Gmina Komorniki. I. Podstawa prawna programu: Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz.1493 ze zm.

Transkrypt

1 Gmina Komorniki Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Zdrowa Rodzina przeciwstawia się przemocy na lata Celem nadrzędnym programu jest budowanie Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (GSPPwR)- lokalnej koalicji na rzecz systemowej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie, w oparciu o ścisłą współpracę służb i instytucji działających w tym obszarze problemowym na terenie Gminy Komorniki. I. Podstawa prawna programu: Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz.1493 ze zm.) Proponowany program jest w treści zgodny ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Komorniki w latach (Uchwała XXIV /158/204 rady Gminy Komorniki z dnia 12 VII 2004r.) II. Diagnoza problemu przemocy w Gminie Komorniki Definicje Przemoc wg Światowej Organizacji Zdrowia to: celowe użycie siły fizycznej, zagrażające lub rzeczywiste, przeciwko sobie, komuś innemu lub przeciwko grupie lub społeczności, co powoduje lub jest prawdopodobne, że spowoduje zranienie, fizyczne uszkodzenie, śmierć, ból psychologiczny, zaburzenia w rozwoju lub deprywację. Przemoc ma różne oblicza i dzieli się ją na różne kategorie. W zależności od adresata wyróżnia się: 1. Przemoc skierowaną do siebie samego (autoagresja):

2 zachowania samobójcze (myśli samobójcze, usiłowanie samobójstwa i samobójstwo dokonane ) samouszkodzenia. 2. Przemoc interpersonalną, w tym: - przemoc w rodzinie; najczęściej ma miejsce w domu rodzinnym; stosowana wobec dziecka, partnera (żony, męża, konkubenta/ki) lub osób starszych, i/lub niepełnosprawnych - przemoc wobec osoby niespokrewnionej, często nieznajomej; najczęściej ma miejsce poza domem; należą tu przypadkowe akty przemocy, gwałty lub przemoc seksualna wobec obcych, przemoc w szkołach, miejscach pracy (mobbing), więzieniach, placówkach opiekuńczych, młodzieżowe akty przemocy. 3. Przemoc grupową, która polega na instrumentalnym użyciu przemocy przez ludzi, którzy identyfikują się jako członkowie pewnej grupy przeciwko innej grupie w celu osiągnięcia celów ekonomicznych, politycznych lub społecznych. Należą tu: ludobójstwo, represje i naruszanie praw człowieka, terroryzm, przestępczość zorganizowana, konflikty zbrojne (wewnątrz państw, między państwami). Powyższa typologia bierze również pod uwagę naturę przemocy i tak dzieli przemoc na: fizyczną, psychiczną, seksualną, deprywację i zaniedbanie. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie definiuje przemoc w rodzinie jako jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członka rodziny lub także innej osoby wspólnie zamieszkującej lub gospodarującej; w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc w rodzinie, jest doświadczeniem traumatycznym, którego skutkiem są zarówno bezpośrednie szkody na zdrowiu psychicznym i fizycznym, jak i poważne, długotrwałe problemy ujawniające się w życiu dorosłym, jako konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie.

