, ówczesnego architekta gubernialnego. Zbudowana w latach na placu ofiarowanym przez Ludwika Górskiego w imieniu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. Kościół katedralny p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny został wzniesiony w stylu neogotyckim na planie krzyża łacińskiego. Jesienią 1912 r. katedrę poświecił ks. J. Scipio del Campo. Wymiary: 52 m długości i 19 m szerokości, wysokość nawy głównej 16,5 m, wysokość wież 75 m. Bardzo charakterystyczne dla kościoła witraże, zniszczone podczas II wojny światowej i ponownie odbudowane. Źródło: Urząd Miasta Siedlce.

17 Fot. nr 10 Budynek Narodowego Banku Polskiego Budynek zaprojektowany przez architekta Mariana Lalewicza został wzniesiony w 1924 r. w stylu klasycyzmu akademickiego typowego dla budynków użyteczności publicznej budowanych w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Charakterystyczny zaokrąglony narożnik podkreślony pilastrami zwieńczony dachem w formie płaskiej kopuły. Szczególną uwagę zwraca monumentalne wnętrze budynku z reprezentacyjnym holem. Kompleks bankowy jest jednorodny stylowo. Obecnie budynek jest siedzibą Kredyt Banku S.A.