CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO, OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA

Transkrypt

1 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO, OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA 1

2 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 2

3 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml, roztwór do wstrzykiwań, we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 3,3 mg somatropiny. Somatropina (wytwarzana metodą rekombinacji DNA E. coli.) 1 mg somatropiny odpowiada 3 j.m. (jednostkom międzynarodowym) somatropiny. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Roztwór do wstrzykiwań, we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym. Przejrzysty, bezbarwny roztwór 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4.1 Wskazania do stosowania Dzieci Niedobór wzrostu spowodowany niewystarczającym wydzielaniem hormonu wzrostu. Niedobór wzrostu u dziewcząt spowodowany dyzgenezją gonad (zespół Turnera). Niedobór wzrostu u dzieci przed okresem dojrzewania spowodowany przewlekłą niewydolnością nerek. Zaburzenie wzrostu u niskich dzieci powyżej 4 lat (wzrost aktualny < -2,5 SDS i wzrost należny obliczony ze wzrostu rodziców < -1,0 SDS) z niedoborem długości ciała po urodzeniu (ang. small for gestational age, SGA) masą i (lub) długością ciała po urodzeniu poniżej -2 SD, które nie wyrównały niedoboru wzrostu (HV SDS < 0 w ciągu ostatniego roku). Dorośli Niedobór hormonu wzrostu nabyty w dzieciństwie: U pacjentów z niedoborem wzrostu nabytym w dzieciństwie zdolność wydzielania hormonu wzrostu należy poddać ponownej ocenie po zakończeniu wzrostu. Badanie nie jest wymagane w przypadku pacjentów z niedoborem więcej niż trzech hormonów przysadki, z dużym niedoborem hormonu wzrostu o podłożu genetycznym lub na skutek strukturalnych nieprawidłowości układu podwzgórzowo-przysadkowego, guza ośrodkowego układu nerwowego lub naświetlenia czaszki wysoką dawką promieniowania, lub u pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu spowodowanym chorobą lub urazem układu podwzgórzowo-przysadkowego, jeśli po upływie minimum 4 tygodni bez leczenia hormonem wzrostu wynik pomiaru stężenia IGF-I wynosi < -2 SDS. U wszystkich pozostałych pacjentów należy wykonać pomiar stężenia IGF-I i jeden test stymulacyjny na wydzielanie hormonu wzrostu. Niedobór hormonu wzrostu nabyty w wieku dorosłym: 3

4 Znaczny niedobór hormonu wzrostu z rozpoznanym zaburzeniem w obrębie osi podwzgórzowoprzysadkowej, na skutek naświetlenia czaszki i urazowego uszkodzenia mózgu powinien być związany z niedoborem innego hormonu wydzielanego przez oś podwzgórzowo-przysadkową niż prolaktyna. Niedobór hormonu wzrostu powinien zostać potwierdzony jednym testem prowokacyjnym po zastosowaniu odpowiedniego leczenia zastępczego, korygującego niedobór innego hormonu osi podwgórzowo-przysadkowej. U dorosłych testem prowokacyjnym z wyboru jest test tolerancji insuliny. W przypadku, gdy test tolerancji insuliny jest przeciwwskazany, należy zastosować inne testy prowokacyjne. Wskazane jest wykonanie połączonego testu z argininą i hormonem uwalniającym hormon wzrostu. Wykonanie testu z argininą lub z glukagonem może być również brane pod uwagę, jakkolwiek testy te mają mniejszą wartość diagnostyczną niż test tolerancji insuliny. 4.2 Dawkowanie i sposób podawania Norditropin powinien być przepisywany tylko przez lekarzy dysponujących specjalistyczną wiedzą na temat wskazań terapeutycznych. Dawkowanie jest indywidualne i powinno być dostosowane do indywidualnej klinicznej i biochemicznej odpowiedzi pacjenta na leczenie. Ogólnie zalecane dawkowanie: Dzieci: Niedobór hormonu wzrostu 0,025 0,035 mg/kg mc. na dobę lub 0,7 1,0 mg/m 2 pc. na dobę W razie utrzymywania się niedoboru hormonu wzrostu po zakończeniu wzrostu, należy kontynuować leczenie hormonem wzrostu w celu uzyskania pełnego rozwoju somatycznego, w tym beztłuszczowej masy ciała i przyrostu gęstości mineralnej kości (wskazówki dotyczące dawkowania, patrz Terapia zastępcza u dorosłych). Zespół Turnera 0,045 0,067 mg/kg mc. na dobę lub 1,3 2,0 mg/m 2 pc. na dobę Przewlekła niewydolność nerek 0,050 mg/kg mc. na dobę lub 1,4 mg/m² pc. na dobę (patrz punkt 4.4) Niedobór długości ciała po urodzeniu 0,035 mg/kg mc. na dobę lub 1,0 mg/m 2 pc. na dobę Dawka 0,035 mg/kg mc. na dobę jest zalecana do chwili osiągnięcia pełnego wzrostu (patrz punkt 5.1). Leczenie należy przerwać po pierwszym roku, jeżeli tempo wzrostu SDS jest mniejsze niż +1. Leczenie należy przerwać, jeżeli tempo wzrostu jest mniejsze niż 2 cm rocznie i jeśli wymaga to potwierdzenia, wiek kostny jest >14 lat u dziewcząt lub >16 lat u chłopców, co odpowiada wiekowi, w którym następuje zarośnięcie nasad kości długich. Dorośli: Terapia zastępcza u dorosłych Dawkowanie musi być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. U pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu nabytym w dzieciństwie zalecana dawka początkowa wynosi 0,2-0,5 mg/dobę. Dawkę początkową należy modyfikować na podstawie wyniku oznaczenia stężenia IGF-I. U pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu nabytym w wieku dorosłym leczenie należy rozpocząć od małej dawki: 0,1-0,3 mg na dobę. Zalecane jest stopniowe zwiększanie dawki w odstępach miesięcznych, zależnie od odpowiedzi klinicznej i odczuwania przez pacjenta działań niepożądanych. Poziom IGF-I w osoczu może ułatwić ustalanie dawki. U kobiet mogą być wymagane większe dawki 4

