Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1515, ze zm.) stwierdzam nieważność

Transkrypt

1 PN-II Lublin, dnia 4 lutego 2016 roku Rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność uchwały Rady Gminy Goraj Nr XIII/77/15 z dnia 29 grudnia 2015 roku w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2016 rok, w części obejmującej pkt 3 Rozdziału Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieży w brzmieniu: Izby Wytrzeźwień oraz Rozdział zatytułowany Kontrola Przedsiębiorców Prowadzących Sprzedaż Napojów Alkoholowych programu stanowiącego załącznik do uchwały. Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1515, ze zm.) stwierdzam nieważność uchwały Rady Gminy Goraj Nr XIII/77/15 z dnia 29 grudnia 2015 roku w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2016 rok, w części obejmującej pkt 3 Rozdziału Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieży w brzmieniu: Izby Wytrzeźwień oraz Rozdział zatytułowany Kontrola Przedsiębiorców Prowadzących Sprzedaż Napojów Alkoholowych programu stanowiącego załącznik do uchwały. Uzasadnienie Uchwała Nr XIII/77/15 Rady Gminy Goraj została doręczona organowi nadzoru w dniu 7 stycznia 2016 roku. Uchwała Nr XIII/77/15 została podjęta m.in. na podstawie art. 4 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2015 r. poz. 1286, ze zm.). Przedmiotową uchwałą Rada przyjęła Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2016 rok stanowiący załącznik do uchwały. Powołany w podstawie prawnej uchwały art. 4 1 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stanowi delegację dla rady gminy do uchwalenia gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, mającego na celu realizację zadań, o których mowa w

2 ust. 1 tego artykułu, tj.: prowadzenia działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, w szczególności: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) (uchylony) 5) wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; 6) podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego; 7) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. Należy wskazać, iż pomimo tego, ze katalog zadań realizowanych przez gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, określony w art. 4 1 ust. 1 ma charakter otwarty, to nie oznacza jednak, że rada gminy może w sposób dowolny te zadania określać. Wynikająca z art. 4 1 ust. 2 delegacja dla rady do określenia zadań gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych obejmuje tylko takie zadania, które mieszczą się w dyspozycji art. 4 1 ust. 1 ustawy i nie wynikają z żadnych innych przepisów powszechnie obowiązujących. Ponadto w myśl art dochody z opłat za zezwolenia wydawane na podstawie art. 18 lub art oraz opłat określonych w art wykorzystywane będą na realizację: 1) gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, 2) zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii - i nie mogą być przeznaczane na inne cele. Za niezgodne z prawem zatem należy uznać przyznanie środków pochodzących z opłat za zezwolenia na podstawie art. 18 lub art oraz opłat określonych w art ustawy na inne zadania niż to wynika bezpośrednio z art ustawy. W pkt 3 Rozdziału Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieży, Rada wskazała jako zadanie realizowane w ramach programu dofinansowanie Izby Wytrzeźwień.

3 Przyznanie środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na finansowanie izby wytrzeźwień wykracza poza działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. Tym samym objęcie takiego zadania gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych stanowi istotne naruszenie art. 4 1 ust. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy do zadań izby wytrzeźwień należy: 1) sprawowanie opieki nad osobami w stanie nietrzeźwości; 2) wykonywanie wobec osób w stanie nietrzeźwości zabiegów higienicznosanitarnych; 3) udzielanie osobom w stanie nietrzeźwości pierwszej pomocy; 4) prowadzenie detoksykacji, jeżeli izba wytrzeźwień posiada odpowiednie pomieszczenie, urządzenia, wyposażenie i wykwalifikowany personel, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 423 ust. 5; 5) informowanie osób przyjętych do izby wytrzeźwień o szkodliwości spożywania alkoholu oraz motywowanie ich do podjęcia leczenia odwykowego; 6) współpraca z właściwymi gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, podmiotami określonymi w art. 21 ust. 1 oraz innymi instytucjami i organizacjami, których działalność ma na celu przeciwdziałanie problemom alkoholowym i ich skutkom. Za pobyt w izbie wytrzeźwień lub placówce od osoby przyjętej pobierana jest opłata, która stanowi dochód jednostki samorządu terytorialnego, wysokość tej opłaty określana jest przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w drodze uchwały - art ust. 1, 2 i 4 ustawy. Określając wysokość opłaty organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uwzględnia przeciętny koszt pobytu osoby przyjętej art ust. 5 ustawy. Stosownie zaś do art ust. 3 ustawy, opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień lub placówce obejmuje także udzielone świadczenia zdrowotne, podane produkty lecznicze oraz detoksykację. Z powyższych przepisów wynika, że podstawowym zadaniem realizowanym przez izby wytrzeźwień jest sprawowanie opieki nad osobami w stanie nietrzeźwości, zaś za pobyt w izbie wytrzeźwień pobierane są opłaty w wysokości uwzględniającej przeciętny koszt pobytu w izbie. Przebywanie przez osoby nietrzeźwe w izbach wytrzeźwień nie stanowi rozwiązywania problemów alkoholowych i nie przyczynia się do zmniejszenia skali szkód zdrowotnych i społecznych związanych ze spożywaniem alkoholu. W konsekwencji pobyt tych osób w placówce wykonującej zadania izby wytrzeźwień nie może być finansowany ze środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych art ustawy. Nie znajduje zatem umocowania prawnego przeznaczenie dochodów z opłat za wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na finansowanie działalności Izby Wytrzeźwień. Stanowisko organu nadzoru znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki WSA we Wrocławiu sygn. akt II SA/Wr 453/03; WSA w Lublinie z dnia 28 kwietnia 2015r., III SA/Lu 155/15) jak również w wydanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów

