Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych Polacy o kondycji ekonomicznej kraju i własnej sytuacji materialnej w połowie drugiego kwartału 2009 r.

Transkrypt

1 K.040/09 Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych Polacy o kondycji ekonomicznej kraju i własnej sytuacji materialnej w połowie drugiego kwartału 2009 r. Warszawa, maj 2009 W II kwartale 2009 r. zanotowany został wzrost Wskaźnika Nastrojów Ekonomicznych z 88,3 pkt. do 95,7 pkt. Jednak w ujęciu rocznym nastąpił znaczący spadek WNE o 22,2 pkt. II kwartał 2009 roku przyniósł poprawę zarówno ocen gospodarki, jak i samooceny gospodarstw domowych. WOG wzrósł od lutego 2009 roku o 9,9 pkt., a WSGD o 5,4 pkt. W ujęciu rocznym widoczny jest znaczący spadek obu wskaźników zarówno WOG, jak i WSGD obniŝyły się od maja 2008 roku o 22,2 pkt. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; Warszawa; NIP: ; REGON: Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. Oddział w Warszawie; Nr konta: ; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wydział Gospodarczy KRS ; Kapitał Zakładowy: ,00 zł t ; f e office@tns-global.pl;

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych jest cyklicznym badaniem prowadzonym przez TNS OBOP. WNE konstruowany jest na podstawie dziewięciu pytań odnoszących się zarówno do sytuacji makroekonomicznej kraju, jak i mikroekonomicznej gospodarstw domowych. Pytania stanowiące bazę dla tworzenia tego wskaźnika diagnozują aktualną odczuwaną sytuację, oceniają kierunek dotychczasowych zmian oraz obejmują prognozy w perspektywie rocznej oraz trzyletniej 1. Charakter zadawanych pytań pozwala na wyodrębnienie ze Wskaźnika Nastrojów Ekonomicznych dwóch podwskaźników: Wskaźnika Ocen Gospodarki (WOG) oraz Wskaźnika Samooceny Gospodarstw Domowych (WSGD), umoŝliwiających łatwą i szybką weryfikację wpływu spraw mikro- oraz makrogospodarczych na poziom ogólnych nastrojów ekonomicznych panujących w społeczeństwie aktualnie oraz w latach poprzednich. Po raz pierwszy pomiaru nastrojów ekonomicznych dokonaliśmy jesienią 1994 r. Wyniki najnowsze pochodzą z badania zrealizowanego w połowie drugiego kwartału 2009 r. 2 Prezentowane w tym opracowaniu wskaźniki (zarówno WNE, WOG jak i WSGD) oparte są na skali 0-200, gdzie 0 oznacza najniŝszą, minimalną wartość (skrajny pesymizm), 100 to wartość środkowa (symboliczna równowaga między optymizmem a pesymizmem), a 200 to najwyŝsza, maksymalna wartość w przypadku kaŝdego z omawianych tu wskaźników (skrajny optymizm). 1 Szczegółowe informacje znajdują się w aneksie. 2 SondaŜ zrealizowano w dniach 7-10 maja 2009 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

3 WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH TNS OBOP W II kwartale 2009 r. zanotowany został wzrost Wskaźnika Nastrojów Ekonomicznych o 7,4 pkt z 88,3 pkt. do 95,7 pkt. Jednak w ujęciu rocznym nastąpił znaczący spadek WNE o 22,2 pkt. Od początku bieŝącego roku wartość WNE utrzymuje się na poziomie niŝszym od 100 pkt., co oznacza przewagę nastrojów pesymistycznych nad optymistycznymi. Na podobnie niskim poziomie jak obecnie WNE znajdował się po raz ostatni w I kwartale 2005 roku (wynosił wtedy 95,8 pkt.). Następnie nastąpił jego wzrost aŝ do rekordowych 120,2 pkt. w I kwartale 2007 roku. Pod koniec 2008 i na początku 2009 roku wartość WNE gwałtownie obniŝała się, obecnie zaś obserwujemy jej niewielki wzrost. 3

