Nr 7 (49) lipiec 2015

Transkrypt

1 Nr 7 (49) lipiec 2015 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Doktoraty 26 czerwca odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej Pauliny Dudzik-Deko pt. Przemiany krajobrazu kulturowego obszarów wiejskich powiatu kłodzkiego na wybranych przykładach. Promotorem doktorantki był prof. dr hab. Stanisław Ciok, a recenzje przygotowali prof. dr hab. Jerzy Wyrzykowski i dr hab. inż. arch. Irena Niedźwiedzka-Filipiak. Wspomnienia Profesor Sławek Tułaczyk w Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego W dniach w naszym Instytucie przebywał jako profesor wizytujący na Uniwersytecie Wrocławskim Sławek Tułaczyk profesor University of California w Santa Cruz (USA), światowej sławy glacjolog, badacz lądolodu antarktycznego, autor blisko 100 oryginalnych publikacji naukowych, w tym artykułów w Nature i Science, absolwent geografii na Uniwersytecie Wrocławskim z roku W trakcie pobytu prof. Tułaczyk wygłosił cykl wykładów pod tytułem Wybrane zagadnienia współczesnej glacjologii, na który składały się trzy wykłady: biuro.geografia@uni.wroc.pl 1

2 (1) Wpływ wód podglacjalnych na dynamikę ruchu lodu (2) Antarktyczny aquapark? Życie mikrobów w wodach podlodowcowych (3) Głębokie wody gruntowe w obszarach wiecznej zmarzliny Antarktydy wzór na nisze ekologiczne innych planet? Ponadto poprowadził cykl pięciu spotkań o charakterze warsztatowym dla doktorantów, pod tytułem Metody modelowania w glacjologii i geografii fizycznej, w łącznym wymiarze 15 godzin. Pobyt gościa był też okazją do przeprowadzenia dyskusji terenowych w Górach Stołowych i Górach Kamiennych nawiązujących do aktualnie prowadzonych badań w Zakładzie Geomorfologii oraz licznych mniej formalnych rozmów z pracownikami i doktorantami. biuro.geografia@uni.wroc.pl 2

3 Sprawy Zakładowe Zakład Analiz Lokalnych i Regionalnych W dniu 9 czerwca 2015 r. dr Paweł Brezdeń uczestniczył w ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. Związki wieku z rynkiem pracy. Wiek 50+ szansą czy zagrożeniem? Konferencja ma charakter cykliczny a jej głównym celem jest stworzenie interdyscyplinarnej płaszczyzny wzajemnej współpracy ośrodków naukowych oraz instytucji publicznych zajmujących się zagadnieniami pracy i polityki społecznej na obszarze całego Śląska, tj. województw: dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego. Organizatorami konferencji byli: Zakład Studiów Strategicznych i Polityki Społeczno-Ekonomicznej Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Opolskiego, Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu oraz Urząd Statystyczny w Opolu. Konferencja była jednocześnie podsumowaniem dorobku projektu badawczego Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III realizowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego z segmentu projektu poświęconego problematyce zmian demograficznych zachodzących w regionie i ich konsekwencjom. Celem tegorocznej konferencji była wymiana doświadczeń, wypracowanie wniosków i ustaleń istotnych z uwagi na niezwykle ważny problem aktywności zawodowej osób w wieku 50+. Tematyka konferencji była szczególnie istotna z uwagi na proces starzenia się społeczeństwa Śląska, problem depopulacji, zjawisko bezrobocia, ubóstwa oraz wykluczenia, czy przemian funkcji współczesnych rodzin. Paweł Brezdeń podczas wygłaszania referatu na konferencji. Podczas konferencji dr Paweł Brezdeń wygłosił referat przygotowany wspólnie z dr Stanisławą Górecką dotyczący Rynku pracy na tle zmian struktury demograficznej ludności w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Celem opracowania było przedstawienie wyników analiz rynków pracy w 13 nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej na tle zasobów siły roboczej, określe- biuro.geografia@uni.wroc.pl 3

