Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej
|
|
- Alojzy Markowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 10, Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2007 PL ISSN ISBN Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej A. SUDER Katedra U ytkowania Lasu i Drewna, Akademia Rolnicza w Krakowie Vegetation of wet meadows (order Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) in the eastern part of Silesia Upland Abstract. The eastern part of Silesia Upland has very diversified wet meadows vegetation which covers especially large acreages in the area of Garb Tarnogórski. 10 associations, 9 subassociations and 1 community have been distinguished and described there. Man s impact, secondary succession and anthropogenic disturbances of water conditions shaped the characteristic features of these plant communities. Keywords:wetmeadows vegetation, Silesia Upland, syntaxonomy, phytosociology 1. Wstêp ¹ki wilgotne zaliczane do rzêdu Molinietalia caeruleae w obrêbie klasy Molinio-Arrhenatheretea to biocenozy wtórne, których sk³ad gatunkowy i dynamika zale ¹ od rodzaju i intensywnoœci stosowanych zabiegów gospodarczych. Zaniechanie lub intensyfikacja ich u ytkowania oraz zmiany stosunków wodnych na skutek melioracji powoduj¹ niekorzystne zmiany runi tych zbiorowisk, przejawiaj¹ce siê tworzeniem niestabilnych form przejœciowych i w konsekwencji ich zanik. Ze wzglêdu na du e walory przyrodnicze i wysoki stopieñ zagro enia w Europie, ³¹ki wilgotne zosta³y umieszczone w wykazie siedlisk podlegaj¹cych ochronie w Polsce oraz w³¹czone do sieci obszarów chronionych NATURA 2000 (PAWLACZYK ijermaczek, 2000). Na terenie Wy yny Œl¹skiej powierzchnia mokrade³ wynosi ha, z czego 98% zajmuj¹ ³¹ki wilgotne i œwie e (DEMBEK i wsp., 2000). Obszar ten nie posiada pe³nej dokumentacji dotycz¹cej zró nicowania szaty roœlinnej ³¹k wilgotnych. Nieliczne opracowania monograficzne ³¹k trzêœlicowych (GRYNIA, 1968) i z sitem ostrokwiatowym (CELIÑSKI i wsp., 1976) by³y wykonane ponad 30 lat temu i wiele ich stanowisk obecnie nie istnieje, poniewa zbiorowiska te ze wzglêdu na swój antropogeniczny charakter bardzo szybko siê zmieniaj¹. Celem opracowania jest przedstawienie charakterystyki fitosocjologicznej i ekologicznej fitocenoz ³¹k wilgotnych we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej.
2 160 A. Suder 2. Materia³ i metody Badania terenowe przeprowadzono w latach we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej (ryc. 1), obejmuj¹cej 3 mezoregiony: Wy ynê Katowick¹, Garb Tarnogórski i Pagóry Jaworznickie (KONDRACKI, 2001). Mimo silnej antropopresji obszar ten charakteryzuje siê ró norodnoœci¹ siedlisk i bogactwem szaty roœlinnej. W okresie optimum rozwojowego w p³atach ³¹k wilgotnych wykonano 408 zdjêæ fitosocjologicznych metod¹ Braun-Blanqueta (BRAUN-BLANQUET, 1964). Powierzchnia wiêkszoœci zdjêæ wynosi³a 100 m 2. Zdjêcia zebrano w tabele fitosocjologiczne oraz obliczono stopnie sta³oœci i wspó³czynniki pokrycia poszczególnych gatunków w wyró - nionych zespo³ach i podzespo³ach. Ze wzglêdów wydawniczych w opracowaniu zamieszczono tylko tabelê syntetyczn¹, w której uwzglêdniono wy³¹cznie gatunki diagnostyczne (charakterystyczne i wyró niaj¹ce) dla danej jednostki syntaksonomicznej (tab. 1). Nazewnictwo roœlin naczyniowych podano za MIRKIEM i wsp. (2002), a mchów za OCHYRA i wsp., (2003). Klasyfikacja i nazewnictwo jednostek syntaksonomicznych przyjêto w pracy za Matuszkiewiczem (2001) z wyj¹tkiem ³¹k trzêœlicowych. Wed³ug zasad kodeksu nomenklatury fitosocjologicznej (BARKMAN i wsp., 1995) nazwa Molinietum caerulae jest dwuznaczna i nieuprawniona (BRZEG iwojterska, 2001). Z tego powodu w niniejszym opracowaniu zosta³a zamieniona na Selino-Molinietum (POTT, 1995). Objaœnienia Explanations: Wy yna Œl¹ska; granice badanego terenu boundary of investigated area; granice mezoregionów boundaries of mesoregions; I Che³m, II Garb Tarnogórski, III Wy yna Katowicka, IV Pagóry Jaworznickie, V P³askowy Rybnicki Ryc. 1. Po³o enie badanego terenu (KONDRACKI, 2001) Fig. 1. Localization of investigated area (KONDRACKI, 2001) PT, ¹karstwo w Polsce, 10, 2007
3 Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) Wyniki i dyskusja 3.1. Przegl¹d i charakterystyka zbiorowisk ³¹kowych Na podstawie przeprowadzonych badañ wyró niono 11 zespo³ów i zbiorowisk ³¹k wilgotnych, które s¹ zró nicowane na 9 jednostek syntaksonomicznych ni szej rangi. Ich pe³ny wykaz i systematyka przedstawia siê nastêpuj¹co: Cl: Molinio-Arrhenatheretea R.Tx O: Molinietalia ceruleae W. Koch 1926 Ass: 1. Alopecuretum pratensis (Regel 1925) Steffen 1931 All: Filipendulion ulmariae Segal 1966 Ass: 1. Zbiorowisko z Filipendula ulmaria All: Calthion palustris R.Tx.1937 em. Oberd Ass: 1. Angelico-Cirsietum oleracei R.Tx em. Oberd Cirsietum rivularis Nowiñski 1927 Subass: typicum, selinetosum carvifoliae 3. Deschampsietum caespitosae Horvatiè Equisetetum palustris Steffen Scirpetum sylvatici Ralski Epilobio-Juncetum effusi Oberd Subass: typicum, cirsietosum palustris subass. nova, cirsietosum rivularis subass. nova 7. Juncetum acutiflori Br.-Bl Subass: typicum, sphagnetosum fallaxi subass. nova All: Molinion caeruleae W. Koch 1926 Ass: 1. Galio borealis-molinietum (Koch 1925) Philippi Selino-Molinietum Kuhn 1937 Subass: typicum, caricetosum paniceae (Koch 1925) Kuhn Zbiorowisko z Filipendula ulmaria (tab. 1., kol. 3) Pospolite na badanym obszarze fitocenozy z dominacj¹ wi¹zówki b³otnej i udzia³em pozosta³ych gatunków ze zwi¹zku Filipendulion. Rozwijaj¹ siê w postaci w¹skiego pasa wzd³u rowów melioracyjnych lub na obrze ach zbiorowisk leœnych i zaroœlowych oraz jako stadium sukcesyjne na nie u ytkowanych ³¹kach zajêtych uprzednio przez Cirsietum rivularis lub Selino-Molinietum. Zbiorowisko jest ubogie florystycznie i zbudowane z wysokich bylin dwuliœciennych, pod którymi rosn¹ nieliczne inne roœliny ³¹kowe, g³ównie ze zwi¹zku Calthion i rzêdu Molinietalia. W p³atach powsta³ych na skutek zarastania ³¹k trzêœlicowych utrzymuj¹ siê gatunki charakterystyczne dla zwi¹zku Molinion Selinum carvifolia, Molinia caerulea, Gladiolus imbricatus. 2. Angelico-Cirsietum oleracei R.Tx em. Oberd, 1967 ³¹ka ostro eniowo-rdestowa (tab. 1, kol. 4) PT, Grassland Science in Poland, 10, 2007
4 162 A. Suder Rzadko notowane i nie u ytkowane gospodarczo zbiorowisko z dominacj¹ Cirsium oleraceum i Polygonum bistorta. Wystêpuje najczêœciej na ³¹kach œródleœnych, a w jego budowie najwiêksz¹ rolê odgrywaj¹ gatunki ze zwi¹zku Calthion i rzêdu Molinietalia - Cirsium rivulare, Deschampsia caespitosa, Lotus uliginosus, Angelica sylvestris, Sanguisorba officinalis. W zbiorowisku licznie reprezentowana jest grupa gatunków zio³oroœlowych oraz charakterystycznych dla ³¹k œwie ych. Wœród nich do najczêœciej notowanych nale ¹: Lythrum salicaria, Filipendula ulmaria oraz Achillea millefolium. Warstwa mszysta w wiêkszoœci p³atów jest dobrze rozwiniêta i pokrywa 5-70% ich powierzchni. 3. Deschampsietum caespitosae Horvatiæ, 1930 ³¹ka œmia³kowa (tab. 1, kol. 5) Na badanym obszarze fitocenozy Deschampsietum caespitosae s¹ pospolitym sk³adnikiem roœlinnoœci porzuconych, nie u ytkowanych ³¹k. Posiadaj¹ charakterystyczn¹ kêpow¹ strukturê i trawiast¹ fizjonomiê dziêki dominacji œmia³ka darniowego. Znacz¹cy udzia³ w budowie p³atów maj¹ tak e inne trawy Poa pratensis, Festuca rubra i Holcus lanatus. Zio³a z wyj¹tkiem jaskrów i szczawiu ³¹kowego s¹ rzadziej notowane i wykazuj¹ mniejsze pokrycie. W budowie p³atów zbiorowiska du ¹ rolê odgrywaj¹ tak e taksony charakterystyczne dla zwi¹zku Calthion Cirsium rivulare, Juncus effusus. Warstwa mszysta wystêpuje prawie we wszystkich p³atach, a jej pokrycie wynosi 1-30%. 