4 TNS OBOP Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych, sondaŝ z r. WSKAŹNIK NASTROJÓW wskaźnik nastrojów EKONOMICZNYCH ekonomicznych TNS OBOP 88,4 86,9 85,8 85, ,2 92,2 102,5 97,5 107,8 107,5 99,9 105,3 98,2 101,9 99, ,5 107,5 104,5 106,2 103,9 101,5 101,1 104,8 102,7 113,3 111,1 106,3 111,4 107,9 113,5 109,4 108,7 97,6 92,5 103, ,4 100,7 105,7 102,6 105,3 100,8 97,8 101,8 90,8 95,5 88,6 90,6 90,4 97,3 88,1 87,386,5 87,3 86,2 85,5 79,5 74,7 77,1 76,5 73,6 77,7 76,8 75,9 80,4 80,4 80,6 76,7 88,2 91,8 86,4 89, ,3 95,8 92,7 120,2 117,9 116, ,5 103,7 103,3 118,2 106,2 95,7 88,3 70,3 68, I II.1995 I I II I I I.1996 II III I I II III I I I.1997 II III I -2 I I-2 III I -2 I I.1998 II III I I III I I I.1999 II III I I I I I.2000 I.2001 III II.2002 III II.2003 III II.2004 III II.2005 III I/ II.2006 III. II III.. II III.. II powódź przyjęcie Polski do NATO wybory prezydenckie wizyta PapieŜa wybory prezydenckie referendum konstytucyjne ustąpienie rządu Leszka Millera, powołanie gabinetu Marka Belki wybory parlamentarne i prezydenckie wybory parlamentarne wprowadzenie reformy administracyjnej, słuŝby zdrowia, emerytalno-rentowej wprowadzenie reformy oświaty kryzys koalicyjny - wyjście UW z rządu wybory parlamentarne; powołanie rządu L. Millera wybory samorządowe referendum europejskie wejście Polski do UE wybory parlamentarne; powołanie rządu D. Tuska wybory do Parlamentu Europejskiego ustąpienie rządu K.Marcinkiewicza, powołanie rządu J. Kaczyńskiego 4

5 OPTYMIŚCI I PESYMIŚCI Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych wśród męŝczyzn nieznacznie przewyŝsza 100 punktów (100,6 pkt.), zaś kobiety okazują się duŝo większymi pesymistkami (91,2 pkt.). WNE przyjmuje wyŝsze wartości wśród mieszkańców duŝych miast (pow. 500 tys. 112,9 pkt., tys. 100,1 pkt. ), niŝ wśród mieszkańców mniejszych miast i wsi (wieś 92,0 pkt., miasta do 20 tys. 93,9 pkt., miasta od tys. 89,3 pkt.). WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH A: 120,0 PŁEĆ MIEJSCE ZAMIESZKANIA MIEJSCE ZAMIESZKANIA 115,0 112,9 110,0 105,0 100,0 95,0 100,6 91,2 92,0 97,9 92,0 93,9 89,3 100,1 90,0 85,0 80,0 męŝczyźni kobiety wieś miasto wieś miasta do 20 tys. miasta tys. miasta tys. miasta pow. 500 tys. Umiarkowany optymizm dominuje wśród latków (110,3 pkt.), latków (108,2 pkt.) oraz latków (103,9 pkt.). Natomiast nastroje wśród czterdziestolatków (90,9 pkt.), pięćdziesięciolatków (85,4 pkt.) i osób w wieku 60 lat i więcej (84,5 pkt.) są wyraźnie bardziej pesymistyczne. Poziom optymizmu odnośnie sytuacji ekonomicznej wzrasta wraz z wykształceniem wartość WNE rośnie od 84,8 pkt. dla osób z wykształceniem podstawowym i 84,1 pkt. dla osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym do 100,9 pkt. dla osób z wykształceniem średnim i 121,7 pkt. dla osób z wykształceniem wyŝszym. 5

