Wojciech Mazurek O flocie radzieckiej na Morzu Czarnym. Przegląd Historyczno-Wojskowy 13 (64)/4 (242),
|
|
- Łucja Kalinowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wojciech Mazurek O flocie radzieckiej na Morzu Czarnym Przegląd Historyczno-Wojskowy 13 (64)/4 (242),
2 RECENZJE I OMÓWIENIA O flocie radzieckiej na Morzu Czarnym Michał Glock, Flota Czerwona na Morzu Czarnym, t. 1, Wielka improwizacja ; t. 2, Wymęczone zwycięstwo , Warszawa 2011 Zainteresowania naukowe oraz prowadzone w ubiegłym wieku programy badawcze dotyczące sił zbrojnych ZSRR w latach II wojny światowej znalazły odbicie w polskiej historiografii wojskowej. Po zmianach ustrojowych przełomu lat 80. i 90. tematyka frontu wschodniego oraz armii i floty radzieckiej nie była przedmiotem zainteresowania polskich historyków. Działania bojowe Armii i Floty Czerwonej ustąpiły miejsca badaniom agresji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 r. oraz represji, jakim zostali poddani obywatele polscy na zaanektowanych kresach wschodnich II Rzeczypospolitej. Książka Michała Glocka Flota Czerwona na Morzu Czarnym jest jedną z niewielu ostatnio wydanych polskich naukowych prac historycznych o tematyce wojenno-morskiej. Jej autor jest historykiem mającym pokaźny dorobek publicystyczny 1. Mimo młodego wieku jest z pewnością znawcą radzieckich sił morskich od zarania ich dziejów oraz shiploverem (w wolnym przekładzie okrętoznawca), prowadzi badania nad rozwojem technicznym środków walki na morzu. Zainteresowania autora wykraczają poza okrętownictwo i dotyczą również polityki morskiej ZSRR. Przedmowę do książki Glocka napisał adm. Władimir G. Jegorow, były dowódca Floty Bałtyckiej, gubernator okręgu kaliningradzkiego. Chwali on zarówno książkę, jak i jej autora. Jego zdaniem, poza mało obiektywnymi opracowaniami niemieckimi, jest to pierwsza monografia Floty Czarnomorskiej powstała poza granicami Rosji. Autor przedmowy myli się jednak, tytułując Glocka kandydatem nauk wojskowych (t. 1, s. 10). O ile wiem uzyskał on stopień naukowy doktora na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w naukach humanistycznych (specjalność: historia). Jegorow pozytywnie odniósł się zarówno do samej książki, jak i do artykułów publikowanych przez innych polskich autorów w czasopismach wojenno-morskich, podkreślając ich rzetelność badawczą. Tytuł pracy nie odzwierciedla jej zawartości. Autor nie ograniczył się do lat wskazanych w podtytułach obu tomów (t. 1 obejmuje lata ; t. 2 okres ), lecz objął badaniami również okres międzywojenny. Moim zdaniem, tytuł nie może mylić, powinien informować o zawartości książki. Może bowiem zaistnieć sytuacja, że czytelnik zainteresowany wcześniejszym okresem, kierując się informacją 1 Zob. (9 VIII 2012). 185
3 186 RECENZJE I OMÓWIENIA na okładce, bez zaglądania do książki pominie je, ze szkodą dla siebie. Nie twierdzę, że umieszczenie w pracy międzywojnia jest błędem. Przeciwnie, uważam, że jest uzasadnione, gdyż dzięki temu zostały wyjaśnione kwestie związane z powstaniem i rozwojem radzieckich sił morskich po latach rewolucyjnej i wojennej zawieruchy, co stanowi naturalne wprowadzenie do zasadniczej tematyki książki. Tom pierwszy liczy 398 s. i zawiera 4 rozdziały, które zostały podzielone na liczące od kilku do kilkudziesięciu stron podrozdziały. Pierwszy rozdział dotyczy okresu międzywojennego, dla którego autor wskazał cezurę lat O ile pierwsza z dat nie budzi raczej wątpliwości i w historiografii światowej przyjmuje się ją jako datę graniczną wejścia Europy i świata w dwudziestolecie międzywojenne, o tyle już druga jest co najmniej dyskusyjna. Rosyjscy historycy, a od niedawna i kremlowscy politycy za początek II wojny światowej oficjalnie uznali rok 1939, natomiast agresja III Rzeszy w czerwcu 1941 r. i początek zmagań niemiecko-radzieckich to dla Rosjan okres nazywany propagandowo Wielką Wojną Ojczyźnianą. Zasadne zatem byłoby zamknięcie rozdziału rokiem Przystąpienie ZSRR do wojny po stronie III Rzeszy, czy się to Rosjanom podoba czy nie było dopełnieniem sojuszu z Niemcami. W książce nie przedstawiono niestety sekwencji zdarzeń we Flocie Czarnomorskiej, związanych z przygotowaniami i samą agresją na Polskę, a przecież sojusz polsko-rumuński skierowany przeciwko ZSRR wymuszał podjęcie odpowiednich kroków podnoszących gotowość bojową w graniczącym z Rumunią okręgu wojskowym i na Morzu Czarnym. W kalkulacjach wojskowych Rosjanie musieli brać pod uwagę możliwość zbrojnego wystąpienia Rumunii jako konsekwencji najazdu ZSRR na Polskę. Tych wątków autor z niezrozumiałych względów w ogóle nie podjął, potraktował je tak, jakby nie dotykały one tematyki pracy. W książce należało też dokładniej naświetlić działalność Floty Czarnomorskiej, podczas zajmowania przez ZSRR Besarabii w czerwcu 1940 r., które to wydarzenia spowodowały rozdźwięk w sojuszniczych relacjach niemiecko-radzieckich. Poza tym rozdział jest napisany ciekawie i zawiera pełną charakterystykę dziejów Floty Czarnomorskiej, pokazaną głównie przez pryzmat rozwoju jej sił okrętowych oraz infrastruktury bazowania. Autor omówił również floty innych państw basenu Morza Czarnego, ale bez charakterystyki ich realnych możliwości bojowych i zadań, jakie miały realizować w konflikcie z ZSRR. W drugim rozdziale zostały opisane pierwsze miesiące wojny. Oprócz znanych w polskiej historiografii wydarzeń, autor zasygnalizował i szerzej przedstawił wiele działań sił morski ZSRR w pierwszym etapie wojny. Najciekawszym fragmentem tego rozdziału jest omówienie zaczepnych działań podjętych w lipcu 1941 r. przez Flotyllę Dunajską wobec obiektów na wybrzeżu Rumunii. Rozdział trzeci jest poświecony działaniom obronnym Rosjan na Krymie. Oprócz opisu walk autor omówił siły morskie Niemiec i Włoch, które zostały przebazowane na Morze Czarne, oraz wsparcie sprzętowe udzielone marynarce wojennej Bułgarii przez Niemcy. W rozdziale czwartym, kończącym pierwszy tom, Glock przedstawił radzieckie działania obronne na Kaukazie w latach Przebieg tych walk pokazuje powolne wyczerpywanie się ofensywnych możliwości sił zbrojnych III Rzeszy i wojsk sojuszniczych. Drugi tom o objętości 225 s. został podzielony na dwa rozdziały. Pierwszy jest poświęcony zaangażowaniu radzieckiej marynarki w walkach na Kubaniu. Kolejno
