Krótka charakterystyka Rezerwatu Archeologiczno Przyrodniczego w Krzemionkach

Transkrypt

1 Krótka charakterystyka Rezerwatu Archeologiczno Przyrodniczego w Krzemionkach Rezerwat Archeologiczno-Przyrodniczy Krzemionki stanowi prawdziwą perłę powiatu, obiektem unikatowym w skali europejskiej jest położona w gminie Bodzechów neolityczna kopalnia krzemienia pasiastego w Krzemionkach. Kopalnia we wspaniały sposób dokumentuje ślady górnictwa złóż krzemienia z epoki kamienia i młodszej epoki brązu - czyli ok lat p.n.e. Położony w samym środku rezerwatu archeologicznego i przyrodniczego obiekt, udostępniony jest dla zwiedzających w postaci dwóch podziemnych tras turystycznych oraz skansenu neolitycznego. Zespół kopalń krzemienia pasiastego w Krzemionkach Opatowskich jest jednym z najciekawszych tego typu obiektów na świecie. Jest to największy na świecie kompleks pradawnych kopalń krzemienia pasiastego z okresu neolitu. Jego wyjątkowe znaczenie wynika z doskonale zachowanej architektury podziemi oraz z doskonale zachowanych zagłębień poszybowych a szczególnie podziemi kopalń, które pomimo upływu kilku tysięcy lat zachowały się w prawie niezmienionym stanie. Kopalnie zostały odkryte na początku XX wieku i były wielokrotnie badane przez archeologów. Pole eksploatacyjne w krzemionkach ma powierzchnię ok. 80 ha, o szerokość m i długość 4,5 km. Na swoim obszarze skupia ponad 4000 kopalń. Teren kopalń krzemienia pasiastego w Krzemionkach jest objęty ochroną w formie rezerwatu archeologicznego i przyrodniczego oraz posiada status Pomnika Historii. Kopalnie krzemienia pretendują także do wpisania na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W Rezerwacie Archeologiczno-Przyrodniczym można zwiedzić podziemne korytarze, zobaczyć wioskę sprzed ponad 4 tysięcy lat oraz poznać prehistoryczne sposoby wyrobu narzędzi i broni. Na przestrzeni kilku kilometrów rozciągają się tysiące pionowych szybów. Spacerując podziemnymi tunelami można poznać warunki pracy dawnych górników i podziwiać pozostawione przez nich rysunki naskalne wykonane węglem z łuczyw. Zdjęcie: Miejsce planowanej inwestycji

