Głównym przeznaczeniem wszystkich systemów informacyjnych jest przetwarzanie informacji w celu ostatecznej prezentacji człowiekowi.

Transkrypt

1 Technologia Informacyjna REDAGOWANIE DOKUMENTÓW BIBLIOGRAFIA ZASADY CYTOWAŃ Dr inż. Barbara Mrzygłód Idea prezentacji informacji CEL Głównym przeznaczeniem wszystkich systemów informacyjnych jest przetwarzanie informacji w celu ostatecznej prezentacji człowiekowi. Dr inż. Barbara Mrzygłód 1

2 Idea prezentacji informacji - SKUTECZNOŚĆ Niezależnie od postaci informacji i wykorzystywanych do jej przetwarzania technologii ostateczny efekt, czyli SKUTECZNOŚĆ wykorzystywania informacji, w dużej mierze zależy od sposobu jej przedstawienia Etapy tworzenia dokumentu 1. Planowanie zawartości merytorycznej i harmonogramowanie 2. Gromadzenie informacji przegląd literaturowy 3. Organizowanie wywodu 4. Tworzenie struktury dokumentu 5. Pisanie tekstu dokumentu 6. Dodawanie elementów graficznych 7. Formatowanie całości pracy 8. Sprawdzanie i korekta pracy Dr inż. Barbara Mrzygłód 2

3 Ad.1. Planowanie zawartości merytorycznej i harmonogramowanie Sformułowanie celu pracy (cel pracy powinien zostać uwidoczniony na początku dokumentu, najlepiej jednym zdaniem) Zdefiniowanie charakteru odbiorcy (profil, wiedza w temacie, oczekiwanie, wykształcenie) Wybór typu dokumentu (raport, instrukcja, artykuł, notatka, ) Określenie zakresu tematycznego, stylu języka dokumentu, Ustalenie harmonogramu, podział zadań Ad. 2.Gromadzenie informacji przegląd literaturowy Informacje gromadzone na użytek tworzonej pracy mają dwojakiego rodzaju źródła: Szeroko rozumianą literaturę (książki, monografie, czasopisma zarówno tradycyjne jak i w wersji elektronicznej, internet); Badania własne (zanim coś odkryjemy sprawdźmy czy nie wyważamy otwartych drzwi ). Dr inż. Barbara Mrzygłód 3

4 Ad. 2.Gromadzenie informacji przegląd literaturowy Konieczna jest ocena pozyskanych informacji: wiarygodność; kompletność; aktualność; Wykorzystanie informacji rodzi kwestie prawne: W publikacjach komercyjnych poza identyfikacją źródła konieczna jest zgoda autora; W przypadku publikacji naukowych konieczna i wystarczająca jest identyfikacja źródła. Ad. 3. Organizowanie wywodu. Typowe struktury organizujące dokument: układ chronologiczny (instrukcje, sprawozdania, opisy procesów); uporządkowanie wg stopnia złożoności: od ogółu do szczegółu /dedukcja/, Od szczegółu do ogółu /indukcja/. uporządkowanie wg stopnia ważności; układ: problem- metoda-rozwiązanie (typowe podejście naukowe ) układ: przyczyna-skutek. Dr inż. Barbara Mrzygłód 4

5 Ad.4. Tworzenie struktury dokumentu Tytuł, autor, spis treści, Streszczenie Wstęp Część zasadnicza Zakończenie Bibliografia/Spisy Załączniki Ad.4. Tworzenie struktury dokumentu c.d. Tworząc strukturę dokumentu pamiętajmy aby: Dokonywać podziału na względnie krótkie i wyważone objętościowo podrozdziały, zachować proporcje; Nie stosować zagłębień powyżej 4 poziomu (najlepiej 3 poziomy); 1. Charakterystyka kraju 1.1. Położenie 1.2. Symbole Flaga Godło Strukturę kolejnego poziomu należy tworzyć gdy znajdują się w niej co najmniej 2 podrozdziały; Konsekwentnie otrzymywać ten sam sposób strukturyzacji dla całej pracy; Dr inż. Barbara Mrzygłód 5

