Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej do programu Słowa na start!

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej do programu Słowa na start! Nauczyciel mgr Renata Popardowska Dział programowy Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Nadchodzi jesień - opowiada o wydarzeniach z wakacji - wyszukuje w wierszu przymiotniki określające rzeczowniki - zna pojęcia: porównanie, strofa - wskazuje w utworze porównania - opisuje miejsca przedstawione w poszczególnych strofach - tworzy z podanych fragmentów rymowane przysłowia dotyczące jesieni - opowiada o wydarzeniach z wakacji w poprawny i interesujący sposób - wskazuje w utworze strofy, których treść wiąże się z zamieszczoną ilustracją - uzasadnia trafność tytułu Strofy o późnym lecie - przedstawia treść wiersza z uwzględnieniem opisanych w nim zapachów i kolorów - wyjaśnia sformułowanie poetyckie - odszukuje w różnych źródłach informacje na temat Bieszczad i zamku Czocha Formy wypowiedzi - opowiada treść tekstu na podstawie podanych pytań - wie, co to jest opowiadanie i z jakich części się składa - redaguje opowiadanie na zadany temat, korzystając z podanych wskazówek wymienia rodzaje narracji - rozpoznaje narrację pierwszoosobową i trzecioosobową - przekształca plan w opowiadanie - rozpoznaje prawidłowo napisane początki i zakończenia opowiadania - przekształca plan w opowiadanie, uwzględniając reguły kompozycyjne i językowe - redaguje ciekawe opowiadanie na zadany temat, przestrzegając zasad kompozycyjnych i językowych oraz stosując bogate słownictwo Formy wypowiedzi - zna pojęcie: instrukcja - rozpoznaje instrukcję wśród innych tekstów - redaguje określone instrukcje z uwzględnieniem najważniejszych zasad konstruowania tej formy wypowiedzi - redaguje określone instrukcje, poprawne pod względem gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym - zna pojęcia: epitet, porównanie - wyszukuje w tekście porównania i epitety - tworzy notatkę na temat grzybów, korzystając z fotografii oraz cytatów z utworu - wyraża swoją opinię na temat zalet zbierania grzybów - wie, kim był Adam Mickiewicz - wyjaśnia, jaką funkcję w utworze pełnią epitety i porównania Nadchodzi jesień Nadchodzi jesień - wie, kim jest bohater literacki - opowiada o zachowaniu bohaterki tekstu - przedstawia treść utworu - tworzy poprawne związki wyrazowe z podanych słów - układa zdania z wybranymi związkami wyrazowymi - przedstawia główną bohaterkę tekstu, uwzględniając cechy osobowości i wydarzenia z życia dziewczynki - ocenia postępowanie wskazanej postaci literackiej - uzasadnia opinię dotyczącą stosowania reguł kulturalnej rozmowy - wie, kim była Frances Eliza Hodgson Burnett Formy wypowiedzi - opowiada w skrócie wydarzenia przedstawione w tekście - zna pojęcie: streszczenie - streszcza krótką lekturę szkolną z uwzględnieniem najważniejszych zasad konstruowania tej formy wypowiedzi - pisze streszczenia mitów, korzystając z tytułów nadanych poszczególnym akapitom tekstu lub z odpowiedzi udzielonych na pytania do utworu - wymienia najważniejsze cechy streszczenia - pisze streszczenie krótkiej lektury szkolnej poprawne pod względem gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym Formy wypowiedzi - wie, jakie informacje powinien zawierać przepis - redaguje przepis na ulubione danie z uwzględnieniem najważniejszych zasad konstruowania tej formy wypowiedzi - układa przepisy na wykonanie określonych przedmiotów, korzystając z podanego słownictwa - redaguje przepis na ulubione danie, uwzględniając reguły gramatyczne, stylistyczne i ortograficzne - układa przepis na wymyśloną potrawę i nadaje jej nazwę - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazu słota - zna pojęcie: wyraz pokrewny - podaje wyrazy pokrewne do wymienionych - wyjaśnia sformułowania poetyckie - pisze wyczerpującą wypowiedź na zadany temat, stosując bogate słownictwo 1

2 - wskazuje w wierszu porównanie słów Nadchodzi jesień Nadchodzi jesień - opisuje przedmiot widoczny na ilustracji - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazów występujących w tekście - wskazuje na podstawie tekstu prawidłowe dokończenia zdań - zaznacza na mapie trasę opisaną w utworze - określa, które wydarzenia przedstawione w tekście miały miejsce w latach zaznaczonych na osi czasu Szkolne sprawy - określa, kim jest osoba mówiąca w wierszu - opowiada o swoim największym marzeniu - zna pojęcie: nastrój wiersza - określa nastrój wiersza, korzystając z podanych przymiotników - podaje wyrazy pokrewne do wskazanego słowa - redaguje ogłoszenie informujące o szkolnej uroczystości - uzasadnia stwierdzenie dotyczące roli szkoły - wyraża swoją opinię na temat nauki w szkole - odpowiada, czy można jednoznacznie określić nastrój wiersza, i popiera swoje zdanie odpowiednimi argumentami - interesująco i wyczerpująco opowiada o swoim największym marzeniu - wyjaśnia sformułowanie poetyckie - wyjaśnia znaczenie słów optymizm i pesymizm Jak się porozumiewamy? - wie, w jakich sytuacjach użyć słowa przepraszam - wskazuje wypowiedź stanowiącą szczere i grzeczne przeprosiny - układa wypowiedzi z wyrazem przepraszam, odpowiednie do sytuacji przedstawionych na ilustracjach - - redaguje dialog z użyciem słowa przepraszam Szkolne sprawy - odszukuje w tekście Sposób na ortografię informacje dotyczące przebiegu rozmowy bohaterów zna pojęcie: rym - opowiada o sytuacji przedstawionej w wierszu - głośno i wyraźnie czyta teksty - wie, z jakich elementów składa się świat przedstawiony - wskazuje elementy świata przedstawionego w tekście Sposób na ortografię - wyjaśnia znaczenie wyrażeń i zwrotów występujących w tekście Sposób na ortografię - określa rodzaj rzeczownika występującego w związkach z liczebnikiem - czyta teksty z poprawną artykulacją i odpowiednią intonacją - opowiada o świecie przedstawionym w tekście Sposób na ortografię - tworzy związki rzeczownika z liczebnikiem - pisze krótkie opowiadanie na zadany temat - wyraża własne zdanie na temat nauki ortografii i odpowiednio je uzasadnia - wie, kim była Hanna Ożogowska Jak się porozumiewać? - wie, jak nazywa się człowiek mówiący nieprawdę - ocenia zachowanie bohaterów tekstów - wyjaśnia, czym jest prawda, a czym kłamstwo - uzasadnia swoją opinię na temat zachowania bohaterów - zna przysłowia dotyczące prawdy i kłamstwa Formy wypowiedzi - krótko określa swoje samopoczucie - określa odczucia postaci ukazanych na ilustracjach - wie, jakie informacje powinien zawierać opis przeżyć - tworzy związki wyrazowe dotyczące uczuć - opisuje swoje przeżycia w określonych sytuacjach, korzystając z podanego słownictwa - wyczerpująco opisuje swoje samopoczucie, stosując bogate słownictwo - podaje