Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku 2013 Important bird observation in Silesia in 2013

Transkrypt

1 Ptaki Śląska (2014) 21: ISSN: r e ce i ve d: accepted: Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku 2013 Important bird observation in Silesia in 2013 Niniejsze zestawienie zawiera obserwacje faunistyczne dokonane w roku 2013 na obszarze Śląskiego Regionu Ornitologicznego (Wuczyński i Kołodziejczyk 2013). Składa się ono tradycyjnie z trzech części obserwacji fenologicznych, obserwacji dużych stad oraz obserwacji ptaków rzadkich i nielicznych. Poniższe dane skompletowano głównie na podstawie danych zgromadzonych w działającej od września 2013 r. nowej Kartotece Awifauny Śląska (Kołodziejczyk i Zięba 2013). Ponadto, wykorzystano informacje dostępne na stronach internetowych publikujących bieżące doniesienia z terenu ( na owych ornitologicznych listach dyskusyjnych oraz dane przesłane bezpośrednio przez obserwatorów. Obserwacje gatunków podlegających weryfikacji Komisji Faunistycznej Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego (KF) zestawiono na podstawie opublikowanego raportu KF (Komisja Faunistyczna 2014) oraz orzeczeń znajdujących się na internetowej witrynie KF ( Lista prezentowanych gatunków i kryteriów, według których dokonano poniższego zestawienia uległa kilku zmianom wobec wcześniejszych raportów (Obserwacje faunistyczne 2011, 2012, 2013). Ze względu na dużą liczbę stwierdzeń w roku zrezygnowano z publikowania wszystkich obserwacji łabędzia czarnodziobego Cygnus columbianus z Doliny Baryczy, gęsi krótkodziobej Anser brachyrhynchus, bernikli białolicej Branta leucopsis, ohara Tadorna tadorna, ogorzałki Aythya marila, uhli Melanitta fusca i nurów rdzawoszyjego Gavia stellata i czarnoszyjego G. arctica. Zebrano natomiast obserwacje fenologiczne i dużych stad tych gatunków, które zestawiono w odpowiednich działach. Ponadto, do zestawienia gatunków rzadkich i nielicznych dodano obserwacje ślepowrona Nycticorax nycticorax spoza obszaru województwa śląskiego. W roku 2013 awifauna Śląska wzbogaciła się o dwa nowe gatunki brodźca żółtonogiego Tringa flavipes i rybitwę różową Sterna dougalii. Na uwagę zasługują również drugie stwierdzenia mewy polarnej Larus glaucoides i jaskółki rudawej Cecropis daurica oraz trzecie stwierdzenia nura białodziobego Gavia adamsii i mewy bladej Larus hyperboreus. Wyróżnić należy także pierwszą od prawie 20 lat 162

2 obserwację dropia Otis tarda i nowe stanowisko lęgowe łęczaka Tringa glareola. Warto zwrócić uwagę na brak obserwacji w roku sprawozdawczym bernikli kanadyjskiej Branta canadensis oraz wydrzyka ostrosternego Stercorarius parasiticus. Wyróżnić należy szczególnie aktywnych obserwatorów, których dane stanowią istotną część niniejszego raportu. Są to ornitolodzy, którzy (do listopada 2014 r.) zdążyli przekazać ponad 1000 obserwacji do Kartoteki Awifauny Śląska (KAŚ). W kolejności od najbardziej aktywnych byli to: Paweł Kołodziejczyk, Szymon Beuch, Maciej Kowalski, Wiesław Lenkiewicz, Tomasz Szymala, Andrzej Zalisz, Tomasz Maszkało, Andrzej Andrzejczyk, Marian Domagała i Bartosz Smyk. Podziękowanie należy się również weryfikatorom KAŚ, którzy czuwali nad poprawnością i rzetelnością wprowadzanych danych. Byli to (w kolejności alfabetycznej): Paweł Kołodziejczyk, Maciej Kowalski, Dawid Panasiuk, Zbigniew Wnuk i Michał Zawadzki. Obserwacje zawarte w niniejszym zestawieniu są własnością intelektualną ich autorów i powinny być cytowane z podaniem ich nazwisk. Samo zestawienie należy cytować stosując poniższy schemat: Obserwacje faunistyczne Faunistycznie ważne obserwacje ptaków na Śląsku w roku Ptaki Śląska 21: ss. Obserwacje fenologiczne Phenological records bernikla białolica Branta leucopsis ad., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (E. Paprzycka) 22, ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik) ohar Tadorna tadorna , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz, G. Orłowski) krakwa Anas strepera 01, , Rokitki, pow. legnicki (M. Sapko) 02, , zb. Dobromierz, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk, R. Walczybok, T. Zarzycki) , zb. Słup, pow. jaworski (P. Kołodziejczyk) , Park Szczytnicki, Wrocław (pow.) (B. Smyk), , Bartoszowice, Wrocław (pow.) (A. Knychała), , Park Szczytnicki (W. Czaplejewicz), 3 i 1, Bartoszowice (L. Duduś) , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) , Kozanów, Wrocław (pow.) (R. Adamus) i 6, Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) Materiały Materials 163

3 i 1, Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz i inni) i 10, Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) , Strzelin (pow.) (P. Kołodziejczyk) i 1, Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) i 1, rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) , Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Kowalski, T. i A. Tańczuk) 24.01, para, Kosorowice, pow. opolski (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) , Nysa (pow.) (J. Wójcicki) , Malina, Opole (pow.) (M. Kowalski) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (A. Gorczewski), os., tamże (M. Skóra), i 11, tamże (S. Beuch), os. tamże (R. Kruszyk), i 3, tamże (K. Jainta), os., tamże (M. Skóra) , Świętochłowice (pow.) (E. Paprzycka i inni) i 2, zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik, R. Mehlich) i 2, Buków, pow. raciborski (Z. Wnuk), i 1, tamże (M. Nagler) , Landek, pow. bielski (R. Kruszyk, M. Wierzbicki, Z. Wnuk) rożeniec Anas acuta 06, , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) , Maślice, Wrocław (pow.) (T. Maszkało, M. Sikorska), , Kozanów, Wrocław (pow.) (A. Knychała) , Kowale, Wrocław (pow.) (A. Gorczewski) , Maślice, Wrocław (pow.) (A. Knychała) , zb. Słup, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) , Proszkowice, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz) , i 1, Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) , Jez. Koskowickie, pow. legnicki (T. Maszkało, B. Smyk) / imm., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (G. Orłowski) , Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) , Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: , zb. Dychów, pow. krośnieński (P. Czechowski) i 4 / imm., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) , Buków, pow. wodzisławski (M. Rojek) zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (T. Kosut i inni) , Roszków, pow. raciborski (M. Nagler) 16, , Szopienice, Katowice (pow.) (A. Ochmann, E. Paprzycka) płaskonos Anas clypeata 05, , Bielawa, pow. dzierżoniowski (M. Pach) , Rędzin, Wrocław (pow.) (R. Walczybok) 164

4 , Potasznia, pow. milicki (W. Lenkiewicz) i 8, Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) , rz. Biała, Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Król) hełmiatka Netta rufina lubuskie: , zb. Dychów, pow. krośnieński (A. Wąsicki) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (M. Skóra) imm., Szarlej, Piekary Śląskie (pow.) (S. Beuch), imm., tamże (A. i K. Ochmann) imm., Świętochłowice (pow.) (E. Paprzycka) , zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (K. Jainta) podgorzałka Aythya nyroca 08, , Szopienice, Katowice (pow.) (P. Łagosz, A. Ochmann) uhla Melanitta fusca imm., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) przepiórka Coturnix coturnix os., Jelenin, pow. strzeliński (B. Kaźmierczak) os. martwy, Opole (pow.) (A. Kuńka) os., Palowice, pow. rybnicki (M. Szczepanek) os., Dankowice, pow. bielski (W. Wodecki) , osadnik Farskie, pow. gliwicki (M. Skóra) Na uwagę zasługuje znalezienie martwego ptaka w styczniu w Opolu, co może sugerować próbę zimowania. perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena os., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Kowalski i inni) imm., Zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Król). 26, os., os., tamże (M. Nagler i inni) os., zb. Dzierżno Duże i Dzierżno Małe, pow. gliwicki (S. Beuch, P. Skałban, T. Biwo) Materiały Materials 165

5 bąk Botaurus stellaris lubuskie: os., Lasek, pow. żarski (J. Lewandowski) os., staw Papierok, Żory (pow.) (Z. Włodarski) os., Biskupice, Zabrze (pow.) (S. Beuch, A. Burecki, A. Makowski) bączek Ixobrychus minutus , Ujeździec, pow. nyski (M. Domagała) bocian biały Ciconia ciconia os., Romanów, pow. strzeliński (M. Domagała) os., os. martwy, Siedlec, pow. strzelecki (M. Pastrykiewicz) bocian czarny Ciconia nigra imm., Wielikąt, pow. wodzisławski (A. Suchecki), imm., tamże (S. Beuch i inni), imm., tamże (M. Nagler), imm., tamże (A. Fichna i inni) trzmielojad Pernis apivorus os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Rogacz, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś) błotniak zbożowy Circus cyaneus ad., Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala) ad., Półwieś, Opole (pow.) (Ł. Wiśniewski) kania czarna Milvus migrans os., Węglewo, pow. trzebnicki (T. Szymala) kania ruda Milvus milvus os., Mirków, pow. wrocławski (A. Gorczewski) os., Wąsosz, pow. górowski (P. Kołodziejczyk, K. Zięba) lubuskie: os., Sarbia, pow. krośnieński (A. Wąsicki) 166

6 kobuz Falco subbuteo juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (B. Rudnicki i inni) zielonka Porzana parva cn. 1 os., Ujeździec, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) żuraw Grus grus os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (P. Kołodziejczyk), os., os os., os., os., tamże (W. Górka) os., Środa Śląska (pow.) (M. Szeruga) os., Zimna Woda, pow. lubiński (M. Sapko) os., os., os., os., os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) cn. 228 os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ok. 500 os., os., Kotowice, pow. trzebnicki (W. Górka) 23, ad., Bychowo, pow. trzebnicki (T. Szymala, G. Burkowski) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Kaszyce Milickie, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) para i 1 os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) os., Miłosna, pow. lubiński (B. Smyk) os., Stradomia Wierzchnia, pow. oleśnicki (P. Łuczak) os., Grądzik, pow. trzebnicki (T. Szymala, G. Burkowski) os., Osiek, pow. trzebnicki (T. Szymala, G. Burkowski) os., Karnice, pow. trzebnicki (T. Szymala, G. Burkowski) os., Kryniczno, pow. trzebnicki (T. Maszkało, A. Knychała, M. Sikorska) os., Małuszyn, pow. trzebnicki (M. Pietkiewicz, K. Jasnosz, P. Kwaśniewicz) lubuskie: ad., rez. Gubińskie Mokradła, pow. krośnieński (J. Lewandowski) os., Chrząstowice, pow. opolski (M. Kowalski, M. Zawadzki, T. Tańczuk) ad. i 1 imm., Nowe Smarchowice, pow. namysłowski (W. Moliński, K. Żyśko) os., Kępa, pow. opolski (Ł. Berlik) os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Czepielowice, pow. brzeski (J. Regner i inni) os., Kąty Opolskie, pow. opolski (H. Pastrykiewicz) ad. i 1 juv., Jakubowice, pow. namysłowski (K. Żyśko) ad., Józefków, pow. namysłowski (K. Żyśko) sieweczka obrożna Charadrius hiaticula os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski, A. Kowalska, Ł. Berlik) Materiały Materials 167