5 niż u mężczyzn, przy czym u tych ostatnich stwierdza się z czasem zwiększenie wrażliwości na IGF-I. Oznacza to, że istnieje ryzyko, iż u kobiet, zwłaszcza przyjmujących doustną estrogenową terapię zastępczą, leczenie będzie niewystarczające, a u mężczyzn z kolei zbyt intensywne. Zapotrzebowanie na lek zmniejsza się wraz z wiekiem. Dawkowanie jest różne dla poszczególnych pacjentów, rzadko jednak jest większe niż 1,0 mg na dobę. Zaleca się jedno wstrzyknięcie podskórne na dobę wieczorem. W celu uniknięcia zaniku tkanki tłuszczowej w miejscach wkłucia należy stale zmieniać miejsca wstrzyknięć. 4.3 Przeciwwskazania Nadwrażliwość na somatropinę lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Somatropina nie może być stosowana w przypadku rozpoznania nowotworu złośliwego. Wykryte nowotwory wewnątrzczaszkowe muszą być nieaktywne, a leczenie przeciwnowotworowe zakończone przed rozpoczęciem leczenia hormonem wzrostu. Leczenie powinno być przerwane w przypadku wzrostu guza. Somatropina nie powinna być stosowana w celu stymulacji wzrostu podłużnego u dzieci z zarośniętymi nasadami kości długich. Pacjenci w ostrym stanie zagrożenia życia spowodowanym powikłaniami po zabiegach chirurgicznych na otwartym sercu, operacjach w obrębie jamy brzusznej, wielonarządowymi urazami spowodowanymi wypadkiem, ostrą niewydolnością oddechową lub podobnymi stanami, nie powinni być leczeni somatropiną, (patrz punkt 4.4). U dzieci z przewlekłą chorobą nerek stosowanie produktu Norditropin FlexPro powinno być przerwane po transplantacji nerek. 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania Dzieci leczone somatropiną powinny być regularnie badane przez lekarza specjalistę. Leczenie somatropiną powinien prowadzić lekarz z dużym doświadczeniem w leczeniu niedoboru hormonu wzrostu. Te same wymagania dotyczą leczenia pacjentów z zespołem Turnera, przewlekłą chorobą nerek i niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA). Dane na temat wzrostu osób dorosłych leczonych w dzieciństwie produktem Norditropin z powodu przewlekłej choroby nerek nie są dostępne. Zalecana maksymalna dawka dobowa nie powinna być przekraczana (patrz punkt 4.2). Stymulacja wzrostu podłużnego u dzieci odbywa się do momentu zarośnięcia nasad kości długich. Leczenie niedoboru hormonu wzrostu u pacjentów z zespołem Pradera-Williego Odnotowano przypadki nagłego zgonu, po rozpoczęciu leczenia somatropiną u pacjentów z zespołem Pradera-Williego, u których występowały jeden lub więcej z następujących czynników ryzyka: otyłość znacznego stopnia, epizody niedrożności górnych dróg oddechowych lub okresowe bezdechy nocne bądź niezidentyfikowane zakażenia układu oddechowego. Niedobór hormonu wzrostu u dorosłych Niedobór hormonu wzrostu u dorosłych jest chorobą trwającą całe życie, wymagającą odpowiedniego leczenia, jednakże doświadczenie w leczeniu pacjentów w wieku powyżej 60 lat i trwającego dłużej niż 5 lat jest ograniczone. Niedobór długości ciała po urodzeniu U dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA) przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć inne, medyczne lub wynikające z innych zastosowanych terapii, przyczyny zaburzenia wzrostu. 5

6 Doświadczenie z rozpoczęciem stosowania leku u dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA) w okresie dojrzewania płciowego jest ograniczone. Nie zaleca się zatem rozpoczynania leczenia w tym okresie. Doświadczenie stosowania leku u pacjentów z zespołem Silver-Russella jest ograniczone. Zespół Turnera Zalecane jest kontrolowanie długości rąk i stóp u pacjentek z zespołem Turnera leczonych somatropiną. Trzeba rozważyć zmniejszanie dawki w przypadku zaobserwowania zwiększenia długości rąk i stóp. U dziewczynek z zespołem Turnera występuje zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia ucha środkowego, dlatego zaleca się przeprowadzenie badania otologicznego przynajmniej raz w roku. Przewlekła choroba nerek Dawkowanie u dzieci z przewlekłą chorobą nerek jest indywidualne i musi być dostosowane do indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie, (patrz punkt 4.2). Zaburzenia wzrostu trzeba poddać dokładnej ocenie przed rozpoczęciem leczenia somatropiną. Ocena ta powinna obejmować, co najmniej jednoroczną obserwację wzrostu w okresie optymalnego leczenia choroby nerek. Pacjentów z mocznicą przyjmujących somatropinę należy leczyć zachowawczo z zastosowaniem standardowych produktów leczniczych, a w razie konieczności dializować. U pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, obniżenie wydolności nerek jest naturalną konsekwencją choroby. Należy jednak zachować ostrożność podczas leczenia somatropiną. Czynność nerek trzeba kontrolować w celu uchwycenia nadmiernego zmniejszenia lub zwiększenia wskaźnika przesączania kłębuszkowego (co mogłoby wskazywać na hiperfiltrację). Nowotwory łagodne i złośliwe Nie stwierdzono, aby u pacjentów z całkowitą remisją nowotworów łagodnych i złośliwych, leczenie somatropiną było związane ze wzrostem liczby nawrotów. Jednak pacjenci, u których osiągnięto całkowitą remisję nowotworu złośliwego, powinni być wnikliwie obserwowani po rozpoczęciu leczenia produktem Norditropin FlexPro, w celu wykrycia jego nawrotu. Białaczka U niewielkiej liczby pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu została wykryta białaczka. Część z nich leczona była somatropiną. Jednakże brak jest dowodów na zwiększoną liczbę przypadków wystąpienia białaczki u osób przyjmujących somatropinę bez obecności czynników predysponujących. Łagodny wzrost ciśnienia śródczaszkowego W przypadku nasilonych lub nawracających bólów głowy, zaburzeń widzenia, nudności i (lub) wymiotów zaleca się wykonanie badania oftalmoskopowego, w celu oceny tarczy nerwu wzrokowego. Jeżeli badanie wykaże obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, może to świadczyć o łagodnym wzroście ciśnienia śródczaszkowego. W takim przypadku należy przerwać leczenie somatropiną. Obecnie nie można jeszcze stworzyć schematu leczenia pacjentów po ustąpieniu nadciśnienia śródczaszkowego. W przypadku wznowienia leczenia somatropiną, konieczna jest dokładna obserwacja czy u pacjenta występują objawy nadciśnienia śródczaszkowego. Pacjenci z wtórnym niedoborem hormonu wzrostu, spowodowanym zmianami wewnątrzczaszkowymi, powinni być dokładnie zdiagnozowani i obserwowani, ze względu na ryzyko rozwoju lub nawrotu choroby pierwotnej. Czynność tarczycy Somatropina zwiększa poza tarczycową przemianę T4 w T3 i może wskazywać na początkową niedoczynność tarczycy. Dlatego należy kontrolować czynność tarczycy u wszystkich pacjentów. 6