przyczyny przeżyć postaci opisanej w tekście - nazywa uczucia towarzyszące bohaterowi - szczegółowo opisuje swoje przeżycia w określonej sytuacji z uwzględnieniem reguł kompozycyjnych, gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych - sporządza opis przeżyć w 3. os., związanych z podaną sytuacją Szkolne sprawy - odszukuje w tekście informacje dotyczące bohatera tekstu - zna pojęcie: akapit - wskazuje akapity w tekście - wyszukuje porównania w określonym akapicie tekstu - układa zdania ze związkami wyrazowymi dotyczącymi stresu - tłumaczy własnymi słowami, co oznacza wyraz stres - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat odpowiadania przy tablicy - opowiada o sposobach radzenia sobie w stresujących sytuacjach, odwołując się do własnych doświadczeń - wyjaśnia sformułowania poetyckie - układa dalszy ciąg historii opisanej w tekście - odszukuje w słowniku języka - przedstawia sytuację opisaną w wierszu - wypisuje z wiersza nazwy własne - samodzielnie odpowiada na pytania z 2

3 Szkolne sprawy polskiego znaczenie wyrazu świszczypała - wie, co to są rzeczowniki własne - zna zasady dotyczące pisowni nazw własnych - odpowiada na pytania z zakresu historii i przyrody związane z treścią wiersza, korzystając z encyklopedii - określa charakter utworu, korzystając z podanych określeń zakresu historii i przyrody, związane z treścią wiersza - właściwie odczytuje wymowę wiersza Formy wypowiedzi - opowiada o wybranym wydarzeniu, korzystając z pytań - wie, jakie informacje powinno zawierać sprawozdanie - pisze krótkie sprawozdania na określone tematy, korzystając z wybranych wyrazów i wyrażeń, zgromadzonych informacji oraz ilustracji - wie, w jakim celu pisze się sprawozdanie - zna cechy dobrego sprawozdania - pisze sprawozdania na określone tematy, przestrzegając zasad kompozycyjnych, gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych - zdaje dokładną relację z lekcji, w której uczestniczy Szkolne sprawy - wie, co to jest encyklopedia - wskazuje w opowiadaniu elementy fantastyczne - odpowiada na pytania dotyczące bohatera - wie, czym charakteryzuje się baśń - czyta tekst głośno i wyraźnie - wypisuje z tekstu wyrazy z ó niewymiennym - wskazuje podobieństwa między tekstem Chcę wszystko wiedzieć a baśnią - czyta tekst głośno i wyraźnie, z właściwą intonacją i zaangażowaniem, oddając uczucia bohatera - objaśnia znaczenie związku wyrazowego chodząca encyklopedia W krainie mitów - odczytuje dane z mapy Europy - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazu monoteizm - wypisuje z tekstu informacje na temat bogów greckich - zna pojęcie: atrybut - odczytuje z ilustracji atrybuty dzieci Zeusa - wie, czym dla starożytnych Greków był Olimp - opowiada o bogach greckich na podstawie tekstu i ilustracji - zna pojęcia: monoteizm i politeizm Formy wypowiedzi - wie, co zawiera plan - planuje czynności na dany tydzień - zamienia zdania na równoważniki zdań - wymienia rodzaje planu wydarzeń - układa ramowy plan wydarzeń opisanych w tekście i przedstawionych w komiksie - wie, w jakim celu pisze się plan - układa ramowe plany wydarzeń opisanych w tekście i przedstawionych w komiksie, dbając o poprawność gramatyczną, stylistyczną i ortograficzną - tworzy szczegółowy plan wydarzeń do przeczytanego opowiadania W krainie mitów - układa plan wydarzeń przedstawionych w tekście - krótko opowiada treść mitu - odszukuje w tekście informacje dotyczące głównych bohaterów - charakteryzuje bohaterów mitu, korzystając z podanego słownictwa - określa, co przedstawiają obrazy i jakie budzą emocje - barwnie i szczegółowo opowiada treść mitu - porównuje obraz z treścią mitu - tłumaczy sens wyrażenia ikarowe loty - wyjaśnia sformułowanie poetyckie - wyczerpująco opisuje obrazy, używając pojęć plastycznych - wie, kim był Jan Parandowski - sporządza notkę biograficzną dotyczącą Marca Chagalla, korzystając z różnych źródeł informacji W krainie mitów - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazów herkules, herkulesowy - wskazuje poprawne dokończenia zdań dotyczących tekstu - wie, co to jest mit i mitologia - wskazuje w tekście cechy charakterystyczne dla mitu - podaje co najmniej jeden atrybut bohatera tekstu - opowiada o jednej z prac Heraklesa opisanej w tekście - objaśnia swoimi słowami sens wyrażenia stajnia Augiasza - wyjaśnia, jak wiążą się z wymienionymi bogami ich atrybuty - przypisuje atrybuty sobie i członkom swojej rodziny - wie, kim była Pytia Formy wypowiedzi - krótko opisuje krajobraz widoczny na zdjęciu - podaje przymiotniki dotyczące określonych elementów wyglądu postaci ukazanej na ilustracji - wykonuje dowolną techniką pracę plastyczną ilustrującą podany opis - wie, co to jest opis i jakie są elementy opisu krajobrazu, dzieła sztuki oraz postaci - sporządza krótki opis określonej postaci, zgodny z najważniejszymi zasadami konstruowania tej formy wypowiedzi - barwnie i szczegółowo opisuje krajobraz widoczny na fotografii - opisuje wygląd i zachowanie postaci ukazanych na obrazie Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki - zna wyrażenia typowe dla opisu krajobrazu lub dzieła sztuki - sporządza szczegółowy opis postaci, uwzględniając wszystkie niezbędne informacje i stosując bogate słownictwo 3

4 W krainie mitów - odszukuje w tekście informacje o głównym bohaterze - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie związku frazeologicznego syzyfowa praca - wie, co to jest związek frazeologiczny - formułuje pytania odnoszące się do postaci mitycznej - redaguje krótką notatkę dotyczącą tematyki mitów - opowiada o wierzeniach Greków dotyczących świata podziemnego, odwołując się do treści mitu i Ciekawostki - wyjaśnia na podstawie kontekstu znaczenie związku frazeologicznego syzyfowa praca - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat kary poniesionej przez Syzyfa - wciela się w rolę mitycznej postaci i odpowiada na pytania dotyczące jej życia W krainie mitów - czyta fragment mitu z podziałem na role - zwięźle opowiada o wydarzeniach opisanych w micie - wyszukuje w tekście informacje dotyczące głównego bohatera - wie, kim byli herosi - tworzy wspólnie z innymi uczniami folder na temat wybranej postaci mitologicznej, korzystając z różnych źródeł informacji - opowiada, w jaki sposób mit o Prometeuszu tłumaczy pochodzenie człowieka - wyraża swoją opinię na temat Prometeusza i uzasadnia ją - aktywnie uczestniczy w przygotowaniu folderu na temat wybranej postaci mitologicznej, wykazując się zaangażowaniem i pomysłowością - wyjaśnia pochodzenie i znaczenie pojęcia prometeizm oraz związku frazeologicznego puszka Pandory - porównuje posągi greckiej i rzymskiej bogini, przedstawione na