2 Uzasadnienie konieczności realizacji projektu pn.: Budowa Zespołu Obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach Od początku utworzenia Powiatów w 1998r., w strukturze organizacyjnej Powiatu Ostrowieckiego znajduje się Muzeum Historyczno Archeologiczne w Ostrowcu Św. Jednostka ta składa się z dwóch placówek: Muzeum Historycznego w Ostrowcu w osiedlu Częstocice oraz z Muzeum i Rezerwatu Archeologiczno Przyrodniczego Krzemionki. Obie placówki działają w ramach jednego organizmu, ale mają diametralnie różny charakter i znaczenie. Muzeum w Częstocicach gromadzi zbiory historyczne, etnograficzne, w tym dzieła sztuki, meble oraz współczesne rzemiosło artystyczne z terenu Powiatu Ostrowieckiego, prezentując stałe wystawy poświęcone historii miasta Ostrowca Św. oraz kolekcje porcelany ćmielowskiej z XIX i XX wieku. Z natury rzeczy jest to muzeum o charakterze miejskim, o znaczącym, lecz lokalnym charakterze. Przeciwieństwem Muzeum Historycznego jest druga placówka oddział w Krzemionkach, który ma znaczenie międzynarodowe i jest bardzo ważnym, unikatowym miejscem prezentującym kopalnie krzemienia pasiastego z czasów neolitu. Oddział w Krzemionkach to także Rezerwat Archeologiczny, w którym nadal trwają badania naukowe poszerzające naszą wiedzę o ludziach wydobywających krzemień w tamtych odległych czasach. Od wielu lat trwały dyskusje w jaki sposób wyeksponować dziedzictwo Krzemionek. Powstało na ten temat wiele koncepcji i opracowań. Wszyscy zgadzali się co do jednego, że muszą powstać nowe obiekty muzealne wraz z infrastrukturą turystyczną i bazą naukową do dalszych badań pola górniczego. Decyzję o budowie nowego kompleksu muzealnego podjął w 2006r. Zarząd Powiatu Ostrowieckiego i od tego czasu rozpoczęły się prace przygotowawcze oraz poszukiwanie środków finansowych na realizację tej inwestycji. Ogłoszony został konkurs architektoniczno - urbanistyczny na projekt budynków kompleksu muzealnego. W międzyczasie podjęte zostały prace związane z porządkowaniem stanu prawnego gruntów, wykonaniem planów ochrony przyrody oraz konserwatorskiej Rezerwatu Archeologiczno Przyrodniczego w Krzemionkach. Starosta Ostrowiecki powołał Zespół Monitorujący ds. Realizacji Projektu, którego zadaniem było wspieranie działań Dyrekcji Muzeum oraz pomoc w jak najszybszym uzyskaniu wszystkich niezbędnych postanowień, pozwoleń, uzgodnień i decyzji administracyjnych. Trwały też poszukiwania środków finansowych na realizację planowanych inwestycji. W 2010r. zapadła decyzja o przystąpieniu do projektu realizowanego przez Regionalną Organizację Turystyczną i Gminę Kielce pn.: Świętokrzyski Szlak Archeo Geologiczny. Projekt obejmował stworzenie nowej, kompleksowej oferty turystycznej.

3 Budowa obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy była niezbędna ze względu na coraz większą liczbę turystów odwiedzających kopalnię w Krzemionkach oraz fatalny stan funkcjonującej dotychczas infrastruktury turystycznej. Zdjęcia: Obiekt w trakcie budowy

4

5 Zgodność projektu z wytycznymi Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Inwestycja pn.: Budowa zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach jest częścią projektu realizowanego przez Regionalną Organizację Turystyczną, Gminę Kielce, Gminę Checiny oraz jednostkę podległą Powiatowi Muzeum Archeologiczno Przyrodnicze w Ostrowcu Św., pn.: Świętokrzyski Szlak Archeo Geologiczny. Projekt obejmuje stworzenie nowej, kompleksowej oferty turystycznej spełniającej wymogi zawarte w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka; Działanie 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym. Oddział w Krzemionkach, który ma znaczenie międzynarodowe i jest bardzo ważnym, unikatowym miejscem prezentującym kopalnie krzemienia pasiastego z czasów neolitu jest także Rezerwatem Archeologicznym i Przyrodniczym, w którym nadal trwają badania naukowe. Wartość inwestycji w Krzemionkach została wyszacowana na kwotę 11,8 mln zł, w tym 10 mln zł dotacja unijna i 1,8 mln zł to dotacja Powiatu Ostrowieckiego na pokrycie udziału własnego Muzeum w projekcie Świętokrzyski Szlak Archeo Geologiczny. Nakłady finansowe w/w inwestycji dla poszczególnych partnerów przedstawiają się następująco: Razem: ,00zł. 1. GEOPARK Kielce ,47zł. 2. MHA Ostrowiec Św ,00zł. 3. Chęciny ,54zł. 4. ROT ,99zł. Zdjęcie: Tablica informacyjna dot. projektu

