3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/artystycznych

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 do wniosku habilitacyjnego AUTOREFERAT 1. Imię i nazwisko habilitanta Mateusz Józef Pilich 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej Studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, kierunek: prawo, egzamin magisterski złożony oraz studia ukończone z wynikiem bardzo dobrym Dzienne studia doktoranckie na Wydziale Prawa i Administracji UW, Instytut Prawa Międzynarodowego 2005 Publiczna obrona rozprawy doktorskiej pt. Zasady dobrej wiary w Konwencji wiedeńskiej z 1980 r. o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. Jerzego Poczobuta (UW), recenzenci: prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski (UW), prof. dr hab. Wojciech Popiołek (Uniwersytet Śląski w Katowicach) i uzyskanie na tej podstawie stopnia naukowego doktora nauk prawnych w dniu 12 grudnia 2005 r Odbycie aplikacji sądowej zakończonej egzaminem sędziowskim 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/artystycznych - Od dnia 1 października 2001 r. do chwili uzyskania stopnia naukowego doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; w tym charakterze wykonywałem prace organizacyjne oraz prowadziłem zajęcia kursowe (ćwiczenia) z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego; - Od dnia 1 października 2006 r. do dnia 30 września 2008 r. adiunkt w Katedrze Prawa Europejskiego, Instytut Prawa Międzynarodowego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego;

2 - Od dnia 1 października 2008 r. do chwili obecnej adiunkt w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego, Instytut Prawa Międzynarodowego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. 4. Osiągnięcie naukowe lub artystyczne, stanowiące znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej lub artystycznej (art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki; t. jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1852) 4.1. Wskazanie osiągnięcia naukowego lub artystycznego Jako osiągnięcie naukowe, uzyskane po otrzymaniu stopnia naukowego doktora, stanowiące znaczny wkład w rozwój prawa jako dyscypliny naukowej, pragnę zaprezentować dzieło opublikowane w całości pod następującym tytułem: Mateusz Pilich, Zasada obywatelstwa w prawie prywatnym międzynarodowym. Zagadnienia podstawowe, wydanie 1. Wolters Kluwer Warszawa 2015, ISBN: , ss Omówienie celów naukowych dzieła stanowiącego osiągnięcie naukowe, o jakim mowa w ppkt a) Polskie prawo prywatne międzynarodowe wyspecjalizowana dziedzina prawa, zajmująca się uregulowaniem kolizji norm prawa prywatnego różnych państw od czasu uchwalenia pierwszej ustawy z 1926 r. do chwili obecnej posługuje się obywatelstwem jako podstawowym łącznikiem kolizyjnoprawnym, który służy określeniu prawa właściwego dla wielu stosunków z zakresu prawa osobowego, rodzinnego i opiekuńczego oraz spadkowego. Jedną z niewątpliwych przyczyn tego faktu jest charakter obywatelstwa jako jednego z fundamentalnych pojęć, które od przeszło 200 lat wyznaczają zakres obowiązywania prawa w nowoczesnym państwie narodowym. Historia rozwoju prawa prywatnego międzynarodowego obrazuje ciągłe ścieranie się w nim dwóch pierwiastków: terytorialnego oraz personalnego. Pomimo niewątpliwej przewagi tej pierwszej zasady, żadna z nich nie zyskuje jednak wyłączności. Ogólnym celem rozprawy wskazanej w ppkt a) było systematyczne wyjaśnienie przyczyn, stanu obecnego oraz perspektyw dalszego wykorzystania obywatelstwa w roli kryterium decydującego o właściwości prawa dla stosunków należących do zakresu szeroko rozumianego prawa prywatnego (cywilnego, handlowego, rodzinnego i opiekuńczego oraz pracy). 2

3 Tytuł rozprawy Zasada obywatelstwa wskazuje na ambicje objęcia zakresem badań nie tylko mechaniki prawa kolizyjnego i łącznika personalnego obywatelstwa w ramach struktury norm tego prawa. Obywatelstwo bowiem stanowi zarówno przejaw związków osób i stosunków życiowych z jakimś systemem prawnym, jak również jedno ze źródeł zjawiska kolizji praw. Należy je więc potraktować jako ogólny problem badawczy nauki prawa prywatnego międzynarodowego, wymagający wyjęcia przed nawias oraz analizy przez pryzmat różnych norm i instytucji prawnych. Za punkt wyjścia przyjmuję perspektywę wykraczającą poza ramy ściśle pojętego prawa prywatnego międzynarodowego. Zrozumienie bowiem przez sędziego cywilnego, czym jest więź obywatelstwa, wymaga studiów nad istotą pojęcia państwa oraz naświetlenia niektórych aspektów prawa publicznego krajowego oraz międzynarodowego. Zastosowanie normy kolizyjnej, w której występuje łącznik obywatelstwa, wymaga równoczesnego rozwiązania doniosłych zagadnień prawnoprocesowych, zwłaszcza w zakresie ustalania łącznika, jak również w styczności z normami regulującymi jurysdykcję krajową. Z powyższych przyczyn rozprawa ma częściowo charakter interdyscyplinarny i mieści w sobie istotny zasób rozważań na temat prawa międzynarodowego publicznego, prawa o obywatelstwie oraz prawa procesowego cywilnego. Ze względu na żywione przeze mnie przekonanie, iż rozwój instytucji prawnych jest głęboko osadzony w historii prawa, zdecydowałem się dokonać znacznie pogłębionej na tle dotychczasowych opracowań w literaturze polskiej analizy dorobku doktryny zachodnioeuropejskiej w kwestiach prawa oraz szeroko pojętego statutu personalnego (łączników wskazujących prawo właściwe dla zagadnień, stanów i stosunków z zakresu prawa osobowego i rodzinnego). Rozprawa wyjaśnia zatem praprzyczyny sformułowania łącznika obywatelstwa, począwszy od starożytności i średniowiecza, poprzez jego pierwszego sformułowanie w prawie francuskim (art. 3 fr. k.c.), następnie włoskim i niemieckim oraz w konwencjach haskich o prawie prywatnym międzynarodowym aż po czasy współczesne. Przeprowadzone badania wykazały, że wiele z aktualnie przyjmowanych w polskim prawie prywatnym międzynarodowym rozwiązań nawiązuje wprost do dorobku włoskiego uczonego Pascuale Stanislao Manciniego, niemniej jednak ewolucja kolizjonistyki w Europie prowadzi do stopniowej erozji jego koncepcji w prawie prywatnym międzynarodowym państw naszego kontynentu. Jednym z celów rozprawy było zatem ustalenie, jakie elementy teorii Manciniego uległy dezaktualizacji, a jakie są nadal istotne. W monografii ukazałem znaczenie zasady obywatelstwa na tle dorobku nauki o budowie norm kolizyjnych prawa prywatnego międzynarodowego. Przybliżone zostały w związku z tym pojęcia statutu personalnego oraz prawa personalnego. Dokonano również weryfikacji dominującej w dyskursie naukowym tezy, jakoby systemy kolizyjne państw europejskich sprzyjały zasadzie obywatelstwa; przy tej okazji prześledzono też jej znaczenie w normach konwencyjnych 3