fotografiach lektur zdobywają wykształcenie - wymienia magiczne przedmioty pojawiające się w baśniach i przedstawia ich właściwości - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazów występujących się w tekście - znajduje w tekście informacje na temat bohatera - opisuje bohatera tekstu, korzystając z wybranych określeń - wskazuje w tekście wydarzenia realistyczne i fantastyczne - opowiada dzieje bohatera tekstu według sporządzonego planu - dzieli podane określenia bohatera na pozytywne i negatywne - odszukuje w słowniku wyrazów bliskoznacznych synonimy określeń bohatera tekstu - opowiada wymyśloną historię na zadany temat, wykorzystując podane słownictwo wyjaśnia, jak rozumie podane przysłowie dotyczące nauki - układa szczegółowy plan wydarzeń opisanych w tekście z uwzględnieniem reguł gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych - barwnie i szczegółowo opisuje bohatera tekstu, stosując bogate słownictwo - wie, kim był William Makepeace Thackeray Jak się porozumiewamy? - wie, jakie informacje należy uwzględnić w zaproszeniu - zna zasady pisowni zwrotów grzecznościowych rozpoznaje zwroty używane przy składaniu życzeń - odróżnia zaproszenie od ogłoszenia i zawiadomienia - redaguje tekst zaproszenia, uwzględniając wszystkie niezbędne informacje - redaguje tekst życzeń - stosuje zasady pisowni zwrotów grzecznościowych - redaguje oryginalne życzenia, stosując bogate słownictwo - projektuje zaproszenie ciekawe pod względem graficznym i tekstowym lektur zdobywają wykształcenie - wie, kim jest bohater pierwszoplanowy i drugoplanowy - redaguje opis postaci, korzystając z określeń wypisanych z tekstu - wymienia postacie występujące w tekście i wskazuje wśród nich bohaterów pierwszoplanowych i drugoplanowych - przedstawia uczucia bohaterki tekstu - ocenia postępowanie bohaterki tekstu - wie, kim była Lucy Maud Montgomery - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat zachowania bohaterów tekstu - redaguje barwny i szczegółowy opis postaci - układa rymowankę będącą przeprosinami Jak się porozumiewamy? - zna i stosuje zasady adresowania e- maila oraz kartki pocztowej - redaguje tekst a - układa dialog, który mógłby być rozmową telefoniczną - wymienia ustne i pisemne formy porozumiewania się - przekształca treść listu na treść kartki pocztowej - stosuje zasady prawidłowego zapisu dialogu - redaguje tekst a, poprawny pod względem gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym Jak się porozumiewamy? - wie, w jakich sytuacjach używa się słowa przepraszam - zna różnicę pomiędzy prawdą a - wymienia formy porozumiewania się - redaguje tekst zaproszenia oraz życzeń zgodnie z zasadami konstruowania tych form - redaguje fragment listu, dbając o spójność tekstu oraz poprawność gramatyczną, stylistyczną i ortograficzną - redaguje oryginalne i ciekawe zaproszenia oraz życzenia, poprawne pod względem gramatycznym, stylistycznym 4

5 Czy już wiesz? Czy już potrafisz? To wiem!, To potrafię!, Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności kłamstwem - wymienia informacje, jakie powinno zawierać zaproszenie - wie, w jakich sytuacjach składa się życzenia - odróżnia przeprosiny od innych form porozumiewania się - wie, z jakich elementów składa się list wypowiedzi i ortograficznym lektur zdobywają wykształcenie - opowiada o sytuacji przedstawionej na obrazie - opisuje ubiór postaci widocznych na obrazie - określa kolorystykę dzieła - wyjaśnia własnymi słowami znaczenie wyrazu interpretacja - wyraża swoją opinię na temat treści obrazu i odpowiednio ją uzasadnia - wymienia zalety zwiedzania muzeów w towarzystwie przewodnika - barwnie i szczegółowo opisuje obraz, stosując pojęcia plastyczne - prawidłowo odczytuje wymowę obrazu - opowiada o dalszych losach postaci widocznych na obrazie Pisownia wyrazów z ó i u - zna zasady pisowni wyrazów z ó i u - wypisuje z wiersza wyrazy z ó i u - wskazuje w utworze rymy - wskazuje litery, na które wymienia się ó w innych formach danego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych - tworzy określone formy podanych wyrazów z ó - układa zdania z wymienionymi czasownikami z u - tworzy zdrobnienia o podanych zakończeniach, zawierających u - stosuje zasady pisowni wyrazów z ó i u - układa krótkie opowiadanie z wyrazami z wiersza zawierającymi ó i u Czy już wiesz? Czy już potrafisz? To wiem!, To potrafię!, Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności - zna pojęcia: strofa, akapit, encyklopedia, mit, mitologia, bohater pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, atrybut - zna zasady pisowni wyrazów z u i ó - wyjaśnia na podstawie treści mitu o Dedalu i Ikarze przyczyny wydarzenia ukazanego na obrazie - wymienia elementy krajobrazu oraz postacie przedstawione na obrazie - wskazuje prawidłowe dokończenia zdań dotyczących tekstu - dopasowuje rzeczowniki pospolite do nazw własnych występujących w tekście - pisze krótką wypowiedź na zadany temat - wie, jak należy odczytywać związki frazeologiczne wyjaśnia własnymi słowami znaczenie związków frazeologicznych dotyczących mitologii - używa pojęć: wydarzenie realistyczne, bohater drugoplanowy, uzupełniając zdania dotyczące treści mitu - stosuje pojęcia: strofa, akapit, encyklopedia, mit, mitologia, bohater pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, atrybut - stosuje zasady pisowni wyrazów z ó i u - odszukuje w tekście wyraz pokrewny do podanego słowa - wyjaśnia funkcje epitetu i porównania w utworze literackim - barwnie i szczegółowo opisuje obraz, stosując pojęcia plastyczne - pisze wyczerpującą wypowiedź na zadany temat, poprawną pod względem gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym grudniowe Święta smutne i radosne grudniowe po Polsce - przedstawia swoje wspomnienia związane z bliską, zmarłą osobą - wskazuje w wierszu fragmenty dotyczące śmierci dziadka - opisuje wygląd żubra na podstawie fotografii - określa tematykę i nastrój wiersza - wyszukuje w wierszu zdrobnienia - opowiada treść wiersza - tłumaczy rolę zdrobnień w utworze - wyjaśnia sformułowanie poetyckie -przygotowuje prezentację na temat znanej, zmarłej w ostatnich latach osoby - odszukuje w różnych źródłach informacje na temat Puszczy Białowieskiej i Wrocławia - wykonuje ilustrację do wiersza techniką kolażu 5

