Wymagania edukacyjne dla uczniów klas IV na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne dla uczniów klas IV na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Aby uzyskać ocenę wyższą należy wykazać się wiedzą na ocenę niższą. Dopuszczający Określa, na czym polega wyjątkowość każdego człowieka. Charakteryzuje rolę rodziny w życiu człowieka. Opisuje szkolną społeczność. Podaje prawa i obowiązki ucznia. Określa, kto tworzy społeczność szkolną. Wyjaśnia terminy: ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm, patriotyzm lokalny. Podaje nazwy miejsc związanych z historią swojej małej ojczyzny. Wskazuje na mapie Polski swoją miejscowość. Objaśnia pochodzenie nazwy Polska. Wymienia symbole narodowe. Podaje daty świąt narodowych. Zna słowa hymnu narodowego. Wyjaśnia, czym jest historia i przeszłość. Tłumaczy, kim jest historyk. Wyjaśnia terminy: źródło historyczne, archeologia. Dokonuje podziału źródeł historycznych oraz podaje ich konkretne przykłady. Wskazuje na znaczenie pamiątek rodzinnych i podaje ich przykłady. Tłumaczy, czym jest drzewo genealogiczne. Wskazuje narodziny Jezusa jako początek naszej ery. Odczytuje skróty: p.n.e. i n.e. Określa czas trwania wieku i tysiąclecia. Rysuje oś czasu i umieszcza na niej daty. Umie określić na podstawie daty rocznej wiek. Określa datę danego wydarzenia, używając określeń I połowa lub II połowa danego wieku. Tłumaczy, czym są skala i legenda mapy. 1

2 Odczytuje z mapy podstawowe informacje. Omawia znaczenie umiejętności rozpalania ognia dla praludzi. Wymienia narzędzia, którymi posługiwali się praludzie. Wyjaśnia, czym była ziemianka. Wskazuje na mapie rzeki Eufrat, Tygrys, Nil oraz miasto Babilon. Przedstawia różne rodzaje pisma: obrazkowe, klinowe i alfabetyczne. Wskazuje na mapie starożytną Grecję i Ateny. Wyjaśnia termin demokracja. Wymienia rodzaje sztuk granych w teatrze greckim. Wymienia najważniejszych greckich bogów Zeus, Hera, Posejdon, Afrodyta, Atena, Hades, Ares, Hefajstos, Apollo, Hermes. Określa, gdzie odbywały się najsłynniejsze igrzyska organizowane na cześć Zeusa. Przedstawia przebieg antycznych igrzysk. Wskazuje na mapie Rzym, Kartaginę i Półwysep Apeniński oraz największy zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego. Wyjaśnia, kim byli gladiatorzy. Wskazuje na mapie Palestynę. Przedstawia, kim był Jezus z Nazaretu. Nazywa swoje uczucia. Określa swoje zainteresowania. Zna podstawowe sposoby reagowania na agresję. Wie, że instytucja rodziny istniała we wszystkich epokach i kulturach. Zna i stosuje pojęcia: grupa społeczna, teraźniejszość, przeszłość, źródło historyczne. Zna i wskazuje swój region na mapie. Lokalizuje wydarzenia na osi czasu. Wie, czym zajmuje się historia. Umie wskazać powody, dla których uczy się historii. Lokalizuje starożytność na osi czasu. Umie wskazać na mapie pierwsze ośrodki cywilizacji. Wie, co to jest średniowiecze. Wie, czym zajmowali się w średniowieczu: rycerze i zakonnicy. Umie na podstawie rysunku nazwać elementy średniowiecznego miasta. Umie wymienić główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie. Wie, skąd pochodzi nazwa Polska. Wie, kim byli: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki. Zna daty: 966, 1000, Zna pojęcia: dynastia, średniowiecze, unia, monarchia, republika. Potrafi na osi czasu zlokalizować: czasy prehistoryczne, starożytność, średniowiecze. Potrafi wskazać na mapie: Kraków, Warszawę. 2