4 oraz w rozporządzeniach europejskich. W rozprawie wyjaśniam wzajemne relacje łącznika obywatelstwa oraz konkurujących z nim łączników personalnych zamieszkania i pobytu zwykłego. Konieczna okazała się w związku z tym próba weryfikacji koncepcji tzw. optymalnego łącznika personalnego z punktu widzenia interesu publicznego (państwa, obrotu) oraz prywatnego (jednostek). Dochodzę do zasadniczego wniosku o niemożliwości wskazania jednego łącznika personalnego, który najlepiej spełnia funkcje wskazania prawa; w ramach całego systemu norm kolizyjnych okazuje się konieczne godzenie różnych kryteriów, które odpowiadają potrzebie wskazania prawa najściślej związanego z osobą i stosunkami życiowymi z jej udziałem. Prawo kolizyjne zmierza ku bardziej zdecydowanej indywidualizacji rozstrzygnięć w kwestii właściwego prawa. Wyłuszczam przy tym znaczenie obywatelstwa jako elementu służącego podtrzymaniu więzi kulturowej jednostki z porządkiem prawnym państwa pochodzenia. Owe kulturowe zakorzenienie jednostki w systemie prawnym jest uważane za ważny argument przede wszystkim w perspektywie obowiązku przestrzegania przez państwa członkowskie Rady Europy praw podstawowych, m.in. prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, o którym mowa w art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (vide wyrok ETPC w sprawie ze skargi nr 43631/09 Harroudj przeciwko Francji). Różne łączniki personalne oczywiście mogą, a nawet muszą figurować obok siebie w ramach jednego systemu norm kolizyjnych, np. w układach wskazania alternatywnego lub sukcesywnego (kaskadowego, drabinowego). Jednakże w polskiej ustawie z 2011 r. na krytykę zasługuje posiłkowe wskazanie prawa państwa zamieszkania oraz zwykłego pobytu osoby fizycznej. Nie jest ono zgodne z tendencjami światowymi oraz z ewoluującymi poglądami społecznymi na element stałości osiedlenia (animus manendi). De lege ferenda postulowane byłoby spłaszczenie kaskady łączników w art. 3 ust. 1 p.p.m. oraz w innych przepisach ustawy, co powinno polegać na całkowitym wyeliminowaniu łącznika zamieszkania. Za szczególnie doniosłe z punktu widzenia wkładu do nauki uważam te części rozprawy, w ramach których poruszyłem zagadnienia wpływu na prawo prywatne międzynarodowe zjawisk sukcesji państw, uznania państwa, wielopaństwowości oraz uchodźstwa. Chociaż dorobek piśmiennictwa zwłaszcza obcojęzycznego jest w tym zakresie dość obfity, dotychczas w Polsce tematy te były raczej słabo opracowane przez doktrynę prawa kolizyjnego. Rozprawa szczegółowo wyjaśnia, w jaki sposób następstwo państw w międzynarodowej odpowiedzialności za terytorium przyczynia się do powstania zjawiska określanego w doktrynie p.p.m. jako zmiana statutu. Analizie poddano przykłady wyjątkowo ważne z punktu widzenia polskiego obrotu cywilnoprawnego (zmiany terytorialno-ludnościowe w Polsce i w Niemczech), jak również rozważono od strony teoretycznej i praktycznej różne warianty wskazania prawa ojczystego w aspekcie wskazania kolizyjnoprawnego o charakterze stałym oraz zmiennym. Reprezentowane 4

5 jest stanowisko o autonomicznym charakterze obywatelstwa jako łącznika kolizyjnoprawnego, co oznacza, że nie chodzi jedynie o kalkę odpowiedniego pojęcia międzynarodowego. Staram się dowieść, iż prawem ojczystym (lex patriae) może być niekiedy nazwane nawet prawo tworu geopolitycznego niesuwerennego albo zgoła nieuznanego międzynarodowo. W ramach przeprowadzonych rozważań rozwinąłem własną koncepcję kwalifikacji osób fizycznych jako uchodźców dla potrzeb kolizyjnoprawnych; w części nawiązuje ona do dorobku nauki polskiej (M. Pazdan, A. Mączyński, M. Domański) oraz zagranicznej, ale również charakter częściowo oryginalny. Podobnie ocenić należy zawarte w książce studium relacji pomiędzy art. 3 ust. 2 polskiej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 r. a art. 12 ust. 1 konwencji genewskiej z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców. Dokonano uszczegółowienia rozważań doktrynalnych w przedmiocie kolizji łączników obywatelstwa dla wielopaństwowców (pluripatrydów). Rozprawa dystansuje się od koncepcji niczym nieograniczonego pierwszeństwa łącznika obywatelstwa polskiego, wskazując na możliwe oddziaływania europejskiego prawa pierwotnego; w tym kontekście uwzględniłem przewidywalne konsekwencje orzecznictwa TSUE, m.in. w sprawach Garcia Avello, Grunkin i Paul oraz Hadadi. Zaproponowałem również nowe, oryginalne uzasadnienie niestosowania art. 2 ust. 1 p.p.m. w przypadku gdy wskazanie prawa ojczystego ma charakter subiektywny (scil. kiedy następuje wybór prawa właściwego przez zainteresowaną osobę lub osoby fizyczne), opowiadając się tym samym za niestosowaniem tego przepisu w tych przypadkach (w opozycji m.in. do stanowiska A. Wysockiej-Bar). W pracy odnoszę się do regulacji wspólnego prawa personalnego przede wszystkim prawa ojczystego małżonków lub przysposabiających wspólnie, dokonując oceny takiego wariantu wskazania z punktu widzenia aksjologii systemu prawnego (równość podmiotów wobec prawa), stabilności powiązania oraz teorii tzw. sprawiedliwości kolizyjnoprawnej (rzeczywistej bliskości prawa wskazanego wspólnym łącznikiem w stosunku do obojga podmiotów). W związku z tym roztrząsam zalety i wady zawartego w art. 2 ust. 3 p.p.m. nakazu stosowania, jako wspólnego prawa ojczystego, prawa jakiegokolwiek państwa, które oboje małżonków/przysposabiających wspólnie traktuje jako swoich obywateli. Poboczny, choć wcale nie mniej ważny wątek analizy stanowi odniesienie do kwestii traktowania obywatelstwa jako łącznika w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej. Nawiązując do własnych uprzednio prowadzonych badań w tym obszarze wyjaśniam, dlaczego obywatelstwo pełni w ramach norm stanowionych na podstawie art. 81 TFUE rolę co najmniej drugorzędną. Staram się również naświetlić perspektywy dalszego rozwoju łączników personalnych w ramach prawodawstwa wtórnego UE. Ogólnie zajmuję stanowisko, że obywatelstwo narodowe jako łącznik nie sprzyja integracyjnym celom unijnego 5