4. Cirsietum rivularis Nowiñski, 1927 ³¹ka ostro eniowa (tab. 1., kol. 6) Fitocenozy Cirsietum rivularis s¹ pospolitym zbiorowiskiem ³¹kowym na badanym obszarze i wiêkszoœæ z nich jest sporadycznie koszona. Gatunek charakterystyczny zespo³u Cirsium rivulare wystêpuje z wysok¹ sta³oœci¹ w wiêkszoœci p³atów ³¹k badanego terenu, jednak w tym zbiorowisku posiada optimum swego wystêpowania i najwiêksze pokrycie. W zbiorowisku licznie reprezentowana jest grupa gatunków charakterystycznych dla klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzêdu Molinietalia, wœród których do najczêœciej wystêpuj¹cych nale ¹: Deschampsia caespitosa, Equisetum palustre oraz Ranunculus acris, Rumex acetosa, Poa trivialis, Poa pratensis. Warstwa mszysta jest ró nie rozwiniêta (1 do 40%), budowana najczêœciej przez Brachythecium rutabulum i Plagiomnium elatum. P³aty ³¹ki ostro eniowej s¹ zró nicowane na dwa podzespo³y typowy i selinetosum carvifoliae. W podzespole z olszewnikiem kminkolistnym ruñ ³¹ki jest zdominowana przez byliny dwuliœcienne. Wyró nia siê udzia³em gatunków diagnostycznych dla zwi¹zku Molinion Selinum carvifolia i Carex panicea oraz zbiorowisk okrajkowych Galium verum. Fitocenozy podzespo³u selinetosum carvifoliae wykazuj¹ pewne podobieñstwa florystyczne do zespo³ów górskich, zw³aszcza beskidzkiej postaci z udzia³em Carex hartmanii i taksonów charakterystycznych dla ³¹k trzêœlicowych (Dubiel i wsp. 1999) oraz górskich p³atów opisanych z pn-wsch Moraw (BALÁTOVÁ- -TULÁÈKOVÁ, 2000). 5. Equisetetum palustris Steffen, 1931 ³¹ka mszysta ze skrzypem b³otnym (tab. 1, kol. 7) Fitocenozy z masowym udzia³em skrzypu b³otnego rzadko wystêpuj¹ na badanym terenie. Odnotowano je na szeœciu stanowiskach, gdzie rozwija³y siê przewa nie w oto- PT, ¹karstwo w Polsce, 10, 2007
5 Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) czeniu szuwarów turzycowych. Zbiorowisko posiada strukturê kêpow¹. Warstwê zieln¹ obok skrzypu b³otnego tworz¹ g³ównie gatunki ze zwi¹zku Calthion: Caltha palustris, Juncus effusus i Cirsium rivulare. Licznie reprezentowana jest równie grupa taksonów z rzêdu Molinietalia, wœród których najczêœciej notowane by³y: Angelica sylvestris, Lychnis flos-cuculi i Lotus uliginosus. Omawiane zbiorowisko posiada gatunki lokalnie wyró niaj¹ce w stosunku do innych ³¹k z rzêdu Molinietalia Mentha aquatica, Equisetum fluviatile, Plagiomnium elatum. We wszystkich p³atach widoczny jest sta³y udzia³ gatunków bagiennych Carex nigra, Equisetum fluviatile, Galium palustre. Cech¹ charakterystyczn¹ ³¹ki z Equisetum palustre jest tak e silnie rozwiniêta warstwa mszysta, pokrywaj¹ca 5-50% powierzchni zbiorowiska. Buduje j¹ najczêœciej Plagiomnium elatum, któremu towarzysz¹ Brachythecium rutabulum lub Calliergonella cuspidata. W polskiej literaturze fitosocjologicznej zespó³ ten jest rzadko opisywany. Dotychczas podawany by³ z terenu Polski Œrodkowej (KUCHARSKI, 1999; KUCHARSKI ipisarek, 1999) i Wy yny Krakowsko-Czêstochowskiej (BABCZYÑSKA-SENDEK, 1998a). 6. Epilobio-Juncetum effusi Oberd, 1957 pastwisko z sitem rozpierzch³ym (tab.1, kol. 8). Pospolite na badanym obszarze, nie u ytkowane gospodarczo zbiorowisko z dominacj¹ situ rozpierzch³ego (Juncus effusus). Wystêpuje najczêœciej w zag³êbieniach terenu, na siedliskach silnie zabagnionych lub w miejscach okresowego pojawiania siê wody na powierzchni gruntu. Najwiêksze jego p³aty stwierdzono wokó³ zbiornika Koz³owa Góra. W zbiorowisku obok situ rozpierzch³ego znaczn¹ rolê odgrywaj¹ byliny dwuliœcienne Lysimachia vulgaris i Lythrum salicaria. Cech¹ charakterystyczn¹ omawianych p³atów jest tak e wysoki udzia³ gatunków siedlisk bagiennych z klasy Phragmitetea oraz kwaœnych m³ak niskoturzycowych ze zwi¹zku Caricion nigrae Carex nigra i Agrostis canina. Wœród gatunków ³¹kowych niewielkie pokrycie osi¹gaj¹ trawy wartoœciowe gospodarczo, natomiast dominuj¹ gatunki uwa ane za chwasty ³¹kowe: Rumex acetosa, Deschampsia caespitosa. Fitocenozy Epilobio-Juncetum effusi charakteryzuj¹ siê silnie rozwiniêt¹ i najbardziej ró norodn¹ pod wzglêdem gatunkowym warstw¹ mszyst¹, która pokrywa do 40% powierzchni p³atów. W zale noœci od wilgotnoœci i yznoœci siedliska zbiorowisko wykazuje zró nicowanie na trzy podzespo³y typicum, cirsietosum palustris i cirsietosum rivularis. P³aty podzespo³u cirsietosum palustris rozwijaj¹ siê w lokalnych zag³êbieniach terenu na siedliskach podtopionych i ubogich. Wyró niaj¹ siê dominacj¹ œmia³ka darniowego oraz facjalnym udzia³em ostro nia b³otnego. W budowie p³atów wzrasta rola gatunków kwaœnych m³ak niskoturzycowych (klasa Scheuchzerio-Caricetea nigrae) i muraw bliÿniczkowych (klasa Nardo-Callunetea). W przeciwieñstwie do niego fitocenozy podzespo³u cirsietosum rivularis wystêpuj¹ na siedliskach yÿniejszych. Stanowi¹ najbardziej urozmaicon¹ florystycznie postaæ zbiorowiska z obfitym udzia³em bylin dwuliœciennych Cirsium rivulare, Lysimachia vulgaris. W p³atach zbiorowiska wzrasta rola gatunków wartoœciowych gospodarczo, jak Poa pratensis, Festuca pratensis, Poa trivialis. 7. Juncetum acutiflori Br.-Bl ³¹ka z sitem ostrokwiatowym (tab. 1, kol. 9) Rzadko notowane na badanym obszarze zbiorowisko z dominacj¹ situ ostrokwiatowego. Centrum zasiêgu tego zespo³u przypada na atlantyckie obszary Europy zachod- PT, Grassland Science in Poland, 10, 2007
6 Tabela 1. Zró nicowanie zbiorowisk ³¹k wilgotnych z rzêdu Molinietalia caeruleae W. Koch 1926 we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej Table 1. Diversity of wet meadows community from order Molinietalia caeruleae W. Koch 1926 in the eastern part of Silesia Upland Zespó³ (zbiorowisko) Liczba stanowisk Liczba zdjêæ Liczba gatunków w zdjêciu S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp S Wp Ch: Molinion caeruleae Selinum carvifolia III 441 V 1041 III 50,5 II 34 I 18,5 II 176 II 35 I 14,5 I 10 I Molinia caerulea IV 89,5 V 5770 II 12,5 II 21 I 1 I 3 I 30 I 4,5 I 10 I Serratula tinctoria III 955 IV 376 I 9,5 - - I 4 I Gladiolus imbricatus III 76 II 20 I Gentiana pneumonanthe I 5,5 II Inula salicina I 19 I Iris sibirica I 10 I Silaum silaus V 1195 I 2 I 7 I 13 I 2,5 I 23, Betonica officinalis V 1373 II 498 I I Galium boreale V 2353 III 70 I Succisa pratensis II 26 IV I 2, I 5,5 I Galium verum V 250 V 106 I 8 II 58 I 10 II 16,5 - - I 3, Carex panicea IV 378 IV 377 I 8 I 29 I 16 II 144 III 70 II Briza media IV 41 III I 2,5 I 2,5 I I Carex flacca III 53,5 III 79 I 1 I 2,5 I 2,5 I 9 I
7 *Sanguisorba officinalis V 704 V 701 III 70 III 174 I 18 II 138 II 20 I I 5,5 I 25 *Carex hartmanii IV 198 III 66 I I 20,5 II 31 I 10 I 13,5 - - I 5,5 - - Juncus conglomeratus IV 391 III 153 I 6 II I 48 I I Centaurea oxylepis III 70,5 III 70 I 12,5 I 5 I 3,5 I 24 I 5 I I 3 Leucanthemum vulgare III 38 II 14, I 1 I Potentilla erecta II 17 V I 18,5 I 16 I 7 I 30 II 46,5 II 43 I Parnassia palustris - - II Epipactis palustris I 1,5 II I I 3 I I 0,2 - - Carex davalliana - - II I 2,5 - - I 0,5 I Carex lepidocarpa I 19 II I 0, Valeriana simplicifolia - - II 125 I 4 I 15,5 - - I 14 I 30 I Geum rivale IV 654 I 1 II 54 I 18,5 I 19,5 I 105 I 5 I 12, Carex pallescens V 245 II 57 I 2,5 - - I 12 I 12,5 I 25 I 13, Alchemilla subcrenata Filipendula vulgaris III I 44 I III , Ononis arvensis III 82, , Alchemilla glaurescens Alchemilla monticola Ranunculus auricomus I 8, I IV 79 II 20 II 22 I 5 II 35 II I 12,5 - - I 26 II 13 Ch: Calthion + Molinietalia* Polygonum bistorta - - I 6 I 17 II 1224 I 134 I 34,5 - - I 1, I 50
