Gospodarka odpadami cele ekologiczne i Krajowy Plan Gospodarki Odpadami

Transkrypt

1 Dr hab. in. Janusz Mikuła Gospodarka odpadami cele ekologiczne i Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Cele polityki ekologicznej pastwa w zakresie gospodarki odpadami Nadrzdnym celem polityki w zakresie gospodarki odpadami jest zapobieganie powstawaniu odpadów poprzez rozwizywanie problemu odpadów u ródła, odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla rodowiska kocowe unieszkodliwianie odpadów nie wykorzystanych. Cel nadrzdny o charakterze ogólnym został uszczegółowiony poprzez okrelenie celów krótkoterminowych, rednioterminowych oraz perspektywicznych. Cele te uwzgldniaj potrzeb realizacji zasad zrównowaonego rozwoju, zobowiza ustalonych na szczeblu midzynarodowym oraz wymogów prawa Unii Europejskiej (w szczególnoci tzw. dyrektywy ramowej o odpadach). Cele krótkoterminowe, z kolei, odnosz si do problemów wynikajcych z niewłaciwego postpowania z odpadami w przeszłoci i zwizanych z tym zagroe rodowiska. W szczególnoci priorytetami krótkookresowymi, odnoszcymi si bezporednio do działa zwizanych z gospodarowaniem odpadami s: - uszczegółowienie zasad gospodarowania takimi odpadami, jak: oleje odpadowe, odpady PCB/PCT, zuyte baterie i akumulatory, odpady z produkcji dwutlenku tytanu, osady ciekowe, opakowania; - sprecyzowanie zasad zmniejszania zagroe rodowiska stwarzanych przez azbest, - okrelenie szczegółowych warunków postpowania z odpadami (wykorzystywania, termicznego przekształcania odpadów i stosowania innych form unieszkodliwiania, składowania, transportu itp.), - przygotowanie programów likwidacji odpadów niebezpiecznych, zawierajcych metale cikie (rt, ołów, kadm) i trwałe zanieczyszczenia organiczne (PCB) zarówno odpadów wytwarzanych jak i ju nagromadzonych, a take przyspieszenie realizacji programu likwidacji mogilników z nieodpowiednimi dla dzisiejszych zabiegów agrotechnicznych rodkami ochrony rolin i innymi substancjami niebezpiecznymi, - identyfikacja zagroe i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych, - przygotowanie programu działa zmierzajcych do zmniejszenia zawartoci metali cikich w bateriach, - zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie ze wspólnotowymi zasadami bliskoci i samowystarczalnoci, - ograniczania iloci odpadów składowanych na składowiskach, - utrzymywanie redniej rocznej iloci odpadów komunalnych na poziomie 300 kg na mieszkaca. 1

2 Priorytety krótkookresowe wymagaj podjcie szeregu działa zmierzajcych do wprowadzenia instrumentów organizacyjnych, informacyjnych i ekonomicznych oraz mechanizmów rynkowych. Wród nich wymieni mona: - tworzenie nowych struktur organizacyjnych i systemów identyfikacji, ewidencji i rejestracji odpadów oraz zakładów unieszkodliwiania odpadów, - opracowanie koncepcji budowy zintegrowanej sieci zakładów odzysku i unieszkodliwiania odpadów, ze szczególnym uwzgldnieniem odpadów niebezpiecznych, - rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych, jak kaucje, opłaty produktowe, system preferencji podatkowych, - wdroenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod postpowania z odpadami, - przeprowadzenie ogólnokrajowej inwentaryzacji instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, - rozpoczcie prac nad skonstruowaniem odpowiedniego systemu cyklicznej sprawozdawczoci dotyczcej gospodarowania odpadami zarówno na potrzeby kraju, jak i Wspólnoty Europejskiej (co 3 lata). W horyzoncie czasowym przewidywane s działania intensyfikujce te, załoone w priorytetach krótkoterminowych (np. realizacj planów gospodarki odpadami). Ponadto przewiduje si w szczególnoci: - dwukrotne zwikszenie udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r., - wdroenie w całym kraju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, - tworzenie kompleksowych systemów odzysku surowców wtórnych z odpadów, m.in. makulatury, szkła, tworzyw sztucznych, odpadów gumowych, puszek aluminiowych; odzyskiwanie i recykling co najmniej 50% papieru i szkła, - stworzenie kompleksowego systemu odzysku, w tym recyklingu materiałów z odpadów opakowaniowych, w tym jednolitego