PORÓWNANIE WŁASNOŚCI WYBRANYCH WOSKÓW DENTYSTYCZNYCH. Moczulska Anna Maria

Transkrypt

1 PORÓWNANIE WŁASNOŚCI WYBRANYCH WOSKÓW DENTYSTYCZNYCH Moczulska Anna Maria

2 Wstęp W szybko rozwijającej się współczesnej protetyce wykorzystuje się rozmaite materiały naturalne i syntetyczne. Woski dentystyczne naleŝą do materiałów pomocniczych stosowanych w technice dentystycznej. Woski znalazły zastosowanie w protetyce stomatologicznej jako materiał pomocniczy w wykonawstwie plastycznego wzorca protez ruchomych, wkładów, koron czy mostów, który następnie zostanie zastąpiony przez właściwe tworzywo protezy.

3 Woski dentystyczne definicja Woski są to estry wyŝszych kwasów tłuszczowych z wyŝszymi jednowodorotlenowymi alkoholami i są otrzymywane w wyniku reakcji estryfikacji. Substancje wchodzące w skład wosków uŝywanych w protetyce stomatologicznej dzieli się na cztery grupy: substancje pochodzenia mineralnego (parafina, stearyna, ozokeryt) substancje pochodzenia zwierzęcego (wosk pszczeli, wosk Olbrot) substancje pochodzenia roślinnego (wosk Karnauba, kalafonia, Ŝywica Dammar) oraz inne substancje wchodzące w skład wosków dentystycznych (barwniki, terpentyna) Po wymieszaniu składników w róŝnych proporcjach jakościowych i ilościowych otrzymuje się produkty o odpowiednich własnościach plastycznych, twardości, lepkości, elastyczności oraz temperaturze topienia.

4 Podział wosków dentystycznych 1) Woski do modelowania Woski modelowe Typ I (zimowy) Typ II (letni) Woski odlewowe Woski inlejowe Gotowe formy Woski do zanurzania 2) Woski wyciskowe 3) Woski do rejestracji zwarcia 4) Woski do celów specjalnych Wosk kleisty (lepki) Wosk do hartowania modeli Wosk blokujący Wosk biały

5 Woski modelowe Cechy wosku modelowego: wosk musi być dostatecznie twardy i niełamliwy oraz cechować się wysoką odpornością na pękanie nie moŝe ulegać w temperaturze ciała zmiękczaniu i zniekształceniu powinien charakteryzować się niewielkim skurczem termicznym powinien wykazywać się niewielką elastycznością i kleistością podczas ustawiania zębów Wosk modelowy znajduje zastosowanie w: wykonywaniu płyt i wałów wzorników zwarciowych, płyt podstawowych w protezie całkowitej i częściowej, epitez ustawianiu zębów w celu zamiany na tworzywo akrylowe pobieraniu kęsków zwarciowych modelowaniu koron tymczasowych, licówek w blokowaniu podcieni

6 Woski modelowe przykłady zastosowań (1) Rys. 1 Wzorniki zwarciowe całkowicie woskowe Rys. 2 Proteza częściowa ruchoma płytowa dla szczęki Rys. 3 Proteza całkowita ruchoma płytowa dla szczęki

7 Woski modelowe przykłady zastosowań (2) Rys. 4 Epiteza oka Rys. 5 Epiteza nosa Rys. 6 Epiteza ucha

8 Woski odlewowe Woski odlewowe są zabarwiane głównie na ciemne kolory co pozwala na dokładne i wyraźne odtwarzanie kształtów. Produkowane są w postaci laseczek, lancetów kalibrowanych, płytek o róŝnej grubości oraz w róŝnego rodzaju prefabrykowanych elementów protez stałych i ruchomych. Cechy wosków odlewowych wosk odlewowy musi posiadać dobrą plastyczność, stabilność oraz duŝą dokładność powinien łatwo przyklejać się do modelu i łatwo się skrawać powinien zachować kształt w temperaturze pokojowej. wszystkie substancje wosku odlewowego muszą się dokładnie spalać, nie pozostawiając Ŝadnych zanieczyszczeń.

9 Woski odlewowe przykłady zastosowań Głównym zastosowaniem wosków odlewowych jest wykonywanie pierwowzorów woskowych koron protetycznych (całkowitych i częściowych), wkładów koronowych, wkładów koronowo - korzeniowych, protez szkieletowych, mostów protetycznych. Rys. 7 Korona protetyczna woskowa Rys. 8 Most protetyczny woskowy Rys. 9 Protezy szkieletowe woskowe na szczękę i Ŝuchwę

10 Cel i zakres pracy Celem pracy jest dokonanie przeglądu wosków dentystycznych jako materiału pomocniczego w wykonawstwie plastycznego wzorca protez ruchomych, wkładów, koron czy mostów. Zakres pracy obejmuje: wykonanie formy z tworzywa silikonowego wykonanie próbek z trzech wybranych wosków modelowych w formie sześcianu o odpowiednich wymiarach wykonanie próbek z trzech wybranych wosków odlewowych w formie krąŝka o odpowiednich wymiarach pomiar mikrotwardności metodą Vickersa wyznaczanie współczynnika plastyczności