6 - wie, co nazywa czasownik i na jakie pytania odpowiada - wyszukuje w tekście czasowniki - nazywa czynności przedstawione na ilustracji, używając form osobowych czasownika - rozpoznaje bezokoliczniki w tekście - odmienia czasowniki przez osoby i liczby w czasie teraźniejszym - określa osobę i liczbę czasowników - tworzy formy osobowe od bezokoliczników - wie, przez jakie czasy i rodzaje odmienia się czasownik - układa krótki tekst z czasownikami wypisanymi z opowiadania - odróżnia czynności od stanów - określa czas i rodzaj podanych czasowników - odmienia czasownik przez czasy i rodzaje - tłumaczy różnicę między osobowymi a nieosobowymi formami czasownika - wyjaśnia, co to jest bezokolicznik grudniowe Święta smutne i radosne - czyta tekst z podziałem na role - odszukuje w tekście informacje dotyczące bohaterów i mikołajkowych upominków - zna pojęcie: narrator - opisuje prezent ostatnio podarowany innej osobie - uczestniczy w przygotowaniach reklamy prezentu opisanego w tekście - opisuje wybrany przedmiot, używając wyłącznie przymiotników - wskazuje w tekście wypowiedzi narratora - czyta tekst z podziałem na role, z poprawną artykulacją i odpowiednią intonacją - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat dawania prezentów - przygotowuje reklamę prezentu opisanego w tekście, wykazując się zaangażowaniem i pomysłowością - wykonuje mikołajkowy upominek grudniowe Święta smutne i radosne - zna pojęcie: podmiot liryczny - opisuje opłatek wigilijny - wyszukuje w tekście O opłatku porównania - zna zasady pisania życzeń - redaguje życzenia bożonarodzeniowe, korzystając z podanych rad - czyta głośno wiersz, korzystając z podanych wskazówek - wskazuje podobieństwa i różnice między obrazami - czyta wiersz z poprawną artykulacją i odpowiednią intonacją - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat świątecznych choinek - wie, skąd się wywodzi i co symbolizuje zwyczaj dzielenia się opłatkiem - zestawia fragment wiersza z jednym z obrazów i wskazuje między nimi podobieństwa - odszukuje w encyklopedii informacje na temat autora wybranego obrazu redaguje oryginalny i ciekawy tekst życzeń bożonarodzeniowych, poprawny pod względem stylistycznym, gramatycznym i ortograficznym - barwnie i szczegółowo opisuje wybrany obraz, stosując pojęcia plastyczne - wykonuje kartkę świąteczną - - wie, o czym informują i na jakie pytania odpowiadają czasowniki dokonane oraz niedokonane - odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych - tworzy czasowniki dokonane od niedokonanych - stosuje czasowniki dokonane lub niedokonane, odpowiednio do sytuacji - odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych - wypisuje z tekstu bezokoliczniki - wie, które czasowniki występują w formie prostej, a które w formie złożonej czasu przyszłego - odmienia czasownik dokonany i niedokonany przez osoby i liczby w czasie przyszłym - tworzy odpowiednie formy czasu przyszłego od czasowników dokonanych i niedokonanych - układa zdania z wybranymi formami czasowników grudniowe Tak było na początku - uzupełnia notatkę w formie schematu dotyczącą tekstu - układa plan wydarzeń opisanych w micie słowiańskim - przedstawia treść mitu na podstawie sporządzonego planu - uzupełnia związki frazeologiczne - wymienia synonimy wskazanego słowa w kontekście podanego zdania - uzupełnia drzewo genealogiczne bogów greckich - wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych ze słowem niebo - opowiada o swoich wyobrażeniach na temat chaosu - sporządza notatkę na temat wierzeń dawnych Słowian, korzystając z różnych źródeł informacji - wyczerpująco i szczegółowo opowiada wybraną historię o stworzeniu świata, 6

7 słowem niebo, użytym w odpowiedniej formie posługując się informacjami zamieszczonymi w postaci schematu grudniowe Tak było na początku - odszukuje w tekście informacje na temat stworzenia świata - uzupełnia notatkę w formie tabeli, dotyczącą poszczególnych dni stworzenia świata - krótko opowiada o stworzeniu świata, korzystając z informacji wypisanych z tekstu - wie, co to jest Biblia - wyjaśnia własnymi słowami znaczenie pojęcia: błogosławieństwo - wie, co zawiera Stary Testament i Nowy Testament - wykonuje ilustrację przedstawiającą kolejne dni stwarzania świata - przedstawia i uzasadnia swoją opinię na temat różnic między światem stworzonym przez Boga a światem współczesnym - barwnie i szczegółowo opowiada o stworzeniu świata, stosując bogate słownictwo - proponuje przedmioty, które uszczęśliwiłyby ludzkość, i nadaje im oryginalne nazwy grudniowe Tak było na początku - odszukuje w wierszu informacje na temat cudów dokonanych przez Boga - wypisuje z tekstu epitety - wyjaśnia funkcję epitetów w tekście - przedstawia swoją opinię dotyczącą treści wiersza - wypowiada się na temat piosenki Czesława Niemena - tworzy dalszy ciąg wiersza, stosując odpowiednie środki językowe grudniowe Tak było na początku - wyszukuje w tekście porównanie - układa zdanie zgodne z treścią utworu - dokańcza podane zdania na podstawie tekstu - krótko przedstawia treść fragmentu Biblii - opisuje wygląd raju na podstawie tekstu - wyjaśnia, co to jest Biblia - wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych z wyrazem raj, korzystając ze słownika języka polskiego - porównuje opis raju w Biblii z obrazem Zwierzęta i ptaki w ogrodzie Edenu - wyczerpująco i szczegółowo przedstawia treść fragmentu Biblii, stosując bogate słownictwo - przedstawia na ilustracji swoje wyobrażenie raju - wyjaśnia sens porównania z tekstu - tłumaczy sens wskazanego cytatu - wyraża i uzasadnia swoje zdanie na temat umieszczenia w raju drzewa wiadomości dobrego i złego - wyjaśnia swoimi słowami znaczenie związków frazeologicznych zakazany owoc i w stroju adamowym - wie, kim była Anna Kamieńska - odszukuje w albumach malarstwa dzieła sztuki przedstawiające raj - uzupełnia zdania czasownikami w określonej formie - wypisuje z tekstu czasowniki - wie, przez jakie rodzaje odmienia się czasownik w liczbie mnogiej - odróżnia czasowniki w rodzaju męskoosobowym od czasowników w rodzaju niemęskoosobowym - odmienia czasowniki przez rodzaje w liczbie mnogiej - tworzy od bezokoliczników formy męskoosobowe czasowników - zna zasady pisowni w czasie przeszłym czasowników zakończonych w bezokoliczniku na - ąć - dopisuje bezokoliczniki do czasowników w czasie przeszłym - stosuje w zdaniach, w odpowiednim rodzaju, czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -ąć - wie, że niektóre czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -ąć w czasie przeszłym mają dwie poprawne formy - tworzy poprawne formy czasu przeszłego czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ąć - odmienia czasowniki przez osoby, liczby i rodzaje w czasie przeszłym - korzystając ze słowników, wskazuje czasowniki, które mają dwie poprawne formy w czasie przeszłym grudniowe Szukam przyjaciela - układa przysłowia z rozsypanek wyrazowych - wie, co to jest dialog - przedstawia sytuacje opisane w wierszach - odszukuje w tekście Jana Grabowskiego informacje na temat narratora i wróbla - wyjaśnia sens wybranego przysłowia - opowiada o świecie przedstawionym w tekście Muc, wróbel beznogi - odróżnia narrację pierwszoosobową od trzecioosobowej - wskazuje określenia oddające stan duszy chłopca występującego w wierszu Jedenastoletni zakochany - tłumaczy, jak rozumie sens wskazanych fragmentów tekstów - opisuje narratora opowiadania Muc, wróbel beznogi - opisuje wygląd i zachowanie wróbla z - wyjaśnia znaczenie słowa rozterki - barwnie i szczegółowo opowiada treść tekstu Jana Grabowskiego na podstawie sporządzonego planu wydarzeń - tworzy atlas ptaków, korzystając z różnych źródeł informacji 7