6 prawa kolizyjnego. Z tego względu widoczne jest dążenie do osłabienia jego roli, co wtórnie oddziałuje także na sferę kompetencji państw członkowskich w zakresie stanowienia przez nie rezydualnych norm prawa prywatnego międzynarodowego. Oprócz pogłębionej analizy teoretycznoprawnej, celem rozprawy było również opracowanie wątków istotnych dla praktyki stosowania prawa kolizyjnego. Dlatego też jednym z elementów monografii stał się problem ustalania przez sąd łącznika obywatelstwa. Na podstawie analizy dorobku doktryny prawa procesowego cywilnego przychylam się do stanowiska, iż ustalanie łącznika zasadniczo nie różni się od ustalania innych faktów istotnych dla rozstrzygnięcia merytorycznego sprawy zawisłej przed sądem, co oznacza m.in. to, że ciężar przytoczeń (onus proferendi) spoczywa na stronach, zaś dowieść posiadania obywatelstwa powinna osoba zainteresowana. Została przy tym zasygnalizowana również możliwość nieco innego ujęcia, które sprzyjałoby ustalaniu obywatelstwa z urzędu. Zagadnienia dotyczące ustalania łącznika były w naszej literaturze omawiane dotychczas ogólnie i to przez nielicznych autorów (P. Rylski), natomiast brakowało skoncentrowania rozważań na poszczególnych typach łączników kolizyjnoprawnych. Starając się uzupełnić tę lukę, w monografii wyjaśniam kwestię kwalifikacji łącznika obywatelstwa w świetle prawa państwa, o którego obywatelstwo chodzi (zasada legis causae). Wyjaśniam także różnicę pomiędzy ustalaniem łącznika obywatelstwa a potwierdzaniem faktu posiadania lub utraty obywatelstwa państwa fori (tj. obywatelstwa polskiego), formułując wnioski co do obowiązków po stronie sądu cywilnego, jakie się stąd wynikają. Analiza została poparta obfitym cytowaniem orzecznictwa i ustawodawstwa krajowego, jak również poglądów doktryny polskiej (zwłaszcza T. Ereciński, P. Rylski) oraz zagranicznej (A. N. Makarov). W końcowej części monografii dokonałem próby oceny wpływu, jaki na wskazanie oraz stosowanie prawa ojczystego osób fizycznych wywierają podstawowe instytucje części ogólnej prawa prywatnego międzynarodowego. Wiele uwagi poświęcam metodom koordynacji łączników personalnych, do których zaliczam odesłanie i ograniczony wybór prawa. W monografii zajmuję stanowisko, iż są to wprawdzie instytucje technicznie i jakościowo różne, ale w pewnym zakresie służące realizacji tego samego celu. Pole dla odesłania w prawie prywatnym międzynarodowym jest tym mniejsze, im bardziej elastyczna jest treść jego norm i możliwości wskazania prawa najściślej związanego z daną sytuacją. Rozważam również problematykę posługiwania się klauzulą porządku publicznego, dochodząc do ogólnej konstatacji, iż status własnych obywateli w ramach transgranicznych stosunków cywilnoprawnych nie może być chroniony jako podstawowa zasada porządku prawnego, jakkolwiek według niektórych stanowisk doktrynalnych może on być brany pod uwagę przy ustalaniu, czy uzasadniona jest interwencja klauzuli, a więc może decydować o ścisłości powiązania danej sytuacji życiowej z porządkiem publicznym fori (fr. ordre public de 6

7 proximité, niem. Inlandsbeziehung). Oprócz tego rozważam szereg innych, doniosłych problemów stosowania instytucji części ogólnej p.p.m., nie wyłączając niejednolitości prawa ojczystego oraz obejścia prawa. Ślady tej ostatniej koncepcji dostrzegam zarówno w koncepcji forum shopping, jak i w nadużyciu kompetencji stron do dokonania wyboru prawa. Opublikowana monografia może przyczynić się do ożywienia dyskursu nad łącznikiem obywatelstwa. Jej możliwy wpływ na stosowanie prawa kolizyjnego będzie polegał na szerokim wykorzystaniu proponowanych lub prezentowanych przeze mnie rozwiązań przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy. Przewiduję, że moja aktywność naukowa na tym polu będzie kontynuowana i zaowocuje w przyszłości dalszymi wypowiedziami w literaturze polskiej oraz obcej. 5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze i aktywność naukowa 5.1. Wskazanie pozostałych osiągnięć naukowych Jako inne niż wymienione w pkt 4 autoreferatu osiągnięcia naukowo-badawcze, wskazuję publikacje po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w obszarze: i) prawa prywatnego międzynarodowego, w tym dotyczące ogólnych zagadnień stosowania norm kolizyjnych, źródeł p.p.m., a także statutu formy czynności prawnych, dóbr osobistych, kontraktowego, personalnego i spadkowego; ii) międzynarodowego prawa handlowego, dotyczące zagadnień stosowania konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r.; iii) prawa o międzynarodowym arbitrażu handlowym oraz postępowania cywilnego, w tym dotyczące przepisów o jurysdykcji krajowej w sprawach cywilnych i handlowych oraz przepisów k.p.c. o postępowaniu rozpoznawczym ze szczególnym uwzględnieniem informatyzacji postępowań oraz szczególnych aspektów postępowania przed Sądem Najwyższym; iv) prawa konstytucyjnego, w szczególności dotyczące wpływu orzecznictwa TK na prawo procesowe cywilne oraz kompetencji władzy sądowniczej; v) prawa prywatnego materialnego (cywilnego i handlowego), dotyczące problematyki klauzul generalnych, odpowiedzialności cywilnej przewoźnika w umowach przewozu towarów, umów zawieranych w stosunkach dystrybucji towarów, a także odpowiedzialności pozaumownej za culpa in contrahendo. 7