7 sieweczka rzeczna Charadrius dubius 13, os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) siewka złota Pluvialis apricaria os., Budziszów/ Tyniec nad Ślężą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Radziądz, pow. trzebnicki (G. Orłowski) os., Kaszyce Milickie, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Tyniec nad Ślężą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) czajka Vanellus vanellus os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Dobroszyce, pow. oleśnicki (W. Smagała) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, G. Orłowski), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (K. Krukowski) os., Paszowice, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) os., Olszanka, pow. brzeski (S. i J. Regner, M. Stajszczyk) os., Konradowa, pow. nyski (J. Wójcicki) biegus zmienny Calidris alpina os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Gołysz, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko, P. Żelasko) os., zb. Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) biegus krzywodzioby Calidris ferruginea juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, J. Zygadło), juv. tamże (P. Kołodziejczyk) biegus malutki Calidris minuta ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk) kszyk Gallinago gallinago os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) 13, os., Kosorowice, pow. opolski (R. Świerad, M. Pastrykiewicz) 168

8 os., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Świerad) os., Kosorowice, pow. opolski (R. Świerad) os., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Mehlich) 12, os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni) os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch) bekasik Lymnocryptes minimus 17, os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (R. Walczybok) os., zb. Komorów, pow. świdnicki (T. Zarzycki, J. Słowikowski) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (K. Zakrzewski) os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (K. Zakrzewski) os., osadnik Farskie, pow. gliwicki, (M. Skóra) os., staw Papierok, Żory (pow.) (Z. Włodarski), os., tamże (B. Pawlik, A. Sojka, Z. Włodarski) 12, os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni) os., Karb, Bytom (pow.) (S. Beuch) słonka Scolopax rusticola os., Polanka, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś) os. martwy, Siemianowice Śląskie (pow.) (A. Skowroński) os., Bibiela, pow. tarnogórski (R. Gwóźdź, A. Szczepańczyk) kulik wielki Numenius arquata os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), os., tamże (G. Orłowski, W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (G. Orłowski), os., tamże (P. Kołodziejczyk) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz i inni) brodziec piskliwy Actitis hypoleucos os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski), os. tamże (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (K. Zakrzewski) samotnik Tringa ochropus os., os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka i inni) os., Zb. Dolnobrzeski, pow. średzki (A. Kąkol) os., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) 22, os. Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) Materiały Materials 169

9 os., Kosorowice, pow. opolski (R. Świerad), os. tamże (M. i M. Pastrykiewicz) os., Kosorowice, pow. opolski (M. Pastrykiewicz), os., tamże (R. Świerad) os., Gogolin, pow. krapkowicki (R. Mehlich, R. Świerad) os., rz. Biała, Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Król) os., Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Niemiec) os., Buków, pow. wodzisławski (M. Nagler) brodziec śniady Tringa erythropus os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz, D. Panasiuk) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) 03, os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Sapko) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko i inni) os., Ruda Sułowska, pow. trzebnicki (Ł. Matyjasiak i inni) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski) os., Landek, pow. bielski (J. Niemiec) kwokacz Tringa nebularia os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) łęczak Tringa glareola os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) krwawodziób Tringa totanus os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (I. i R. Danieleccy) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (R. Walczybok, M. Pach, T. Zarzycki), os., tamże (S. Beuch, M. Nagler, P. Skałban), 05, os., tamże (M. Nagler) mewa mała Hydrocoloeus minutus ad., Nowa Karczma, Wrocław (pow.) (T. Maszkało, M. Sikorska) 170

10 mewa żółtonoga Larus fuscus imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, P. Kołodziejczyk, B. Adamczyk) imm. (1. zima), Osobowice, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) ad. i 1 imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz, G. Orłowski), imm., ad. i 1 imm., tamże (G. Orłowski), imm., tamże (P. Kołodziejczyk) imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, B. Adamczyk), imm. (1. zima), tamże (M. Dąbek, J. Słowikowski, W. Seńków), ad. i 2 imm., tamże (M. Dąbek i inni), imm., tamże (M. Dąbek), ad. i 2 imm., tamże (M. Dąbek, B. Adamczyk, J. Słowikowski) imm (1. zima), Jez. Kunickie, pow. legnicki (G. Orłowski) ad., Gliwice (pow.) (J. Betleja i inni) rybitwa rzeczna Sterna hirundo imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) rybitwa czarna Chlidonias niger ad., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) siniak Columba oenas os., Młodzianów, pow. milicki (L. Matacz) os., Świdnica (pow.) (P. Kołodziejczyk) os., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Wąsosz, pow. górowski (P. Kołodziejczyk, K. Zięba) os., Strzelin (pow.) (R. Walczybok, M. Zarzycki) os., Wrocławski Ogród Zoologiczny, Wrocław (pow.) (S. Rusiecki, B. Smyk, P. Nowak) os., Kunów, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Osiek, pow. trzebnicki (T. Szymala, G. Burkowski) lubuskie: os., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), os., tamże (A. Wąsicki), os., os., tamże (P. Czechowski, A. Dubicka) os., 12.01, os., Chrząstowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk, M. Lepka) os., Groszowice, Opole (pow.) (M. Kowalski, A. i T. Tańczuk) os., Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz) os., Smarchowice Śląskie, pow. namysłowski (G. Hebda) os., Kosorowice, pow. opolski (R. Świerad) os., Lubomia, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) grzywacz Columba palumbus os., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) Materiały Materials 171

11 os., Ołbin, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) do 134 os., Biskupin i Dąbie, Wrocław (pow.) (B. Smyk i inni) do 10 os., Grabiszynek, Wrocław (pow.) (B. Smyk) os., Karłowice, Wrocław (pow.) (A. Knychała) do 56 os., Osobowice, Wrocław (S. Rusiecki) do 9 os., Kozanów, Wrocław (pow.) (P. Grochowski, B. Smyk, T. Stawarczyk) do 14 os., Sępolno, Wrocław (pow.) (B. Smyk) os., Park Wschodni, Wrocław (pow.) (P. Kwaśniewicz) do 5 os., Park Skowroni (D. Panasiuk, B. Smyk) os., Osobowice, Wrocław (pow.) (S. Rusiecki) cn. 107 os., Dąbie, Wrocław (pow.) (A. Knychała, Ł. Kosicki, B. Smyk) cn. 18 os., Grabiszynek, Wrocław (pow.) (B. Smyk) os., Sępolno, Wrocław (pow.) (S. Rusiecki) lubuskie: os., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), os., tamże (A. Wąsicki), os., tamże (P. Czechowski, A. Dubicka), os., tamże (P. Czechowski, M. Bocheński) os., os., Zielona Góra (pow.) (P. Czechowski), os., 2 os., tamże (P. Czechowski, A. Dubicka) os., rz. Odra, Radnica, pow. krośnieński (P. Czechowski) os., Nietków, pow. zielonogórski (P. Czechowski, A. Dubicka) os., Gubin, pow. krośnieński (J. Lewandowski) os., Pasieka, Opole (pow.) (Ł. Wiśniewski), cn. 18 os., tamże (Ł. Berlik), os., tamże (Ł. Wiśniewski) os., Polanowice, pow. kluczborski (T. Drazny) os., Wyspa Bolko, Opole (pow.) (M. Zawadzki, M. Kowalski), os., tamże (M. Kowalski, K. Krawczak), os., tamże (T. Maszkało) os., Jaśkowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Zawadzki, S. Łubieński) os., Katowice (pow.) (A. i Z. Cibis) os., Lubomia, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) kukułka Cuculus canorus juv., zb. Słup, pow. jaworski (M. Kapelski) juv., Błotnica, pow. ząbkowicki (M. Domagała) juv., Dąbrowa Miejska, Bytom (pow.) (S. Beuch) jerzyk Apus apus os., Wrocław (pow.) (A. Bujanowicz) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) os., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Kowalski, R. Kowalski) os., Opole (pow.) (M. Kowalski, A. Kowalska, K. Kowalska) cn. 3 os., Zaodrze, Opole (pow.) (Ł. Berlik) 172

12 os., Tychy (pow.) (R. Krakowczyk) os., Kleszczów, Żory (pow.) (A. Sojka) os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) os., Żabie Doły, Chorzów (pow.) (S. Beuch) os., Piekary Śląskie (pow.) (E. Paprzycka) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik) dudek Upupa epops os., Mroczkowa, pow. nyski (T. Maszkało, M. Sikorska) skowronek Alauda arvensis os., Borzęcin, pow. trzebnicki (B. Smyk) os., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) lubuskie: os., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) os., Stary Paczków, pow. nyski (M. Domagała) os., Odrowąż, pow. krapkowicki (R. Świerad) os., Skoroszyce, pow. nyski (T. Maszkało, A. Knychała) os., Taciszów, pow. gliwicki (M. Skóra) 19, os., Gliwice (pow.) (G. Gaudnik) os.. Szałsza, pow. tarnogórski (M. Skóra) brzegówka Riparia riparia os., Opole (pow.) (M. Zawadzki) dymówka Hirundo rustica os., Grabówka, pow. trzebnicki (P. Głowacki i inni), os., tamże (P. Malik i inni) os., Niedźwiedź, pow. ząbkowicki (M. Domagała) świergotek polny Anthus campestris os., Kucoby, pow. oleski (K. Kokoszka) os., Niezdara, pow. tarnogórski (R. Gwóźdź) , Rozbark, Bytom (pow.) (S. Beuch) świergotek drzewny Anthus trivialis os., Nagórnik, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) Materiały Materials 173

