- Nr LIV/356/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Dęblin; - Nr LIV/355/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Bazanów;

Transkrypt

1 WOJEWODA LUBELSKI Rozstrzygnięcie nadzorcze Nr PN-II Wojewody Lubelskiego z dnia 2 grudnia 2014 r. stwierdzające nieważności uchwały Nr w sprawie stwierdzenia nieważności uchwał Rady Miejskiej w Rykach z dnia 27 października 2014 r.: - Nr LIV/329/2014 w sprawie zniesienia osiedla Świerczewskiego i utworzenia sołectwa Działki; - Nr LIV/330/2014 w sprawie zniesienia osiedla XXX-lecia PRL i utworzenia sołectwa Jana Pawła; - Nr LIV/331/2014 w sprawie zniesienia osiedla Jarmołówka i utworzenia sołectwa Jarmołówka; - Nr LIV/332/2014 w sprawie zniesienia osiedla Julin i utworzenia sołectwa Julin; - Nr LIV/333/2014 w sprawie zniesienia osiedla Kolonia Swaty i utworzenia Sołectwa Kolonia Swaty; - Nr LIV/334/2014 w sprawie zniesienia osiedla Królewska i utworzenia sołectwa Królewska; - Nr LIV/335/2014 w sprawie zniesienia osiedla Jednorodzinne Słowackiego i utworzenia sołectwa Słowackiego Jednorodzinne; - Nr LIV/336/2014 w sprawie zniesienia osiedla Wielorodzinne Słowackiego i utworzenia sołectwa Słowackiego Wielorodzinne; - Nr LIV/337/2014 w sprawie zniesienia osiedla Stare Miasto i utworzenia sołectwa Stare Miasto; - Nr LIV/338/2014 w sprawie zniesienia osiedla Stawy-Karasiówka i utworzenia sołectwa Stawy-Karasiówka; - Nr LIV/341/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Bobrowniki; - Nr LIV/342/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Brusów; - Nr LIV/343/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Budki - Kruków; - Nr LIV/344/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Chrustne; - Nr LIV/345/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Edwardów; - Nr LIV/346/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Janisze; - Nr LIV/347/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Kleszczówka; - Nr LIV/348/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Krasnogminy; - Nr LIV/349/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Lasocin; - Nr LIV/350/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Lasoń; - Nr LIV/351/2014 w sprawie zniesienia sołectw: Nowiny Chudów, Falentyn, Karczmiska i utworzenia sołectw: Leopoldów Północ i Leopoldów Południe; - Nr LIV/352/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Moszczanka; - Nr LIV/353/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Niwa Babicka; - Nr LIV/354/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowa Dąbia; - Nr LIV/355/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Bazanów; - Nr LIV/356/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Dęblin; - Nr LIV/357/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Ogonów; - Nr LIV/358/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Oszczywilk; - Nr LIV/359/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Ownia; - Nr LIV/360/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Podwierzbie; - Nr LIV/361/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Potok; - Nr LIV/362/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Rossosz; - Nr LIV/363/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Sędowice; Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 1

2 - Nr LIV/364/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Sierskowola; - Nr LIV/365/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Stara Dąbia; - Nr LIV/366/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Stary Bazanów; - Nr LIV/367/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Swaty; - Nr LIV/368/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Zalesie, w części obejmującej 9 ust. 6 9, 20 ust. 2, 23 ust. 1 pkt 3, 28 i 30 ust. 1 załącznika nr 1 do ww. uchwał. Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) stwierdzam nieważność uchwał Rady Miejskiej w Rykach z dnia 27 października 2014 r.: - Nr LIV/329/2014 w sprawie zniesienia osiedla Świerczewskiego i utworzenia sołectwa Działki; - Nr LIV/330/2014 w sprawie zniesienia osiedla XXX-lecia PRL i utworzenia sołectwa Jana Pawła; - Nr LIV/331/2014 w sprawie zniesienia osiedla Jarmołówka i utworzenia sołectwa Jarmołówka; Julin; - Nr LIV/332/2014 w sprawie zniesienia osiedla Julin i utworzenia sołectwa - Nr LIV/333/2014 w sprawie zniesienia osiedla Kolonia Swaty i utworzenia Sołectwa Kolonia Swaty; - Nr LIV/334/2014 w sprawie zniesienia osiedla Królewska i utworzenia sołectwa Królewska; - Nr LIV/335/2014 w sprawie zniesienia osiedla Jednorodzinne Słowackiego i utworzenia sołectwa Słowackiego Jednorodzinne; - Nr LIV/336/2014 w sprawie zniesienia osiedla Wielorodzinne Słowackiego i utworzenia sołectwa Słowackiego Wielorodzinne; - Nr LIV/337/2014 w sprawie zniesienia osiedla Stare Miasto i utworzenia sołectwa Stare Miasto; - Nr LIV/338/2014 w sprawie zniesienia osiedla Stawy-Karasiówka i utworzenia sołectwa Stawy-Karasiówka; - Nr LIV/341/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Bobrowniki; - Nr LIV/342/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Brusów; - Nr LIV/343/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Budki - Kruków; - Nr LIV/344/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Chrustne; - Nr LIV/345/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Edwardów; - Nr LIV/346/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Janisze; - Nr LIV/347/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Kleszczówka; - Nr LIV/348/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Krasnogminy; - Nr LIV/349/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Lasocin; - Nr LIV/350/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Lasoń; Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 2

