Jak stworzyć KLASTER. przewodnik Wydanie II rozszerzone. Redakcja Władysław Szajna. Rzeszów 2011
|
|
- Karol Dąbrowski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2
3 Samorząd Województwa Podkarpackiego realizuje projekt systemowy pn. Wzmocnienie instytucjonalnego systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w latach w województwie podkarpackim Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w partnerstwie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego realizuje Zadanie nr 9 pn. Wspieranie rozwoju struktur klastrowych w województwie podkarpackim Jak stworzyć KLASTER przewodnik Wydanie II rozszerzone Redakcja Władysław Szajna Rzeszów 2011 Zadanie współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego,budżetu państwa oraz budżetu Samorządu Województwa Podkarpackiego w ramach projektu systemowego pn. Wzmocnienie instytucjonalnego systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w latach w województwie podkarpackim
4 Jak stworzyć KLASTER Autorzy: prof. dr hab. inż. Leszek Woźniak prof. nadzw. dr hab. inż. Jan Krupa dr Marta Czyżewska dr Sylwia Dyrda-Maciałek dr inż. Sylwia Dziedzic dr Jan Hermaniuk dr Jacek Rodzinka dr Elżbieta Wojnicka-Sycz mgr inż. Józef Kamycki mgr Władysław Szajna mgr Agnieszka Tomaka mgr inż. Jerzy Wawro Recenzenci: prof. nadzw. dr hab. inż. Jan Krupa prof. nadzw. dr hab. Stanisław Ślusarczyk Przewodnik Wydanie II rozszerzone Rzeszów 2011 Projekt okładki: Mira Kamycka, Bartłomiej Szymański Skład i łamanie tekstu: Maria Romanowska ISBN Nakład 500 egz. Copyright by Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Instytut Gospodarki, ul. Sucharskiego 2, Rzeszów tel , fax instytut@wsiz.rzeszow.pl, Kopiowanie, przedrukowanie i rozpowszechnianie całości lub części niniejszej publikacji bez zgodny wydawcy zabronione Publikacja dystrybuowana bezpłatnie Wydanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
5 3 JAK STWORZYĆ KLASTER Przewodnik Spis treści str. Wstęp - W. Szajna...5 I. KLASTRY I KLASTERING - istota, funkcje, typologia. - J.Hermaniuk...7 II. ZNACZENIE KLASTRÓW, aspekty społeczno-ekonomiczne - J. Hermaniuk...18 III. ELEMENTY PROCESU TWORZENIA I ROZWOJU KLASTRÓW - W. Szajna, J. Kamycki...29 IV. TWORZENIE KLASTRÓW (od nieformalnej do instytucjonalnej sieci gospodarczej) - W. Szajna, J. Kamycki...38 V. PRZYKŁADY SKUTECZNYCH KLASTRÓW w kraju i na świecie - E. Wojnicka-Sycz...54 VI. POTENCJALNE KLASTRY w województwie podkarpackim - E. Wojnicka-Sycz...63 VII. FUNKCJONUJĄCE KLASTRY na Podkarpaciu przykłady - L. Woźniak, S. Dziedzic...80 VIII. WSPARCIE LOKALNYCH I REGIONALNYCH INICJATYW KLASTROWYCH - L. Woźniak, S. Dziedzic...90 IX. TEORIA I PRAKTYKA WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ na przykładzie Wschodniego Klastra Informatycznego - S. Dyrda-Maciałek, J. Wawro X. PRAKTYCZNE ASPEKTY PROCESU BUDOWANIA STRATEGII ROZWOJU KLASTRÓW na przykładzie Innowacyjnego Klastra Zdrowie i Turystyka Uzdrowiska - Perły Polski Wschodniej - M. Czyżewska, A. Tomaka, J. Rodzinka XI. ZŁOŻONOŚĆ PROCESÓW TWORZENIA I ROZWOJU KLASTRÓW w branży rolno - spożywczej w województwie podkarpackim - W. Szajna, J. Krupa Bibliografia...164
6 4
7 JAK STWORZYĆ KLASTER Przewodnik 5 Wstęp Klastering w obecnej dobie to nie tylko moda - to szansa, to potrzeba i konieczność gospodarcza. W dążeniu do produktów coraz lepszych, doskonalszych i tańszych, przedsiębiorstwa podejmują współpracę, wyzwalając twórcze i innowacyjne działania w wykorzystaniu i przetwarzaniu dostępnych zasobów. Coraz krótszy cykl życia produktów wymaga innowacyjnej organizacji procesu zarządzania i wytwarzania nowych produktów. W erze globalnej gospodarki, innowacyjność jest praktycznie jedyną drogą do osiągnięcia sukcesu na globalnym rynku, jedyną drogą rozwoju. Globalnym wyzwaniom na wielu obszarach działalności gospodarczej trudno jest sprostać nawet dużym podmiotom gospodarczym. Coraz większe znaczenie dla gospodarki mają zatem klastry, regionalno-branżowe sieci firm zdolne do koncentracji i racjonalnego wykorzystania sił, środków, zasobów i technologii dla podniesienia konkurencyjności i innowacyjności wytwarzanych produktów. Tworzenie sieci relacji, partnerstwa i współpracy gospodarczej, której podstawę stanowią różnorodne pionowe i poziome powiązania podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz więzi personalne zarządów i pracowników przedsiębiorstw, uczelni wyższych i instytutów naukowych, samorządów i instytucji państwowych oraz społecznych, politycznych i innych organizacji regionalnych, jest w warunkach globalnej konkurencji przedsięwzięciem koniecznym chociaż trudnym do realizacji. Wzajemne zaufanie, współpraca przy zachowaniu autonomii, integracja celów i realizowanych misji oparta o normy i zasady wykraczające poza mechanizmy rynkowe, przynosi wymierny efekt synergii. Mozaika powiązań gospodarczych i personalnych inspiruje do twórczego (dzisiaj można by rzec: innowacyjnego) myślenia o naszej przyszłości, o możliwości realizacji personalistycznej wizji gospodarki, w której człowiek funkcjonuje, rozwija się, wykazuje swój dynamizm i swoją niepowtarzalność, współdziała z innymi osobami zachowując swoją tożsamość, nie przestaje być sobą działając w wolności dla siebie, dla innych, dla dobra wspólnego. Klastering w Polsce i na Podkarpaciu zdobywa sobie coraz więcej zwolenników, niektórzy traktują go wręcz jako ruch społeczno-gospodarczy czy też pewną formę realizacji filozoficznej myśli personalistycznej w gospodarce. Klastering inspiruje do myślenia, do innowacyjnego myślenia o organizacji i zarządzaniu, do innowacyjnego myślenia o produktach i gospodarce i wreszcie do (innowacyjnego) myślenia o człowieku, o rozwoju osoby ludzkiej, w którym prymat wartości osobowych (rozum, wolność) stawiany jest przed wartościami ekonomicznymi i strukturami społecznymi, w którym uczciwość