4 RECENZJE I OMÓWIENIA zostały opisane działania wojenne na Półwyspie Tamańskim i Kaukazie, a także okoliczności i warunki powtórnego sformowania Flotylli Azowskiej podporządkowanej operacyjnie Flocie Czarnomorskiej. W rozdziale drugim, obejmującym okres od października 1943 do września 1944 r., autor skupił uwagę na kerczeńsko-eltigeńskiej operacji desantowej przeprowadzonej jesienią 1943 r. Nie przyniosła ona oczekiwanych rezultatów, a doprowadziła do ciężkich strat tak w desantowanych wojskach, jak i użytych w niej jednostkach pływających. Następnie Michał Glock omówił radzieckie działania na liniach komunikacyjnych, walki na północno-zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego i wyzwolenie Sewastopola, a także kończące aktywność bojową Floty Czarnomorskiej zajęcie portów bułgarskich i rumuńskich oraz samozatopienie w tych portach niemieckich jednostek. Tom zamyka bibliografia, skorowidze: nazw geograficznych, nazwisk i okrętów, oraz załączniki. Bibliografia jest imponująca (t. 2, s ), liczy 298 pozycji źródłowych, książek i artykułów. Należy jednak żałować, że w przypisach często zamiast najnowszych prac przytaczane są dane ze starszych, mniej aktualnych opracowań. Bibliografię uzupełnia wykaz stron internetowych, które należy uznać za rzeczowe i warte polecenia. W zestawieniu zabrakło jedynie słowników i leksykonów oraz atlasów z których autor musiał przecież korzystać, choćby do wykonania opracowań graficznych. Wątpliwości mogą budzić działy, według których została zestawiona bibliografia. Źródła drukowane nie wiedzieć dlaczego zostały umieszczone aż w trzech działach: archiwalne źródła drukowane, źródła drukowane, wspomnienia i relacje, a powinny być w jednym. W tej ostatniej grupie zabrakło wspomnień radzieckich admirałów Nikołaja Kuzniecowa 2 i Siergieja G. Gorszkowa 3. O ile we wspomnieniach pierwszego z wymienionych działania na Morzu Czarnym przedstawione są niejako obok operacji morskich na innych akwenach, o tyle relacje S. G. Gorszkowa, który dowodził m.in. Flotyllą Azowską oraz pełnił wysokie funkcje we Flocie Czarnomorskiej, odnoszą się bezpośrednio do tematyki książki. Ze starszych pozycji niemieckojęzycznych została pominięta ważna i nadal aktualna książka Jürga Meistera 4. Autor niepotrzebnie w bibliografii wydzielił czasopisma (dział V), ponieważ zaraz po nich znajduje się wykaz artykułów z wydawnictw ciągłych, głównie rosyjskich i polskich. Dyskusyjne jest wyodrębnienie działu Artykuły naukowe. Nie każdy wartościowy poznawczo artykuł ma rangę opracowania naukowego, wystarczy, że redakcja ze znanych tylko sobie powodów okroi aparat naukowy. Sądzę, że wystarczyłoby tą grupę opracowań nazwać po prostu Artykuły. W pracy brakuje wykazu skrótów. Skróty nazw jednostek zrozumiałe dla zorientowanych i oczytanych odbiorców dla osób zaczynających przygodę z historią wojenno-morską mogą stanowić przeszkodę nie do pokonania. Poza tym autor nie zamieścił wykazów opracowań graficznych i tabel znajdujących się w tekście głównym. W zakończeniu brakuje podsumowania, na ile działania radzieckiej marynarki dały się we znaki przeciwnikom i jakie ponieśli oni starty. Wprawdzie informacje o stratach występują w tekście i odnoszą się bezpośrednio do omawianych działań, to przedstawienie ich w formie tabeli byłoby zwieńczeniem całego wysiłku badawczego. Zastrzeżenia budzi nadużywanie przez autora określenia operacja desantowa. Wszystkie desanty na Morzu Czarnym stawia on w rzędzie działań operacyjnych, 2 N. Kuzniecow, Zwycięskim kursem, Warszawa 1978 (wyd. ros.: Kursom k pobiedie, Moskwa 1975). 3 S. G. Gorszkow, Na jużnom primorskom fłangie (osień 1941 wiesna 1944), Moskwa 1989; idem, Wo fłotskom stroju. Wojennyje miemuary, Sankt Petersburg J. Meister, Der Seekrieg in den osteuropäischen Gewässern , Monachium
5 188 RECENZJE I OMÓWIENIA przynajmniej takie można mieć wrażenie, czytając tytuły rozdziałów i podrozdziałów, a tak przecież nie jest. Za działania w skali operacyjnej należy uznać oba desanty wykonane na Półwysep Kerczeński na przełomie 1941 i 1942 r. oraz pod koniec 1943 r., operację noworosyjską, ciąg zdarzeń rozpoczynający się pod Jużną Ozieriejką i Staniczką na początku lutego 1943 r., a także operacje tamańską z września 1943 r. i akermańską przeprowadzoną w sierpniu 1944 r. Przesadą zaś jest tytułowanie operacjami działań, w których uczestniczyło od kilkuset do 2 3 tys. żołnierzy, np. desant przeprowadzony we wrześniu 1941 w Grigoriewce czy lądowanie w Sudaku w styczniu Były to typowe desanty taktyczne o zawężonych celach związania określonych jednostek przeciwnika w krytycznych dla strony radzieckiej położeniach. Terminem operacja należy określać wydarzenia wojenne o zdecydowanie większym zasięgu czasoprzestrzennym oraz skali zaangażowanych w ich realizacje sił i środków. Opisując działania radzieckie przeciwko Rumunii (t. 1), autor nie wykorzystał książki Anatolija Junowadowa, który szeroko opisał działania desantowe przeprowadzone przez Rosjan w 1941 r., w tym na interesującym nas akwenie 5. Również przy opisywaniu desantu pod Grigoriewką, będącego debiutem Floty Czarnomorskiej w tego typu działaniach, została pominięta praca tegoż autora, jak i Jewgienija P. Abramowa 6, w przypisach zaś przywoływane są starsze opracowania. Autor desantom czarnomorskim poświęcił dużo miejsca, lecz w zakończeniu książki zabrakło scalenia i oceny efektów, jakie uzyskała w nich strona radziecka. Nie zostały zsumowane siły i środki w tych działaniach zaangażowane, a także łączna liczba dni walki przypadająca na operacje desantowe 7. Dane takie, pokazane na tle działań wojennych na akwenie, potwierdziłyby znaczenie desantów podczas całego okresu walk na Morzu Czarnym i Azowskim. Przy omawianiu kerczeńsko- -teodozyjskiej operacji desantowej autor przemilczał sprawę zbrodni wojennej dokonanej w opanowanej przez Rosjan Teodozji 8. 