6 WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH A: 130,0 WIEK WYKSZTAŁCENIE 125,0 120,0 121,7 115,0 110,0 105,0 110,3 108,2 103,9 100,9 100,0 95,0 90,9 90,0 85,0 85,4 84,5 84,8 84,1 80, lat lat lat lat lat 60 i więcej lat podstawowe zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyŝsze i licencjat Osoby aktywne zawodowo (WNE 103,2 pkt.) są o wiele większymi optymistami od niepracujących (89,1 pkt.). Najlepsze nastroje ekonomiczne zarejestrowano wśród kierowników i specjalistów (128,3 pkt.), prywatnych przedsiębiorców (125,2 pkt.) oraz uczniów i studentów (111,2 pkt.). Najgorzej postrzegają swoją sytuację materialną i sytuację polskiej gospodarki renciści (80,3 pkt.), emeryci (82,4 pkt.) oraz gospodynie domowe (88,8 pkt.). WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH A: aktywni zawodowo nie pracujący 89,1 103,2 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA kierownicy i specjaliści 128,3 prywatni przedsiębiorcy 125,2 pracownicy administracji i usług 96,6 robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci 82,4 88,8 90,2 95,1 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA renciści 80,3 uczniowie i studenci bezrobotni 83,8 111,2 80,0 85,0 90,0 95,0 100,0 105,0 110,0 115,0 120,0 125,0 130,0 Zainteresowanie polityką pozytywnie wpływa na nastroje ekonomiczne. WNE wynosi 92,4 pkt. dla osób w ogóle nią niezainteresowanych oraz 111,2 pkt. dla bardzo zainteresowanych. 6

7 Nie jest zaskoczeniem, Ŝe nastroje ekonomiczne są najlepsze wśród osób w dobrej sytuacji materialnej (WNE na poziomie 127,9 pkt.), a najgorsze wśród będących w złej sytuacji (66,3 pkt.). Wskaźnik nastrojów ekonomicznych jest wyraźnie wyŝszy wśród osób dobrze oceniających kierunek zmian w kraju (127,7 pkt.), niŝ wśród oceniających go źle (81,0 pkt.). WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH A: bardzo zainteresowani 111,2 raczej zainteresowani 98,5 raczej nie zainteresowani w ogóle nie zainteresowani 93,8 92,4 ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ dobry 127,7 zły trudno powiedzieć 81,0 103,6 KIERUNEK ZMIAN dobra 127,9 średnia zła 66,3 92,3 SYTUACJA MATERIALNA 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 110,0 120,0 130,0 140,0 Posiadanie jakichkolwiek poglądów politycznych, zarówno lewicowych, jak i prawicowych, wpływa na poprawę nastrojów ekonomicznych, w porównaniu do osób nie posiadających sprecyzowanych poglądów. Podobnie osoby deklarujące gotowość do udziału w wyborach mają lepsze nastroje ekonomiczne od tych, które nie zamierzają głosować. Zwolennicy PO są duŝo większymi optymistami (WNE 118,5 pkt.) od zwolenników PiS (86,7 pkt.). 7

8 WSKAŹNIK NASTROJÓW EKONOMICZNYCH A: POGLĄDY POLITYCZNE AKTUALNE PREFERENCJE 118,5 GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA W WYBORACH DO SEJMU r ,2 104,7 102,4 102,8 88,9 86,7 106,3 99,8 88,4 81,8 91,9 lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe brak opinii PO PiS zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć NASTROJE EKONOMICZNE W REGIONACH Nastroje ekonomiczne najlepsze są w regionie dolnośląskim (WNE 101,0 pkt.) oraz centralnym (100,8 pkt.). Natomiast najniŝsze wartości Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych przyjmuje w regionie wschodnim (86,2 pkt.) oraz małopolskim (98,6 pkt.). Pomorski 99,9 Wschodni 86,2 Wielkopolski 91,7 Centralny 100,8 Dolnośląski 101,0 Katowicki 96,1 Małopolski 89,6 8

9 OCENY GOSPODARKI A SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH II kwartał 2009 roku przyniósł poprawę zarówno oceny gospodarki, jak i samooceny gospodarstw domowych. WOG wzrósł od lutego 2009 roku o 9,9 pkt. (z 82,6 do 92,5 pkt.), a WSGD o 5,4 pkt. (z 92,8 pkt. do 98,2 pkt.). W ujęciu rocznym widoczny jest jednak znaczący spadek obu wskaźników zarówno WOG, jak i WSGD obniŝyły się od maja 2008 roku o 22,2 pkt. Polacy pozostają pesymistami (wynik niŝszy od 100 pkt.) w odniesieniu do ocen sytuacji gospodarczej oraz sytuacji własnych gospodarstw domowych. Choć w przypadku WOG widać większą poprawę w porównaniu z I kwartałem, to WSGD pozostaje o 5,7 pkt. wyŝszy, co oznacza kontynuację trwającego od lutego 2008 roku trendu do lepszej oceny sytuacji swojego gospodarstwa domowego niŝ sytuacji gospodarki. 9