8 - układa plan wydarzeń opisanych w tekście Jana Grabowskiego - przedstawia najważniejsze wydarzenia opisane w tekście Muc, wróbel beznogi na podstawie sporządzonego planu opowiadania Muc, wróbel beznogi grudniowe Szukam przyjaciela - wskazuje dokończenia zdań zgodne z treścią utworu Adama Mickiewicza - dopasowuje wypowiedzi bohaterów tekstu Adama Mickiewicza do poszczególnych scen komiksu - przedstawia własnymi słowami treść wiersza Ignacego Krasickiego - opowiada z perspektywy jednego z bohaterów, wykorzystując podane słownictwo, przygodę opisaną w utworze Adama Mickiewicza - wie, co to jest morał - wyjaśnia morał, który można odczytać z tekstu Ignacego Krasickiego - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat pomocy ze strony przyjaciół - wskazuje podobieństwa między utworami Adama Mickiewicza i Ignacego Krasickiego - ocenia postępowanie bohaterów obu wierszy - wie, co oznacza słowo manowce i wyjaśnia zwroty: zejść na manowce, zwieść kogoś na manowce - barwnie i z zaangażowaniem opowiada przygodę opisaną w utworze Adama Mickiewicza z perspektywy jednego z bohaterów, sugestywnie wcielając się w rolę postaci - wie, kim był Ignacy Krasicki s odróżnia czynność przypuszczalną od rozkazu oraz oznajmienia - układa zdania z czasownikami w trybie rozkazującym - wie, jakie są tryby czasownika i co wyrażają - zna zasadę tworzenia form trybu przypuszczającego czasowników - określa tryb czasowników - stosuje poszczególne tryby w swoich wypowiedziach - odmienia czasowniki przez osoby i liczby w czasie teraźniejszym w trybie oznajmującym, rozkazującym i przypuszczającym - określa tryb, osobę, liczbę i czas czasowników - tworzy odpowiednie formy trybu przypuszczającego podanych czasowników - wie, przez co odmieniają się czasowniki w poszczególnych trybach - zna zasady pisowni cząstki by z czasownikami - wskazuje w tekście cząstkę by z końcówkami osobowymi - określa osobę, liczbę i rodzaj czasowników - tworzy wypowiedź, używając czasowników w trybie przypuszczającym - przekształca zdania z czasownikami w trybie przypuszczającym, tak aby cząstka by była zapisana rozdzielnie grudniowe W krainie bajek - określa czas oraz miejsce wydarzeń opisanych w bajce Dzieci i żaby - wymienia bohaterów utworu Dzieci i żaby - przedstawia treść bajek - pisze krótki list o wskazanej tematyce - wyjaśnia znaczenie przysłów dotyczących relacji międzyludzkich - wie, co to jest puenta - wie, czym charakteryzuje się bajka - omawia budowę bajki Pan i pies, korzystając z podanych wskazówek - wymienia nazwiska znanych autorów bajek - wskazuje przysłowia lub powiedzenia, które mogłyby być morałem bajek Dzieci i żaby oraz Pan i pies - pisze krótki list, pamiętając o wszystkich jego elementach oraz przestrzegając zasad kompozycyjnych, stylistycznych, gramatycznych i ortograficznych - ocenia postępowanie postaci opisanych w bajkach - uzasadnia, że wiersze Dzieci i żaby oraz Pan i pies to bajki, wskazując odpowiednie cechy tych utworów - barwnie opowiada ciekawą historię, której puentą jest wybrane przysłowie - przedstawia z perspektywy psa wydarzenia opisane w bajce Pan i pies - wie, co to jest alegoria - wyjaśnia, czego alegoriami są poszczególne zwierzęta z bajki Lew pokorny grudniowe W krainie bajek - przedstawia treść bajek - wybiera właściwe określenia poszczególnych bohaterów bajki Kruk i lis - opowiada, czym różnią się od siebie bohaterowie bajki Malarze - czyta bajkę Kruk i lis głośno i wyraźnie, korzystając z podanych wskazówek - wymienia wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne do podanych słów - czyta bajkę Kruk i lis z poprawną artykulacją i odpowiednią intonacją, sugestywnie wcielając się w role postaci - wypisuje morał z tekstu bajki Kruk i lis - wyraża i uzasadnia swoje opinie na temat zachowań opisanych w bajkach - wyjaśnia, czego alegorią jest każde ze zwierząt występujących w bajce Kruk i lis - wie, kim był Jean de La Fontaine grudniowe - wymienia cechy charakteryzujące poszczególnych bohaterów bajki - wyszukuje w tekście wyrazy o - wyjaśnia, w jaki sposób bajka tłumaczy pochodzenie związku frazeologicznego uszyć komuś buty - ocenia postępowanie bohaterów bajki - podaje cechy najczęściej przypisywane poszczególnym zwierzętom - określa, czego alegorią mogą być zwierzęta wymienione w tytule bajki - wyjaśnia znaczenie związków 8

9 W krainie bajek trudnej pisowni i układa z nimi zdania - podaje antonimy do określonych wyrazów frazeologicznych ze słowem but - zapisuje definicję bajki w postaci schematu - dzieli wyrazy na sylaby - wie, kiedy akcent w języku polskim pada na drugą, a kiedy na trzecią i czwartą sylabę od końca - poprawnie akcentuje wymawiane czasowniki, w których akcent pada na drugą sylabę od końca - wskazuje sylaby akcentowane w czasownikach - poprawnie akcentuje wymawiane czasowniki grudniowe lektur stają na wysokości zadania - wymienia cechy charakteru, które najbardziej ceni - czyta tekst Nemeczek z podziałem na role, korzystając ze wskazówek - układa podane zdania w porządku chronologicznym - odszukuje w tekstach informacje na temat bohatera - wie, co powinno zawierać streszczenie - redaguje wspólnie z innymi uczniami z klasy streszczenie tekstu Nemeczek - pisze streszczenie dowolnego tekstu prozatorskiego omówionego w klasie V, zgodnie z najważniejszymi zasadami konstruowania tej formy wypowiedzi - czyta tekst Nemeczek z podziałem na role, oddając cechy i uczucia bohaterów - wskazuje prawidłowo napisane streszczenie - pisze streszczenie dowolnego tekstu prozatorskiego omówionego w klasie V, z uwzględnieniem reguł gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych - przedstawia i uzasadnia swoje zdanie na temat czynu Nemeczka - barwnie i szczegółowo opisuje bohatera tekstu Nemeczek, używając bogatego słownictwa - wyjaśnia powód zastosowania zwrotu z języka potocznego w wierszu Wiktora Woroszylskiego grudniowe lektur stają na wysokości zadania - opowiada o świecie przedstawionym w tekście Trzynasta Podróż w Poszukiwaniu Mamy, korzystając z podanych pytań - tłumaczy na podstawie artykułu, jak należy się zachować w