6 Ad.5. Pisanie tekstu dokumentu Utrzymywać przyjęty styl UWAGA!! Przed rozpoczęciem pisania dokumentu - warto poświęcić czas aby poznać funkcje edytora tekstu, które nam pomagają w jego redagowaniu, przyspieszają jego formatowanie i pomagają w weryfikacji wybranych obszarów!!!!!!! Ad. 6. Dodawanie elementów graficznych Konieczność ilustracji Informacji numerycznej Zależności logicznej Procesu Wyglądu, kształtu, położenia Typ elementu Tabela dokładność. Wykres, np. słupkowy, liniowy, diagramy. Schemat blokowy Diagram organizacyjny Diagram przepływu Schemat blokowy Rysunek, fotografia, mapa Łatwość odbioru i interpretacji!! Dr inż. Barbara Mrzygłód 6

7 Ad. 6. Dodawanie elementów graficznych Ad. 6. Dodawanie elementów graficznych - zalecenia Dr inż. Barbara Mrzygłód 7

8 Ad. 6. Dodawanie elementów graficznych - zalecenia Do wstawiania podpisów pod rysunkami należy użyć mechanizmu edytora Word. Edytor zapewnia automatyczne numerowanie i utworzenie spisu rysunków. Podpis pod rysunkiem często jest mniejszy o 1-2 punkty od czcionki tekstu głównego. Obiekty graficzne umieszcza się w tekście możliwie jak najbliżej miejsca, w którym znajduje się ich opis. Jeżeli rysunek jest bardzo duży można rozważyć wstawienie strony o układzie poziomym, jeżeli jest kilka dużych rysunków rozważ utworzenie załączników (aneksu) do pracy. Topografia tekstu!! Dr inż. Barbara Mrzygłód 8

9 Ad. 6. Dodawanie elementów graficznych Zalecenia: element graficzny to nie tylko element dekoracyjny; sposób przedstawiania danych powinien uwzględniać charakter dokumentu i cechy odbiorcy ); wszystkie obiekty graficzne (rysunki, tabele, wykresy) powinny posiadać swoją etykietę, kolejny numer i podpis. Tabela 1. Tytuł Tabela 2. Tytuł Złożone rysunki i tabele należy dzielić na części. Ad. 7. Formatowanie całości pracy Proces formatowania powinien uwzględniać charakterystykę narzędzia wykorzystywanego do jego tworzenia, w szczególności: jeśli narzędzie udostępnia technologię styli NALEŻY z niej korzystać; jeśli istnieją możliwości automatycznego numerowania rozdziałów, rysunków i tabel NALEŻY z nich korzystać automatyzacja spisów!!! Dr inż. Barbara Mrzygłód 9

10 Ad. 7. Formatowanie całości pracy - STYLE Treść zawartość opracowania (tekst, obiekty) Formatowanie treści STYLE! Styl to zestaw elementów formatowania, które można stosować do tekstu, tabel i list w dokumencie w celu szybkiej zmiany ich wyglądu. Stosując styl, stosuje się tym samym całą grupę znaków formatujących za pomocą jednej, prostej czynności. Na przykład zamiast trzech oddzielnych czynności związanych z formatowaniem tytułu przy użyciu czcionki Arial o rozmiarze 16 pkt. oraz wyśrodkowania można uzyskać ten sam efekt, wykonując jedną czynność polegającą na zastosowaniu stylu Tytuł. Ad. 7. Formatowanie całości pracy - STYLE Dr inż. Barbara Mrzygłód 10

11 Spis rysunków Na końcu pracy, po bibliografii należy zamieścić spis rysunków. Ad. 7. Formatowanie całości pracy SPISY Dr inż. Barbara Mrzygłód 11

12 Ad. 8. Sprawdzanie i korekta pracy 1. Sprawdzanie i korekta treści dokumentu 2. Sprawdzanie i korekta struktury dokumentu (topografia) 3. Sprawdzanie i korekta stylu i formy pracy. Ad. 8. Sprawdzanie i korekta pracy Dr inż. Barbara Mrzygłód 12