i współpraca w biznesie nie jest utopią ale może stać się realnym faktem, postrzegalnym bytem oraz rzeczywistością. Klastering na Podkarpaciu dzisiaj to szansa, to potrzeba i konieczność gospodarcza, jeśli nasz Region ma się rozwijać a Polska Południowo-Wschodnia ma być bogatsza. To, że klastering ma tylu zwolenników w Małopolsce i na Podkarpaciu nie jest przypadkowe, tutaj myślenie personalistyczne kształtowało się od lat. Tu także działali najwięksi propagatorzy personalistycznego podejścia do gospodarki (także do gospodarki rynkowej), późniejszy papież - kardynał Karol Wojtyła i ks. Józef Tischner. W tworzeniu wizji i w kształtowaniu klastrów jako personalistycznych modeli gospodarki możemy stać się częścią pokolenia JPII, bez względu na wiek! Czy podołamy wyzwaniom? Konkurencyjność regionu coraz częściej nie jest wyznaczana przez pojedyncze firmy, lecz grupy i sieci przedsiębiorstw całych regionalnych przemysłów i branż. W kilku województwach w Polsce rozwój klastrów stanowi element polityki regionalnej, finansowany lub współfinansowany
8 6 z regionalnych programów operacyjnych. W województwie podkarpackim dotychczas występowały samoistne działania zmierzające do powołania klastrów, w większości bez zewnętrznego wsparcia finansowego. Sytuacja zmieniła się nieco z początkiem 2010 roku, kiedy to na rozwój Innowacyjnego Klastra Zdrowie i Turystyka Uzdrowiska Perły Polski Wschodniej oraz Wschodniego Klastra Informatycznego uzyskano dotacje ze środków Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Niemały wpływ na ożywienie idei klasteringu i inicjatyw klastrowych w środowiskach gospodarczych woj. podkarpackiego ma realizowane przez Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w partnerstwie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego, zadanie pn. Wspieranie rozwoju struktur klastrowych w województwie podkarpackim - w ramach projektu systemowego Wzmocnienie instytucjonalnego systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w latach w województwie podkarpackim. Przewodnik Jak stworzyć KLASTER opracowany w ramach ww. zadania ma charakter monografii naukowej obejmującej szeroko rozumianą problematykę klasteringu, od definicji i ogólnej wiedzy o strukturach i zasadach funkcjonowania klastrów, poprzez uwarunkowania procesów inicjowania klastrów i tworzenia ich struktur oraz fazy rozwoju klastrów, do etapu realizacji wspólnych klastrowych przedsięwzięć i szerokiej współpracy gospodarczej. Opracowanie Jak stworzyć KLASTER ma jednocześnie charakter praktycznego poradnika w obszarze inicjowania, organizacji, rozwoju i funkcjonowania klastrowych sieci gospodarczych. Opracowanie to ma w swoim głównym założeniu przybliżyć Czytelnikom problematykę klastrów, ma wskazać aktualnym i przyszłym organizatorom klastrów szeroką gamę problemów i obszarów aktywności przedsiębiorstwa, którą należy uwzględnić w twórczym procesie kreowania struktur klastrowych. W pierwszych dwóch rozdziałach zdefiniowane zostały podstawowe pojęcia obejmujące problematykę klastrów oraz funkcje, typy, modele, formy prawne i fazy rozwoju klastrów. Podkreślony został ponadto wymiar społeczno-ekonomiczny klasteringu, innowacyjność struktur i działania klastrów. W dwóch kolejnych rozdziałach przedstawiono elementy metodologii procesu tworzenia i rozwoju klastrów oraz zaprezentowano w wymiarze możliwym do praktycznego wykorzystania, proces tworzenia klastrów od nieformalnej do instytucjonalnej sieci gospodarczej. W dalszej części przewodnika zaprezentowano przykłady skutecznych klastrów w kraju i na świecie oraz podjęto próbę identyfikacji potencjalnych klastrów na Podkarpaciu. W kolejnych rozdziałach przewodnika scharakteryzowano działania wybranych klastrów i inicjatyw klastrowych funkcjonujących na Podkarpaciu oraz wskazano możliwości wsparcia rozwoju lokalnych i regionalnych inicjatyw w tym zakresie. W trzech ostatnich rozdziałach stanowiących rozszerzenie tego wydania przewodnika, przedstawiono w oparciu o rzeczywiste doświadczenia autorów, interesującą i ważną problematykę obejmującą wdrożenie i praktyczny wymiar klasteringu w ważnych dla województwa podkarpackiego branżach gospodarki. Omówiono tutaj praktyczne wymiary integracji i współpracy gospodarczej w klastrze informatycznym, przedstawiono innowacyjny - oparty o osiągnięcia naukowe w tym zakresie - proces budowania kompleksowej strategii rozwoju klastrów turystyczno-uzdrowiskowych oraz wskazano złożoność procesów tworzenia i rozwoju klastrów w branży rolno-spożywczej. Autorzy przewodnika Jak stworzyć KLASTER stawiali sobie za cel, aby to opracowanie stanowiło kompendium podstawowej wiedzy o klastrach i klasteringu, by miało charakter poradnika wspierającego inicjatywy tworzenia klastrów, by budziło zainteresowanie problematyką klasteringu i inspirowało do działania. Jeśli Czytelnicy uznają, że zadanie to chociażby w podstawowym zakresie zostało zrealizowane, to cel opracowania został osiągnięty. Władysław Szajna