5 A. Junowidow, Diesanty 1941 goda, Moskwa 2009, s J. P. Abramow, Czernyje diawoły. Morskaja piechota w Wielikoj Otieczestwiennoj wojnie gg., Moskwa Na 125 desantów wysadzonych przez wszystkie floty i flotylle ZSRR w latach na akwenie czarnomorskim było 26. W działaniach desantowych okresu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej uczestniczyło ok. 240 tys. żołnierzy. Większość radzieckich desantów miała charakter działań taktycznych o ograniczonych celach. Z 11 radzieckich desantów operacyjnych na Morzu Czarnym wysadzono 6, w tym największy operacyjno-strategiczny w grudniu 1941 r. W operacjach tych uczestniczyło 160 tys. żołnierzy (bez desantów taktycznych, w których walczyło kolejnych kilkanaście tysięcy żołnierzy), 1568 dział i moździerzy, 195 czołgów i dział samobieżnych. Do przewiezienia i wsparcia wojsk użyto ponad 700 różnych okrętów, kutrów i innych środków pływających. Z powietrza operacje te wspierało ponad 2 tys. samolotów lotnictwa frontowego i Floty Czarnomorskiej. Żołnierze wysadzeni podczas 6 operacji na Morzu Czarnym znajdowali się nieprzerwanie w walce przez 86 dób. Szerzej zob. J. P. Abramow, op. cit., s. 127, , , 310; I. Statiuk, Kierczeńsko-Fieodozijskaja diesantnaja opieracyja , Moskwa 2007, s ; W. I. Żumatij, Morskije diesantnyje opieracyi woorużonnych sił SSSR. Morskaja piechota w dowojennyj pieriod i w gody Wielikoj Otieczestwiennoj wojny , Moskwa 2011, s , , XII 1941 r. w Teodozji pijani radzieccy piechurzy morscy, świętując sukces, dopuścili się mordu na 160 jeńcach rekonwalescentach jednego z niemieckich szpitali wojskowych w mieście. Opracowania radzieckie i rosyjskie dotyczące II wojny światowej zawierają wiele danych o popełnianych przez żołnierzy III Rzeszy i jednostki sojusznicze zbrodni wojennych w ZSRR, lecz na ten niewygodny dla Rosjan temat milczą. Zob. M. Konarski, Kampania krymska I faza (11 września stycznia
6 RECENZJE I OMÓWIENIA W książkach historyczno-wojskowych musi być zachowana terminologia wojskowa określająca użytkowany ówcześnie sprzęt. Niestety, na dobre już zadomowiły się w rodzimym słowniku pojęć modne zdrobnienia typu armatki i działka. Manierze tej uległ i Michał Glock. Takiego sprzętu nie było i nie ma, są za to armaty i działa, czyli artyleryjskie lufowe środki ogniowe o kalibrze powyżej 20 mm. Autor najczęściej używa niepoprawnego określenia działko ppanc. 45 mm (t. 2, s. 81 itd.). Stosuje też poprawny, lecz nie w pełni fachowy termin działo (t. 1, s. 237). Zapewne w obu przypadkach chodzi o batalionową 45 mm armatę ppanc. wz zmodernizowaną dwukrotnie w 1937 i w 1942 r. 9, a stanowiącą podstawowy środek walki z bronią pancerną na szczeblu pododdziału. Jeżeli już, to stosujmy zdrobnienia w pracach popularnonaukowych, natomiast w opracowaniach naukowych należy używać pojęć i terminologii stricte fachowej. Jedynym zdrobnieniem w słownictwie wojskowym, niekaleczącym tekstów historycznowojskowych jest karabinek, czyli indywidualne uzbrojenie strzeleckie, które pojawiło się w latach II wojny światowej w wyniku eksperymentów z amunicją strzelecką i stanowiące dziś podstawowy środek walki pojedynczego żołnierza. Niektóre użyte przez autora terminy są nietrafne lub błędne. Na szkicu na s. 181 (t. 1, mapa 10) miejsca zacienione nazwał autor punktami oporu. Patrząc od góry są to: aranczijskij, duwankojskij, czerkies-kiermienskij oraz czirgunskij punkt oporu. Punkt oporu to termin wojskowy używany zarówno w taktyce, jak i fortyfikacji i oznacza rozbudowane pod względem inżynieryjnym miejsca, wycinki terenu bronione przez pododdziały szczebla pluton kompania 10. Miejsc wskazanych na szkicu broniły różne improwizowane oddziały lub związki taktyczne, czyli formacje znacznie większe i liczniejsze niż pododdziały. Zacienione fragmenty powinny być nazwane rejonami umocnionymi, rubieżami obrony (t. 1, s. 188, 208) lub sektorami obrony (t. 1, s ). Sektor obrony jest tu określeniem najbardziej odpowiednim do przedstawionych działań. Chodzi przede wszystkim o stosowanie terminologii zgodnej i odpowiadającej przedstawianym wydarzeniom pod względem ich wymiaru operacyjno-taktycznego. Pewne zamieszanie zapanowało w pracy w kwestii naprzemiennego określania Floty Czarnomorskiej związkiem taktycznym (t. 1, s. 80; t. 2, s. 159), co jest nieprawidłowe, oraz poprawnie związkiem operacyjnym (t. 1, s. 13). Porządkując te rozbieżności, należy zauważyć, iż w siłach morskich ZSRR od zawsze związkami taktycznymi okrętów były eskadry i brygady okrętów, ewentualnie flotylle, określane jako sojedinienije (ros. takticzeskoje sojedinienije, opieratiwno-takticzeskoje sojedinienije). Dla flot zaś było i jest używane określenie objedinienije (opieratiwnoje objedinienije, stratiegiczeskoje objedinienije) 11, co w polskiej terminologii wojskowej oznacza szczebel co najmniej operacyjny i wyższe, a więc korpus armijny, 1942 r.), wrzesnia_1941_-_1_stycznia_1942_r.%29.html (25 V 2012). 9 Szerzej zob. S. Komornicki, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe. Organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty, Warszawa 1977, s. 123; C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Polskie na froncie wschodnim , Warszawa 2003, s , Leksykon wiedzy wojskowej, red. M. Larpus, Warszawa 1979, s Zob. W. A. Zołotariew, W. S. Szłomin, Kak sozdawałas wojenno-morskaja mosz Sowietskogo Sojuza, t. 1, Moskwa Sankt Petersburg 2004, s. 26; Wojennyj encykłopiediczeskij słowar, Moskwa 1986, s. 504,
7 190 RECENZJE I OMÓWIENIA armię lub front w odniesieniu do wojsk lądowych lub w wypadku sił morskich flotę. Moim zdaniem, nazywanie zaokrętowanego desantu pasażerami (t. 1, s. 344) jest nietrafione. Pasażer wielu czytelnikom na pewno nie skojarzy się z walką zbrojną, lecz z wycieczką czy podróżą. Działania wojenne na pewno nie mają charakteru turystyczno-krajoznawczego ani nie są dla ich uczestników relaksującymi przeżyciami. Wskazane jest stosowanie ściśle wojskowego słownictwa, a więc okręty nie podejmowały pasażerów, lecz zaokrętowywały desant. Również niewojskowo brzmi zapis: kuter wybrał się (t. 1, s. 344), co mogłoby sugerować pewną dobrowolność podjętej misji rozpoznawczej, na jaką w działaniach zbrojnych nie ma miejsca, więc raczej nie wybrał się, jak chce tego autor, lecz został wysłany lub otrzymał rozkaz, zadanie itp. Książkę Michała Glocka wzbogacają liczne opracowania graficzne, w tym wiele rycin nazwanych przez Autora mapami. Z opracowanych łącznie ponad 60 grafik nazwanych w ten sposób, 25 jest mapami, w tym w tekście zasadniczym 5 (w t. 1, s. 91, 128, 247, 266 oraz w t. 2, s. 170). W kartografii wojskowej za mapy uznajemy jedynie te, które posiadają określone cechy matematyczne, tj.: odwzorowanie kartograficzne, geodezyjny układ współrzędnych prostokątnych płaskich (tzn. siatka kartograficzna) i skala mapy. Kolejnymi elementami składowymi mapy są dane geograficzne, a więc rysunek poziomicowy odwzorowujący rzeźbę terenu i jego pokrycie roślinne oraz sieci: wodne, osadnicze, drogowe itp., czyli uproszczone płaskie odwzorowanie terenu