13 Nie należy zostawiać pustego miejsca na dole strony, gdy rysunek nie mieści się już w tym miejscu. Należy wypełnić go tekstem następnego akapitu Typowe błędy konstrukcyjne 1. Niewłaściwie sformułowany tytuł pracy, informacje podane w sposób niezrozumiały, brak interpretacji. 2. Niewłaściwa zawartość informacyjna względem oczekiwań odbiorcy 3. Niedostosowana do odbiorcy (zbyt formalna lub za mało formalna) terminologia. 4. Nieczytelna struktura dokumentu (nieprzemyślany układ elementów składowych nie odzwierciedlający właściwie przebiegów myślowych) 5. Brak lub niewłaściwie dobrane elementy grafiki 6. Nieatrakcyjny wygląd zniechęcający do zapoznania się chociażby ze streszczeniem Dr inż. Barbara Mrzygłód 13

14 Typowe błędy interpunkcyjne Rodzaj błędu Przykład Poprawny zapis Niepotrzebna spacja przed kropką lub przecinkiem Niepotrzebne spacje wewnątrz nawiasów lub cudzysłowów Tu kreska jest łącznikiem, więc nie może być spacji Tu kreska rozdziela dwie części zdania i muszą być wstawione odpowiednie spacje Stal jest stopem. Żelazo, węgiel, krzem Metaloznawstwo Technologia Informacyjna ( TI ) Biało czerwony samochód Ziemia-nasza planeta. Stal jest stopem. Żelazo, węgiel, krzem. Metaloznawstwo Technologia Informacyjna (TI) Biało-czerwony samochód Ziemia nasza planeta. Typowe błędy interpunkcyjne Rodzaj błędu Przykład Poprawny zapis Jeżeli przy liście wypunktowanej stawiane są po cyfrach kropki, później musi być dużą literą Jeżeli poszczególne elementy listy pisane są małymi literami, po elemencie powyżej musi być przecinek lub średnik 1. wiosna. 2. lato. 3. jesień. -ford -volkswagen -mazda 1. Wiosna. 2. Lato. 3. Jesień. -ford; -volkswagen; -mazda. W inicjałach nie powinno być spacji W. E. Deming W.E. Deming Po kropkach, dwukropkach, przecinkach, średnikach itp. powinny być wstawione spacje Źródło:opracowanie własne Rys.1.Struktura firmy Źródło: opracowanie własne Rys. 1. Struktura firmy. Dr inż. Barbara Mrzygłód 14

15 Uwagi W tekście najczęściej obowiązuje forma bezosobowa: W ramach pracy przeprowadzono, Jak wykazano powyżej. Raczej rzadko stosowane są zwroty w pierwszej osobie liczby pojedynczej: Jak napisałem.., przeprowadziłem.. Należy unikać zbyt długich zdań. Nie stosuje się są zwrotów potocznych, gazetowych chyba, że jest to artykuł do gazety. Uwagi Sprawdzaj i poprawiaj pisownię MS 2007: karta Recenzja >> przycisk Pisownia i gramatyka w grupie Sprawdzanie). MS 2003: z menu głównego NARZĘDZIA>> Pisownia i gramatyka Niedozwolone są błędy ortograficzne, literówki, brak polskich liter. Pamiętaj o poprawnej interpunkcji. edytor ma funkcje sprawdzająca poprawność interpunkcji Na końcu tytułów rozdziałów nie stawiaj kropki. Dr inż. Barbara Mrzygłód 15

16 Uwagi Sprawdzaj i poprawiaj pisownię Technologia Informacyjna BIBLIOGRAFIA ZASADY CYTOWAŃ Dr inż. Barbara Mrzygłód Dr inż. Barbara Mrzygłód 16

17 Studiowanie to nie tylko udział w zajęciach, to również sposób umiejętnego poszukiwania informacji oraz jej odpowiednia selekcja. Odpowiednia selekcja! Tą umiejętność poza wiedzą będącą przedmiotem studiów studenci również powinni wynieść z uczelni. Student powinien znać podstawowe źródła informacji z zakresu swojej specjalności oraz umieć się nimi posługiwać Dr inż. Barbara Mrzygłód 17