7 U pacjentów z niedoczynnością przysadki należy dokładnie kontrolować standardową terapię zastępczą w trakcie stosowania somatropiny. U pacjentów z postępującą chorobą przysadki może dojść do niedoczynności tarczycy. U pacjentek z zespołem Turnera istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia pierwotnej niedoczynności tarczycy, związane z występowaniem przeciwciał przeciwtarczycowych. W związku z tym, że niedoczynność tarczycy zaburza odpowiedź na leczenie somatropiną, u pacjentów należy regularnie kontrolować czynność gruczołu tarczowego i zastosować leczenie hormonami tarczycy, jeśli będzie to wskazane. Skolioza W czasie szybkiego wzrostu u każdego dziecka może dojść do skoliozy. W czasie leczenia należy zwrócić uwagę na objawy świadczące o skoliozie. Leczenie somatropiną nie spowodowało jednak zwiększenia częstości występowania lub nasilenia skoliozy. Wrażliwość na insulinę Jako, że somatropina może zmniejszyć wrażliwość na insulinę, pacjentów należy kontrolować czy występuje u nich nietolerancja glukozy, (patrz punkt 4.5). U pacjentów z cukrzycą, może być wymagane dostosowanie dawki insuliny po włączeniu leczenia produktem zawierającym somatropinę. Pacjenci z cukrzycą lub nietolerancją glukozy powinni być dokładnie kontrolowani w trakcie leczenia somatropiną. Stężenie glukozy i insuliny U dzieci z zespołem Turnera i niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA), przed rozpoczęciem leczenia zaleca się oznaczenie stężenia insuliny i glukozy na czczo. Po rozpoczęciu leczenia badania te należy powtarzać raz w roku. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy (wywiad rodzinny, otyłość, ciężka oporność na insulinę, rogowacenie ciemne) należy wykonać test tolerancji glukozy po jej doustnym podaniu. W przypadku wystąpienia cukrzycy nie powinno się stosować somatropiny. Somatropina ma wpływ na metabolizm węglowodanów, dlatego też szczególnej uwagi wymagają pacjenci, u których występują objawy mogące świadczyć o nietolerancji glukozy. IGF-I U dzieci z zespołem Turnera i niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA), zaleca się oznaczenie stężenia IGF-I przed rozpoczęciem leczenia, a w przypadku jego kontynuacji badanie należy powtarzać dwa razy w roku. Jeżeli w powtarzanych pomiarach stężenie IGF-I przekracza +2 SD w odniesieniu do wieku i stopnia dojrzałości płciowej, należy zmniejszyć dawkę w celu osiągnięcia odpowiedniego stężenia IGF-1. Zwiększenie tempa wzrostu dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA) uzyskane po zastosowaniu somatropiny może zostać zatrzymane, jeżeli leczenie będzie przerwane przed osiągnięciem wzrostu ostatecznego. Przeciwciała Tak jak w przypadku wszystkich produktów leczniczych zawierających somatropinę, niewielki odsetek pacjentów rozwija przeciwciała przeciw somatropinie. Zdolności wiązania tych przeciwciał są małe i nie mają wpływu na szybkość wzrostu. U pacjentów nieodpowiadających na leczenie powinny zostać przeprowadzone testy wykrywające przeciwciała przeciw somatropinie. Doświadczenie z badań klinicznych Dwa badania kliniczne z udziałem grupy kontrolnej otrzymującej placebo przeprowadzone na oddziałach intensywnej opieki medycznej, wykazały zwiększoną śmiertelność wśród pacjentów w ostrym stanie zagrożenia życia, spowodowanym powikłaniami po zabiegu na otwartym sercu lub operacji chirurgicznej jamy brzusznej, urazem wielonarządowym lub ciężką niewydolnością oddechową, leczonych somatropiną w dużych dawkach (5,3 8,0 mg na dobę). Nie oceniono bezpieczeństwa ciągłego leczenia somatropiną pacjentów otrzymujących dawki zastępcze z powodu potwierdzonych wskazań, u których jednocześnie wystąpiły te schorzenia. Należy zatem porównać 7

8 prawdopodobne korzyści kontynuacji leczenia somatropiną pacjentów z ostrym stanem zagrożenia życia z potencjalnym ryzykiem takiego leczenia. Jedno otwarte, randomizowane badanie kliniczne (zakres dawki 0,045 0,090 mg/kg mc. na dobę) przeprowadzone u pacjentów z zespołem Turnera, wykazało tendencję do występowania, zależnego od dawki, ryzyka zapalenia ucha zewnętrznego i zapalenia ucha środkowego. Częstsze występowanie infekcji ucha nie skutkowało większą ilością operacji ucha/założeń drenu w porównaniu z grupą otrzymującą mniejszą dawkę podczas badania. 4.5 Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji Równoczesne leczenie glikokortykosteroidami opóźnia stymulujące wzrost działanie produktów zawierających somatropinę. Pacjenci z niedoborem ACTH powinni mieć starannie dostosowaną terapię zastępczą glikokortykosteroidami w celu uniknięcia hamującego wpływu na somatropinę. Dane z badania interakcji u osób dorosłych z niedoborem hormonu wzrostu wskazują, iż stosowanie somatropiny może zwiększać klirens związków metabolizowanych przez izoenzymy cytochromu P450. Klirens związków metabolizowanych przez izoenzym 3A4 cytochromu P450 (np. hormony płciowe, kortykosteroidy, leki przeciwdrgawkowe i cyklosporyna) może być szczególnie zwiększony, co skutkuje zmniejszonym stężeniem tych związków w osoczu. Znaczenie kliniczne tego jest nieznane. Wpływ somatropiny na końcowy wzrost może także ulec zmianie pod wpływem dodatkowego leczenia innymi hormonami, np. gonadotropiną, steroidami anabolicznymi, estrogenem i hormonem tarczycy. U pacjentów leczonych insuliną może zaistnieć konieczność zmiany dawki insuliny po rozpoczęciu leczenia somatropiną, (patrz punkt 4.4). 4.6 Ciąża i laktacja Badania na zwierzętach dotyczące wpływu na ciążę, rozwój embrionalno-płodowy, poród lub rozwój poporodowy są niewystarczające. Brak danych klinicznych dotyczących kobiet w ciąży. Dlatego, produkty zawierające somatropinę nie są zalecane do stosowania w okresie ciąży i u kobiet w wieku rozrodczym nie stosujących skutecznej metody antykoncepcji. Brak badań klinicznych odnośnie stosowania produktów zawierających somatropinę z udziałem kobiet karmiących piersią. Nie wiadomo czy somatropina przenika do mleka ludzkiego. Dlatego, należy zachować ostrożność, kiedy podaje się produkty zawierające somatropinę kobietom karmiącym piersią. 4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu Nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. 4.8 Działania niepożądane U pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu objętość płynu zewnątrzkomórkowego jest zmniejszona. Po rozpoczęciu leczenia somatropiną następuje korekta tego niedoboru. Szczególnie u dorosłych może wtedy wystąpić retencja płynów powodująca obrzęki obwodowe. Zespół cieśni nadgarstka występuje niezbyt często, ale może być obserwowany u dorosłych. Objawy te są zwykle przemijające i zależą od wielkości dawki, ale mogą powodować konieczność czasowego jej zmniejszenia. Mogą pojawić się również bóle stawów o średnim nasileniu, bóle mięśni oraz zaburzenia czucia, które zwykle ustępują samoistnie. 8