systemu ewidencji tych odpadów; opracowanie i wdroenie harmonogramu osignicia okrelonego stopnia odzysku i recyklingu, z uwzgldnieniem Dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego 94/62/WE w sprawie opakowa, zuytych akumulatorów i baterii); - zewidencjonowanie urzdze zanieczyszczonych PCB i podjcie działa technicznych dla eliminacji tych urzdze i bezpiecznego usuwania olejów odpadowych, zawierajcych powyej 50 ppm PCB/PCT, - wprowadzenie systemów ewidencji zakładów posiadajcych rocznie ponad 500 litrów olejów odpadowych, - podejmowanie działa w celu eliminacji PCB, w tym, w pierwszej kolejnoci przeprowadzenie inwentaryzacji urzdze zawierajcych powyej 5 litrów PCB oraz do koca 2010 r. oczyszczenie wszelkich urzdze i instalacji zawierajcych te substancje; - tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku, - rozpoczcie budowy systemu zintegrowanej sieci zakładów odzysku i unieszkodliwiania odpadów (powizanej z innymi pastwami Unii Europejskiej), szczególnie odpadów niebezpiecznych; 2

3 - realizacja programu likwidacji mogilników, w których składowane s przeterminowane rodki ochrony rolin i inne substancje niebezpieczne; - opracowanie i stopniowe wdraanie narodowej strategii redukcji iloci składowanych odpadów ulegajcych biodegradacji, z uwzgldnieniem Dyrektywy Rady 1993/31/WE w sprawie składowania odpadów, - składowanie jedynie unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych, - zakoczenie realizacji programu termicznego przekształcania odpadów medycznych; - wycofanie z produkcji i uytkowania substancji i materiałów niebezpiecznych reglamentowanych przez dyrektywy UE i midzynarodowe przepisy prawne. Cele i zadania w gospodarce odpadami zawarte w KPGO Szacuje si, e w Polsce zostan wytworzone w latach nastpujce iloci odpadów niebezpiecznych: r tys. Mg, r tys. Mg r tys. Mg. W stosunku do roku 2000 naley oczekiwa wzrostu iloci odpadów niebezpiecznych o ok. 34% w roku 2006, ok. 35% w roku 2010 oraz ok. 39% w roku Cele i zadania w gospodarowaniu odpadami 3.1. Sektor komunalny W KPGO w czci dotyczcej odpadów pochodzcych z sektora komunalnego przy rozpatrywaniu poszczególnych rozwiza technicznych wzito pod uwag konieczno: - odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegajcych biodegradacji dla osignicia w 2010 r. redukcji iloci tych odpadów kierowanych do składowania do poziomu 75% odpadów wytworzonych w r. (4 380 tys.) redukcji do poziomu 50% odpadów komunalnych ulegajcych biodegradacji składowanych w roku 2013 (równie w odniesieniu do odpadów wytworzonych w r.), - zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osignicia w roku 2007: - poziomu odzysku 50%, - poziomu recyklingu 25%, - wydzielenia odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych przez selektywn zbiórk; załoono uzyskanie co najmniej 20% poziomu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych wydzielonych w 2006 r. oraz 50% poziomu w roku Załoony poziom selektywnej zbiórki w 2014 r. 70%. - Wydzielenia odpadów budowlanych wchodzcych w strumie odpadów komunalnych poprzez ich selektywn zbiórk zapewniajc uzyskanie co najmniej 15% poziomu selektywnej zbiórki w roku 2006, 40% w roku 2010 oraz 60% w roku 2014, - Wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez ich selektywn zbiórk celem unieszkodliwienia; załoony poziom selektywnej zbiórki: 15% odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych w 2005 r., 50% w 2010 r. i 80% w 2014 r. Realizacja wyej wymienionych celów w zakresie redukcji odpadów komunalnych ulegajcych biodegradacji (odpady organiczne pochodzce z gospodarstw domowych, tzw. odpady zielone, komunalne osady ciekowe, odpady papieru i tektury, materiały naturalne typu drewno, tekstylia) wymaga bdzie budowy w Polsce do roku 2006 instalacji odzysku i unieszkodliwiania o łcznej przepustowoci na poziomie ok. 720 tys. Mg odpadów, w tym: tys. Mg odpadów typu organicznego wchodzcych w strumie odpadów komunalnych, - około 36 tys. Mg komunalnych osadów ciekowych (ok. 10% całoci wytworzonych osadów). 3