4 nie stopnia ich przestrzennego zróżnicowania oraz porównanie do sytuacji w całej Unii Europejskiej oraz w krajach tzw. starej Unii. Przeprowadzone analizy dotyczyły fragmentu problematyki związanej z rynkiem pracy i skupiały się na aktywności ekonomicznej ludności oraz konkurencyjności rynków pracy poszczególnych, nowych państw członkowskich, w kontekście uwarunkowań demograficznych. W opracowaniu autorzy zwrócili uwagę na ludność w wieku niemoblinym, tj. w wieku 55 lat i więcej, na udział tej grupy w zasobach siły roboczej oraz zmiany jej liczebności w perspektywie roku Dopełnieniem przeprowadzonych badań stały się analizy przeciętnego dalszego trwania życia oraz przeciętnego dalszego trwania życia w zdrowiu w nowych krajach Wspólnoty w odniesieniu do dokonywanych ostatnio zmian w ich systemach emerytalnych. Zakład Geoinformatyki i Kartografii Przez cały tegoroczny semestr leni gościliśmy w naszej Pracowni Systemów Informacji Geograficznej uczniów II klasy V Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu. Licealiści uczęszczali na zajęcia GIS, gdzie pracowali na oprogramowaniu ArcGIS frimy ESRI. Zajęcia prowadziła doktorantka Zakładu Geoinformatyki i Kartogrami, mgr Małgorzata Świerczyńska. Współpraca odbywała się w ramach popularyzacji nauki, na podstawie porozumienia zawartego między Uniwersytetem Wrocławskim a szkołą. Inicjatorem przedsięwzięcia była p. Paulina Kamińska, nauczycielka geografii w V LO. Tematyka zajęć obejmowała zagadnienia związane z GIS. Celem zajęć było zapoznanie uczniów z definicją GIS-u, pokazanie możliwości jakie ze sobą niesie oraz wykorzystanie technik GIS w praktyce. Dodatkowo uczniowie przekonali się jaki wpływ na postrzeganie przez nas obrazu Ziemi mają odwzorowania kartograficzne. Wymiernym efektem pracy była wykonana przez uczniów mapa wybranego obszaru Dolnego Śląska (okolice Barda, Sobótki lub Międzylesia) w układzie PUWG Na zaproszenie IMGW Oddział we Wrocławiu, dnia 22 maja 2015 r. dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. UWr wziął udział w seminarium naukowym, na którym wygłosił referat HydroProg: nowy system ostrzegania o wezbraniach. W dniu 26 maja 2015 r. we Wrocławiu odbyła się konferencja pt. Technologie informatyczne dla badań i rozwoju. 20 lat Wrocławskiego Centrum Sieciowo Superkomputerowego. W konferencji uczestniczyli: dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. nadzw. UWr oraz mgr Małgorzata Świerczyńska. Zaprezentowano poster Prognozowanie zmian poziomu oceanu i ewapotraspiracji w czasie rzeczywistym: nowe usługi nowej generacji wspierające badania oceanograficzne i hydrologiczne, którego współautorami byli Magdalena Stec i Bartłomiej Miziński. Podcza sesji posterowej Komputery dużej mocy w nauce starano się zaprezentować usługi Prognocean Plus i EvapProg, które powstały w ramach projektu PlGrid NG i korzystają z mocy obliczeniowej WCSS. Podczas konferencji uczestnicy mieli możliwość zwiedzania serwerowni oraz obejrzenia z bliska nowo otwartego klastra obliczeniowego Bem. Informujemy o kolejnym artykule opublikowanym w prestiżowym czasopiśmie Geomorphology (lista filadelfijska; IF 2,785; IF pięcioletni 3,256; 35 pkt. MNiSW) przez zespół w składzie: mgr Mirosława Jurecka, dr hab. Tomasz Niedzielski prof. nadzw. UWr, prof. dr hab. Piotr Migoń. biuro.geografia@uni.wroc.pl 4

5 W dniach czerwca 2015 dr hab. Tomasz Niedzielski prof. nadzw. UWr uczestniczył w międzynarodowej konferencji Geomorphometry 2015, która odbyła się w Poznaniu. Wygłosił referat zaproszony Hydrological forecasting in real time: an experimental integrated approach, którego współautorami byli też mgr Bartłomiej Miziński i dr Dapeng Yu. Artykuł o tym samym tytule został opublikowany w tomie Geomorphometry for Geosciences, jest również dostępny w wersji elektronicznej ( Uczestnicy międzynarodowej konferencji Geomorphometry 2015 w Poznaniu. biuro.geografia@uni.wroc.pl 5

6 Zakład Geomorfologii W czasopiśmie Polar Research (IF 1.141, 25 pkt. MNiSW) ukazał się artykuł dr Marka Kasprzaka pt. High-resolution electrical resistivity tomography applied to patterned ground, Wedel Jarlsberg Land, south-west Spitsbergen. W tekście przedstawiono wyniki wysokorozdzielczych pomiarów elektrooporowych prowadzonych w obrębie gruntów strukturalnych. Zastosowana po raz pierwszy do tego typu podłoża metoda pozwoliła na uchwycenie szczegółów budowy wewnętrznej różnego rodzaju gruntów strukturalnych (podlegających sortowaniu i niesortowanych) oraz określeniu zależności między ich strukturą a kształtem stropu permafrostu. Materiał do artykułu zebrano w czasie prac prowadzonych w 2012 r. podczas pobytu w autora w Stacji Polarnej Uniwersytetu Wrocławskiego im. Stanisława Baranowskiego na Spitsbergenie. biuro.geografia@uni.wroc.pl 6