8 Cirsium oleraceum I 23,5 V I *Deschampsia caespitosa V 574 V 113 IV 73,5 V 237 V 6738 IV 355 IV 55 V 826 II 40 II 17 IV 78 Cirsium palustre - - II 25 I 2 II 24,5 II 111 I 6 III 30 IV 707 IV 195 I 2 I 2 Cirsium rivulare V 1383 IV 460 V 134 III 34,5 III 158 V 6733 IV 151 *II 174 II 43 IV 411 II 259 *Equisetum palustre I 9 IV 50 III 66,5 III 142 I 14,5 IV 267 V 5750 II 36,5 II 137 IV 246 I 22 Juncus effusus I 24 III 118 III 83 II 34 IV 295 III 190 IV 160 V 6080 III 70 III 94,5 II 11,5 Juncus acutiflorus - - I I 11,5 V Scirpus sylvaticus - - I 0,2 I 18 I I I 2 II 40,5 V Ch: Filipendulion ulmariae Geranium palustre - - I 20 II 360 II 40 I 0,5 I 55 I 5 I I 74 I 25 Filipendula ulmaria II 10 III 140 V 6806 III 119 II 11 II 55 I 25 I 4,5 I 0,5 II 58,5 I 25 Lythrum salicaria I 7 III 61 IV 214 III 113 II 27 II 44 I 10 *III III 34 I 6 Lysimachia vulgaris II 17 IV 254 III 546 II 58 I 17 II 84,5 V 266 *IV 678 IV 350 III 205 I 1,5 Ch: Molinio- Arrhenatheretea Alopecurus pratensis Cerastium holosteoides III 38 I 7 II 36 III 31,5 IV 55 III 306 I 5 II 27,5 I 10 II 21,5 V 8000 I 8,5 I 9 I 4 III 21 III 47,5 II II I 1,5 IV 73 Ch: Scheuchzerio-Caricetea nigrae + Phragmitetea* *Galium palustre I 5 I 11 I 14 I 8 I 79 I 30,5 III 41 III 106 III 120 II 96,5 I 18 Agrostis canina - - I I 30,5 - - II 20 III 184 III Carex nigra II 12 III 92 II 16,5 II 23,5 II 108,5 II 69 IV 135 IV 605 I 10 I 2 - -
9 Viola palustris I 1,5 I I 1 I 1 I 30 I 73 IV 463 I Plagiomnium elatum d *Equisetum fluviatile I 70,5 II 172 II 40 II 111 I 48,5 I 88,5 IV 490 I 24 II 143 I I 0,2 I 25 I 0,5 I 1 I 40 III 45 I 3,5 I 0,5 I Mentha aquatica I V 525 I 11,5 II 220 I Inne Other: Sphagnum fallax d Vaccinium uliginosum Oxycoccus palustris Polytrichum commune d Sphagnum teres d Sphagnum fimbriatum d II II II I I 11,5 II I 16, I Objaœnienia Explanations: 1 Galio borealis-molinietum; 2 Selino-Molinietum; 3 Zbiorowisko z Community with Filipendula almaria; 4 Angelico-Cirsietum oleracei; 5 Deschampsietum caespitosae; 6 Cirsietumrivularis; 7 Equisetetum palustris; 8 Epilobio-Juncetum effusi; 9 Juncetum acutiflori; 10 Scirpetum sylvatici; 11 Alopecuretum pratensis; S sta³oœæ constancy; Wp wspó³czynnik pokrycia cover coefficent. gatunki diagnostyczne dla zwi¹zku diagnostic species for alliance gatunki diagnostyczne dla zespo³u (zbiorowiska) diagnostic species for association (community) gatunki wyró niaj¹ce podzespó³ characteristic species for subassociotion
10 168 A. Suder niej, natomiast w Polsce osi¹ga wschodni¹ granicê wystêpowania (CELIÑSKI i wsp., 1976; MATUSZKIEWICZ, 2001). Rozwija siê wzd³u cieków wodnych lub w miejscach wysiêku wody gruntowej. Zajmuje siedliska zró nicowane pod wzglêdem zasobnoœci w substancje od ywcze, co by³o podstaw¹ do wyró nienia dwóch podzespo³ów: shagnetosum fallaxi i typicum. Fitocenozy podzespo³u shagnetosum fallaxi rozwijaj¹ siê na siedliskach ubogich i zabagnionych, w otoczeniu bagiennych borów sosnowych. Charakteryzuj¹ siê wystêpowaniem taksonów z klasy Oxyccoco-Sphagnetea Oxyccocus palustris, kwaœnych m³ak niskoturzycowych Agrostis canina oraz muraw bliÿniczkowych Potentilla erecta. Gatunki ³¹kowe pojawiaj¹ siê tu sporadycznie i w niewielkiej iloœci. Du e uwilgotnienie siedliska sprzyja rozwojowi warstwy mszystej, sk³adaj¹cej siê g³ównie z torfowców, która pokrywa % powierzchni zbiorowiska. Fitocenozy podzespo³u typowego wykszta³caj¹ siê w s¹siedztwie podmok³ych ³¹k z Juncus effusus, Scirpus sylvaticus lub zbiorowisk szuwarowych. Charakteryzuj¹ siê wiêkszym bogactwem florystycznym. Pokrycie warstwy mszystej jest tu bardziej zró- nicowane i wynosi 1-70%. W jej sk³ad wchodz¹ najczêœciej Plagiomnium elatum, Calliergonella cuspidata i Climacium dendroides. Warstwê zieln¹ obok situ ostrokwiatowego tworz¹ gatunki charakterystyczne dla rzêdu Molinietalia i zwi¹zku Calthion Cirsium rivulare, Juncus effusus, Lotus uliginosus, Cirsium palustre, Lysimachia vulgaris. 8. Scirpetum sylvatici Ralski, 1931 ³¹ka z sitowiem leœnym (tab. 1, kol. 10) P³aty z dominacj¹ sitowia leœnego wystêpuj¹ pospolicie na badanym obszarze. Rozwijaj¹ siê w lokalnych obni eniach terenu, na siedliskach wilgotnych i yznych. Œwiadczy o tym du y udzia³ w jego p³atach taksonów z klasy Phragmitetea oraz gatunków nitrofilnych Urtica dioica. Warstwa mszysta zbiorowiska jest s³abo rozwiniêta. W wiêkszoœci fitocenoz jej brak, a tam gdzie wystêpuje jej pokrycie nie przekracza 10%. P³aty Scirpetum sylvatici w stosunku do innych zbiorowisk ³¹k wilgotnych wyró nia silna dominacja gatunków ze zwi¹zku Calthion oraz sporadyczny udzia³ z niewielkim pokryciem gatunków z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Obok sitowia leœnego z wysok¹ sta³oœci¹ wystêpuje Cirsium rivulare. Uwa a siê, e przy niewielkim przesuszeniu p³aty ³¹ki z sitowiem leœnym ewoluuj¹ w kierunku ³¹ki ostro eniowej (BABCZYÑSKA-SEN- DEK, 1998a). Fitocenozy Scirpetum sylvatici posiadaj¹ ma³¹ wartoœæ gospodarcz¹. Dlatego na badanym obszarze, podobnie jak w innych regionach Polski, ³¹ki z sitowiem leœnym nie s¹ koszone (NOWIÑSKI, 1967; KUCHARSKI, 1999). 9. Galio borealis-molinietum (Koch, 1925) Philippi 1960 ³¹ka trzêœlicowa z przytuli¹ pó³nocn¹ (tab. 1, kol. 1) Galio borealis-molinietum jest jednym z najs³abiej poznanych zespo³ów ³¹kowych w Polsce (BRZEG iwojterska, 2001). Na badanym obszarze p³aty zespo³u notowano wy³¹cznie w obrêbie rozleg³ych kompleksów ³¹k wilgotnych w okolicach D¹browy Górniczej Przymiarki i Trzebyczki. Ich p³aty nie s¹ u ytkowane gospodarczo. Zbiorowisko stanowi bogat¹ pod wzglêdem florystycznym postaæ ³¹ki wilgotnej, w której dominuj¹ byliny dwuliœcienne. Oprócz gatunków charakterystycznych dla zespo³u Galium boreale, Betonica officinalis, Silaum silaus istotn¹ rolê w budowie p³atów odgrywaj¹ taksony PT, ¹karstwo w Polsce, 10, 2007
11 Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) ze zwi¹zku Calthion i rzêdu Molinietalia Sanguisorba officinalis i Cirsium rivulare. W stosunku do analogicznych fitocenoz znanych z innych regionów Polski zespó³ wyró nia w skali lokalnej udzia³ Geum rivale, Carex pallescens, Ononis arvensis oraz przywrotników (Alchemilla sp.). Licznie reprezentowana grupa gatunków trawiastych nie odgrywa du ej roli w runi ³¹ki ze wzglêdu na niskie pokrycie. Niewielki jest udzia³ trzêœlicy modrej, która w czêœci p³atów omawianego zbiorowiska w ogóle nie wystêpuje. Natomiast do najczêœciej notowanych nale ¹ inne trawy o ma³ej wartoœci gospodarczej: Briza media i Deschampsia caespitosa. Mimo du ej wilgotnoœci siedliska w p³atach pojawiaj¹ siê gatunki z klasy Festuco-Brometea Filipendula vulgaris, Plantago media, których obecnoœæ wskazuje na zawartoœæ wêglanu wapnia w pod³o u. Dobrze rozwiniêt¹ warstwê mszyst¹ osi¹gaj¹c¹ w czêœci p³atów bardzo wysokie pokrycie (70%) buduj¹ Climacium dendroides, Calliergonella cuspidata, Brachythecium rutabulum i Plagiomnium undulatum. 