9 Działania niepożądane u dzieci występują niezbyt często lub rzadko. Doświadczenie z badań klinicznych: Klasyfikacja układów i narządów Bardzo często ( 1/10) Często ( 1/100 do <1/10) Niezbyt często ( 1/1000 do <1/100) Rzadko ( 1/ do <1/1000) Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Dorośli: cukrzyca typu 2 Zaburzenia układu nerwowego Dorośli: ból głowy i parestezje Dorośli: zespół cieśni nadgarstka Dzieci: ból głowy Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej Dorośli: świąd Dzieci: wysypka Zaburzenia mięśniowoszkieletowe, i tkanki łącznej Dorośli: bóle stawów, bóle mięśni, sztywność stawów Dorośli: sztywność mięśni Dzieci: bóle stawów, bóle mięśni Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Dorośli: obrzęki obwodowe (patrz tekst powyżej) Dorośli i dzieci: ból w miejscu wstrzyknięcia Dzieci: objawy w miejscu wstrzyknięcia Dzieci: obrzęki obwodowe U dzieci z zespołem Turnera zgłaszano zwiększony wzrost długości rąk i stóp podczas leczenia somatropiną. U pacjentek z zespołem Turnera przyjmujących większą dawkę Norditropin, zaobserwowano podczas otwartego, randomizowanego badania klinicznego, tendencję do częstszego występowania zapalenia ucha środkowego. Jednakże częstsze występowanie infekcji ucha nie skutkowało większą ilością operacji ucha/założeń drenu w porównaniu z grupą otrzymującą podczas badania mniejszą dawkę. Doświadczenie po wprowadzeniu produktu do obrotu: Dodatkowo, oprócz wymienionych wyżej działań niepożądanych, poniżej zostały wymienione spontanicznie zgłoszone działania niepożądane, które ogólnie oszacowano jako prawdopodobnie związane z leczeniem produktem Norditropin. Nowotwory łagodne i złośliwe (w tym torbiele i polipy) U niewielkiej liczby pacjentów z niedoborem hormonu wzrostu zgłaszano białaczkę (patrz punkt 4.4). Zaburzenia układu immunologicznego Nadwrażliwość (patrz punkt 4.3). Powstanie przeciwciał przeciw somatropinie. Miano i zdolności wiązania tych przeciwciał były bardzo małe i nie miały wpływu na odpowiedź wzrostową na podanie produktu Norditropin. 9

10 Zaburzenia endokrynologiczne Niedoczynność tarczycy. Zmniejszenie stężenia tyroksyny w surowicy krwi (patrz punkt 4.4). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Hiperglikemia (patrz punkt 4.4). Zaburzenia układu nerwowego Łagodne nadciśnienie śródczaszkowe (patrz punkt 4.4). Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej Złuszczanie nasady głowy kości udowej. U pacjentów z zaburzeniami hormonalnymi złuszczenie nasady głowy kości udowej może występować częściej. Choroba Legg-Calvé-Perthesa. U pacjentów z niskim wzrostem choroba Legg-Calvé-Perthesa może występować częściej. Badania diagnostyczne Zwiększenie stężenia fosfatazy alkalicznej we krwi. 4.9 Przedawkowanie Ostre przedawkowanie początkowo może prowadzić do zmniejszenia, a następnie zwiększenia stężenia glukozy we krwi. Zmniejszenie stężenia glukozy zostało wykryte biochemicznie, ale występowało bez klinicznych objawów hipoglikemii. Długotrwałe przedawkowanie może wywołać objawy podobne do objawów nadmiernego wydzielania somatropiny. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE 5.1 Właściwości farmakodynamiczne Grupa farmakoterapeutyczna: Somatropina i jej agoniści. Kod ATC: H 01 AC 01 Norditropin FlexPro zawiera somatropinę ludzki hormon wzrostu produkowany z wykorzystaniem metody rekombinacji DNA. Jest to anaboliczny peptyd zbudowany z 191 aminokwasów, zawierający dwa stabilizujące mostki disiarczkowe, o masie cząsteczkowej około daltonów. Głównym działaniem somatropiny jest pobudzenie wzrostu szkieletowego i somatycznego oraz wpływ na inne procesy metaboliczne organizmu. Podczas leczenia niedoboru hormonu wzrostu następuje normalizacja struktury organizmu, wyrażająca się zwiększeniem beztłuszczowej masy ciała i spadkiem masy tkanki tłuszczowej. Somatropina działa głównie za pośrednictwem insulinopodobnego czynnika wzrostu I (IGF-I), który jest produkowany we wszystkich tkankach, głównie jednak w wątrobie. Ponad 90% IGF-I wiąże się z białkami (IGFBP), z których najważniejsze jest IGFBP-3. Działanie hormonu wzrostu nasilające rozkład tłuszczów i oszczędzające białko ma szczególne znaczenie w warunkach stresu. Somatropina nasila również procesy metaboliczne zachodzące w tkance kostnej, objawiające się zwiększeniem wartości biochemicznych markerów kostnych w osoczu krwi. U dorosłych masa kostna nieznacznie zmniejsza się w czasie pierwszych miesięcy leczenia, co jest spowodowane większą resorpcją kości. Jednakże podczas dłuższego leczenia masa kostna zwiększa się. W badaniach klinicznych u dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA), stosowano dawki 0,033 i 0,067 mg/kg mc. na dobę do chwili osiągnięcia wzrostu ostatecznego. U 56 pacjentów leczonych w sposób ciągły do czasu osiągnięcia wzrostu ostatecznego średnia zmiana wzrostu od chwili rozpoczęcia leczenia wyniosła +1,90 SDS (0,033 mg/kg mc. na dobę) i +2,19 SDS (0,067 mg/kg mc. na dobę). Dane literaturowe dotyczące dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu bez 10