13 świergotek łąkowy Anthus pratensis ok. 30 os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk, A. Knychała), ok. 70 os., os., tamże (P. Kołodziejczyk) os., os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (R. Walczybok) os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) os., Łąki Ostaszowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Szarlej, Piekary Śląskie (pow.) (S. Beuch) siwerniak Anthus spinoletta os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (A. Knychała, P. Kołodziejczyk), os., tamże (P. Kołodziejczyk) os., Strzelin (pow.) (P. Kołodziejczyk) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (A. Knychała) 10, os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski, (M. Domagała) os., rz. Biała, Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Król) os., rz. Brynica, Piekary Śląskie (pow.) (R. Gwóźdź) os., os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (Z. Wnuk) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (T. Maszkało, A. Knychała) os. Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (Z. Wnuk) pliszka żółta Motacilla flava os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) pliszka górska Motacilla cinerea os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) os., Lubawka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) 24, os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Dąbek) os., Bielawa, pow. dzierżoniowski (M. Pach) os., Brzeźce, pow. kędzierzyńsko-kozielski (P. Berezowski) os., Ruda Śląska (pow.) (E. Włochowicz) os., rz. Biała, Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Król) pliszka siwa Motacilla alba imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) 174

14 os., imm., os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk, A. Knychała, P. Kołodziejczyk) os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) 21, os., Groszowice, Opole (pow.) (R. Świerad, W. Michalik) os., Zb. Rybnicki, Rybnik (pow.) (Z. Wnuk) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler, J. Banaś) jemiołuszka Bombycilla garrulus os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) pokrzywnica Prunella modularis os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski, (R. Walczybok) os., Dzierżoniów (pow.) (R. Walczybok) os., Ołbin, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) os., Karłowice, Wrocław (pow.) (forum.przyroda.org) os., Półwieś, Opole (pow.) (G. Hebda) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Król) 03, os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., Biskupice, Zabrze (pow.) (S. Beuch, A. Burecki, A. Makowski) os., Park Bolesława Chrobrego, Gliwice (pow.) (M. Skóra) os., rz. Biała, Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Król) os., Szombierki, Bytom (pow.) (A. Ochmann) os., Czechowice-Dziedzice, pow. bielski (J. Niemiec) os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., Biskupice, Zabrze (pow.) (S. Beuch, A. Burecki) kopciuszek Phoenicurus ochruros os., zb. Słup, pow. jaworski (D. Karpowicz, K. Dembiński) , Chorula, pow. krapkowicki (R. Świerad) , Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) pleszka Phoenicurus phoenicurus , Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) Materiały Materials 175

15 pokląskwa Saxicola rubetra juv., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) os., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) białorzytka Oenanthe oenanthe juv., Grzymalin, pow. legnicki (M. Sapko) śpiewak Turdus philomelos os. (fot. 1), Sobótka, pow. wrocławski (K. Zakrzewski) droździk Turdus iliacus os., Dąbie, Wrocław (pow.) (B. Smyk) os., Park Grabiszyński, Wrocław (pow.) (W. Smagała) os., Lubnów, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Bierkowice, Opole (pow.) (Ł. Wiśniewski) os., Pławniowice, pow. gliwicki (G. Gaudnik) Fot. 1. Zimujący śpiewak Turdus philomelos w Sobótce w styczniu 2013 r. (fot. K. Zakrzewski) Photo 1. Song Thrush wintering in Sobótka (Lower Silesia), January

16 brzęczka Locustella luscinioides os., Ujeździec, pow. nyski (M. Domagała) os., Gościce, pow. nyski (M. Domagała) imm., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch, P. Skałban) rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus os., Gościce, pow. nyski (M. Domagała) juv., Ujeździec, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus , Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala) , Krasowa, pow. krapkowicki (R. Świerad) trzciniak Acrocephalus arundinaceus imm., Ostroszowice, pow. dzierżoniowski (M. Pach) kapturka Sylvia atricapilla imm. schwytana, Ruda Milicka, pow. milicki (H. Sztwiertnia i inni) , Mirków, pow. wrocławski (A. Gorczewski) pierwiosnek Phylloscopus collybita os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Zakrzów, Wrocław (pow.) (Z. Marciniak) os., Żywocice, pow. krapkowicki (W. Michalik, J. Nogacki) os., Baranowice, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko) muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca os., Wyry, pow. mikołowski (R. Tkocz) os., Chorzów (pow.) (A. i Z. Cibis, E. Paprzycka) remiz Remiz pendulinus os. (fot. 2), osadnik Farskie, pow. gliwicki (A. Suchecki) Materiały Materials 177

17 Fot. 2. Remiz Remiz pendulinus obserwowany w grudniu 2013 r. nad osadnikiem Farskie (fot. A. Suchecki) Photo 2. Penduline Tit in December 2013 near Farskie sedimentary pond (Upper Silesia) gąsiorek Lanius collurio , Imbramowice, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk) juv., Tyńczyk, pow. wrocławski (K. Ostrowski) juv., Lubawka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) juv., Przemków, pow. polkowicki (M. Sapko) juv., Tuszyn, pow. dzierżoniowski (R. Walczybok) juv., Rzeczka, pow. wałbrzyski (K. Żarkowski) juv., Mikołajowice, pow. legnicki (M. Kapelski) juv., Osina Wielka, pow. nyski (M. Sikorska, T. Maszkało) juv., Łany, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, B. Pawlik, Z. Wnuk) juv., Przygorzele, pow. namysłowski (K. Żyśko) , Wyry, pow. mikołowski (R. Tkocz) juv., Miechowice, Bytom (E. Paprzycka, S. Beuch) kulczyk Serinus serinus , os., os., os., Miłostów, Wrocław (pow.) (A. Gorczewski) 178

18 Obserwacje dużych stad Large flocks records łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus ad. i 1 juv., Potasznia, pow. milicki, ad. i 3 juv., Bartniki, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala), ad., ad. i 8 juv., ad. i 8 juv., ad. i 18 juv., tamże, ad. i 28 juv., Ligotka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., Prusice, pow. trzebnicki (M. Kowalski i inni), ad. i 25 juv., ad. i 23 juv., ad. i 29 juv., ad. i 30 juv., ad. i 24 juv., ad. i 22 juv., Jamnik (W. Lenkiewicz), ad. i 4 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), ad. i 14 juv., tamże (W. Lenkiewicz, G. Orłowski), ad. i 33 juv., tamże (W. Lenkiewicz) ad. i 14 juv., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) łabędź krzykliwy Cygnus cygnus ad. i 75 imm., ad. i 73 imm., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Bychowo, pow. trzebnicki (T. Szymala) ad. i 14 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 30 juv., ad. i 41 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 29 juv., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad. i 80 imm., Trzebicko, pow. milicki (R. Markowski) lubuskie: ad. i 55 imm., ad. i 83 imm., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), ad. i 56 imm. tamże (P. Czechowski, M. Bocheński), os. tamże (P. Czechowski, A. Dubicka), os., 86 ad. i 18 imm., tamże (P. Czechowski, M. Bocheński) ad. i 112 juv., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) ad., 14 imm., Strumienno, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), ad., 14 imm., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, M. Bocheński), ad., 226 imm., tamże (P. Czechowski, G. Jędro, S. Rubacha), os., tamże (P. Czechowski i inni) gęś zbożowa Anser fabalis os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) gęś białoczelna Anser albifrons os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) Materiały Materials 179

19 os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Ścibórz, pow. nyski (K. Zakrzewski) gęś zbożowa/ białoczelna Anser fabalis/ albifrons os., Brzezia Łąka, pow. wrocławski (S. Rusiecki) os., os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) gęś krótkodzioba Anser brachyrhynchus os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) gęgawa Anser anser os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) bernikla białolica Branta leucopsis os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (D. Panasiuk i inni), os., Gola Świdnicka, pow. świdnicki, (P. Kołodziejczyk), 20, os., Zb. Mietkowski (P. Kołodziejczyk, M. Dąbek) os., Rosochata, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Czatkowice, pow. milicki (W. Grzesiak i inni) os., Potasznia, pow. milicki (W. Lenkiewicz) ad., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: os., rz. Odra, Radnica, pow. krośnieński (P. Czechowski) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) ohar Tadorna tadorna 09, juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała, J. Szymczak) ad. i 2 imm., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Szymczak) krakwa Anas strepera os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko), ok. 500 os., tamże (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński), os., os., os., tamże (M. Sapko), 180

20 os., tamże (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski), os., os., os., os., os., tamże (M. Sapko) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (T. Maszkało, M. Sikorska) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) cyraneczka Anas crecca os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko), os., tamże (P. Kołodziejczyk) os., Stawno, pow. milicki (B. Smyk) os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), cn os., tamże (T. Maszkało, D. Panasiuk) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (J. Szymczak), os., tamże (M. Domagała) rożeniec Anas acuta os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski) os., Potasznia, pow. milicki (W. Lenkiewicz) cn. 30 os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., Otmęt, Krapkowice (pow.) (R. Świerad) cn. 45 os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) płaskonos Anas clypeata os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski) os., os., os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., cn. 350 os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) hełmiatka Netta rufina i 10, Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler), os., tamże (M. Janosz), i 12, i 5, tamże (Z. Wnuk) i 10, rez. Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk), os., tamże (R. Świerad i inni) i 8, rez. Łężczok, pow. raciborski (D. Szyra) Materiały Materials 181

21 głowienka Aythya ferina os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Zielony Dąb, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) czernica Aythya fuligula os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ogorzałka Aythya marila i 8, i 7, imm. i 9, Proszkowice, pow. wrocławski (W. Lenkiewicz), / imm., tamże (M. Szeruga) i 12, i 10, Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Zawadzki) i 8-9 / imm., Wyspa Bolko, Opole (pow.) (M. Zawadzki i inni), i 7-8 / imm., tamże (M. Jasiurska-Kwiecień i inni), i 9 / imm., tamże (M. Kowalski, M. Zawadzki), i 8 / imm., tamże (M. Zawadzki) i 7 / imm., Malina, Opole (pow.) (M. Kowalski, K. Krawczak) imm., 1 ad. i 11 juv., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (D. Kurlej) uhla Melanitta fusca / imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) / juv., zb. Słup, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) / juv., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (M. Kowalski, A. Kowalska, Ł. Berlik), i 12 / juv., tamże (M. Kowalski, M. Zawadzki), / imm., tamże (M. Kowalski, A. i T. Tańczuk), / imm., tamże (R. Świerad) os., os., os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (K. Jainta) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) os., zb. Dzierżno Małe, pow. gliwicki (W. Miłosz) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Betleja, R. Krakowczyk) gągoł Bucephala clangula os., os., os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Rojek) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) 182