8 5.2. Szczegółowe omówienie przedmiotu oraz celów osiągnięć naukowych wymienionych w lit. a) Ad i). Publikacje z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego stanowią aktualnie z uwagi na moją afiliację oraz zainteresowania podstawowy nurt mojej aktywności naukowej. Do moich największych poza rozprawą habilitacyjną osiągnięć w tym obszarze zaliczyłbym artykuł pt. Prawo właściwe dla dóbr osobistych i ich ochrony (publ. w Kwartalniku Prawa Prywatnego 2012 z. 3 oraz, wtórnie, w zbiorze referatów pokonferencyjnych pt. Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer Warszawa 2013). Należy podkreślić, że było to pierwsze tak obszerne i całościowe opracowanie doktrynalne problematyki uregulowanej w art. 16 p.p.m. z 2011 r. przed ukazaniem się monografii autorstwa dr Justyny Balcarczyk (Prawo właściwe dla dobrego imienia osoby fizycznej i jego ochrony, wydanie 1. Wolters Kluwer Warszawa 2014). Nie stroni ono także od uwag krytycznych oraz formułowania postulatów de lege ferenda, a także zawiera dość obszerne uwagi prawnoporównawcze. Inny, chronologicznie wcześniejszy tekst, zatytułowany Związki quasi-małżeńskie w prawie prywatnym międzynarodowym (Państwo i Prawo 2011 z. 2), podejmuje tematykę statutu zarejestrowanych związków partnerskich oraz małżeństw jednopłciowych. Data jego ukazania się w czasopiśmie zbiegła się z głosowaniem nad projektem ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. w Sejmie i Senacie, czemu towarzyszyła ożywiona debata publiczna na ten sam temat. W opracowaniu tym dowodziłem, iż brak podstaw do bezpośredniego utożsamiania pojęcia małżeństwa w rozumieniu prawa merytorycznego i kolizyjnego, a ponadto opowiedziałem się za ostrożnym i ograniczonym zastosowaniem klauzuli porządku publicznego przez sądy polskie. Badania naukowe nad tą problematyką zaowocowały także dwoma innymi tekstami, z których jeden opublikowałem w zagranicznym czasopiśmie naukowym (Die Anerkennung der quasiehelichen Verhältnisse in Polen aus der kollisions- und europarechtlichen Perspektive, Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht GPR 2011 z. 4), zaś drugi stanowił opinię dla Biura Analiz Kancelarii Senatu. W obu tych tekstach pogłębiłem rozważania na temat pojęcia uznawania stanu cywilnego ukształtowanego przez zawarte za granicą stosunki prawnorodzinne. Wymaga podkreślenia, że mimo przeznaczenia dla organu władzy publicznej, ostatnio wspomnianą opinię można potraktować jako mającą istotny walor naukowy; jako pierwszy w doktrynie postawiłem w nim m.in. tezę, iż zagraniczny związek quasi-małżeński może być odnotowany w polskich księgach stanu cywilnego w formie tzw. przypiska. Poparłem również stanowisko, zgodnie z którym odmowa transkrypcji zagranicznego aktu zawarcia związku quasi-małżeńskiego powinna 8

9 prawidłowo nastąpić nie ze względu na kolizyjnoprawną klauzulę porządku publicznego (do czego raczej nie było wyraźnych podstaw w ówczesnym stanie prawnym), lecz z uwagi na nieprzystawalność modelu przedmiotu rejestracji do katalogu zdarzeń prawnych podlegających rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Pogląd ten jest aktualnie coraz częściej podzielany w doktrynie (M. Wojewoda). Moje opracowania w sprawie statutu kontraktowego dotyczyły przede wszystkim problematyki prawa właściwego dla umów ubezpieczenia. Badania nad tymi zagadnieniami przeprowadziłem jako członek zespołu pod kierownictwem prof. dra hab. Karola Weitza oraz prof. UAM dra hab. Pawła Grzegorczyka. Owocem prac był z mojej strony artykuł monograficzny w opracowaniu pt. Europejskie prawo procesowe cywilne i kolizyjne (wyd. 1 Lexis Nexis Warszawa 2012) i następnie druga, bardziej zwięzła publikacja anglojęzyczna na łamach Studia Iuridica 2012 t. LIV. Prace te mają charakter pogłębionej analizy prawno-dogmatycznej art. 7 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). Siłą rzeczy w wielu punktach korespondują one z równolegle ogłoszoną drukiem pracą dra Marcina Kropki pt. Kolizyjnoprawna regulacja umowy ubezpieczenia w rozporządzeniu Rzym I (wyd. 1 Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2012), jednakowoż w wielu kwestiach zajmuję własne stanowisko, wchodząc w polemikę z tym ostatnim autorem. W pracy polskojęzycznej przedstawiam również postulaty de lege ferenda zmierzające do uproszczenia nadmiernie skomplikowanej, moim zdaniem, struktury przepisu art. 7 rozporządzenia Rzym I. Bardziej ogólny charakter ma moje opracowanie opublikowane w Problemach Prawa Prywatnego Międzynarodowego t. 12 z 2013 r. pt. Europeizacja prawa prywatnego międzynarodowego cel, ograniczenia, wyzwania. W artykule tym podejmuję rozważania teoretycznoprawne dotyczące zarówno podstawy traktatowej stanowienia norm kolizyjnych przez instytucje Unii Europejskiej, jak i potencjału, jaki niesie ze sobą ten obszar uwspólnotowienia polityki UE. Stawiam tezę, że znaczenie norm kolizyjnych dla procesu integracji europejskiej może być daleko ważniejsze, niż się na ogół uważa. W normach rozporządzeń dostrzec można symptomy głębszej federalizacji, przede wszystkim przejawiającej się w wycofaniu na drugi plan łącznika obywatelstwa, który nie sprzyja politycznym celom UE. Stosunkowo dużą część moich opracowań z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego stanowią komentarze do bieżącego orzecznictwa. Do opracowań ogłoszonych drukiem w chwili złożenia wniosku należą przede wszystkim glosy do orzeczeń SN oraz, w mniejszym stopniu, sądów apelacyjnych. W tych pierwszych podejmowałem dotąd m.in. temat kwalifikacji kwestii prawnych pod zakres normy kolizyjnej dla statutu formy czynności prawnych (IV CSK 419/11), 9

