MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ DEPARTAMENT INFRASTRUKTURY. Polityka resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska

Transkrypt

1 MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ DEPARTAMENT INFRASTRUKTURY Polityka resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska Warszawa

2 SPIS TREŚCI Wstęp. 3 ROZDZIAŁ 1 Polityka ekologiczna państwa... 4 ROZDZIAŁ 2 Zadania resortu Obrony Narodowej w zakresie ochrony środowiska... 5 ROZDZIAŁ 3 Cele szczegółowe

3 WSTĘP Ochrona środowiska, zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami, to podjęcie lub zaniechanie działań, umoŝliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej tzn. równowagi we wzajemnym oddziaływaniu człowieka, składników przyrody Ŝywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nieoŝywionej. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 października 2008 r. w sprawie określenia organów odpowiadających za nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych (Dz. U. Nr 195, poz. 1203) stanowi, Ŝe wymagane jest sporządzenie Polityki resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska. Dotychczas obowiązującą Politykę resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska zatwierdzoną przez Ministra Obrony Narodowej w dniu 14 lutego 2002 r. opracowano w wykonaniu delegacji rozporządzenia, które utraciło moc i zostało zastąpione rozporządzeniem wyŝej wymienionym. Priorytety i kierunki działań zawarte w przyjętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Polityce ekologicznej Państwa w latach z perspektywą do roku 2016, jak równieŝ konieczności dostosowania do aktualnych wymogów ochrony środowiska wynikających zarówno z prawodawstwa krajowego, NATO jak i Unii Europejskiej oraz zmian organizacyjnych w resorcie obrony narodowej, spowodowały potrzebę znowelizowania Polityki resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska. 4

4 ROZDZIAŁ 1 POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 22 maja 2009 r. przyjął, opracowany w Ministerstwie Środowiska, dokument Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 (M.P. Nr 34, poz. 501). Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisują się w priorytety Unii Europejskiej i cele 6 Wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego (EAP). Do najwaŝniejszych wyzwań naleŝy zaliczyć: działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównowaŝonego rozwoju, przystosowanie do zmian klimatu, ochrona róŝnorodności biologicznej. Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest zobligowana do implementacji całego prawodawstwa unijnego do krajowego systemu prawnego, co powoduje szereg trudnych do wypełnienia zobowiązań. Zgodnie z zasadą zrównowaŝonego rozwoju wartości ekologiczne i społeczne są w Unii stawiane na równi z wartościami ekonomicznymi. W przypadku resortu obrony narodowej oznacza to konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z bezpieczeństwem i polityką obronną kraju, w tym realizacją zobowiązań sojuszniczych oraz szkoleniem i utrzymaniem gotowości bojowej wojsk. Polityka resortu obrony narodowej w zakresie ochrony środowiska stanowi dokument zgodny z polityką ekologiczną kraju. 5

5 ROZDZIAŁ 2 ŚRODOWISKA CELE RESORTU OBRONY NARODOWEJ W ZAKRESIE OCHRONY Zgodnie z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym, komórki organizacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowane podlegają wszelkim powszechnie obowiązującym w państwie regulacjom o charakterze normatywnym. Wypełniając swoje zadania resort obrony narodowej powinien dąŝyć do minimalizowania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko. Działania Sił Zbrojnych RP powinny uwzględniać równieŝ zasady ochrony środowiska, jednakŝe w przypadku konfliktu pomiędzy celami operacyjnymi a wymogami środowiskowymi, cele operacyjne powinny być traktowane priorytetowo 1. Dowódca realizując załoŝenia operacji (misji, ćwiczenia) uwzględnia w moŝliwej formie wymogi środowiskowe tak, aby zmniejszyć negatywne oddziaływanie na środowisko. Mając na uwadze priorytety zawarte w polityce ekologicznej państwa, w resorcie obrony narodowej naleŝy zwrócić uwagę na: 1) działania systemowe: uwzględnianie zagadnień ochrony środowiska (zrównowaŝony rozwój) oraz wdraŝanie przepisów prawnych regulujących zagadnienia ochrony środowiska w dokumentach i opracowaniach strategicznych, współpraca z organami administracji państwowej w zakresie planowania i przeprowadzania przedsięwzięć, mających wpływ na funkcjonowanie wojska, związanych z ochroną środowiska, promowanie proekologicznych zachowań oraz produktów mniej obciąŝających środowisko, zorganizowanie wydajnego systemu zarządzania ryzykiem ekologicznym, w celu realizacji zadań i załoŝeń z jednoczesnym zmniejszaniem negatywnych wpływów na środowisko, podjęcie działań dotyczących przeciwdziałaniu zmianom klimatu, 1 Dotyczy tylko strefy działań wojennych. 6

6 rozwijanie badań i/lub korzystanie z wypracowanych rozwiązań, które pozwoliłyby ograniczać negatywny wpływ na środowisko, zapobieganie szkodom w środowisku, sygnalizowanie moŝliwości wystąpienia szkody, w przypadku wystąpienia szkody w środowisku ponoszenie kosztów jego naprawy, zabezpieczenie moŝliwości optymalnego funkcjonowania poprzez wprowadzanie stosownych ograniczeń uŝytkowania, w planach zagospodarowania przestrzennego, na terenach wokół jednostek wojskowych; 2) ochronę zasobów naturalnych: ochronę przyrody, zachowanie róŝnorodności biologicznej, racjonalne gospodarowanie zasobami wody, ochronę powierzchni ziemi, zwiększenie skali rekultywacji terenów zdegradowanych; 3) poprawę jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: ochronę powietrza, redukcję emisji SO 2, NO x i pyłu drobnego, dąŝenie do likwidacji emisji substancji zuboŝających warstwę ozonową oraz sukcesywnej modernizacji systemów grzewczych, ochronę wód przed zanieczyszczeniami, budowę lub modernizacje oczyszczalni ścieków, poprawę gospodarowania odpadami, zagospodarowanie zbędnych środków bojowych, ograniczenie oddziaływania hałasu i pól elektromagnetycznych, bezpieczne wprowadzanie i wycofywanie substancji chemicznych. 7