11 wczesnego wykrycia zaburzenia wzrostu podają opóźnienie wzrostu o 0,5 SDS. Dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania długoterminowego są ograniczone. 5.2 Właściwości farmakokinetyczne Po dożylnym podaniu produktu Norditropin (33 ng/kg mc./min przez 3 godziny) dziewięciu pacjentom z niedoborem hormonu wzrostu otrzymano następujące wyniki: okres półtrwania w surowicy 21,1±1,7 min, klirens metaboliczny 2,33±0,58 ml/kg mc./min i objętość dystrybucji 67,6±14,6 ml/kg mc. Po podaniu podskórnym 2,5 mg/m 2 pc. Norditropin SimpleXx (Norditropin SimpleXx to wkład we wstrzykiwaczu Norditropin FlexPro zawierający roztwór do wstrzykiwań) 31 zdrowym ochotnikom (sekrecja endogennej somatropiny została stłumiona przez somatostatynę podawaną w ciągłym wlewie) otrzymano następujące wyniki: maksymalne stężenie ludzkiego hormonu wzrostu po około 4 godzinach wynosiło ng/ml; następnie stężenie hormonu zmniejszało się, a okres półtrwania wynosił w przybliżeniu 2,6 godziny. Dodatkowo wykazano biorównoważność różnych stężeń produktu Norditropin SimpleXx w stosunku do siebie i do konwencjonalnego produktu Norditropin po podaniu podskórnym zdrowym ochotnikom. 5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie Ogólne działanie farmakologiczne na OUN, układ sercowo-naczyniowy i układ oddechowy produktu Norditropin SimpleXx, zarówno poddanego jak i niepoddanego wymuszonemu rozpadowi, było badane na myszach i szczurach. Ocenie poddano także czynność nerek. Rozłożony produkt nie wykazał żadnej różnicy w działaniu w porównaniu z produktami Norditropin SimpleXx i Norditropin. Wszystkie trzy produkty wykazały zależne od dawki spodziewane zmniejszenie objętości moczu i retencję jonów sodowych i chlorkowych. Produkty Norditropin SimpleXx i Norditropin charakteryzują się podobną farmakokinetyką u szczurów. Wykazano również biorównoważność rozłożonego i nierozłożonego produktu Norditropin SimpleXx. Badania toksyczności i miejscowej tolerancji produktu Norditropin SimpleXx i produktów rozkładu po podaniu pojedynczej i wielokrotnej dawki nie wykazały żadnego działania toksycznego i uszkadzającego tkankę mięśniową. Badania toksyczności poloksameru 188 przeprowadzone na myszach, szczurach, królikach i psach nie wykazały jego działania toksycznego. Poloksamer 188 był szybko wchłaniany z miejsca wstrzyknięcia z nieznamienną retencją części dawki w miejscu podania. Poloksamer 188 był wydalany głównie z moczem. Norditropin SimpleXx to wkład we wstrzykiwaczu Norditropin FlexPro zawierający roztwór do wstrzykiwań. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1 Wykaz substancji pomocniczych Mannitol Histydyna Poloksamer 188 Fenol Woda do wstrzykiwań Kwas solny (regulator ph) Sodu wodorotlenek (regulator ph). 11

12 6.2 Niezgodności farmaceutyczne Ponieważ nie wykonywano badań dotyczących zgodności, produktu leczniczego nie wolno mieszać z innymi lekami. 6.3 Okres ważności Okres ważności wynosi 2 lata. Po pierwszym użyciu: przechowywać maksymalnie 28 dni w lodówce (2 C - 8 C) lub maksymalnie 21 dni w temperaturze poniżej 25 C. 6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu Przed użyciem: w celu ochrony przed światłem przechowywać w opakowaniu zewnętrznym w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. Po pierwszym użyciu produkt może być przechowywany maksymalnie 28 dni w lodówce (2 C - 8 C) lub maksymalnie 21 dni w temperaturze poniżej 25 C. Nie zamrażać. W okresie użytkowania po każdym wstrzyknięciu należy nałożyć nasadkę na wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony Norditropin FlexPro. Do każdego wstrzyknięcia należy używać nowej igły. Nieużywany, wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony należy przechowywać bez nałożonej igły. 6.5 Rodzaj i zawartość opakowania Norditropin FlexPro 5 mg/1,5 ml jest wielodawkowym, jednorazowym wstrzykiwaczem półautomatycznym napełnionym, składającym się z wkładu (szkło bezbarwne typu I) na stałe przymocowanym do wstrzykiwacza wykonanego z elementów plastikowych i metalowych sprężynujących. Jeden koniec wkładu zamknięty jest gumowym korkiem (zamknięcie gumowe typu I) w kształcie tłoka, drugi gumowym korkiem (zamknięcie gumowe typu I) w kształcie dysku z aluminiowym uszczelnieniem. Przycisk podania dawki wstrzykiwacza jest koloru pomarańczowego. Dostępne wielkości opakowań: 1 wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony i opakowanie zbiorcze 5 x 1wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. Wstrzykiwacze półautomatyczne napełnione są dostępne w tekturowym pudełku. 6.6 Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania leku do stosowania Norditropin FlexPro jest wstrzykiwaczem półautomatycznym napełnionym przeznaczonym do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Wstrzykiwacz podaje maksymalnie dawkę 2,0 mg, 4,0 mg i 8,0 mg somatropiny, odpowiednio w przyroście 0,025 mg, 0,050 mg i 0,1 mg. Aby zapewnić właściwe dawkowanie i uniknąć wstrzyknięcia powietrza należy sprawdzić przepływ hormonu wzrostu przed pierwszym wstrzyknięciem. Nie należy stosować Norditropin FlexPro jeśli kropla hormonu wzrostu nie pojawi się na końcu igły. Aby nastawić dawkę, należy obracać pokrętłem nastawiania dawki, aż wybrana dawka pojawi się w okienku wstrzykiwacza. Nastawioną złą dawkę, można skorygować obracając pokrętłem nastawiania dawki w drugą stronę. Aby wykonać wstrzyknięcie, należy wcisnąć przycisk podania dawki. Produkt Norditropin FlexPro nie powinien być energicznie wstrząsany. Nie należy stosować produktu Norditropin FlexPro, jeżeli roztwór hormonu wzrostu nie jest przejrzysty i bezbarwny. Można to sprawdzić obracając wstrzykiwacz góra-dół, raz lub dwa razy. 12

13 Wszelkie resztki niewykorzystanego produktu lub jego odpady należy usunąć w sposób zgodny z lokalnymi przepisami. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania 8. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU /DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA 4 sierpnia 2010 r. 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO 07/

14 OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ 14

15 INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIU ZEWNĘTRZNYM ORAZ OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH Tekturowe pudełko 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml Roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym Somatropina 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ(YCH) 1 ml roztworu zawiera: 3,3 mg somatropiny 3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH Mannitol, histydyna, poloksamer 188, fenol, woda do wstrzykiwań, kwas solny i sodu wodorotlenek 4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym 1,5 ml 5. SPOSÓB I DROGA(I) PODANIA Podanie podskórne Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Opakowanie nie zawiera igieł. 1. Przykręcić igłę. 2. Nastawić dawkę. 3. Wykonać wstrzyknięcie. Przed użyciem wstrzykiwacza Norditropin FlexPro należy uważnie zapoznać się z treścią całej ulotki. 6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEDOSTĘPNYM I NIEWIDOCZNYM DLA DZIECI Lek przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. 7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE 8. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności: 15

16 9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA Przed użyciem: w celu ochrony przed światłem przechowywać w opakowaniu zewnętrznym w lodówce ( 2ºC - 8ºC). Po pierwszym użyciu: przechowywać w lodówce (2ºC - 8ºC) przez 4 tygodnie lub w temperaturze poniżej 25ºC przez 3 tygodnie. Nie zamrażać. 10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE 11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania 12. NUMER(Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU NUMER SERII Numer serii: 14. KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI Rp - Lek wydawany na receptę. 15. INSTRUKCJA UŻYCIA 16. INFORMACJA PODANA BRAJLEM Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml 16