10. Selino-Molinietum Kuhn, 1937 ³¹ka trzêœlicowa z olszewnikiem kminkolistnym (tab. 1, kol. 2) Stanowiska zespo³u na badanym obszarze s¹ rozmieszczone nierównomiernie i wiêkszoœæ jest skoncentrowana we wschodniej czêœci regionu. Du e powierzchniowo (oko³o 100 ha) kompleksy tych fitocenoz wystêpuj¹ w okolicach D¹browy Górniczej, S³awkowa i Siewierza oraz Jaworzna. W pozosta³ej czêœci badanego terenu pojawiaj¹ siê sporadycznie w postaci niewielkich p³atów. W przesz³oœci u ytkowane w celu pozyskania siana na œció³kê dla byd³a, obecnie zbiorowisko to nie posiada adnej wartoœci gospodarczej. Ruñ ³¹ki jest opanowana przez trawy, wœród których dominuj¹c¹ rolê odgrywa Molinia caerulea. Oprócz trzêœlicy modrej w p³atach zespo³u najczêœciej notowane by³y inne taksony charakterystyczne dla zespo³u: Succisa pratensis i Selinum carvifolia oraz gatunki siedlisk ubogich z klasy Nardo-Callunetea. W runi ³¹ki wystêpuj¹ te liczne byliny dwuliœcienne ze zwi¹zku Molinion i rzêdu Molinietalia Gentiana pneumonanthe, Gladiolus imbricatus, Iris sibirica, Serratula tinctoria, Sanguisorba officinalis. Du e przywi¹zanie wykazuj¹ te gatunki ze zwi¹zku Calthion, zw³aszcza Cirsium rivulare, Juncus conglomeratus i Juncus effusus oraz ciep³olubnych okrajków Galium verum. P³aty Selino-Molinietum s¹ zró nicowane na dwa podzespo³y: typicum i caricetosum paniceae. Fitocenozy podzespo³u caricetosum panicae charakteryzuj¹ siê sta³ym, miejscami obfitym wystêpowaniem Carex panicea oraz udzia³em Briza media, Carex hartmanii i Caliergonella cuspidata oraz gatunków nawapiennych m³ak niskoturzycowych z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae (tab. 1, kol. 2a). 11. Alopecuretum pratensis (Regel, 1925) Steffen 1931 ³¹ka wyczyñcowa (tab. 1, kol. 11) Fitocenozy Alopecuretum pratensis wystêpuj¹ na yznych siedliskach ³êgowych w dolinach rzek. Gatunek charakterystyczny zespo³u i dominuj¹cy w runi ³¹ki Alopecurus pratensis jest wskaÿnikiem gleb zasobnych w fosfor. Na badanym terenie p³aty zespo³u stwierdzono w 17 punktach. Najwiêksze powierzchnie o wielkoœci oko³o 50 ha zajmowa³y w dolinie potoku O arowickiego i Brynicy, gdzie rozwija³y siê w otoczeniu PT, Grassland Science in Poland, 10, 2007
12 170 A. Suder ³¹k rajgrasowych lub pól uprawnych. Wiêkszoœæ z nich jest u ytkowana gospodarczo. G³ówn¹ masê roœlinn¹ runi ³¹ki stanowi¹ trawy: Alopecurus pratensis, Poa pratensis, Poa trivialis, Holcus lanatus. Zio³a s¹ tu nielicznie reprezentowane, a do najczêœciej notowanych nale ¹: Rumex acetosa i Cerastium holosteoides. Warstwa mszysta jest s³abo wykszta³cona i jej pokrycie wynosi 1-20%. Ze wzglêdu na brak dobrych gatunków diagnostycznych przynale noœæ tego zespo³u do jednostki ni szej od rzêdu jest trudna do ustalenia Rozmieszczenie ³¹k wilgotnych we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej Wiêkszoœæ stanowisk ³¹k wilgotnych jest skoncentrowana we wschodniej czêœci analizowanego obszaru, na terenie Garbu Tarnogórskiego (ryc. 1). Oprócz czynników naturalnych ich rozwojowi w tym regionie sprzyja przewaga obszarów wiejskich oraz ekstensywna gospodarka rolna. Najwiêksze kompleksy ³¹kowe rozci¹gaj¹ siê od Bukowna, przez D¹browê Górnicz¹ po Siewierz. Dominuj¹ tu p³aty Cirsietum rivularis i Deschampsietum caespitosae, natomiast ich najcenniejszym sk³adnikiem s¹ fitocenozy ze zwi¹zku Molinion. W pó³nocnej czêœci regionu du e powierzchnie ³¹k wilgotnych wystêpuj¹ w dolinie Brynicy od Zendka po O arowice, Pyrzowice i Œwierklaniec. Na ³¹kach koszonych przewa aj¹ p³aty Alopecuretum pratensis natomiast na stanowiskach nie u ytkowanych Deschampsietum caespitosae i Epilobio-Juncetum effusi. Na terenie Wy yny Katowickiej ³¹ki wystêpuj¹ sporadycznie ze wzglêdu na wysoki stopieñ urbanizacji. Wiêkszoœæ ich stanowisk jest zlokalizowana na obrze ach aglomeracji górnoœl¹skiej, a nieliczne tylko odnotowano w Katowicach Piotrowicach, Gliwicach, Zabrzu i Sosnowcu. Powierzchniowo dominuj¹ zbiorowiska ³¹k bagiennych Scirpetum sylvatici i Epilobio-Juncetum effusi. Odnotowano tu równie najwiêksz¹ liczbê stanowisk rzadkiego w skali Polski zespo³u Juncetum acutiflori. Na terenie Pagórów Jaworznickich ³¹ki wilgotne by³y notowane czêœciej, g³ównie na obrze ach miast Jaworzna, Chrzanowa, Libi¹ a. Najwiêcej stanowisk posiadaj¹ tu fitocenozy Scirpetum sylvatici i Cirsietum rivularis. 4. Wnioski Istnieje du e zró nicowanie roœlinnoœci ³¹k wilgotnych we wschodniej czêœci Wy yny Œl¹skiej. Jest ono spowodowane naturaln¹ zmiennoœci¹ siedlisk oraz dzia³alnoœci¹ cz³owieka. Wyró niono 10 jednostek syntaksonomicznych w randze zespo³u, 9 w randze podzespo³u oraz 1 zbiorowisko. Wœród opisanych syntaksonów kilka jest szczególnie interesuj¹cych pod wzglêdem geobotanicznym. Nale y tu wymieniæ Cirsietum rivularis selinetosum carvifoliae o charakterze górskim oraz fitocenozy atlantyckiego zbiorowiska Juncetum acutiflori. Odnaleziono tak e stanowiska nie notowanego do tej pory na terenie Wy yny Œl¹skiej zespo³u Galio borealis-molinietum. Na badanym obszarze zbiorowiska ³¹kowe s¹ rozmieszczone nierównomiernie. Najwiêksz¹ rolê odgrywaj¹ w szacie roœlinnej Garbu Tarnogórskiego a wiêc PT, ¹karstwo w Polsce, 10, 2007
13 Szata roœlinna ³¹k wilgotnych (rz¹d Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) regionu, gdzie istniej¹ korzystne warunki hydrologiczne dla rozwoju tego typu fitocenoz oraz przewa a ekstensywny sposób gospodarowania ³¹k. Wœród wyró nionych zespo³ów trzy stanowi¹ zbiorowiska rzadkie Equisetetum palustris, Angelico-Cirsietum oleracei, Galio borealis-molinietum, natomiast pospolite to Cirsietum rivulari i Scirpetum sylvatici. Obserwacje poczynione w trakcie badañ pozwalaj¹ wskazaæ g³ówne zagro enia i kierunki zmian, jakim podlegaj¹ zbiorowiska ³¹k wilgotnych: 1) zaniechanie koœnego u ytkowania ³¹k przejawiaj¹ce siê wzrostem pokrycia gatunków zio³oroœlowych i œmia³ka darniowego oraz pojawianiem siê siewek drzew w runi ³¹k; 2) zabiegi melioracyjne, antropogeniczne zaburzenia stosunków wodnych (leje depresyjne) s¹ przyczyn¹ przesychania gleb; 3) corocznie powtarzaj¹ce siê wypalanie na wiosnê ³¹k w okolicach S³awkowa niszczy florê i faunê zbiorowisk ³¹k trzêœlicowych. Literatura BABCZYÑSKA-SENDEK B., 1998a. Zbiorowiska ³¹kowe Wy yny Czêstochowskiej. Pr¹dnik. Prace Muzeum Szafera, 11-12, BABCZYÑSKA-SENDEK B., 1998b. Pó³naturalne i naturalne zbiorowiska nieleœne Górnego Œl¹ska na tle zró nicowania przestrzeni tego regionu. Przestrzeñ i wartoœci. Studia i materia³y waloryzacji przestrzeni Górnego Œl¹ska, 2, BALÁTOVÁ-TULÁÈKOVÁ E., Molinietalia Gesellschaften im Gebirge Moravskoslezské Beskydy (NO-Mähren). Preslia, 72, BARKMAN J., MORAVEC J., RAUSCHERT S., Kodeks nomenklatury fitosocjologicznej. Polish Botany Studies Guide Seria, 16, BRAUN-BLANQUET J., Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. 3. Aufl. Wien-New York. BRZEG A., WOJTERSKA M., Zespo³y roœlinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagro enie, W: WOJTERSKA M. (red.) Szata roœlinna Wielkopolski i Pojezierza Po³udniowopomorskiego. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznañ. CABA A S., WIKA S., WILCZEK S., ZYGMUNT J., Przyroda miêdzyrzecza Warty i Widawki. Wydawnictwo UŒ, Katowice, ss CELIÑSKI F., WIKA S., CABA A S., Les prairies marecageuses à Juncus acutiflorus en Silesie (Pologne). Coll. Phytosociologia 5, DEMBEK W., PIÓRKOWSKI H., RYCHARSKI M., Mokrad³a na tle regionalizacji fizyczno- -geograficznej Polski. Biblioteczka Wiadomoœci IMUZ, Falenty. DUBIEL E., STACHURSKA A., GAWROÑSKI S., Nieleœne zbiorowiska roœlinne Magurskiego Parku Narodowego (Beskid Niski). Zeszyty Naukowe UJ, Prace Botaniczne, 33, 57. FIJA KOWSKI D., CHOJNACKA-FIJA KOWSKA E., Zbiorowiska z klas Phragmitetea, Molinio-Arrhenatheretea i Scheuchzerio-Caricetea fuscae w makroregionie lubelskim. Roczniki Nauk Rolniczych, D, 217, GRYNIA M., Porównawcza analiza geobotaniczna ³¹k trzêœlicowych w ró nych regionach Polski. PTPN, Prace Komisji Nauk Rolniczych i Komisji Nauk Leœnych, 26, KONDRACKI J., Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa KUCHARSKI L., Szata roœlinna ³¹k Polski œrodkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Wydawnictwo Uniwersytetu ódzkiego, ódÿ, 165. PT, Grassland Science in Poland, 10, 2007
