Rola leczenia usprawniającego w terapii choroby zwyrodnieniowej

Transkrypt

1 Witold Witkowski Rola leczenia usprawniającego w terapii choroby zwyrodnieniowej Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Prof. dr hab. n.med. Paweł Małdyk

2

3 Rehabilitacja medyczna jest to nowoczesny proces leczniczy i oznacza takie postępowanie, które ma na celu przywrócić osobę niepełnosprawną do normalnego życia społecznego lub w miarę możliwości stworzyć jej funkcjonalne warunki do samodzielnego bytowania.

4 Polski model rehabilitacji 1. Powszechność rehabilitacji dostępność świadczeń rehabilitacyjnych dla wszystkich pacjentów potrzebujących pomocy wdrożenie rehabilitacji we wszystkich dziedzinach medycyny 2. Wczesne wdrożenie działania rehabilitacyjne rozpoczyna się tak wcześnie jak to jest możliwe po rozpoznaniu choroby 3. Kompleksowość rehabilitacja powinna dotyczyć wszystkich dziedzin życia 4. Ciągłość

5 Czy warto rozpoczynać rehabilitację u osób ze zmianami zwyrodnieniowymi narządu ruchu? Kiedy należy zacząć rehabilitację? Kiedy należy skończyć rehabilitację?

6 Co trzeba uświadomić choremu przed rozpoczęciem rehabilitacji?

7 Pacjent musi wiedzieć przed rehabilitacją, że : - choruje na chorobę przewlekłą, czyli rehabilitacja musi być do końca życia - musi zmienić swoje dotychczasowe przyzwyczajenia życia codziennego - zmniejszyć wagę ciała - nie wszystko zrobi sam i być może będzie potrzebował pomocy innych osób

8 Podział rehabilitacji 1.Kinezyterapia 2.Fizykoterapia 3.Terapie manualne 4.Masaż

9 Profesor Dega stwierdził : Ruch jako lek nie ma substancji ani opakowania. Substancją tego leku jest pomysł zrodzony z nauki i doświadczenia. Jego podanie wymaga prawdziwego mistrzostwa

10 Generalnie nie ma przeciwskazań do kinezyterapii Utrudnienia: Pacjent z trudnym kontaktem, dementywny. Pacjent, który wie lepiej.

11 Kinezyterapia Cele kinezyterapii przywrócenie choremu możliwie maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej przywrócenie prawidłowej ruchomości w stawach oraz siły mięśniowej poprawa czynności ośrodkowego układu nerwowego, reedukacja nerwowo mięśniowa poprawa czynności układu oddechowego i sercowo - naczyniowego

12 kinezyterapia Techniki stosowane w kinezyterapii ćwiczenia bierne ćwiczenia wykonywane są przez terapeutę lub przy pomocy urządzeń ćwiczenia czynno bierne bierny ruch wykonywany jest przez terapeutę i czynne rozluźnienie mięśni przez chorego ćwiczenia czynne pacjent wykonuje sam ćwiczenia ćwiczenia synergistyczne- pobudzenie i współdziałanie mięśni znajdujących się w innych częściach ciała ćwiczenia ogólnokondycyjne ćwiczenia w wodzie pionizacja i nauka chodu

13 Bieżnia antygrawitacyjna służy do nauki poruszania się w odciążeniu

14 Marsz/ chód w rehabilitacji zmian zwyrodnieniowych stawów czyli Nordic Walking, BungyPump

15 Nordic Walking czyli marsz z kijkami podobnymi do używanych w narciarstwie biegowym Od zwykłego chodu Nordic Walking różni się: - dłuższy krok marszowy, naprzemienne ruchy kończyn górnych i dolnych są obszerniejsze - kijki służą do odpychania się w trakcie marszu, a nie do podpierania ciężaru ciała - w czasie odpychania się dłoń musi być zaciśnięta na rękojeści,rozluźnienie uchwytu następuje po minięciu linii ciała, wypuszcza się kij z dłoni (specjalne rękawiczki), a ruch kończy się wyprostowaniem ręki - Aktywna praca stóp wykorzystanie odbicia z całej stopy czyli tzw. przetaczanie od pięty przez zewnętrzną część śródstopia i ruch kończą palce