przypadku pożaru - zna telefoniczne numery alarmowe - opowiada o swoim największym marzeniu - opisuje bohaterów obu tekstów - wskazuje w tekście Doroty Terakowskiej wyrazy bliskoznaczne do podanych słów - określa za pomocą rzeczowników uczucia bohatera opowiadania Trzynasta Podróż w Poszukiwaniu Mamy - wyjaśnia, jak rozumie wskazany cytat z tekstu Doroty Terakowskiej - wymienia osoby wypowiadające się w artykule - barwnie i szczegółowo opisuje bohaterów obu tekstów, stosując bogate słownictwo - opowiada ciekawą historię na zadany temat - wie, kim była Dorota Terakowska grudniowe Pisownia wyrazów z ż i r - wypisuje z tekstów wyrazy z ż i rz - zna zasady pisowni wyrazów z ż i rz - uzupełnia luki w wyrazach, wpisując ż lub rz - uzupełnia zdania wyrazami zakończonymi na -eż, -aż - układa z rozsypanych sylab lub liter wyrazy z ż - odszukuje w słowniku wyrazów obcych znaczenie wyrazów z ż - układa pytania do wiersza, zgodnie ze wskazówkami - podaje wyrazy pokrewne do podanych słów, tak aby h, g, dz, ź, z wymieniało się na ż - wskazuje w wierszu homonimy - uzasadnia pisownię wyrazów z ż i rz, odwołując się do poznanych zasad ortograficznych - stosuje zasady pisowni wyrazów z ż i rz w swoich wypowiedziach - wyjaśnia, co to są homonimy grudniowe - wie, co to jest Biblia - zna zasady pisowni wyrazów z ż i rz - wymienia rodzaje narracji - zna pojęcia: morał, homonim - wymienia cechy charakterystyczne bajki i - uzasadnia pisownię podanych wyrazów z ó, ż i rz - przedstawia w formie streszczenia - barwnie i szczegółowo opisuje obraz, stosując pojęcia plastyczne - uzasadnia, że wiersz Trzeba by to 9

10 Czy już wiesz? Czy już potrafisz? To wiem! To potrafię! Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności - określa kolorystykę obrazu - wskazuje na obrazie elementy wymienione w tekście biblijnym - opowiada o sytuacji przedstawionej na obrazie - wskazuje prawidłowe dokończenia zdań na podstawie przeczytanego tekstu - krótko przedstawia treść utworu streszczenia - wskazuje morał bajki - podaje antonimy wymienionych przymiotników wydarzenia opisane w bajce bajka, wskazując odpowiednie jego cechy - wyjaśnia różnicę między morałem a puentą - wie, co nazywa rzeczownik i na jakie pytania odpowiada - określa rodzaj rzeczowników - odróżnia rzeczowniki od innych części mowy Gdy wokół zima..., po Polsce - wymienia zalety zimy - określa tematykę wiersza - wskazuje w tekście porównania i zdrobnienia - wie, co to jest ożywienie i uosobienie - wyszukuje w utworze wyrazy pokrewne do podanego słowa - opisuje wygląd lasu zimą, korzystając z podanych określeń - wymienia zasady poprawnego zachowania się w parku - nazywa środki stylistyczne występujące w wierszu - barwnie i szczegółowo opisuje wygląd lasu zimą - odszukuje w różnych źródłach informacje na temat biegunów zimna - określa funkcję zdrobnień w utworze - proponuje poetyckie określenia podanych elementów przyrody - odszukuje w różnych źródłach informacje na temat Łazienek Królewskich i Kazimierza Dolnego Gdy wokół zima... - odszukuje w tekście informacje na temat ptaków - krótko opisuje wygląd ptaków na podstawie fotografii - odszukuje środki stylistyczne we wskazanym fragmencie tekstu - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat dokarmiania ptaków zimą - wie, czym najlepiej karmić ptaki - określa funkcję zdrobnień w utworze - wie, przez co odmienia się rzeczownik - odmienia rzeczownik przez przypadki i liczby - wyszukuje w tekście rzeczowniki wraz z ich określeniami - określa przypadek rzeczowników - wie, z czego składa się wyrażenie przyimkowe - wymienia wyrażenia przyimkowe na podstawie ilustracji - układa zdania z różnymi formami rzeczownika oraz z wyrażeniami przyimkowymi - tworzy poprawne formy rzeczowników - wie, co może być określane w zdaniu przez wyrażenie przyimkowe - szczegółowo opisuje pokój ukazany na obrazie, używając wyrażeń przyimkowych, z zachowaniem reguł stylistycznych, gramatycznych i ortograficznych Gdy wokół zima... - opisuje wygląd bohaterki wiersza Babunia - przedstawia treść wierszy - opisuje swoją babcię, zgodnie z podanymi wskazówkami - dzieli rzeczowniki na własne i pospolite - wie, co to jest przenośnia - przedstawia swoje skojarzenia z obrazem poetyckim z wiersza Baśń o zimie - wymienia środki stylistyczne zastosowane w utworze Babunia - wyjaśnia, w jaki sposób tytuł Baśń o zimie wiąże się z treścią utworu - porównuje nastrój, tematykę i język utworów Józefa Barana i Joanny Kulmowej - barwnie i szczegółowo opisuje swoją babcię, dając wyraz swoim uczuciom do niej i stosując odpowiednie środki językowe - tłumaczy znaczenie sformułowań poetyckich - proponuje wymyśloną przez siebie przenośnię związaną z wybraną porą roku - określa funkcję środków stylistycznych zastosowanych w wierszu Babunia Gdy wokół zima... - opowiada treść tekstu Joanny Olech - pisze list na temat swoich ferii zimowych, pamiętając o wszystkich elementach tej formy wypowiedzi - wymienia zimowe dyscypliny sportowe - uzupełnia notatkę w formie schematu dotyczącą łyżew, - odszukuje w liście wyrazy bliskoznaczne do podanych słów - rozpoznaje fragmenty tekstu napisane w języku potocznym - układa pytania dotyczące łyżew, na które spodziewa się znaleźć odpowiedź w tekście Petera Jamesa i Nicka Thorpe a - formułuje zasady bezpiecznej zabawy na - ocenia zachowanie postaci opisanych w liście - układa zdania ze słowem łyżwy, wypowiedziane przez określone postacie - wyraża i uzasadnia swoje zdanie na temat łyżwiarstwa - wie, w jakich sytuacjach można, a kiedy nie należy używać języka potocznego - określa przyczyny zachowania wskazanej postaci - pisze szczegółowy i ciekawy list na temat swoich ferii zimowych, przestrzegając zasad kompozycyjnych, stylistycznych, gramatycznych i ortograficznych 10