17 INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA TRANSPARENTNEJ FOLII OPAKOWANIA ZBIORCZEGO I TEKTUROWYM PUDEŁKU W OPAKOWANIU ZBIORCZYM 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml Roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym Somatropina 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ (YCH) 1 ml roztworu zawiera: 3,3 mg somatropiny 3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH Mannitol, histydyna, poloksamer 188, fenol, woda do wstrzykiwań, kwas solny i sodu wodorotlenek. 4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym 1,5 ml 5 x 1,5 ml To jest część opakowania zbiorczego i pojedyncze wstrzykiwacze nie są przeznaczone do sprzedaży. To jest opakowanie zbiorcze i pojedyncze wstrzykiwacze nie są przeznaczone do sprzedaży. 5. SPOSÓB I DROGA(I) PODANIA Podanie podskórne Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Opakowanie nie zawiera igieł. 6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEDOSTĘPNYM I NIEWIDOCZNYM DLA DZIECI Lek przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. 7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE 8. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności: 9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA 17

18 Przed użyciem: w celu ochrony przed światłem przechowywać w opakowaniu zewnętrznym w lodówce ( 2ºC - 8ºC). Po pierwszym użyciu: przechowywać w lodówce (2ºC - 8ºC) przez 4 tygodnie lub w temperaturze poniżej 25ºC przez 3 tygodnie. Nie zamrażać. 10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE 11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania 12. NUMER(Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU NUMER SERII Numer serii: 14. KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI Rp. - Lek wydawany na receptę. 15. INSTRUKCJA UŻYCIA 16. INFORMACJA PODANA BRAJLEM Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml 18

19 MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH Etykieta 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGA(I) PODANIA Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml Roztwór do wstrzykiwań Somatropina 2. SPOSÓB PODAWANIA sc. 3. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności: 4. NUMER SERII Numer serii: 5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY JEDNOSTEK 1,5 ml 6. INNE Novo Nordisk A/S 19

20 ULOTKA DLA PACJENTA 20

21 ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Norditropin FlexPro, 5 mg/1,5 ml, roztwór do wstrzykiwań we wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym Somatropina Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna jest rada lub dodatkowa informacja. Lek ten został przepisany ściśle określonej osobie i nie należy go przekazywać innym, gdyż może im zaszkodzić nawet, jeśli objawy ich choroby są takie same. Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiadomić lekarza lub farmaceutę. Spis treści ulotki: 1. Co to jest Norditropin FlexPro i w jakim celu się go stosuje 2. Zanim zastosuje się Norditropin FlexPro 3. Jak stosować Norditropin FlexPro 4. Możliwe działania niepożądane 5. Przechowywanie Norditropin FlexPro 6. Inne informacje Instrukcja użycia Norditropin FlexPro 1. CO TO JEST NORDITROPIN FLEXPRO I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE Norditropin FlexPro zawiera biosyntetyczny ludzki hormon wzrostu zwany somatropiną, który jest identyczny z hormonem wzrostu wytwarzanym w organizmie człowieka. Hormon wzrostu jest niezbędny do prawidłowego wzrostu dzieci oraz prawidłowego funkcjonowania organizmu dorosłego. Norditropin FlexPro jest stosowany w leczeniu zaburzeń wzrostu u dzieci: gdy występuje brak wydzielania hormonu wzrostu lub jest ono niewystarczające (niedobór hormonu wzrostu); gdy występuje zespół Turnera (choroba genetyczna, która może upośledzać wzrost); gdy występują zaburzenia czynności nerek; w przypadku niskiego wzrostu i gdy występuje niedobór długości ciała po urodzeniu (ang. small for gestational age, SGA). Norditropin FlexPro jest stosowany jako zastępczy hormon wzrostu u dorosłych. U dorosłych Norditropin FlexPro jest stosowany w celu uzupełnienia hormonu wzrostu, jeżeli wydzielanie hormonu wzrostu było małe w dzieciństwie lub, jeśli jego wytwarzanie zostało zahamowane w okresie dojrzałości z powodu nowotworu, leczenia nowotworu lub choroby dotyczącej gruczołu wydzielającego hormon wzrostu. U pacjentów, których w dzieciństwie leczono z powodu niedoboru wzrostu, należy wykonać ponowne badanie po zakończeniu wzrostu. W przypadku potwierdzenia niedoboru hormonu wzrostu leczenie należy kontynuować. 2. ZANIM ZASTOSUJE SIĘ NORDITROPIN FLEXPRO Nie stosować leku Norditropin FlexPro: jeśli stwierdzono uczulenie (nadwrażliwość) na somatropinę, fenol lub którykolwiek z pozostałych składników Norditropin FlexPro (wymienionych w punkcie 6. Inne informacje); po przeszczepie nerki; jeśli występuje aktywny nowotwór (rak). Wykryte nowotwory muszą być nieaktywne, a leczenie przeciwnowotworowe zakończone przed rozpoczęciem leczenia Norditropin FlexPro; 21

22 jeśli występuje ostry stan krytyczny, np.: operacja na otwartym sercu, operacja w obrębie jamy brzusznej, z wielonarządowymi urazami spowodowanymi wypadkiem, w stanie ostrej niewydolności oddechowej; w przypadku zakończenia wzrostu (zarośnięcie nasad kości długich) i jeśli nie występuje niedobór hormonu wzrostu. Należy poinformować lekarza o wystąpieniu którejkolwiek z wyżej wymienionych. Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując lek Norditropin FlexPro: jeśli występuje cukrzyca; jeśli kiedykolwiek występował rak lub inny rodzaj nowotworu; jeśli występują powtarzające się bóle głowy, problemy ze wzrokiem, nudności lub wymioty; jeśli występują zaburzenia czynności tarczycy; jeśli rozwija się utykanie lub pojawia się ból w dole pleców, które mogą to być objawami skrzywienia kręgosłupa (skoliozy); jeśli pacjent jest w wieku powyżej 60 lat lub stosował somatropinę w okresie dojrzałości przez okres dłuższy niż 5 lat; jeśli występuje niewydolność nerek, czynność nerek powinna być kontrolowana przez lekarza. Należy poinformować lekarza o wystąpieniu któregokolwiek z wyżej wymienionych, ponieważ zastosowanie leku Norditropin FlexPro może okazać się nieodpowiednie. Stosowanie innych leków Należy poinformować lekarza o przyjmowaniu któregokolwiek z niżej wymienionych leków: glikokortykosteroidów lub hormonów płciowych (np. steroidów anabolicznych i estrogenu) jednoczesne stosowanie leku Norditropin FlexPro i glikokortkosteroidów lub hormonów płciowych może mieć wpływ na wzrost u osób dorosłych; cyklosporyny (leku immunosupresyjnego) może być konieczne dostosowanie dawki; insuliny może być konieczne dostosowanie dawki; hormonu tarczycy może być konieczne dostosowanie dawki; gonadotropiny (hormonu stymulującego gruczoły płciowe) może być konieczne dostosowanie dawki; leków przeciwdrgawkowych może być konieczne dostosowanie dawki. Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich przyjmowanych aktualnie lub ostatnio lekach, również tych, które wydawane są bez recepty. Ciąża i karmienie piersią Produkty zawierające somatropinę nie są zalecane do stosowania u kobiet w wieku rozrodczym nie stosujących antykoncepcji. Ciąża: jeżeli podczas stosowania leku Norditropin FlexPro stwierdzono ciążę, należy przerwać leczenie i poradzić się lekarza. Karmienie piersią: nie stosować leku Norditropin FlexPro w czasie karmienia piersią, ponieważ somatropina może przenikać do mleka. Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn Norditropin FlexPro nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu. 3. JAK STOSOWAĆ NORDITROPIN FLEXPRO Norditropin FlexPro należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą. Dawkowanie U dzieci dawka zależy od masy i powierzchni ciała. U dorosłych dawka zależy od wzrostu, masy ciała, płci i wrażliwości na hormon wzrostu oraz powinna być dostosowywana aż do osiągnięcia wymaganej dawki. 22

