STRUKTURA DANYCH GIS

Transkrypt

1 Maciej Łochyński Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego Marcin Guzik Tatrzański Park Narodowy STRUKTURA DANYCH GIS Proponowaną strukturę naleŝy traktować jako listę wstępną do konsultacji podczas III Warsztatów GIS w Parkach Narodowych i obszarach chronionych. Prezentowana propozycja modelu dotyczy danych koniecznych do opracowania na etapie tworzenia planu ochrony map tematycznych (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody) oraz danych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania systemu GIS. Opisana poniŝej architektura bazy danych ma mieć charakter uniwersalny, powinna być wykorzystywana zarówno przy okazji robienia planów ochrony, ale przede wszystkich podczas codziennej pracy, jako narzędzie do gromadzenia danych. Dopiero wynikiem tej bazy danych (niejako jej zobrazowaniem) będzie mapka do planu ochrony. Zaproponowany opis struktury moŝe wydać się dla profesjonalistów prosty i niekompetentny, ale został on przygotowany zgodnie z duchem wypowiedzi na forum Jeśli chodzi natomiast o stworzone juŝ standardu danych, być moŝe brak checi ich implementacji wynikał z ich skomplikowanej architektury i nadmiar rozdmuchanej treści. MoŜe trzeba stworzyć bardziej prosty i przystępny nawet dla podstawowych uŝytkowników GIS model? Struktura obejmuje takŝe dane na potrzeby wojewódzkich konserwatorów przyrody, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody i obszarów Natura PLAN PRACY ETAP 1 zdefiniowanie warstw tematycznych przedstawianych na mapach ETAP 2 zdefiniowanie zakresu danych (struktura pliku dbf) warstw tematycznych ETAP 3 zdefiniowanie słowników ETAP 4 Warsztaty GIS- konsultacje projektu (22-24 październik) ETAP 4 - przygotowanie ostatecznej wersji modelu (do końca 2007 r.) Zapraszam wszystkich na forum, gdzie moŝna konstruktywnie skrytykować przedstawione załoŝenia: PoniŜej znajduje się propozycja ETAPU 1, obecnie trwają prace nad 2 etapem 1

2 1.STANDARD DANYCH Układ współrzędnych: Zgodnie z rozporządzeniem ( 13) mapy tematyczne sporządza się w państwowym systemie odniesień przestrzennych o którym mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (Dz. U. Nr 70, poz. 821) 3 Państwowy system odniesień przestrzennych tworzą: 1) geodezyjny układ odniesienia (EUREK-89), 2) układ wysokości (Kronsztad), 3) układ współrzędnych płaskich prostokątnych oznaczony symbolem 2000, stosowany w pracach geodezyjnych i kartograficznych, związanych z wykonywaniem mapy zasadniczej, 4) układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem 1992, stosowany w mapach urzędowych o skali mapy 1:10000 i skalach mniejszych. 4 Układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem 1965, oraz lokalne układy współrzędnych mogą być stosowane do dnia 31 grudnia 2009 r. Definicja układu współrzędnych dla ESRI ArcGIS (definicja pliku *.prj): PROJCS["PUWG_92",GEOGCS["GCS_ETRF_1989",DATUM["D_ETRF_1989",SPHEROID["WGS_19 84", , ]],PRIMEM["Greenwich",0.0],UNIT["Degree", ]],PR OJECTION["Gauss_Kruger"],PARAMETER["False_Easting", ],PARAMETER["False_Northing ", ],PARAMETER["Central_Meridian",19.0],PARAMETER["Scale_Factor",0.9993], PARAMETER["Latitude_Of_Origin",0.0],UNIT["Meter",1.0]] Definicja układu współrzędnych dla Intergraph GeoMedia (definicja pliku *.csf): 2