10 problematyki intertemporalnej prawa kolizyjnego, wykładni konwencyjnych norm kolizyjnych oraz rozstrzygania kolizji łączników obywatelstwa (II CSK 294/12), a także skutków opóźnionej promulgacji kolizyjnoprawnych umów międzynarodowych w Dzienniku Ustaw oraz statutu actionis Paulianae (II CSK 96/12). Glosy do wyroków sądów apelacyjnych chronologicznie starsze dotyczyły m.in. zagadnień wyboru prawa właściwego dla zobowiązań (SA w Poznaniu I ACa 795/05) oraz kwalifikacji polskiego prawa dewizowego jako krajowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie (SA w Katowicach I ACa 383/01). Są to opracowania o charakterze wykraczającym poza suche omówienie kwestii wynikających z uzasadnienia wyroków; mają one charakter krytyczny i stanowią próbę szerszego naświetlenia zasadniczych problemów kolizyjnoprawnych. W szczególności w komentarzu do pierwszego z wymienionych wyroków odniosłem się całościowo do koncepcji dorozumianego wyboru prawa, formułując zastrzeżenia pod adresem próby jej wykorzystania w celu ukrytego promowania przez sąd własnego systemu prawnego (lex fori), jako rzekomo wybranego przez strony w toku procesu jedynie z uwagi na argumenty merytoryczne zawarte w pismach procesowych. Jestem autorem dwóch opracowań o charakterze przeglądowym publikowanych w czasopiśmie Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego t. 3 z 2008 r. i następnie w wydawnictwie seryjnym pt. Studia i analizy Sądu Najwyższego t. V. Są to opracowania krytyczne, gdzie nie ograniczam się wyłącznie do powtórzenia tez orzeczeń, lecz usiłuję dokonać ich systematyzacji oraz oceny trafności rozstrzygnięcia problemów prawnych. Ad ii). W opracowaniach dotyczących międzynarodowego prawa handlowego poruszałem tematykę konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Dotyczyła jej moja rozprawa doktorska, na podstawie której przygotowałem i opublikowałem w 2006 r. monografię pt. Dobra wiara w Konwencji o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (wyd. 1 C.H. Beck Warszawa 2006, ss. 323). Kontynuacją tego wątku mojej twórczości naukowej są następujące opracowania: 1) Glosa do wyroku SA w Katowicach z 10 marca 2005 r., I ACa 1823/04 ( Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego t. 3/2008) porusza ona zagadnienie stosunku konwencji do ustawowych norm kolizyjnych prawa prywatnego międzynarodowego, jak również oceny prawnej przez sąd zarzutu przedawnienia roszczenia z umowy międzynarodowej sprzedaży towarów; 10

11 2) Prawo kupującego do wstrzymania się z zapłatą ceny w razie dostarczenia towarów niezgodnych z umową na tle art. 46 ust. 2 i 3 Konwencji wiedeńskiej o międzynarodowej sprzedaży towarów ( Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego t. 4/2009) analizowany jest tam problem specyficznego środka ochrony prawnej kupującego, jaki stanowi roszczenie o dostawę towarów zamiennych w razie ich niezgodności z umową; zajmuję w związku z tym stanowisko, że na mocy konwencji kupujący pomimo braku wyraźnej dyspozycji nie ma obowiązku spełnić świadczenia, dopóki nie otrzyma towaru wolnego od wad, a więc zgodnego z umową. Ad iii). W ramach szeroko pojętego prawa procesowego cywilnego, moje szczególne zainteresowanie od samego początku budziła instytucja międzynarodowego arbitrażu handlowego. W artykule stanowiącym część opracowania pt. International Commercial Arbitration. A Comparative Survey pod red. N. Eksi (ICC Istanbul 2007) dokonałem krytycznej analizy nowej wówczas regulacji części piątej kodeksu postępowania cywilnego Sąd arbitrażowy (polubowny). W późniejszym czasie opublikowałem w Księdze pamiątkowej ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego (Aurea praxis aurea theoria, t. 2) tekst z pogranicza prawa arbitrażowego oraz kolizyjnego dotyczący prawa właściwego dla meritum rozstrzygnięcia sporu przez sąd polubowny. Jego wersja angielska została zamieszczona w Czech (& Central European) Yearbook of Arbitration 2012 nr 2. Wskazuję w nim na brak wyraźnego związania arbitrów normami kolizyjnymi pochodzenia zarówno krajowego, jak i międzynarodowego oraz na znaczenie, jakie należy w związku z tym przypisać metodom ustalania prawa właściwego dla meritum sporu zawisłego przed sądem polubownym. Zgodnie z głoszonym stanowiskiem, treść art k.p.c. daje się pogodzić z każdą z tych metod, a więc zarówno z metodą pośrednią (doboru przez arbitrów odpowiedniej normy kolizyjnej), jak i bezpośrednią (orzekania na podstawie prawa najściślej związanego z przedmiotem sporu). Większość mojego dorobku prawnoprocesowego stanowią jednak teksty poświęcone wybranym problemom postępowania cywilnego przed sądami państwowymi. Istotną pozycją z tego zakresu jest glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 maja 2010 r. w sprawach połączonych C-585/08 Pammer przeciwko Reederei Karl Schlüter GmbH & Co. KG und C-144/09 Hotel Alpenhof GmbH przeciwko Hellerowi, dotyczącego niezwykle istotnego praktycznie pojęcia kierowania działalności do państwa członkowskiego zamieszkania konsumenta jako łącznika jurysdykcyjnego (i poniekąd kolizyjnoprawnego) w sprawach z umów 11