10 OCENY GOSPODARKI A SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH Wskaźnik Ocen Gospodarki ,7 Wskaźnik Samooceny Gospodarstw Domowych 116,3 114,1 114,1 116,9114,5 114,3 112, ,7 111,1 111,8 110,5 110,2 109,9 109,9 111, ,3 110,2 109,4 108, ,6 107,6 107,9 106,3 106,8 107,1 107,1 105,7 107,4 107,1 108,6 105,3 107,6 106,3 106,6 104,3 106,2 105,2 103,8 103, ,1 104,5 104,1 105,7 103,9 103,1 102,3 103, ,4101,7 101,5 104,4 103,9 103,6 102,9 102,6 100,8 101,5 100,1 99,7 100,9 100,9 97,4 98,3 98,4 100,6 100, ,1 98,7 97,9 98,4 99,1 98,6 99,1 99,8 99,6 99,1 98,5 99,8 98,3 98, ,3 98,8 98,6 96,4 97,1 96,7 96, ,3 96,7 96,2 94,6 95,7 95,7 94,3 93,5 93, ,6 92,4 92,8 92,8 92,5 90,8 90,4 91,4 91,9 92,8 90,8 91,6 91,8 90,790 88,9 90,8 88,8 88,6 87,3 89,990,6 86,4 88,8 86,4 88,7 86,1 87,1 88,2 87,885,9 85, ,4 85,6 85,384,9 83,3 83,3 83,7 85,3 84,2 82,9 83,3 82,9 82,6 82,8 82,9 80,2 82,4 81,5 79,1 78,1 78,4 76,7 78,4 77,576,8 74,774,4 76,5 76,9 73,9 74,1 73,2 72,4 72,3 71,1 70,7 78,1 120,4 119,9 121,2 120, I II.1995 I I II I I I.1996 II III I I II III I I I.1997 II III I -2 I I-2 III I -2 I I.1998 II III I I III I I I ,5 65,8 II III I I I I I.2000 I.2001 III II.2002 III II.2003 III II.2004 III II.2005 III I/ II.2006 III. II III.. II III.. II

11 OPTYMIZM I PESYMIZM W SAMOOCENIE GOSPODARSTW DOMOWYCH A W OCENACH GOSPODARKI Dobra ocena gospodarki wyróŝnia nastolatków (WOG na poziomie 112,7 pkt.) oraz dwudziestolatków (102,6 pkt.). Zdecydowanie pogarsza się ona z wiekiem wśród osób w wieku 60 i więcej lat WOG osiąga 82,1 pkt. Młodsi respondenci lepiej postrzegają takŝe sytuację swoich gospodarstw domowych. WSGD przyjmuje wartość 108,4 dla latków, 112,7 dla latków oraz 110,0 dla latków, w porównaniu do 85,8 pkt. dla latków oraz 86,4 pkt. dla osób w wieku 60 i więcej lat. MęŜczyźni lepiej od kobiet oceniają zarówno sytuację gospodarczą (98,0 pkt. wobec 87,4 pkt.), jak i sytuację swoich gospodarstw domowych (102,7 pkt. wobec 94,2 pkt.). WIEK I PŁEĆ A OCENY GOSPODARKI I SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH WOG WSGD ,5 98,2 112,7 108,4 102,6 112,7 96, ,3 92,9 85,8 84,8 82,1 86,4 102,7 98,0 87,4 94, OGÓŁEM lat lat lat lat lat 60 i więcej lat męŝczyźni kobiety Zarówno ocena sytuacji gospodarczej, jak i samoocena sytuacji gospodarstw domowych uzaleŝniona jest od wykształcenia. WOG dla osób z wykształceniem wyŝszym wynosi 112,1 pkt., natomiast dla osób z wykształceniem podstawowym 85,3 pkt. WSGD wynosi odpowiednio 129,3 pkt. oraz 84,5 pkt. WOG i WSGD są zdecydowanie niŝsze dla respondentów, którzy swoją sytuację materialną oceniają jako złą (odpowiednio 72,0 pkt. i 61,7 pkt.) niŝ dla respondentów oceniających ją jako dobrą (118,4 pkt. i 135,5 pkt.). 11