4 Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) prowadzone bdzie głównie metodami kompostowania i fermentacji beztlenowej. Preferuje si kojarzenie gospodarki odpadami komunalnymi ulegajcymi biodegradacji z gospodark komunalnymi ulegajcymi biodegradacji z gospodark komunalnymi osadami ciekowymi i budow wspólnych zakładów odzysku i unieszkodliwiania. Uzyskanie do roku 2007 poziomu 48% recyklingu odpadów opakowaniowych papieru i tektury wie si z budow systemu zbiórki tych opakowa, budow zakładów segregacji oraz uszlachetniania pozyskanych surowców oraz docelowo budow instalacji termicznego przekształcania odpadów. Instalacje te powinny zabezpieczy przyjmowanie w roku 2007 ok tys. Mg odpadów papieru i tektury. W omawianym okresie w sektorze komunalnym powinny by równie podjte działania organizacyjne i techniczne w celu zapewnienia wydzielenia w ramach selektywnej zbiórki: - 20% odpadów wielkogabarytowych (200 tys. Mg), - 15% odpadów budowlanych (370 tys. Mg), - 15% odpadów niebezpiecznych (17 tys. Mg wchodzcych w strumie odpadów komunalnych). Oraz budowa odpowiednich linii technologicznych demontau i sortowania zebranych odpadów wielkogabarytowych i budowlanych, a take budowa gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych przed ich transportem do instalacji unieszkodliwiania. W okresie od r. powinna nastpi intensyfikacja działa, które spowoduj rozbudow i budow nowych instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym instalacji zwizanych z termicznym przekształcaniem odpadów. Łczna przepustowo obiektów w tym sektorze okrelona jest na poziomie tys. Mg w skali roku. Instalacje zwizane z kompostowaniem, fermentacj beztlenow, biologiczno-mechanicznym przetwarzaniem oraz termicznym przekształceniem powinny mie przepustowo na poziomie tys. Mg w skali roku. Na t przepustowo składaj si: - organiczne odpady komunalne tys. Mg, - osady ciekowe 150 tys. Mg, - odpady opakowaniowe z papieru tys. Mg. W wymienionym okresie nastpowa powinna dalsza rozbudowa i budowa instalacji demontau i recyklingu odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. Budowa i eksploatacja instalacji odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów spowoduje znaczn redukcj iloci odpadów składowanych. Szacuje si, e pojemno składowisk odpadów komunalnych w Polsce w okresie do 2006 r. wynosi powinna tys. m 3, w latach tys. m 3, a w latach tys. m 3. Zamyka si bdzie stare składowiska niespełniajce wymogów technicznych oraz dy do maksymalnego ograniczenia iloci składowisk w kraju. Szacuje si, e w okresie do 2006 r. powstanie w kraju ok. 50 nowoczesnych ponadlokalnych składowisk, w latach dalszych 50 obiektów Sektor gospodarczy Na podstawie analizy stanu gospodarki odpadami wytwarzanymi w sektorze gospodarczym wskazano, zgodnie z wytycznymi zawartymi w II Polityce ekologicznej pastwa, nastpujce cele do osignicia w latach : - dwukrotne zwikszenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r. (w 1990 r. procesom odzysku poddawano 77,1 mln Mg), - rozszerzenie mechanizmów rynkowych oraz przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych, - wdroenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych), 4

5 - identyfikacja zagroe i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych, - wdroenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w tym prowadzenie monitoringu, - rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i ponownego zastosowania odpadów, - kontynuacj prac badawczo-rozwojowych dotyczcych technologii małoodpadowych oraz technologii odzysku i ponownego uycia odpadów. Potrzeby organizacyjne: - rozpoznanie stanu gospodarki odpadami w małych i rednich podmiotach gospodarczych, - kontrola i monitoring wytwórców odpadów i podmiotów posiadajcych instalacje do unieszkodliwiania odpadów w celu stwierdzenia, czy działalno ta nie narusza przepisów ochrony rodowiska i jest zgodna z normami i zaleceniami, - denie do stosowania niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych w odniesieniu do rodowiska oraz zapewniajcych produkcyjne wykorzystanie wszystkich składników przerabianych surowców, - uczestniczenie wytwórców odpadów z sektora gospodarczego w programach zarzdzania rodowiskowego (normy ISO serii ), - kontynuacja