22 bielaczek Mergellus albellus os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: i 19, zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) i 30, zb. Dzierżno Małe, pow. gliwicki (S. Beuch) nurogęś Mergus merganser os., os., Radziądz, os., Jamnik, os., os., Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) nur rdzawoszyi Gavia stellata ad. i 4 juv., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch, P. Skałban) nur czarnoszyi Gavia arctica 11, os., os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) perkozek Tachybaptus ruficollis os., Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński) os., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) cn. 50 os., Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (R. Krakowczyk) perkoz dwuczuby Podiceps cristatus os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko), ok. 500 os., tamże (H. Sztwiertnia, M. Pietkiewicz, P. Kwaśniewicz) os., os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., os., os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch) os., os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) zausznik Podiceps nigricollis os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) kormoran Phalacrocorax carbo os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) Materiały Materials 183

23 os., os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) cn. 800 os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (G. Gaudnik) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Król) czapla siwa Ardea cinerea os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Sławoszowice, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko, K. Zadwórny), os., tamże (M. Sapko) os., os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) czapla biała Egretta alba os., os., os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński), os., tamże (M. Sapko, K. Zadwórny), os., tamże (M. Sapko), os., tamże (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski), os., tamże (M. Sapko) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz i inni), os., tamże (W. Lenkiewicz), os., tamże (T. Szymala), os., os., os., os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), os., tamże (W. Lenkiewicz i inni), os., os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko, P. Żelasko) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik, Z. Włodarski) bocian czarny Ciconia nigra os., Jamnik, pow. trzebnicki (G. Burkowski) bielik Haliaeetus albicilla os., Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., 05, os., os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) błotniak stawowy Circus aeruginosus os., Ucieszków, pow. kędzierzyńsko-kozielski (P. Żyła, Ł. Berlik), os., tamże (M. Kowalski, P. Żyła) 184

24 myszołów Buteo buteo os., Baborów, pow. głubczycki (M. Nagler, B. Pawlik, Z. Wnuk) pustułka Falco tinnunculus os., Ślęza, pow. wrocławski (S. Beuch) łyska Fulica atra os., Wielikąt, pow. wodzisławski (T. Maszkało, M. Sikorska) cn os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch), os., tamże (S. Beuch, P. Skałban), cn os., tamże (S. Beuch) os., zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (K. Jainta) os., zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow. ) (K. Jainta) żuraw Grus grus os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) cn os., Domanowice, pow. trzebnicki (B. Smyk i inni) sieweczka obrożna Charadrius hiaticula os., os., os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (A. Kąkol, M. Szeruga, G. Orłowski) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, M. Paluch, P. Wacławik), 31.08, os., tamże (M. Zawadzki), os., tamże (M. Zawadzki, M. Kowalski) os., os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), os., os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (J. Szymczak) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) siewka złota Pluvialis apricaria os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Kapelski, M. Sapko), os., tamże (M. Sapko) os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz, T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., os., os., os., Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz) os., Strużyna, pow. strzeliński (G. Hebda) Materiały Materials 185

25 19.10 ok. 330 os., Strzelce, pow. namysłowski (M. Sikorska, T. Maszkało) os., Czekanów/ Świętoszowice, pow. tarnogórski (W. Miłosz, R. Gwóźdź) os., os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler) siewnica Pluvialis squatarola os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, J. Zygadło), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (A. Knychała), os., tamże (A. Kąkol, M. Szeruga), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (G. Orłowski) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski, Ł. Berlik, A. Kowalska) czajka Vanellus vanellus ok os., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) biegus zmienny Calidris alpina os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski), os., tamże (M. Sapko), cn. 200 os., tamże (M. Sapko, A. Stachnik, K. Zadwórny) biegus krzywodzioby Calidris ferruginea ad. i 49 juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (A. Gorczewski, L. Duduś), ad. i 53 juv., ad. i 57 juv., tamże (P. Kołodziejczyk) batalion Philomachus pugnax juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (M. Domagała) juv., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk) kszyk Gallinago gallinago os., Grądzik, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Strzelin (pow.) (M. Domagała) cn. 250 os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała), os., tamże (J. Szymczak), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki) 186

26 kulik wielki Numenius arquata os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (J. Szymczak, P. Kołodziejczyk, T. Kołodziejczyk), os., os., os., tamże (J. Szymczak) brodziec śniady Tringa erythropus os., os., os., os., os., os., os., os., os., os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Stawno, pow. milicki (B. Smyk), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (S. Beuch, A. Makowski) kwokacz Tringa nebularia os., Klimontów, pow. górowski (P. Kołodziejczyk) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (M. Domagała, P. Kołodziejczyk), os., tamże (M. Domagała) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) mewa mała Hydrocoloeus minutus os., Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (J. Betleja, A. Sojka) mewa srebrzysta Larus argentatus os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) mewa białogłowa Larus cachinnans os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (G. Orłowski) os., Jez. Kunickie, pow. legnicki (G. Orłowski) Materiały Materials 187

27 os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk) cn os., Buków, pow. raciborski (M. Rojek) mewa białogłowa/ srebrzysta/ romańska Larus cachinnans/ argentatus/ michahellis os., os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., os., Jez. Kunickie, pow. legnicki (G. Orłowski) cn os., zb. Pogoria III, Dąbrowa Górnicza (pow.) (E. Paprzycka) os., Zb. Paprocański, Tychy (pow.) (R. Tkocz) mewa romańska Larus michahellis ad., 4 imm. i 3 juv., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk) mewa żółtonoga Larus fuscus ad., Osobowice, Wrocław (G. Orłowski) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (G. Orłowski, D. Zelig, A. Kąkol), ad., tamże (P. Kołodziejczyk) ad., 2 subad., 1 imm. i 8 juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) ad. i 4 juv., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) ad., ad., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) rybitwa czarna Chlidonias niger os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Janosz, Z. Włodarski) rybitwa białoskrzydła Chlidonias leucopterus ad., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) siniak Columba oenas lubuskie: os., Wysokie, pow. zielonogórski (A. Wąsicki) os., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) 188

28 grzywacz Columba palumbus lubuskie: os., rz. Odra, Radnica, pow. krośnieński (P. Czechowski) os., Bobrowniki Śląskie, pow. tarnogórski (S. Kuś) skowronek Alauda arvensis os., Jordanów Śląski, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., os., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Śliwice, pow. wrocławski (A. Gorczewski) os., Doboszowice, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Smarchowice Wielkie, pow. namysłowski (G. Hebda) os., Makowice, pow. nyski (T. Maszkało) os., Baborów, pow. głubczycki (M. Nagler, Z. Wnuk) dzierlatka Galerida cristata os., Sulisławice, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk) os., os., Zawiszów, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk) os., Bielany Wrocławskie, Wrocław (pow.) (K. Zakrzewski) brzegówka Riparia riparia os., os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., zb. Słup, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) dymówka Hirundo rustica os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., zb. Słup, pow. jaworski (I. i R. Danieleccy) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski, D. Panasiuk, T. Maszkało) os., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, T. Maszkało, D. Panasiuk), os., tamże (M. Domagała) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, T. Maszkało, D. Panasiuk) Materiały Materials 189

29 jemiołuszka Bombycilla garrulus os., Osobowice, Wrocław (pow.) (W. Górka) os., Park Wschodni, Wrocław (pow.) (M. Piesiak) os., Kiełczów, pow. wrocławski (T. Maszkało, K. Jasnosz, M. Leszczyński) os., Psie Pole, Wrocław (P. Łuczak) os., Park Wschodni, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) os., Kuźniki, Wrocław (pow.) (P. Szymański) os., ok. 700 os., Krapkowice (pow.) (W. Michalik) os., Popielów, pow. opolski (A. Andrzejczyk) os., Bierkowice, Opole (pow.) (Ł. Wiśniewski) ok. 500 os., Opole (pow.) (M. Zawadzki) os., Os. Kopernika, Gliwice (pow.) (T. Kosut) os., Gliwice (pow.) (R. Tkocz) os., Jasienica, pow. bielski (J. Król) kos Turdus merula os., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) śpiewak Turdus philomelos 24, os., Opole (pow.) (M. Zawadzki) paszkot Turdus viscivorus os., os., Opole (pow.) (M. Zawadzki) modraszka Cyanistes caeruleus os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) sroka Pica pica os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) wrona siwa Corvus cornix os., Dąbie, Wrocław (pow.) (B. Smyk) szpak Sturnus vulgaris os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) 190

30 wróbel Passer domesticus ok. 200 os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) mazurek Passer montanus os., os., os., os., Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) os., Osina Mała, pow. ząbkowicki (M. Domagała) zięba Fringilla coelebs os., Borzęcin, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) szczygieł Carduelis carduelis os., Kątki, pow. świdnicki (J. Słowikowski) cn. 200 os., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) czyż Carduelis spinus os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) makolągwa Carduelis cannabina os., Uniszów, pow. strzeliński (K. Ostrowski) krzyżodziób świerkowy Loxia curvirostra os., Owcza Głowa, Góry Krucze, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) grubodziób Coccothraustes coccothraustes cn. 250 os., Januszkowice, pow. krapkowicki (R. Świerad) potrzos Emberiza schoeniclus os., Dzierżoniów (pow.) (R. Walczybok) potrzeszcz Emberiza calandra os., Ręków, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) Materiały Materials 191

31 Obserwacje gatunków rzadkich i nielicznych Rare and scarce species records łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus ad., Bartodzieje, pow. górowski (P. Kołodziejczyk) ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk, A. Chlebowski), ad., ad., ad. i 1 juv., tamże (M. Sapko, A. Stachnik, K. Zadwórny), ad., tamże (M. Kapelski), ad. i 1 juv., tamże (M. Sapko), ad., tamże (A. Chlebowski), ad., tamże (M. Sapko i inni), ad., tamże (A. Chlebowski), ad., tamże (M. Sapko), ad., tamże (M. Sapko) lubuskie: ad. i 2 imm., Nowy Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) ad., rz. Odra, Radnica, pow. krośnieński (P. Czechowski) ad., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski) ad., Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, M. Bocheński) ad., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki) 10, ad., ad., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) ad., Landek, pow. bielski (J. Betleja i inni) gęś mała Anser erythropus ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) 05, ad. i 1 juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad. i 1 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., Gościejowice, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) bernikla obrożna Branta bernicla juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (A. Kuźnia) os., Tworków, pow. raciborski (M. Nagler) bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), 25.03, ad. i 1 imm., tamże (P. Kołodziejczyk) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, J. Zygadło) ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk, B. Pawlik) os., Tworków, pow. wodzisławski (M. Nagler) 4 poza Doliną Baryczy 192