11 korzystając z tekstu oraz dodatkowych źródeł informacji śniegu i na lodzie Formy wypowiedzi - wyróżnia dialog w tekście opowiadania - wie, jak należy zapisać dialog - pisze na zadany temat opowiadanie z krótkim dialogiem, wykorzystując podane wskazówki - określa tematykę podanych dialogów - pisze ciekawe opowiadanie z umiejętnie wplecionymi dialogami, stosując odpowiednie środki językowe i przestrzegając zasad kompozycyjnych, stylistycznych, gramatycznych i ortograficznych Formy wypowiedzi Czy już wiesz? To wiem! Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności - wie, jakie informacje powinny zawierać: sprawozdanie, przepis, instrukcja, opowiadanie, opis, streszczenie - wyróżnia dwa rodzaje planu - wskazuje dokończenia zdań zgodne z tekstem - układa ramowy plan wydarzeń opisanych w tekście - wie, w jakim celu pisze się sprawozdanie, przepis, instrukcję i plan - wymienia rodzaje narracji - określa rodzaj narracji w przytoczonym fragmencie tekstu - wie, czym różnią się od siebie poszczególne rodzaje opisu - pisze streszczenie na podstawie sporządzonego ramowego planu wydarzeń Moje miejsce na ziemi - dopasowuje cytaty z wiersza do odpowiednich nazw miejsc - opisuje otoczenie swojego domu, korzystając z podanych wyrazów i wyrażeń - czyta wiersz głośno i wyraźnie, zgodnie z podanymi wskazówkami - płynnie czyta wiersz, oddając uczucia podmiotu lirycznego - zaznacza na mapie Polski swoją miejscowość - podaje określone informacje na temat swojego miejsca zamieszkania - wyraża opinię na temat poczucia związku z rodzinną ziemią - uzasadnia trafność tytułu wiersza - wyjaśnia, czym jest ojczyzna - układa zwrotkę wiersza o określonej tematyce Moje miejsce na ziemi - wskazuje narratora opowiadania - zaznacza na planie drogę opisaną w opowiadaniu - określa, w której osobie prowadzona jest narracja - opowiada o wrażeniach bohaterów tekstu - podaje przysłowia dotyczące domu, korzystając z różnych źródeł informacji - wypowiada się na temat odczuć narratora - ciekawie opowiada wymyśloną historię na zadany temat - układa zdania prawdziwe i fałszywe związane z tekstem - zna zasady pisowni rzeczowników własnych i pospolitych - zna podział rzeczowników na własne i pospolite, żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe - odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych, żywotne od nieżywotnych, osobowe od nieosobowych - zna różnice w odmianie rzeczowników żywotnych i nieżywotnych oraz osobowych i nieosobowych - tworzy określone formy podanych rzeczowników, pamiętając o różnicach w ich odmianie Moje miejsce na ziemi - zna pojęcie: podmiot liryczny - określa tematykę wiersza - wypisuje z wiersza określenia Warszawy - opowiada o uczuciach podmiotu lirycznego - wskazuje w tekście epitety i porównanie - odszukuje w wierszu informacje na temat adresata - wyjaśnia sformułowanie poetyckie - układa porównanie określające jego uczucia do rodzinnej miejscowości Moje miejsce na ziemi - odszukuje w tekście fragmenty opisu Placu Broni - odnajduje w tekście porównanie - redaguje zaproszenie o określonej tematyce - określa, w której osobie prowadzona jest narracja w tekście - prezentuje w dowolnej formie swoje ulubione miejsce - opisuje Plac Broni na podstawie tekstu - rysuje schematyczny plan Placu Broni - określa, czym Plac Broni był dla bohaterów tekstu - wie, kim jest patriota, i podaje przykłady osób, które można w ten sposób określić - wyraża swoją opinię na temat zalet życia na wsi i w mieście, odwołując się do - przygotowuje ciekawą i pomysłową prezentację na temat swojego ulubionego miejsca 11

12 własnych doświadczeń Podręcznik do literatury Moje miejsce na ziemi - określa, czym jest dla niego ojczyzna - wskazuje w tekście porównanie - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazu autorytet - przedstawia treść przemówienia papieża - rozumie znaczenie działalności Jana Pawła II - zna najważniejsze fakty z życia papieża Jana Pawła II - wie, że niektóre wyrazy można pisać wielką literą ze względów uczuciowych - podaje fakty z historii Polski uzasadniające stwierdzenie zawarte w tekście - wyjaśnia, dlaczego wielu ludzi uważa Jana Pawła II za autorytet - wyjaśnia sformułowanie poetyckie - wie, jakie zakończenia przyjmują w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na ia i -ja - tworzy poprawne formy dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na -ia, -ja - układa zdania z rzeczownikami rodzaju żeńskiego zakończonymi na ia i -ja Moje miejsce na ziemi - wskazuje w tekście epitety - odszukuje w tekście informacje dotyczące państwa polskiego oraz przyczyn powstania Kroniki Polskiej - odszukuje w słowniku języka polskiego znaczenie wyrazu z tekstu - układa zdania ze słowem z tekstu - zna pojęcie: przedmowa - wskazuje w tekście fragmenty świadczące o tym, że jest on przedmową - wie, kim byli: Gall Anonim, Bolesław Chrobry i Bolesław Krzywousty - barwnie i szczegółowo opisuje region, w którym mieszka, upodabniając opis do fragmentu Kroniki Polskiej Moje miejsce na ziemi - przedstawia treść wiersza - wypisuje z wiersza rymy - zna pojęcie: rytm - określa liczbę sylab w poszczególnych wersach utworu - wskazuje w wierszu epitety - odszukuje w tekście wyrazy bliskoznaczne do podanych słów - wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych ze słowem cień - wskazuje w wierszu wszystkie poznane środki stylistyczne - opowiada o zapachach kojarzących się z domem - wyjaśnia sformułowanie poetyckie W świecie wyobraźni - wie, co to jest dowcip - wskazuje powtórzenie w utworze Nie wyrastaj z marzenia - odszukuje w wierszu Joanny Kulmowej rady skierowane do adresata - tłumaczy sens porównania z utworu Pytanie - określa charakter wiersza Joanny Kulmowej, korzystając z podanego słownictwa - określa tryb czasowników - wie, w jakim celu tworzy się neologizmy - wskazuje w wierszu Kałużyści neologizmy i określa ich pochodzenie - wyjaśnia funkcję powtórzenia w utworach literackich, odwołując się do wiersza Nie wyrastaj z marzenia - wyjaśnia znaczenie wskazanego fragmentu wiersza Joanny Kulmowej - określa rolę marzeń w życiu dzieci i dorosłych i uzasadnia swoje zdanie - tłumaczy, na czym polega dowcip w wierszu Jana Twardowskiego - układa kolejne wersy wiersza, korzystając ze wskazówek - wyjaśnia, na czym polega żartobliwy charakter utworu Kałużyści - tworzy neologizmy i wyjaśnia ich znaczenie - zna zasady pisowni nie z rzeczownikami i czasownikami - dopisuje przeczenie nie do podanych rzeczowników i czasowników, korzystając ze słownika ortograficznego - tworzy od przymiotników rzeczowniki nazywające cechy - wie, co to jest rzeczownik odczasownikowy i jak się odmienia - przekształca zdania, zamieniając czasownik na rzeczownik odczasownikowy - poprawnie zapisuje przeczenie nie z rzeczownikami i czasownikami Czy już wiesz? - wie, przez co odmienia się czasownik - rozróżnia czasowniki dokonane i - wie, przez jakie rodzaje odmienia się czasownik w liczbie mnogiej - zna podział rzeczowników ze względu na ich - wie, że czasownik odmienia się przez rodzaje w czasie przeszłym i przyszłym złożonym 12 - wskazuje w czasownikach sylaby akcentowane