18 Charakterystyka wiedzy technicznej NAUKOWA (TEORETYCZNA) Źródłem wiedzy naukowej są badania naukowe i eksperyment myślowy (wnioskowanie na poziomie abstrakcyjnych modeli). TECHNOLOGICZNA (PRZEMYSŁOWA) Źródłem wiedzy przemysłowej jest praktyczne doświadczenie zdobywane podczas procesu technologicznego (procedury technologiczne, instrukcje i ludzie - wykonawcy). Źródła wiedzy PODSTAWOWE GRUPY ZRÓDEŁ WIEDZY Literatura naukowa Normy techniczne Wiedza przemysłowa Komputerowe zasoby wiedzy Wiedza ekspertów Dr inż. Barbara Mrzygłód 18

19 Literatura naukowa jako źródło wiedzy Literatura naukowa Wiedza uporządkowana wg problemu (tematu) Wiedza uporządkowana wg słów kluczowych Monografie Podręczniki Skrypty Przewodniki Poradniki Publikacje Atlasy Leksykony Encyklopedie Źródła wiedzy Wiedza zdobyta podczas wykładów, zajęć Biblioteka Internet Samodzielna edukacja Dr inż. Barbara Mrzygłód 19

20 Powoływanie się na wyniki innych prac!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Powoływanie się, cytowanie prac i wyników innych autorów jest nie tylko dozwolone, ale wręcz zalecane, gdyż rozpoczynanie i prowadzenie badań bez rozpoznania stanu wiedzy jest działaniem na oślep i często prowadzi do powtarzania prac wykonywanych wcześniej. Aby nie być posądzonym o plagiat, autor musi podać źródło, z którego czerpie informacje, a następnie dokładnie je opisać. Podanie źródeł jest konieczne, gdy przytacza się cytaty, dane liczbowe, wzory lub ilustracje zaczerpnięte z innych publikacji. Zasady cytowania 1. Cytacji używamy w każdym przypadku korzystania z cudzej myśli, czyli w sytuacjach: dosłownego cytowania fragmentów pracy innych osób (każdorazowo zaznaczając kopiowany fragment w cudzysłowie!), ale również: inspirując się, porównując, parafrazując, interpretując, krytykując myśl innego autora. 2. Brak cytowania w powyższych sytuacjach jest plagiatem i wiąże się z sankcjami prawnymi, we wszystkich rodzajach wykonywanych prac pisemnych (prace zaliczeniowe, licencjackie, magisterskie, artykuły naukowe i publicystyczne, i inne). 3. Cytacje pozwalają oddzielić własne wnioski od tych zapożyczonych od innych autorów Dr inż. Barbara Mrzygłód 20

21 Bibliografia - NORMY Zasady opisu dokumentów drukowanych ustala norma PN-ISO 690:2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. W przypadku wykorzystania w pracy naukowej dokumentu elektronicznego stosuje się dodatkowo normę PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Arkusz 2: Dokumenty elektroniczne i ich części. American Psychological Association (APA) *Publication Manual* 6th ed. wg Norma PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura Bibliografia - to uporządkowany, wg określonych kryteriów, spis dokumentów (książek, czasopism, artykułów, publikacji internetowych itp.) z najważniejszymi informacjami o każdej pozycji (autor, tytuł, miejsce wydania, rok wydania, itp.). Bibliografia załącznikowa (literatura przedmiotu) - jest to wykaz dokumentów cytowanych i wykorzystanych przez autora dzieła lub tylko związanych z tematem. Bibliografie załącznikowa sporządza się w celu ukazania warsztatu naukowego wykonanej pracy. Przypisy - to krótkie objaśnienia do wyrazów, zwrotów, fragmentów tekstu mające charakter informacyjny. Rozróżniamy przypisy: rzeczowe - objaśniające i komentujące fragmenty tekstu, ułatwiające jego zrozumienie; przypisy takie bywają bardzo rozbudowane słownikowe - podające znaczenie terminów lub zwrotów obcojęzycznych, bibliograficzne - wskazujące wykorzystane źródła i opracowania. Dr inż. Barbara Mrzygłód 21