9 I. Klastry i klastering - istota, funkcje, typologia. - J.Hermaniuk Potrzeba tworzenia klastrów Obecne czasy to okres burzliwych zmian gospodarczych, społecznych i środowiskowych, wywołanych procesami globalizacji. Przed poszczególnymi krajami, regionami, organizacjami i instytucjami, stoi mocne wyzwanie sprostania wzrastającej globalnej konkurencji. Wychodząc naprzeciw temu wyzwaniu w UE przyjęto w 2000 roku tzw. Strategię Lizbońską, której kluczowym zagadnieniem jest budowa społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy. Realizując wymienioną strategię Komisja Europejska, rządy, władze regionalne i lokalne oraz organizacje (przedsiębiorstwa, uczelnie, ośrodki badawcze, organizacje pozarządowe) poświęcają dużo uwagi problemowi kreowania i wdrażania innowacji. Tylko dzięki szybkiemu wprowadzaniu do praktyki gospodarczej innowacji: produktowych, procesowych i organizacyjnych jest możliwe sprostanie globalnym wyzwaniom XXI wieku. Jest to szczególnie ważne w takich krajach jak Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej, przechodzących procesy transformacji do gospodarki rynkowej, innowacyjnie zapóźnionych, zmuszonych do nadrabiania zaległości w tej dziedzinie 1. W związku z tym tworzone są programy i budowane instytucjonalne systemy wsparcia innowacji na szczeblu UE, krajów członkowskich i regionów. Ważnym elementem omawianego systemu wsparcia są rozwiązania organizacyjne służące przyspieszeniu procesu kreowania i wdrażania innowacji zwane klastrami. 1.2 Istota i cechy klastra Klaster to celowo utworzona sieć podmiotów gospodarczych działających w terytorialnej bliskości. Istotną relacją między podmiotami w klastrze jest kooperencja - sytuacja, która pojawia się, gdy celowo powstaje sieć współpracy złożona z dotychczasowych konkurentów, w której: zjawiska konkurowania i kooperacji występują równocześnie, uczestnicy współpracują ze sobą w celu osiągnięcia wspólnych korzyści nie przestając być konkurentami, wspólnota interesów i chęć konfrontacji powodują potrzebę zawierania formalnych porozumień, konkurencyjna część relacji kooperencyjnej pozostaje niesformalizowana 2. Klaster to skomplikowany system organizacyjny, składający się z wielu podmiotów i różnorodnych powiązań między nimi. Uczestnicy klastra to: przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie, instytuty, ośrodki badawcze, instytucje okołobiznesowe, organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia). 1 Klastry gospodarcze: promocja przedsiębiorczości w Europie Środkowej i Wschodniej, OECD, Paryż 2005, s J. Cygler J., Kooperencja nowy typ relacji między konkurentami, [w:] Organizacja i Kierowanie, nr 2/ 2007.
10 8 Rys. 1. Struktura klastra (sieć wewnętrzną rdzeń klastra tworzą przedsiębiorstwa) Źródło: E. Bojar, Zarządzanie rozwojem klastrów. Prezentacja, Kielce Do najważniejszych cech charakteryzujących klastry należą 3 : przestrzenna koncentracja przedsiębiorstw z reguły na niewielkim obszarze skupia się znaczna liczba przedsiębiorstw, głównie małych i średnich, chociaż mogą powstawać klastry, wokół jednej dużej firmy. Nie wyklucza to możliwości uczestnictwa podmiotów położonych nawet w znacznej odległości, zwłaszcza jeśli chodzi o zaplecze naukowo-badawcze; przynależność uczestników do tej samej lub kilku powiązanych ze sobą branż uczestnicy klastra wzajemnie się uzupełniają; korzystają również z usług jednostek zaplecza okołobiznesowego (administracja, prawo, finanse, marketing, zarządzanie); ukierunkowanie rozwoju rozwój klastra sprzyja wzrostowi specjalizacji działających na danym obszarze przedsiębiorstw i instytucji. Pozwala to uzyskać korzyści skali produkcji i podziału pracy, ale może też pogłębiać trudności w sytuacji kryzysu w danym sektorze gospodarki, silne więzi pomiędzy uczestnikami klastra oparte na wzajemnym zaufaniu i dążeniu do realizacji wspólnego celu; współpraca przedsiębiorstw ze światem nauki i instytucjami okołobiznesowymi (uczelnie, ośrodki badawczo-rozwojowe, firmy doradcze) aby uzyskać dostęp do najnowszej wiedzy dzięki transferowi innowacji i kształceniu kadr; współpraca z władzami publicznymi przede wszystkim regionalnymi i lokalnymi tworzącymi warunki działalności klastra, udzielającymi wsparcia finansowego, doradczego, infrastrukturalnego (drogi, uzbrojenie terenu itp.), efekt synergiczny współpracy dzięki transferowi wiedzy, przyjaznej konkurencji, współpracy z władzami, wzrasta efektywność działań uczestników klastra (obniżka kosztów działalności poprzez wspólne zakupy, kanały dystrybucji, platformy komunikacji, programy promocji, a także wykorzystanie efektu skali). własna tożsamość klastra, w wyniku ukształtowania się wspólnej kultury organizacyjnej oraz systemu identyfikacji wizualnej. 3 B. Włodarczyk, Terytorialne konsorcjum turystyczne albo klaster turystyczny, zob:
11 Tabela 1. Porównanie koncepcji funkcjonowania sieci i klastra 9 Sieci Klastry Członkostwo przymusowe Mogą, lecz nie muszą być skoncentrowane przestrzennie. Bliskość geograficzna mało istotna Bardziej jednorodne, niż różnorodne Uczestnictwo w sieci dostępne dla wybranych podmiotów Podstawę funkcjonowania stanowią formalnie zawierane umowy Dominują relacje oparte na wymianie Działanie oparte na współpracy Podmioty sieciowe mają zbieżne, w sposób wymierny określone cele Członkostwo dobrowolne Są skoncentrowane terytorialnie. Bliskość geograficzna ważna Bardziej różnorodne, niż jednorodne, zwłaszcza w zakresie form organizacyjno-prawnych Nie występują bariery wejścia do klastra Dużą rolę odgrywają relacje nieformalne i wspólne wartości Dominują powiązania typu input - output Działania oparte na współpracy i konkurencji (kooperencja) Podmioty klastra mają wspólną wizję, wyznaczającą kierunki działania klastra Mogą rozwijać się niezależnie od klastra lub wewnątrz niego Ilość i intensywność powiązań sieciowych określa potencjał innowacyjny i konkurencyjność klastra Źródło: opracowanie własne na podstawie A. Grycuk, Teoria i praktyka klastrów, TNOiK - SGH, Warszawa 2003, s. 12. Powyższe rozważania wskazują, że klastry charakteryzują się pewnymi cechami wspólnymi, pozwalającymi odróżnić je od innych sieciowych systemów współpracy. Klastry zawsze stanowią skupisko współzależnych podmiotów na pewnym obszarze. Przedsiębiorstwa uczestniczące w klastrze konkurują ze sobą o klientów, jednocześnie współpracując w obszarach, gdzie mają wspólne interesy (sfera B+R, marketing, logistyka, doskonalenie kadr i in.). Fakt, że uczestnicy klastra realizują wspólne projekty, nie powoduje utraty przez nich autonomii w ramach bieżącej działalności biznesowej poszczególni przedsiębiorcy samodzielnie podejmują decyzję 4. 4 P. Wieczorek, Klastry w Polsce, Kontrola Państwowa nr 6/2008, s. 83.