11 Badania własne MATERIAŁY PRZEZNACZONE DO BADAŃ Obecnie technicy dentystyczni mają dostęp do róŝnorodnych materiałów laboratoryjnych. Jeśli chodzi o woski dentystyczne, firmy zachęcają do stosowania ich ciągle ulepszanych wyrobów. Do zrealizowania celu pracy wybrano jedynie kilka materiałów. Rys 10. Wosk modelowy Rys 11. Wosk modelowy Rys 12. Wosk modelowy Chema Finowax Wiedent

12 Rys 13. Wosk odlewowy Rys 14. Wosk odlewowy Rys 15. Wosk odlewowy Al Dente Fino Renfert Przebieg badań CHARAKTERYSTYKA BADANIA MIKROTWARDOŚCI METODĄ VICKERSA Twardość metodą Vickersa wyraŝa się stosunkiem siły nacisku do powierzchni odcisku ostrosłupa: P P KG HV = = 1, A d 2 mm P siła nacisku [kg] A pole powierzchni odcisku [mm 2 ] d średnica arytmetyczna obu przekątnych odcisku po obciąŝeniu [mm 2 ].

13 Wyniki badania mikrotwardości wosków dentystycznych Wykres 1. Porównanie wyników pomiarów mikrotwardości metodą Vickersa wosków dentystycznych 1. Wosk modelowy Chema 2. Wosk modelowy Finowax 3. Wosk modelowy Wiedent 4. Wosk odlewowy Al Dente 5. Wosk odlewowy Fino 6. Wosk odlewowy Renfert Na podstawie przeprowadzonych badań mikrotwardości metodą Vickersa woski odlewowe w porównaniu z woskami modelowymi wykazują wyŝsze własności mechaniczne. Wosk modelowy Finowax wykazał najniŝsze własności mechaniczne równe 0,59 HV. Wosk odlewowy Al Dente wykazał najwyŝsze własności mechaniczne równe 1,48 HV. Średnia wartośćµhv dla wosku modelowego wynosi 1,47 a dla wosku odlewowego wynosi 3,65.

14 CHARAKTERYSTYKA BADANIA PRÓB DOTYCZĄCYCH WYZNACZANIA WSPÓŁCZYNNIKA PLASTYCZNOŚCI WOSKÓW DENTYSTYCZNYCH Zasada pomiaru własności płynięcia (odkształcenia plastycznego) wg normy PN-EN ISO 15854:2008 polega na zmierzeniu początkowej długości odpowiednio odlanej próbki wosku (L 0 ), a następnie końcowej jej długości (L k ), po zastosowaniu nacisku osiowego siły ściskającej równowaŝnej masie 2 kg. Odkształcenie plastyczne próbki obliczane jest na podstawie wyników pomiaru, jako róŝnica długości próbki (L 0 L k ) w stosunku do jej długości początkowej L 0, wyraŝona w procentach.

15 Wyniki badań dotyczących wyznaczania współczynnika plastyczności wosków dentystycznych Zakres badań własnych obejmował serię pomiarów odkształcenia plastycznego wg normy PN-EN ISO 15854:2008 dla następujących produktów: wosk modelowy Chema wosk odlewowy Renfert

16 Tabela 2. Wyniki pomiarów płynięcia dla wosków dentystycznych Uzyskane wyniki potwierdzają fakt, Ŝe wosk modelowy firmy Chema w wyŝszych temperaturach 37 C i 45 C wykazuje wi ększe płynięcie od wosku odlewowego Renfert. NiŜsze płynięcie wosku modelowego Chema w niŝszej temperaturze badania 23 C w porównaniu do wosku odl ewowego świadczy o tym, Ŝe unikniemy odkształcenia modelu w tej temperaturze. Z kolei niewielkie płynięcie wosku odlewowego Renfert w temperaturze 23 C równieŝ pozwoli na formowanie wosku w niŝszej temperaturze.

17 W celu porównania otrzymanych wyników przedstawiono równieŝ wymagania obowiązujące w zakresie wielkości odkształceń plastycznych dla wosków dentystycznych zgodnie z normą PN-EN ISO 15854:2008, Tabela 3. Tabela 3. Wymagania w zakresie płynięcia dla wosków dentystycznych wg normy PN-EN ISO 15854:2008 Na podstawie przeprowadzonych badań dotyczących wyznaczania współczynnika plastyczności wosków dentystycznych zaobserwowano zmianę płynięcia wosków podczas badań w róŝnych temperaturach w zakresie 23,0 C 45,0 C. Zgodnie z p rocedurą zawartą w normie PN-EN ISO 15854:2008 badane woski spełniają wymagania dla wosku na płytę wzornika.

18 Wnioski 1. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów mikrotwardości stwierdzono, Ŝe wosk odlewowy wykazuje wyŝsze własności mechaniczne od wosku modelowego. Średnia wartośćµhv dla wosku odlewowego wynosi 3,65 a dla wosku modelowego 1, Zaobserwowano zmianę płynięcia wosków podczas badań w róŝnych temperaturach w zakresie 23,0 C 45,0 C. 3. Badane materiały wykazują największe płynięcie w zakresie wyŝszych temperatur pomiaru. 4. Własności płynięcia próbek wosków badanych zgodnie z procedurą zawartą w normie PN-EN ISO 15854:2008 spełniają wymagania dla wosku na płytę wzornika.

19 Dziękuję za uwagę