3 Dane ukazujące skalę zjawiska przemocy w rodzinach Gminy Komorniki. Z danych Policji Gminy Komorniki wynika, że ogółem w 2009r. przeprowadzono 150 interwencji domowych, w tym 15 interwencji dotyczyło przemocy w rodzinie, a w 2010 r. przeprowadzono 178 interwencji domowych, w tym 11 interwencji dotyczyło przemocy w rodzinie. Liczba osób pokrzywdzonych w roku 2009 wynosiła 16, a w 2010r. 17, w przeważającej mierze osobami pokrzywdzonymi były kobiety. Ogółem w 2009 roku założono 15 Niebieskich kart, a w 2010r Z danych Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że problem alkoholowy współistnieje z problemem przemocy w rodzinie. W roku 2009 gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych przeprowadziła rozmowy z 15 osobami u których występował problemem alkoholowy, spośród nich siedmioro było sprawcami przemocy w rodzinie. Ogółem 15 osób dotkniętych było przemocą w rodzinie. Z danych uzyskanych z Ośrodka Pomocy Społecznej w Komornikach wynika, że ogółem w roku 2009 podjęto 150 działań interwencyjnych kierowanych do sprawców przemocy, a w roku takich działań. W roku 2009 wypełniono ogółem 15 Niebieskich Kart, a 4 z nich przekazano instytucjom działającym na rzecz osób pokrzywdzonych. Z kolei w roku 2010 wypełniono 24 Niebieskie Karty, z których 3 przekazano instytucjom działającym na rzecz osób pokrzywdzonych. Programem ochrony ofiar przemocy w roku 2009 zostało objętych 9 osób, a w roku, osób. Wyniki ankiety przeprowadzonej przez OPS w Komornikach w I kwartale 2009 roku wśród dyrektorów i pedagogów przedszkoli i szkół funkcjonujących na terenie Gminy Komorniki wskazywały na: obecność zjawiska przemocy zarówno w relacjach rodzinnych, jak i w relacjach rówieśniczych dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół Gminy Komorniki. Z uwagi na specyfikę zjawiska trudno jest ocenić jego rozmiary. Często problemy te współwystępują i wzajemnie się przenikają. Dzieci doznające przemocy w rodzinie bardzo często podobne zachowania demonstrują w grupie rówieśniczej.

4 Wnioski dla praktyki: Przemoc domowa jest zjawiskiem złożonym i wieloaspektowym. Rozpatrywana jest w kilku perspektywach: prawnej, psychologicznej, moralnej, społecznej. W większości zgłoszonych przypadków przemoc współwystępuje z problemem uzależnienia od alkoholu, co potwierdzają też badania zewnętrzne, które wskazują na silne związki pomiędzy piciem alkoholu a stosowaniem przemocy interpersonalnej w ogóle (raport WHO 2006). Przedstawione dane nie odzwierciedlają w pełni skali zjawiska. Bowiem przemoc w rodzinie jest najczęściej problemem ukrytym. Negatywne skutki przemocy dotyczą wszystkich członków rodziny. Najczęściej sprawcami przemocy są mężczyźni, a osobami krzywdzonymi kobiety i dzieci. Dzieci jeśli bezpośrednio nie doświadczają przemocy domowej, to zawsze są jej świadkami. Stosowanie przemocy wobec dzieci często wynika z nieznajomości i nieumiejętności stosowania innych, niż przemocowe metod wychowawczych (często osoby doświadczające przemocy w dzieciństwie są sprawcami przemocy w dorosłym życiu). Zachowania przemocowe obserwuje się również poza domem rodzinnym w relacjach sąsiedzkich, szkolnych, pracowniczych, w instytucjach. Należy również zwrócić uwagę na przemoc w sieci, na którą w szczególności narażone są dzieci i młodzież. Mając na względzie powyższe uwarunkowania w przeciwdziałaniu zjawisku przemocy należy stosować podejście systemowe, interdyscyplinarne i długofalowe. III. Zasoby Gminy Komorniki w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Gminny System Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Gmina Komorniki posiada zasoby kadrowe i instytucjonalne niezbędne do efektywnego przeciwdziałania przemocy w rodzinie: a). kadrowe: - osoby z gminy przeszkolone z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie: pracownicy socjalni, psycholog, nauczyciele, pedagodzy szkolni, dzielnicowi, kuratorzy, pielęgniarki środowiskowe, wychowawcy świetlic terapeutycznych