3 Uczeń, który nie spełnia wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania oceny klasyfikacyjnej dopuszczającej otrzymuje ocenę niedostateczną. Dostateczny Wymienia potrzeby człowieka. Wyjaśnia termin społeczność. Tłumaczy, jakie przysługują mu prawa i jakie ma obowiązki w rodzinie. Omawia kompetencje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej, rady rodziców oraz rady szkoły. Wyjaśnia, dlaczego do szkolnej społeczności zaliczamy także rodziców. Tłumaczy, czym jest statut szkoły. Określa, czym zajmuje się rada samorządu uczniowskiego. Wskazuje przykłady działania rady samorządu uczniowskiego w swojej szkole. Podaje przykład postępowania zgodnego z zasadami tolerancji i sprawiedliwości.. Wymienia przykłady konfliktów i sposoby ich rozwiązywania. Przedstawia sposoby zapobiegania konfliktom. Tłumaczy, kim jest patriota. Wymienia postacie związane z historią swojego rodzinnego miasta i regionu. Opisuje problemy społeczno gospodarcze swojej małej ojczyzny. Odnajduje na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych. Wyjaśnia znaczenie słowa naród. Wie, kto jest autorem słów hymnu narodowego. Nazywa krainy historyczno geograficzne Polski. Wyjaśnia terminy: mniejszość narodowa, mniejszość etniczna. Wymienia mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce oraz na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje. Tłumaczy znaczenie słowa Polonia. Określa różnicę między legendą i baśnią. Odróżnia postacie historyczne od legendarnych. Wskazuje przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń historycznych. Podaje przykłady efektów pracy historyka. Określa, czym zajmuje się archeolog. Wymienia informacje, jakie możemy zdobyć na postawie źródeł historycznych. Tłumaczy, na czym polega działalność archiwów, muzeów i skansenów. 3

4 Wskazuje podobieństwa i różnice między muzeum a skansenem. Wyjaśnia, czym jest ród. Omawia, w jaki sposób kultywowanie tradycji umacnia poczucie wspólnoty w rodzinie. Określa, czym zajmuje się genealogia. Wyjaśnia termin chronologia. Zapisuje liczby arabskie cyframi rzymskimi. Porządkuje daty w sposób chronologiczny. Posługuje się terminami: data, era, epoka historyczna, tysiąclecie, prehistoria. Wymienia epoki historyczne. Oblicza, ile czasu upłynęło między poszczególnymi wydarzeniami. Wskazuje daty graniczne wieków i tysiącleci. Wyjaśnia termin kartografia. Omawia, jakich elementów składa się mapa historyczna. Porównuje mapy historyczne i geograficzne. Umieszcza na osi czasu przybliżone daty pojawienia się praludzi i homo sapiens. Wskazuje na mapie tereny, na których pojawili się przodkowie człowieka, i określa kierunki ich wędrówki. Porównuje koczowniczy i osiadły tryb życia. Przedstawia dokonania, które umożliwiły człowiekowi przejście do osiadłego trybu życia. Opowiada o początkach rolnictwa, pierwszych narzędzi rolniczych i udomowienia zwierząt. Umieszcza na osi czasu daty powstania pierwszych państw sumeryjskich. Wyjaśnia, kim byli Sumerowie. Wymienia najważniejsze osiągnięcia pierwszych cywilizacji: system nawadniający, koło, koło garncarskie, szkło, cegłę, kalendarz. Podaje nazwy warstw społecznych starożytnego Egiptu. Tłumaczy terminy: mumia, sarkofag, piramida, faraon, Babilon, Mezopotamia. Umieszcza na osi czasu przybliżone daty wynalezienia pisma i powstania pierwszego pisma alfabetycznego. Odnajduje na mapie obszar, na którym po raz pierwszy zastosowano pismo. Wyjaśnia, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma dla rozwoju cywilizacyjnego człowieka, Wskazuje egipskie pismo hieroglificzne jako przykład pisma obrazkowego. Prezentuje charakterystykę i historię pisma klinowego. 4

