Zygmunt Rakocy skrót informacji

Transkrypt

1 Zygmunt Rakocy skrót informacji Urodził się 6 maja 1901 roku w Murowanej Goślinie. W 1918 roku Zygmunt, wraz z ojcem i braćmi Edmundem i Telesforem wziął udział w Powstaniu Wielkopolskim. Dnia 25 lutego 1923 roku, dekretem Prezydenta Polski mianowany zostaje oficerem Wojska Polskiego w stopniu porucznika. W latach dwudziestych służy w 74. pułku piechoty, jako instruktor wyszkolenia wojskowego. W drugiej połowie lat trzydziestych mianowany wiceburmistrzem Murowanej Gośliny. Zygmunt Rakocy Od 1938 roku, już w stopniu kapitana (rezerwy) organizuje Kompanię Obrony Narodowej Murowana Goślina, wchodzącą w skład Batalionu Obrony Narodowej Oborniki. Kompania Murowana Goślina stacjonowała w roku 1939 na terenie posiadłości kapitana Rakocego, w jego rodzinnym domu przy Półwiejskiej. We wrześniu 1939 roku wzięła ona udział w bojach kampanii wrześniowej w składzie Armii Poznań gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby. W składzie tego zgrupowania kompania ON Murowana Goślina walczyła w bitwie nad Bzurą, gdzie została rozproszona, a jej dowódca dostał się do niewoli. Po dwóch latach spędzonych w oflagu, został aresztowany przez SS i po pokazowym procesie skazany na karę śmierci. Zarzut? Rzekome zabójstwo niemieckiego cywila. Dnia 9 kwietnia 1942 roku kapitan Rakocy został zgilotynowany w więzieniu na ulicy Młyńskiej w Poznaniu. 1

2 Zygmunt Rakocy kapitan rezerwy, dowódca kompanii Obrony Narodowej, przedwojenny wiceburmistrz Murowanej Gośliny, skazany w 1942 roku na śmierć i stracony za morderstwo popełnione na Niemcu podczas działań wojennych we wrześniu 1939 roku. Był początek XX wieku lata 10-te, Polska pod zaborami. W Murowanej Goślinie koło Poznania żyje rodzina Rakocych, Stanisław i Stanisława, którzy ślubowali w parafialnym kościele św. Jakuba w dniu 15 września 1891 roku. Stanisław, mistrz malarski, prowadzi duży warsztat, zatrudniając 20 pracowników i uczniów upiększają okoliczne kościoły do dzisiaj można podziwiać zachowany piękny wystrój kościoła w Owińskach. Jego żona Stanisława, z domu Nowacka, prowadzi gospodarstwo rolne i skład handlowy artykułów rolniczych. Dom rodzinny Zygmunta Rakocego w Murowanej Goślinie W codziennym trudzie mają swoje marzenia o Polsce i niepodległości. W tej atmosferze wychowali piątkę dzieci: Kazimierę, Edmunda, Telesfora, Marię i najmłodszego Zygmunta, który przyszedł na świat 6 maja 1901 roku. Wszystkie dzieci muszą w tym czasie uczęszczać do niemieckiej szkoły, ale w domu rodzinnym przy ulicy Półwiejskiej 10 panuje atmosfera pracy i aktywności na rzecz niepodległej Polski. Zygmunt Rakocy kończy realną szkołę w czasie I wojny światowej. W końcu przychodzi upragniony dzień odzyskania niepodległości 11 listopada 1918 Zygmunt Rakocy zdjęcie w mundurze powstańca wielkopolskiego roku. 2

3 Wybucha powstanie Wielkopolskie, w którym czynny oddział bierze głowa rodziny Stanisław wraz ze swoimi synami. Również Wielkopolska odzyskuje niepodległość i jest włączona do Polski. W gronie znajomych i krewnych rodziny Rakocych zapanowały szał radości i entuzjazm na rzecz tak upragnionej wolności. Młody Zygmunt postanawia poświęcić swoje dalsze życie służbie dla wytęsknionej Ojczyzny. Gdy tylko zaistniała taka możliwość rozpoczyna służbę wojskową w Wielkopolskiej Szkole Podoficerskiej Wojska Polskiego w Bydgoszczy. Zalicza kolejne lata służby wojskowej i awanse na stopnie żołnierskie. Dekretem Prezydenta Polski z dnia 25 lutego 1923 roku mianowany zostaje oficerem Wojska Polskiego w stopniu porucznika. Przysięgę i defiladę odbiera od młodych oficerów generał Dowbor-Muśnicki. Dla rodziny Rakocych to wielka uroczystość, gdy po latach niewoli najmłodszy syn zostaje żołnierzem odrodzonej Polski i to w stopniu oficerskim. Trudy wychowania przynoszą dumę i zaspokojenie rodzinnych ambicji. Zygmunt Rakocy rozpoczyna zawodową służbę w 74. pułku piechoty jako instruktor wyszkolenia wojskowego. Służbę zawodową przerywa wybór na stanowisko wiceburmistrza w Murowanej Goślinie, które pełni w latach pod przewodnictwem burmistrza Stefana Motylewskiego. Zawsze elegancki, pełny optymizmu, humoru i werwy był przykładem obywatela i żołnierza. Widok wschodniej pierzei Rynku z figurami św. Wawrzyńca (na pierwszym planie) i św. Jana Nepomucena w tle. Pod ratuszowym zegarem herb Murowanej Gośliny. Brak bliższych danych o datowaniu, pomiędzy r. Zbliża się dużymi krokami następna wojna światowa. Jest rok Polska powołuje swych synów do służby i obrony jej granic przed najeźdźcami. W pierwszym szeregu obrońców staje Zygmunt Rakocy, awansowany na stopień kapitana i powołany na dowódcę Kompanii Obrony Narodowej w Murowanej Goślinie. Kompania ta wchodzi w skład Zgrupowania Oborniki Armii Poznań. Na rzecz tworzonej kompanii i swojego wojska oddaje własną rodzinną posiadłość przy ulicy Półwiejskiej 10 w Murowanej Goślinie, która zostaje przekształcona na koszary, gdzie odbywają się ćwiczenia wojskowe. Do jego kompanii zgłaszają się rezerwiści i ochotnicy, obywatele 3