3 - Nr LIV/351/2014 w sprawie zniesienia sołectw: Nowiny Chudów, Falentyn, Karczmiska i utworzenia sołectw: Leopoldów Północ i Leopoldów Południe; - Nr LIV/352/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Moszczanka; - Nr LIV/353/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Niwa Babicka; - Nr LIV/354/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowa Dąbia; - Nr LIV/355/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Bazanów; - Nr LIV/356/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Nowy Dęblin; - Nr LIV/357/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Ogonów; - Nr LIV/358/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Oszczywilk; - Nr LIV/359/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Ownia; - Nr LIV/360/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Podwierzbie; - Nr LIV/361/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Potok; - Nr LIV/362/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Rossosz; - Nr LIV/363/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Sędowice; - Nr LIV/364/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Sierskowola; - Nr LIV/365/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Stara Dąbia; - Nr LIV/366/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Stary Bazanów; - Nr LIV/367/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Swaty; - Nr LIV/368/2014 w sprawie nadania statutu sołectwu Zalesie, w części obejmującej 9 ust. 6 9, 20 ust. 2, 23 ust. 1 pkt 3, 28 i 30 ust. 1 załącznika nr 1 do ww. uchwał. Uzasadnienie Uchwały Nr LIV/329/ Nr LIV/338/2014 oraz Nr LIV/341/ Nr LIV/368/2014 zostały doręczone organowi nadzoru w dniu 3 listopada 2014 r. Działając na podstawie art. 35 ust. 1, art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, przedmiotowymi uchwałami Rada Miejska w Rykach nadała poszczególnym sołectwom jednobrzmiące statuty sołectw, stanowiące załączniki Nr 1 do uchwał. Na wstępie należy podnieść, iż stosownie do art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, uchwała rady gminy w sprawie nadania statutu sołectwu, jest aktem prawa miejscowego, który zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, zaliczany jest do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Odnosi się do niej zatem zasada wyrażona w art. 94 Konstytucji RP, zgodnie z którą akty prawa miejscowego stanowione są na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Ustawowe upoważnienie do stanowienia przez radę gminy statutu sołectwa zawiera przepis art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Powołany przepis jest rozwinięciem, określonej w art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym kompetencji rady gminy w zakresie tworzenia jednostek pomocniczych - w tym sołectw. Jednocześnie w art. 35 ust. 3 ustawy ustawodawca ustalił zakres przedmiotowy unormowań, jakie bezwzględnie powinien zawierać statut jednostki pomocniczej, wskazując, iż akt ten określa w szczególności: nazwę i obszar jednostki pomocniczej (pkt 1), zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej (pkt 2), organizację i zadania organów jednostki pomocniczej (pkt 3), zakres zadań przekazanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji (pkt 4), jak również zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej (pkt 5). Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 3