5 Wskazuje Fenicjan jako twórców pisma alfabetycznego. Tłumaczy, że alfabety grecki i łaciński stanowią podstawę, z której wywodzą się alfabety używane współcześnie w Europie. Omawia ogólnie historię książki od glinianej tabliczki do czytnika książek elektronicznych. Omawia położenie geograficzne i jego wpływ na zajęcia ludności greckiej. Wyjaśnia terminy: Hellada, Hellenowie, wielka kolonizacja, kolonia, Akropol, agora, polis. Wymienia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej. Opowiada o osobie i rządach Peryklesa. Tłumaczy, jaka rolę odgrywał sąd skorupkowy. Umieszcza na osi czasu wiek, w którym narodził się teatr w starożytnej Grecji. Opowiada, w jaki sposób powstał starożytny teatr. Tworzy krótką wypowiedź na temat Sofoklesa. Omawia znaczenie teatru dla antycznych Greków. Przedstawia cechy charakterystyczne teatru greckiego. Opisuje przebieg konkursów teatralnych w starożytnej Grecji. Podaje nazwy elementów, z których zbudowany był grecki amfiteatr. Opisuje, jak antyczni Grecy wyobrażali sobie bogów. Wyjaśnia terminy: politeizm, mit, heros, filozofia. Opowiada o Homerze i jego dziełach. Tłumaczy, czym zajmują się filozofowie. Omawia dokonania Sokratesa, Platona i Arystotelesa. Podaje najważniejsze osiągnięcia starożytnych Greków. Podaje rok i wiek pierwszych igrzysk olimpijskich oraz umieszcza tę datę na osi czasu. Dostrzega różnice i podobieństwa między igrzyskami w starożytnej Grecji a współczesnymi olimpiadami. Omawia rolę sportu w życiu starożytnych Greków. Wymienia dyscypliny pięcioboju olimpijskiego. Umieszcza na osi chronologicznej daty założenia Rzymu, zabójstwa Juliusza Cezara oraz rozpoczęcia i zakończenia panowania Oktawiana Augusta, a także określa, w który wieku odbyły się poszczególne wydarzenia. Przedstawia legendarne początki starożytnego Rzymu. Omawia różne typy ustrojów państwa rzymskiego: królestwo, republikę, cesarstwo. Wyjaśnia terminy: republika, zgromadzenie ludowe, senat, cesarz, prowincja. 5

6 Omawia zróżnicowanie społeczeństwa rzymskiego zwracając uwagę na szczególną pozycję niewolników. Prezentuje sylwetki Juliusz Cezara i Oktawiana Augusta. Na podstawie ilustracji wymienia elementy stroju i uzbrojenia rzymskiego legionisty. Wymienia osiągnięcia antycznych Rzymian w architekturze i budownictwie: Forum Romanum, Panteon, Koloseum, akwedukty, drogi, łuki triumfalne, termy. Odpowiada, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg. Wskazuje prawo rzymskie jakom podstawę współczesnego prawa. Tłumaczy terminy: bazylika, kodeks. Opowiada, czym były Prawo XII tablic i Kodeks Justyniana. Umieszcza na osi czasu rok zakończenia prześladowań chrześcijan w starożytnym Rzymie i ustala wiek tego wydarzenia. Przedstawia, kim był Konstantyn Wielki. Wyjaśnia terminy: Mesjasz, apostoł, poganin, Biblia, Stary i Nowy Testament. Określa, kiedy i gdzie narodziło się chrześcijaństwo. Opowiada o początkach chrześcijaństwa w Palestynie. Wymienia najważniejsze zasady nauki Jezusa z Nazaretu. Wylicza przyczyny prześladowań chrześcijan w starożytnym Rzymie. Omawia proces rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w Imperium rzymskim. Wie, co to jest era. Potrafi budować poczucie własnej tożsamości. Zna i stosuje podstawowe zasady komunikacji. Zna i stosuje podstawowe zasady współpracy i podziału ról. Podaje przykłady konfliktów. Rozpoznaje agresję słowną, czynną, przemoc. Wymienia korzyści płynące z życia w rodzinie. Zna i stosuje pojęcia: wada, zaleta, pokolenie, bajka, mit, legenda, przodkowie, demokracja. Formułuje pytania ukierunkowane na zdobycie informacji. Zna tradycyjną i współczesną nazwę swojego regionu. Wskazuje w swoim otoczeniu źródła historyczne oraz instytucje, w których są przechowywane. Opisuje życie ludzi w najdawniejszych czasach. Wyszukuje w bibliotece literaturę na zadany temat. Umie zlokalizować czasowo przestrzennie pierwsze ośrodki cywilizacji, Grecję, Rzym. Omawia rodzaje pisma w Mezopotamii i Egipcie. 6