22 Bibliografia może być tożsama z przypisami, zwykle jednak ma o wiele szerszy zakres. PRZYPISY krótkie objaśnienia do fragmentów tekstu. Mają charakter informacyjny. Mogą dodatkowo wyjaśniać pewne fragmenty tekstu. Przypisy bibliograficzne zawierają opisy dokumentów, z których pochodzą cytaty lub informacje zawarte w tekście. Do przypisów kierują odsyłacze zawarte w tekście (najczęściej są to cyfry). Miejsce przypisów: u dołu strony (najczęściej), na końcu rozdziału lub na końcu pracy. OPIS BIBLIOGRAFICZNY - to uporządkowany zespół danych o książce (artykule), służący do jej identyfikacji. Zasady cytowania c.d. Zasady cytowania w pracach naukowych są dość ściśle określone. Obowiązują normy obyczajowe, które obejmują: maksymalną, dopuszczalną długość cytatu, którą zazwyczaj wynosi maksymalnie pół strony standardowego maszynopisu; unikanie cytowania "piętrowego", tj. odnoszenia się do prac, w których nie ma cytowanych danych, lecz jest tylko cytat do kolejnej pracy, w której są te dane; cytowanie rzetelne tzn. nieprzeinaczanie danych lub sensu wniosków z cytowanej pracy; zakaz cytowania selektywnego tzn. pomijania prac, w których są podane informacje stojące w sprzeczności ze stawianą tezą; zakaz cytowania niejawnego tj. podawania cudzych wyników jako swoje własne; ostrożne autocytowanie tj. cytowanie własnych prac tylko wtedy, kiedy jest to naprawdę uzasadnione. Dr inż. Barbara Mrzygłód 22

23 Cytowanie dosłowne do 40 słów W przypadku cytowania dosłownego oprócz nazwiska autora i roku wydania należy podać również numer strony z której pochodzi cytat, lub, w przypadku dokumentów elektronicznych, numer akapitu: Zawadzki (2006) twierdzi, iż przeznaczenie inwentarza wyznacza do pewnego stopnia także procedurę ich budowy oraz przyjmowane kryteria i rozwiązania konstrukcyjne (s. 51). Przy dosłownym cytowaniu tekstu składającego się z mniej niż 40 słów zaznaczamy cytat cudzysłowem poprzedzając go nazwiskiem autora, oraz datą ukazania się dokumentu. Na końcu cytowanego fragmentu podajemy strony, z których pochodzi cytat (patrz przykład powyżej). Cytowanie dosłowne powyżej 40 słów Przy dosłownym cytowaniu tekstu składającego się z więcej niż 40 słów wyróżniamy go w postaci osobnego bloku tekstu poprzedzonego oraz zakończonego wierszem odstępu. Cały cytat powinien posiadać dodatkowe wcięcie (5 spacji) i nie znajdować się w cudzysłowie: Hornowska (2001) podaje następującą definicję testu psychologicznego: Jest to narzędzie pozwalające na uzyskanie takiej reprezentatywnej próbki zachowań, o której można przyjąć [...], że są one wskaźnikami interesującej nas cechy psychologicznej. Jest to narzędzi obiektywne, wystandaryzowane, trafne, rzetelne i znormalizowane, wyposażone w reguły obliczania wartości mierzonej cechy psychologicznej oraz jasno określającej zakres i rodzaj dopuszczanych zachowań ze strony diagnosty. Nadto, badanie testowe, to taka sytuacja, w której osoba badana uczestniczy dobrowolnie, świadoma celu, jakim jest jej oceny (s. 22). Dr inż. Barbara Mrzygłód 23

24 REDAGOWANIE PRZYPISÓW BIBLPOGRAFICZNYCH I BIBLIOGRAFII ZAŁACZNIKOWEJ Każdy przypis należy rozpocząć wielką literą a zakończyć kropką. Do danego przypisu kieruje zawarty w tekście głównym odnośnik, najczęściej w postaci cyfry arabskiej znajdującej się w nawiasie kwadratowym odpowiadający pozycji ze spisu literatury. Przypisy powinny być zapisane czcionka mniejsza niż tekst główny. Cytaty dosłowne umieszcza się w cudzysłowie. Jeśli cytat jest skracany to wycięte miejsca oznacza się ( ) Powołujemy się w tekście na czyjeś dokonania: np. Jak napisał Kowalski w [4] PRZYKŁADY CYTOWAŃ DOKUMENTÓW DRUKOWANYCH Dr inż. Barbara Mrzygłód 24