12 Typologia klastrów Klastry dzielą się na różne kategorie, w zależności od zastosowanych kryteriów: ze względu na skalę i charakter działalności klastra: mega, mezo- i mikroklastry; ze względu na zasięg terytorialny: lokalne, regionalne, krajowe, międzynarodowe; ze względu na poziom technologii: wysokotechnologiczne, średniotechnologiczne, niskotechnologiczne; ze względu na pozycję konkurencyjną: liderzy światowi, liderzy krajowi, liderzy regionalni, liderzy lokalni; ze względu na zdolność kreowania miejsc pracy: o rosnącym zatrudnieniu, o stabilnym zatrudnieniu, o malejącym zatrudnieniu; ze względu na fazę rozwoju: zalążkowe (embrionalne), wzrostowe rozwijające się, dojrzałe rozwinięte, schyłkowe upadające; ze względu na ilość powiązanych poziomo sektorów: wąskie i szerokie; ze względu na liczbę ogniw łańcucha produkcyjnego: głębokie obejmujące wszystkie ogniwa, płytkie obejmujące jedno bądź kilka ogniw łańcucha produkcyjnego; ze względu na model struktury organizacyjnej: włoski (brak formalnej struktury), duński (inicjatywa rządowa, jest bardziej sieciowy), holenderski (udział rządu i duża rola ośrodka badawczego) Funkcje klastrów i przesłanki ich tworzenia Przedsiębiorcy, decydujący się na współpracę z innymi podmiotami w ramach klastra, dążą do osiągnięcia korzyści w wyniku: zmniejszenia ryzyka działalności, podniesienia innowacyjności i zwiększenia produktywności, w szczególności poprzez zmniejszenie jednostkowych kosztów wytwarzania. Wymienione koszty maleją, ponieważ wraz z powiększaniem się ilości kooperujących przedsiębiorstw wzrasta wielkość zamówień oraz powstają warunki do pogłębienia ich specjalizacji. Ponadto uczestnicy klastra wspólnie rozwijają wiedzę i wypracowują własne sposoby komunikowania się, co umożliwia obniżkę kosztów transakcyjnych, związanych z realizacją umów zawieranych między nimi. Istnieją informacje wskazujące, że firmy pozostające poza istniejącymi w pobliżu strukturami klastrowymi wykazują zyski nawet o 40% niższe w porównaniu z przedsiębiorcami wykorzystującymi szanse związane z uczestnictwem w tego rodzaju strukturach 6. Można zatem sformułować następujące funkcje działalności klastrowej 7 : 5 M. Baran, Klasyfikacja klastrów i inicjatyw klastrowych. Wnioski dla systemu wspierania struktur klastrowych w Polsce, w: M. Stawicki, W. Pander (red.), Metody ewaluacji polityk wspierania klastrów ze środków strukturalnych, SGGW, Warszawa 2008, s J. Staszewska, Klaster perspektywą dla przedsiębiorców, Difin, Warszawa 2009, s M. Gorynia M., B. Jankowska, Klastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2008, s ABC jak założyć klaster? Przewodnik dla przedsiębiorcy, ECORYS Polska, s
13 1. Zmniejszenie ryzyka działalności, gdyż dzięki partnerom: łatwiejszy staje się dostęp do zasobów kapitału, wiedzy, technologii, patentów, a także prowadzenie prac B + R, bowiem nie dublujemy swoich działań; sprawniej pokonujemy bariery administracyjne i rynkowe; mamy większe możliwości pozyskania źródeł finansowania, dzięki większej wiarygodności w instytucjach finansujących oraz jawieniu się systemów wsparcia finansowego klastrów; mamy większy wpływ na zarządzanie konkurencją. 2. Podniesienie poziomu innowacyjności poprzez: uczelnie, instytuty; wymianę informacji i doświadczeń między partnerami; ułatwiony transfer nowych technologii ze sfery B + R; pozyskanie nowych źródeł finansowania innowacji; wprowadzanie na rynek nowych produktów, wytworzonych dzięki transferowi informacji, technologii i dodatkowym źródłom finansowania. 3. Zwiększenie produktywności poprzez: nowe powiązania i kontakty rynkowe; zwiększenie skali produkcji; redukcję kosztów w wyniku wprowadzenia usprawnień wypracowanych z partnerami, wspólne zakupy i przedsięwzięcia marketingowe itp. Można wyróżnić dwa sposoby tworzenia klastrów: 1. klastry powstające spontanicznie, oddolnie bez wsparcia publicznego 2. klastry powstające z inicjatywy odgórnej władz publicznych, bądź liderów biznesowych wspieranych przez władze 8. Aby klaster, jak stwierdza P. Wieczorek, mógł powstać - musi być spełnionych równocześnie kilka warunków. Mianowicie: uczestnicy klastra muszą znajdować się blisko siebie w sensie geograficznym, aby mogły wystąpić pozytywne efekty przenikania i korzystania z tych samych zasobów; między uczestnikami klastra muszą zachodzić wielopłaszczyznowe relacje; przedsiębiorcy muszą postrzegać klaster jako skuteczny instrument realizacji ich potrzeb biznesowych; w regionie musi istnieć potencjał partnerstwa oraz współpracy podmiotów oparty na profesjonaliźmie, lojalności i szacunku; inicjatywa tworzenia klastra powinna cieszyć się wsparciem władz, a także zainteresowaniem instytucji okołobiznesowych, co zwiększy szanse na pozyskanie odpowiednich źródeł finansowania. Zaleca się wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego przy tworzeniu klastrów: czynnik prywatny powinien być liderem, zaś czynnik publiczny spełniać rolę katalizatora rozwoju Bobrecka-Jamro D. i in. (red.), Klastry w agrobiznesie. Uwarunkowania funkcjonowania i wpływ na rozwój lokalnej przedsiębiorczości, Difin, Warszawa 2008, s P. Wieczorek, Klastry w Polsce, Kontrola Państwowa nr 6/2008, s