7 Opisuje życie codzienne w Grecji. Zna imiona bogów greckich. Posługuje się następującymi pojęciami: monarchia, republika, żak, gotyk, senior, wasal. Umie wskazać na mapie: Rzym, plemiona polskie zamieszkujące poszczególne ziemie. Zna daty: 753 p.n.e. 1025, 1226, 1320, Potrafi opisać średniowieczne miasto. Wie, kim byli: Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, św. Wojciech, Władysław Łokietek. Potrafi opisać turniej rycerski. Dobry Porównuje swoje dążenia i zainteresowania z innymi. Analizuje konflikt: przyczyna, strony, sposoby rozwiązania. Rozumie, że wykształcenie jest wartością nie zawsze i nie wszystkim dostępną. Wyszukuje informacje na temat rodziny korzystając ze źródeł materialnych i niematerialnych. Zna legendy związane z głównymi regionami Polski. Gromadzi informacje poprzez formułowanie pytań. Przetwarza informacje używając różnych form wypowiedzi. Formułuje własną opinię. Wymienia programy w TV, które są źródłem wiedzy o przeszłości. Omawia materiały piśmienne w Mezopotamii i Egipcie. Opisuje demokrację ateńską, igrzyska sportowe w Olimpii, teatr ateński, walki gladiatorów w Koloseum. Rozumie i stosuje pojęcia: despota, imperium, republika. Wie, w jaki sposób starożytni prowadzili wojny. Opisuje, jak starożytni rządzili swoimi państwami. Potrafi opisać przyczyny przyjęcia chrztu. Potrafi przedstawić dokonania Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego, Bolesława Krzywoustego, Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego Zna i ocenia wzorzec osobowy rycerza. Umie opisać życie zakonne. Potrafi opisać proces powstawania ksiąg i ich rozpowszechniania. Umie wskazać główne cechy gotyku. Stosuje pojęcia: skryptorium, pergamin, uniwersytet, paź, giermek, hołd lenny, wasal, senior, św. Wojciech. Zna daty: 1343, 1411,

8 Bardzo dobry Rozumie, że wykształcenie jest dobrem, które kosztuje. Formułuje własną opinię na temat szkoły współczesnej i szkoły przyszłości. Gromadzi i wykorzystuje informacje z obserwacji i swojego życiowego doświadczenia. Wiąże historię rodziny z historią kraju. Gromadzi i przetwarza informacje, używając różnych form wypowiedzi i prezentacji. Gromadzi informacje poprzez bezpośrednia obserwację. Dostrzega ciągłość w dziejach swojego regionu. Dostrzega proces zmian w dziejach regionu. Wskazuje na znaczenie rzek i odgórnej organizacji. Wymienia materialne osiągnięcia pierwszych cywilizacji. Umie wskazać, co z greckiego dziedzictwa przetrwało do dziś. Rysuje uproszczone drzewo genealogiczne bogów olimpijskich. Umie wskazać, co ze starożytnego dziedzictwa przetrwało do dziś. Potrafi uporządkować chronologicznie najważniejsze wydarzenia z historii Polski. Umie narysować uproszczone drzewo genealogiczne Piastów Zna okoliczności powstania Akademii Krakowskiej i jej organizację. Celujący Opanował wszystkie wiadomości wymagane na ocenę bardzo dobrą Ponadto: Wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem Wyróżnia się szczególną aktywnością na lekcjach Chętnie podejmuje się dodatkowych zadań prezentacje, referaty, prace plastyczne i literackie o tematyce historycznej Wyraża chęć udziału w konkursach o tematyce historycznej Posiada wiedzę wykraczającą poza podstawę programową, którą uzyskuje z różnych źródeł informacji, np. prasa, programy informacyjne i edukacyjne, Internet, filmy historyczne, książki historyczne Wykazuje samodzielność w poszukiwaniu wiedzy i interpretacji źródeł historycznych 8