4 W 9 ust. 6-9 statutów Rada wypowiedziała się w kwestii treści spisu wyborców - jego konstrukcji, trybu udostępniania spisu do wglądu oraz możliwości składania reklamacji na nieprawidłowości w spisie wyborców i ich rozpatrywania. W związku z tym, że podstawową regulacją prawną w dziedzinie wyborów samorządowych jest obecnie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ze zm.), zdaniem organu nadzoru regulacje 9 ust. 6-9 statutów naruszają prawo w sposób istotny. Udzielone Radzie upoważnienie ma charakter otwartego katalogu zagadnień powierzonych do unormowania, jednakże przyznana norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy. Samodzielność organu stanowiącego gminy jest zatem ograniczona koniecznością respektowania granic wyznaczanych przez akty wyższej rangi. Określenie trybu wyborów to uregulowanie kwestii technicznych związanych z wyborami - m.in. w jakim trybie i w jakiej formie powinny być zgłaszane kandydatury, jaki powinien być tryb głosowania na kandydatów, itd. (por. wyrok WSA w Lublinie z dnia 7 maja 2012 r., sygn. III SA/Lu 89/12). Jak trafnie wywiódł Naczelny Sąd Administracyjny, analizując kwestie zasad udziału mieszkańców wspólnoty samorządowej (sołectwa) w sprawowaniu władzy należy mieć na względzie całokształt unormowań ustawowych i konstytucyjnych dotyczących ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych, w szczególności należy odwołać się do stosownych przepisów Kodeksu wyborczego, z których wynika, że precyzyjnie określony został krąg podmiotów uprawnionych do wybierania w wyborach do organów stanowiących (por. m. in. wyrok z dnia 11 grudnia 2013 r., II OSK 2474/13). Przedstawiony kontekst normatywny przemawia zatem za tym, aby mandat do udziału w wyborach organów osiedla był przyznawany według tych samych reguł jak prawo do głosowania w wyborach organów gminy. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy zawiera powszechnie obowiązujące regulacje w dziedzinie wyborów samorządowych. W omawianej kwestii, o rejestrze wyborców służącym do sporządzania spisu wyborców dla wyborów ustawodawca stanowi w Rozdziale 4 Kodeksu wyborczego zatytułowanym: Rejestr wyborców. Stosownie do art Kodeksu wyborczego stały rejestr wyborców obejmuje osoby stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym przysługuje prawo wybierania. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców uprawnionych do udziału w wyborach, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum (art. 18 4). Rejestr wyborców potwierdza prawo wybierania oraz prawo wybieralności (art. 18 5). Rejestr wyborców dzieli się na część A i część B (art. 18 6). Część A rejestru wyborców obejmuje obywateli polskich. W tej części rejestru wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy (art. 18 7). Część B rejestru wyborców obejmuje obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, stale zamieszkałych na obszarze gminy i uprawnionych do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej części rejestru wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zamieszkania wyborcy (art. 18 9). Rejestr wyborców prowadzi gmina jako zadanie zlecone (art ). Rejestr wyborców jest udostępniany, na pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy (art ). Urząd gminy przekazuje właściwym organom wyborczym okresowe informacje o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców (art ). Z kolei art. 22. Kodeksu wyborczego normując kwestię wnoszenia reklamacji w przypadku nieprawidłowości w rejestrze wyborców stanowi, że: 1. Każdy może wnieść do wójta reklamację na nieprawidłowości w rejestrze wyborców, w szczególności w sprawie: 1) pominięcia wyborcy w rejestrze wyborców; 2) wpisania do rejestru wyborców osoby, która nie ma prawa wybierania; 3) niewłaściwych danych o osobach wpisanych do rejestru wyborców; 4) ujęcia w rejestrze wyborców osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze gminy. 2. Reklamację wnosi się pisemnie lub ustnie do protokołu. Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 4