i akwenów wodnych. Istotnym elementem treści mapy jest tzw. opis pozaramkowy, w którego skład wchodzą: oznaczenie godła mapy i arkusza, dane wydawnicze, objaśnienia zastosowanych znaków topograficznych oraz skala i podziałka mapy. Najistotniejszym jednak i ostatnim elementem jest w wypadku historycznych map wojskowych, wrysowana sytuacja wojskowa z objaśniającą ją legendą, a także odpowiednio rozmieszczone opisy dokumentu. Te z opracowań Michała Glocka, które są pozbawione któregokolwiek z wymienionych składników, należy traktować jako szkic lub schemat, a w wypadku zobrazowania zamiaru działań plan. Szkice w książce są opracowane czytelnie i bardzo starannie. Uwagę budzi jedynie dość dowolne umieszczanie legend, które powinny znajdować się w prawym dolnym rogu grafiki, a tylko w wyjątkowych sytuacjach w miejscach innych lub w ogóle wyodrębnione jako osobny element (taki zabieg autor wykonał z powodzeniem w t. 1, s. 128). Przyjęta koncepcja bezpośredniego umieszczania fotografii w tekście, odbiegająca od znanych i powszechnie stosowanych zabiegów redakcyjnych polegających na skupianiu zdjęć w oddzielonych zbiorach, okazuje się rozwiązaniem sensownym. Nie osłabia przekazu, nie psuje narracji i nie odwraca uwagi, a jednocześnie daje czytelnikowi możliwość odsapnięcia przed następną porcją tekstu. W książce znajduje się 68 tabel, w tym 35 w tekście, oraz zaledwie 4 schematy organizacyjne, których moim zdaniem jest zdecydowanie za mało. Pod tym względem praca jest uboga i należy mieć nadzieję, że będzie ich więcej w ewentualnym kolejnym wydaniu. Powinny znaleźć się wśród nich ogólne struktury organizacyjne podległości jednostek oraz zależności służbowej, niewynikającej z operacyjnego podporządkowania. Tabele współgrają z tekstem i uwypuklają dane zasygnalizowane w tekście. Dobrze graficznie są opracowane dane okrętów wraz z rysunkami. W pracy pominięto jednak dane taktyczno-techniczne szeroko wykorzystywanych przez walczące strony środków desantowych. W zestawie-
8 RECENZJE I OMÓWIENIA niach dotyczących sił morskich nie uwzględniono niemieckich batalionów saperów. Wprawdzie nie były one podporządkowane dowódcom morskim, ale ich zasadniczym sprzętem były różnorodne środki desantowo-przeprawowe (Pionierlandngsboote) i brały one udział w działaniach bojowych, zwłaszcza na akwenie azowskim 12. Uogólniając, ikonografia pomimo drobnych uchybień wpływa pozytywnie na ogólną ocenę książki. W książce brakuje wyjaśnienia, skąd w składzie sił morskich ZSRR wzięła się piechota morska oraz jednostki strzelców morskich. Temu rodzajowi jednostek wojskowych autor poświęcił zbyt mało miejsca, a i to jedynie przy okazji omawiania działań desantowych, prowadzonych na akwenach czarnomorskim i azowskim. Budzi to zdziwienie, tym bardziej iż Glock dysponował pracami będących jak najbardziej na czasie dwóch rosyjskich autorów 13. Według J. Abramowa, we Flocie Czarnomorskiej sformowano 6 brygad piechoty morskiej, 8 pułków i 22 bataliony liczące łącznie ok. 70 tys. żołnierzy 14. Powyższe uwagi nie mają jednak wpływu na ogólną ocenę pracy, która jest wartościowa. Należy mieć nadzieję, że będzie ona zapowiedzią nowych książek nie tylko o siłach morskich ZSRR, ale też o działaniach na całym froncie wschodnim. Powstałą w latach dziewięćdziesiątych XX w. niszę w polskiej historiografii należy wypełnić, nie czekając na przekłady współczesnych rosyjskich opracowań, których nie brakuje. Nowa, współczesna odsłona działań Armii i Floty Czerwonej, poza ich demitologizacją, powinna też demaskować dotychczasowe opracowania historyków okresu PRL. Z uwagi na uwikłania pozanaukowe ciążące nad historiografią minionej epoki, występują w niej nieliczne wartościowe pozycje, przede wszystkim jednak istnieją prace przepojone propagandowymi teściami, z nadętą narracją naszpikowaną charakterystyczną ówczesną nowomową. Współczesne badania radzieckiej wojskowości w latach II wojny światowej we wszystkich jej aspektach powinny zmierzać do wyjaśniania faktów, co do których istnieją wątpliwości w sferze ich interpretacji czy w ogóle ich zaistnienia (sic!), a z którymi rozprawę rozpoczęli już sami Rosjanie. Książkę polecam zarówno zawodowym historykom, jak i wszystkim interesującym się tematyką historyczno-morską XX w. Praca jest starannie wydana przez warszawskie wydawnictwo Tetragon, którego zespołowi redakcyjnemu należą się słowa uznania. Wojciech Mazurek 12 Szerzej zob. S. Biela, Mułołazy Kriegsmarine, Okręty Wojenne 2011, nr 4, s J. P. Abramow, op. cit.; H. H. Kamałow, Morskaja piechota w boju za rodinu, Moskwa J. P. Abramow, op. cit., s. 65. Oprócz jednostek piechoty morskiej marynarze stanowili od 30 do 80% stanu osobowego brygad strzelców morskich sformowanych w Północno-Kaukaskim Okręgu Wojskowym. Do jednostek tych (68, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82 i 83 BSM) oddelegowano łącznie marynarzy. 191
Wojciech Mazurek "Diesanty Wielikoj Oteczestwiennoj wojny", M. Morozow, A. Płatonow, W. Gonczarow, Moskwa 2008 : [recenzja] Colloquium nr 2,
"Diesanty Wielikoj Oteczestwiennoj wojny", M. Morozow, A. Płatonow, W. Gonczarow, Moskwa 2008 : [recenzja] Colloquium nr 2, 213-216 2012 COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH KWARTALNIK
OPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO
Jerzy Ciesielski OPRACOWANIA DOTYCZĄCE WOJNY POLSKO-SOWIECKIEJ 1919 1920 W ZBIORACH CENTRALNEGO ARCHIWUM WOJSKOWEGO Centralne Archiwum Wojskowe gromadzi i przechowuje w zasadzie tylko akta wytworzone przez
"GŁÓWNA SIŁA UDERZENIOWA". ANATOMIA ROSYJSKIEJ DYWIZJI [ANALIZA]
aut. Marcin Gawęda 10.09.2017 "GŁÓWNA SIŁA UDERZENIOWA". ANATOMIA ROSYJSKIEJ DYWIZJI [ANALIZA] Formowana obecnie 150. Dywizja Zmechanizowana wchodząca w skład rosyjskiej 8. Armii Południowego Okręgu Wojskowego
DESANT CZY DYWERSJA? NOWY SPOSÓB DZIAŁANIA FLOTY BAŁTYCKIEJ [ANALIZA]
aut. Maksymilian Dura 26.03.2019 DESANT CZY DYWERSJA? NOWY SPOSÓB DZIAŁANIA FLOTY BAŁTYCKIEJ [ANALIZA] Rosyjskie ministerstwo obrony poinformowało o przeprowadzeniu przez Flotę Bałtycką mini-operacji desantowej,
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań
Dr Ihar Melnikau: Władze bały się, że popsujemy im rocznicę 17 września
Dr Ihar Melnikau: Władze bały się, że popsujemy im rocznicę 17 września We wtorek straż pożarna zamknęła w Zasławiu wystawę poświęconą Białorusinom walczącym w szeregach polskiego wojska w kampanii wrześniowej.
COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH ROCZNIK III/2011. W o j c i e c h M a z u r e k A k a d e m i a P o m o r s k a w S ł u p s k u
COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH ROCZNIK III/2011 W o j c i e c h M a z u r e k A k a d e m i a P o m o r s k a w S ł u p s k u R E C E N Z J A K S IĄŻK I W Ł A D I M I R A I. Ż U
autorstwie przedłożonej pracy dyplomowej i opatrzonej własnoręcznym podpisem dyplomanta.
ZASADY ORAZ WSKAZÓWKI PISANIA I REDAGOWANIA PRAC MAGISTERSKICH I LICENCJACKICH OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE POLITOLOGII UMK 1. PODSTAWA PRAWNA: a) Zasady dotyczące prac dyplomowych złożenia prac i egzaminów
GEN. SAMOL DLA DEFENCE24.PL: NOWOCZESNĄ DYWIZJĘ NALEŻAŁOBY ZBUDOWAĆ OD PODSTAW
aut. Jakub Palowski 15.05.2018 GEN. SAMOL DLA DEFENCE24.PL: NOWOCZESNĄ DYWIZJĘ NALEŻAŁOBY ZBUDOWAĆ OD PODSTAW Nowa dywizja powinna mieć zdolności operacyjne do natychmiastowego reagowania. ( ) Aby uniknąć
Tadeusz Wojewoda "Barak : przywrócona pamięć", Jerzy R. Prochwicz, Szydłowiec 2013 : [recenzja]
Tadeusz Wojewoda "Barak : przywrócona pamięć", Jerzy R. Prochwicz, Szydłowiec 2013 : [recenzja] Z Dziejów Regionu i Miasta : rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej 5,
Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r.
Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 9 października 2013 r. w sprawie wdrożenia do eksploatacji użytkowej
6 POMORSKA DYWIZJA PIECHOTY
6 POMORSKA DYWIZJA PIECHOTY PATRON SZKOŁY Rok 1944 przyniósł istotne zmiany na arenie politycznej. Za sprawą największej operacji desantowej w Normandii państwa sprzymierzone zdołały utworzyć drugi front
UCHWAŁA NR 4. Rady Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. z dnia 19 stycznia 2010 r.
UCHWAŁA NR 4 Rady Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych z dnia 19 stycznia 2010 r. w sprawie wprowadzenia zasad dyplomowania oraz budowy pracy dyplomowej /licencjackiej i magisterskiej/ na Wydziale
ARCHIWALIA DOWÓDZTWA 1 KORPUSU POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH W ZSRR. 1. Sprawy organizacyjne
Wiesław Bernaś ARCHIWALIA DOWÓDZTWA 1 KORPUSU POLSKICH SIŁ ZBROJNYCH W ZSRR 1. Sprawy organizacyjne Na mocy decyzji Państwowego Komitetu Obrony Związku Radzieckiego z dnia 10 sierpnia 1943 roku przystąpiono
Jan Pilżys. [Warszawa 2013, s. 559]
2014 nr 1 (XIV) BEZPIECZEŃSTWO TEORIA I PRAKTYKA Jan Pilżys Franciszek Puchała, Budowa potencjału bojowego Wojska Polskiego 1945 1990. Obszary szpiegowskich działań [Warszawa 2013, s. 559] Recenzowana
Wojciech Mazurek "Bohaterowie najdłuższych dni. Desanty morskie II wojny światowej", Maciej Franz, Warszawa 2011 : [recenzja]
Wojciech Mazurek "Bohaterowie najdłuższych dni. Desanty morskie II wojny światowej", Maciej Franz, Warszawa 2011 : [recenzja] Słupskie Studia Historyczne 17, 311-320 2011 Słupskie Studia Historyczne nr
wykorzystaniem powietrznego systemu wczesnego wykrywania i naprowadzania. Swój rozwój naukowy kontynuował w AON, gdzie
Imię i nazwisko: Jan Rajchel Stopień/tytuł naukowy: dr hab. Sylwetka naukowa: Pan dr hab. Jan RAJCHEL jest absolwentem Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie (obecnie Wyższa Szkoła Oficerska Sił
MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM
S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA
Karpacki Oddział Straży Granicznej
Karpacki Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.karpacki.strazgraniczna.pl/ko/komenda/izba-tradycji/17648,izba-tradycji.html Wygenerowano: Czwartek, 19 października 2017, 23:53 Izba Tradycji Autor:
UKRAIŃSKI DESANT. "WYSOKOMOBILNY" ODWÓD KIJOWA [ANALIZA]
aut. Marcin Gawęda 02.10.2017 UKRAIŃSKI DESANT. "WYSOKOMOBILNY" ODWÓD KIJOWA [ANALIZA] Wojska powietrzno-desantowe (aeromobilne) uważane były za elitę Sił Zbrojnych Ukrainy (SZU). Nic więc dziwnego, że
ZASADY PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ W KJ TSW
Załącznik do Zarządzenia Rektora KJ-TSW z dnia 12 września 2017 r. ZASADY PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ W KJ TSW Zalecenia mają charakter ogólny. Kwestie szczegółowe specyficzne dla każdej pracy należy konsultować
WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO AKADEMII OBRONY NARODOWEJ ZESZYTY DOKTORANCKIE WYMOGI EDYTORSKIE
WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO AKADEMII OBRONY NARODOWEJ ZESZYTY DOKTORANCKIE WYMOGI EDYTORSKIE Wymogi edytorskie publikowania w Zeszytach Doktoranckich WBN UWAGI OGÓLNE Artykuł przeznaczony do wydania
Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)
Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie
GRUPY BOJOWE. Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, Kraków.