9 Wymagania edukacyjne dla uczniów klas V na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo aby uzyskać ocenę wyższą należy wykazać się wiedzą na ocenę niższą. Dopuszczający Wie, co to jest wiek. Umie określić na podstawie daty rocznej wiek. Potrafi uporządkować chronologicznie 3 najważniejsze wydarzenia z historii Polski do 1795 roku. Wie, czym zajmowali się w średniowieczu: rycerze i zakonnicy. Umie na podstawie rysunku nazwać elementy średniowiecznego miasta. Odczytuje z mapy umieszczonej w podręczniku nazwy najważniejszych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie w X wieku. Wie, skąd pochodzi nazwa Polska. Wie, kim byli: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki. Zna daty: 966, 1000, 1364 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Zna pojęcia: dynastia, średniowiecze, unia, monarchia. Potrafi na osi czasu zlokalizować: czasy prehistoryczne, starożytność, średniowiecze. Potrafi wskazać na mapie: Kraków, Warszawę. Zna daty: 1410,1492, 1795 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Zna pojęcia: dynastia, unia, odrodzenie, oświecenie, reformacja, monarchia, republika, rozbiory. Potrafi na osi czasu zlokalizować: średniowiecze, renesans, oświecenie. Potrafi wskazać na mapie: Kraków, Warszawę, Wilno, ziemie polskie pod zaborami, Stany Zjednoczone, Francję. Dostateczny Wie, co to jest era. Posługuje się następującymi pojęciami: monarchia, republika, żak, gotyk, senior, wasal. Opowiada legendę o palczatkach państwa polskiego. Wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian. Umie wskazać na mapie cztery plemiona polskie zamieszkujące poszczególne ziemie. 9

10 Zna daty: 1025, 1226, 1320, 1370, 1385, 1411 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Potrafi na podstawie ilustracji opisać wygląd słowiańskiego grodu. Określa okoliczności, w jakich doszło do chrztu Polski. Wie, kim byli: Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki, św. Wojciech, Otton III, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Jadwiga, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski. Wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja. Opisuje przebieg zjazdu gnieźnieńskiego. Ocenia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego w historii państwa polskiego. Wyjaśnia znaczenie terminów: styl romański, styl gotycki, skryptorium, rozeta, rycerz, paź, giermek, mieszczanin. Wymienia surowce budowlane, których używano w średniowieczu. Potrafi opisać turniej rycerski. Określa funkcję, jaka pełniły zamki w średniowieczu. Wymienia cechy idealnego rycerza. Odnajduje na mapie w podręczniku Pomorze Gdańskie, Wielkopolskę, Mazowsze, Małopolskę. Wymienia osiągnięcia trzy Kazimierza Wielkiego. Wyjaśnia, dlaczego Kazimierz uzyskał przydomek Wielki. Posługuje się następującymi pojęciami: stan, sejm walny, wolna elekcja, przywilej, konstytucja, manufaktura, szlachta, renesans, humanizm, folwark, pańszczyzna. Umie wskazać na mapie: Krewo, tereny odkryte podczas wielkich odkryć geograficznych, Grunwald, Wiedeń. Przedstawia przebieg bitwy pod Grunwaldem. Zna daty: 1498, , 1569, 1517, 1569 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Wie, kim byli: Vasco da Gama, Ferdynand Magellan, Marcin Luter, Leonardo da Vinci, Zygmunt August, Mikołaj Kopernik, Jan III Sobieski, Henryk Walezy, Stefan Czarniecki, Tadeusz Kościuszko, Wolter, Monteskiusz. Tłumaczy, na czym polegała teoria Mikołaja Kopernika. Przedstawia skład sejmu walnego. Wymienia różne grupy tworzące stan szlachecki. Wymienia postanowienia unii lubelskiej. Wymienia państwa, którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku i wskazuje je na mapie. Opisuje na podstawie ilustracji uzbrojenie husarza. Omawia reformy Sejmu Wielkiego. Wymienia główne postulaty Konstytucji 3 maja. Wymienia państwa, które dokonały rozbiorów Polski. Określa przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego. Wskazuje role kosynierów w walkach powstańczych. 10