25 TYPY NAJCZĘŚCIEJ CYTOWANYCH DOKUMENTÓW DRUKOWANYCH: 1. Wydawnictwo zwarte (książka) 2. Artykuł w wydawnictwie zwartym (np. rozdział w książce) 3. Wydawnictwo ciągłe (np. czasopismo) opisywane w całości 4. Artykuł w wydawnictwie ciągłym 5. Norma 6. Opis patentowy Wydawca osoba lub organizacja odpowiedzialna za produkcje i rozpowszechnianie dokumentu. Wydawnictwo zwarte nieperiodyczna jednostka bibliograficzna, tj. jednostka kompletna w jednej części bądź przewidziana do skompletowania, w określonej liczbie oddzielnych części. Wydawnictwo ciągłe publikacja o nie przewidzianym zakończeniu, w formie druku lub innej niż druk, wydawana w kolejnych częściach z reguły mających oznaczenia numeryczne lub chronologiczne, bez względu na częstotliwość. Wydawnictwa ciągłe obejmują: czasopisma, gazety, roczniki, serie komunikatów i sprawozdań instytucji, serie materiałów konferencyjnych, serie wydawnictw zwartych. Rozdział numerowany i zatytułowany dział dokumentu piśmienniczego, w zasadzie samodzielny lecz związany z działami, które go poprzedzają i następują po nim. Artykuł niezależny tekst stanowiący cześć publikacji. ISBN (International Standard Book Number) międzynarodowy znormalizowany numer książki (zawiera kod kraju, kod wydawnictwa, kod konkretnego tytułu, cyfrę kontrolną umożliwiającą sprawdzenie poprawności budowy całego numeru). ISSN (International Standard Serials Number) międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (zawiera kod jednoznacznie identyfikujący tytuł wydawnictwa ciągłego). Dr inż. Barbara Mrzygłód 25

26 Książka Autor/Autorzy Tytuł Oznaczenie kolejności wydania* Numer tomu i jego tytuł (w opisie pojedynczego tomu) Rok wydania Liczba tomów (w opisie wydawnictwa wielotomowego) Miejsce wydania. Nazwa wydawcy* Objętość* Nazwa serii i nr tomu serii* ISBN *elementy oznaczone gwiazdką - nie są obowiązkowe w opisie bibliograficznym. Rachwał, T.; Dwuraźna, S.: Ćwiczenia z geometrii wykreślnej. T.1.Rzuty Monge'a. Cz.1.Teksty zadań i rozwiązań. Warszawa, 1984 Kędzierski Z. Przemiany fazowe w układach skondensowanych, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków 2003 Przykłady opisów książek: Janiczek Roman. Eksploatacja elektrowni parowych. Wyd. 2. Warszawa, 1992, 240 s., ISBN Microsoft Corporation. Building Applications with Microsoft Outlook 98. Redmond : Microsoft Press, 1998, s. 400, ISBN Rachwał, Tadeusz ; Dwuraźna, Stefania. Ćwiczenia z geometrii wykreślnej. T.1, Rzuty Monge'a. Cz. 1, Teksty zadań i rozwiązań. Warszawa, ) Instrumentalne metody identyfikacji i oznaczania składników żywności. Cz. 1, Ćwiczenia laboratoryjne. Red. Joanna Masłowska. Łódź : Wydaw. Politech. Łódz., 1997, 142 s. ISBN ) 1) Cytowanie pojedynczej części książki wieloczęściowej 2) Jeżeli książka ma więcej niż trzech autorów lub tylko redaktora, opis zaczyna się od tytułu Dr inż. Barbara Mrzygłód 26