14 Stan klasteringu w Polsce Badania dotyczące stanu klasteringu w naszym kraju zostały przeprowadzone w 2008 roku. Według stanu na dzień 30 listopada 2008 roku w Polsce istniało 47 struktur spełniających kryteria działającego klastra i występowały 94 inicjatywy klastrowe. Niemal 80% zidentyfikowanych klastrów miało charakter sformalizowany. Dominującą formą organizacyjno-prawną były stowarzyszenia, w ramach których funkcjonowała prawie połowa klastrów. Na drugim miejscu uplasowała się forma porozumienia, którą wybrał co trzeci klaster. Rzadziej wykorzystywano formę spółki, fundacji czy izby gospodarczej 10. Wśród 47 klastrów, 19% stanowiły podmioty powstałe przed 2006 rokiem. Aż 70% klastrów powstało w latach , dzięki aktywnej polityce władz oraz programom wsparcia z funduszy europejskich (ZPORR, RPO, PO IG i in.). Były one zatem pochodną inicjatyw odgórnych, a nie spontanicznych procesów oddolnych. Liderem w prawie połowie klastrów były przedsiębiorstwa bądź grupy przedsiębiorstw. W co czwartym klastrze wiodącą rolę odgrywała instytucja otoczenia rynkowego, taka jak: stowarzyszenie, fundacja, izba gospodarcza bądź park technologiczny. Jedynie w ok. 13% klastrów liderem były instytucje naukowo-badawcze. Fakt ten może wskazywać, że istniejące klastry mają charakter tradycyjny a nie innowacyjny, chociaż przeczy temu deklaracja, że 26 klastrów prowadzi działalność naukowo-badawczą. W działalność 47 klastrów było zaangażowanych 1400 przedsiębiorstw, w tym 55 przedsiębiorstw dużych i 128 przedsiębiorstw średnich. Większość klastrów (62%) liczy od 21 do 60 członków; jedynie w 2 klastrach liczba członków była większa niż Proces tworzenia klastra od czego zacząć? Klastry jak już wskazywano - mogą być efektem starań władz publicznych różnych szczebli, ale najczęściej powstają samoistnie w rezultacie oddolnych inicjatyw różnych środowisk, np. branżowych. Tworzenie klastrów powinno być wynikiem procesu rynkowego a nie decyzji administracyjnych. Rola władz publicznych powinna ograniczyć się do wsparcia pośredniego poprzez wspomaganie rozwoju infrastruktury, odpowiednie ukierunkowanie systemu edukacji, promowaniu marki klastra, a także tworzeniu inkubatorów przedsiębiorczości, parków technologicznych, funduszy poręczeniowych itp. inicjatyw. Chodzi o to, aby w wyniku inicjatyw odgórnych nie powstały instytucje fasadowe, wokół których nie rozwinie się działalność gospodarcza 12. Doświadczenie wskazuje, że podejmując inicjatywę utworzenia klastra należy: Zidentyfikować wspólny cel i określić korzyści, które pomogą zintegrować środowisko wokół pomysłu klastra. Znaleźć liderów reprezentujących klaster na zewnątrz oraz ustalić miejsce spotkań. Szukać zewnętrznych źródeł finansowania (PO IG, 10 A. Nowakowska, Z. Przygodzki, M. E. Sokołowicz, Stan rozwoju klastrów w Polsce w ujęciu regionalnym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 525, Szczecin 2009, s. 279, A. Nowakowska, op. cit., s P. Wieczorek, op. cit., s. 83.
15 RPO WP, PO RPW, Programy PARP). Nie zaczynać od tworzenia sztywnych struktur organizacyjnych uczestnicy klastra sami je określą i przyjmą. Koncentrować wysiłki na aktywizacji istniejących działań i zasobów klastrowych a nie na tworzeniu klastra od podstaw Fazy rozwoju klastrów Klastry podobnie jak organizmy żywe rodzą się, dojrzewają, starzeją i zmierzają ku schyłkowi. W ich cyklu życia - za J. Staszewską - można wyróżnić następujące fazy: a) formowania się klastra (faza zalążkowa), następująca w rezultacie dyfuzji innowacji i pomysłów albo dzięki przyciągnięciu istniejących i rosnących w siłę podmiotów - liderów w branży; b) wzrostu powiększający się rynek przyciąga naśladowców i konkurentów; nowe organizacje starają się budować i utrzymywać wzajemne relacje, nadążać za nowymi rozwiązaniami technologicznymi i marketingowymi oraz kontynuować podjęte działania innowacyjne; c) stabilizacji w miarę, jak proces produkcji staje się coraz bardziej rutynowy, w klastrze pojawia się coraz więcej podmiotów-naśladowców; wysokość kosztów staje się kluczowym źródłem przewagi konkurencyjnej; uczestnicy klastra poszukują nisz rynkowych i sposobów na poprawę produktywności; d) schyłkowy produkt klastra staje się w pełni zastępowalny, zaś uczestnicy klastra tracą stopniowo dynamikę we wdrażaniu innowacji oraz poszukiwaniu nowych wyrobów i rynków Formy organizacyjno-prawne klastrów Klastry mogą działać w sposób nieformalny, jako faktyczne porozumienie różnych podmiotów rywalizujących i współpracujących ze sobą. Jednak ze względów praktycznych wskazane jest aby miały one charakter formalny. Ułatwia to bowiem korzystanie z instytucji, programów i środków wsparcia tego rodzaju działalności. W Polsce nie ma dotychczas ustawowo określonej formy organizacyjnej klastra. Zainteresowane podmioty mogą zatem wykorzystywać rozmaite formy formalizowania działalności klastrowej. Doświadczenie wskazuje, że najczęściej stosowanymi formami organizacyjno-prawnymi klastrów są (w kolejności): stowarzyszenie, spółka z o.o., fundacja, konsorcjum. Najmniej popularną formą organizacyjną jest izba rzemieślnicza i izba przemysłowohandlowa15. Poniżej przedstawiono syntetyczną charakterystykę najczęściej spotykanych form organizacyjno-prawnych klastrów. Stowarzyszenie 16 Stowarzyszenie jest organizacją pozarządową, mającą osobowość prawną i podlegającą rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Stanowi dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, samodzielnie określające swoje cele, program i strukturę organizacyjną oraz podejmujące uchwały dotyczące swojej działalności. 13 K. Kubiak, Idea i tworzenie klastrów przez gminy. Prezentacja, Chodzież J. Staszewska, Klaster perspektywą dla przedsiębiorców, Difin, Warszawa 2009, s Zob. struktura uczestników konkursu PARP na wspieranie inicjatyw klastrowych, w: D. Jabłońska, Wsparcie dla rozwoju klastrów w programach realizowanych przez PARP, PARP, Warszawa Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jednolity), Dz. U r., nr 79, poz. 855.