23 Dzieci z niewystarczającym wydzielaniem hormonu wzrostu lub brakiem hormonu wzrostu: zalecana dawka wynosi od 25 do 35 mikrogramów na kg masy ciała na dobę lub 0,7 do 1,0 mg/m 2 pc. na dobę. Dzieci z zespołem Turnera: zalecana dawka wynosi od 45 do 67 mikrogramów na kg masy ciała na dobę lub od 1,3 do 2,0 mg/m 2 pc. na dobę. Dzieci z chorobą nerek: zalecana dawka wynosi 50 mikrogramów na kg masy ciała na dobę lub 1,4 mg/m 2 pc. na dobę. Dzieci z niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA): zalecana dawka wynosi 35 mikrogramów na kg masy ciała na dobę lub 1,0 mg/m 2 pc. na dobę do chwili osiągnięcia ostatecznego wzrostu. (W badaniach klinicznych u dzieci z niedoborem długości po urodzeniu (SGA) zazwyczaj podawano dawki 33 i 67 mikrogramów na kg masy ciała na dobę). Dorośli z niewystarczającym wydzielaniem hormonu wzrostu lub brakiem hormonu wzrostu: Jeśli po zakończeniu wzrostu niedobór hormonu wzrostu utrzymuje się, należy kontynuować leczenie. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa wynosi 0,2 do 0,5 mg na dobę. Dawka będzie modyfikowana aż do uzyskania właściwej dawki. W przypadku wystąpienia niedoboru hormonu wzrostu u dorosłych, zazwyczaj stosowana dawka początkowa wynosi od 0,1 do 0,3 mg na dobę. Dawka ta jest zwiększana w odstępach miesięcznych aż do osiągnięcia wymaganej dawki. Maksymalna dawka dobowa wynosi zwykle 1,0 mg. Kiedy stosować Norditropin FlexPro Zalecaną dawkę dobową należy wstrzykiwać pod skórę codziennie wieczorem przed snem. Jak stosować Norditropin FlexPro Norditropin FlexPro to wielodawkowy, jednorazowy wstrzykiwacz półautomatyczny napełniony o pojemności 1,5 ml zawierający roztwór hormonu wzrostu. Pełna informacja jak stosować Norditropin FlexPro znajduje się na stronach Kluczowe punkty opisane są poniżej: Należy sprawdzić roztwór przed użyciem obracając wstrzykiwacz góra-dół raz lub dwa razy. Nie należy stosować wstrzykiwacza, jeżeli roztwór hormonu wzrostu nie jest przejrzysty i bezbarwny (patrz strona 8, punkt A). Norditropin FlexPro jest przeznaczony do stosowania z jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. Do każdego wstrzyknięcia zawsze należy używać nowej igły Należy zmieniać miejsca wstrzyknięć, aby nie uszkodzić skóry. Aby zapewnić właściwe dawkowanie i uniknąć wstrzyknięcia powietrza należy sprawdzić przepływ hormonu wzrostu przed pierwszym wstrzyknięciem przy użyciu nowego wstrzykiwacza Norditropin FlexPro. Nie należy stosować wstrzykiwacza, jeśli kropla roztworu hormonu wzrostu nie pojawi się na końcu igły (patrz strony 10 11, punkt E G). Nie należy udostępniać wstrzykiwacza Norditropin FlexPro innym osobom. Jak długo należy prowadzić leczenie Jeżeli lek jest stosowany u dzieci z zaburzeniami wzrostu spowodowanymi zespołem Turnera, niewydolnością nerek lub niedoborem długości ciała po urodzeniu (SGA): lekarz zaleci kontynuowanie leczenia aż zostanie zakończony proces wzrostu. Jeżeli u dzieci lub dorosłych występuje brak hormonu wzrostu: lekarz zaleci kontynuowanie leczenia w wieku dorosłym. Nie należy przerywać leczenia Norditropin FlexPro bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Zastosowanie większej dawki niż zalecana W razie przyjęcia większej niż zalecana dawki somatropiny, należy poinformować lekarza. Długotrwałe przedawkowanie może powodować nieprawidłowy wzrost oraz pogrubienie rysów twarzy. Pominięcie dawki 23