6 Budowa zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach charakterystyka inwestycji Budowa kompleksu rozpoczęła się w marcu 2011r., zaś w listopadzie zakończył się proces budowy obiektów obsługujących ruch turystyczny Rezerwatu Archeologiczno Przyrodniczego w Krzemionkach obiekt uzyskał pozwolenie na użytkowanie. W trakcie końcowych prac budowlanych, przeprowadzano również procedury przetargowe dot. wyposażenia obiektu w meble, sprzęt biurowy, komputerowy, RTV- AGD, narzędzia ogrodnicze, sprzęt geodezyjny i elementy wystawiennicze. W ramach inwestycji wykonano: Budynek Administracyjny oraz Budynek Obsługi Ruchu Turystycznego połączone łącznikiem, wykonane w technologii tradycyjnej w formie zwartej bryły z zastosowaniem tradycyjnych materiałów wykończeniowo - budowlanych. W budynkach zlokalizowane są: cztery sale wystawiennicze dwie sale konferencyjno - dydaktyczne pomieszczenia pracowni naukowych na poddaszu pomieszczenia administracyjno-biurowe biblioteka archiwa wyposażone w regały przesuwne w tym elektroniczne pomieszczenia magazynowe Wykonano także instalacje niskoprądowe, które zgodne są z wymaganiami dot. zabezpieczenia zbiorów w muzeach przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym zniszczeniem lub utratą zbiorów oraz sposobów przygotowania zbiorów do ewakuacji w razie powstania zagrożenia. Zagospodarowanie terenu - wykonanie szaty roślinnej z elementami małej architektury wokół zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno-Przyrodniczy Krzemionki na obszarze 6.436,5 m 2, Zespół parkingów z układem komunikacji wewnętrznej wykonany z kostki brukowej na podbudowie betonowej: drogi i parkingi wewnętrzne (pojazdy cięższe): 2.866,00 m 2 pozostałe drogi i parkingi: 3.009,00 m 2 chodniki: 1.466,00 m 2 RAZEM: 7.341,00 m 2 Parametry obiektu: powierzchnia zabudowy: 2.625,31 m 2 powierzchnia całkowita: 2.855,60 m 2 powierzchnia użytkowa: 2.513,46 m 2 kubatura: ,50 m 3

7 Innowacyjność projektu Powiat Ostrowiecki poprzez swoją placówkę kultury Muzeum Historyczno Archeologiczne zrealizował nowatorski w skali kraju projekt łączący wiedzę i badania naukowe z zakresu geologii i archeologii z edukacją oraz turystyką indywidualną i zorganizowaną. Główne aspekty innowacyjności projektu to przede wszystkim: 1. Połączenie w jednym budynku pomieszczeń do badań naukowych, edukacji młodzieży oraz szerokiej popularyzacji badań archeologicznych poprzez turystykę. 2. Przygotowanie pomieszczeń oraz programów zajęć dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych z zakresu archeologii, przyrody, geologii czy ekologii. 3. Wykorzystanie nowoczesnej techniki i technologii informatycznej przy wyposażaniu nowych budynków. 4. Połączenie świata sprzed kilku tysięcy lat z nowoczesnym światem techniki za pomocą ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej biegnącej obok Wioski Neolitycznej.

8 Podsumowanie projektu W ramach projektu Świętokrzyski Szlak Archeo Geologiczny - Budowa zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach powstały nowoczesne obiekty wystawiennicze przy Rezerwacie Archeologiczno Przyrodniczym w Krzemionkach. Obiekt obejmuje zaplecze badawcze dla geologów i archeologów z salami konferencyjnymi, dydaktycznymi oraz część ekspozycyjną, prezentującą wystawy: przyrodniczą i archeologiczną dla turystów przed wejściem do podziemnej trasy turystycznej w Neolitycznych Kopalniach Krzemienia Pasiastego. Projekt łączy najważniejsze osiągnięcia z zakresu badań archeologicznych z czasów neolitu w regionie z prezentacją popularyzatorską badań dla szerokiego grona turystów. W ciągu ostatnich kilku lat Rezerwat Archeologiczny w Krzemionkach odwiedziło ponad 0,5 mln turystów. Stworzone zostały optymalne warunki do prezentacji prac badawczych przyrodników, archeologów i geologów oraz życia neolitycznych górników wydobywających krzemień w tamtych czasach. Innowacyjność projektu polega na połączeniu w jednym obiekcie badań naukowych, edukacji młodzieży oraz popularyzacji nauki poprzez turystykę i promocję. Adresatami projektu są: naukowcy, młodzież szkolna oraz turyści. Zdjęcie: Obecny wygląd kompleksu budynków w Krzemionkach