7 ROZDZIAŁ 3 ZADANIA SZCZEGÓŁOWE NajwaŜniejsze zadania szczegółowe stojące przed komórkami lub jednostkami organizacyjnymi resortu obrony narodowej wynikają z priorytetów polityki ekologicznej kraju oraz z aktualnych uwarunkowań prawnych. Zadania te obejmują: 1) działania systemowe: uwzględnianie wymogów ochrony środowiska w trakcie działania wojsk, zgodnie z Instrukcją realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska podczas prowadzenia wspólnych operacji ćwiczeń wojskowych w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego i Programu Partnerstwa dla Pokoju oraz międzynarodowych i narodowych przedsięwzięć szkoleniowych (Kwat.-Bud. 123/2004), pozyskiwanie funduszy na inwestycje proekologiczne spoza resortu ON w celu ograniczenia wielkości środków z budŝetu Ministerstwa Obrony Narodowej niezbędnych do realizacji przedsięwzięć wymienionych w niniejszym dokumencie, ograniczanie, w miarę moŝliwości, zuŝycia energii elektrycznej dzięki stosowaniu energooszczędnych technologii, przez zmianę naszego zachowania lub połączenie tych dwóch elementów, uczestniczenie w procesie planowania i ustanawiania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, a następnie w opracowywaniu planu zadań ochronnych i planu ochrony dla obszarów Natura 2000; 2) ochronę zasobów naturalnych: uwzględnianie w planowaniu i opracowaniu ćwiczeń wojskowych zapisów Instrukcji szkoleniowej w zakresie zapewnienia wymogów ochrony zwierząt oraz roślin w toku szkolenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na poligonach (Kwat.-Bud. 128/2008); 3) poprawę jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: modernizacja baz i stacji paliw płynnych w terminie do dnia 31 grudnia 2012 r., zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny 8

8 odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosięŝne słuŝące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz z poźn. zm.), modernizacja lub przebudowa oczyszczalni ścieków w celu ograniczenia zrzutu ścieków do wód lub gruntu oraz ograniczenie zrzutów substancji niebezpiecznych do wód powierzchniowych w terminie do dnia 31 grudnia 2015 r., zgodnie z wynegocjowanymi okresami przejściowymi dla Dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, usunięcie i unieszkodliwienie azbestu w terminie do dnia 31 grudnia 2032 r., zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz z poźn. zm.) i uchwałą Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego Program oczyszczania kraju z azbestu na lata , wykorzystywanie PCB 2 w uŝytkowanych urządzeniach i instalacjach jedynie do 30 czerwca 2010 r. Do tego czasu sukcesywnie oczyszczać lub eliminować instalacje lub urządzenia, w których były lub są wykorzystywane PCB, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagroŝenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagroŝenie dla środowiska (Dz. U. Nr 96, poz. 860). W przypadku posiadania odpadów usunąć oraz unieszkodliwić PCB albo jeśli usunięcie jest niemoŝliwe, unieszkodliwić te odpady nie później niŝ do 31 grudnia 2010 r., zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz z późn. zm), zastąpienie substancji zubaŝających warstwę ozonową alternatywnymi i bezpiecznymi dla środowiska substancjami na podstawie rozporządzenia 2 Rozumie się przez to polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylofibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyŝej 0,005 % wagowo łącznie 9

9 nr 2037/2000/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie substancji zubaŝających warstwę ozonową, stosowanie, w miarę moŝliwości, kryteriów środowiskowych w procedurach zamówień publicznych, zgodnie z dyrektywą 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi oraz dyrektywą 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, ścisłe przestrzeganie postanowień rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. Nr 162, poz. 1153), zagospodarowanie zbędnego mienia ruchomego, w tym zbędnych środków bojowych zgodnie z decyzją Nr 43/PUM Podsekretarza Stanu w MON ds. Uzbrojenia i Modernizacji z dnia 10 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wytycznych w sprawie szczegółowych zasad planowania i przekazywania Agencji Mienia Wojskowego niektórych składników mienia Skarbu Państwa, realizacja zadań wynikających z uchwały Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 (M.P. Nr 90, poz. 946). Zakres powyŝszych zadań nie jest obszarem zamkniętym i moŝe się zmieniać stosownie do zmian przepisów lub zasad funkcjonowania Sił Zbrojnych RP. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 października 2008 r. w sprawie określania organów odpowiadających za nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych opracowywana jest corocznie Informacja o stanie środowiska i działalności proekologicznej w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez 10

10 niego nadzorowanych. W Informacji, o której mowa powyŝej, znajduje się aktualny stan ochrony środowiska oraz wnioski, które naleŝy uwzględniać w bieŝącym działaniu. W celu realizacji zadań z zakresu ochrony i poprawy stanu środowiska, corocznie na etapie planowania zadaniowego wydatków budŝetowych naleŝy zabezpieczyć niezbędne środki finansowe. W przypadku zmian, zastąpienia przepisów prawnych wymienionych w rozdziale 3 naleŝy stosować odpowiednio przepisy prawne zmienione, zastępujące. 11