3 3

4 2. DANE ZEWNĘTRZNE (REFERENCYJNE I TŁOWE) Dane pozyskane z Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej, Lasów Państwowych, WIOŚ, WZMIUW, firm prywatnych. Dane rastrowe: a) ortofotomapa Ortofotomapa w barwach rzeczywistych (R,G,B) oraz nierzeczywistych (z wykorzystaniem kanałów zarejestrowanych w zakresie promieniowania bliskiej podczerwieni NIR i kanałów widzialnych), wielkość piksela > 1m, aktualność- najnowsze dostępne zobrazowanie. Wykorzystanie ortofotomapy w skali co najmniej 1:5000 pozwala na oparcie systemu informacji o terenie na aktualnych danych. Z uwagi na kartometryczność materiał ten moŝe słuŝyć do analiz i pozyskiwania danych wektorowych. Ortofotomapy moŝna zamówić np. w Wojewódzkich Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w Urzędach Marszałkowskich. Format plików GeoTIFF Aktualizacja co 5 lat b) mapy topograficzne skale 1:10.000, 1:25.000, 1:50.000, 1: Mapy topograficzne moŝna zamówić w Wojewódzkich Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w Urzędach Marszałkowskich. Format plików GeoTIFF Aktualizacja gdy zostaną opracowane nowe mapy c) numeryczny model terenu Format plików - GRID, GoeTIFF Numeryczny Model Terenu moŝna zamówić w Wojewódzkich Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w Urzędach Marszałkowskich. Dane wektorowe: d) numeryczny model terenu Format plików TIN Nazwy plików godło arkusza Numeryczny Model Terenu moŝna zamówić w Wojewódzkich Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w Urzędach Marszałkowskich. e) działki ewidencyjne i uŝytki Mapa zasadnicza Polski, warstwa działek i klasouŝytków (Nakładka E- ewidencja gruntów i budynków). Bazę danych działek i uŝytków moŝna pozyskać z Powiatowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Działki i uŝytki muszą obejmować takŝe otulinę obszaru chronionego. 4

5 Aktualizacja raz w roku f) topografia V-Map Level 2, TBD VMap Level 2 jest cyfrowym odpowiednikiem mapy topograficznej w skali 1: TBD to cyfrowy odpowiednik map topograficznych w skali 1: Dane moŝna zamówić w Wojewódzkich Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działających w Urzędach Marszałkowskich. Posiadanie tych warstw umoŝliwi tworzenie kompozycji mapowych umiejscowionych w przestrzeni. Aktualizacja raz w roku g) granice administracyjne 1) Nazwa warstwy: Granice gmin Aktualizacja co 2 lata 2) Nazwa warstwy: Granice Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej Aktualizacja co 2 lata 3 Nazwa warstwy: Granice nadleśnictw Aktualizacja co 2 lata 4) Nazwa warstwy: Granice obwodów łowieckich Aktualizacja co 2 lata h) planowanie przestrzenne 1) Nazwa warstwy: Obszary objęte Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Aktualizacja raz w roku i) Leśna Mapa Numeryczna Warstwy dostępne w standardzie LMN Dane w mniejszym stopniu potrzebne PN, ale niezbędne np. Wojewódzkim Konserwatorom Przyrody, Parkom Krajobrazowym Aktualizacja raz w roku 5

6 j) ochrona środowiska Dane do uzyskania z Wydziałów Ochrony Środowiska, WIOŚ, WZMIUW, Aktualizacja raz w roku 1) Nazwa warstwy: Stan czystości wód powierzchniowych i podziemnych 2) Nazwa warstwy: Istniejące i projektowane lokalizacje inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko 3) Nazwa warstwy: Stanowiska poboru wód powierzchniowych i podziemnych 4) Nazwa warstwy: Infrastruktura hydrotechniczna 5) Nazwa warstwy: Ochrona przeciwpowodziowa 6) Nazwa warstwy: Systemy melioracyjne 7) Nazwa warstwy: Zanieczyszczenie powierza atmosferycznego (źródła, rodzaje i stęŝenia) 8) Nazwa warstwy: Zanieczyszczenie gleb (źródła, rodzaje i stęŝenia) 9) Nazwa warstwy: NatęŜenie hałasu (źródła, rodzaje i stęŝenia) 3. DANE REFERENCYJNE I TŁOWE a) obszary chronione Obszary chronione zostały opisany w warstwach o róŝnej geometrii, do obiektów liniowych moŝliwe będzie dołączenie informacji o granicy obiektu (np. sposobu wyznaczenia), a do poligonów ogólnych informacji o obiekcie. 1) Nazwa warstwy: Obszar parków narodowych 2) Nazwa warstwy: Granice parków narodowych 3) Nazwa warstwy: Obszar otulin parków narodowych 4) Nazwa warstwy: Granice otulin parków narodowych 5) Nazwa warstwy: Obszar rezerwatów przyrody 6) Nazwa warstwy: Granice rezerwatów przyrody 6