9 Nowo wybudowany Rezerwat Archeologiczno-Przyrodniczy w Krzemionkach wizytówką Powiatu Ostrowieckiego Powstały obiekt to kompleks budynków, który stał się wizytówką Powiatu Ostrowieckiego. Składa się z segmentu administracyjnego oraz segmentu muzealno oświatowego połączonego z obsługa ruchu turystycznego. Na zewnątrz wybudowano nowy parking dla samochodów osobowych oraz autokarów. Całość została ogrodzona i oświetlona. Stworzone zostały optymalne warunki do prezentacji zbiorów, które dotychczas zalegały w magazynach. W czterech salach muzealnych na powierzchni ponad 1500 m² zobaczyć można dorobek wielu lat pracy zespołów archeologów badających pola górnicze Krzemionek. W budynku znajduje się także ekspozycje przyrodnicze, sale konferencyjno dydaktyczne, pracownie naukowe, pracownie konserwatorskie, magazyny, hol, szatnia i wiele innych pomieszczeń. W otoczeniu obiektu zostały zaprojektowane i urządzone nowe zagospodarowanie terenów zielonych w oparciu o powstały projekt. Wystrój wnętrza wykonany został w oparciu o szczegółowy projekt aranżacji dla wszystkich pomieszczeń. 14 listopada 2011r. obiekt został oddany do użytku. Muzeum wspólnie z Regionalną Organizacją Turystyczną Województwa Świętokrzyskiego zorganizował wojewódzką inaugurację sezonu turystycznego w 2012r. W ciągu ostatnich 10 lat Muzeum w Krzemionkach gościło 0,5 mln turystów, czyli średnio 50 tys./rocznie. Plan ochrony konserwatorskiej przewiduje, że roczna przepustowość podziemnej trasy turystycznej nie może przekroczyć 120 tyś. zwiedzających na rok. Zdjęcie: Aktualny wygląd kompleksu budynków w Krzemionkach

10 Zdjęcie: Aktualny wygląd kompleksu budynków w Krzemionkach Zdjęcie: Zagospodarowanie terenu wokół budnku

11 Zdjęcie: Aktualny wygląd kompleksu budynków w Krzemionkach Drugi etap projektu w Krzemionkach Dzięki oszczędnościom po przetargach oraz pozytywnej opinii Polskiej Organizacji Turystycznej podjęto decyzję o realizacji drugiego etapu projektu, w ramach którego zaplanowane zostały dodatkowe prace tj.: 1. Budowa ścieżki dydaktyczno-przyrodniczej wraz z modernizacją istniejącej Wioski Neolitycznej. 2. Zakup samochodu specjalistycznego dla archeologów 3. Przetarg uzupełniający wraz z zakupem materiałów promocyjnych. Zdjęcie: Nowo wybudowana ścieżka dydaktyczno - przyrodnicza