27 Artykuł w wydawnictwie zwartym (rozdział w książce) Autor/Autorzy artykułu Tytuł artykułu In:/W: Autor/Autorzy dokumentu głównego Tytuł dokumentu głównego Oznaczenie wydania Miejsce wydania i wydawca Rok wydania Lokalizacja w obrębie dok. macierzystego, rok, strona Pizoń A., Stan aktualny i tendencje rozwojowe elektrohydraulicznych układów automatyki. W: Wybrane problemy elektrotechniki i automatyki. Kraków 1995, s Królak, M., Ćw. 2. Próba ściskania. In: Laboratorium Wytrzymałości Materiałów. 2002, s Szosland J., Tkactwo. In: Terminarz technika. Włókiennictwo. Warszawa, 1969, s Wydawnictwo ciągłe (np. czasopismo) opisywane w całości Tytuł Odpowiedzialność Wydanie Oznaczenie zeszytu (rok, rocznik, numery) Miejsce wydania i wydawca Rok Seria Uwagi ISS HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE. Wydawnictwo SIGMA-NOT vol. 4. ISSN Polish Journal of Ecology. Institute of Ecology, Polish Academy of Science, 1998 vol. 46, no.1. ISSN Dr inż. Barbara Mrzygłód 27

28 Artykuł w wydawnictwie ciągłym (np. w czasopiśmie) Autor /Autorzy artykułu Tytuł artykułu Tytuł wydawnictwa ciągłego Odpowiedzialność drugorzędna Wydanie Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (rok, ozn. zeszytu, strony) Olejarczyk-Wożeńska I., Adrian A., Adrian H., Mrzygłód B., Parametric representation of TTT diagrams of ADI cast iron. Archives of Metallurgy and Materials. Polish Academy of Sciences. Committee of Metallurgy. Institute of Metallurgy and Materials Science ; ISSN vol. 57 iss. 2 s , Bogdanowski J. Cytadela. Aura. 1999, nr 7-8, s Janiak S. [et al.]. Aktywność katalizatorów o zróżnicowanej strukturze porowatej w hydroodsiarczaniu frakcji olejowej. Przem. Chem. Mies. 1978, T. 57 nr 7, s ) 3) W przypadku artykułów napisanych przez kilku autorów można podać wszystkich, lub pierwszego i skrót [et al.] Dr inż. Barbara Mrzygłód 28

29 Norma Numer normy Rok Tytuł normy PN-ISO 690-2:1999. Przypisy bibliograficzne - Dokumenty elektroniczne i ich części. PRZYKŁADY CYTOWAŃ DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH Dr inż. Barbara Mrzygłód 29

30 Dokumenty elektroniczne Za dokumenty elektroniczne (czyli: dostępne za pośrednictwem techniki komputerowej) uznaje się: programy, strony www, pojedyncze pliki i bazy danych, listy dyskusyjne, komunikaty i pojedyncze rekordy Podstawowe zasady cytowania dokumentów elektronicznych zostały uregulowane normą międzynarodową: ISO 8601: 2004 Norma polska, zgodna z normą międzynarodową: PN-90/N : Numeryczne zapisywanie dat i czasu dnia. W praktyce nadal funkcjonują różnorodne sposoby powoływania się na tego typu dokumenty, a zwyczajowe normy środowiska naukowego nadal się kształtują. Dokumenty elektroniczne w porównaniu z drukowanymi Typowa dla dokumentów elektronicznych jest ich zmienność, wynikająca z łatwości wprowadzania zmian w zawartości i lokalizacji dokumentów, a także z łatwości bezpowrotnego usuwania dokumentów dostępnych w trybie online. Publikacje elektroniczne nie zawsze posiadają cechy powszechnie występujące w dokumentach drukowanych - w dokumentach elektronicznych istnienie tomów, zeszytów i stronic nie jest konieczne. Jeśli publikacja i dokumentacja nie zawierają informacji o roku ukazania się, zamiast roku opublikowania można wpisać datę copyrihgt lub wyrażenie [rok nieznany]. Jeśli publikacja nie zawiera informacji o wydawcy lub miejscu jej ukazania się, wówczas odpowiednie elementy notki należy zastąpić wyrażeniami: [wydawca nieznany], [miejsce nieznane]. Dr inż. Barbara Mrzygłód 30