24 Należy przyjąć następną dawkę o normalnej porze. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Przerwanie leczenia Nie należy przerywać stosowania Norditropin FlexPro bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. 4. MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE Jak każdy lek, Norditropin FlexPro może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Działania zaobserwowane u dzieci i dorosłych (częstość nieznana) Wysypka, świszczący oddech, spuchnięte powieki, twarz lub usta, całkowita zapaść. Mogą one świadczyć o wystąpieniu reakcji alergicznych. Ból głowy, problemy z widzeniem, nudności i wymioty. Może to świadczyć o wzroście ciśnienia śródczaszkowego. Może się obniżyć stężenie tyroksyny. Hiperglikemia (podwyższone stężenie cukru we krwi). Jeśli pojawi się którekolwiek z powyższych działań niepożądanych należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Należy zaprzestać przyjmowania Norditropin FlexPro dopóki lekarz nie pozwoli na kontynuowanie leczenia. Podczas stosowania Norditropin rzadko zaobserwowano tworzenie się przeciwciał przeciwko somatropinie. Zgłoszono zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych. Przypadki białaczki i nawroty guzów mózgu były zgłaszane u pacjentów leczonych somatropiną (substancją czynną leku Norditropin FlexPro), jednakże brak jest dowodów na wpływ somatropiny na ich wystąpienie. Jeżeli pacjent podejrzewa, że choruje na którąkolwiek z wyżej wymienionych chorób, powinien skontaktować się z lekarzem. Inne działania niepożądane u dzieci Niezbyt częste (występują u 1 do 10 pacjentów na 1000) ból głowy, zaczerwienienie, swędzenie i ból w miejscu wstrzyknięcia. Rzadkie (występują u 1 do 10 pacjentów na ) wysypka, ból mięśni i stawów, obrzęk rąk i stóp spowodowany zatrzymaniem płynów w organizmie. W rzadkich przypadkach, dzieci stosujące Norditropin FlexPro mogą odczuwać ból kolana i biodra albo zaczynają utykać. Objawy te mogą być spowodowane chorobą wpływającą na górny odcinek kości udowej (choroba Legg - Calvé a) lub złuszczaniem nasady głowy kości udowej (slipped capital femoral epiphisis), a nie zastosowaniem Norditropin FlexPro. U dzieci z zespołem Turnera zaobserwowano w badaniach klinicznych kilka przypadków nadmiernego wzrostu rąk i stóp w stosunku do wysokości ciała. Badanie kliniczne u dzieci z zespołem Turnera wykazało, że duża dawka produktu Norditropin może prawdopodobnie zwiększyć ryzyko wystąpienia zakażeń ucha. Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie ponieważ może być konieczne zmniejszenie dawki. Inne działania niepożądane u dorosłych 24

25 Bardzo częste (występują u więcej niż 1 pacjenta na 10) obrzęk rąk i stóp spowodowany zatrzymaniem płynów w organizmie. Częste (występują u 1 do 10 pacjentów na 100) ból głowy, odczuwanie cierpnięcia skóry (mrowienie) i drętwienia oraz bólu głównie palców, bóle stawów i sztywność, ból mięśni. Niezbyt częste (występują u 1 do 10 pacjentów na 1000) cukrzyca typu 2, zespół cieśni nadgarstka mrowienie oraz ból palców i rąk, swędzenie (może być intensywne) i ból w miejscu wstrzyknięcia, sztywność mięśni. Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie ponieważ może być konieczne zmniejszenie dawki. 5. PRZECHOWYWANIE NORDITROPIN FLEXPRO Przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. Nie stosować Norditropin FlexPro po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu. Termin ważności oznacza ostatni dzień danego miesiąca. W celu ochrony przed światłem przechowywać nieużywane wstrzykiwacze Norditropin FlexPro, w opakowaniu zewnętrznym, w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać ani nie narażać na działanie wysokich temperatur. Po rozpoczęciu stosowania Norditropin FlexPro 5 mg/1,5 ml można: przechowywać w lodówce (2 C - 8 C) przez 28 dni, lub przechowywać w temperaturze pokojowej (poniżej 25 C) przez 21 dni. Nie stosować Norditropin FlexPro jeśli został on zamrożony lub narażony na działanie wysokiej temperatury. Nie stosować wstrzykiwaczy Norditropin FlexPro, jeśli roztwór hormonu wzrostu nie jest przejrzysty i bezbarwny. Zawsze należy przechowywać Norditropin FlexPro bez nałożonej igły. Zawsze należy przechowywać nieużywany Norditropin FlexPro z nałożoną nasadką. Zawsze do każdego wstrzyknięcia należy używać nowej igły. Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji lub domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, co zrobić z lekami, które nie są już potrzebne. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko. 6. INNE INFORMACJE Co zawiera Norditropin FlexPro substancją czynną jest somatropina, roztwór zawiera także mannitol, histydynę, poloksamer 188, fenol, wodę do wstrzykiwań, kwas solny i sodu wodorotlenek. Jak wygląda Norditropin FlexPro i co zawiera opakowanie Norditropin FlexPro jest przejrzystym i bezbarwnym roztworem do wstrzykiwań, w wielodawkowym, jednorazowym wstrzykiwaczu półautomatycznym napełnionym o pojemności 1,5 ml. 25

26 1 ml roztworu zawiera 3,3 mg somatropiny 1 mg somatropiny odpowiada 3 j.m. somatropiny. Norditropin FlexPro jest dostępny w dawce: 5 mg/1,5 ml, (odpowiada to 3,3 mg/ml) w opakowaniu zawierającym 1 lub 5 wstrzykiwaczy półautomatycznych napełnionych. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. Podmiot odpowiedzialny i wytwórca Novo Nordisk A/S Novo Allé DK-2880 Bagsværd Dania Data zatwierdzenia ulotki: 07/

27 Instrukcja użycia Norditropin FlexPro Przed użyciem wstrzykiwacza Norditropin FlexPro należy uważnie zapoznać się z treścią poniższej instrukcji. Aby upewnić się, że wstrzykiwacz Norditropin FlexPro zawiera hormon wzrostu we właściwej dawce należy sprawdzić kolorową etykietę wstrzykiwacza. Należy przeczytać, aby wiedzieć, w jaki sposób: przygotować wstrzykiwacz Norditropin FlexPro sprawdzić przepływ hormonu wzrostu nastawić dawkę wykonać wstrzyknięcie obchodzić się ze wstrzykiwaczem Norditropin FlexPro ważne informacje Norditropin FlexPro Nasadka Skala ilości hormonu wzrostu Okienko wskaźnika dawki W skaźnik dawki Pokrętło nastawiania dawki Przycisk podania dawki Igła (przykład) Zewnętrzna osłonka igły Wewnętrzna osł onka igły Igła Papierowa nalepka Norditropin FlexPro jest łatwym w użyciu wstrzykiwaczem, półautomatycznym napełnionym hormonem wzrostu z lekko działającym przyciskiem podania dawki. Norditropin FlexPro zawiera 5 mg roztworu hormonu wzrostu i ma możliwość dawkowania od 0,025 mg do 2,0 mg co 0,025 mg. Norditropin FlexPro jest przeznaczony do stosowania jednorazowymi igłami NovoFine lub NovoTwist o długości do 8 mm. 27

28 Przygotowanie wstrzykiwacza Norditropin FlexPro Sprawdzić kolorową etykietę wstrzykiwacza Norditropin FlexPro, aby upewnić się, że zawiera hormon wzrostu we właściwej dawce. A Zdjąć nasadkę. Sprawdzić czy roztwór hormonu wzrostu we wstrzykiwaczu jest przejrzysty i bezbarwny obracając wstrzykiwacz góra-dół raz lub dwa razy. Jeśli roztwór jest nieprzejrzysty lub mętny, nie stosować wstrzykiwacza. B Wziąć nową, jednorazową igłę. Zdjąć papierową nalepkę i przykręcić igłę do wstrzykiwacza, sprawdzając czy jest mocno dokręcona. Do każdego wstrzyknięcia zawsze należy użyć nowej igły, aby zapobiec zanieczyszczeniom. Nigdy nie zginać lub nie niszczyć igły. 28