GRUPY BOJOWE ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków GRUPY BOJOWE JAKO INSTRUMENT MP UE 1. GBo mają być zdolne do błyskawicznego reagowania na kryzysy poza terytorium UE, w tym prowadzenia MP 2. Realizacja ZP w ramach
COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH KWARTALNIK I/2012
COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH KWARTALNIK I/2012 W o j c i e c h M a z u r e k A k a d e m i a P o m o r s k a w S ł u p s k u A L E K S A N D R B. S Z I R O K O R A D, C Z A R
UCHWAŁA NR 44/2013. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku
UCHWAŁA NR 44/2013 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą. Element działań wojennych kampanii wrześniowej pierwszej kampanii
UCHWAŁA NR 43/2013. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku
UCHWAŁA NR 43/2013 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 19 września 2013 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych
PRZECIWLOTNICZA TARCZA ROSYJSKIEJ BRYGADY
13.12.2014 PRZECIWLOTNICZA TARCZA ROSYJSKIEJ BRYGADY Od zakończenia II wojny światowej wojska radzieckie intensywnie rozwijały obronę przeciwlotniczą na poziomie pułków i brygad wojsk pancernych i zmechanizowanych
Polskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
1. Polskie miesiące. Wystąpienia przeciw władzy w okresie PRL projekt edukacyjny
1. Polskie miesiące. Wystąpienia przeciw władzy w okresie PRL projekt edukacyjny a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości 1. Cele ogólne: a. Uczeń rozumie charakter wystąpień społecznych przeciw władzy w okresie
GRUPA A. a) odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. do wybuchu powstania warszawskiego.
Sprawdzian nr 6 Rozdział VI. II wojna światowa GRUPA A 1. Oblicz, ile lat minęło od: odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. do wybuchu powstania warszawskiego. 6 zakończenia I wojny światowej
A/ Prace w zakresie nauk biomedycznych
Uwaga! Do prac licencjackich można mieć wgląd tylko na podstawie pisemnej zgody promotora. Wymagane jest podanie konkretnego tytułu pracy. Udostępniamy prace do wglądu tylko z ostatniego roku akademickiego.
DECYZJA Nr 193/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 23 maja 2011 r. w sprawie wprowadzenia odznaki okolicznościowej Marynarza Jednostek Pływających
Departament Wychowania i Promocji Obronności 153 DECYZJA Nr 193/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 23 maja 2011 r. w sprawie wprowadzenia odznaki okolicznościowej Marynarza Jednostek Pływających Na podstawie
Kodeks etyczny czasopisma Progress in Economic Sciences 1. Autor (autorzy)
Kodeks etyczny czasopisma Progress in Economic Sciences 1. Autor (autorzy) Tekst zgłoszony do publikacji posiada odpowiadający treści tytuł i streszczenie oraz należy do jednej z trzech kategorii: artykuł
USTAWA z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/6 USTAWA z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1) Opracowano na podstawie: Dz.U.
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik technologii ceramicznej 311[30]
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik technologii ceramicznej 311[30] 1 2 3 4 5 W etapie praktycznym zadanie egzaminacyjne sprawdzało umiejętności praktyczne z zakresu
korwetę zwalczania okrętów podwodnych
szkolenia Anna Niwczyk Marynarka Wojenna zorganizowała paradę okrętów i lotnictwa morskiego w Zatoce Gdańskiej 26 czerwca 2011 roku. Pierwszy raz od kilkunastu lat marynarka wojenna prezentowała swoją
UCHWAŁA NR 22/2014. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku
UCHWAŁA NR 22/2014 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 29 maja 2014 roku w sprawie: określenia dodatkowych efektów kształcenia dla kandydatów na żołnierzy zawodowych dla
POLSKA MISJA NA UKRAINIE TO TWORZENIE NOWOCZESNEJ ARMII [RELACJA]
aut. Juliusz Sabak 04.04.2018 POLSKA MISJA NA UKRAINIE TO TWORZENIE NOWOCZESNEJ ARMII [RELACJA] Około 20 km od granicy z Polską, na poligonie w Jaworowie instruktorzy z 1 Warszawskiej Brygady Pancernej
MIASTO GARNIZONÓW
1920 1939 MIASTO GARNIZONÓW 18. PUŁK UŁANÓW POMORSKICH 64 i 65 PUŁK PIECHOTY 16 PUŁK ARTYLERII LEKKIEJ, Do 1927 r. WYŻSZA SZKOŁA LOTNICZA (PRZENIESIONA POTEM DO DĘBLINA ] Od 1928 r. - LOTNICZA SZKOŁA STRZELANIA
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY I ARTYSTYCZNY Instytut Edukacji Muzycznej
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY I ARTYSTYCZNY Instytut Edukacji Muzycznej Struktura pisemnej pracy licencjackiej / magisterskiej 1. STRONA TYTUŁOWA
WYBRANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE PIERWSZEGO ETAPU REORGANIZACJI POKOJOWEJ LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W 1945 R.
Czesław Tokarz WYBRANE ARCHIWALIA DOTYCZĄCE PIERWSZEGO ETAPU REORGANIZACJI POKOJOWEJ LUDOWEGO WOJSKA POLSKIEGO W 1945 R. Zgromadzone w Centralnym Archiwum Wojskowym akta stanowią poważną bazę źródłową
Kierowanie Siłami Zbrojnymi Estonii oparte jest na zasadzie cywilnego kierownictwa
2. SIŁY ZBROJNE (KAITSEVÄGI) 2.1. Władze naczelne i organizacja sił zbrojnych Kierowanie Siłami Zbrojnymi Estonii oparte jest na zasadzie cywilnego kierownictwa obroną narodową, wynikającą z demokratycznego
Chcesz pracować w wojsku?
Praca w wojsku Chcesz pracować w wojsku? Marzysz o pracy w służbie mundurowej, ale nie wiesz, jak się do niej dostać? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Charakterystyka Sił Zbrojnych RP Siły Zbrojne Rzeczypospolitej
126 Recenzje i artykuły recenzyjne
126 Recenzje i artykuły recenzyjne Tadeusz Kmiecik, Polskie lotnictwo wojskowe w latach 1945-1962. Organizacja, szkolenie, problemy kadrowe, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 1999, str. 496.
2014 rok Rok Pamięci Narodowej
2014 rok Rok Pamięci Narodowej I. 100 rocznica wybuchu I wojny światowej I wojna światowa konflikt zbrojny trwający od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą, tj. Wielką Brytania, Francją,
prof. zw. dr hab. Piotr Mickiewicz Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte
prof. zw. dr hab. Piotr Mickiewicz Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte RECENZJA KSIĄŻKI: ANDRZEJ DRZEWIECKI (2016). POLSKA MARYNARKA WOJENNA OD DRUGIEJ DO TRZECIEJ RZECZYPOSPOLITEJ.
Powstanie Warszawskie. Anna Strus 6a
Powstanie Warszawskie Anna Strus 6a Powstanie Warszawskie rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach
Ukraińska partyzantka
SGM WSOłODTM GRZEGORZ MOTYKA Ukraińska partyzantka 1942-1960 Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii ISP INSTYTUT STUDIÓW POLITYCZNYCH PAN OFICYNA WYDAWNICZA RYTM
Agresja sowiecka na Polskę- IV rozbiór Polski
Literka.pl Agresja sowiecka na Polskę IV rozbiór Polski Data dodania: 20110326 22:12:54 Autor: Monika Skiba Przedstawiam konspekt do lekcji na temat Agresji sowieckiej na Polskę dla klasy 3 gimnazjum.