5 - w każdej szkole na terenie gminy zatrudniony jest pedagog szkolny i/lub psycholog oraz realizowane są Szkolne Programy Profilaktyki zawierające zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy - w ramach struktury Ośrodka Pomocy Społecznej w Komornikach, w budynku Ośrodka Zdrowia w Komornikach, przy ul. Stawnej 7 (piwnica, wejście C) działa Zespół poradnictwa specjalistycznego gdzie pracują: pracownicy socjalni, specjalista pracy socjalnej, psycholog - w ramach struktury Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w budynku Ośrodka Zdrowia w Komornikach, przy ul. Stawnej 7 działa Punkt psychologiczny dla osób doświadczających przemocy w rodzinie (piwnica, wejście C lub winda poziom -1, wejście B) oraz Punkt Informacyjno- Konsultacyjny (wejście E), gdzie pracują: pedagog, psycholog i instruktor terapii uzależnień. b). instytucjonalne: W skład Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie wchodzą instytucje i osoby działające na terenie Gminy, wzajemnie ze sobą współpracujące w zakresie przeciwdziałania przemocy: Ośrodek Pomocy Społecznej w Komornikach, Policja, Straż Gminna, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Kuratorów Sądu Rejonowego w Poznaniu. W Gminie realizuje się procedurę Niebieskiej Karty. Gmina Komorniki nie dysponuje własnymi zasobami lokalowymi przeznaczonymi dla osób krzywdzonych, czy sprawców przemocy. Osoby doświadczające przemocy mogą uzyskać schronienie, pomoc psychologiczną, socjalną i prawną w ramach powiatowych ośrodków interwencji kryzysowej. Sprawcy przemocy mogą zostać odizolowani od ofiar i umieszczeni na 48 godzin w Policyjnej Izbie Zatrzymań. O dalszym izolowaniu decyduje Sąd Rejonowy na wniosek Prokuratora Rejonowego.

6 IV. Założenia programu: Program Zdrowa rodzina przeciwstawia się przemocy promuje ideę zdrowo funkcjonującej rodziny. Prowadzi do przeciwdziałania patologizacji rodziny. Zmierza do poprawy jakości życia rodzin w Gminie Komorniki, poprzez rozwój ich aktywności własnej w procesie przeciwstawianiu się przemocy. Bezpieczny dom jest podstawą zdrowia wszystkich członków rodziny, a przede wszystkim podstawą prawidłowego rozwoju dzieci. Dzięki właściwym, nasyconym miłością, akceptacją, tolerancją i zrozumieniem relacjom rodzinnym stają się one niezależnymi, dorosłymi obywatelami, współtworzącymi społeczeństwo. Budowanie bezpieczeństwa w rodzinie wymaga z jednej strony stworzenia łatwo dostępnego systemu wsparcia ze strony władz publicznych, instytucji i indywidualnych osób w kwestiach rozwijania zdrowych relacji rodzinnych i przeciwdziałania przemocy, a z drugiej strony propagowania i rozpowszechniania wiedzy na temat zjawiska przemocy i sposobach radzenia sobie z tym problemem. Istotą programu jest interweniowanie w przypadkach ujawnienia przemocy w rodzinieprzemocy fizycznej, emocjonalnej, czy seksualnej. Podstawą skutecznej interwencji jest wnikliwe zdiagnozowanie sytuacji rodziny i poszukiwanie dróg wsparcia dla jej członków, zarówno w rodzinie jak i w ramach interdyscyplinarnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, ze szczególnym naciskiem na aktywizowanie i edukowanie członków rodziny. Tak więc wobec rodzin dotkniętych przemocą obok działań diagnostyczno- interwencyjnoterapeutycznych podejmujemy również działania edukacyjno- profilaktyczne. Przydatne w tym zakresie może okazać się zintegrowanie wysiłków poszczególnych służb społecznych i wypracowanie spójnych, skutecznych procedur działania. V. Cele programu: Cel główny: Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinach zamieszkujących Gminę Komorniki- skuteczna pomoc rodzinie

7 Cele szczegółowe: Podniesienie świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie Promowanie idei zdrowo funkcjonującej rodziny Zapewnienie kompleksowej pomocy rodzinom, w których występuje przemoc, z uwzględnieniem potrzeb wszystkich członków rodzin Zwiększenie kompetencji zawodowych pracowników służb i instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie Zapewnienie różnorodnych form wsparcia socjalnego osobom doświadczającym przemocy domowej w zależności od sytuacji i potrzeb Rozwój poradnictwa specjalistycznego oraz form terapii dla osób doświadczających przemocy Zwiększenie dostępności i efektywności działań profilaktycznych dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie, adresowanych do różnych grup społecznych Zintegrowanie środowisk i działań na rzecz ograniczania zjawiska przemocy w rodzinie VI. Adresaci programu: mieszkańcy Gminy Komorniki, a w szczególności: rodziny przeżywające kryzys w związku z ujawnieniem faktu przemocy rodziny niewydolne wychowawczo, w których dochodzi do zaniedbań i nieprawidłowej opieki nad dzieckiem rodziny z problemem alkoholowym rodziny z problemem rozwodowym (konflikty między rodzicami w zakresie sprawowania opieki nad dzieckiem, a także trudności w realizacji kontaktów dziecka z rodzicem, nie sprawującym bezpośredniej pieczy) rodziny niepełne rodziny adopcyjne rodziny zastępcze