7 W czasopiśmie Landform Analysis ukazał się syntetyczny artykuł dotyczący zagadnień osuwiskowych w Górach Kamiennych autorstwa Piotra Migonia, Andrzeja Kacprzaka, Ireneusza Malika i Marka Kasprzaka. W tekście pt. Formy osuwiskowe w Górach Kamiennych (Sudety Środkowe) kryteria identyfikacji i oceny zagrożeń dokonano podsumowania stanu wiedzy i rezultatów wcześniejszych badań nad zagadnieniem. biuro.geografia@uni.wroc.pl 7

8 We wspomnianej już wcześniej międzynarodowej konferencji naukowej Geomorphometry for natural hazards geomodelling, która odbyła się w dniach w Poznaniu, wzięło udział trzech przedstawicieli Zakładu Geomorfologii: dr Marek Kasprzak oraz doktorantki Aleksandra Michniewicz i Milena Różycka. Wydarzenie, w ramach którego omawiano możliwości zastosowania geomorfometrii w naukach o Ziemi, przyciągnęło naukowców z całego świata, m.in. z Chin, Brazylii, Japonii oraz Stanów Zjednoczonych. W trakcie konferencji dr Marek Kasprzak zaprezentował wyniki badań prowadzonych w Masywie Śnieżnika Surface geophisical surveys and LiDAR DTM anlysis combined with underground cave mapping an efficient tool for carst system exploration: Jaskinia Niedźwiedzia case study (Sudetes, SW Poland). Pierwszego dnia konferencji odbyła się również sesja posterowa, na której Aleksandra Michniewicz i Milena Różycka przedstawiły pracę Identification and morphometric properties of landslides in the Bystrzyckie Mountains (Sudetes, SW Poland) based on data derived from airborne LiDAR powstałą przy współautorstwie prof. Piotra Migonia oraz dr. Marka Kasprzaka. Oprócz sesji plenarnych i posterowej zorganizowane zostały warsztaty o różnej tematyce. Uczestnicy z ZG wzięli udział w praktycznych zajęciach prowadzonych przez Tomislava Hengla Automated DEM data analysis using R + SAGA + Google Earth. Przygotowane materiały zostały wydane jako rozdziały w książce Geomorphometry for Geosciences pod redakcją J. Jasiewicza, Z. Zwolińskiego, H. Mitasowvej i T. Hengla (Wyd. Nauk. Bogucki, Poznań, 2015). W dniach czerwca prof. Piotr Migoń odbył wizytę studyjną na Islandii, która była częścią projektu Partnership for Geo-education, realizowanego w ramach programu Erasmus Plus i koordynowanego przez Stowarzyszenie Kaczawskie. Gospodarzem wizyty był Katla Geopark członek European Geopark Network od 2011 r. W ramach części terenowej uczestnicy wizyty (także z geoparków z Chorwacji i Portugalii) mieli możliwość zapoznania się ze znacznie zróżnicowaną rzeźbą południowo-zachodniej części Islandii, w tym z okolicami słynnego wulkanu Eyjafjallajökull (którego erupcja w 2010 r, sparaliżowała ruch lotniczy nad Europą), wulkanem Hekla, polami geotermalnymi z gejzerami i fumarolami oraz licznymi wodospadami spadającymi z progów bazaltowych płaskowyżów. biuro.geografia@uni.wroc.pl 8

9 Wodospad Gullfoss najsłynniejszy wśród wodospadów islandzkich. Gejzer Strokkur w trakcie erupcji. biuro.geografia@uni.wroc.pl 9

10 Wulkan Hekla. Cios kolumnowy w bazaltach tworzących klify koło miejscowości Vik. biuro.geografia@uni.wroc.pl 10

11 Most między kontynentami kładka przerzucona nad szczeliną ryftową, rozdzielającą płytę północnoamerykańską (po lewej) i płytę euroazjatycką (po prawej). Koło Naukowe Studentów Geografii im. Juliana Czyżewskiego W najnowszym numerze (nr 3/2015) Przeglądu Uniwersyteckiego ukazało się sprawozdanie z obozu naukowego, raportowanego w poprzednim wydaniu naszego Biuletynu, zatytułowane Geografowie w Karkonoszach zmiany klimatu zapisane w krajobrazie. Autorkami tekstu są Magdalena Stec i Angelika Balcerzak. Przegląd Uniwersytecki można czytać on-line (klik na miniatury stron). biuro.geografia@uni.wroc.pl 11

12 Opracowanie: Marek Kasprzak Wrocław, 8 lipca 2015 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres M. Kasprzaka. biuro.geografia@uni.wroc.pl 12

13 Nieczynny kamieniołom marmuru na wybrzeżu greckiej wyspy Tasos (gr. Θάσος) (fot. M. Kasprzak). 13