12 140,0 130,0 WYKSZTAŁCENIE I SYTUACJA MATERIALNA A OCENY GOSPODARKI I SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH WOG WSGD 129,3 135,5 120,0 110,0 100,0 90,0 92,5 98,2 85,3 84,5 85,8 82,1 97,0 104,0 112,1 94,9 88,9 118,4 80,0 72,0 70,0 61,7 60,0 50,0 OGÓŁEM podstawowe zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyŝsze i licencjat zła średnia dobra Kierownicy i specjaliści oraz prywatni przedsiębiorcy najlepiej oceniają zarówno sytuację gospodarczą (WOG wynosi dla nich odpowiednio 122,4 i 111,4 pkt.), jak i sytuację swoich gospodarstw domowych (WSGD 133,0 i 136,2 pkt.). Umiarkowany optymizm cechuje takŝe uczniów i studentów (WOG 109,6 pkt, a WSGD 112,4 pkt.). Stan polskiej gospodarki najbardziej niepokoi emerytów (WOG na poziomie 78,0 pkt.), rencistów (80,2 pkt.) oraz bezrobotnych (86,5 pkt.). Te same grupy mają najgorsze nastroje w odniesieniu do sytuacji własnych gospodarstw domowych (WSGD wynosi odpowiednio 86 pkt., 80,4 pkt. oraz 81,7 pkt.). 12

13 GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA I AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA A OCENY GOSPODARKI I SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH OGÓŁEM 92,5 98,2 kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci renciści uczniowie i studenci bezrobotni 92, ,2 91,0 89,3 88, ,0 80,2 80,4 86,5 81,7 99,6 99,2 111,4 109,6 112,4 122,4 133,0 136,2 WOG WSGD aktywni zawodowo 98,2 107,3 87,5 nie pracujący 90,4 70,0 80,0 90,0 100,0 110,0 120,0 130,0 140,0 Im większe jest zainteresowanie respondenta sytuacją polityczną tym lepiej ocenia on zarówno sytuację gospodarczą Polski, jak i sytuację swojego gospodarstwa domowego. Wskaźnik Ocen Gospodarki dla osób bardzo zainteresowanych polityką wynosi 110,2 pkt., zaś dla w ogóle nią nie zainteresowanych 89,0 pkt. Wskaźnik Samooceny Gospodarstw Domowych wynosi odpowiednio 111,9 pkt. i 95,2 pkt. ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ I POGLĄDY POLITYCZNE A OCENY GOSPODARKI I SAMOOCENA GOSPODARSTW DOMOWYCH WOG WSGD 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 92,5 98,2 89,0 95,2 96,1 90,9 94,7 101,6 111,9 110,2 105,8 104,5 106,4 102,6 104,0 101,1 97,0 107,4 91,9 85,2 80,0 70,0 OGÓŁEM w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują raczej się interesują bardzo zainteresowani lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć 13

14 Sam fakt posiadania poglądów politycznych, niezaleŝnie od tego, czy są one lewicowe czy prawicowe, wpływa pozytywnie na ocenę gospodarki i sytuacji własnego gospodarstwa domowego. Znaczenie ma takŝe, które ugrupowanie polityczne popiera respondent. Zwolennicy Platformy Obywatelskiej (WOG 115,7 pkt., WSGD 120,7 pkt.) są na przykład znaczenie większymi optymistami od zwolenników Prawa i Sprawiedliwości (81,8 pkt. i 90,6 pkt.). AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE I GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA W WYBORACH DO SEJMU r ,7 WOG WSGD ,7 112, ,5 98,2 81,8 90,6 99,2 100,1 99,5 85,1 93,2 90,9 90,9 86,3 76,3 70 OGÓŁEM PO PiS zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć 14