14 172 A. Suder MATUSZKIEWICZ W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roœlinnych Polski. Vademecum Geobotanicum, 536, PWN, Warszawa. MIREK Z., PIÊKOŒ-MIRKOWA H., ZAJ C A., ZAJ C M., Flowering plants and Pteridophytes of Poland. Biodiversity of Poland, vol. 1, 442. NOWIÑSKI M., Polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowe. Szkic fitosocjologiczny. PWRiL, Warszawa. OCHYRA R., ARNOWIEC J., BEDNAREK-OCHYRA H., Census catalogue of Polish mosses. PAN, Instytut Botaniki, Kraków. PAWLACZYK P., JERMACZEK A., Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodniczego, Œwiebodzin, Wyd. III., ss POTT R., Die Pflanzengesellschaften Deutschlands. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart. Vegetation of wet meadows (order Molinietalia caeruleae W. Koch 1926) in the eastern part of Silesia Upland A. SUDER Department of Forest and Wood Utlization, Agricultural University of Krakow Summary This paper presents research results of wet meadows vegetation from order Molinietalia caeruleae Koch, 1926 in the eastern part of Silesia Upland. On the basis of 408 phytosociological relevés, which were done in the years , 10 associations, 9 subassociations and 1 community have been distinguished and described. Only diagnostic species for each syntaxonomical unit were included in the synthetic table (tab. 1). Informations about distribution of wet meadows and number of their stands were also given. Recenzent Reviewer: Ró a Kochanowska Adres do korespondencji Adress for correspondence: Dr Alicja Suder Katedra U ytkowania Lasu i Drewna, Akademia Rolnicza, al. 29-go Listopada 46, Kraków tel alasuder@interia.pl PT, ¹karstwo w Polsce, 10, 2007
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXIX(4) SECTIO E 2014 1 Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20 950 Lublin,
Bardziej szczegółowoPRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA
PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA Prądnik. Prace Muz. Szafera 24 65 82 2014 Beata Barabasz-Krasny 1, Anna Sołtys-Lelek 2, Katarzyna Możdżeń 3 1 Uniwersytet Pedagogiczny im.
Bardziej szczegółowoCarex limosa L. in the Western Bieszczady Mts. (Polish Eastern Carpathians)
351 R. G. Prędki Holly Krzyże Ruch turystyczny i kapliczki ROCZNIKI przydrożne... w Bieszczadzkim BIESZCZADZKIE Parku... 21 (2013) str. 351 355 Doniesienia i notatki Anna Koczur Received: 19.10.2012 Instytut
Bardziej szczegółowoWPŁYW UŻYTKOWANIA I NAWOŻENIA NA WYSTĘPOWANIE RZADKICH I ZAGROŻONYCH GATUNKÓW W RUNI ZMIENNOWILGOTNEJ ŁĄKI SELINO CARVIFOLIAE MOLINIETUM
Beata GRYGIERZEC łąka Selino carvifoliae Molinietum, Molinia caerulea, Selinum caryifolia, plonowanie Selino carvifoliae Molinietum meadow, Molinia caerulea, Selinum carvifolia WPŁYW UŻYTKOWANIA I NAWOŻENIA
Bardziej szczegółowoSTAN ZACHOWANIA ŁĄK WILGOTNYCH (zw. Calthion) NA TLE UWARUNKOWAŃ TOPOGRAFICZNYCH CENTRALNEJ CZĘŚCI BORÓW TUCHOLSKICH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (X XII). T. 12. Z. 4(40) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 257 266 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoZbiorowiska roœlinne od³ogowanych pastwisk gromadzkich na Pogórzu Bocheñskim
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 11, 167-175 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2008 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-91-9 Zbiorowiska roœlinne od³ogowanych pastwisk gromadzkich
Bardziej szczegółowoCENNE ELEMENTY SZATY ROŚLINNEJ KOMPLEKSU ŁĄK ZMIENNOWILGOTNYCH W DOLINIE ODRY POD NOWĄ SOLĄ
Przegląd Przyrodniczy XIX, 3-4 (2008): 77-85 Marta Jermaczek-Sitak CENNE ELEMENTY SZATY ROŚLINNEJ KOMPLEKSU ŁĄK ZMIENNOWILGOTNYCH W DOLINIE ODRY POD NOWĄ SOLĄ Valuable elements of vegetation cover in the
Bardziej szczegółowoSZATA ROŚLINNA ŁĄK W DOLINIE PISI
BIULETYN UNIEJOWSKI Tom 6 http://dx.doi.org/10.18778/2299-8403.06.09 2017 Leszek KUCHARSKI*, Błażej CHMIELECKI** SZATA ROŚLINNA ŁĄK W DOLINIE PISI Zarys treści: Łąki pokrywają ponad 50% powierzchni doliny
Bardziej szczegółowoKresowe stanowisko Polemonium coeruleum (Polemoniaceae) w okolicy Czarnego Lasu koło Szczekocin
184 Fragm. Flor. Geobot. Polonica 18(1), 2011 Kresowe stanowisko Polemonium coeruleum (Polemoniaceae) w okolicy Czarnego Lasu koło Szczekocin Polemonium coeruleum L. (wielosił błękitny) jest gatunkiem
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie i zagrożenie łąk trzęślicowych ze związku Molinion w południowo-wschodniej części Sudetów Środkowych
Michał Smoczyk PRZYRODA SUDETÓW t. 16(2013): 19-34 Zróżnicowanie i zagrożenie łąk trzęślicowych ze związku Molinion w południowo-wschodniej części Sudetów Środkowych Wstęp Łąki trzęślicowe są jednym z
Bardziej szczegółowoZbiorowiska roślinne z Beckmannia eruciformis w Polsce środkowowschodniej
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 11: 123 130, 04 Zbiorowiska roślinne z Beckmannia eruciformis w Polsce środkowowschodniej MAREK TADEUSZ CIOSEK CIOSEK, M. T. 04. Plant communities with Beckmannia eruciformis
Bardziej szczegółowoCharakterystyka i ocena stopnia synantropizacji zbiorowisk ³¹kowych Gór Sowich (Sudety Œrodkowe)
37 Charakterystyka-i-ocena-stopnia-synantropizacji-zbiorowisk-³¹kowych-Gór-Sowich 37 Charakterystyka i ocena stopnia synantropizacji zbiorowisk ³¹kowych Gór Sowich (Sudety Œrodkowe) Characteristics and
Bardziej szczegółowoANNALES UMCS. Łąkowe zbiorowiska ziołoroślowe Płaskowyżu Kolbuszowskiego na tle niektórych czynników ekologicznych
ANNALES UMCS VOL. LXX (4) SECTIO E AGRICULTURA 2015 Katedra Agroekologii, Uniwersytet Rzeszowski ul. M. Ćwiklińskiej 1a, 35-601 Rzeszów e-mail: krzysiekrogut@gmail.com KRZYSZTOF ROGUT, CZESŁAWA TRĄBA,
Bardziej szczegółowoINTERESUJĄCE STANOWISKO KRUSZCZYKA BŁOTNEGO EPIPACTIS PALUSTRIS (L.) CRANTZ W KOZIEGŁOWACH KOŁO POZNANIA
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCXXXIV (2001) MAŁGORZATA WYRZYKIEWICZ-RASZEWSKA¹, ANDRZEJ BRZEG², HENRYK KUŚWIK¹ INTERESUJĄCE STANOWISKO KRUSZCZYKA BŁOTNEGO EPIPACTIS PALUSTRIS (L.) CRANTZ W KOZIEGŁOWACH
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 BIESZCZADY PLC180001 obejmująca obiekty: Ostry 2; Ostry 3; Młaki za cmentarzem w Wołosatym Magdalena
Bardziej szczegółowoWystępowanie Ostericum palustre (Apiaceae) w południowej Polsce
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 15(1): 3 9, 2008 Występowanie Ostericum palustre (Apiaceae) w południowej Polsce MARCIN NOBIS, AGNIESZKA NOBIS i MACIEJ KOZAK NOBIS, M., NOBIS, A. AND KOZAK, M. 2008. Occurrence
Bardziej szczegółowoAnaliza struktury przestrzennej populacji Iris sibirica (Iridaceae) na stanowisku w Stanisławicach koło Bochni
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 7: 209 214, 2000 Analiza struktury przestrzennej populacji Iris sibirica (Iridaceae) na stanowisku w Stanisławicach koło Bochni KINGA KOSTRAKIEWICZ KOSTRAKIEWICZ, K. 2000.