16 Korzyści wynikające z uprawiania Nordic Walking 1. Bezpieczna forma ruchu z dodatkowym podparciem 2. Kształtowanie prawidłowej postawy ciała 3. Aktywizacja mięśni górnej połowy ciała 4. Odciążenie kończyn dolnych w porównaniu ze zwykłym marszem 5. Poprawa parametrów hemodynamicznych, zwiększony metabolizm 6. Usprawnianie osłabionych części ciała

17 Różnica długości kijów do BungyPump i Nordic Walking Kije do BungyPump powinny sięgać dołu pachowego ćwiczącego. Kije do Nordic Walking są około 20 cm niższe

18 BungyPump to wielofunkcyjny trening umożliwiający poprawę wytrzymałości i sprawności przy pomocy kijków z wbudowanym elementem oporowo amortyzacyjnym ( obciążenie od 4 do 10 kg) Użycie kijków stymuluje właściwą postawę ciała, zwiększa płaszczyzną podparcia, poprawia symetrię ruchową, angażuje do pracy jak największą ilość mięśni. Podczas marszu poprzez rotację tułowia uruchamia się i wzmacnia obręcz barkową i mobilizuje się stawy kręgosłupa. Podczas marszu chronione są stawy nadgarstkowe i łokciowe. Tzw. normalny chód Chodzenie na łokciach powoduje przywiedzenie ramion do tułowia, napięte mięśnie karku i obręczy barkowej, brak jest rotacji tułowia i ruchów w stawach ramiennych. Ruch kończyny górnej odbywa się w stawach łokciowych w zakresie od 90 do 130 stopni. Tego typu technika chodu powoduje przeciążenia w narządzie ruchu i prowadzi do zmian zwyrodnieniowych.

19 Fizykoterapia Jest to wykorzystanie w celach leczniczych czynników fizycznych z jakimi spotykamy się w naturze lub różnych rodzajów energii generowanej sztucznie

20 Jakie pytania należy zadać pacjentowi przed zleceniem fizykoterapii? 1. Czy nie ma choroby nowotworowej? 2. Czy choruje na choroby serca jakie? 3. Czy ma wszczepy metalowe, gdzie? 4. Czy ma padaczkę? 5. Czy choruje na choroby przewlekłe?

21 Przeciwskazania do fizykoterapii : ciąża choroby infekcyjne i zakaźne implanty elektroniczne zaawansowane choroby serca zaawansowane zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych wszczepy metalowe choroba nowotworowa

22 Fizykoterapia termolecznictwo leczenie ciepłem lub zimnem wodolecznictwo światłolecznictwo - biostymulacja laserowa, laser wysokiej mocy elektrolecznictwo pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości pole magnetyczne ultradźwięki fala uderzeniowa

23 Krioterapia Wskazania ostre zapalenia tkanek miękkich i stawów obrzęki pourazowe, pooperacyjne choroby zwyrodnieniowe układu kostnego choroby neurologiczne: np.: spastyczne niedowłady

24 Zimne powietrze - 32 stopnie Dwutlenek węgla -65 do -75 stopni Ciekły azot do -160 stopni

25 Hydroterapia Wskazania przewlekłe stany zapalne stany pourazowe zapalenia okołostawowe przykurcze bliznowate nerwobóle stany wyczerpania psychicznego

26 Tank do kąpieli wirowych kończyn dolnych Tank do kąpieli wirowych Kończyn górnych

27 Laseroterapia Wskazania dolegliwości bólowe zmiany zwyrodnieniowe rany pooperacyjne owrzodzenia gojenie po urazach nerwów obwodowych opóźniony zrost kostny

28 Laser wysokoenergetyczny Laser biostymulacyjny

29 Elektrolecznictwo W elektrolecznictwie wykorzystuje się do celów leczniczych prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości Zabiegi wykonywane przy pomocy prądu stałego galwanizacja wykorzystuje się do zmniejszenia pobudliwości nerwów, działania przeciwzapalnemu, w porażeniach wiotkich, w zaburzeniach krążenia obwodowego jonoforeza wprowadzenie do organizmu jonów działających leczniczo przy pomocy pola elektrycznego,( lek w postaci płynnej), np.: jod blizny i przykurcze bliznowate wapń zespół Sudecka, utrudniony zrost kostny

30 Elektrolecznictwo Prądy małej (od 0, 5 do 500 Hz) i średniej częstotliwości (4000 do 5000Hz) Prądy te wykorzystuje się do : Elektrostymulacji nerwów i mięśni Zmniejszenie napięcia mięśniowego (tonoliza) Zmniejszenie dolegliwości bólowych Porażenia wiotkie - zapobieganie zanikom mięśni, usprawnianie upośledzonych grup mięśniowych Elektrostymulacja czynnościowa, np. nerwu strzałkowego