bada nad nowymi technologiami, przyczyniajcymi si do zapobiegania/minimalizacji powstawania odpadów oraz zmniejszania ich szkodliwoci, - kontynuacja bada nad nowymi technologiami w zakresie odzysku/unieszkodliwiania odpadów, - organizacja systemu zbiórki, magazynowania i transportu odpadów powstajcych w sektorze małych i rednich przedsibiorstw, - ewidencja systemu zbiórki, magazynowania i transportu odpadów powstajcych w sektorze małych i rednich przedsibiorstw, - ewidencja zakładowych składowisk odpadów przemysłowych, - uwzgldnienie w planach gospodarki odpadami na poziomie powiatu i gminy wykazu zwałowisk odpadów wydobywczych przeznaczonych do odzysku lub rekultywacji, - sporzdzenie wykazu terenów pogórniczych zdegradowanych, przeznaczonych do rekultywacji, - prowadzenie działa informacyjno-edukacyjnych dla małych i rednich podmiotów gospodarczych, majce na celu zwikszenie stopnia odzysku wytwarzanych przez nich odpadów, oraz wykorzystywanie istniejcych ju instalacji do zagospodarowania lub unieszkodliwiania odpadów w celu ograniczenia do minimum ich składowania, - opracowanie list rankingowych składowisk przeznaczonych do likwidacji lub modernizacji oraz terenów zdegradowanych przeznaczonych do rekultywacji, - utworzenie nowej struktury lub wykorzystanie istniejcej, prowadzcej baz danych o najlepszych dostpnych technikach (BAT/BREF) dla przemysłu i usług zwizanych z wytwarzaniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów oraz wydajcej rekomendacje i wytyczne dotyczce zuycia materiałów, energii i wody w procesach produkcyjnych, - opracowanie strategii nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzcego, - organizacja systemu nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz odpadów wysokiego ryzyka (HRM), w tym zwłaszcza bydła, owiec i kóz oraz ich wyłczenie z łacucha pokarmowego ludzi i zwierzt, - monitoring gospodarki odpadami powstajcymi w sektorze gospodarczym. 5

6 Potrzeby inwestycyjne - budowa 6 instalacji do stabilizacji odpadów przy wykorzystaniu odpadów z przemysłu energetycznego do zagospodarowania osadów ciekowych, szlamów, zawiesin o wydajnoci 120 m 3 /h, - budowa 8 instalacji do wytwarzania betonów samozagszczlnych o wydajnoci 120 m 3 /h z zastosowaniem popiołów lotnych, - budowa 8 nowych i modernizacja 15 obecnie istbniej`cych instalacji przygotowujcych materiały na bazie odpadów z przemysłu energetycznego d wykorzystania w technologiach górniczych podsadzania podziemnych wyrobisk górniczych o wydajnoci 100 tys. Mg/rok, - budowa 2 linii technologicznych do przetwarzania produktu odsiarczania spalin metod półsuch na materiał przydatny do stabilizacji gruntu, makroniwelacji, rekultywacji i budowy dróg. Wydajno linii technologicznej powinna wynosi 15 tys. Mg/rok, - budowa 3 instalacji aktywacji popiołów konwencjonalnych jako dodatku poprawiajcego parametry uytkowe betonu, - budowa 4 instalacji do produkcji spoiw cementujcych dla potrzeb budownictwa drogowego i geotechnicznego na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych. Wydajno instalacji 7,0 Mg/h, - budowa instalacji do wytwarzania kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i ula. Wydajno instalacji 50 tys. m 3 /rok, - budowa 9 instalacji do wytwarzania materiałów do makroniwelacji i rekultywacji terenu przy wykorzystaniu odpadów energetycznych. Wydajno instalacji ok. 36 tys. m 3 /rok, - budowa instalacji do wytwarzania spoiw cementowo-popiołowych zastpujcych cement. Wydajno instalacji 100 tys. Mg/rok, - budowa 10 instalacji do produkcji mieszanek dla drogownictwa na bazie odpadów energetycznych do wykonywania stabilizacji gruntów, podbudów, nawierzchni drogowych o wydajnoci 30 tys. m 3 /rok, - budowa 6 instalacji do magazynowania popiołu lotnego z okresu szczytu zimowego na okres letni o pojemnoci 60 tys. m 3, - rekultywacja składowisk, dla których brak jest moliwoci odzysku nagromadzonych odpadów, - modernizacja składowisk odpadów, które nie spełniaj wymogów ekologicznych, - budowa systemu do unieszkodliwiania odpadów poubojowych: - urzdzenie zbiornic zwierzt padłych, - modernizacja istniejcych zakładów utylizacyjnych, - budowa 