1) organy właściwe do powoływania komisji egzaminacyjnych i nadawania klas kwalifikacyjnych;
Dz.U. z 2010 nr 110 poz. 732 Brzmienie od 8 lipca 2010 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ w sprawie nadawania, potwierdzania, podwyższania i utraty klasy kwalifikacyjnej przez podoficerów i szeregowych
DECYZJA Nr 334/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Warszawa, dnia 19 listopada 2013 r. Poz. 297 Departament Wychowania Promocji Obronności DECYZJA Nr 334/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 18 listopada 2013 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej,
Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.
C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym
Kontradmirał Jaworski dowódcą Centrum Operacji Morskich
Kontradmirał Jaworski dowódcą Centrum Operacji Morskich Minister Obrony Narodowej podjął decyzję o zmianach kadrowych w strukturach dowodzenia Marynarki Wojennej RP. Na stanowisko dowódcy Centrum Operacji
SPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU. Nr 1, 1969
SPIS ARTYKUŁÓW OGŁOSZONYCH W NUMERACH 1 5 BIULETYNU Nr 1, 1969 Rola i zadania wojskowej służby archiwalnej (Leszek Lewandowicz) Postępowanie z zespołami otwartymi w świetle wytycznych Naczelnej Dyrekcji
DECYZJA Nr 103/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Departament Wychowania i Promocji Obronności Warszawa, dnia 12 kwietnia 2013 r. Poz. 108 DECYZJA Nr 103/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 10 kwietnia 2013 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej,
Ekspozycje w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich (ogrodzenie od Alei Ujazdowskich) dostępne będą do 30 września 2018 roku. ***
03 września 2018 WYSTAWA PLENEROWA NA STULECIE SZTABU GENERALNEGO WP. Polacy mają w sobie instynkt wolności. Ten instynkt ma wartość i ja tę wartość cenię - te słowa Marszałka Józefa Piłsudskiego stały
Instytut Prawa i Administracji Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
Instytut Prawa i Administracji Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Wymogi, dotyczące prac licencjackich i magisterskich Założenia wstępne: 1. Praca licencjacka powinna być
Czapka naczelnika PKP
strona 1 Czapka naczelnika PKP 2011-06-09 Czapka naczelnika PKP strona 1 Czapka funkcjonariusza straży miejskiej 2011-06-09 Czapka funkcjonariusza straży miejskiej strona 1 Czapka funkcjonariusza polskiej
ZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu Instytut Ekonomiczny ZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH 1. Założenia ogólne Napisanie pozytywnie ocenionej pracy licencjackiej jest jednym z podstawowych
1. Publikacje książkowe. * Działalność Polskich Związków Zawodowych w ŚFZZ , Warszawa 1986; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s.
1. Publikacje książkowe * Działalność Polskich Związków Zawodowych w ŚFZZ 1945-1957, Warszawa 1986; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 142, * Światowa Federacja Związków Zawodowych 1945-1985,
Organizacja informacji
Organizacja informacji 64 CZYTANIE ARTYKUŁU Z GAZETY To zadanie ma nauczyć jak: wybierać tematy i rozpoznawać słowa kluczowe; analizować tekst, aby go zrozumieć i pamiętać; przygotowywać sprawozdanie;
INFORMACJE OGÓLNE. Strona 1
INFORMACJE OGÓLNE Wojska Obrony Terytorialnej (WOT), czyli faktycznie piąty rodzaj sił zbrojnych obok wojsk lądowych, powietrznych, specjalnych i marynarki wojennej, stanowią uzupełnienie i jednocześnie
Monte Cassino to szczyt wysokości 516m położony w skalistych masywach górskich środkowych Włoch, panujący nad doliną Liri i drogą Neapol-Rzym, na
MONTE CASSINO 1944 Monte Cassino to szczyt wysokości 516m położony w skalistych masywach górskich środkowych Włoch, panujący nad doliną Liri i drogą Neapol-Rzym, na którym wznosi się stare Opactwo Benedyktynów.
Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych. płk Jarosław MOKRZYCKI
Kierownictwo Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych płk Jarosław MOKRZYCKI Płk Jarosław MOKRZYCKI w 1989 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu.
WYMAGANIA REDAKCYJNE DOTYCZĄCE PISANIA PRAC KOŃCOWYCH
WYMAGANIA REDAKCYJNE DOTYCZĄCE PISANIA PRAC KOŃCOWYCH na studiach podyplomowych MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej
Ćwiczenie zamykające sześcioletni cykl zgrywania systemu walki
PROWADZENIE STRATEGICZNEJ OSŁONY GRANICY PAŃSTWOWEJ W RAMACH LOKALNEGO KONFLIKTU ZBROJNEGO WE WSPÓŁDZIAŁANIU Z ORGANAMI LOKALNEJ ADMINISTRACJI CYWILNEJ Ćwiczenie zamykające sześcioletni cykl zgrywania
Zasady i wskazówki pisania prac dyplomowych
Zasady i wskazówki pisania prac dyplomowych 1. Informacje ogólne Prawo autorskie Student przygotowujący pracę dyplomową (licencjacką/magisterską) powinien zapoznać się z przepisami wynikającymi z "Ustawy
PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0369/4. Poprawka. Cristian Dan Preda w imieniu grupy PPE
5.12.2018 A8-0369/4 4 Umocowanie 7 a (nowe) uwzględniając wspólny dokument roboczy Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie sprawozdania
ZADANIA DO SPRAWDZIANU
ZADANIA DO SPRAWDZIANU 1. Do daty dopisz wydarzenie: a) 1 IX 1939 r. wybuch II wojny światowej (agresja niemiecka na Polskę) b) 17 IX 1939 r. agresja radziecka na Polskę c) 28 IX 1939 r. kapitulacja Warszawy
AKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945. 1. Uwagi wstępne
Czesław Tokarz AKTA ZESPOŁÓW JEDNOSTEK OCHRONY Z LAT 1944 1945 1. Uwagi wstępne Stosunkowo najmniej liczną grupę aktową jednostek bojowych z lat 1944 1945, przechowywanych w Centralnym Archiwum Wojskowym,
MŁODZIEŻOWA ENCYKLOPEDIA INTERNETOWA BOHATERÓW KRAJNY POD REDAKCJĄ MICHAŁA KOKOWSKIEGO
MŁODZIEŻOWA ENCYKLOPEDIA INTERNETOWA BOHATERÓW KRAJNY POD REDAKCJĄ MICHAŁA KOKOWSKIEGO WARSZAWA KRAKÓW: INSTYTUT HISTORII NAUKI PAN, 2015 ISBN 978-83-86062-23-2 Życiorys Bolesław Szymon Romanowski urodził
Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.
Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków
Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw 1)
Rafał Waśko "Walka na wrażenia", Mariusz Kolczyński, Marek Mazur, Warszawa 2007 : [recenzja] Przestrzeń Społeczna (Social Space) 1/2,
Rafał Waśko "Walka na wrażenia", Mariusz Kolczyński, Marek Mazur, Warszawa 2007 : [recenzja] Przestrzeń Społeczna (Social Space) 1/2, 135-138 2011 Recenzje Book reviews Walka na wrażenia Rafał Waśko Instytut
PRZEDMIOTOWY REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU Z HISTORII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2019/2020
PRZEDMIOTOWY REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU Z HISTORII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2019/2020 KIELCE ROK SZKOLNY 2019/2020 Rozdział 1 Informacje ogólne
Wojskowe plany wzmocnienia Polski Wschodniej
Wojskowe plany wzmocnienia Polski Wschodniej Wicepremier Tomasz Siemoniak przekazał wczoraj, 19 października w Białymstoku informację, że w 2017 r. na bazie obecnego 18. pułku rozpoznawczego, w Białymstoku
MATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH Zarys organizacyjno-prawny
Kazimierz Bar MATERIAŁY ARCHIWALNE CAW DOTYCZĄCE STANÓW LICZEBNYCH WOJSKA W LATACH 1918 1939 1. Zarys organizacyjno-prawny W związku z dekretem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 12 października
ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT Zarys organizacyjny
Janusz Gzyl ZESPÓŁ AKT DOWÓDZTWA ARTYLERII Z LAT 1951 1956 1. Zarys organizacyjny Opracowany na lata 1949 1955 plan rozwoju wojska, przewidywał znaczną rozbudowę artylerii zarówno naziemnej, jak i przeznaczonej
Spis tresci. Wykaz 11 Wstçp 13
Spis tresci Wykaz 11 Wstçp 13 Uzasadnienie wyboru problematyki badawczej 2. i teza pracy 16 3. uzytych w tytule i dalszych czesciach 17 4. Zastosowane metody badawcze 19 5. Struktura pracy 20 1. i dzialania
7. W przypadku wątpliwości ostateczna, wiążąca interpretacja postanowień niniejszego Regulaminu należy do organizatora.
R E G U L A M I N grantu naukowo-badawczego Prezesa Towarzystwa Naukowego Płockiego pod nazwą Idee jako fundamenty porządku społecznego, politycznego i prawnego III Rzeczypospolitej 1. 1. Grant naukowo-badawczy
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII ( wg programu Wczoraj i dziś nr dopuszczenia 877/4/2017 ). Rok szkolny 2017/2018 Ocena dopuszczająca : - zna datę i postanowienia
B/60205. Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO
B/60205 Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO /atla2 Wrocław 2003 Spis treści Wprowadzenie 9 1. GENEZA I ROZWÓJ SOJUSZU PÓŁNOCNOATLANTYCKIEGO 11 1.1. Układ militarny podstawą istnienia Sojuszu Północnoatlantyckiego
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE "PRZED 75 LATY, 27 WRZEŚNIA 1939 R., ROZPOCZĘTO TWORZENIE STRUKTUR POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO. BYŁO ONO FENOMENEM NA SKALĘ ŚWIATOWĄ. TAJNE STRUKTURY PAŃSTWA POLSKIEGO, PODLEGŁE
HISTORIA I TRADYCJE. Zgodnie z Decyzją Nr 154/MON Ministra Obrony Narodowejz dnia 19 listopada 2018 r. Pułk przejął:
HISTORIA HISTORIA I TRADYCJE Na podstawie Decyzji Nr Z- 2 /Org./P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 stycznia 2017 r. oraz Decyzji Nr Z-17/Org./P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 6 marca 2017 r. w sprawie
VI KOŁOBRZESKI PIKNIK WOJSKOWY I SŁUŻB MUNDUROWYCH
VI KOŁOBRZESKI PIKNIK WOJSKOWY I SŁUŻB MUNDUROWYCH 9 10 lipca 2010r Kołobrzeg Kołobrzeski Piknik Wojskowy i Służb Mundurowych to jedna z największych tego typu imprez w Polsce, podczas której uczestnicy
Komu ma służyć wznowienie monografii Barbary Skargi o pozytywizmie?
Komu ma służyć wznowienie monografii Barbary Skargi o pozytywizmie? B. Skarga, Ortodoksja i rewizja w pozytywizmie francuskim, M. Pańków (red.), ser. Dzieła zebrane Barbary Skargi, t. 3, Wydawnictwo Naukowe
WYTYCZE EDYTORSKIE PERIODYK DYPLOMACJA I BEZPIECZEŃSTWO.
WYTYCZE EDYTORSKIE PERIODYK DYPLOMACJA I BEZPIECZEŃSTWO. ARTYKUŁY Artykuł powinien być złożony wraz ze streszczeniem oraz wypisanymi kluczowymi słowami, określającymi przedmiot rozważań podjętych w artykule.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 lutego 2015 r. Poz. 270 OBWIESZCZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 4 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia
Dni Twierdzy Poznań - Fort VI Obiekt został zbudowany zaledwie w 4 lata i oddany do użytku pruskiej armii w roku Jest jednym z 9 fortów typu głó
Dni Twierdzy Poznań - Fort VI Obiekt został zbudowany zaledwie w 4 lata i oddany do użytku pruskiej armii w roku 1883. Jest jednym z 9 fortów typu głównego. Od nazwiska pruskiego generała otrzymał nazwę
W odpowiedzi na artykuł Ihara Szauczuka Wyższa humanistyczna edukacja na Białorusi w okresie międzywojennym: szkic historyczny
Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 14 (2016) Zeszyt 1 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej (Yearbook of the Institute of East-Central Europe) Szczegóły publikacji oraz instrukcje
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.
ĆWICZENIE Z WOJSKAMI ANAKONDA-14
ĆWICZENIE Z WOJSKAMI ANAKONDA-14 1 TEMAT: PROWADZENIE DZIAŁAŃ OBRONNYCH W RAMACH POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ PODCZAS KONFLIKTU ZBROJNEGO WE WSPÓŁDZIAŁANIU Z ELEMENTAMI POZAMILITARNEGO PODSYSTEMU OBRONNEGO
Karpacki Oddział Straży Granicznej
Karpacki Oddział Straży Granicznej http://www.karpacki.strazgraniczna.pl/ko/komenda/kierownictwo/17388,kierownictwo.html 2019-10-26, 21:43 Kierownictwo Krystian Koziołek 16.05.2016 Komendant Karpackiego
Wojciech Mroczka "Koniec tamtego świata : Mielec w latach Wielkiej Wojny", Jerzy Skrzypczak, Mielec 2014 : [recenzja]
Wojciech Mroczka "Koniec tamtego świata : Mielec w latach Wielkiej Wojny", Jerzy Skrzypczak, Mielec 2014 : [recenzja] Rocznik Kolbuszowski 14, 371-374 2014 [Recenzja]: Jerzy Skrzypczak, Koniec tamtego
11.VII Strona 1
11.VII.2016 Szczyt NATO - wspólny sukces Żołnierze i pracownicy wojska DG RSZ oraz jednostek bezpośrednio podległych doskonale wywiązali się z zadań związanych z organizacyjnym zabezpieczeniem szczytu
Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych
ZASADY NOSZENIA OZNAK STOPNI WOJSKOWYCH NA NAKRYCIACH GŁOWY OZNAKI STOPNI WOJSKOWYCH: Nosi się na nakryciach głowy z wyjątkiem: a) czapek: futrzanych, zimowych, ćwiczebnych, technika lotniczego, garnizonowych
Archiwum Pełne Pamięci IPN GD 536/121
Archiwum Pełne Pamięci https://archiwumpamieci.pl/app/pamietamy/11461,ipn-gd-536121.html 2019-08-28, 23:56 IPN GD 536/121 PRZEKAZUJĄCY: WŁADYSŁAW FILAR W dniu 14 listopada 2018 r. podczas sporządzania