31

32 Pola magnetyczne W lecznictwie stosowane jest pole magnetyczne indukowane przez stały prąd elektryczny są to pola magnetyczne małej częstotliwości od 3 do 3000 Hz

33 Pole magnetyczne Wskazania : -choroba zwyrodnieniowa stawów reumatoidalne zapalenie stawów choroba Sudecka urazy więzadeł, mięśni i stawów trudno gojące się rany i oparzenia nerwobóle zaburzenia krążenia obwodowego

34

35 Ultradźwięki Ultradźwięki są to drgania mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego Fonoforeza wprowadzenie substancji leczniczej przy pomocy ultradźwięków ( lek musi być w żelu)

36 Ultradźwięki Wskazania : zespoły bólowe w przebiegu chorób zwyrodnieniowych stawów entezopatie ( łokieć tenisisty, ostroga piętowa) zespół bolesnego barku nerwobóle przykurcz Dupuytrena blizny bóle poamputacyjne

37

38

39

40

41 Kinesiotaping

42 pacjent z wywiadem onkologicznym

43 Zasadniczo uważało się, że pacjent z wywiadem onkologicznym nie powinien mieć żadnej fizykoterapii i nie powinien leczyć się w sanatorium ( silne bodźce klimatyczne) przez 5 lat od zakończenia leczenia

44 Pacjent z wywiadem onkologicznym Kinezyterapia i metody specjalne Masaż leczniczy i terapia manualna Fizykoterapia miejscowa Choroba nowotworowa w trakcie leczenia skojarzonego zalecane zalecane / możliwe do stosowania zalecane/ możliwe do stosowania Choroba nowotworowa do roku od zakończenia leczenia skojarzonego zalecane zalecane zalecane/możliwe do stosowania Choroba nowotworowa ponad rok od zakończenia leczenia skojarzonego zalecane zalecane zalecane Leczenie paliatywne zalecane zalecane zalecane

45 Zalecenia te nie dotyczą pacjentów z chorobą nowotworową : 1.Raka nerki 2.Czerniaka złośliwego 3.Białaczki 4.Chłoniaka złośliwego 5.Ziarnicy złośliwej W takich przypadkach okres do rozpoczęcia rehabilitacji wydłuża się do 5 lat od zakończenia leczenia skojarzonego

46 Możliwość leczenia uzdrowiskowego w zależności od okresu leczenia choroby nowotworowej Pacjent z wywiadem onkologicznym Leczenie uzdrowiskowe Choroba nowotworowa w trakcie leczenia skojarzonego przeciwwskazane Choroba nowotworowa do roku od zakończenia leczenia skojarzonego Przeciwwskazane (nie dotyczy raka piersi i raka krtani) Choroba nowotworowa ponad rok od zakończenia leczenia skojarzonego Wskazane ( nie dotyczy raka nerki, czerniaka złośliwego, ziarnicy złośliwej, białaczki, chłoniaka złośliwego) Pacjenci po leczeniu skojarzonym raka piersi i raka krtani mogą być poddani leczeniu uzdrowiskowemu od razu

47 Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe 1.Po konsultacji lekarza onkologa 2.Choroba nowotworowa nie powinna być wpisana na pierwszym miejscu w rozpoznaniu

48 Telerehabilitacja Czyli kontrola wykonywanych ćwiczeń przez chorego w domu przez terapeutę z wykorzystaniem komputera

49 Kiedy skończyć rehabilitację? Nie ma efektów przeciwbólowych Nie ma poprawy funkcji Pacjent nie chce ćwiczyć Wybór optymalnego terminu do leczenia operacyjnego

50 Pacjent na zakończenie leczenia w poradni rehabilitacyjnej powinien otrzymać instruktaż ćwiczeń do domu.

51 Jakie skierowania wystawiamy do poradni rehabilitacyjnej?

52

53

54

55 Dlaczego warto współpracować z fizjoterapeutami 1. Spędzają więcej czasu z chorym niż lekarz. 2. Pacjenci opowiadają im różne rzeczy, również dotyczące stanu zdrowia, o których zapomnieli wspomnieć lekarzowi. 3. Wymiana informacji o postępach w leczeniu chorego, ewentualna modyfikacja planu leczenia.

56

57 Dziękuję za uwagę