Kazimierz Gajlewicz. podporucznik rezerwy piechoty. Wojska Polskiego, jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w 1940 r.

Transkrypt

1 Kazimierz Gajlewicz podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w 1940 r. 1

2 Kazimierz Gajlewicz urodził się 25 grudnia 1907 roku w Nowodzieli koło Kuźnicy w powiecie sokólskim, w województwie białostockim, w rodzinie chłopskiej. Był synem Tomasza i Kazimiery z domu Bruzgo. Dzieciństwo spędził w rodzinnej, malowniczo położonej wsi, liczącej ponad sto gospodarstw. Tu też rozpoczął edukację w 4-klasowej szkole powszechnej, która mieściła się w budynku prywatnym w centrum wsi. Po ukończeniu IV klasy uczęszczał do 7-klasowej Powszechnej w Kuźnicy, a później podjął naukę w gimnazjum w Grodnie. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Seminarium Duchownym w Wilnie. (Fot. 2) Zjazd absolwentów Powszechnej Szkoły w Kuźnicy w 1931 roku. (Fot. 3) Budynek, w którym dawniej mieściła się szkoła w Nowodzieli. 2

3 Od najmłodszych lat był niezwykle pobożny. Myślał nawet o kapłaństwie. (Fot. 4) Pamiątka I Komunii Świętęj, przyjętej w kuźnickim kościele 26 czerwca 1916 roku, podpisana przez księdza proboszcza Besztę- Borowskiego, Kapłana-męczennika beatyfikowanego w Warszawie 13 czerwca 1999 roku przez Jana Pawła II. 3

4 Seminarium Duchowne w Wilnie przerwał, by w latach 1930/1931 podjąć naukę w Szkole Podoficerskiej 3 Batalionu Saperów w tymże mieście. Szkołę ukończył w stopniu podchorążego. 1 stycznia 1937 roku otrzymał nominacje nad podporucznika rezerwy i przydzielony został do 81 pułku piechoty w Grodnie. (Fot. 5) 4

5 W 1933 roku ożenił się z Heleną Kowalewską (urodzoną 1 października 1909 roku). Z tego związku w Grodnie w 1933 roku urodził im się syn Zbigniew, a 1934 roku córka Halina. (Fot.6) Żona Kazimierza Gajlewicza-Helena (Fot. 7) Dzieci Kazimierza Gajlewicza Zbigniew-urodzony r. Halina-urodzona r. 5

6 W wrześniu 1939 r. Kazimierz Gajlewicz wraz z 81 pułkiem piechoty wyruszył na wojnę. Brał udział w obronie Lwowa, walczył przeciw niemieckim najeźdźcom. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Lwowa został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku. Z obozu nadeszła do żony karta pocztowa datowana 4 lutego 1940 roku. Nie przypuszczał, że będzie to ostatni w jego życiu kontakt z rodziną. Zamordowany został w Charkowie w kwietniu 1940 roku. Na liście NKWD figuruje pod numerem 930. Poszliśmy w niewolę bez żalu i skarg Na nędzę i życie tułacze, A po nas pozostał jęk matek i żon. Modlitwa działeczek i płacze. Pieśń śpiewana przez oficerów obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku 6

7 Koperta i oryginalny list Kazimierza Gajlewicza do żony. (Fot. 8-9) 7

8 Jedyny zachowany list do żony Heleny wysłany ze Starobielska 4 lutego 1940 roku. Najdroższy Helusiek. List od Ciebie otrzymałem dn.16.i.40r. i 17.I.40r. Wysyłam Ci swój list. Dzidziusiek kochany jestem żywy i zdrowy. Mocno ucieszyłem się, że Ty Bobo i dziatki jesteście zdrowi. O was Dzidziusiek zawsze myślę i jestem sercem przy Was. Pamięci o Was niech świadczy fakt, że pamiątek najdroższych mi, jest to medalik i zdjęcie dziatek, zachowałem przy sobie mimo walk z Niemcami we Lwowie. Dziadziusiu brak mi tylko Twojej podobizny, o którą Cię proszę. Helusieńko dowiedz się co słychać u Surocieńskiego Stanisława wieś Orłowicze (Wołkusz). Listu wysłanego do Kamieńca nie otrzymałem. Pisz do mnie częściej, a tym mi ulżycie przeżycie czasu do chwili powrotu do Was. Pisz o wszystkich i wszystkim co słychać. Pamiętaj Bobo, że masz męża, który Cię kocha prawdziwą miłością, a da Bóg, że prędko się zobaczymy. Będziemy szczęśliwsi niż kiedyś. Proszę służ rodzicom i bądź u nich. Całuję Was mocno. Moc życzeń. 8

9 Fragment listy skazanych na śmierć przez NKWD jeńców z obozu w Starobielsku. 9

10 Pośmiertnie Kazimierz Gajlewicz został odznaczony w Londynie Krzyżem Kampanii Wrześniowej w 1939 roku. (Fot. 10) 10

11 We wrześniu 1939 roku żona Kazimierza z dziećmi przybyła do Nowodzieli koło Kuźnicy i zamieszkała u rodziców męża. W 1943 roku przeniosła się do Sokółki, a w 1945 roku zmarła na tyfus. Zostawiła dwoje małych dzieci, którymi zaopiekowała się siostra Kazimierza- Stanisława. Gdy córki Kazimierza Gajlewicza dorosł,y wyjechały do Wrocławia, gdzie mieszkają do dziś. (Fot. 11) Grób rodzinny Gajlewiczów na cmentarzu w Kuźnicy. 11

12 Bibliografia 1. Ostatnia droga. Charków, Katyń Miednoje, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Białymstoku, Białystok 1998, s Dokumenty ze zbiorów prywatnych Stanisława Gajlewicza - bratanka zamordowanego Kazimierza Gajlewicza. 3. Relacje mieszkańców Nowodzieli: Czesława Krawiela, Weroniki i Zygmunta Gejdelów, Romualdy Krawiel, Kazimierza Margielewicza - osób pamiętających Kazimierza Gajlewicza. Fotografie: 1. Portret Kazimierza Gajlewicza, ze zbiorów Stanisława Gajlewicza 2. Zjazd absolwentów Powszechnej Szkoły w Kuźnicy w 1931 roku- zdjęcie w zbiorach Zespołu Szkół w Kuźnicy 3. Budynek w którym dawniej mieściła się szkoła w Nowodzieli zdjęcie autorskie 4. Pamiątka I Komunii Świętej Kazimierza Gajlewicza- ze zbiorów S. Gajlewicza 5. Patent oficerski, ze zbiorów S. Gajlewicza 6. Zdjęcie żony K. Gajlewicza-Heleny Kowalewskiej, ze zbiorów S. Gajlewicza 7. Dzieci Kazimierza i Heleny Gajlewiczów: Halina i Zygmunt, ze zbiorów S. Gajlewicza 8. List do żony z obozu w Starobielsku- koperta z adresem ze zbiorów S. Gajlewicza, 9. List do żony tekst, ze zbiorów S. Gajlewicza 10. Krzyż Kampanii Wrześniowej, ze zbiorów S. Gajlewicza 12

13 11. Grób rodzinny Gajlewiczów na cmentarzu w Kuźnicyzdjęcie autorskie Pracę wykonali uczniowie Szkoły Podstawowej w Kuźnicy: 1. Kinga Borys 2. Magdalena Danilczyk 3. Paula Eliaszuk 4. Adelina Nelup 5. Patrycja Aniśko pod opieką pani Anny Radkiewicz 13