15 NASTROJE EKONOMICZNE W REGIONACH Najlepsze nastroje w odniesieniu do sytuacji gospodarstw domowych panują wśród mieszkańców Dolnego Śląska (WSGD na poziomie 112,7 pkt.), jednak gospodarkę oceniają oni najgorzej w całym kraju (WOG na poziomie 86,4 pkt.). Ponadprzeciętny optymizm wyróŝnia mieszkańców regionu centralnego, wśród których WOG wynosi 100,4 pkt., a WSGD 101,1 pkt. Największymi pesymistami są natomiast mieszkańcy regionu wschodniego (WOG 89,0 pkt., WSGD 84,0 pkt.) i małopolski (WOG 87,7 pkt., WSGD 91,1 pkt.). Pomorski WOG=96,2 WSGD=102,8 Wschodni WOG=89,0 WSGD=84,0 Centralny Wielkopolski WOG=86,6 WSGD=95,8 WOG= 100,4 WSGD=101,1 Dolnośląski WOG=86,4 WSGD=112,7 Katowicki WOG=93,9 WSGD=97,9 Małopolski WOG=87,7 WSGD=91,1 15

16 PODSUMOWANIE II kwartał 2009 roku przyniósł poprawę Wskaźnika Nastrojów Ekonomicznych (wzrost z 88,3 pkt. do 95,7 pkt). Wzrósł zarówno Wskaźnik Ocen Gospodarki (z 82,6 pkt. do 92,5 pkt.), jak i Wskaźnik Samooceny Gospodarstw Domowych (z 92,8 pkt. do 98,2 pkt.). Poprawa ta nastąpiła po gwałtownym spadku obu tych wskaźników zanotowanym w dwóch poprzednich kwartałach, ale nastroje ekonomiczne są wciąŝ znacznie gorsze niŝ przed rokiem. Wyraźnie rzadziej niŝ w I kwartale 2009 roku respondenci deklarują pogorszenie się materialnych warunków Ŝycia swojego gospodarstwa domowego w ostatnim roku (28% wobec 34%). Rzadziej takŝe spodziewają się ich pogorszenie w ciągu najbliŝszych 12 miesięcy (21% wobec 32%). O 4 pkt. proc. wzrósł odsetek badanych przekonanych, Ŝe łatwo jest w Polsce znaleźć pracę. Znacząco poprawiły się przewidywania dotyczące materialnych warunków Ŝycia ludności w Polsce w najbliŝszych 3 latach. Z 15% do 21% wzrósł odsetek badanych oczekujących poprawy, z 51% do 38% spadł zaś odsetek osób oczekujących pogorszenia. Polacy o połowę rzadziej niŝ przed trzema miesiącami obawiają się takŝe gwałtownej inflacji (13% wobec 26%). 16

17 ANEKS Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych obliczany jest na podstawie dziewięciu pytań o tematyce gospodarczej: Wartość minimalna Wskaźnika (dziewięć odpowiedzi pesymistycznych), to 0, środkowa 100, natomiast maksymalna (dziewięć odpowiedzi optymistycznych) 200 punktów. ❶ ocena polskiej gospodarki w kontekście rozwoju bądź kryzysu ❷ prognoza materialnych warunków Ŝycia ludności w naszym kraju w perspektywie trzyletniej ❸ prognozy inflacyjne w perspektywie najbliŝszych 12 miesięcy ❹ skłonność do oszczędzania ❺ skłonność do inwestowania w dobra trwałego uŝytku ❻ ocena sytuacji finansowej własnego gospodarstwa domowego w okresie ostatnich 12 miesięcy ❼ prognoza sytuacji finansowej własnego gospodarstwa domowego w okresie najbliŝszych 12 miesięcy ❽ aktualna ocena sytuacji finansowej własnego gospodarstwa domowego (w odniesieniu do moŝliwości regularnego opłacania podstawowych świadczeń) ❾ ocena sytuacji na rynku pracy Na Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych składają się dwa podwskaźniki: Ocen Gospodarki i Samooceny Gospodarstw Domowych. Oba podwskaźniki mogą przybierać podobnie jak Wskaźnik Nastrojów Ekonomicznych średnie wartości mieszczące się w granicach między 0 a 200 punktów. 17