31 TYPY NAJCZĘCIEJ CYTOWANYCH DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH: 1. Elektroniczne wydawnictwa zwarte (książki), bazy danych, programy komputerowe 2. Fragmenty w elektronicznej książce, bazie danych lub programie komputerowym 3. Artykuły w elektronicznej książce, bazie danych lub programie komputerowym 4. Elektroniczne wydawnictwa ciągłe (np. czasopisma) opisywane w całości 5. Artykuły w elektronicznych wydawnictwach ciągłych (np. w czasopismach) 6. Biuletyny elektroniczne, strony WWW, listy dyskusyjne i inne systemy elektronicznego komunikowania się 7. Komunikaty elektroniczne (wypowiedzi na listach dyskusyjnych, listy elektroniczne) Przykład opisu książki elektronicznej Autor/Autorzy Tytuł CD-ROM Nośnik Wydanie Miejsce wydania Wydawca Data wydania Data aktualizacji Data dostępu* Warunki dostępu* Numer znormalizowany (ISBN/ISSN) * obowiązkowy tylko dla dokumentów online Christiansen, Donald. Electronics engineers handbook [CD- ROM]. 4 ed. New York. McGraw-Hill Encyclopedia of Surface and Colloid Science [online]. New York. Marcel Dekker, Inc [dostęp: 12 maja 2005]. Dostępny w Internecie Dr inż. Barbara Mrzygłód 31

32 Przykład opisu fragmentu rozdziału książki elektronicznej: Autor/Autorzy (dokumentu macierzystego) Tytuł (dokumentu macierzystego) Nośnik Wydanie Miejsce wydania Wydawca Data wydania Data aktualizacji Data dostępu* Oznaczenie rozdziału Tytuł fragmentu Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego Warunki dostępu* Numer znormalizowany Kopaliński, Wł.: Wielki multimedialny słownik Władysława Kopalińskiego [CD-ROM]. Wersja Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych. ISBN Przykłady opisu biuletynu elektronicznego, strony WWW Tytuł Nośnik Miejsce wydania Wydawca Data wydania Data dostępu Warunki dostępu Annual report for the year [online]. Cambridge: The University of Cambridge Library, 2004 [dostęp: ]. Dostępny w Internecie: Dr inż. Barbara Mrzygłód 32

33 Odwołania Istnieje wiele sposobów przywoływania dokumentacji. - Źródło: opracowanie własne na postawie [3, s. 12], - Źródło: [2], - Jak mówił Deming, jakość jest bardzo ważna [4, s ]. Przy przywoływaniu literatury ważne jest, żeby pokazać nie tylko nazwę pozycji i jej autora, ale także numery stron. W przypadku pozycji książkowych numery stron podaje się zwykle w momencie przywołania w tekście. W przypadku czasopism może to być ewentualnie podane dopiero w spisie literatury. Notacja [4, s. 45] oznacza: - pozycja znajdująca się w spisie literatury na miejscu 4, - dana informacja, wykres, tabela podane są na stronie 45 w przywołanym źródle. Odwołania Przywołanie literatury następuje przed końcem zdania (czyli przed kropką). Przykład: Charakterystyki dynamicznie złożonego drgającego wzdłużnie lub skrętnie mechanicznego układu prętowego (...) przedstawiono w postaci funkcji niewymiernych zmiennej zespolonej [27]. W przypadku przywoływania listy wypunktowanej lub numerowanej, przywołanie umieszcza się przed dwukropkiem (czyli przed całą listą). Przykład: Przybyłowicz w swojej książce dokonuje następującego podziału stali [3]: - stal - stal Dr inż. Barbara Mrzygłód 33

34 Tabela skrótów wyrażeń stosowanych podczas cytowania literatury Zapis skrótu w pracy w języku: polskim angielskim niemieckim rozwinięcie skrótu red. ed. Hg. redaktor s.: p.: S.: strony: [pierwsza i ostatnia strona dokumentu] ss. pp. SS. strony [sumaryczna liczba stron w dokumencie] W: In: In: W: [cechy dokumentu macierzystego] t. Vol. B. tom [książki wielotomowej] i in. et al. u.a. i inni [autorzy lub redaktorzy dokumentu] wyd. ed. Aufl. wydanie Dr inż. Barbara Mrzygłód 34

35 Dr inż. Barbara Mrzygłód 35

36 Naczelną zasadą w tworzeniu przypisów bibliograficznych i bibliografii załącznikowej JEST RZETELNOŚĆ I KONSEKWENCJA Tworzenie bibliografii Dr inż. Barbara Mrzygłód 36