12 konsumenckich. Glosa ukazała się pierwotnie w języku niemieckim (GPR 2011 z. 4), jednak jej wersję polską zamieściłem również w czasopiśmie Polski Proces Cywilny 2011 z. 3 (vol. 4). W dwóch opracowaniach złożonych do wydawnictwa seryjnego pt. Studia i analizy Sądu Najwyższego (Wolters Kluwer Warszawa 2009 [t. III] i 2010 [t. IV]) poddałem analizie problematykę informatyzacji postępowań sądowych w aspekcie prawa dowodowego (dowód z dokumentów elektronicznych) oraz dokonywania czynności procesowych (wnoszenie pism procesowych drogą elektroniczną). Generalnie uważam, iż prawo polskie nie stanowi pod tym względem przykładu udanego wdrożenia nowych technologii w postępowaniach sądowych. Zmiany dokonywane przez ustawodawcę są chaotyczne i mało skuteczne. W kwestii składania pism procesowych jestem zwolennikiem dość liberalnej wykładni przepisów o tzw. bezpiecznym podpisie elektronicznym, które moim zdaniem powinny z uwagi na cel harmonizacji przepisów państw członkowskich UE umożliwić zainteresowanemu posługiwanie się nim również w toku postępowania sądowego. Tezę tę rozwinąłem w glosie do postanowienia NSA z r., I OZ 673/08 ( Gdańskie Studia Prawnicze Przegląd Orzecznictwa 2009 z. 4), która jakkolwiek formalnie odnosi się do orzeczenia wydanego w postępowaniu sądowoadministracyjnym w istocie zawiera uwagi dotyczące wszystkich postępowań sądowych. Z uwagi na przebieg mojej kariery zawodowej jako praktyka, w swojej działalności naukowej zwróciłem również uwagę na kwestie dotyczące postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym. W tekście publikowanym w Przeglądzie Sądowym z 2008 z. 2 poddałem analizie przepis art k.p.c., który ustanawia wyraźny zakaz opierania skargi kasacyjnej na zarzutach dotyczących ustalenia faktów lub oceny dowodów. Wyjaśniłem, w jaki sposób odnosi się on do wyodrębnionych w 1 podstaw skargi (procesowej lub materialnoprawnej). Zająłem stanowisko, iż wskazana jest ostrożna ocena poszczególnych zarzutów kasacyjnych, zaś wyłączenie należy oceniać przez pryzmat bezpośredniości związku pomiędzy określeniem podstawy kasacyjnej a konstrukcją stanu faktycznego sprawy, który jest dla sądu kasacyjnego wiążący z mocy art k.p.c. Według mojej wiedzy jest to pierwsze tak systematyczne opracowanie ograniczenia podstaw skargi kasacyjnej w naszym piśmiennictwie. W publikacji pt. Pełnomocnicy procesowi dopuszczeni do działania przed sądami najwyższymi (analiza problemu na tle prawnoporównawczym podjąłem analizę zagadnienia wyodrębnienia szczególnej grupy profesjonalnych pełnomocników procesowych, określanych ogólnie jako tzw. adwokaci kasacyjni. Na przykładzie licznych systemów prawnych państw europejskich przedstawiam możliwe warianty rozwiązań służących zwiększeniu profesjonalizacji postępowania przed sądami najwyższymi ze szczególnych uwzględnieniem spraw cywilnych. Wskazuję możliwe warianty braku jakiegokolwiek przymusu adwokackiego w postępowaniu, istnienia przymusu 12

13 adwokackiego z dopuszczeniem do działania wszystkich profesjonalnych pełnomocników, wyłącznie adwokatów posiadających odpowiednie kwalifikacje i wreszcie członków korpusu tzw. adwokatury kasacyjnej. Rozważam uwarunkowania historyczne ustawodawstwa niektórych państw w omawianym zakresie (m.in. prawa francuskiego, niemieckiego oraz belgijskiego), dochodząc do konstatacji, że z uwagi na odmienność doświadczeń i tradycji ich recepcja w naszym kraju nie byłaby zalecana. Jest natomiast godne rozważenia wprowadzenie swoistej specjalizacji kasacyjnej adwokatów i radców prawnych, do czego istnieje zarówno odpowiednia przestrzeń konstytucyjna, jak również wzorce (m.in. w postaci prawa włoskiego i holenderskiego). Byłoby to celowe z uwagi na potrzebę efektywnej ochrony interesów stron w postępowaniach przed sądami. Podstawą opracowania były wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w sądach najwyższych znacznej części państw członkowskich UE, wobec czego artykuł ten mimo że porusza temat niezupełnie nowy (w nowszym piśmiennictwie zob. teksty T. Erecińskiego oraz K. Osajdy) można uznać za oryginalny ze względu na sposób ujęcia omawianego problemu. Ad iv). Zagadnieniom prawnoprocesowym poświęcam uwagę również w tekstach dotyczących Konstytucji i orzecznictwa TK. Najpoważniejszym opracowaniem z tego zakresu jest tekst publikowany w Kwartalniku Prawa Prywatnego 2009 z. 3 i równolegle w wersji nieco skróconej w materiałach pokonferencyjnych Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego w Serocku, dotyczący wpływu orzeczeń TK na kodeks postępowanie cywilnego. Poddałem w nim analizie ustaloną w orzecznictwie wykładnię przepisów art. 2, art. 45, art. 77 ust. 2, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP w kontekście ocenianych przez Trybunał norm postępowania cywilnego. W artykule zawarto krytykę czysto mechanicznego rozumienia pojęcia instancji, które uznaję za pojęcie zastane, niesłusznie modyfikowane w niektórych wyrokach TK, ze skutkiem w postaci deformacji przepisów k.p.c. W przygotowanej wspólnie z dr. hab. K. Markiewiczem glosie do wyroku TK w sprawie o sygn. P 18/07 podejmujemy próbę oceny orzeczenia niekonstytucyjności przepisów k.p.c. przewidujących odrzucenie apelacji sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika. Wskazujemy na argumenty przemawiające przeciwko reprezentowanemu przez Trybunał stanowisku o przesadnym formalizmie nakazu określenia zakresu zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji, dowodząc, że efektem wyroku jest obniżenie przewidywalności funkcjonowania sądów odwoławczych, które są zmuszone domyślać się lub dopytywać, w jakim zakresie zaskarżone jest orzeczenie. Realizacja prawa do sądu nie była zagrożona przez 13