16 14 Celem stowarzyszenia nie może być prowadzenie działalności gospodarczej i osiąganie zysków, jak też przysporzenie korzyści majątkowych jego członkom. Do założenia stowarzyszenia koniecznych jest co najmniej 15 członków. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zgromadzenie. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej. Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności i majątku oraz z darów publicznych. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji jego celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między członków. Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. Fundacja 17 Fundacja stanowi instytucję prawną tworzoną dla realizacji celów społecznych lub gospodarczo użytecznych, zgodnych z podstawowymi interesami państwa, w szczególności w sferze ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami. Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne, niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania oraz osoby prawne, niezależnie od ich siedziby. Fundacja działa na podstawie przepisów ustawy o fundacjach i własnego statutu. Fundacja posiada osobowość prawną, którą nabywa w wyniku wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Najważniejsze decyzje dotyczące fundacji, w tym: wpis do rejestru, uchylenie uchwały zarządu, zawieszenie zarządu, likwidacja fundacji, podejmuje sąd rejestrowy na wniosek ministra - właściwego ze względu na cel fundacji lub wojewody - jeśli fundacja działa na terenie jego województwa. Organem zarządzającym fundacji jest zarząd. W praktyce często powoływane są: rada fundacji jako organ o ogólniejszych zadaniach (wytyczanie kierunków działania, kontrola ich wykonania, powołanie i odwołanie zarządu), rada programowa i organ rewizyjny. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą tylko w zakresie i na zasadach określonych w statucie, w rozmiarach służących celom fundacji. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Fundacja, która ma prowadzić działalność na terenie jednego województwa, powinna mieć siedzibę na terenie województwa objętego działalnością tej fundacji. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 18 Jest kapitałową spółką prawa handlowego, posiadającą osobowość prawną. Może być utworzona przez jedną albo więcej osób, w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Posiada kapitał zakładowy o minimalnej wartości 5000zł, który dzieli się na udziały o minimalnej wartości 50zł. Wspólnikiem spółki z o.o. może być zarówno osoba fizyczna jak i prawna. Obligatoryjnymi organami spółki są: zarząd i zgromadzenie wspólników, a fakultatywnymi: rada nadzorcza i (lub) komisja rewizyjna. Umowa spółki z o.o. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. W przypadku jeśli klaster chciałby się ubiegać o środki z funduszy strukturalnych - w umowie spółki powinien się pojawić zapis, że spółka jest non-profit bądź też, że spółka przeznacza wszystkie swoje zyski na cele statutowe (związane z funkcjonowaniem sieci/klastra). 17 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1884 r. o fundacjach, Dz. U r., nr 46, poz Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodek Spółek Handlowych, Dz. U r., nr 94, poz z późn. zm.
Klastry- podstawy teoretyczne
Klastry- podstawy teoretyczne Dr inż. Anna Szerenos Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Produkcji Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Program Innet Plan prezentacji Koncepcja klastra
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości
Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości DEFINICJE KLASTRA: Klastry to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących
Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA. Toruń, 28.04.2015 r.
Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA Toruń, 28.04.2015 r. GRUPA MEBLOWA HORECA 9 firm produkcyjnych oraz WSZP/UMK 2 firmy z branży informatycznej Produkcja mebli w technologiach: drewno, płyty meblowe,
Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych
WROCŁAWSKI PARK TECHNOLOGICZNY Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych Marek Winkowski Wiceprezes WPT S.A. Anna Madera - Kierownik DAIP Gdańsk, 09.03.2009
Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja
Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe
Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO 2014+ - założenia programowe Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego Wsparcie przedsiębiorczości w ramach WRPO 2007-2013 Podział
I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r.
I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Szczecinek, 24 września 2015r. GOSPODARKA- INNOWACJE- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Celem głównym OP 1 jest podniesienie
Kwestionariusz. dla potrzeb realizacji benchmarkingu klastrów w Polsce edycja 2012. 1. Nazwa klastra...
Załącznik nr 2 do ZZW Kwestionariusz dla potrzeb realizacji benchmarkingu klastrów w Polsce edycja 2012 A. CHARAKTERYSTYKA KLASTRA 1. Nazwa klastra... 2. Rok utworzenia klastra (podjęcia inicjatywy lub
Szukanie wspólnej wartości (korzyści) w klastrze
Szukanie wspólnej wartości (korzyści) w klastrze Struktura klastrowa M. Porter - klastry to geograficzne koncentracje wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw, wyspecjalizowanych dostawców (w tym dostawców
Klaster. Powiązanie kooperacyjne (PK) Inicjatywa klastrowa (IK) DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy
DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy Klaster skupisko podmiotów występujących na danym terenie, ogół podmiotów w danej branży/sektorze gospodarki itd. Powiązanie kooperacyjne (PK) podstawowy, niesformalizowany
Aktywne formy kreowania współpracy
Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.
Stowarzyszenie Klastering Polski 40-010 Katowice ul. Warszawska 36
Stowarzyszenie Klastering Polski platformą współpracy międzyklastrowej Ekoinnowacje w nowej perspektywie finansowej kraju i Europie: Środowisko i energia z czego finansować projekty i z kim współpracować?
Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014
Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe
Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej
Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego
Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa 2014-2020
2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa 2014-2020 Seminarium CATI Warszawa, 24 czerwca 2013 roku
TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
W jaki sposób park technologiczny może wspomóc transfer wiedzy na Mazowszu. Michał Dzierżawski Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A.