32 gęsiówka egipska Alopochen aegyptiaca os., Kalinowa, pow. strzeliński (M. Szczupał) para, Jaczków, pow. wałbrzyski (P. Wasiak, K. Żarkowski) ad., Niezgoda, pow. trzebnicki (D. Panasiuk, T. Maszkało) para, Zb. Mietkowski i Chwałów, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk i inni) para, Pilce, pow. ząbkowicki (R. Walczybok) ad., Podgórzyn, pow. jeleniogórski (J. Milewski, B. Milewska), para z 3 pull., tamże (B. Gramsz) 31.05, para, os., zb. Niedów, pow. zgorzelecki (M. Sikorska i inni) ad., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski, M. Słowikowski) ad., Zb. Mietkowski i Chwałów, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) os., Spalona, pow. legnicki (A. Chlebowski) lubuskie: ad., Mycielin, pow. żagański (P. Lewandowski) ad., Laski, pow. zielonogórski (P. Czechowski) os., Zb. Nyski, pow. nyski (T. Maszkało), para, tamże (M. Domagała, P. Kołodziejczyk) os., ad., Zb. Paczkowski, pow. nyski (R. Walczybok) ad., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (S. Bzoma) para z 6 pull., Buków, pow. wodzisławski (M. Rojek) os., Roszków, pow. raciborski (M. Rojek i inni), ad., ad., tamże (Z. Wnuk) para z 9 pull., Bluszczów, pow. wodzisławski (M. Rojek) para z 2 pull., Brzezie, Racibórz (pow.) (M. Rojek) os., Nieboczowy, pow. wodzisławski (M. Buchalik, D. Świtała), os., Wielikąt, pow. wodzisławski (G. Gaudnik), os., Zabełków, pow. raciborski (M. Nagler, J. Banaś), os., Nieboczowy (M. Nagler) kazarka rdzawa Tadorna ferruginea para, Grabownica, pow. milicki (W. Górka, K. Komarowska, L. Komarowski) os., Pruszowice, pow. wrocławski (T. Maszkało, M. Sikorska) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) ad., Radziądz, pow. żmigrodzki (A. Kąkol, D. Zelig, M. Szeruga) i 2 os., Zb. Otmuchowski (M. Domagała) Dwie letnie obserwacje z peryferii Wrocławia mogą dotyczyć osobników z grupy uciekinierów z niewoli, widywanych w centrum miasta od stycznia 2013 (patrz niżej) mandarynka Aix galericulata , Maślice, Wrocław (pow.) (T. Maszkało i inni), para, tamże (D. Mazurkiewicz), , tamże (D. Panasiuk i inni) i 2, para, Kamienna Góra (pow.) (P. Wasiak i inni) Materiały Materials 193

33 , Stare Miasto, Wrocław (pow.) (K. Jasnosz, A. Jasnosz) zb. Komorów, pow. świdnicki (W. Seńków, J. Słowikowski) , Opole (pow.) (M. Kowalski i inni), , tamże (Ł. Berlik i inni) , Jarnołtówek, pow. nyski (M. Sikorska) , Miejsce, pow. namysłowski (J. Regner, M. Stajszczyk) ad. i 3 juv., Brzeg (pow.) (M. Stajszczyk, J. Regner) , Dębnik, pow. namysłowski (K. Żyśko, I. Żyśko) , Pszczyna (pow.) (D. Broncel) , rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik) , Wielikąt, pow. wodzisławski (R. Kruszyk) hełmiatka Netta rufina par (8 z pull.), Wielikąt, pow. wodzisławski (D. Szyra, R. Szyra) z pull., Landek, pow. bielski (J. Jagiełko, P. Kołodziejczyk) z pull. (3 i 7), Łężczok, pow. raciborski (Z. Wnuk) edredon Somateria mollissima imm. (fot. 3), Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni) Fot. 3. Edredon Somateria mollissima obserwowany w październiku 2013 r. w Bytomiu (fot. S. Beuch) Photo 3. Eider observed in Bytom in October

34 lodówka Clangula hyemalis , Zb. Otmuchowski, pow. nyski (T. Zarzycki) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (D. Szlama, M. Skóra) , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (K. Jainta) , zb. Kuźnica Warężyńska, Dąbrowa Górnicza (pow.) (J. Betleja, D. Kurlej, R. Gwóźdź), , tamże (E. Paprzycka) , osadnik Farskie, pow. gliwicki (M. Skóra i inni) os., zb. Łąka, pow. pszczyński (D. Świtała), , tamże (J. Niemiec i inni) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, P. Skałban) , Buków, pow. wodzisławski (M. Nagler) markaczka Melanitta nigra i 1, Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., zb. Słup, pow. jaworski (P. Kołodziejczyk) lubuskie: , zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) , zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (A. Gorczewski), para, tamże (D. Szlama, G. Gaudnik, S. Beuch) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) , zb. Łąka, pow. pszczyński (J. Król, D. Świtała) szlachar Mergus serrator / juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) para, Owiesno, pow. dzierżoniowski (M. Pach) para, Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) i 4, Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, A. Kąkol) , Radziądz, pow. trzebnicki (A. Kąkol) ad., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) / juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski, J. Zygadło), / imm., tamże (G. Orłowski), / imm., tamże (W. Lenkiewicz), / imm., tamże (G. Orłowski) , Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala i inni) , Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., i 1, zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) i 2, , Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki, , Jamnik, pow. trzebnicki, 14, , Ruda Żmigrodzka (W. Lenkiewicz) ad., Zb. Lubachowski, pow. wałbrzyski (R. Walczybok) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) / juv., / juv., zb. Michalice, pow. namysłowski (K. Żyśko, I. Żyśko) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) , Roszków, pow. raciborski (Z. Wnuk) Materiały Materials 195

35 i 2, zb. Dzierżno Duże (S. Beuch), i 1, tamże (M. Skóra) / juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) , Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) / juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Niemiec) nur białodzioby Gavia adamsii juv. (fot. 4), Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler, K. Liersz-Żelasko, P. Żelasko) Trzecie stwierdzenie na Śląsku (Zawadzki i in. 2012) Fot. 4. Trzeci dla Śląska nur białodzioby Gavia adamsii przebywający na zbiorniku Goczałkowickim zimą 2013/ 2014 r. (fot. K. Ostrowski) Photo 4. Third Silesian Yellow-billed Loon recorded at Goczałkowice Reservoir in the Winter 2013/2014 perkoz rogaty Podiceps auritus os. schwytany, Wałbrzych (pow.), wypuszczony na Zb. Mietkowskim, pow. wrocławski (K. Żarkowski) , ad., Zb. Dolnobrzeski, pow. wołowski (A. Kąkol, D. Zelig) 12, os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, Ł. Czajka, M. Domagała) ad., rez. Łężczok, pow. raciborski (M. Janosz) ad., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska) ad., Goczałkowice-Zdrój, pow. pszczyński (R. Krakowczyk) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (D. Świtała, M. Buchalik) 196

36 os., Roszków, pow. raciborski (K. Jainta) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (D. Świtała) kormoran mały Phalacrocorax pygmeus juv., Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (T. Maszkało, M. Sikorska) Wobec rzadkości pojawów tego gatunku na Śląsku w ostatnich latach nie można wykluczyć, że oba stwierdzenia dotyczą tego samego osobnika ślepowron Nycticorax nycticorax ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (J. Słowikowski) juv., Ruda Sułowska, pow. milicki (B. Smyk) juv., juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz), juv., tamże (G. Burkowski) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Kloskowski) os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (H. Sztwiertnia i inni), ad., tamże (P. Wasiak) os., Zaodrze, Opole (pow.) (M. Zawadzki) juv., Brzeg (pow.) (J. Regner) os., Pasieka, Opole (pow.) (M. Zawadzki) os., Głogówek, pow. prudnicki (M. Kowalski, R. Kowalski) cn. 3 os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk) czapla nadobna Egretta garzetta os., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Szymala, W. Lenkiewicz) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, A. i T. Tańczuk) os., Bierawa, pow. kędzierzyńsko-kozielski (P. Berezowski) 02, os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała, R. Walczybok), os., tamże (P. Kołodziejczyk, J. Szymczak, M. Domagała), os., tamże (D. Świtała i inni), os., tamże (M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), os., tamże (J. Szymczak, P. Kołodziejczyk), os., tamże (J. Szymczak), os., tamże (M. Domagała), os., tamże (J. Szymczak) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała), os., tamże (J. Wójcicki), os., tamże (P. Kołodziejczyk), os., tamże (P. Kołodziejczyk), 10, os., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) os., Zb. Turawski, pow. opolski (G. Sobczak i inni), os., tamże (M. Kowalski, D. Panasiuk, T. Maszkało), os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak i inni), os., tamże (G. Gaudnik, J. Stasiak), os., tamże (M. Zawadzki, G. Hebda, A. Kuńka), os., tamże (M. Zawadzki, M. Kowalski), os., tamże (M. Zawadzki, M. Kowalski, T. Tańczuk), os., tamże (Ł. Berlik), 07, os., tamże (M. Kowalski i inni) os., Brzeg (pow.) (M. Stajszczyk, G. Rączka) 5 poza woj. śląskim Materiały Materials 197

37 os., Kiczyce, pow. cieszyński (J. Gil) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) os., Ochaby Wielkie, pow. cieszyński (K. Liersz-Żelasko, P. Żelasko) os., Pawłowice, pow. pszczyński (Z. Włodarski) os., zb. Słupsko, pow. gliwicki (T. Biwo) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (P. Skałban, S. Beuch, A. Ochmann) czapla purpurowa Ardea purpurea imm., Stawno, pow. milicki (B. Orłowska) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Szymczak) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała, J. Szymczak) juv., Zb. Paczkowski, pow. nyski (R. Walczybok) juv., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) ad. (fot. 5), osadnik Farskie, pow. gliwicki (A. Suchecki) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) Sierpniowe i wrześniowe obserwacje z powiatu nyskiego mogą dotyczyć tego samego przemieszczającego się osobnika Fot. 5. Czapla purpurowa Ardea purpurea widziana w maju 2013 r. przy osadniku Farskie (fot. A. Suchecki) Photo 4. Purple Heron observed in May 2013 near Farskie sedimentary pond (Upper Silesia) 198