11 Umie wymienić najważniejsze odkrycia i wynalazki XVII i XVIII wieku. Potrafi wymienić najważniejsze bitwy oręża polskiego w XVII wieku. Na podstawie ilustracji i tekstu z podręcznika wymienia charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej. Tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska. Dobry Podaje imiona i nazwiska autorów średniowiecznych kronik zawierających legendy o początkach państwa polskiego. Charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu. Potrafi opisać przyczyny przyjęcia chrztu. Określa, jaka rolę ogrywali duchowni w państwie Mieszka I. Wskazuje na mapie w podręczniku Gdańsk, Gniezno, ziemie Prusów oraz biskupstwa utworzone w Polsce. Określa skutki misji i męczeńskiej śmierci Wojciecha. Potrafi przedstawić dokonania Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego, Bolesława Krzywoustego, Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego. Zna i ocenia wzorzec osobowy rycerza. Umie opisać życie zakonne. Potrafi opisać proces powstawania ksiąg i ich rozpowszechniania. Umie wskazać główne cechy gotyku. Porównuje styl romański i gotycki. Potrafi wyjaśnić zwroty: benedyktyńska praca, przeczytać książkę od deski do deski. Tłumaczy, na czym polegały turnieje rycerskie. Odróżnia na podstawie ilustracji budynki zbudowane w stylu romańskim i gotyckim. Stosuje pojęcia: skryptorium, pergamin, uniwersytet, paź, giermek, hołd lenny. Wymienia skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski. Wyjaśnia, jakie znaczenia miało dla Polski utrata Pomorza Gdańskiego. Potrafi wyjaśnić sens powiedzenia: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Zna daty: 1343, 1411, 1466 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Potrafi przedstawić dokonania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Potrafi opisać okoliczności unii polsko litewskiej w Krewie i w Lublinie. Tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski ponowne przyłączenie Pomorza Gdańskiego. Umie wymienić główne ośrodki i osiągnięcia renesansu. 11

12 Stosuje pojęcia: patrycjat, plebs, monarchia absolutna, kmiecie, zagrodnicy, komornicy, pospólstwo, terror, artykuły henrykowskie, demokracja szlachecka, heliocentryzm, husaria, racjonalizm. Wymienia głównych odkrywców i ich dokonania. Wskazuje na mapie lądy i trasy, które przebyli Bartłomiej Diaz, Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan. Umie wskazać przyczyny i skutki wielkich odkryć geograficznych. Określa, czym charakteryzowała się epoka renesansu. Wymienia co najmniej dwa dzieła sztuki renesansowej. Potrafi wyjaśnić twierdzenie Rzeczpospolita szlachecka. Określa znaczenie, jakie miało dla Rzeczpospolitej wprowadzenie wolnej elekcji. Tłumaczy, co gwarantowały szlachcie zapisy konfederacji warszawskiej. Opowiada, jaka rolę odegrał Stefan Czarniecki w wojnie ze Szwedami. Określa skutki zwycięstwa polskiego pod Wiedniem. Wymienia przyczyny słabości i upadku Polski w XVIII wieku, dzieląc je na wewnętrzne i zewnętrze. Wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w czasie I i II rozbioru. Wymienia działaczy, którzy dążyli do przeprowadzenia reformy państwa polskiego. Tłumaczy, dlaczego Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał Połaniecki. Wymienia miejsca głównych starć powstańców kościuszkowskich z armią rosyjską. Wyjaśnia, dlaczego wielu myślicieli oświeceniowych krytykowało Kościół. Tłumaczy, co spowodowało postęp nauki w epoce oświecenia. Zna daty: 1489, 1573, 1569, , 1683, 1776, 1789 i potrafi je zaznaczyć na osi czasu. Umie wymienić najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja. Bardzo dobry Umie narysować uproszczone drzewo genealogiczne Piastów Wyjaśnia, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn. Porównuje przebieg współczesnych granic Polski z zasięgiem panowania Mieszka I, korzystając z mapy w podręczniku oraz aktualnej mapy politycznej Europy. Omawia plany Ottona III dotyczące utworzenia cesarstwa chrześcijańskiego. Wskazuje na fotografiach przyporę, portal, rozetę. Przedstawia informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się e jego miejscowości. 12