4 Alkoholowych rekomendacjach do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2016 roku. Podobnie Najwyższa Izba Kontroli w informacji o wynikach kontroli pt.: Realizacja i wykorzystanie przez samorządy województw i gmin dochodów z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych prezentuje stanowisko, iż izby wytrzeźwień są jednostkami realizującymi zadania własne gminy w zakresie porządku publicznego, a nie z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, dlatego też nieprawidłowością jest finansowanie izb wytrzeźwień ze środków pochodzących z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. W Rozdziale zatytułowanym Kontrola przedsiębiorców prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych przedmiotowego programu Rada postanowiła, że: 1. Kontroli podlegają wszyscy przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu i poza miejscem sprzedaży na terenie gminy. 2. Kontrolę przeprowadzają : a) członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 3. Zakres kontroli: a) zgodność prowadzonej sprzedaży napojów alkoholowych z aktualnie ważnym zezwoleniem, b) przestrzeganie warunków prowadzenia sprzedaży określonych w art. 18 ust. 7 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, c) przestrzeganie innych zasad i warunków określonych przepisami prawa. 4. Kontrole punktów sprzedaży napojów alkoholowych, których zakres określono w pkt 3 prowadzone są przez co najmniej trzy osoby. 5. Osoby upoważnione do kontroli mają prawo do: a) wstępu na teren nieruchomości, lokalu gdzie prowadzona jest sprzedaż napojów alkoholowych, w takich dniach i godzinach, w jakich jest prowadzona ta działalność, b) żądania pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz okazywania zezwoleń 6. Podmiot kontrolowany obowiązany jest zapewnić warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli. 7. Z kontroli placówki handlowej GKRPA sporządza protokół. 8. W terminie 30 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych jednostka kontrolowana zobowiązana jest do usunięcia stwierdzonych uchybień i powiadomienia o tym na piśmie lub ustnie GKRPA lub organ wydający zezwolenie. Powyższe regulacje zostały podjęte bez podstawy prawnej, z przekroczeniem upoważnienia wynikającego z art. 4 1 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawodawca przekazując radzie gminy kompetencję do uchwalenia gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, nie przewidział, aby jednym z jego elementów miały być regulacje dotyczące kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych. Rada gminy zatem nie posiada uprawnienia do określenia zasad kontroli przestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi jako zadania realizowanego w ramach gminnego programu. Sprawa ta stanowi materię ustawową, podlegającą regulacji normatywnej wyłącznie w ustawie.

5 Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, organ zezwalający lub na podstawie jego upoważnienia, straż gminna lub członkowie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych dokonują kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia. Według art powołanej ustawy do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, o której mowa w art. 18 stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej. Wskazane przepisy stanowią samodzielną podstawę do działania organu wykonawczego gminy w zakresie kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Brak jest natomiast w ustawie normy kompetencyjnej upoważniającej organ stanowiący gminy do uchwalania regulacji dotyczących prowadzenia przez organ wykonawczy kontroli, o której mowa powyżej. W tym stanie rzeczy, stwierdzenie nieważności uchwały Nr XIII/77/15, we wskazanym zakresie, jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, złożona za moim pośrednictwem w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. WOJEWODA LUBELSKI Przemysław Czarnek /podpisano elektronicznie/ Otrzymują: 1)Przewodniczący Rady Gminy Goraj 2) Wójt Gminy Goraj Potwierdzam zgodność kopii z dokumentem elektronicznym: Identyfikator dokumentu Nazwa dokumentu R-program przeciwdziałania alkoholizmowi.pdf Tytuł dokumentu R-program przeciwdziałania alkoholizmowi.doc Sygnatura dokumentu PN-II Data dokumentu :15:50 Skrót dokumentu D9FFDD642FADC5D9AC8D0DE46BE9684BCD6E7D73 Wersja dokumentu 1.7

6 Data podpisu :15:42 Podpisane przez Przemysław Czarnek wojewoda lubelski EZD Data wydruku: :42:40 Autor wydruku: Staroch Marta inspektor wojewódzki