14 zakwestionowany przepis. Glosa wskazuje również na istotne ryzyko dalszego obniżania jakości usług profesjonalnych pełnomocników procesowych. Mój dorobek naukowy w dziedzinie prawa konstytucyjnego obejmuje także glosę do postanowienia SN o sygn. I CSK 16/09 w sprawie z powództwa o ustalenie przysługiwania prawa do wykonywania mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Zaaprobowałem stanowisko SN, iż rozpoznanie roszczenia tego rodzaju jest konstytucyjnie i ustawowo niedopuszczalne; sprawa mogłaby się toczyć jedynie o ustalenie istnienia stosunku służbowego sędziego TK, który wynika z powołania przez Sejm na stanowisko sędziowskie. Nie jest natomiast możliwe przywrócenie mandatu do wykonywania przez powoda władzy publicznej. Dochodzę do wniosku, iż z punktu widzenia konstytucyjnego standardu prawa do sądu (w zgodzie z normami art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) władztwo sądów nie jest nieograniczone i wprost nie obejmuje stosunku sprawowania władzy publicznej, którego regulowanie symbolicznie przynależy do suwerena; wygaśnięcie mandatu sędziego na skutek jego zrzeczenia się stwierdza Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK. Akt ten nie podlega w ogóle kontroli sądowej. Ad v). Publikacje dotyczące prawa prywatnego merytorycznego (cywilnego, handlowego) koncentrowały się dotychczas przede wszystkim na zagadnieniach klauzul generalnych, odpowiedzialności cywilnej oraz prawa umów w obrocie gospodarczym. W konsekwencji badań rozpoczętych w związku z rozprawą doktorską, którą poświęciłem zasadzie dobrej wiary w przepisach konwencji NZ o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, przygotowałem referat ogłoszony drukiem jako artykuł w publikacji pokonferencyjnej pt. Europeizacja prawa prywatnego (Wolters Kluwer Warszawa 2007, t. 2) oraz równolegle na łamach czasopisma Studia Prawnicze poświęcony klauzulom generalnym polskiego kodeksu cywilnego. Po przeprowadzeniu analizy wzajemnego stosunku oraz funkcji przepisów operujących zwrotami zasady współżycia społecznego, dobre obyczaje oraz zasady dobrej wiary i uczciwego obrotu, uznaję ten pierwszy za równoważny ostatniemu i opowiadam się za rezygnacją z pojęcia zasad współżycia w toku przyszłej rekodyfikacji prawa cywilnego. Nie uznaję również za idealnie równoważne pojęcia dobrych obyczajów i dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym. Artykuł publikowany na łamach Przeglądu Sądowego z 2006 r. z. 7-8 podejmuje problematykę wykładni znowelizowanego w tamtym czasie art. 72 k.c. w kontekście wymagania lojalnego negocjowania (w dobrej wierze). Analizując orzecznictwo i dorobek doktryny państw obcych stawiam tezę, iż prawo nie zobowiązuje uczestników obrotu do zawierania umowy, jeżeli 14

15 jednak strony decydują się uczestniczyć w negocjacjach, to z tego tytułu mogą one mieć określone obowiązki, obwarowane odpowiedzialnością odszkodowawczą. Odpowiedzialności z art k.c. przypisuję zasadniczo charakter deliktowy, wobec czego uważam, że obejmuje ona tzw. negatywny interes umowy, niemniej jednak nie wykluczam, że w pewnych okolicznościach nielojalność strony w prowadzeniu bardzo zaawansowanych negocjacji może być nawet dalej idąca. Artykuł naświetle także zagadnienia tzw. porozumień przedkontraktowych, w tym listów intencyjnych. Specyficznej problematyce prawa umów przewozu towarów a mianowicie ekscepcji siły wyższej w odniesieniu do odpowiedzialności za przesyłkę poświęcony został tekst ogłoszony w Państwie i Prawie 2008 z. 4. Podjąłem w nim próbę kompleksowego omówienia tego problemu z punktu widzenia prawa krajowego (ustawa Prawo przewozowe) oraz międzynarodowego prawa jednolitego (zwłaszcza konwencja CMR). Z kolei w niemieckojęzycznym artykule, opublikowanym na łamach czasopisma Zeitschrift für Vertriebsrecht, podejmuję szereg zagadnień dotyczących rozmaitych typów umownych, które są źródłem stosunków w procesie zbytu towarów i usług, jak zwłaszcza agencja, umowa dystrybucyjna czy też franchising. Przeprowadzona analiza ma charakter prawnoporównawczy. Wskazuję na podstawowe podobieństwa oraz różnice prawa polskiego w porównaniu z niemieckim. Stawiam tezę, iż prawo polskie w niedostateczny sposób reguluje stosunkowo nowe zjawiska w obrocie, jakkolwiek nie oznacza to, że uważam ich całkowitą kodyfikację za możliwą i celową na obecnym etapie rozwoju naszej regulacji prawnej. 6. Inna aktywność naukowa 6.1. Działalność popularyzująca naukę oraz praktyczne wykorzystanie wyników badań naukowych Jako adiunkt w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji, prowadzę zajęcia ze studentami III-V roku studiów prawniczych z prawa prywatnego międzynarodowego. Jestem także wykładowcą na Studiach Podyplomowych Prawa Międzynarodowego i Służby Zagranicznej. W roku 2014 przeprowadziłem również wykład z zakresu podstaw prawa prywatnego międzynarodowego dla doktorantów naszego Wydziału. W toku swojej działalności po uzyskaniu stopnia doktora współpracowałem m.in. z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury (w latach ), prowadząc zajęcia z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego dla sędziów sądów okręgowych i apelacyjnych. W latach 15