13 Podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajduje się zamek wzniesiony w średniowieczu lub ruiny tego typu budowli. Przedstawia, jak zmieniały się metody produkcyjne wykorzystywane w średniowiecznym rolnictwie. Porównuje wieś współczesną ze średniowieczną. Ocenia politykę Krzyżaków i działalność zakonu na podbitych ziemiach. Ocenia politykę wewnętrzną i zewnętrzną Kazimierza Wielkiego. Zna okoliczności powstania Akademii Krakowskiej i jej organizację. Potrafi uporządkować chronologicznie najważniejsze wydarzenia z historii Polski. Określa, na podstawie drzewa genealogicznego dynastii Piastów i Andegawenów pokrewieństwo łączące przedstawicieli tych rodów. Porównuje przebieg dwóch wojen z Krzyżakami, które Polska prowadziła w XV wieku., oraz wskazuje na wynikające z tych konfliktów korzyści. Tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie. Tłumaczy, jakie znaczenia dla krajów europejskich miały kolonie. Formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten temat. Omawia wpływ wynalazku Jana Gutenberga na zmianę światopoglądu ludzi na przełomie epok średniowiecza i renesansu. Wskazuje na wpływy włoskie w Polsce ostatnich Jagiellonów. Wymienia charakterystyczne elementy architektury renesansowej. Porównuje, jaką rolę pełnił dawniej Zamek Królewski, z przeznaczeniem współczesnej siedziby prezydenta Polski. Tłumaczy, na czym polegała przemiana rycerstwa w stan szlachecki. Porównuje szlachecki sejm walny i współczesny parlament Polski. Wymienia przyczyny wzrostu gospodarczego znaczenia szlachty. Określa funkcję poszczególnych zabudowań wchodzących w skład folwarku szlacheckiego. Porównuje funkcjonowanie portów morskich w XVI i XXI wieku. Omawia prawa grup wyznaniowych we współczesnej Polsce. Wskazuje różnice między artykułami henrykowskimi a pacta conventa. Wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojsko polskie w XVII wieku. Porównuje zasięg terytorialny Rzeczypospolitej Obojga Narodów z granicami współczesnej Polski. Ocenia postawę Tadeusza Rejtana. Omawia skutki reformy oświaty w okresie stanisławowskim. Porównuje Konstytucję 3 maja z obowiązującą obecnie konstytucja z 1997 roku. Ocenia okoliczności, które spowodowały upadek Polski w XVIII wieku. Opowiada o późniejszych losach Tadeusza Kościuszki. Porównuje sztukę barokowa i klasycystyczną. Opowiada o rozwoju teatru i literatury w epoce baroku. 13

14 Umie wymienić główne osiągnięcia polskiego odrodzenia. Umie wskazać na zmiany w ustroju Rzeczypospolitej i ocenić je. Potrafi odnaleźć idee oświecenia we współczesności. Umie uzasadnić, dlaczego dzień 3 maja jest świętem państwowym. Wie, kim byli: Jan Gutenberg, Robespierre, Jan Kalwin, Kara Mustafa, Ludwik XVI. Potrafi wytłumaczyć, dlaczego Targowica jest symbolem zdrady. Potrafi porównać bitwy średniowieczne z bitwami XVII wieku. Celujący Opanował wszystkie wiadomości wymagane na ocenę bardzo dobrą Ponadto: Wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem Wyróżnia się szczególną aktywnością na lekcjach Chętnie podejmuje się dodatkowych zadań prezentacje, referaty, prace plastyczne i literackie o tematyce historycznej Wyraża chęć udziału w konkursach o tematyce historycznej Posiada wiedzę wykraczającą poza podstawę programową, którą uzyskuje z różnych źródeł informacji, np. prasa, programy informacyjne i edukacyjne, Internet, filmy historyczne, książki historyczne Wykazuje samodzielność w poszukiwaniu wiedzy i interpretacji źródeł historycznych 14

15 Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Dopuszczający - Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, romantyzm, pozytywizm, faszyzm, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. - Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie państwo polskie po I i II wojnie światowej. - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, wybuch II wojny światowej, powstanie Solidarności, okrągły stół, III Rzeczpospolita. - Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. - Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. - W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni. - Wymienia przynajmniej trzech sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. - Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. - Charakteryzuje formy oporu Polaków. - Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. - Zna symbole i cel istnienia Unii Europejskiej. Dostateczny 15

