PRZEĆWICZ PRZED EGZAMINEM 3

Transkrypt

1 PRZEĆWICZ PRZED EGZAMINEM 3 William Shakespeare Hamlet (fragment) Akt I Scena II Sala tronowa w zamku. Fanfara. Wchodzą król Danii Klaudiusz, królowa Gertruda, członkowie Rady Królewskiej, Poloniusz z synem Laertesem, Hamlet i Dworzanie, Cornelius i Voltemand. Hamlet, nasz drogi brat, zmarł nie tak dawno: Świeża jest pamięć o nim i przystoi, Ażeby w sercach trwała wciąż żałoba, A państwo było jedną wielką łzą. Wszelako naszą naturalną boleść Powściąga nakaz rozsądku: musimy Smucić się mądrze nie zapomnieć króla, Zarazem jednak pamiętać o sobie. Tak więc, z radością zdławioną przez żal, Z jednym promiennym, drugim łzawym okiem, Mirt* wiążąc kirem*, tren zmieniając w hymn, Rozkosz i rozpacz na dwu szalach ważąc Tę oto wczoraj siostrę*, dziś królową I współwładczynię, złączyliśmy z sobą Węzłem małżeństwa. Nie byliśmy przy tym Bynajmniej głusi na głosy doradców: Przeciwnie, każdy mógł się wypowiedzieć I wesprzeć nas w tej sprawie. Za to wszystko Składamy dzięki. A teraz do rzeczy. Jak wiecie, młody Fontynbras zbyt nisko Nas ceniąc lub też sądząc, że po zgonie Naszego brata w państwie rządzi chaos Nadęty pychą, nęka nas groźbami I żąda, byśmy zrzekli się tych krain, Które od jego ojca prawomocnie Uzyskał Hamlet, nasz waleczny brat. Przejdźmy do celu naszego zebrania. Rzecz ma się tak: Zwróciliśmy się w liście Do norweskiego króla. Jest on stryjem Młodego Fortynbrasa: schorowany I pozbawiony sił, nic pewnie nie wie O poczynaniach swojego bratanka. Żądamy, aby dalsze jego kroki Powstrzymał, a to na takiej podstawie, Że z jego własnych, bądź co bądź, poddanych Ściąga się haracz i formuje wojsko. Jest naszą wolą, by staremu władcy Zawieźli list Cornelius i Voltemand. Posłom dajemy zaś pełnomocnictwo Tylko do takich pertraktacji z królem, Jakie się mieści w zakresie instrukcji. A teraz twoja sprawa, Laertesie. Cóż to za prośbę miałeś mi przedłożyć? LAERTES Miłościwy królu, Proszę o zgodę na powrót do Francji. Cóż na to ojciec? Co mówi Poloniusz?

2 POLONIUSZ Popieram jego prośbę, choć niechętnie. Pozwól mu jechać, królu. Cóż, korzystaj Z młodości, póki trwa jedź Laertesie A ty, Hamlecie, bratanku i synu HAMLET na stronie Dość poplątane są te węzły krwi. Czemu wciąż chmura na twym czole? OWA Synu mój miły, skończ z tą mroczną miną I spójrz na króla przyjaźniejszym okiem. Czy zawsze będziesz spod spuszczonych powiek Śladów po ojcu wypatrywał w prochu? Osierocony syn ma obowiązek Trwać w rytuale żalu jakiś czas Ale nie wiecznie! Rozpacz tak zajadła To już bezbożny upór. Taka boleść Jest czymś niemęskim. Życzymy sobie, abyś Zagrzebał w ziemi bezcelowy smutek I myślał o nas jak o swoim ojcu. mirt roślina ozdobna o drobnych zielonych listkach; tu symbol wesela kir czarna tkanina, symbol żałoby wczoraj siostrę do niedawna żonę brata 1. Napisz, do jakiego rodzaju literackiego należy utwór, którego fragment zamieszczono powyżej. Podaj dwie jego cechy, które dostrzegasz w zamieszczonym tekście. rodzaj literacki:... cechy: Wskaż poprawne odpowiedzi. 1. Hamlet to imię: a. zmarłego króla i jego syna. b. obecnego króla i jego syna. c. zmarłego króla i jego bratanka. d. obecnego króla i jego bratanka. 2. Obecny król nie jest: a. ojcem Laertesa. b. bratem zmarłego króla. c. drugim mężem Gertrudy. d. stryjem młodego Hamleta.

3 3. Z wersów od 1. do 19. monologu króla wypisz zaimki i czasowniki w 1. os. lm. zaimki:... czasowniki: O czym świadczy użycie tych form gramatycznych w wypowiedzi króla? Wybierz poprawną odpowiedź. a. Król wyraża wolę całego narodu. b. Król wypowiada się w imieniu swoim i królowej. c. Użycie takich form podkreśla jego królewski majestat. d. Wszystkie odpowiedzi są poprawne. 5. Przeanalizuj podkreślony fragment wypowiedzi króla i wykonaj polecenia. a) Wypisz wyrazy i wyrażenia symbolizujące: żałobę... wesele... b) Nazwij zasadę kompozycyjną, zgodnie z którą został skonstruowany analizowany fragment. c) Zacytuj fragment, który świadczy o tym, że król liczy się ze zdaniem poddanych. audiencja ż I, DCMs. -cji; lm D. -cji (-cyj) «oficjalne posłuchanie udzielone komuś przez osobę na wysokim stanowisku»: Audiencja u premiera, u marszałka sejmu. Starać się o audiencję. Udzielić, odmówić komuś audiencji. Wyjednać, przyrzec audiencję. Wyznaczyć komuś audiencję. Być u kogoś na audiencji. (łac.). Słownik języka polskiego 6. Uzasadnij, że przedstawiona we fragmencie Hamleta scena ukazuje m.in. audiencję. exposé [wym. ekspoze] n ndm «Wypowiedź programowa szefa lub innego członka rządu w parlamencie, przedstawiająca ogólną linię polityczną rządu lub jego zamierzenia w określonej dziedzinie; wygłaszana zwykle po powołaniu nowego rządu»: Exposé premiera, ministra. Wygłosić exposé (fr.) Słownik języka polskiego 7. Który fragment wypowiedzi króla można uznać za swego rodzaju exposé? Nie cytuj, tylko przedstaw własnymi słowami.