5 3. Wójt obowiązany jest rozpatrzyć reklamację, w terminie 3 dni od dnia jej wniesienia, i wydać decyzję w sprawie. 4. Decyzję, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie wnoszącemu reklamację, a gdy dotyczy ona innych osób - również tym osobom. 5. Na decyzję nieuwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie z rejestru wyborców wnoszący reklamację bądź osoba skreślona z rejestru wyborców może wnieść, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem wójta do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Przepisy art i 5 stosuje się odpowiednio, Zdaniem zatem organu nadzoru, unormowania 9 ust. 6-9 statutów nie mieszczą się w zakresie normy kompetencyjnej wynikającej z art. 35 ust. 3 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. Jak już wskazywano wyżej - Rada obowiązana jest przestrzegać zakresu upoważnienia ustawowego udzielonego jej przez ustawę w zakresie tworzenia aktów prawa miejscowego, a w ramach udzielonej jej delegacji nie może wkraczać w materię uregulowaną ustawą. Skoro sam ustawodawca unormował w Rozdziale 4 ustawy Kodeks wyborczy rejestr wyborców i nie upoważnił rady gminy do stanowienia w tym zakresie, to Rada Miejska w Rykach nie była uprawniona do stanowienia w powyższych sprawach. Działanie Rady w tym zakresie, zdaniem organu nadzoru, narusza również art. 7 Konstytucji RP, zobowiązujący organ stanowiący gminy do działania na podstawie i w granicach prawa. Nie można bowiem uznać za takie odmiennego od przewidzianego przez ustawodawcę uregulowania kwestii dotyczących wyborów sołtysa i rady sołeckiej. W 20 ust. 2 statutów sołectw Rada Miejska uznała, iż Zebrane wiejskie może powołać stałe lub doraźne komisje, określając zakres ich działania oraz kompetencj e. Powyższa regulacja w sposób istotny narusza postanowienia art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Ze wskazanego wyżej przepisu wynika wprost, że organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym sołtys. Ustawa o samorządzie gminnym nie przewiduje w strukturze organów sołectwa innych, niż wymienione w art. 36 ust. 1. Ponadto, żaden z przepisów ww. ustawy nie upoważnia rady gminy do tworzenia w drodze uchwały innych organów (komisji) jednostki pomocniczej gminy, tym bardziej do możliwości ich stworzenia przez zebranie wiejskie. Z tego też względu regulacje zawarte w statucie nie są prawidłowe i pozostają w sprzeczności z ustawą o samorządzie gminnym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Lublinie z dnia 29 maja 2008 r., sygn. akt III SA/Lu 178/08). Zgodnie z brzmieniem 23 ust. 1 pkt 3 statutów sołectw, Zebranie wiejskie zwołuje sołtys na pisemny wniosek członka rady sołeckiej. Powyższą regulacją Rada Miejska w Rykach naruszyła w sposób istotny art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Stosownie do treści powołanego przepisu organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Brzmienie cytowanego przepisu przesądza o tym, że kompetencje rady sołeckiej ograniczają się jedynie do wspomagania działalności sołtysa. Rada sołecka nie ma samoistnych kompetencji i jest podmiotem doradczym oraz opiniodawczym. Nie ma uprawnień do samodzielnego działania, a zatem regulacje statutu sołectwa nie mogą zobowiązywać sołtysa do realizacji wniosków rady sołeckiej, z uwagi na fakt, iż jej rola ma wobec sołtysa charakter służebny. Rada w 28 statutów sołectw ustaliła, iż sołtys nie będący radnym uczestniczy w obradach Rady Miejskiej bez prawa udziału w głosowaniu. Unormowanie to narusza przepis art. 37a ustawy o samorządzie gminnym stanowiący, iż przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu. Przewodniczący rady gminy jest każdorazowo zobowiązany do zawiadamiania, na takich samych zasadach jak radnych, przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy. Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 5

6 Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może, lecz nie musi, uczestniczyć w pracach rady gminy. Ma on bowiem uprawnienie, a nie obowiązek do udziału w sesjach rady oraz w pracach wewnętrznych organów rady (zakres i zasady tego udziału powinien ustalić statut gminy). Obowiązkiem przewodniczącego rady gminy jest każdorazowe zawiadamianie przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy. Zawiadomienia dokonuje się na tych samych zasadach, jakie stosuje się wobec radnych (komentarz do art. 37a ustawy o samorządzie gminnym - A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, Samorząd gminny. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2005, wyd. II). Ustalenie zatem przez Radę Miejską obowiązku uczestniczenia sołtysa w sesjach Rady stanowi istotne naruszenie prawa. Zgodnie z 30 ust. 1 statutów sołectw, sołtys pełni funkcję przewodniczącego rady sołeckiej i kieruje jej pracą. Jak już wspomniano, przepis art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że sołtys jest organem wykonawczym sołectwa, a rada sołecka została powołana do wspierania działalności sołtysa. Ustawa o samorządzie gminnym nie kwalifikuje w sposób jednoznaczny rady sołeckiej do kategorii organów sołectwa, jednakże jest ona traktowana jako organ wspomagający i opiniodawczo - doradczy. Wobec powyższego sołtys nie może wchodzić w skład rady sołeckiej. Wskazany przepis 30 ust. 1 statutów stanowi naruszenie art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 29 marca 2010 r., sygn. II SA/Bd 121/10). W tym stanie rzeczy, stwierdzenie nieważności uchwał Nr LIV/329/ Nr LIV/338/2014 oraz Nr LIV/341/ Nr LIV/368/2014 we wskazanej części, jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, złożona za moim pośrednictwem, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia. Otrzymują: 1) Burmistrz Ryk 2) Przewodniczący Rady Miejskiej w Rykach Wojewoda Lubelski Wojciech Wilk Id: FB866E6C-9F D839E61E562. Podpisany Strona 6