38 ibis kasztanowaty Plegadis falcinellus 04, os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik, J. Banaś) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (D. Szyra) os., Góra, pow. pszczyński (A. Luzarowski i inni) warzęcha Platalea leucorodia ad., Namysłów (pow.) (K. Kowalska) sęp płowy Gyps fulvus imm., Głuszyna, pow. namysłowski (T. Drazny) gadożer Circaetus gallicus os., Sieraków Śląski, pow. lubliniecki (H. Kościelny, K. Belik) błotniak stepowy Circus macrourus ad., Budziszów, pow. wrocławski (T. Maszkało, K. Ostrowski) juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski, M. Sikorska, T. Maszkało) imm., Biernatówek, pow. głubczycki (A. Czubat, Ł. Berlik) kurhannik Buteo rufinus juv., Zagrodno, pow. złotoryjski (S. Rubacha, A. Łobacz) os., Borzysławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk) imm., Naczęsławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Kowalski i inni) juv., Głogówek, pow. prudnicki (R. Świerad) juv., Borzysławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (G. Gaudnik) juv., Strzelce, pow. namysłowski (M. Sikorska, T. Maszkało) juv., Grodzisko, pow. kędzierzyńsko-kozielski (G. Gaudnik) juv., Włochy, pow. namysłowski (K. Żyśko) orlik krzykliwy Aquila pomarina os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) ad., polder Jamnik, pow. trzebnicki (T. Szymala) subad., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) ad., Zagrodno, pow. złotoryjski (S. Rubacha, A. Wąsicki) os., rez. Góra Miłek, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś) ad., Słup, pow. średzki (D. Zelig) 6 poza Borami Stobrawskimi Materiały Materials 199

39 os., Lenartowice, Kędzierzyn-Koźle (pow.) (P. Berezowski) os., Gogolin, pow. krapkowicki (M. Pastrykiewicz) ad., Brzezina, pow. brzeski (M. Stajszczyk) 24, imm. (2 r. kal.), Ciesznów, pow. prudnicki (Z. Wnuk, R. Świerad, M. Pastrykiewicz) imm. (2 r. kal.), Milice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk) ad./ subad., Strzelce, pow. namysłowski (T. Maszkało) ad./ subad., Strzelce, pow. namysłowski (T. Maszkało, D. Panasiuk, M. Sikorska) os., rez. Łężczok, pow. raciborski (B. Pawlik) orlik grubodzioby Aquila clanga ad., z nadajnikiem satelitarnym (birdmap.5dvision.ee, odczyt B. Nowak) orzeł cesarski Aquila heliaca juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (A. Ochmann) orzeł przedni Aquila chrysaetos imm., Szrenica, Karkonosze, pow. jeleniogórski (G. Burkowski, T. Szymala) juv., Chmielarz, Góry Kaczawskie, pow. złotoryjski (K. Struś, G. Bobrowicz) imm., Grudynia Wielka, pow. kędzierzyńsko-kozielski (G. Gaudnik) juv., Łubie, pow. tarnogórski (K. Belik) rybołów Pandion haliaetus para z 1 juv., pow. zgorzelecki (W. Bena, J. Lontkowski) lubuskie: para z gniazdem, pow. krośnieński (S. Rubacha i inni) kobczyk Falco vespertinus ad., Kondratowice, pow. strzeliński (P. Kołodziejczyk) imm., Wiewierz, pow. górowski (J. Ratajczak) juv., Miłochów, 2 juv., Pszenno, 2 juv., Kątki, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk, T. Kołodziejczyk), juv., Gogołów, 4 juv., Krzczonów, pow. świdnicki (P. Kołodziejczyk), juv., Pszenno (J. Słowikowski), juv., Gogołów (R. Walczybok), juv., tamże (M. Pach), juv., Bystrzyca Dolna, pow. świdnicki (J. Słowikowski) ad. i 2 juv., Mikołajowice, pow. legnicki (M. Kapelski), juv., Taczalin, pow. legnicki (M. Kapelski) juv., juv., Zagrodno, pow. złotoryjski (S. Rubacha) ad. i 2 juv., Grzegorzów, pow. jaworski (D. Panasiuk i inni), i 10 juv., tamże (K. Żarkowski), i 5 juv., tamże (M. Sapko, K. Zadwórny), juv. (ranny dostarczony do azylu), okolice Myśliborza, pow. jaworski (inf. K. Struś) 200

40 ad., Żmigródek, pow. trzebnicki (T. Szymala) juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) juv., Jenkowice, pow. średzki (A. Chlebowski) juv., Prusy, pow. strzeliński (Ł. Czajka) juv., Strachowice, Wrocław (pow.) (P. Pasiak, H. Talarek) juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) juv., Braszowice, pow. ząbkowicki (K. Zakrzewski) juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) para, Konradowa, pow. nyski (J. Wójcicki) imm., Krapkowice (pow.) (R. Świerad) juv., Gościęcin, pow. kędzierzyńsko-kozielski (S. Beuch, A. Ochmann), juv., Borzysławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk), juv., Mierzęcin, 1 juv., Milice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Kowalski, D. Panasiuk, T. Maszkało), juv., Dziećmirów, pow. głubczycki, 1 juv., Ucieszków, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk), juv., Trawniki, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Janosz i inni), juv., juv., Dobrosławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Janosz), juv., tamże (M. Nagler, R. Kruszyk, Z. Wnuk), juv., Gościęcin, 3 juv., Ucieszków (M. Janosz) juv., Trzeboszowice, pow. nyski (M. Domagała) juv., Głogówek, pow. prudnicki (M. Skóra, T. Grochowski), juv., Stare Kotkowice, pow. prudnicki (D. Świtała, M. Buchalik), juv., tamże (M. Nagler, R. Kruszyk, Z. Wnuk), juv., Dzierżysławice, pow. prudnicki (W. Michalik) juv., Zawada, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) juv., Kluczbork (pow.) (A. Ochmann) juv., Rożniątów, pow. strzelecki (R. Świerad) juv., Winów, pow. opolski (Ł. Berlik) ad., Kazimierz, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. i D. Świtała) imm., osadnik Farskie, pow. gliwicki (R. Tkocz) juv., Gołuchowice, pow. będziński (R. Gwóźdź) , zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (E. Paprzycka) ad., 1 juv., Dąbrówka Wielka, Piekary Śląskie (pow.) (J. Wojtczak, K. Kokoszka) juv., Tworków, pow. raciborski (W. Cichy) juv., Pietraszyn, pow. raciborski (M. Nagler, Z. Wnuk) drzemlik Falco columbarius 24.01, i 1 / juv., Ręków, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) / juv., Częstocice, pow. strzeliński (K. Ostrowski) / juv., Węglewo, pow. trzebnicki (T. Szymala) / juv., Płoski, pow. górowski (T. Szymala) , Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) ad., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) / juv., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) / juv., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) / juv., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) / juv., Rochowice, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (Ł. Czajka) / juv., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Szymala) Materiały Materials 201

41 / juv., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) / juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) 03, / juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski) / juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) / juv., Mościsko, pow. dzierżoniowski (R. Walczybok) , Grochowiska, pow. ząbkowicki (K. Zakrzewski) / juv., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) ad., Goliszów, pow. legnicki (M. Sapko) / juv., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) / juv., Kunów, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) / juv., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) / juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) , Chojnów, pow. legnicki (A. Wąsicki) / juv., Słup, pow. jaworski (J. Słowikowski, W. Seńków) os., / juv., Uniszów, pow. strzeliński (K. Ostrowski) / juv., Rochowice, pow. strzeliński, / juv., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) ad., Magnice, pow. wrocławski (K. Zakrzewski) ad., Przełęcz Walimska, Góry Sowie, pow. wałbrzyski (J. Słowikowski, W. Seńków) / juv., Komorów, pow. świdnicki (J. Słowikowski, W. Seńków, M. Słowikowski) ad., Witoszów Dolny, pow. świdnicki (J. Słowikowski, W. Seńków) lubuskie: / juv., , Czarnowo, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) ad., rez. Gubińskie Mokradła, pow. krośnieński (J. Lewandowski) , Laski, pow. zielonogórski (P. Czechowski) / juv., Głuszyna, pow. namysłowski (T. Drazny) , Zb. Otmuchowski, pow. nyski (M. Domagała) os., Chorula, pow. krapkowicki (W. Michalik, R. Świerad, P. Rymwid-Mickiewicz) , Gwoździce, pow. krapkowicki (W. Michalik) 24.02, , Zimnice Wielkie, pow. opolski (W. Michalik) 03, / imm., Głuszyna, pow. namysłowski (T. Drazny) / juv., Stare Koźle, pow. kędzierzyńsko-kozielski (P. Berezowski) / imm., Skoroszyce, pow. nyski (T. Maszkało) / imm., Polanowice, pow. kluczborski (T. Drazny) os., Chrząstowice, pow. opolski (M. Lepka) os., Kórnica, pow. krapkowicki (R. Świerad, W. Michalik) / juv., Biała Nyska, pow. nyski (M. Domagała) / imm., zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) / juv., Chociebórz, pow. nyski (D. Panasiuk, T. Maszkało) / juv., zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) / juv., Dobrosławice, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk) / juv., Grodzisko, pow. kędzierzyńsko-kozielski (R. Świerad) 25, / juv., Strzelce, pow. namysłowski (T. Maszkało i inni) os., Kazimierz, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. i D. Świtała) / juv., Baborów, pow. głubczycki (B. Pawlik, M. Nagler, Z. Wnuk) / juv., Zb. Turawski, pow. opolski (R. Świerad, J. Stasiak), / juv., tamże (Ł. Berlik i inni) / juv., zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) 202

42 / juv., Mikołajowa, pow. brzeski (G. Hebda) / juv., Chociebórz, pow. nyski (T. Maszkało) /juv., Pławniowice, pow. gliwicki (M. Skóra) /juv., Świbie, pow. gliwicki (M. Skóra) /juv., Toszek, pow. gliwicki (M. Skóra) / juv., Pawłów, pow. raciborski (M. Nagler) / juv., Gronie, Mikołów (pow.) (R. Tkocz) raróg Falco cherrug ad., Skarbiszów, pow. opolski (M. Zawadzki, T. Tańczuk) os., Lewice, pow. głubczycki (D. Szlama) ad., Żelazna, pow. opolski (T. Stawarczyk) drop Otis tarda lubuskie: , Siedlnica, pow. wschowski (M. Panek i inni) Pierwsze stwierdzenie dropia na Śląsku po 19 latach (Kościelny 1994) ostrygojad Haematopus ostralegus os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (H. Sztwiertnia i inni) os., Śliwice, pow. wrocławski (A. Gorczewski) juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk i inni) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski, T. Tańczuk), ad., tamże (J. Stasiak, M. Zawadzki) juv., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk i inni) ad., Sulików, pow. będziński (R. Gwóźdź) ad., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Kuś i inni) szczudłak Himantopus himantopus para z 4 pull./ juv., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski i inni), imm., tamże (W. Górka i inni), , tamże (B. Kruk i inni) os., Stawno, pow. milicki (A. Wasińska) os., Potasznia, pow. milicki (Z. Marciniak, M. Marciniak, J. Marciniak) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (J. Banaś, M. Nagler) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (P. Skałban) , Gołysz, pow. cieszyński (P. Kołodziejczyk) szablodziób Recurvirostra avosetta ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (P. Kołodziejczyk, M. Cieślak) Materiały Materials 203