4 nowych zakładów utylizacyjnych, - dostosowanie istniejcych instalacji do spalania mczek i tłuszczów do norm obowizujcych w UE, - wdroenie instalacji do wdmuchiwania pyłów stalowniczych o zawartoci > 10% Zn w hutach elaza i stali Odpady niebezpieczne W KPGO w czci dotyczcej odpadów niebezpiecznych przy rozpatrywaniu poszczególnych rozwiza technicznych wzito pod uwag konieczno: - całkowitego zniszczenia i wyeliminowania PCB ze rodowiska do 2010 r. poprzez kontrolowane unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminacj lub unieszkodliwienie urzdze zawierajcych PCB, - zapewnienie odzysku i recyklingu olejów odpadowych do roku 2007 zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719), - zapewnienia bezpiecznego dla zdrowia ludzi usunicia wyrobów zawierajcych azbest i zdeponowania ich na wyznaczonych składowiskach w sposób eliminujcy ich negatywne oddziaływanie, - likwidacji do 2010 r. mogilników zawierajcych przeterminowane rodki ochrony rolin, - zapewnienie odzysku i recyklingu zuytych urzdze chłodniczych i klimatyzacyjnych zwierajcych CFC HCFC do 2007 r. zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719), - zapewnienia odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, 6

7 - minimalizacji iloci powstawania specyficznych odpadów medycznych wymagajcych szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania, poprzez zastosowanie segregacji odpadów u ródła ich powstawania, a take poprzez eliminacj nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami medycznymi. Potrzeby organizacyjne Organizacja gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) i stacji przeładunkowych odpadów niebezpiecznych (SPON). Punkty gromadzenia odbierałyby odpady niebezpieczne ( w tym zuyte urzdzenia elektryczne i elektroniczne jako zawierajce odpady niebezpieczne) od mieszkaców i przeterminowane odczynniki chemiczne ze szkół niszego szczebla bez ponoszenia opłat, odpłanie za (na zasadzie usługi) od małych i rednich przedsibiorstw. Zadaniem stacji przeładunkowych (jedna na ok. 50 punktów gminnych) bdzie magazynowanie, przygotowywanie do wysyłki i przesyłanie do właciwych instalacji zebranych odpadów. Transport odpadów niebezpiecznych do i ze stacji przeładunkowych moe by realizowany bd rodkami własnymi bdcymi na wyposaeniu stacji lub poprzez specjalistyczne firmy transportowe posiadajce stosowne zezwolenia. Koszty unieszkodliwiania odpadów zebranych od mieszkaców i ze szkół powinny by pokrywane z funduszy gminnych. Konieczne jest równie doskonalenie istniejcej zbiórki odpadów: akumulatorów, olejów itp. W sieciach organizowanych przez producentów i organizacje odzysku. Ponadto celowym jest prowadzenie kontroli prawidłowoci gospodarki odpadami poprzez kontynuacj dotychczasowych działa w zakresie monitoringu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, a take wdraanie technik minimalizacji powstawania odpadów u ródła powstawania. Potrzeby inwestycyjne Dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami niebezpiecznymi niezbdne jest: - wybudowanie instalacji do termicznego przekształcania szerokiej gamy odpadów niebezpiecznych o wydajnoci 20 tys. Mg/rok lub alternatywnie instalacji do plazmowego spalania odpadów. - Wybudowanie ogólnokrajowego składowiska odpadów niebezpiecznych o pojemnoci 500 tys. Mg, - Budowa 40 składowisk dla odpadów azbestowych o łcznej pojemnoci tys. Mg lub alternatywnie dobudowanie oddzielnych kwater dla odpadów azbestowych na istniejcych składowiskach odpadów, - Modernizacja lub wybudowanie nowych składowisk na odpady niebezpieczne w hutach metali nieelaznych: miedzi, ołowiu, cynku i aluminium, - Uruchomienie instalacji do unieszkodliwiania urzdze chłodniczych, - Budowa stacji do dekontaminacji transformatorów zawierajcych PCB, - Uruchomienie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania zuytych urzdze elektrycznych i elektronicznych (po usuniciu elementów szczególnie niebezpiecznych typu: elementy zawierajce rt, PCB, akumulatory i baterie itp.), - Budowa gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON), - Budowa 43 stacji przeładunkowych odpadów niebezpiecznych (SPON). 7