7 7) Nazwa warstwy: Obszar otulin rezerwatów przyrody 8) Nazwa warstwy: Granice otulin rezerwatów przyrody 9) Nazwa warstwy: Obszar parków krajobrazowych 10) Nazwa warstwy: Granice parków krajobrazowych 11) Nazwa warstwy: Obszar otulin parków krajobrazowych 12) Nazwa warstwy: Granice otulin parków krajobrazowych 13) Nazwa warstwy: Obszar chronionego krajobrazu 14) Nazwa warstwy: Granice obszarów chronionego krajobrazu 15) Nazwa warstwy: Obszary Natura 2000 (obszary specjalnej ochrony ptaków) 16) Nazwa warstwy: Granica obszarów Natura 2000 (obszarów specjalnej ochrony ptaków) 17) Nazwa warstwy: Obszary Natura 2000 (obszary specjalnej ochrony siedlisk) 18) Nazwa warstwy: Granica obszarów Natura 2000 (obszarów specjalnej ochrony siedlisk) 19) Nazwa warstwy: Stanowiska pomników przyrody 20) Nazwa warstwy: Stanowiska dokumentacyjne 21) Nazwa warstwy: Obszary stanowisk dokumentacyjnych 22) Nazwa warstwy: Granice stanowisk dokumentacyjnych 23) Nazwa warstwy: Obszary uŝytków ekologicznych 24) Nazwa warstwy: Granice uŝytków ekologicznych 25) Nazwa warstwy: Obszary zespołów przyrodniczo-krajobrazowych 26) Nazwa warstwy: Granice zespołów przyrodniczo-krajobrazowych 7

8 b) podział powierzchniowy 1) Nazwa warstwy: Granice obrębów 2) Nazwa warstwy: Granice oddziałów 3) Nazwa warstwy: Granice pododdziałów (W przypadku warstw 5,6,7 w stosunku do Parków Narodowych będą to dane własne, ale Parki Krajobrazowe czy rezerwaty przyrody informację tę pozyskają z LMN Lasów Państwowych) 8

9 4. MAPY TEMATYCZNE Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody, mówi o mapach tematycznych, które naleŝy sporządzić w formie cyfrowej z wykorzystaniem systemu informacji przestrzennej. PoniŜej zaproponowano warstwy, które powinny znaleźć się na tych mapach, takŝe zaznaczono, które dane zewnętrzne naleŝy wykorzystać przy ich tworzeniu.. Oprócz wymienionych warstw na mapie powinny się znaleźć równieŝ dane referencyjne i tłowe. 1) mapa typów gleb Mapa gleb według klasyfikacji PTG 1) Nazwa warstwy: Gleby 2) mapa sieci hydrograficznej i granic zlewni 1) Nazwa warstwy: Sieć rzeczna Osie wód płynących (cieków, potoków lub główny nurt szerokich rzek) Warstwę tą powinno się zdygitalizować w oparciu o ortofotomapę 2) Nazwa warstwy: Wody płynące Powierzchnia zajęta przez szerokie rzeki, warstwę tą powinno się zdygitalizować w oparciu o ortofotomapę 3) Nazwa warstwy: Zbiorniki wodne Obszar zbiornika wodnego (jeziora, stawu) 4) Nazwa warstwy: Obszar zlewni Obszar, z którego wody spływają do wskazanego miejsca 5) Nazwa warstwy: Granice wododziałów 6) Nazwa warstwy: Miejsca wypływu wód podziemnych y Formy naturalnych i sztucznych wypływów wód podziemnych (źródło, wyciek, wysięk, młaka, wywierzysko, studnia, obszar źródliskowy) 9