43 ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (A. Kuźnia i inni) ad., Bogdala, pow. lubliniecki (M. Borowik, D. Celiński) biegus rdzawy Calidris canutus 16, ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (D. Zelig i inni), juv., tamże (A. Chlebowski i inni), juv., tamże (P. Kołodziejczyk i inni), juv., tamże (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), juv., tamże (D. Panasiuk, A. Knychała, K. Jasnosz), juv., tamże (P. Kołodziejczyk) juv., osadnik Gilów, pow. polkowicki (M. Sapko) juv., juv., juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko, K. Zadwórny) ad., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) juv., Zb. Turawski, pow. opolski (P. Kołodziejczyk i inni), juv., tamże (M. Zawadzki i inni), juv., tamże (M. Kowalski i inni), juv., tamże (M. Zawadzki, G. Hebda, A. Kuńka), juv., juv., tamże (M. Zawadzki i inni), juv., tamże (Ł. Berlik i inni), juv., tamże (M. Kowalski, Ł. Berlik, K. Krawczak), juv., tamże (R. Świerad, M. Kowalski, K. Krawczak) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (K. Zakrzewski, P. Kołodziejczyk), juv., tamże (M. Domagała, P. Kołodziejczyk), juv., tamże (J. Szymczak, M. Domagała) 01, juv., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Wójcik, P. Kołodziejczyk), juv., tamże (Ł. Czajka i inni) 31.08, juv., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (A. Ochmann, S. Beuch, J. Lewandowska) juv., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) piaskowiec Calidris alba ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk i inni) juv., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Kąkol, G. Orłowski, M. Szeruga), juv., tamże (J. Słowikowski), juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), 13, juv., tamże (J. Słowikowski i inni), juv., tamże (P. Kołodziejczyk), 20, os., tamże (A. Kąkol, M. Szeruga, G. Orłowski), juv., tamże (G. Orłowski) juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) os., Stawno, pow. milicki (W. Lenkiewicz) juv., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Szymala), os., tamże (W. Lenkiewicz) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (D. Świtała, W. Cichy, M. Janosz), 28, ad. i 1 juv., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), ad. i 3 juv., tamże (P. Kołodziejczyk, J. Szymczak), juv., tamże (M. Domagała, P. Kołodziejczyk), juv., tamże (M. Domagała) 204

44 os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Wójcik), ad. i 1 juv., tamże (P. Kołodziejczyk) juv., juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (J. Szymczak), os., tamże (Ł. Czajka i inni) juv., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki i inni), juv., tamże (M. Pastrykiewicz), juv., tamże (M. Zawadzki), os., tamże (G. Hebda, A. Kuńka, M. Zawadzki), juv., tamże (M. Zawadzki i inni), juv., tamże (Ł. Berlik i inni), juv., tamże (M. Kowalski, Ł. Berlik, K. Krawczak), juv., tamże (R. Świerad), juv., tamże (M. Kowalski, K. Krawczak), os., tamże (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) juv., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, J. Lewandowska) os., Wojkowice, pow. będziński (J. Wojtczak) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (G. Gaudnik) biegus arktyczny Calidris melanotos ad., Zb. Turawski, pow. opolski (P. Kołodziejczyk i inni) juv. (fot. 6), Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) Fot. 6. Biegus arktyczny Calidris melanotos widziany we wrześniu 2013 r. nad Zb. Goczałkowickim (fot. M. Nagler) Photo 6. Pectoral Sandpiper recorded in September 2013 at Goczałkowice reservoir Materiały Materials 205

45 biegus płaskodzioby Limicola falcinellus ad., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (G. Orłowski, P. Kołodziejczyk) juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (D. Zelig i inni), juv., tamże (M. Kapelski) os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka, G. Orłowski) dubelt Gallinago media os., os., os., Buków, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) os., Lubomia, pow. wodzisławski (M. Nagler) os., Marklowice, pow. wodzisławski (Z. Wnuk, M. Nagler) os., Pawłowice, pow. pszczyński (M. Nagler) szlamnik Limosa lapponica juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (A. Chlebowski), juv., tamże (P. Kołodziejczyk, G. Orłowski), juv., tamże (D. Panasiuk i inni), juv., juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (P. Kołodziejczyk i inni), juv., tamże (G. Orłowski i inni) juv., rez. Stawy Przemkowskie, pow. polkowicki (A. Chlebowski, Ł. Pobiedziński), juv., tamże (M. Sapko, K. Zadwórny), juv., tamże (M. Sapko) juv., Mościsko, pow. dzierżoniowski (R. Walczybok, T. Zarzycki, J. Słowikowski) juv., Radziądz, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz, T. Szymala) juv., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (M. Pietkiewicz, A. Knychała, T. Maszkało) juv., Strzelin (pow.) (P. Kołodziejczyk) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała, J. Szymczak), juv., tamże (M. Domagała), os., tamże (Ł. Czajka), juv., tamże (J. Szymczak), os., tamże (M. Domagała) juv., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), juv., os., tamże (P. Kołodziejczyk i inni), juv., tamże (Ł. Czajka, P. Kołodziejczyk, M. Domagała) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (M. Nagler) juv., Wielikąt, pow. wodzisławski (D. Świtała i inni) kulik mniejszy Numenius phaeopus os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka i inni) os., Goliszów, pow. legnicki (M. Kapelski) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) os., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała, M. Janosz) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (M. Skóra) os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (S. Beuch) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (A. Ochmann) 206

46 brodziec żółtonogi Tringa flavipes imm., Wielikąt, pow. wodzisławski (J. Vlach i inni) Pierwsze stwierdzenie w Polsce (Komisja Faunistyczna 2014) brodziec pławny Tringa stagnatilis os., Świniary, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) juv., zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski) juv., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (A. Gorczewski i inni), 04, juv., tamże (T. Maszkało, Ł. Szeląg, A. Knychała) 16, juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) juv., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Szymala) juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) os., Wielikąt, pow. wodzisławski (M. Janosz) łęczak Tringa glareola para (gniazdowanie pewne), Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (P. Kołodziejczyk i inni) Nowe stanowisko lęgowe na Śląsku. Do lęgów na Zb. Turawskim prawdopodobnie nie doszło ze względu na wysoki stan wody późną wiosną (J. Stasiak inf. niepubl.) kamusznik Arenaria interpres ad., zb. Topola, pow. ząbkowicki (M. Domagała) os., Goliszów, pow. legnicki (M. Kapelski) 27.08, juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, D. Panasiuk, A. Knychała) juv., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka, G. Orłowski, P. Budzik) ad., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski i inni), juv., tamże (M. Pastrykiewicz i inni), juv., tamże (P. Wójcik), juv., tamże (M. Pastrykiewicz, M. Zawadzki), juv., tamże (R. Świerad, M. Kowalski, K. Krawczak) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (D. Świtała i inni), juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (M. Domagała), juv., juv., tamże (P. Kołodziejczyk, M. Domagała) juv., tamże (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (J. Szymczak, M. Domagała), juv., tamże (J. Szymczak) os., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Wójcik), juv., juv., juv., tamże (P. Kołodziejczyk), 15, juv., tamże (J. Szymczak i inni) juv., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (W. Miłosz i inni) płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) Materiały Materials 207

47 juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk), juv., tamże (D. Świtała i inni) juv., Zb. Turawski, pow. opolski (R. Świerad i inni), juv., tamże (M. Kowalski i inni) juv., Wrzoski, pow. opolski (M. Jasiurska-Kwiecień, J. Jasiurska, Ł. Berlik) juv., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (Z. Włodarski i inni) wydrzyk długosterny Stercorarius longicaudus juv., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) juv., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (J. Betleja) mewa trójpalczasta Rissa tridactyla imm., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) juv./ imm., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (T. Zarzycki, J. Słowikowski, B. Adamczyk) juv./ imm., zb. Słup, pow. jaworski (A. Chlebowski, M. Sapko) imm. (1. zima), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) orlica Larus ichthyaetus subad., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) imm. (2 r. kal.), Kaniów, pow. bielski (P. Kołodziejczyk) mewa romańska Larus michahellis z gniazdami, Zb. Paczkowski, pow. nyski (J. Betleja, J. Szymczak) mewa blada Larus hyperboreus imm., (2. zima), Jez. Kunickie, pow. legnicki (A. Chlebowski) imm. (2. zima), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) imm. (2. zima), Świdnica (pow.) (R. Walczybok) imm. (2. zima), Groszowice, Opole (pow.) (R. Świerad) 17.01, imm. (2. zima), Gliwice (pow.) (A. Ochmann, G. Gaudnik) imm. (2. zima), zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch, P. Skałban, J. Lewandowska) Trzecie stwierdzenie na Śląsku. Wszystkie obserwacje dotyczą prawdopodobnie tego samego osobnika, który od stycznia do kwietnia widywany był w różnych miejscach w regionie (Ochmann i in. 2014) mewa polarna Larus glaucoides imm. zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (P. Skałban) 208

48 imm. (2. zima), Gliwice (pow.) (J. Betleja i inni) Drugie stwierdzenie na Śląsku (Chrząścik i inni 2013) mewa siodłata Larus marinus ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek, J. Słowikowski) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (P. Kołodziejczyk i inni) ad., Jamnik, Radziądz, Ruda Żmigrodzka, pow. trzebnicki, Ruda Sułowska, pow. milicki (W. Lenkiewicz i inni) ad., imm. (1. zima), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski i inni) juv./ imm. (1. zima), zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (M. Dąbek) juv./ imm., Nowa Wieś Królewska, Opole (pow.) (Ł. Berlik) ad., Brzeg (pow.) (M. Stajszczyk, J. Regner) ad., Groszowice, Opole (pow.) (R. Świerad) ad., Gliwice (pow.) i zb. Dzierzno Duże, pow. gliwicki (J. Betleja i inni) 05, imm. (1. zima), Gliwice (pow.) (J. Betleja, T. Grochowski) rybitwa krótkodzioba Gelochelidon nilotica ad., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk) rybitwa wielkodzioba Hydroprogne caspia ad., Niezgoda, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk), 20.08, ad., tamże (P. Kołodziejczyk, A. Knychała), ad. i 1 juv., tamże (A. Kąkol, G. Orłowski, M. Szeruga) ad. i 1 juv., zb. Słup, pow. jaworski (M. Kapelski) ad. i 2 juv., Jamnik, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) lubuskie: ad., zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), ad., rz. Odra, Osiecznica, pow. krośnieński (P. Czechowski) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak), ad., tamże (M. Pastrykiewicz, M. Pastrykiewicz) ad. i 1 juv., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (R. Walczybok), ad., ad. i 1 juv., ad. i 1 juv., tamże (P. Kołodziejczyk) ad., Zb. Nyski, pow. nyski (P. Kołodziejczyk, M. Domagała), ad. i 2 juv., tamże (M. Domagała) os., Zb. Goczałkowicki, pow. pszczyński (J. Król, R. Krakowczyk) rybitwa czubata Sterna sandvicensis ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) Materiały Materials 209