W jaki sposób park technologiczny może wspomóc transfer wiedzy na Mazowszu Michał Dzierżawski Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A. Rys historyczny: Koncepcja Parku Przemysłowo- Technologicznego
Środki strukturalne na lata
Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury
Region i jego rozwój w warunkach globalizacji
Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na
Klaster nie liczba a skuteczność
WITAMY Klaster nie liczba a skuteczność Powiazanie Kooperacyjne Proces tworzenia powiązań kooperacyjnych Co to takiego jest te powiązanie kooperacyjne? Takie pytanie pewnie zadaje sobie większość z nas
Klastry wyzwania i możliwości
Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe
Nauka- Biznes- Administracja
Nauka- Biznes- Administracja Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa
Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020
Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Założeniem POIR jest wsparcie realizacji całego procesu powstawania
SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA
SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA 1. Klaster / Klastering Strona 1 Rys historyczny Inicjatywy klastrowe powstają w wyniku polityki rozwoju gospodarczego lub też w wyniku wydarzeń, które skłaniają
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne
Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania
Wydział Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Rozporządzenie ogólne PE i Rady Ukierunkowanie
Programowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
1 Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 w Wielkopolsce Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka 2 Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju
Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych na lata
Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych na lata 2014-2020 Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego Mielec, 30.05.2014
Innowacyjność jako obszar polityki rozwoju Małopolski STRATEGIA MAŁOPOLSKA 2020
Innowacyjność jako obszar polityki rozwoju Małopolski STRATEGIA MAŁOPOLSKA 2020 Konferencja Regionalna SMART+ Innowacje w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz promocja badań i rozwoju technologicznego
Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej
Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Program regionalny to jeden z programów, który umożliwi
Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.
Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Zintegrowanego Programu
Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju
Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 Marcin Twardokus Departament Programów Regionalnych Główny Punkt
Formalnoprawne aspekty funkcjonowania klastrów powiązania kooperacyjne
Fundusze Europejskie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki Formalnoprawne aspekty funkcjonowania klastrów powiązania kooperacyjne Projekt Rozwój Mazowieckiego Klastra Efektywności Energetycznej i Odnawialnych
WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu
WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Cel główny WRPO 2014+ POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI I SPÓJNOŚCI WOJEWÓDZTWA Alokacja
Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora
WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2014-2020 Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln euro;
Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego
Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego Konferencja Regionalny Ekosystem Innowacji Wspólny rynek dla biznesu i nauki Chorzów, 10 października 2012 r. RSI komunikuje politykę innowacyjną
Dr Bogusław Klimczuk 1
Dr Bogusław Klimczuk 1 2 3 4 RPO Województwo Lubelskie 2014-2020 5 6 Forma wsparcia Dotacje bezzwrotne Instrumenty zwrotne Instrumenty mieszane 7 Zasada koncentracji tematycznej środków w RPO WL 2014-2020
Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań
2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
KLASTER DESIGNU, INNOWACJI I MODY
KLASTER Jolanta Maria Kozak Prezes TML Prezes Klastra Designu Innowacji i Mody INICJATORZY KLASTRA: INICJATORZY KLASTRA INSTYTUCJA OKOŁOBIZNESOWA, W ramach tworzonego klastra odpowiada za pozyskiwanie
FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP
FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP Iwona Szendel Dyrektor Zespołu Instrumentów Inwestycyjnych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r
Możliwości finansowania dla MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII 03 czerwca 2008 r OLGA WARZECHA CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII AGH Dział Obsługi Funduszy Strukturalnych tel. 12 617 31 59 warzecha@agh.edu.pl
Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020
Inteligentne Mazowsze w ramach RPO WM 2014 2020 Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie 1 Siedlce,
Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019
Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie 2014-20 oraz 2021-27 Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019 Wsparcie przedsiębiorstw w POIR Finansowanie: badań i prac rozwojowych, inwestycji, w
Stan realizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata Katowice, 20 września 2005 r.
Stan realizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata 2003-2013 Katowice, 20 września 2005 r. Misja i Wizja RSI Woj. Śląskiego Misja i Wizja RSI Woj. Śląskiego Wyobrażenia tworzą
Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego
URZĄD MARSZAŁKOWSKI KUJAWSKO-POMORSKIEGO WOJEWÓDZTWA Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego DEPARTAMENT PLANOWANIA STRATEGICZNEGO I GOSPODARCZEGO Regionalny Ośrodka Rozwoju
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata Wsparcie innowacyjności i przedsiębiorczości
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014 2020 Wsparcie innowacyjności i przedsiębiorczości Małgorzata Rudnicka Wydział Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy
WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF
WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF ZARZĄDZANIE SIECIĄ WSPÓŁPRACY MŚP Łukasz Pytliński CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Wrzesień 2010 1 WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU
WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA
WIELKOPOLSKA IZBA BUDOWNICTWA SIECI GOSPODARCZE - OCENA STANU I PROGNOZA MBA 2009 1 A KONKRETNIE OCENA STANU I PROGNOZA FUNKCJONOWANIA SIECI W OPARCIU O DOŚWIADCZENIA WIELKOPOLSKIEJ IZBY BUDOWNICTWA MBA
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski
Opracowanie logicznie ze sobą powiązanych dokumentów o zbiorczej nazwie Dokumenty planistyczne, ekspertyzy i analizy w zakresie turystyki na terenie
Opracowanie logicznie ze sobą powiązanych dokumentów o zbiorczej nazwie Dokumenty planistyczne, ekspertyzy i analizy w zakresie turystyki na terenie 5 gmin położonych w obszarze Zbiornika Świnna Poręba
Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji
RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie
Łukasz Urbanek. Departament RPO. Kierownik Działu Programowania i Ewaluacji. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
1 Łukasz Urbanek Kierownik Działu Programowania i Ewaluacji Departament RPO Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Strategia lizbońska 2007-2013 Strategia Europa 2020 2014-2020 Główne założenia
Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny
Zwiększanie dynamiki rozwoju przedsiębiorczości i innowacji w regionie w oparciu o kapitał prywatny - z doświadczeń regionalnej sieci aniołów biznesu przy Lubelskiej Fundacji Rozwoju Lubelska Sieć Aniołów
Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Europa 2020 Cele Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu
Programowanie funduszy UE w latach schemat
Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,
Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP
Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP 2014-2020 Bydgoszcz, 28.09.2015 r. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego
FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA
FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających
Instytucja otoczenia biznesu na przykładzie Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. Mariusz Bednarz Prezes Zarządu RARR S.A.