Bardziej szczegółowoRare and endangered plant communities of the Opole
OPOLE SCIENTIFIC SOCIETY Nature Journal Nr 37-2004 Rare and endangered plant communities of the Opole Rzadkie i ginące zbiorowiska roślinne Opola Krzysztof Spałek ABSTRACT: This paper presents the environmental
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA MAGURSKA PLH180001 obejmująca obiekty: Wilsznia; Świerzowa Ruska (2 płaty); Ciechan (2 płaty);
Bardziej szczegółowoWp³yw turystyki na ekosystemy leœne w gminie Ciê kowice
Wp³yw turystyki na ekosystemy leœne w gminie Ciê kowice Beata Fornal-Pieniak ARTYKU Y / ARTICLE Streszczenie. G³ównym celem opracowania jest okreœlenie stopnia przekszta³ceñ ekosystemów leœnych na przyk³adzie
Bardziej szczegółowoZbiorowiska trawiaste z pe³nikiem europejskim (Trollius europaeus L.) w dolinie rzeki Chocieli
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 10, 119-129 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2007 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-51-3 Zbiorowiska trawiaste z pe³nikiem europejskim (Trollius
Bardziej szczegółowoNowe stanowiska roślin łąkowych w widłach Wisły i Raby (północna część Puszczy Niepołomickiej i tereny przyległe)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 21(2): 377 388, 2014 Nowe stanowiska roślin łąkowych w widłach Wisły i Raby (północna część Puszczy Niepołomickiej i tereny przyległe) Magdalena Zarzyka-Ryszka i Przemysław
Bardziej szczegółowoZró nicowanie zbiorowisk ³¹kowych klasy Molinio-Arrhenatheretea w krajobrazie rolniczym zachodniej czêœci Pojezierza Drawskiego
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 14, 85-103 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2011 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-87-2 Zró nicowanie zbiorowisk ³¹kowych klasy Molinio-Arrhenatheretea
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXIII (3) SECTIO E 2008 1 Katedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego, 2 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI OCHRONY WALORÓW PRZYRODNICZYCH ŁĄK NA PRZYKŁADZIE GMINY ŚLIWICE W BORACH TUCHOLSKICH
Możliwości ochrony walorów przyrodniczych INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 6/2009, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 161 170 Komisja Technicznej
Bardziej szczegółowoNauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie Dział: Ogrodnictwo ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net/tom3/zeszyt1/art_1.pdf Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 1 ANNA KRYSZAK,
Bardziej szczegółowoWALORY KRAJOBRAZOWE I WARTOŚĆ PRZYRODNICZA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA NIETOPERZY GÓR SOWICH
Anna Paszkiewicz-Jasińska 1 WALORY KRAJOBRAZOWE I WARTOŚĆ PRZYRODNICZA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA NIETOPERZY GÓR SOWICH Streszczenie. W pracy przedstawiono walory krajobrazowe i wartość
Bardziej szczegółowoWartoœæ paszowa, przyrodnicza i energetyczna polderowych u ytków zielonych wy³¹czonych z dzia³alnoœci rolniczej
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 10, 21-27 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2007 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-51-3 Wartoœæ paszowa, przyrodnicza i energetyczna polderowych
Bardziej szczegółowo3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Bardziej szczegółowoPRZEMIANY ROŚLINNOŚCI DOLINY WIEPRZA W ROZTOCZAŃSKIM PARKU NARODOWYM
Bogdan Lorens 1 PRZEMIANY ROŚLINNOŚCI DOLINY WIEPRZA W ROZTOCZAŃSKIM PARKU NARODOWYM Streszczenie. Praca dotyczy oceny zmian jakie zaszły na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia w zbiorowiskach łąkowych
Bardziej szczegółowoPRADELNA. (fot. M. Rudy).
PRADELNA 222 223 Fot. 68. Młaki niskoturzycowe w południowej części obszaru (powierzchnia E); (fot. M. Rudy). Fot. 67. Ubogie łąki świeże w północnej części obszaru (powierzchnia G); (fot. M. Rudy). 6.13.
Bardziej szczegółowoOcena szaty roœlinnej wybranych ³¹k trzêœlicowych w Poleskim Parku Narodowym i poza jego obszarem
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 16, 39-54 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2013 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-53-7 Ocena szaty roœlinnej wybranych ³¹k trzêœlicowych
Bardziej szczegółowoSynantropizacja a walory przyrodnicze Phalaridetum arundinaceae (Koch 1926 N.N.) Libb Wielkiego êgu Obrzañskiego
49 Synantropizacja-a-walory-przyrodnicze-P.-arundinaceae-Wielkiego- êgu-obrzañskiego 49 Synantropizacja a walory przyrodnicze Phalaridetum arundinaceae (Koch 1926 N.N.) Libb. 1931 Wielkiego êgu Obrzañskiego
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 KARKONOSZE PLH240006 obejmująca obiekty: Niedamirów, Niedamirów 1, Niedamirów 2, Niedamirów 3, Niedamirów
Bardziej szczegółowoOCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA
Aleksander Kiryluk 1 OCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA Streszczenie. W pracy zbadano uwilgotnienie siedlisk łąkowych metodą fitoindykacji.
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 MOCZARY PLH180026 obejmująca obiekty: Moczary 1; Moczary 2; Bandrów 3; Bandrów 7; Bandrów 8; Bandrów
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE ŁĄK ZWIĄZKÓW Calthion I Alopecurion W POLSCE ZAGROŻENIA I OCHRONA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 1 (33) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 299 313 Na łąkach o uwilgotnieniu zmiennym dominują zbiorowiska ze związków Calthion i Alopecurion. Łąki wilgotne
Bardziej szczegółowoCharacteristic of vegetation in Protection District Tarnawa at upper San river in the Bieszczady National Park
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 17 (2009), str. 189 216 Stefan Michalik 1, Adam Szary 2, Stanisław Kucharzyk 2 Received: 5.06.2009 1 Instytut Ochrony Przyrody PAN Reviewed: 30.06.2009 31 120 Kraków, Al. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoFitosocjologia w ³¹karstwie dziœ i w przysz³oœci
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 12, 209-221 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2009 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-22-3 Fitosocjologia w ³¹karstwie dziœ i w przysz³oœci
Bardziej szczegółowoZbiorowiska łąkowe z Sesleria uliginosa (Poaceae) w okolicach Włodowic koło Zawiercia (Wyżyna Śląsko-Krakowska)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 16(2): 363 375, 2009 Zbiorowiska łąkowe z Sesleria uliginosa (Poaceae) w okolicach Włodowic koło Zawiercia (Wyżyna Śląsko-Krakowska) BEATA BABCZYŃSKA-SENDEK i ALICJA BARĆ
Bardziej szczegółowoKrótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
Bardziej szczegółowoHammarbya paludosa (Orchidaceae) w północno-wschodniej Polsce
Notatki botaniczne 349 KRAWIECOWA A. & KUCZYŃSKA I. 1964. Roślinność rezerwatu Łężczak. Acta Univ. Wratisl. 24. Pr. Bot. 4: 5 31. RUTKOWSKI L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej.
Bardziej szczegółowoŁĄKI SZYRYKA. Fot. 78. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie Łąki Szyryka (powierzchnia A); (fot. D. Strząska).