4 Murowanej Gośliny i okolicznych wiosek. Społeczeństwo szczyci się tą kompanią, na rzecz której zostaje ufundowany karabin maszynowy, który zostaje poświęcony w czasie uroczystości na miejscowym Rynku. Z chwilą wyjścia na wojnę kompania liczy 160 żołnierzy oddanych bez reszty wraz ze swoim dowódcą ukochanej Ojczyźnie będącej w śmiertelnym zagrożeniu. Kompania wchodzi w skład Armii Poznań i bierze czynny udział w jej operacjach, walczy pod dowództwem kpt. Zygmunta w zwycięskiej bitwie nad Bzurą. W czasie operacji wojennych prowadzi kompanię przez Gniezno Wrześnię. Widok na Rynek w początkowym okresie okupacji. Widoczny brak muru kościelnego i dzwonnicy oraz figury św. Wawrzyńca i Matki Boskiej z Dzieciątkiem zniszczonych przez Niemców. Zdjęcie z okresu okupacji Wszystko dokładnie opisuje w swoich meldunkach, reportażach i prowadzonym pamiętniku. Nie brakuje w nich oddania siebie i swoich poddanych opiece Boga i Matce Bożej, dla której ma szczególne umiłowanie. Wszystkie działania kompanii są dokładnie opisane. Meldunki te oraz pamiętnik posłużą potem oficerom SS do podjętego śledztwa i wytoczenia mu pokazowego procesu wojennego. Po kapitulacji zostaje wzięty do niewoli i jako oficer przebywa w latach w oflagu jenieckim VII w Murnau wraz ze swym bezpośrednim przełożonym i kolegą generałem Stanisławem Taczakiem. W 1941 roku odszukany przez SS w obozie jenieckim, niezgodnie z prawem międzynarodowym internowany do więzienia w Inowrocławiu, gdzie wyrokiem Wojskowego Sądu Specjalnego, w tymże Inowrocławiu, w pokazowym 4

5 procesie uznany zostaje winnym swej patriotycznej postawy i skazany na karę śmierci. Wyrok ogłoszony zostaje publicznie na czerwonych plakatach rozwieszonych jako przestroga dla ludności polskiej na terenie Wielkopolski kraju Warty Wartegau. Proces ten i wyrok prowadzone pokazowo miały być dowodem niemieckiej sprawiedliwości i praworządności. Faktycznie nastąpił po masowych rozstrzeleniach wielu obywateli i patriotów prawie w każdej miejscowości, a w samym Inowrocławiu zostało straconych 50 obywateli także bez żadnych dowodów i procesów. Podobnie jak w Murowanej Goślinie, gdzie w 1939 roku zostaje rozstrzelonych 9 obywateli. Po skazującym wyroku, bestialsko zmasakrowany, zostaje przewieziony do więzienia na ulicę Młyńską w Poznaniu, gdzie w dniu 9 kwietnia 1942 roku w godzinach rannych, nieustraszony kapitan Zygmunt Rakocy z okrzykiem Niech żyje Polska zostaje zgilotynowany. W tym samym okresie jego brat Telesfor Rakocy, poszukiwany listami gończymi, jest żołnierzem Armii Krajowej i walczy w Powstaniu Warszawskim. Pośmiertnie odznaczony został medalem Za Warszawę. Po wyzwoleniu w latach Zygmunt Rakocy zostaje zupełnie zapomniany przez władze wojskowe i administracyjne Polski Ludowej. Najbliższa rodzina organizuje symboliczny pochówek Zygmunta w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Murowanej Goślinie. Obywatelska postawa mieszkańca Ziemi Goślińskiej, jego organizatorskie zdolności, pełne oddanie służbie wojskowej, bezgraniczny 5

6 patriotyzm w czasie walk w 1939 roku, a następnie męczeńska śmierć za Polskę Zygmunta Rakocy niech posłużą za wzór następnym pokoleniom młodych Polaków. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI! Grobowiec rodzinny na cmentarzu w Murowanej Goślinie Bibliografia: Kwartalnik nr 3/2003 (24) III kwartał 2003 Z OTCHŁANI WIEKÓW ZIEMI GOŚLIŃSKIEJ Izba Regionalna Ziemi Goślińskiej (artykuł autorstwa Włodzimierza Rakocego bratanka Zygmunta Rakocego) GOŚLINIAKÓW KSIĘGA ZŁOTA Dariusz Paprocki, współpraca Norbert Kulse (Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Murowana Goślina 2004) DZIEJE MUROWANEJ GOŚLINY praca zbiorowa pod redakcją Mieczysława Brusta (Poznań 2006) MUROWANA GOŚLINA NA DAWNYCH WIDOKÓWKACH zebrał i opracował Maciej Sterczała (Murowana Goślina 2003) 6