10 3) mapa roślinności Mapa fitosocjologiczna 1) Nazwa warstwy: Roślinność potencjalna 2) Nazwa warstwy: Roślinność rzeczywista 4) mapa siedlisk przyrodniczych Mapa siedlisk wg. Natura ) Nazwa warstwy: Siedliska przyrodnicze, Punkt Obszary występowania siedlisk przyrodniczych o znaczeniu europejskim, warstwa punktowa dotyczy siedlisk, których nie moŝna w skali przedstawić jako poligon 5) mapa siedlisk i stanowisk gatunków roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących objętych ochroną gatunkową oraz zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 1) Nazwa warstwy: Stanowiska grzybów objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 2) Nazwa warstwy: Obszary występowania grzybów objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 3) Nazwa warstwy: Stanowiska roślin objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 4) Nazwa warstwy: Obszary występowania roślin objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 5) Nazwa warstwy: Stanowiska zwierząt objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 6) Nazwa warstwy: Obszary występowania zwierząt objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 7) Nazwa warstwy: Siedliska gatunków zwierząt, grzybów i roślin objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących 10

11 8) Nazwa warstwy: Siedliska gatunków zwierząt, grzybów i roślin objętych ochroną gatunkową, zagroŝonych wyginięciem lub rzadko występujących Dotyczy siedlisk, których nie moŝna zaznaczyć w skali 1:5000 jako poligon, np. drzew jako siedlisk owadów. 6) mapa drzewostanów według głównych gatunków drzew 1) Nazwa warstwy: Drzewostany według głównych gatunków drzew 7) mapa typów siedliskowych lasu 1) Nazwa warstwy: Siedliska leśne 8) mapa typów ekosystemów 1) Nazwa warstwy: Ekosystemy 9) mapa walorów krajobrazowych 1) Nazwa warstwy: Punkty widokowe 2) Nazwa warstwy: Osie widokowe 3) Nazwa warstwy: Przedpola widokowe 4) Nazwa warstwy: Typy krajobrazów 5) Nazwa warstwy: Walory krajobrazowe 10) mapa walorów przyrody nieoŝywionej 1) Nazwa warstwy: Obszary jednostek litostratygraficznych Jednorodna pod względem litologii i stratygrafii jednostka geologiczna 2) Nazwa warstwy: Stanowiska osobliwości geologicznych 11

12 Obiekty nie dające się wyodrębnić w skali jako powierzchnia, obiekty do ochrony (np. skałka, odsłonięcie, urwisko skalne, wyrobisko) 3) Nazwa warstwy: Jaskinie 4) Nazwa warstwy: Formy i obiekty geomorfologiczne, Linia, Poligon 5) Nazwa warstwy: Obszary występowania procesów morfogenetycznych, Linia, Poligon Obszary o największym nasileniu procesów morfogenetycznych 11) mapa korytarzy ekologicznych 1) Nazwa warstwy: Korytarze ekologiczne regionalne Obszary łączące teren chroniony z innymi obszarami (chronionymi, kompleksami leśnymi itp.) 2) Nazwa warstwy: Korytarze ekologiczne lokalne Przebieg korytarzy ekologicznych wewnątrz obszaru chronionego (np. trasy migracji płazów) 12) mapa wartości kulturowych 1) Nazwa warstwy: Obiekty punktowe wpisane do rejestru zabytków 2) Nazwa warstwy: Granice obiektów wpisanych do rejestru zabytków 3) Nazwa warstwy: Obiekty wpisane do rejestru zabytków 4) Nazwa warstwy: Stanowiska pomników historii 5) Nazwa warstwy: Granice pomników historii 6) Nazwa warstwy: Obszary pomników historii 7) Nazwa warstwy: Granice parków kulturowych 12