49 Fot. 7. Pierwsza dla Śląska rybitwa różowa Sterna dougallii obserwowana w lipcu 2013 r. nad Zb. Mietkowskim (fot. P. Gębski, Photo 7. First Silesian Roseate Tern recorded in July 2013 at Mietków reservoir. It is the third record in Poland and the first inland rybitwa różowa Sterna dougallii imm. (fot. 7), Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk i inni) Nowy gatunek w awifaunie Śląska, którego stwierdzenie jest jednocześnie pierwszą obserwacją na śródlądziu Polski (Komisja Faunistyczna 2014) rybitwa popielata Sterna paradisaea ad., Zb. Nyski, pow. nyski (M. Domagała) sóweczka Glaucidium passerinum , pow. milicki (L. Matacz, A. Knychała) os., pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) puszczyk uralski Strix uralensis os., pow. bielski (A. Luzarowski) 4 poza stałymi lęgowiskami 210

50 uszatka błotna Asio flammeus os., Pawłowice Wielkie, pow. jaworski (M. Kapelski) os., Ołbin, Wrocław (pow.) (A. Knychała) os., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Lubawka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) os. martwy, Suchy Bór, pow. opolski (G. Hebda) 27.03, os., Wyspa Bolko, Opole (pow.) (M. Zawadzki) os., Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak, D. Szlama) dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus para, Karłowice, Wrocław (pow.) (A. Knychała, T. Maszkało, D. Panasiuk) 07.01, , Stare Miasto, Wrocław (pow.) (B. Smyk, A. Wuczyński) , Ołbin, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk) juv., Żmigródek, pow. trzebnicki (T. Szymala) i 1 juv., Krzyki, Wrocław (pow.) (B. Smyk) , Huby, Wrocław (pow.) (Ł. Kosicki) para, Park Skowroni, Wrocław (pow.) (T. Maszkało, D. Panasiuk) górniczek Eremophila alpestris os. (fot. 8), Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, K. Ostrowski), os., tamże (K. Ostrowski i inni) os., Lipowa, pow. nyski (A. Knychała, T. Maszkało) Fot. 8. Górniczek Eremophila alpestris widziany w Tyńcu nad Ślężą zimą 2013 r. (fot. K. Ostrowski) Photo 8. Horned Lark observed in winter 2013 in Tyniec nad Ślężą (Lower Silesia) Materiały Materials 211

51 jaskółka rudawa Cecropis daurica ad. (fot. 9), Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch i inni) Drugie stwierdzenie na Śląsku, po 6 latach przerwy (Czechowski 2007) Fot. 9. Druga dla Śląska jaskółka rudawa Cecropis daurica widziana w maju 2013 r. w Bytomiu (fot. J. Betleja) Photo 9. Second Silesian Red-rumped Swallow observed in May 2013 in Bytom (Upper Silesia) świergotek rdzawogardły Anthus cervinus os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) , , zb. Przeworno, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) cn. 1 os., Marcinkowice, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Nasławice, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Piotrowice, pow. strzeliński (P. Kołodziejczyk) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Nasławice, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk) os., Rochowice, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., 1 os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Żmigród, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) 212

52 os., Wróblin, pow. prudnicki (R. Świerad)) os., Zb. Turawski, pow. opolski (M. Kowalski i inni) os., os., os., Buków, pow. wodzisławski (M. Nagler, Z. Wnuk) os., os., Lubomia, pow. wodzisławski (M. Nagler) , Zawada Książęca, pow. raciborski (M. Nagler) pliszka tundrowa Motacilla flava thunbergi , , Budziszów, pow. wrocławski (K. Ostrowski) 28.04, , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski, A. Kloskowski) , Zb. Paczkowski, pow. nyski (M. Domagała) , Chrzelice, pow. krapkowicki (R. Świerad) , Zb. Turawski, pow. opolski (J. Stasiak) , osadnik Farskie, pow. gliwicki (M. Buchalik) , Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) , Buków, pow. wodzisławski (Z. Wnuk) pliszka cytrynowa Motacilla citreola 23.04, , Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (T. Maszkało, D. Panasiuk), , tamże (A. Kuźnia) , Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (G. Orłowski) , Równia pod Śnieżką, Karkonosze, pow. jeleniogórski (M. Martini) , Zb. Turawski, pow. opolski (M. Zawadzki, P. Wacławik, M. Paluch) , osadnik Farskie, pow. gliwicki (M. Buchalik) , Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) , osadnik Farskie, pow. gliwicki (D. Szlama) pliszka brytyjska Motacilla alba yarrellii ad., zb. Witoszówka, Świdnica (pow.) (R. Walczybok i inni) pluszcz Cinclus cinclus os. (fot. 10), rz. Liganzja, Krupski Młyn, pow. tarnogórski (K. Pilarski, D. Pilarski) Nietypowa obserwacja pluszcza z dala od stałych lęgowisk, bo aż w Lasach Lublinieckich, na wysokości 230 m n.p.m. wójcik Phylloscopus trochiloides , Rogowiec, Góry Suche, pow. wałbrzyski (A. Knychała, P. Wasiak) , Szklarska Poręba, pow. jeleniogórski (B. Gramsz) , Karłów, pow. kłodzki (Z. Marciniak) , Wodospad Kamieńczyka, Karkonosze, pow. jeleniogórski (K. Dobrowolska-Martini) 7 poza górami i pogórzem Materiały Materials 213

53 Fot. 10. Pluszcz Cinclus cinclus obserwowany na przełomie lutego i marca 2013 r. na rzece Liganzji w Lasach Lublinieckich (fot. K. Pilarski) Photo 10. Dipper recorded at Liganzja River in Lubliniec Forest in February/ March The species is a very rare guest in Silesia away from the mountains mieszaniec Ficedula hypoleuca x F. albicollis , Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) pomurnik Tichodroma muraria os., Nieboczowy, pow. wodzisławski (J. Banaś) czarnowron Corvus corone os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.), os., Osobowice, Wrocław (pow.) (G. Orłowski) os., Radziądz, pow. trzebnicki (T. Maszkało, D. Panasiuk) lubuskie: 12, os., Czarnowo, pow. krośnieński (A. Wąsicki, P. Czechowski, M. Bocheński), 13, os., tamże (P. Czechowski, A. Dubicka, M. Bocheński) os., Zb. Nyski, pow. nyski (J. Wójcicki) os., Zb. Otmuchowski, pow. nyski (R. Walczybok), os., tamże (T. Maszkało, Ł. Szeląg) 214

54 rzepołuch Carduelis flavirostris os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk, A. Knychała) os., Sołtysowice, Wrocław (pow.) (D. Panasiuk, A. Knychała) os., Niedźwiedzice, pow. legnicki (M. Sapko) os., Powidzko, pow. trzebnicki (T. Szymala) os., os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (K. Ostrowski) os., Sieczków, pow. trzebnicki (W. Lenkiewicz) ok. 120 os., Wrocławskie Pola Irygacyjne, Wrocław (pow.) (W. Górka) cn. 29 os., Łąki Ostaszowskie, pow. polkowicki (M. Sapko) lubuskie: os., Sarbia, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka) os., zb. Raduszec, pow. krośnieński (P. Czechowski, A. Dubicka), os., 20 os., os., tamże (P. Czechowski) os., Czerwieńsk, pow. zielonogórski (P. Czechowski) os., Olesno, pow. oleski (G. i G. Sobczak) os., os., os., os., os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., Gliwice (pow.) (G. Gaudnik, J. Banaś) os., 35 os., zb. Dzierżno Duże, pow. gliwicki (S. Beuch i inni) os., Łany Małe, pow. gliwicki (K. Kokoszka) os., os., 12, os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) os., Miechowice, Bytom (S. Beuch, A. Burecki) os., cn. 19 os., cn. 10 os., zb. Świerklaniec, pow. tarnogórski (E. Paprzycka) os., Krzyżowice, pow. pszczyński (M. Nagler) poświerka Calcarius lapponicus os., Bartoszowa, pow. strzeliński (K. Ostrowski) os., Budziszów, pow. wrocławski, imm. (fot. 11), tamże (K. Ostrowski i inni) śnieguła Plectrophenax nivalis os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski (P. Kołodziejczyk, K. Ostrowski, M. Kowalski), os., tamże (K. Zakrzewski) i 2, Wojciechówek, pow. legnicki (A. Wąsicki) ad., zb. Słup, pow. jaworski (M. Sapko) os., Tyniec nad Ślęzą, pow. wrocławski, os., Bartoszowa, pow. strzeliński, os., Budziszów, pow. wrocławski, os., Rochowice, pow. strzeliński, cn. 1 os., Bartoszowa, cn. 1 os., cn. 15 os., Tyniec nad Ślęzą, imm., Budziszów (K. Ostrowski) ok. 25 os., osadnik Żelazny Most, pow. lubiński (T. Maszkało) ad., Zb. Mietkowski, pow. wrocławski (J. Zygadło) os., zb. Bukówka, pow. kamiennogórski (P. Wasiak) lubuskie: os., Wysokie, pow. zielonogórski (A. Wąsicki) Materiały Materials 215

55 Fot. 11. Poświerka Calcarius lapponicus obserwowana pod Budziszowem zimą 2013/ 2014 r. (fot. K. Ostrowski) Photo 11. Lapland Longspur observed in Winter 2013/ 2014 near Budziszów (Lower Silesia) os., Grudynia Wielka, pow. kędzierzyńsko-kozielski (M. Nagler, Z. Wnuk), os., ok. 90 os., tamże (G. Gaudnik) cn. 50 os., Skoroszyce, pow. nyski (T. Maszkało, M. Sikorska) , Zb. Otmuchowski, pow. nyski (H. Sztwiertnia, J. Stachów) os., Budziska, pow. raciborski (J. Banaś) ad., Zamarski, pow. cieszyński (J. Jagiełko) os., Miechowice, Bytom (pow.) (S. Beuch) 216