8 VII. Główne zadania: 1. Powołanie Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego (GZI) integrującego i koordynującego działania wszystkich podmiotów zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 2. Powołanie Grup Roboczych- Gminnych Zespołów Interwencji Kryzysowej (GZIK), które będą udzielać pomocy interdyscyplinarnej (zespołowej), na rzecz poprawy sytuacji danej osoby/ rodziny 3. Kontynuowanie wdrażania procedury Niebieskiej Karty w pracy Policji i Ośrodka Pomocy Społecznej interwencja i monitoring w rodzinach uwikłanych w przemoc. 4. Dalsze funkcjonowanie Gminnego Punktu Psychologicznego dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie- dostarczanie informacji o przysługujących osobom doznającym przemocy prawach, instytucjach pomagających rodzinom uwikłanym w przemoc, możliwościach uzyskania wsparcia w ramach powiatowych placówek interwencji kryzysowej oraz motywowanie do podjęcia działań na rzecz przerwania przemocy 5. Prowadzenie poradnictwa specjalistycznego dla rodzin dotkniętych przemocą (Zespół poradnictwa specjalistycznego: psycholog, pedagog, pracownik socjalny, instruktor terapii uzależnień itp.) oraz grup wsparcia dla ofiar przemocy socjoterapii dzieci i młodzieży terapii indywidualnej i rodzinnej 6. Opracowanie, opublikowanie i rozpowszechnienie jasnych, jednoznacznych i skutecznych procedur działania w przypadkach ujawnienia przemocy w rodzinie. Procedury będą wypracowywane przez wszystkie podmioty uczestniczące w tworzeniu Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, w ramach cyklicznych spotkań grup roboczych (GZIK) i posiedzeń Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego (GZI) 7. Realizacja strategii interwencyjnych kierowanych do sprawców przemocy w rodzinie, zgodnie z obowiązującymi procedurami

9 8. Wdrażanie programów pracy ze sprawcami przemocy prowadzenie oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych oraz grup terapeutycznych 9. Wzmacnianie zasobów Gminy w zakresie realizacji niniejszego programu: - szkolenie pracowników instytucji i służb w zakresie rozpoznawania i interwencji w sytuacji przemocy domowej - szkolenie i podnoszenie kwalifikacji kadry specjalistów do pracy z rodziną - finansowanie superwizji pracy specjalistów - podnoszenie kompetencji członków Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego poprzez udział w szkoleniach, konferencjach, wymianach - edukacja medialna (publikacje, plakaty, ulotki itp.). 10. Profilaktyka społeczna w zakresie przemocy: - prowadzenie działań psychoedukacyjnych na terenie gminy w zakresie zdrowo funkcjonującej rodziny, zjawiska przemocy i konstruktywnego przeciwstawiania się jej, przy współpracy ze szkołami, lokalnymi mediami, kościołem, służbą zdrowia - promowanie i rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów rówieśniczych bez stosowania przemocy- realizacja programów edukacyjno- profilaktycznych adresowanych do dzieci przedszkolnych i szkolnych oraz młodzieży gimnazjalnej - promowanie i rozwijanie umiejętności stosowania przez rodziców metod wychowania bez przemocy (w ramach współpracy ze szkołami oraz przedszkolami - organizacja grup psychoedukacyjnych w szczególności dla rodziców z grup ryzyka) VIII. Filary gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie - grupa inicjująca: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Komornikach - Pracownicy socjalni/ Liderzy Gminnych Zespołów Interwencji Kryzysowej - Psycholog- specjalista z zakresu psychologii klinicznej Policja - Ogniwo Patrolowo- Interwencyjne