13 To wiem! Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności niedokonane - wie, przez co odmienia się rzeczownik - zna zasady pisowni przeczenia nie z rzeczownikami - określa tryb czasowników występujących w tekście znaczenie - zna zasady akcentowania czasowników - określa, czy dane rzeczowniki są własne czy pospolite, żywotne czy nieżywotne, osobowe czy nieosobowe - wie, w jakiej formie czasu przyszłego występują czasowniki dokonane, a w jakiej niedokonane - tworzy we wszystkich trybach określone formy podanych czasowników - zamienia czasowniki na rzeczowniki odczasownikowe - rozpoznaje rzeczowniki nazywające cechy i rzeczowniki odczasownikowe - tworzy formy dopełniacza, celownika i miejscownika rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na -ia i -ja W świecie wyobraźni - wymienia przymiotniki i czasowniki łączące się z określonym wyrazem, korzystając ze słownika języka polskiego - wie, co to jest horror - zbiera argumenty do dyskusji na zadany temat - odszukuje w tekście poetyckie nazwy miejsc oraz informacje dotyczące wyobrażeń bohaterki - głośno i wyraźnie czyta wyznaczony fragment tekstu z podziałem na role, według podanych wskazówek - wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych ze słowem wyobraźnia - opowiada o osobie lub postaci obdarzonej bujną wyobraźnią - płynnie czyta wyznaczony fragment tekstu z podziałem na role, odzwierciedlając cechy charakteru i uczucia bohatera - ocenia postępowanie postaci - aktywnie uczestniczy w dyskusji, trafnie dobierając argumenty - opowiada z perspektywy bohaterki o wydarzeniach opisanych w tekście, przekazując towarzyszące jej emocje za pomocą odpowiednich środków językowych W świecie wyobraźni - wskazuje dokończenia zdań zgodne z treścią tekstu - przygotowuje zaproszenie na podwieczorek - wymienia na podstawie tekstu elementy, z których składa się przepis - wyraża i uzasadnia swoją opinię na temat roli wyobraźni w zawodzie kucharza - zapisuje przepis na ciasto ukazane na fotografii, korzystając z odpowiednich źródeł - proponuje poetycką nazwę dla ciastek, o których jest mowa w przepisie - wie, na jakie pytania odpowiada przymiotnik i przez co się odmienia - dopisuje przymiotniki w odpowiedniej formie do podanych rzeczowników - określa rodzaj przymiotników - wymienia cechy osób ukazanych na fotografiach, używając właściwych przymiotników - wypisuje z tekstu związki przymiotnika z rzeczownikiem - odmienia związek przymiotnika z rzeczownikiem przez przypadki i liczby - określa przypadek, liczbę i rodzaj związków przymiotnika z rzeczownikiem - wskazuje w zdaniach przymiotniki - określa rodzaj przymiotników w liczbie pojedynczej - wie, przez jakie rodzaje odmienia się przymiotnik w liczbie mnogiej - odmienia związek przymiotnika z rzeczownikiem przez przypadki i liczby - wie, kiedy przymiotnik występuje w rodzaju męskoosobowym, a kiedy w niemęskoosobowym - określa rodzaj przymiotników w liczbie pojedynczej i mnogiej W świecie wyobraźni - odszukuje w tekście informacje na temat narratora - tworzy notatkę w formie schematu dotyczącą gobelinu, zgodnie ze wzorem - określa, który obraz podoba mu się bardziej, i uzasadnia swoje stanowisko - opowiada o swoich wrażeniach związanych z obejrzanymi obrazami - wymyśla nazwę dla gobelinu, o którym jest mowa w tekście - interpretuje obrazy w ciekawy i oryginalny sposób, stosując pojęcia plastyczne - wypowiada i uzasadnia swoją opinię na temat sztuki abstrakcyjnej - odszukuje w różnych źródłach informacje dotyczące Wassilego Kandinskiego 13

14 - odnajduje w tekście przymiotniki - określa przypadek, liczbę i rodzaj przymiotników - dopasowuje przymiotniki do rzeczowników, kierując się zgodnością pod względem przypadka, liczby i rodzaju - wie, że przymiotnik występuje w zdaniu zawsze w takim samym przypadku i liczbie jak określany przez niego rzeczownik - tworzy określone formy związków przymiotnika z rzeczownikiem - wie, że przymiotnik ma w liczbie mnogiej inny rodzaj niż określany przez niego rzeczownik - układa zdania z przymiotnikami w różnych przypadkach i rodzajach - opisuje sytuację przedstawioną na ilustracji, używając przymiotników lektur przekonują - wymienia przymiotniki określające charakter i zachowanie bohaterów tekstu - odszukuje w tekście informacje dotyczące bohaterów - wskazuje w opowiadaniu fantastyczne elementy świata przedstawionego - układa plan wydarzeń opisanych w tekście - układa szczegółowy plan wydarzeń opisanych w tekście, używając równoważników zdań - wyjaśnia znaczenie pojęcia: tolerancja - układa hasła związane z tolerancją - stosuje zasady dotyczące właściwego argumentowania w swoich wypowiedziach - wskazuje w zdaniach przysłówki określające czasowniki - wie, na jakie pytania odpowiada przysłówek i które części mowy określa - tworzy przysłówki od przymiotników - zwięźle i precyzyjnie wypowiada się na temat okoliczności wyjazdu na zimowisko, używając przysłówków - układa zdania z przysłówkami - wskazuje przysłówki, które nie pochodzą od przymiotników - wymienia przykłady przysłówków, które nie pochodzą od przymiotników - zna przykłady rzeczowników używanych jako przysłówki lektur przekonują - określa czas oraz miejsce akcji - wymienia bohaterów tekstu - wyszukuje w słowniku wskazane związki frazeologiczne z wyrazami praca i płot - układa zdania ze związkami frazeologicznymi - wymienia wydarzenia będące zawiązaniem, rozwinięciem i rozwiązaniem akcji opowiadania - podaje cechy charakteru bohatera tekstu, obrazując je odpowiednimi cytatami - pisze list do wybranej osoby na zadany temat, pamiętając o wszystkich elementach tej formy wypowiedzi - barwnie i szczegółowo opowiada o wydarzeniach będących zawiązaniem, rozwinięciem i rozwiązaniem akcji - wyraża i uzasadnia swoje zdanie na temat pracy i nauki - pisze list poprawny pod względem kompozycyjnym i językowym, stosując środki językowe odpowiednie do celów perswazyjnych - odgrywa rolę jednego z bohaterów tekstu - wyjaśnia pojęcie: akcja - wie, kim był Mark Twain lektur przekonują - wyjaśnia pochodzenie wyrazu reklama na podstawie tekstu - wymienia miejsca, w których można spotkać reklamy - odszukuje w tekście informacje na temat oddziaływania reklam - wykonuje plakat reklamowy swojego ulubionego produktu - uzasadnia trafność stwierdzenia zawartego w tekście - wyraża swoją opinię na temat wpływu reklamy na nasze życie - podaje przykłady haseł reklamowych zapożyczonych z literatury i innych dziedzin sztuki - tworzy oryginalną reklamę swojego ulubionego produktu, wykazując się pomysłowością i zaangażowaniem Pisownia wyrazów z h i ch - zna zasady pisowni wyrazów z h i ch - wypisuje z tekstu wyrazy z h i ch - wskazuje wyrazy, w których ch wymienia się na sz, oraz kończące się na ch w mianowniku liczby pojedynczej - układa wyrazy z h w kolejności alfabetycznej - tworzy czasowniki dokonane od czasowników niedokonanych - stosuje zasady pisowni wyrazów z h i ch - podaje przykłady wyrazów kończących się na ch w mianowniku liczby pojedynczej - wyjaśnia znaczenie wymienionych wyrazów zaczynających się na h, korzystając ze słownika języka polskiego - układa zdania z podanymi słowami lub ich wyrazami pokrewnymi 14