12 Zdjęcie: Modernizowana Wioska Neolityczna Zakończenie realizacji inwestycji w Krzemionkach Inwestycja pn.: Budowa zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach realizowana była w okresie od r. do r., kiedy Wykonawca robót budowlanych poinformował Muzeum Historyczno Archeologiczne w Ostrowcu Św. o gotowości do przystąpienia do czynności odbiorowych. W okresie kolejnego miesiąca trwały kontrole Państwowej Powiatowej Straży Pożarnej, Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Stacji Sanitarno Epidemiologicznej oraz Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Ostrowcu Św. Kontrole nie wykazały żadnych nieprawidłowości, czego efektem było uzyskanie w dniu 14 listopada 2011r. Decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ostrowcu Św. dot. udzielenia Zespołowi obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno Przyrodniczy w Krzemionkach pozwolenia na użytkowanie. W wyniku ostatecznego zakończenia rzeczowo finansowego inwestycji Budowa zespołu obiektów obsługujących Rezerwat Archeologiczno-Przyrodniczy w Krzemionkach, w tym także drugiego etapu projektu pod koniec maja 2012r., powstał nowoczesny obiekt o znaczeniu ponadregionalnym. Dzięki dobrej organizacji i planowaniu inwestycja została przeprowadzona w iście ekspresowym tempie budowa trwała niespełna rok, a jej koszt zamknął się w kwocie 12 mln zł. Końcowa wartość projektu wyniosła: 11,8 mln zł, w tym: 10,0 mln zł dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 1,8 mln zł dotacja celowa Powiatu Ostrowieckiego

13 Otwarcie sezonu turystycznego w Krzemionkach Wydarzeniem podsumowującym zakończenie inwestycji w Krzemionkach, o znaczeniu regionalnym była IX Inauguracja Sezonu Turystycznego Województwa Świętokrzyskiego, która odbyła się 26 kwietnia 2012r. Wydarzenie to połączone było z otwarciem Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu Krzemionki jako obiektu na Świętokrzyskim Szlaku Archeo Geologicznym. W uroczystości wzięli udział m.in. Starosta Powiatu Ostrowieckiego Zdzisław Kałamaga, Wicemarszałek Województwa Świetokrzyskiego - Grzegorz Świercz, Dyrektor Departamentu Promocji, Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego, pełniący jednocześnie funkcję prezesa Regionalnej Organizacji Turystycznej - Jacek Kowalczyk oraz wielu innych przedstawicieli świętokrzyskich samorządów i instytucji zajmujących się turystyką Podczas inauguracji goście mogli zwiedzić prawie 500 metrową podziemną trasę turystyczną oraz prześledzić techniki pozyskiwania i obróbki krzemienia pasiastego; zorganizowano także wystawy przygotowane specjalnie na ta okazję. W ramach wydarzenia można było wysłuchać także kilka ciekawych prelekcji. Wydarzenie to znacznie przysłużyło się promocji świętokrzyskich atrakcji turystycznych, a w głównej mierze promocji Szlaku Archeo Geologicznego, jako produktu o charakterze liniowym, który ma przebiegać przez unikalne w skali Europy atrakcje archeologiczne i geologiczne województwa świętokrzyskiego, zaczynając od JuraParku Bałtów, Krzemionki poprzez Nową Słupię, Św. Krzyż, Kadzielnię, Jaskinię Raj a kończąc na Miedzianej Górze.

14 Inwestycja w Krzemionkach mianowana do nagrody NOVATOR 2011 w kategorii innowacyjnych inwestycji samorządowych Organizatorem konkursu była Staropolska Izba Przemysłowo Handlowa, która już po raz kolejny uhonorowała tytułem NOVATOR 2011 najbardziej pomysłowych przedsiębiorców z województwa świętokrzyskiego, a także kreatywne samorządy- w tym Powiat Ostrowiecki. Podczas uroczystej gali, która odbyła się 18 maja 2012r. w Kieleckim Centrum Kultury, statuetkę odebrał Starosta Ostrowiecki Zdzisław Kałamaga. Projekt zrealizowany w Rezerwacie Przyrodniczo- Archeologicznym Krzemionki nagrodzono w nowej kategorii innowacyjności. Oceniając projekt, doceniono przede wszystkim umiejętne połączenie badań naukowych, edukacji młodzieży i popularyzacji nauki poprzez turystykę, przy wykorzystaniu nowoczesnej techniki.