10 - Dzielnicowi - Zespół Kryminalno Dochodzeniowy - Specjalista do spraw nieletnich Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - Koordynator działań GKRPA- pedagog - Punkt Psychologiczny dla Osób Doświadczających Przemocy w Rodzinie (psycholog) - Punkt informacyjno- Konsultacyjny (pedagog, instruktor terapii uzależnień) Straż Gminna Przedstawiciele powyższych instytucji stworzą trzon Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego i staną się jednocześnie liderami/ koordynatorami działań na rzecz pomocy osobom doświadczającym przemocy w obrębie swojej instytucji. Wykaz pozostałych instytucji, spośród których wyłonieni zostaną liderzy będący Członkami Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego: Gminny Ośrodek Zdrowia - Lekarze pierwszego kontaktu - Pielęgniarki Placówki Oświatowe - Dyrektor szkoły/ przedszkola - Opiekun świetlicy środowiskowej - Pedagog - Psycholog - Wychowawcy klas/ grupy przedszkolnej/ grupy świetlicowej Zespół Kuratorski - Kuratorzy rodzinni i nieletnich - Kuratorzy ds. karnych Sąd Rejonowy Prokuratura IX. Sposób realizacji programu: Gminny Zespół Interdyscyplinarny ma za zadanie integrowanie i koordynowanie działań wyżej wymienionych podmiotów oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności przez:

11 1). diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie 2). podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku 3). inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie 4). inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie 5). rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym Za realizację poszczególnych zadań odpowiedzialne są instytucje i organizacje wchodzące w skład Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, zgodnie z ich kompetencjami i przeznaczeniem. X. Spodziewane efekty programu: - poprawa kondycji rodzin dysfunkcjonalnych, wynikająca z podjęcia konkretnych działań interwencyjnych, a także wypracowania długofalowej strategii pomocy rodzinie w oparciu o istniejące możliwości pomocowe istniejące w środowisku lokalnym - integracja działań różnych podmiotów działających na rzecz rodziny w ramach funkcjonowania Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (GSPPwR) - wzmocnienie systemu rodzinnego o nowe sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych i kryzysowych XI. Ewaluacja: Program będzie ewaluowany poprzez systematyczną sprawozdawczość (co najmniej jeden raz w roku) dokonywaną w ramach wszystkich elementów systemu. Podstawowymi wskaźnikami służącymi do ewaluacji programu są: - liczba Niebieskich Kart - ilość interwencji, udzielonych porad specjalistycznych i konsultacji - ilość osób, które wzięły udział w programie dla sprawców przemocy

12 - ilość i rodzaj przeprowadzonych działań profilaktycznych XII.. Finansowanie programu: Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie będą środki z budżetu gminy zapisane w budżecie Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów alkoholowych, ponieważ przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest zadaniem własnym gminy na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. XIII. Czas realizacji programu: Program realizowany będzie od dnia jego uchwalenia do 31 grudnia 2015 roku

13 Uchwała Nr Rady Gminy Komorniki Z dnia 31marca 2011r W sprawie uchwalenia Gminnego Programu przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz ochrony Ofiar przemocy w Rodzinie w Gminie Komorniki Na podstawie art. 18 ust.1 i 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2001r. nr 142 poz z późn. zm. ) oraz art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2005r. nr 180 poz z późn. zm. ) Rada Gminy Komorniki uchwala : 1 Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Komorniki 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia

14 Uzasadnienie Art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. nr 180 poz z późn. zm. ) nałożył na gminy, jako zadanie własne, obowiązek opracowania i realizacji gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Program określa kierunki działań, wskazuje działania pomocowe kierowane do poszczególnych członków rodzin, w których przemoc występuje oraz proponuje działania zwiększające kompetencje i profesjonalizm osób udzielających pomocy. Realizacja zadań zawartych w programie pozwoli na systemowe podejście do problemu przemocy w rodzinie oraz skuteczne podejmowanie działań kierowanych do rodzin, w których ten problem występuje. W związku z powyższym podjęcie uchwały jest uzasadnione.