13 8) Nazwa warstwy: Obszary parków kulturowych 9) Nazwa warstwy: Wartości kulturowe 13) mapa infrastruktury technicznej, turystycznej i edukacyjnej 1) Nazwa warstwy: Obiekty infrastruktury technicznej, Linia, Poligon 2) Nazwa warstwy: Punktowe obiekty infrastruktury turystycznej 3) Nazwa warstwy: Szlaki turystyczne piesze 4) Nazwa warstwy: Szlaki turystyczne rowerowe 5) Nazwa warstwy: Szlaki turystyczne konne 6) Nazwa warstwy: Szlaki turystyczne kajakowe 7) Nazwa warstwy: Szlaki turystyczne narciarskie 8) Nazwa warstwy: Nartostrady 9) Nazwa warstwy: Trasy narciarskie 10) Nazwa warstwy: Koleje linowe i wyciągi narciarskie 11) Nazwa warstwy: ŚcieŜki edukacyjne 12) Nazwa warstwy: Punktowe obiekty infrastruktury edukacyjnej 13

14 14) mapa uŝytkowania gruntów oraz gruntów według form własności 1) Nazwa warstwy: UŜytki Warstwa zgodna z ewidencją powszechną 2) Nazwa warstwy: Własności Warstwa zgodna z ewidencją powszechną 15) mapa zagroŝeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zaplanowanych sposobów ich eliminacji lub ograniczania 1) Nazwa warstwy: ZagroŜenia i stopień uszkodzenia drzewostanów przez czynniki biotyczne i abiotyczne, Linia, Poligon 2) Nazwa warstwy: Elementy infrastruktury utrudniające migrację roślin, zwierząt i grzybów, Linia, Poligon 3) Nazwa warstwy: Inne zagroŝenia wewnętrzne i zewnętrzne, Linia, Poligon Dane zewnętrzne: 4) Nazwa warstwy: Istniejące i projektowane lokalizacje inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko 5) Nazwa warstwy: Stan czystości wód powierzchniowych i podziemnych 6) Nazwa warstwy: Stanowiska poboru wód powierzchniowych i podziemnych 7) Nazwa warstwy: Infrastruktura hydrotechniczna 8) Nazwa warstwy: Ochrona przeciwpowodziowa 9) Nazwa warstwy: Systemy melioracyjne 10) Nazwa warstwy: Zanieczyszczenie powierza atmosferycznego (źródła, rodzaje i stęŝenia) 11) Nazwa warstwy: Zanieczyszczenie gleb (źródła, rodzaje i stęŝenia) 12) Nazwa warstwy: NatęŜenie hałasu (źródła, rodzaje i stęŝenia) 14

15 16) mapa obszarów objętych ochroną ścisłą, czynną i krajobrazową 1) Nazwa warstwy: Obszary objęte ochroną ścisła, czynną i 17) mapa projektowanych sposobów ochrony czynnej, w tym projektowanych zabiegów ochronnych 1) Nazwa warstwy: Miejsca projektowanych działań ochronnych, Linia, Punkt 18) mapa obszarów i miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych 1) Nazwa warstwy: Miejsca udostępnione dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych, Linia, Poligon 15

16 W stosunku do Parków Krajobrazowych róŝnica polega na rezygnacji z pewnych map i dodaniu innych: PK9) mapa istniejących i projektowanych form ochrony przyrody Warstwy opisane w części dane podkładowe i referencyjne PK10) mapa gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz nowych zadrzewień i zalesień PK11) mapa gruntów, które nie powinny być zalesiane PK12) mapa obszarów, które powinny być chronione przed zabudową i lokalizacją elementów niekorzystnie wpływających na krajobraz Do przygotowania map PK10, PK11, PK12 wykorzystana zostanie warstwa: Strefy funkcjonalno przestrzenne, w której zawarta będzie informacja o gruntach przeznaczonych do zalesiania lub chronionych przed zalesianiem i zabudową 1) Nazwa warstwy: Strefy funkcjonalno przestrzenne 16