16 - Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, pozytywizm, naród, konstytucja, bolszewicy, republika, faszyzm, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. - Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie zmiany terytorialne po I i II wojnie światowej. - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. - Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. - Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. - Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. - W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. - Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. - Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. - Opisuje formy walki Polaków. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. - Charakteryzuje formy oporu Polaków. - Opisuje uzależnienie Polski od ZSRR po II wojnie światowej. - Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. - Zna symbole, siedzibę, cel istnienia i państwa członkowskie Unii Europejskiej. Dobry - Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, budżet, terroryzm. - Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. 16

17 - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r. powstanie warszawskie, skutki II wojny światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. - Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. - Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. - Wyjaśnia, jak kształtowały się granice Polski po I wojnie światowej. - Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. - W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. - Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. - Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. - Opisuje formy walki Polaków. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. - Charakteryzuje formy oporu Polaków. - Opisuje los Żydów w czasie II wojny światowej. - Wskazuje następstwa II wojny światowej. - Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. - Zna symbole, siedzibę, cel istnienia Unii Europejskiej. Bardzo dobry - Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, kapitalizm, robotnicy, kapitaliści, romantyzm, inteligencja, pozytywizm, naród, konstytucja, partia polityczna, parlament, bolszewicy, republika, faszyzm, rasizm, dyktator, okupacja, holocaust, żelazna kurtyna, zimna wojna, stan wojenny, demokracja, samorząd, terroryzm. - Wymienia daty graniczne epok i najważniejsze daty z dziejów Polski: 1830, 1863, , , Wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, państwo polskie po I i II wojnie światowej. - Lokalizuje czasowo przestrzennie wydarzenia historyczne: Księstwo Warszawskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, I wojna światowa, odrodzenie Polski, dojście do władzy A. Hitlera, dyktatura J. Stalina, wybuch II wojny światowej, dwie okupacje 17 września 1939 r., polskie państwo podziemne, powstanie warszawskie, skutki II wojny 17

18 światowej (podział na bloki), powstanie PRL, powstanie Solidarności, stan wojenny, okrągły stół, III Rzeczpospolita. - Wymienia różne formy walki Polaków o przetrwania narodowe w XIX wieku. - Opowiada o życiu codziennym wsi i miasta w XIX wieku. - Wyjaśnia, jak kształtowały się granice Polski po I wojnie światowej. - Wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada jest świętem narodowym. - Omawia ustrój II Rzeczypospolitej wybory parlamentarne i prezydenckie. - W prosty sposób charakteryzuje II Rzeczpospolitą budowa Gdyni, reforma walutowa. - Wymienia sąsiadów Polski w latach W prosty sposób charakteryzuje Niemcy hitlerowskie i ZSRR. - Wskazuje przyczyny wybuchu II wojny światowej. - Opisuje formy walki Polaków. - Wyjaśnia, jaka była polityka okupantów wobec narodu polskiego. - Charakteryzuje formy oporu Polaków. - Opisuje los Żydów w czasie II wojny światowej. - Wskazuje następstwa II wojny światowej. - Objaśnia okoliczności odzyskania suwerenności i powstania III Rzeczypospolitej. - Objaśnia, jakie zmiany zaszły w 1989 roku w Polsce. - Zna symbole, siedzibę, cel istnienia i państwa członkowskie Unii Europejskiej. - Wskazuje wybrane problemy, przed którymi stoi ludzkość w XXI wieku. Celujący Opanował wszystkie wiadomości wymagane na ocenę bardzo dobrą Ponadto: Wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem Wyróżnia się szczególną aktywnością na lekcjach Chętnie podejmuje się dodatkowych zadań prezentacje, referaty, prace plastyczne i literackie o tematyce historycznej Wyraża chęć udziału w konkursach o tematyce historycznej Posiada wiedzę wykraczającą poza podstawę programową, którą uzyskuje z różnych źródeł informacji, np. prasa, programy informacyjne i edukacyjne, Internet, filmy historyczne, książki historyczne 18

19 Wykazuje samodzielność w poszukiwaniu wiedzy i interpretacji źródeł historycznych 19