Mariusz Bednarz Prezes Zarządu RARR S.A. Instytucja Otoczenia Biznesu (IOB) to podmiot prowadzący działalność na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności, niedziałający dla zysku lub przeznaczający
Po co nam klaster? Edyta Pęcherz
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Fundusze Europejskie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki. Inwestujemy
Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług
2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
2010 Kierunki i instrumenty wsparcia działalności innowacyjnej mikroprzedsiębiorstw. Dr Barbara Grzybowska. Warszawa, maj 2010
2010 Kierunki i instrumenty wsparcia działalności j mikroprzedsiębiorstw Dr Barbara Grzybowska Warszawa, maj 2010 PLAN WYSTĄPIENIA 1. Współpraca mikroprzedsiębiorstw z innymi podmiotami w zakresie realizacji
FUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw
B+R INNOWACJE RYNKI ZAGRANICZNE str. 1/9 PROGRAMY KRAJOWE Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa nabór dla MŚP posiadających Pieczęć
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
dla badań i rozwoju: Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG
Osie Priorytetowe PO IG Osie Priorytetowe PO IG dla badań i rozwoju: Oś Priorytetowa 1. - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Oś Priorytetowa 2. Infrastruktura sfery B+R Oś Priorytetowa 3. Kapitał
Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.
Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki
Zarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania
Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r.
Przedsiębiorczość akademicka Spółki spin-off i spin-out Uwarunkowania prawne: -Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DZ.U. Nr 164 poz. 1365 z poźn. zmianami) -Ustawa z dnia 15 września
PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ
PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ Celem Programu jest promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje oraz rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi
Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego
www.pwc.com Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu
Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne
Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego 2009-2010 Ustalenia strategiczne Programu Wykonawczego 2009-2010 dla Regionalnej Strategii Innowacji
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)
Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju
Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT
72 Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Możliwość rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości. 2. Korzystna struktura wielkości gospodarstw. 3. Korzystne warunki przyrodnicze
Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013
Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Regionalny program operacyjny jest narzędziem słuŝącym realizacji strategii rozwoju regionu przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej w latach
Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych
Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych Na realizacje projektów do Polski w latach 2014-2020 z budżetu Unii Europejskiej trafić ma 82,5 mld euro Kwota zostanie podzielona odpowiednio:
Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM
Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM 2014-2020 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Warszawa, 11 grudnia 2013 br. 1 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych MIR:
Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020
Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 INFORMACJE OGÓLNE Dodatkowe wsparcie dla Polski Wschodniej województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego
Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny
Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 16 maja
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Daniel Szczechowski Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Opole, 13 listopada 2014 r. Potencjał innowacyjny
Możliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński
Możliwości wsparcia z funduszy UE Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Plan prezentacji 1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2. 7. Program Ramowy 3. Program technostarterów WRPO Priorytety
SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a
Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych
Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Lublin, 22 czerwca 2015 r. Wyzwanie na najbliższe lata zwiększenie poziomu zatrudnienia
Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza
Strona główna Działania PROJEKTY ZAKOŃCZONE Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania
Polityka wspierania klastrów w województwie pomorskim Karolina N. Lipińska, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
Polityka wspierania klastrów w województwie pomorskim Karolina N. Lipińska, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Seminarium dotyczące wyboru klastrów kluczowych krajowych Warszawa, 5 czerwca 2014
Geneza Projektu Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Prz
Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia 23.12.2010 r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości z Zarządem Województwa Podlaskiego na prowadzenie funduszu
Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020
Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020 Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych O MJWPU RPO WM PO KL
FUNDUSZE STRUKTURALNE ĆWICZENIA SEMESTR ZIMOWY 2014/2015
FUNDUSZE STRUKTURALNE ĆWICZENIA SEMESTR ZIMOWY 2014/2015 Książki Małgorzata Sikora- Gaca, Urszula Kosowska (Fundusze Europejskie w teorii i praktyce, Warszawa 2014 Magdalena Krasuska, Fundusze Unijne w
FINANSOWANIE ROZWOJU MŚP
FINANSOWANIE ROZWOJU MŚP ELPARTNERS Twój zaufany partner w rozwoju biznesu Jesteśmy zespołem specjalistów, których misją jest wspierania dynamicznego rozwoju przedsiębiorstw poprzez kreowania rozwiązań,
Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych
Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych Jacek F. Nowak Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej UEP Związek Miast
Przedsiębiorczość i przedsiębiorczość społeczna.
Przedsiębiorczość i przedsiębiorczość społeczna. ekspert: Szymon Medalion prowadząca: Marzena Szewczyk-Nelson Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc
Klastry w Polsce: diagnoza, polityka i instrumenty wsparcia
2015 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Klastry w Polsce: diagnoza, polityka i instrumenty wsparcia Szczecinek, 24 września 2015 r. Klaster kilka słów teorii Klaster = współpraca
Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowskich Górach. Strategia Izby Przemysłowo-Handlowej w Tarnowskich Górach na lata 2007-2014
Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowskich Górach Strategia Izby Przemysłowo-Handlowej w Tarnowskich Górach na lata 2007-2014 12 czerwca 2007 Misją Izby Przemysłowo-Handlowej w Tarnowskich Górach jest stworzenie
Przedsiębiorcza Łomża otwarci na Biznes
PROGRAM ROZWOJU MIASTA ŁOMŻA DO ROKU 2020 PLUS CEL HORYZONTALNY I: KULTURA, EDUKACJA I SPORT JAKO BAZA ROZWOJU SPOŁECZNO GOSPODARCZEGO CEL HORYZONTALNY II: INFRASTRUKTURA JAKO BAZA ROZWOJU SPOŁECZNO -
KLASTRY TRADYCYJNEJ śywności konferencja: RYNEK TRADYCYJNEJ śywności O UZNANEJ JAKOŚCI Grudnia 2007
KLASTRY TRADYCYJNEJ śywności konferencja: RYNEK TRADYCYJNEJ śywności O UZNANEJ JAKOŚCI 10 11. Grudnia 2007 Prof.dr hab. Małgorzata Duczkowska- Piasecka Katedra Biznesu Międzynarodowego SGH I Uczestnicy
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
Wprowadzenie do Funduszy Europejskich na lata 2014-2020
1 Wprowadzenie do Funduszy Europejskich na lata 2014-2020 2 Stan prac wdrożeniowych System informatyczny Wytyczne i wzory dokumentów Szczegółowe opisy priorytetów Negocjacje programów operacyjnych z KE