ŁĄKI SZYRYKA 266 267 Fot. 78. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie Łąki Szyryka (powierzchnia A); (fot. D. Strząska). Fot. 77. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie
Bardziej szczegółowoWALORYZACJA UŻYTKOWA I PRZYRODNICZA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH KLASY MOLINIO-ARRHENATHERETEA WYBRANYCH DOLIN RZECZNYCH WIELKOPOLSKI
FRAGM. AGRON. 26(1) 2009, 49 58 WALORYZACJA UŻYTKOWA I PRZYRODNICZA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH KLASY MOLINIO-ARRHENATHERETEA WYBRANYCH DOLIN RZECZNYCH WIELKOPOLSKI JAN KRYSZAK, ANNA KRYSZAK, AGNIESZKA KLARZYŃSKA,
Bardziej szczegółowoZagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski
Zagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski Zagrożenia: - zanieczyszczenie wód (nieuregulowana gospodarka
Bardziej szczegółowoZbiorowiska szuwarowe w dolinie rzeki Urzêdówki
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 11, 127-138 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2008 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-91-9 Zbiorowiska szuwarowe w dolinie rzeki Urzêdówki
Bardziej szczegółowoZmiany w składzie gatunkowym łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae Kampinoskiego Parku Narodowego w latach
Studia Naturae (2006) 54 (1): Zmiany w składzie gatunkowym łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae Kampinoskiego Parku Narodowego w latach 1994-2004 Changes in the species composition of purple moor-grass
Bardziej szczegółowoOphioglossum vulgatum L. na terenie Dolnego Œl¹ska: rozmieszczenie, kategoria zagro enia oraz udzia³ w zbiorowiskach roœlinnych
75 Ophioglossum-vulgatum-L.-na-terenie-Dolnego-Œl¹ska 75 Ophioglossum vulgatum L. na terenie Dolnego Œl¹ska: rozmieszczenie, kategoria zagro enia oraz udzia³ w zbiorowiskach roœlinnych Ophioglossum vulgatum
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny
Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny w ramach projektu KIK/25 Ochrona różnorodności gatunkowej cennych przyrodniczo siedlisk na użytkach
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ PRZYRODNICZA I PASZOWA UŻYTKOWANYCH EKSTENSYWNIE ŁĄK W DOLINIE GOLIONKI (BORY TUCHOLSKIE)
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2014 (X XII). T. 14. Z. 4 (48) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s.?????? pdf: www.itp.edu.pl/wydawnictwo/woda Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoJ. SZYD OWSKA. Zak³ad ¹karstwa i Melioracji, Katedra Gospodarki Wodnej, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 12, 199-208 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2009 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-22-3 Kszta³towanie siê typów florystycznych, ich wartoœci
Bardziej szczegółowoziołoroślowej w górnej części doliny Wisły, ocena różnorodności florystycznej opisanych zbiorowisk, określenie ich znaczenia dla ochrony przyrody
dr hab. Leszek Kucharski prof. nadzw. UŁ Zakład Ochrony Przyrody Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin Uniwersytet Łódzki ul. Banacha 1/3, 90-237 Łódź Ocena rozprawy doktorskiej mgr Justyny Michniok pt.
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA: 1. Załącznik nr 1: Schemat obsadzenia wegetacyjnych mat kokosowych
ARPLAN Biuro Projektowe Strona 2 A. CZĘŚĆ OPISOWA: ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA: 1. Charakterystyka terenu opracowania 2. Opis projektu 3. Bilans terenu 4. Szczegółowy dobór gatunkowy B. CZĘŚĆ GRAFICZNA: 1. Załącznik
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PRZYRODNICZA,
DOKUMENTACJA PRZYRODNICZA, DOKUMENTACJA ZARZĄDZANIA SIEDLISKIEM 7230 W GRANICACH OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA POPRADZKA PLH120019 obejmująca obiekty: Dolina Sopotnickiego Potoku; Dolina Sopotnickiego Potoku
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoNowe stanowisko kosaæca syberyjskiego Iris sibirica L. (Iridaceae) na Dolnym Œl¹sku
155 Nowe-stanowisko-kosaæca-syberyjskiego-Iris-sibirica-L.-(Iridaceae)-na-Dolnym-Œl¹sku 155 Nowe stanowisko kosaæca syberyjskiego Iris sibirica L. (Iridaceae) na Dolnym Œl¹sku New locality of Iris sibirica
Bardziej szczegółowoStanowisko mieczyka dachówkowatego Gladiolus imbricatus L. w Parku Krajobrazowym Chełmy na Pogórzu Kaczawskim
AGNIESZKA ROMBEL-BRYZEK Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody, Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Opolski 45-035 Opole, ul. Kominka 4 e-mail: agarombel@wp.pl Stanowisko mieczyka dachówkowatego
Bardziej szczegółowoFitocenozy łąk użytkowanych ekstensywnie w dolinie rzeki Por
AGRONOMY SCIENCE wcześniej formerly Annales UMCS sectio E Agricultura VOL. LXXIII (4) 2018 CC BY NC ND http://dx.doi.org/10.24326/asx.2018.4.14 Instytut Agronomii, Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoNauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Ogrodnictwo Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 1 MARIANNA WARDA, EWA STAMIROWSKA-KRZACZEK
Bardziej szczegółowoZMIANY RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ NADWARCIAŃSKICH ŁĄK ZALEWANYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 209 218 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 ZMIANY RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ
Bardziej szczegółowoWALORY PRZYRODNICZO-U YTKOWE Ł K DOLINY RODKOWEJ MOGILNICY Anna Kryszak, Jan Kryszak, Agnieszka Klarzy ska
Acta Sci. Pol., Agricultura 6(4) 2007, 15-24 WALORY PRZYRODNICZO-U YTKOWE Ł K DOLINY RODKOWEJ MOGILNICY Anna Kryszak, Jan Kryszak, Agnieszka Klarzy ska Akademia Rolnicza w Poznaniu 1 Streszczenie. W dolinie
Bardziej szczegółowoOSTROŻEŃ WARZYWNY W ZBIOROWISKACH UŻYTKÓW ZIELONYCH POJEZIERZA OLSZTYŃSKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 2b (12) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 175 183 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 OSTROŻEŃ WARZYWNY W ZBIOROWISKACH
Bardziej szczegółowoNowe stanowisko Liparis loeselii (Orchidaceae) na Wyżynie Woźnicko-Wieluńskiej
Notatki botaniczne 395 Werpachowski C. 2000. Lista roślin naczyniowych Kotliny Biebrzańskiej ze szczególnym uwzględnieniem Biebrzańskiego Parku Narodowego. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 19(4): 19
Bardziej szczegółowoOpole, dnia 14 września 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU. z dnia 13 września 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz. 1882 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody
Bardziej szczegółowo4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5655 UCHWAŁA NR XXVI/116/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Bardziej szczegółowoPowszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym
Z PRAC INSTYTUTÓW Jadwiga Zarębska Warszawa, CODN Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2000 2001 Ö I. Powszechność nauczania języków obcych w różnych typach szkół Dane przedstawione w
Bardziej szczegółowoNA POŁUDNIOWY-ZACHÓD OD TUŁOWIC ŁĄKI PRZY KOLEI. Fot. 48. Łąka zmiennowilgotna (kod 6410), (powierzchnia A); (fot. D. Strząska).
ŁĄKI PRZY KOLEI NA POŁUDNIOWY-ZACHÓD OD TUŁOWIC 108 109 Fot. 48. Łąka zmiennowilgotna (kod 6410), (powierzchnia A); (fot. D. Strząska). Fot. 47. Podkolan zielonawy Platanthera chlorantha gatunek objęty
Bardziej szczegółowoPHYTOSOCIOLOGICAL COMPARATIVE ANALYSIS OF TWO LOCALITIES OF CAREX PULICARIS L. IN THE ŁÓDŹ PROVINCE (CENTRAL POLAND)
Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. OL PAN, 2009, 6, 223 227 PHYTOSOCIOLOGICAL COMPARATIVE ANALYSIS OF TWO LOCALITIES OF CAREX PULICARIS L. IN THE ŁÓDŹ PROVINCE (CENTRAL POLAND) 9 Maja str. 6/14, 97 300
Bardziej szczegółowoOccurrence of the globeflower Trollius europaeus L. in Łąki w Komborni Natura 2000 site (Podkarpackie Province, SE Poland)
Ecological Questions 23/2016: 61 69 http://dx.doi.org/10.12775/eq.2016.006 Occurrence of the globeflower Trollius europaeus L. in Łąki w Komborni Natura 2000 site (Podkarpackie Province, SE Poland) Maria
Bardziej szczegółowoU YTKOWANIE A WALORY PRZYRODNICZE ZBIOROWISK KOWYCH
FRAGMENTA AGRONOMICA 2007 (XXIV) NR 3(95) U YTKOWANIE A WALORY PRZYRODNICZE ZBIOROWISK KOWYCH JAN KRYSZAK, ANNA KRYSZAK Katedra ¹karstwa, Akademia Rolnicza w Poznaniu Synopsis. Przedstawione w pracy wyniki
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych. Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński
Przyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński Przedmiotem badań były nizinne użytki zielone o zróżnicowanych warunkach siedliskowych,
Bardziej szczegółowoCzy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego
Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:
Bardziej szczegółowoFOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Agric., Aliment., Pisc., Zootech.
FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 289 (19), 91 116 Lesław WOŁEJKO, Julia PIOTROWSKA ROŚLINNOŚĆ TORFOWISK
Bardziej szczegółowoWYSTĘPOWANIE ROŚLIN MOTYLKOWATYCH NA TRWAŁYCH UŻYTKACH ZIELONYCH POJEZIERZA OLSZTYŃSKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 229 240 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 WYSTĘPOWANIE ROŚLIN MOTYLKOWATYCH
Bardziej szczegółowoWalory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 14, 105-114 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2011 PL SSN 1506-5162 SN 978-83-89250-87-2 Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki
Bardziej szczegółowoSTAWKI PODATKU OBOWIĄZUJĄCE W ROKU 2014
STAWKI PODATKU OBOWIĄZUJĄCE W ROKU 2014 PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Przedmioty opodatkowania Stawka podatku OD BUDYNKÓW LUB ICH CZĘŚCI: a) mieszkalnych 0,49 zł od 1 m 2 powierzchni użytkowej b) związanych
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE WARUNKÓW SIEDLISKOWYCH I ZBIOROWISK ROŚLINNYCH W DOLINIE INY W OKOLICACH SOWNA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 1 (29) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 157 165 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 ZRÓŻNICOWANIE WARUNKÓW SIEDLISKOWYCH
Bardziej szczegółowoAktualny stan populacji Tozzia alpina subsp. carpatica (Scrophulariaceae) w Beskidzie Śląskim (Karpaty Zachodnie)
Fragm. Florist. Geobot. Polon. 21(1): 105 111, 2014 Aktualny stan populacji Tozzia alpina subsp. carpatica (Scrophulariaceae) w Beskidzie Śląskim (Karpaty Zachodnie) Stanisław Wika, Zbigniew Wilczek i
Bardziej szczegółowoWALORYZACJA FLORYSTYCZNAI SIEDLISKOWA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH PRZYLEGAJĄCYCH DO PLANOWANEJ ODKRYWKI WĘGLA BRUNATNEGO,/TOMISŁAWICE
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 2 WARSZAWA 2011: 249-255 ANNA KRYSZAK, JAN KRYSZAK, AGNIESZKA KLARZYŃSKA WALORYZACJA FLORYSTYCZNAI SIEDLISKOWA ZBIOROWISK ŁĄKOWYCH PRZYLEGAJĄCYCH DO PLANOWANEJ ODKRYWKI
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA FITOCENOTYCZNA ŁĄK W DOLINIE GOLIONKI (BORY TUCHOLSKIE) NA TLE SYTUACJI SPRZED 40 LAT
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr IV/2/2014, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 1227 1240 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi DOI: http://dx.medra.org/10.14597/infraeco.2014.4.2.091
Bardziej szczegółowoZBIOROWISKA ŁĄKOWE W POWIECIE WAŁBRZYSKIM MOŻLIWOŚCI ICH OCHRONY W RAMACH PAKIETÓW PRZYRODNICZYCH PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2013 (I III). T. 13. Z. 1 (41) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 115 128 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoZró nicowanie fitocenoz z udzia³em turzycy strunowej Carex chordorrhiza L. f. na Pomorzu i w pó³nocno-wschodniej Polsce
Zró nicowanie fitocenoz z udzia³em turzycy strunowej Carex chordorrhiza L. f. na Pomorzu i w pó³nocno-wschodniej Polsce Diversity of phytocoenoses with String sedge Carex chordorrhiza L. f. in the Pomorze
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA ZMIAN RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ ZBIOROWISK TRAWIASTYCH DOLINY OBRY
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 229 237 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 DYNAMIKA ZMIAN RÓŻNORODNOŚCI FLORYSTYCZNEJ
Bardziej szczegółowo16 Charakterystyka florystyczna runi oraz ocena fitoindykacyjna warunków siedliskowych wybranych łąk śródleśnych
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 12. Rok 2010 299-312 16 Charakterystyka florystyczna runi oraz ocena fitoindykacyjna warunków siedliskowych wybranych
Bardziej szczegółowoSteciana HABITAT AND PHYTOCENOSIS CONDITIONS OF THE OCCURRENCE OF OSTERICUM PALUSTRE IN THE NATURA 2000 LISI KĄT SITE
Steciana, Vol. (): doi:./steciana.. www.up.poznan.pl/steciana ISSN -X HABITAT AND PHYTOCENOSIS CONDITIONS OF THE OCCURRENCE OF OSTERICUM PALUSTRE IN THE NATURA LISI KĄT SITE Ewa Krasicka-Korczyńska, Tomasz
Bardziej szczegółowoO WIADCZENIE MAJ TKOWE radnego gminy
O WIADCZENIE MAJ TKOWE radnego gminy..., dnia... r. (miejscowo ) Uwaga: 1 Osoba sk adaj ca o wiadczenie obowi zana jest do zgodnego z prawd, starannego i zupe nego wype nienia ka dej z rubryk. 2 Je eli
Bardziej szczegółowoThe crested woodfern Dryopteris cristata in the Bieszczady Mts. distribution and habitat conditions
57 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 21 (2013) str. 57 63 Anna Koczur Received: 19.10.2012 Instytut Ochrony Przyrody PAN Reviewed: 6.04.2013 31 120 Kraków, al. Mickiewicza 33 koczur@iop.krakow.pl Nerecznica grzebieniasta
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA RYBNIKA. z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie wzorów formularzy na podatek rolny
Projekt z dnia 29 października 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MASTA RYBNKA w sprawie wzorów formularzy na podatek rolny Na podstawie: - art. 18 ust. 2 pkt 8, art. 40 ust. 1, art. 41 ust.
Bardziej szczegółowoZmiany w liczebności gatunków roślin w runi kompleksu Łąk Warkalsko-Trojańskich a właściwości gleb organicznych
Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 19, 9-19 Copyright by Polish Grassland Society, Poznań, 2016 PL ISSN 1506-5162 Zmiany w liczebności gatunków roślin w runi kompleksu Łąk Warkalsko-Trojańskich
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE I WALORY PRZYRODNICZE ŁĄK 2-KOŚNYCH NA ZAGOSPODAROWANYM TORFOWISKU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW WILGOTNOŚCIOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 2a (23) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 87 104 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2008 ZRÓŻNICOWANIE FLORYSTYCZNE I WALORY
Bardziej szczegółowoKSZTA TOWANIE SIÊ ZBIOROWISK W EKOSYSTEMACH ŒRÓDLEŒNYCH SIEDLISK PODMOK YCH
FRAGMENTA AGRONOMICA 2007 (XXIV) NR 3(95) KSZTA TOWANIE SIÊ ZBIOROWISK W EKOSYSTEMACH ŒRÓDLEŒNYCH SIEDLISK PODMOK YCH 1 2 MIECZYS AW GRZELAK, MAGDALENA JANYSZEK, 2 3 S AWOMIR JANYSZEK, ZBIGNIEW KACZMAREK
Bardziej szczegółowoMETODYKA PROWADZENIA INWENTARYZACJI POZOSTAŁYCH SIEDLISK PRZYRODNICZYCH (NIE NATUROWYCH)
PLAN OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA OPERAT OCHRONY LĄDOWYCH EKOSYSTEMÓW NIELEŚNYCH, TORFOWISKOWYCH I BAGIENNYCH METODYKA PROWADZENIA INWENTARYZACJI POZOSTAŁYCH
Bardziej szczegółowoCenna szata roślinna Polany Krawcula w Beskidzie Żywieckim i problemy jej ochrony
ARTYKUŁY Chrońmy Przyr. Ojcz. 72 (4): 278 287, 2016 Cenna szata roślinna Polany Krawcula w Beskidzie Żywieckim i problemy jej ochrony Valuable vegeta on of Krawcula Glade in the Żywiec Beskids mountains
Bardziej szczegółowoWSTĘPNE BADANIA NAD ROZMIESZCZENIEM KRYTYCZNYCH TAKSONÓW Z RODZAJU CRATAEGUS
Beata Barabasz-Krasny 1, Anna Sołtys-Lelek 2 Received: 20.11.2010 1 Zakład Botniki Instytutu Biologii UP w Krakowie Reviewed: 17.03.2011 ul. Podbrzezie 3, 31 054 Kraków bbk@ap.krakow.pl 2 Ojcowski Park
Bardziej szczegółowo... Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 849)
... Pieczęć nagłówkowa podatnika Numer Identyfikacji Podatkowej składającego deklarację... DN-1 DEKLARACJA NA PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI Załącznik nr 2 do uchwały Nr L/523/14 Rady Miejskiej Legnicy z dnia
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY OCHRONY CENNYCH GATUNKÓW I SIEDLISK NA OBSZARZE NATURA 2000 ŁĄKA W BĘCZKOWICACH
Przegląd Przyrodniczy XX, 3-4 (2009): 79-86 Błażej Chmielecki, Anna Halladin-Dąbrowska, Piotr Niedźwiedzki, Natalia Ratajczyk PERSPEKTYWY OCHRONY CENNYCH GATUNKÓW I SIEDLISK NA OBSZARZE NATURA 2000 ŁĄKA
Bardziej szczegółowoWpływ użytkowania kośno-pastwiskowego na siedlisko oraz zróżnicowanie szaty roślinnej łąk
Beata Barabasz Wpływ użytkowania kośno-pastwiskowego na siedlisko oraz zróżnicowanie szaty roślinnej łąk Wstęp Na przestrzeni wieków gospodarka człowieka doprowadziła do przeobrażenia całego naturalnego
Bardziej szczegółowoWP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC. Tomasz Rokicki
46 ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, T. ROKICKI SERIA G, T. 94, z. 1, 2007 WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji
Bardziej szczegółowoInstytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 3 (35) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 237 252 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 MOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA METODY GGE
Bardziej szczegółowo