16 prowadziłem analogiczne zajęcia dla aplikantów Izb Notarialnych w Warszawie i Lublinie. Od roku 2008 do chwili obecnej jestem wykładowcą Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie (zajęcia z prawa prywatnego międzynarodowego, później z prawa umów międzynarodowych oraz sprzedaży międzynarodowej dla aplikantów radcowskich). Wspólnie z dr. Piotrem Rylskim (UW) przygotowałem podręcznik dla radców i aplikantów radcowskich nt. zagadnień materialnoprawnych i procesowych międzynarodowego obrotu gospodarczego. Będąc wpisanym na listę adwokacką w latach , okazjonalnie prowadziłem również wykłady w ramach programu doskonalenia zawodowego dla członków warszawskiej Izby Adwokackiej z zakresu p.p.m. Jako członek Biura Studiów i Analiz SN przygotowałem szereg opinii i analiz do bieżących orzeczeń Sądu Najwyższego, w tym do uchwał i precedensowych wyroków w sprawach kasacyjnych. Większość z powierzanych mi spraw wymaga pogłębionych badań i/lub wiedzy z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego, prawa procesowego cywilnego, prawa porównawczego oraz prawa międzynarodowego publicznego. Orzeczenia, do których przygotowania się przyczyniam, w większości przypadków stanowią przedmiot późniejszej publikacji w zbiorze urzędowym Izby Cywilnej (OSNC). Z racji obowiązków służbowych opracowuję również projekty zagadnień prawnych przedstawianych z wnioskiem Pierwszego Prezesa SN składom powiększonym tegoż Sądu, jak również bywa mi powierzane reprezentowanie wspomnianego organu w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosków składanych w trybie art. 191 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 188 pkt 1-3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przed uzyskaniem stopnia doktora byłem zatrudniony w jednostkach sektora edukacji niepublicznej oraz publicznej. Uzyskana przeze mnie wiedza oraz umiejętności zaowocowały opublikowaniem przeze mnie w 2006 r. pierwszego wydania komentarza do ustawy o systemie oświaty (wydawnictwo Wolters Kluwer), który odniósł ogromny sukces rynkowy. Dotychczas ukazało się jego 5 wydań; stanowi on podstawową pomoc z zakresu stosowania ustawy dla sądów administracyjnych, w mniejszym stopniu również powszechnych, a także dla prawnikówpraktyków prowadzących sprawy z tego zakresu Udział w projektach badawczych Uczestniczyłem w zespole badawczym pod kier. prof. dr hab. Karola Weitza oraz prof. UAM dr hab. Pawła Grzegorczyka pn. Komentarz do wspólnotowych rozporządzeń z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego i prawa prywatnego międzynarodowego (grant 16

17 przyznany przez MNiSW, nr rejestracyjny projektu: N N ). Projekt został zakończony w roku 2013 r. Aktualnie jestem członkiem zespołu autorskiego komentarza do ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe pod kier. prof. dr hab. Jerzego Poczobuta Nagrody za działalność naukową W roku 2007 uzyskałem II nagrodę w kategorii najlepsza praca doktorska w XLII Konkursie miesięcznika Państwo i Prawo na najlepszą rozprawę doktorską i habilitacyjną Udział w konferencjach i seminariach krajowych i zagranicznych W okresie po uzyskaniu stopnia naukowego doktora wziąłem udział w następujących konferencjach i seminariach naukowych: czerwca 2006 r. - 1st Max Planck Postdoc Conference on European Private Law, Hamburg (RFN): referat pt. The Principle of Good Faith in CISG września 2006 r. - II Ogólnopolski Zjazd Cywilistów, Katowice-Wisła: referat pt. Zasady współżycia społecznego, dobre obyczaje czy dobra wiara? Dylematy nowelizacji klauzul generalnych prawa cywilnego w perspektywie europejskiej września 2009 r. Ogólnopolski Zjazd Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego, Serock: udział w dyskusji (referat złożony do materiałów pokonferencyjnych nie był wygłaszany) kwietnia 2012 r. konferencja pt. Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego, Warszawa: referat pt. Prawo właściwe dla dóbr osobistych i ich ochrony 24 lutego 2012 r. konferencja pt. Interes publiczny a interes prywatny w prawie, Warszawa: referat pt. Prawo prywatne międzynarodowe w kontekście celów i wyzwań integracji europejskiej 26 marca 2012 r. seminarium pt. A Last Stand for National Conflict of Laws Rules? The Continuing Push for the EU Harmonisation of Laws and Jurisdiction, Poznań: referat pt. Creeping Europeanization of Private International Law Purpose, Limits and Challenges września 2013 r. IX Ogólnopolski Zjazd Katedr Prawa Handlowego Gdańsk- Sopot: udział w dyskusji 17

18 28 marca 2014 r. - konferencja pt. Stwierdzenie treści oraz stosowanie prawa obcego w Polsce - teoria i rzeczywistość, Łódź: przewodniczenie głównemu panelowi i udział w dyskusji 6.5. Pozostała aktywność naukowa W latach 2011 i 2013 przebywałem na jednomiesięcznych pobytach naukowych w Instytucie Maxa Plancka ds. Porównawczego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego (Max- Planck Institut für ausländisches und internationales Privatrecht) w Hamburgu. W 2011 r. korzystałem z wsparcia Instytutu w postaci stypendium. W dniu 17 lutego 2014 r. Rada Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego powołała mnie na promotora pomocniczego w przewodzie doktorskim pani mgr Julity Zimoch-Tuchołki. Tytuł rozprawy doktorskiej przygotowywanej przez doktorantkę brzmi: Wywłaszczenie inwestycji w międzynarodowym prawie inwestycyjnym. W roku 2012 dokonałem redakcji merytorycznej raportu krajowego (country reviewer) w projekcie międzynarodowym pn. Standing up for Your Right(s) in Europe, finansowanym przez Parlament Europejski (instytucja wiodąca: University of Maastricht). Przedmiotem raportu był system polskiego postępowania cywilnego oraz ustroju sądów. Zwieńczeniem projektu była publikacja książki (Standing up for Your Right(s) in Europe, red. M. Eliantonio [et al.], Intersentia Cambridge 2013, ISBN: ). 18