4 8. Wybierz poprawne odpowiedzi. 1. Czego dotyczy exposé króla? a. Polityki zagranicznej. b. Spraw gospodarczych. c. Polityki wewnętrznej kraju. d. Wszystkie odpowiedzi są poprawne. 2. Jaka jest rola posłów, którym król powierza polityczną misję? a. Nie mogą wrócić z niczym. b. Mają całkowitą swobodę działania. c. Muszą się ściśle trzymać królewskich instrukcji. d. Mogą odstąpić od instrukcji w razie niebezpieczeństwa. 9. Napisz, jak król ocenia wynikające z żałoby zachowanie Hamleta. 10. Napisz w kilku zdaniach, jak oceniasz wypowiedź króla skierowaną do Hamleta: Życzymy sobie, abyś / Zagrzebał w ziemi bezcelowy smutek / I myślał o nas jak o swoim ojcu. 11. Biorąc pod uwagę osiem początkowych wersów monologu króla, wypisz jeden przykład przerzutni. 12. Jaka funkcja języka jest zawarta w słowach królowej: Synu mój miły, skończ z tą mroczną miną / I spójrz na króla przyjaźniejszym okiem? Wskaż poprawną odpowiedź. a. Fatyczna. b. Impresywna. c. Ekspresywna. d. Informacyjna.

5 PRZEĆWICZ PRZED EGZAMINEM 3 Zad. 1 rodzaj literacki dramat cechy: forma utworu wskazuje na jego sceniczny charakter, dialog i monolog to tekst główny, obecność didaskaliów / tekstu pobocznego, podział na akty i sceny. Zad. 2/1 a Zad. 2/2 a Zad. 3 zaimki nasz, naszą, nas czasowniki musimy, złączyliśmy, byliśmy, składamy Zad. 4 c Zad. 5 a żałoba żal, łzawe oko, kir, tren, rozpacz wesele radość, promienne oko, mirt, hymn, rozkosz Zad. 5 b Jest to zasada kontrastu. Zad. 5 c Nie byliśmy przy tym Bynajmniej głusi na głosy doradców: Przeciwnie, każdy mógł się wypowiedzieć I wesprzeć nas w tej sprawie. lub Nie byliśmy przy tym Bynajmniej głusi na głosy doradców: lub każdy mógł się wypowiedzieć I wesprzeć nas w tej sprawie lub LAERTES Miłościwy królu, Proszę o zgodę na powrót do Francji. Cóż na to ojciec? Co mówi Poloniusz? Zad. 6 Scena ta ukazuje audiencję, ponieważ król udziela posłuchania Laertesowi i jego ojcu, Poloniuszowi. (Wystarczy podać Laertesa.)

6 Zad. 7 Przykładowe odpowiedzi: Za exposé króla można uznać ten fragment jego wypowiedzi, w którym mówi o zamiarach dotyczących relacji z królem Norwegii. / Za exposé króla można uznać ten fragment jego wypowiedzi, w którym mówi o krokach podjętych w związku z działaniami Fortynbrasa bratanka króla Norwegii. / Za exposé króla można uznać ten fragment jego wypowiedzi, w którym mówi o żądaniach wobec władcy Norwegii. Zad. 8/1 a Zad. 8/2 c Zad. 9 Król ocenia zachowanie Hamleta jako niemęskie i bezbożne. / Król nazywa jego zachowanie bezbożnym uporem i uważa je za niemęskie. / To już bezbożny upór. Taka boleść. / Jest czymś niemęskim. Zad. 10 Odpowiadający może zgadzać się z królem lub ocenić jego wypowiedź krytycznie. Istotne jest logiczne uzasadnienie, np.: 1. Król nie może żądać od Hamleta, aby zakończył żałobę po ojcu, ponieważ każdy człowiek przeżywa żałobę po swojemu i we własnym czasie. Jednemu wystarcza krótszy okres na przeżycie żałoby, a innemu potrzeba więcej czasu. Nadużyciem jest ze strony króla żądanie, aby Hamlet uznał w nim ojca. 2. Król ma rację. Pogrążanie się w żałobie jest bezcelowe, gdyż nie przywróci życia zmarłemu. Jednak życzenie, aby Hamlet uznał w nim swego ojca, jest przesadą. 3. Król ma rację. Pogrążanie się w żałobie jest bezcelowe, gdyż nie przywróci życia zmarłemu. Pragnie też wypełnić Hamletowi pustkę po zmarłym ojcu. Zad i przystoi, / Ażeby w sercach trwała wciąż żałoba, 2. Wszelako naszą naturalną boleść / Powściąga nakaz rozsądku 3. musimy / Smucić się mądrze Zad. 12 b